Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Na. 1236
Toelichting behoef ik niet te geven, de so
lide debitrice, de bloeiende Maasstad, is alom
goed en wel bekend.
De Zuid-Hollandsche bierbrouwerij te
'sGravenhage heeft op aanstaanden Maandag een
inschrijving opengesteld op een 5 pets
bj'pothecaire leenirg, groot IVs millioen gulden,
aflosbaar a pari binnen dertig jaar, te beginnen
l Maart 1904.
Zje ik naar de Staatsfondsen buiten Europa
dan ontwaar ik een verbetering van 38% tot
3!) ]4 voor de 5 pets. kleine Mtxicanen. Het
rapport van den minister, tot bijlage voor
de staatsbegrooting, tracht zooveel mogelijk
den crediteuren moed toe te spreken. Hij
moet evenwel erkennen dat, al bestaat er geen
crisis, M* xico toch verkeert in een periode
van malaise die weer spoedig door normale
omstandigheden zal vervangen worden. Wie
echter bekend is met het onvarbreekbaar ver
band dat tusschen het bedrag van den
gekochten invoer en dat van den export tot be
taling van den import, die zal veel aandacht
schenken aan des ministers mededeeling dat
er geen voldoendn hoeveelheid aan goederen
of fondsen is uitgevoerd, al mag niet ontkend
worden, dat het uitvoerbedrag in de laatste
jaren is topgenomen. Zal Mi xico nog heel
lang kunnen voortgaan om tot aanvulling van
het export-te-kort fondsen in het buitenland
te verkoopen ? Wie durft daarop een beves
tigend antwoord geven '?
De Brazilianen hebben deze week niet zulke
vrooljjke dagen gehad als in de vorige. De
koersen toch bleven op het verhoogde stand
punt in de vorige kroniek vermeld.
Bizonder aangenaam was de stemmirgin den
kring der Colnmbia-papieren. Da vorige week
toch was de koers lói/g a lö'/si nu is de prijs
10;/t & 173/s- Het gouvernement zou ernstige
plannen hebben tot verbetering van den
financieele toestand. Raden '?
Een belangrijk decreet van wetgevenden aard
gedateerd 15 Dec. jl. is door het gouvernement
yan Coiumbia uitgegeven met het doel den
financieelen toestand des lands te verbeteren.
Art. l bepaalt de verpachting voor den tijd
Tan 15 jaren in het openbaar (in plaats van
5 jaren gely'k thans) van de mijnen van Muze
y Coscuez, Supia y Marmato, Santa Anna y
La Manta; van de inkomsten der visscherijen
naar paarlen, koralen, spons en zeewier, en
de landseigendommen, behalve die van onbe
bouwd land. Art. 3 bepaalt dat de geheele op
brengst der pachtsommen zal bestemd worden
voor de aflossing van papieren geld.
Ir. de crediet-groep, weinig verandering. De
Disconto- & Eft'ecten-Bank zal waarschijnlijk
6'/t pCt. dividend worden uitgekeerd.
Bosschenaars, anders jolig, munter und
zufrieden, zyn opnieuw teleurgesteld. De
voorloopige surséance van de Noord Brab. Baak
is tot l Mei verlengd. Zouden de boeken zoo
slecht zijn bijgehouden. Het vermoeden sprak
ik reeds vroeger uit.
In den petroleumhoek vaste koersen voor de
Elzasser, de Holl.-Rumeensche, de Koninklijke
en de Moeara Enim.
En hoe staat het ditmaal met de
Amerikaansche spoorwegwaarden ? Ietwat hooger vind
ik Atchison Topeka c. v. a. Ghes & Ohio, Clev.
Akron, Den', er Rio Grande c. v. a., Florida
commons, Kansas City Southern commons en
3 pCts. oblig. Francisco commons, 21e pref.
Miss. Kans Tfxas c. v. a. 1ste en tweede hy
potheek, 5 pCts. Oregon Californië, Southern
Railw. commons, pref. en laatst maar niet het
minst, Wabash pref. en B. Bonds.
Over het geheel dus gunstiger cy'fers dan
de vorige week, dank zij vooral de laatste
gunstige opgaven \aa de ontvangsten.
