6 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1235 wetenschap eeuwen lang* onmógelik. Het klassioisme deed noch meer. Het Latijn en het Grieks waren in de schatting van de mensen de talen. Zoals die waren, behoorden alle talen te zijn. Ze hadden dusgenaamde verbuigingen b.v.: zelf. st lüdige naamwoorden en bijvoeglike naam woorden hadden verschillende vormen al naar gelang de woorden stonden in de zin. Het woord voor heer b.v. kon zijn dominus, domini, domino, dominum. Ue talen nu waartoe het Nederlands behoorde, de Germaanse, hadden dat ook eenmaal zo gebad. Maar nu hüdden ze dat niet meer. Ja, zei men, dan zijn die talen, dat Engels en dat Neder lands, verbasterd. Dat in het Nederlands hier van de XVIe eeuw gezegd werd: Ik zit op de stoel, en ik zit op mijn stoel, en niet meer: Ik zit op den stoel en op mijnen stoel, dat noemden ze verlastering... Zó zat men gevangen in het iedee dat 'n goeie taal veel vormen had, dat klassicistiese schrijvers en taalkundigen er vor men bij fabriceerden die nooit bestaan hadden." De Taalwetenschap is intussen vooruit ge gaan. De moderne taalkundige beschouwt niet langer de letter als het eigenlike, maar de klank. Vandaar dat het streven naar vereenvoudi ging (verjuisting) van schrijftaalverbuiging en spelling oiivermijdelik komen móést. Dat die vereenvoudiging er komt, is nodig allereerst voor de Taal, maar ook voor bet Taalondenoijs. //Handen vol werk heeft de Lagere Onderwijzer om z'n kinderen de etymologiese, de nu dode maar als schim noch voortbestaande taalvormen" ti leren. En hij móét, z'n School opzieners dwingen hem, zij dwingen hem in naam van de Beschaving, de oude meer en meer verouderende Beschaving. Indien nu de Spelling veranderde, dan zou het nieuwe Taal onderwijs daarmee noch niet gegeven zijn, maar er zou plaats, er zou tijd zijn." Het jonge Nederland kon zich dan oefenen in het uiten van z'n gedachte. Nu komt men daar niet aan toe... . De tweede lezing handelt over de vereenvou digingen die in 't stelsel van De Vries en Te Wankel nodig geworden zijn. //Wat voor hun (De Vr. en Te W.) verbas tering en taaibederf was, nl. de taalverandering, is voor ons geworden taalontwikkeling". Der halve dient die taalverandering tot z'n recht te komen. En wat nu in de rste plaats vereenvoudigd (verbeterd)? Van den Bosch herinnert aan de bekende uit spraak van prof. Cosijn: »Wij dienen ons bui gingsstelsel te herzien, schrift en spraak in overeenstemming te brengen Naar mijn bescheiden meening makt n we ous voor de oogen van alie vreemdelingen belachelijk door als //vrouwelijk" op te vatten en te verbuigen, wat de Algemeene Taal met een hij aanduidt. Waarop berust, het vrouwelijk geslacht dtr sabel? Een hrzarenoificier trekt hem, de oppasser poetst. hem hom, die volgeus het, reglement een zij is- Een beschaafd man kan, als hij wil, elke spelling, ook de moeielijkste, de ongerijmdste aanleeren. Maar geen sterveling heeft de ge slachten der duizenden Nederlandsche zelfstan dige naamwoorden in zijn hoofd. Daarom laat ons dreigen en slaan met de stok, de degen, de sabel, en zorgen we dat hij goed aankomt, onverschillig of veel eeuwen geleden een enkele dezer een zij was. Te eischen dat een beschaafd