Ook de Effectenbeurs, de financieele wereld,
doet het hare om IJ- en Arastelstad, om heel
Nederland, in blijde stemming de week van
vlaggen en wimpels, van muziek en zang, blij
moedig te gemoet te gaan.
D-STIGTF.B.
HE1TSJLS
Van Napels naar Mar.
Ia zonneglw s tintelt de haven van Napels,
met 't machtig leven aan den wal van ruwe
opgewondenheid, waar 't vloekend, haastig volk
zwoegt en sjouwt en stoot met zware lasten.
Op stroom in zee liïgen de groote
transAtlantische stoomsc'epen, hoo^ van masten en
tuigage. Wij zijn aan boord van de Ifernt,
waar de klasse-passagiers zich inschepen.
Voor ons ligt, Napels in feilen middaggloeH,
breed tegen de rotsen ; vlak en kautipr, waar 't
hooge licht nog geen schaduwen werpt.
Aan den oever, schel, in witte reeksen, blin
ken de huizen van Portie1', Torre del Greco t n
Torre deli' Annunziata in ecu verrp, wijde bocht
om het halfror.d der baai, scherp afgelijnd tegen
't blauw der ze*°.
Hoog boven 't kleiu geglans der steden aan
de goif, staat Vesuviu". den geweldigen kop
met rookwalmen doi.zig omhuld ; in ziju
grootsche iu gheid vau ste- u even geheimzinnig als
't satijuig vlak van zee met haar diepte vol
woudoren.
lu ds richting vau Pomp i verbreekt een uit
gestrekte vlakte vaa groen land de huizenreeks
van wit lan^s de blauwe lijn van zee e-i ver
in het verschiet deint het, prachtige stuk schier
eiland van Sorrente in 't wazige van c on heel
warmen dap, de huizon-groep van Castellammare
nog even zichtbaar a!s een zilverig schijnbeeld.
Dan niets als de zee, in golvingen vau blauw
en wit en goud en verr>", zacht gekleurde hori
zonten in blijde glanz.ii gen van licht.
Kleine haveubooten sche-en over 't water eu
schieten door 't gewoel van sUomschepen eu
schuiten als fijne, glimmende hagedissen, om de
passagiers aau boord te brengen. Na de in
scheping der klasse-passagiers volgt een tweede
inlad'ng, uu van vijfhonderd landverhuizers met
bestemming n&ar Amerika ; donker, woelig volk,
phau'astisch gekleed, doch eentonig in hun arm
zijn, sprekend arm !
Schuiten vol worden aangevoerd met menschen
van allerlei slag en allerlei leeftijd ; mannen,
die pratend eu rooker.cl en lachend 't zich druk
maken met 't iiihaicn van bagage; vrouwen met
een massa kroost; huilerige kinderen, beangstigd
door al 't leven en zoet gehouden met een uit
gesneden stuk citroen, waarop zij kluiver, de
gezichtjes verwrongen door 't zure vocht; zuige
lingen zuigend of slapend aan moeders borst,
een rustig beeld van huiselijkheid gevend in al
dit roezig leven ; tengere, slanke meisjes in lichte
blouses van verkleurd katoen en roode of gele
stijf-gesteven rokken, mooie stukjes licht vlek
kend in 't prauw gewoel; jongens iu wijde broekf u
en lo-lladderende witte hemden, breede flambaars
op den mooien, zwarten kioeskop gedrukt, brood
en visch etend uit hun vuile jonden hadden;
en heel veel oude vrouwen, afgeleefd en afge
werkt, al haar bezit in een kleimu bundel in de
dorre, knokige hand geklemd ; zij maken eeu
droeven indruk, zot'krud naar een nieuw bestaan
voor 't afgeschrotnpeld leven.
Altijd drijven nieuwe schuiten aan, nu
bcstap ld met kartonnen koffers, grof linnen z: kki u
en kruislings toegeknoopte, bont.geruite doeken,
tot uitpu-leris toe gevuld; alles schijner.d mtt
een vierkant, rood plakkaat, waarop met vct(e,
zwarte letters: 1NSPLCTED !
Al dit rommelig goeiije wordt met veel ge
raas, eu met vertoon < au gedisciplineerd werken
oudtr de drukte vau 't leegloopend volk, door
Itaüaansche en Duit^che matrozen, iu groute
bundds met een katrol uit de schuiten omhoog
gehaald, op het dek gewoipen pn verder in de
dit pte van 't scheepsruim geploft, kneuzend wat
knt'usbaar is.
Dau volgt een andere drukte; 't koopvolk
komt aan boord! Aardige typen met groote
manden vol brood, visc't, salade en vruchten;
vooral veel vruchten, chitaa;appelen en citroe
nen, mooi geschikt tusschen glanzend, doiiker
loof; verkoopers van verfrisschende dranker,
limonades en //acqua frfsca'1, met hun tonnetjes
op den rug ; en eindelijk een koopman in //boUibi",
de held vau 't oogenblik.
//Bjttini.' .bottiüi!" roept de msn, en 't vi Ik
valt op zijn manden aan, gevuld met groote,
kleurige pantoffels; slappe, platte sh ft'en, ver
vaardigd van grof tapijtgoed, schreeuwend van
patroon eu kleur, vroolijk bout gevlekt in
grill:ge 11,'uren van geel en groen en rood en zwart.
Ec wordt gepa-4, gemeten, al deze te groote
schoenen voor deu tengeren Italiaanschen voi t,
naar mooie kleuren wordt gezocht en met eeu
air van trots door oul en jong op de breede
sch< cm n weggesioft. 't Is een wonderlijke ver
tooning, een zoo enkel trotsch bezit van armen.
Over het water is een kouden schijn gekomen,
b'auw-zwart a's van een sombere dollandst-he
stadsgracht en als een gouden hol is de onder
gaande zon achter den Posilippo langzaam
weggezOLken, niets dan een schemer achterlatend,
een saai eu stil verdwijnen van hè' heli*, oeii
is 't eindvermaak gekomen, ten jacht op de
laatste Italiaansche ,soldi" uit de beurs van
hen die scheiden.
Kleine boutjes ziju ouder 't schip geroeid,
een vaag gekrijsch van stemmen en valsch ge
snaar van harp, guitaar en mandoliue stijgt
omhoog en haveloos opgesmukte vrouwen dansen
met mannen en met jongens tarantella-passen
op de bsakjes van de schui'cn.
Bij 't vallen vau den schemer zijn deze
tcniggfgaan naar schepen minder ver op stroom; n
schuitje is gebleven door een ouden man ge
roeid; op 't plankje van de boot staat een magei e,
kleine jongen in een wijde manteljas een
oudemannen hoed op 't hoofd en de naakte voeten
in een paar te ruime, dik-gezoolde suhoenen ;
hij lijkt een vleermuis of een
dwerg-vugelverschrikker opgedoken uit de se! emerliclue zee.
Met de kleine teere vingers speelt hij verwon
derlijk vlug ca'é-chantant-deuutjes op een
miniatuur viool en zingt 't lied van //Sauta
Lucia" met liooge galmen iu't slepende refrein.
Een andere kleine joegen staat ouder iu de
boot, hij plaagt een huih.nl kiiid, dat wegkruipt
in 't m'm eu knijpt 't broerijöiu de naakte
bee:.en, i'at woedend naar hem schopt. Een
oude vrouw met fladderend grijs haar stait aan
't roer; zij grijnst niet bricden, 'audeloozeu
mond om geld eu houdt ci'ii j.arap'uie
alscrnter.bak, omgekeerd omhoosr. 'l Wordt op de
ll^arraeen'aardig sp' lletje om te mikken i u het regen
scherm, animeerend door de handigheid der
hek.-; 't koper riukelt nte>% de oude windt zich
op tot een soort van razernij, zij buigt eu
springt en krijscht ook mee met schorrp, scherpe
kreten: ,,!a bella Nipoli !