akteur van een bloem zegt dat hij haar ont bladert, van een roos dat hij haar in het k noopsgat gestoken, van een courant dat bij haar of ze gelezen heeft, dat is in lijnrechten strijd met de beschaafde taal." Wanneer ik naar aanleiding van Van deu Bosch z'n brochure nog over de s, sch; Ate,ee, o, oo, de verbindingsletters en bastaardwoorden wou spreken, zou ik vrezen te uitvoerig te worden. Ik hoop ook nu reeds te hebben opgewekt tot het lezen van het hier aangekondigde boekje. Wie het doet zal 't zich met beklagen. Niet alleen omdat de auteur de zaken waarover hij schrijft, heeft bestudeerd en rijpelik overdacht, maar ook omdat hij de gave bezit zijn hoorders eu Itzers van het belangrijke en ver-strekkende van de schrijftaalbeweging ie overtuigen. IL A. KOLLEWIJX. BOEKAANKONDIGING Van het Haagsche Binnenhof. Parlemen taire Schetsen, door ATJGUR. (Amster dam, bij Van Holkema en Warendorf) De wyze, waarop deze bundel bij het publiek wordt ingeleid, is geestig en van eigen vinding. By manier van opdracht, eerst eene »Boodschap" van de uitgevers. De goede smaak zou misschien gevorderd hebben dat de derde volzin daarin achterwege gebleven, of gewijzigd ware. Is het reed? stuitend, voor wie ontzag heeft voor het eer biedwekkende, in Koninklijke Boodschappen, by wijze van plichtpleging, Gods naam genoemd te zien, in deze gefingeerde is het niet kiesch. Daarna komt er, als voorrede, eene «memo rie van toelichting", waarin de toon dier staatsstukken niet onaardig wordt nagebootst. Als toegift eindeljjk, op de laatste blad zijden, eene »nota ter beantwoording van het Verslag". Lag het nu in onze bedoeling eene critiek te geven, wy zouden op onze beurt den vorm der Voorloopige Verslagen moeten kiezen. Wy komen er rond voor uit, dat wy dezen wed strijd in het parodieeren riet aandurven. Het ly'kt ons echter onnoodig. In de »memorie" vinden wij de mededeeling, dat Augur's werk «geenszins aanspraak maakt, te zijn van letterkundige waarde of van parlementairhistorische beteekenis". In de »nota" wordt aangeteekend dat «volledigheid" geenszins het doel was; dat «uitvoerige persoons- en karakterschetsirg" met opzet achterwege gelaten werd en dat vooropstond het oogmerk, om den bundel »een zoo groot mogelijk getal lezers j te verschaffen in alle kringen der maatschappy". Tegenover zooveel bescheidenheid, by zulk eeiie zelfkennis, komt de lust tot beoordeelen niet by ons op. Laat het daarom genoeg zijn, als wy zeggen dat het boekje het doorbladeren, met vluchtig lezen, waard is. Niet overladen met kwink slagen ; niet jacht makende op ^woordkunst"; niet pogende een nuchter voorwerp te om hangen met een lappenmantel van onware schilderachtigheid, geven de schetsen in menigen sprekenden trek een aardigen kijk op eenige aan de oppervlakte liggende eigenaardigheden onzer wetgevende vergaderingen. By'na uit sluitend de Tweede Kamer tot onderwerp hebbende, zijn zij in dit jaar van algemeene verkiezingen een gezellige voorbode van de horde der programma's, manifesten, kiezers vergaderingen, strooibiljetten en krantartikelen, die aan onze oogen voorby zal trekken A us I<'rits Reuters jungen en alten Tagen. Neues ber des Dichters Leben und Werden van KARL TUEOUOE GAEDERTZ. Uitgave HinstorfFsche Hofbuchandlung, Wismar. Van den onvermoeiden Reuter-vorscher prof. dr. Karl Theodor Gaedertz, heeft in dezer dagen het licht gezien het derde en laatste deel van bovengenoemd werk. Het sierlyk, j met vele illustraties verrijkt boekdeel mag als ! de kroon op de vele studies en werken, die der ijvere geleerde over den grooten humorist scbreef beschouwd worden. Alleen hy die in al de kleinste nuancen van het karakter en van het leven van Fritz Reuter is doorge drongen, kan deze arbeid publiceeren; zy is de vrucht van jaren zoeken, vorschen en vergelyken. Wij kry'gen verder dieper inzicht van de vele personen, waarmede Reuter in jeugd, jongelingsschap en ouderdom in aanraking kwam. Het belangrykst zy'n de intieme mededeelingen over het ontstaan der verschillende creaties van den fijnen, gevoelvollen humorist. Ook geeft Gaedertz in dit werk nog nadere toelichting over het talent van Reuter als beeldend kunstenaar: bet landschap weer te geven was den dichter niet gegund; het portret was zijne richting, maar alleen de personen, die hy door en door kende, kon hij uitbeelden. Fritz Reuter heeft de toestanden op het platte land van Mecklenburg met onwederstaanbare humor gehekeld. Dit werk bevat eene pakkende schets «Eir Heimathloser",(*) uit welke 3ns nogmaals blijkt, welke onmogelijke, by'na ongeloofelijke disposities van den werk gever tegenover den arbeider schering en inslag waren in het midden dezer eeuw in genoemden achterhoek van Duitschland. Maar ver van af de groote verkeerswegen der wereld worden de groote mannen geboren. l-'ritz Reuter bly'ft ten allen tyde een hunner. tiet nieuwste werk over hem wordt daarom met blijdschap begroet; het beschaafde publiek, dat Reuter begrypen en lezen kan in zy'ne moedertaal blijft den vorscher en tevens den uitgever der vele werken dankbaar voor hun nen arbeid. J. H. S. (*) In vertaling in dit nummer opgeno men. (Eed.) NIEUWE UITGAVEN. DAKWIN-MARX. Bernstein als bestrijder van een? natïttir-philosojihische leer, door COKNEUK HUVCENS. Amsterdam,?. N. van Kampen & Zoon. Ocer verhooging van invoerrechten en andere onderwerpen, door A. L. H. OHKEKX. Amster dam, Van Holkema & Warendorf. Het Lintje, blijspel in drie bedryven, door A. N. J. FABIUS en A. REYMNG. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Ocerzikht van het Nederlandsch Armwezen, door jhr. mr. A. SMISSAERT. Haarlem, II. D. Tjeenk Willink & Zn. ?Lux", geïllustreerd tydschrift voor fotografie, hoofdredacteur J. R. A. SCHOUTEN. Boek-, Kunst- en Handelsdrukkerij voorh. Gebroeders Birger, Amsterdam. Hygiënische Bladen, N o. 2, populair maand schrift voor praktische en toegepaste gezond heidsleer onder redactie van dr G. W. S. LINGBEEK te Hilversum en dr. Pu. KOOPERBERG te 's Gravenhage. Amsterdam, F. van Rossen. Handelingen van het Onderwies-Congres op 25 November 1900 te Amsterdam in »0ns Huis" gehouden. Amsterdam, L. J. Vermeer. Ken Protest tegen eene onware en onwaardige reclame, naar aanleiding eener brochure der M. M. Zander-Instituten door J. VAN ESSEN, II. VAN KREEL en F. L. STUMIH-'. Utrecht, A. W. Bruna & Zoon. Een loeek in de kolonie der Internationale Broederschap te Blaricum door HUNEIÜTIE HENDRIX. Amsterdam, Cohen Zonen. 