Dronkf.n door zijn e'g-u spel danst uu (ie
jongen op de maal; al wilder wordt zijn tempo;
als dol geworden draait hij road en speelt- de
deun vau »Marghérita di Parete'', de mauteijas
waaiend, 't hoofd heen en weer zwaa'cael, de
bloote spillebeenen iu de rammelende schoenen
trappelend, trillend en beven^, als in eeu agonie
vau S*. VituE-dans; ca in de diepte vecht do
andere voort, een wosste, kleine duivel, eu
zingt ook mee hi_t lied van »Marghérita", terwijl
hij vraagt 0:ii geld in een verroeste ccn'cbuk.
Alleen Ai oude n,aa zit stil, de kale k uin ont
bloot, deemoedig dankend met 't hoofd.
Langzaam stoomt de l^ernt nu de haven uit
e1! komt in volle zee. Gasvlammen gloeien over
Xapels en belijaeu ds stad in muren van goud.
De wijkeu van Torre del Greco en Torre deli'
AunuLziala gloren op aan den oever en kron
kelen als s'a':gen vaa vuur om de bocht; tot
voorbij Casteilammare is het duistere land
boglansrl.
I a de verre stilte sterft de rleun van
»Mn.rg! rita di Partte" onder droef geklots van
golven en in wijde duisternis valt Napels lang
zaam terug, achter de zich geweldig opwerkende
zee; (indelijk is no^ slechts zlch'baar een lich
tende slip onder (en hoogen schijuboog vau
weerglans, waar 't utl.-pin^el de zcc omklemt als
met een gloeienden beugel.
lu de eetzaal hetft zich een ;:e r
cosmopsliti^cli gezelschap aau tafc.-l vcreenigd : Duiise'iu's
Itali'-nen, eeuige Hollander-*, ecu l'.xil cu eeu
Amerikaan. Aan 't hoof l der tafel zit de Ameri
kaan, die zwetst v»n nooit zceziek ziju ::'2en
de al b'eeker wordende discl'geiiootcn die h<:;u
omrii gen. Hij heeft uitsluitend 't woord eu
doet een duizelingwekkend v< rhaal vau ziju fris
over 't Coi.t.inent.
j //Alleen lecgloopers reizen hn':T' ro-pt hij
! luid over de tafel, - ,om ile ou.ie wereld te lecreii
j hennen /.iju eenige weken vold?iciidc."
au geeft hij e"ii verhaal vau ziju ei:e:i reis.
Hij heeft zeven dhgen ge p:>orl vau zijn
wooup'aits ;,iii the far \Vesi," Jiaar Xew-lork, is
toen naar Engeland overgestoken en heeft met,
een vierdaagsehe race" door Londen, van
j 's morgens vroeg tot e n stuk iu deu iiaeht
deze stad uitnemend goed leereu ko.iinen. Leu
nieuwe zeereis naar Holland is gevolg-I, met
cc a uur oponthoud te Rotterdam om een
a!gemeeneu indruk van Hollandsche steden, dan
een spiorreis door B.ilgie, om oui-V'aamsche
imprf ssie's.
Ik spreek geen ]woord Fransc-h!'' vervolgt
hij, //doch heb Parijs in vijf dagen, ouder ge
leide van een Amerikaauschen vriend, aldaar
l gevestigd, bij dag en nacht doorkruist en het
i elegante leven in licht, eu schaduw goed leereu
| kennen. Toen met den < xpress naar 't Zuiden:
j n uur te Marseille voor do haven, i dag
te Moute-Carlo om het mondaine leven; n
dag te N'.zza voor eeu totaal indruk van Je
R'.v.èrs; verder p; r spoor naar Genua, aldaar
een Imlven dag oponthoud v(or kerkeu en
paleizen en tegen deu avond inscheping op de
M'trra voor Xapels. Heden aaukomst te Xnpe's,
j ongeveer elf uur in den morgen, juist een
kwartier te laat voor den trein naar l'oiupi i:
door dit toeval heb ik Nape's, eu daarmede lul
type eener /aid-Italiaansche stad, zeer goed
gezien. Te vier uur terug aau boord en uu op
weg raar huis, met nog twee eu een l aiveu
dag op de Middellandsche zee, eenige uren
oponthoud Ie Gibra'tar voor 't
SpaanschMoorsche leven, dau een week op den Oceaan
eu nog zeven spoot dagen iirar 't Westen."