'J'eekenen des Tijds. Tweemaandelyksch tijd schrift in vry zinnig godsdienstigen geest, onder redactie van dr. G. J. NIEMEUER, G. J. PARE, dr. A. RUTGERS VAX DEK LoEi-T A/N. Derde jaarg., afl. 1. Leeuwarden, Meijer en Schaafsma. Cosmos Revue illustrée, mensuelle polyglotte. lledaction: H. J. A. BOISSBVAIX et J. FRED. BIANCHI. Amsterdam, C. A. J. van Dishoeck. De Tuberculose als Volksaiekfe en hoe gij kan worden bestreden, door dr. S. A. KNOPF, te New-York. Populaire brochure, bekroond met den pry's, die door het congres ter be strijding der tuberculose als volksziekte, van 24?27 Mei 1899 te Bealy'n gehouden, is uit geloofd. Vertaald en voor Nederland bewerkt door J. W. F. DONATH, Arts, geneesheer-direc teur van het Sanatorium voor longlyders »Orarjjs-Nassau's Oord." Amsterdam, F. van Rossen. Inhoud van Tijdschriften. Taal en Letteren. Afl. 2.: Jacob Ex, Couperus' »Laura". (In «Orchideeën".) B. H., Wellui dendheid, hiaat, en medeklinkers. J. Koopmans, Nieuw Middeneeuw Proza. Dr. E. T. Kuiper, gedichten van P. C. Hooft, uitgegeven door dr. F. A. Stoett. Litteraire Wetenschap (A. G. van Hamel.) Eigen Haard. No. 8: Een meisje van 't ge hucht, door A. Peaux, II. Willem van Zuylen t, door J. H. R., met portret en af beel dingen. De lotgevallen van een Hollandsen deserteur in 1813, door N. Kluyver. (Slot.) De Keukenmeid, naar de schilderij van Johannes Vermeer, in de Collectie-Six te Amsterdam. Een spuitende petroleum-bron in Texas, met afbeelding naar eene phot. van den heer F. J. Trost, te Port Arthur. Iets over mechanische geneeswyze en Zander-Instituten, door dr. Bern. S de Smitt, met afbeeldingen, II. Voor onze Amateur-fotografen, door dr. J. E.Rombouts. met afbeelding. Verscheidenheid. Feuilleton. iiiiiiiiniiiiiiMMitiiiiiiiiiiilliiiiiiiiil en oeconÉcte troÉL Mooi zoo; 't gebeurt meer, evenwel niet dikwyls. 't Is dan ook mogelyk; vooral by bankzaken. Die instellingen hebben twee voor waarden die onverbiddelijk moeten worden ge erbiedigd. Niet alleen toch op de soliditeit maar wel degelijk ook op de courantheid van de waarden, waarin de beschikbare gelden be legd worden, dient gelet. Daarom immers houdt de Nederlandsche Bank, bij de samen stelling van de lijst der beleenbare fondsen, twee overwegingen: Ie de mate waarin de stukken verhandelbaar zy'n en 2e de mate van soliditeit. De vervulling van de beide eischen leiden tot de beslissing om de effecten al of niet op de bedoelde lijst te plaatsen. Men mag mitsdien niet concludeeren: die stukken komen niet onder de fondsen, die bij de Neder landsche Bank beleend kunnen worden, voor, derhalve zijn ze niet solide. De tegenovergeTHEE - E. BRANDSMA. Trademark Trademark KOLDIÏIIJ & C08BHRE, L. K I D SC H Groot Beddenmagazijn. Telephoon No. 1752. Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, Babytaf eitjes, Babybascnles, etc. etc Vraagt geïllustreerde catalogus, J. F. CUYPERS, Westeinde 87, DEN HAAG. Piano's, Amerib. Harmoniums. Franco levering. Telephoon 571. Yerzekering-Iaalscliappij HOLDA". Damrak 74, Amsterdam. Werkkracht verzeker i n g. ZIEKTEN, ONGELUKKEN, ORGANISCHE GEBREKEN. Uitkeering reeds voor ziekten van langer duur dan drie dagen Speciale tarieven ter verzekering tegen levenslange ongeschiktheid. PHILIPPONA KETELAAR, KAKVEEKSTRAAT 166, AMSTERDAM, SPECIALE INRICHTING voer het vervaardigen van volledige Uitzetten en Luiermanden» Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden. Eerste Nederl. Verzekering-Maatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit en Ongelukken, gevestigd te 's-Gravenhage, Kneuterdrjk n. Directeur: Jhr. Mr. W. SIX. Adjunct-Directeur: P. DEURINK. Bykantoren: te Amsterdam, Utrechtschestraat hoek Rembrandtplein; te Rotterdam, Gelderschestraat, Plan C No. 4. Volteekend Maatschappelijk Kapitaal ? 1,500,000.?! Reserven en Zekerheidsfondsen ultimo 1899 . waarop 20 pCt. is gestort. i Bezittingen ultimo 1899 Verzekerd Kapitaal op het Leven, uit. 1899. Verzekerde rente Ontvangsten over 1899 17,633.647.19 511,543.30 1,656,578.86 Tegen ongevallen met doodelijken afloop, ultimo 1899 invaliditeit, gevolg van ongevallen, ? 5,740,138.70 , 6,005,342.08 32,945,696.19 36,741,943.28 iteJ.EMriuS TANDARTS. Plantage Middenlaan 86. A. chröcier & Co. AMSTERDAM. 32 Leidschestraat 34. Npecialiteit iZi Vraag Prijscourant. Delicieuse Muisjes Rookvleesch. SC HO WE «f? C0., Amsterdam. Parfumerieën ^^B' W r _? V^ "VSI 1 Arnhem. Wed. F. BlITGERS, flrnia r. d. BERGH & Cie. 733 Keizersgracht 753 AMSTERDAM Bij J. G. BROESE, te Utrecht, 'Olsten jaargang van verschenen aflevering I van den DE NATUUR, Populair Geïllustreerd Maandschrift gewijd aan de Natuurkundige Wetenschappen en hare toepassingen, onder Redactie van Dr. A. VAN HEXXEKELEK, met veler medewerking. In de eerstverschijnende ailevering van dezen jaargang komen o. a. de volgende opstellen voor: I>c piiiioraiiui-fotoirrnlie, door Dr. J. E. HOMBOUTS. Het telegrafeeren Tollens Marconi, door Dr. J. G VAN DEVENTER. De Trans Siberische spoorwcfr, door H. VREEDENBERG. De Herdershonden, door Dr. J. E. KO.V1BOU i'S. -?Uit do geschiedenis der geneeskunde, (de pbydiologie van den bloedsomloop), door Dr. K. G. KIJKKNS. Het ontstaan der paarïeu en de hulp der kunst bij de paarlrorining, door Mej. A. C. CRUISE l' VAN DER KOI'. Sterrenkundige opgaven en mededeeliiigcn, door ANT. PANMEKOEK. Natuur- en werktuigkundig allerlei, door Dr. A. VAN HENNEKELER. De prijs van ,,DE NATUUR" is per jaargang /' wegens op handen zijnde verplaatsing. Am. Cylindre Bureau Eiken gepolit. 128X77 cM. f65. Am. Bureau Minisfre Eiken gopolit. 137X76 cM. f54. Pitch-pine Linnenkast l::OX200X-18 cM. f40. Eiken bijzettafeltje f2.75.! Riddertafeltje f4 Foto's op aanvrage. Firma J. S. J. DIE TZ, Afd. Meubileering, 329 Prinsengracht, Amslei'dam. Kraepelien en Holm's Salmiat-Pastillos. algemeen erkend als het beste middel bij Hoest en Verkoud heid. Het is een slijmoplossend en verzachtend middel bij uitne mendheid. Verkrijgbaar bij de meeste Apothekers en Drogisten. Prijs per fleschje 20 Cts. F* Alleen echt in vierkante fleschjes, voorzien van etiquet, waarop de handteekening van KRAEPELIEN & HOLM, Zeist, Hofleveranciers. THE GRESHAM. Levensverzekering-Maatschappij te LONDEN. OPGERICHT IN 1848. Nederlandsche Afdeeling: AMSTERDAM SPUI 23?27. Directeur: M. JU D E L L. Stand 31 December 1899. Actief f 88,465,977, Jaarlyksche inkomsten . 15,40(^,746 Uitbetaald aan de verzekerden. . 191,757,672