Op het donkere gelaat van ecu jongen Pool,
mijn buurman aan tafel, begint onder dit ver
haal 't wit en zwart al meer en meer te
contrastcereD ; twee llaliaansche dames staan van
tafel op, en 't zweven vau de toespijs op den
witten garen handschoen van den steward, geeft
mij aanleiding tot een spontaneu a "tocht.
Iu deu a', oud schettert hoornmuziek in de
eetzaal, waarin onze hutten uitkomen; walsen,
volksliedereu, Duitsciie dansen en opera-aria's,
een razende pijniging voor afgematte hersenen.
't Wordt eeu storm-nacht en al wat leeft in
dit verblijf op zee gaat ter ruste, voortgestoomd
door hooge, bolle golven. All°en de wacht ver
breekt de onbegrensde stilte; zijn s'ap klept
klankloos op 't d-k, met vasten regelmaat; een
strak geluid van domne kracht naast 't mooie
ruischeu van de zee. Op den bodem stampt
dreunend de machine, als 't klepelen van een
klok, met geen seconde rust-; een maatslag
werpend in den chaos van gedachten van
't duizel'ge bre'n. ca lens gevend aan wilde
melodiën vau pas gehoorde walsen en dolle
tarai:tella-klai.ken. 't Is een verbijstering van
feluid, waardoor 't bijna wegzinkend bewustzijn
wordt opgQzwiept en al de beelden vau den
dag opdoemen, verwrongen tot afz'chtelijke
naihtinerriemonsters. Klagende, gonzende vogel
verschrikkers scheren over de zee naast kinderen
met fliddcreiid grijs haar; oude heksen zwieren
door de lucht met woest gekerm van »'a bella
Xapoh" en lange rijen van Napolitaansche
vagebonden met waterhoofdenen dwergen-beenen
duikelen op en neer als gutta-percha poppen,
hoog boven eie zee halt houdend op smalle
planken, dan neerph ffend in de golven met
woest gischreeuw; en boven alles uit klinkt dat
nf, nooit eindigende, altijd triompbetrei de
lied van //Marghénta di Paretc", het Mar-gLéii-'a
langzaam, sarrend tegen de maat in uitgerekt,
en dan razend, achter de maat aan, zonder ooit
den takt te kunnen grijpen, het refrein, 't Is
een nacht van geestelijke ellende.
In den morgen is de zee als ecu veld van
gouden golven. Bewegelijk weerkaatst de zon
nige weerschijn van het water door 't kleine
venster op 't glanzig verniste muur'je van de
kajuit. Schel kliukt iifar de vier windstreken:
Schep vreugde in 't leven! ' 't sein voor den
nieuwen dag ; een wel wat ironische groet vcor
wie met zwaar hoofd oiitvvaa,kt fn stompzinnig
overlegt, hoe in den kortst mogelijken tij il, met
zoo wein:g mogelijk beweging, in de kleeren te
komen om boven fris:che lucht te kunnen
ademt u.
Een heerlijke morgen volgt op 't dek, onder
't stralende blauw van den hem l over deu
langen zotneweg van dansende golven. Hoog
spat 't water voor den boeg in duizend kleine
vlokken met wo'kig schuim eu diamant' n spatten.
e Werra snijdt op 't tff:n zeevlak een breede
baan vau zilverwit met bruisende randen, een
weg zonder begin of eind, altijd zich vernieuwend
ea laugiaam zich verliezend, zoodra 't schuim
weer water wordt en wegdwarrelt met 't zog.
Wij stoomen langs 'J; kustland van Sardia^é,
een gouden lijn in nevelen van ochtend dauw
aan verre n, rozig-zacht beglansden horizont.
Een lijn van grootsch gevormde rotsen, opgaand
iu fijne spitsen, niet daartus^ dien groote stukken
blauw van lucht; diep gespleten neerslaand in
ravijnen naar de zee; of langzaam glooiend naar
een glanzig gele iiju van strand met dikke
toefen sappig groen naast schelle vlekken hel
wit zand.
Op groote afstanden staan oude v. stingen,
n van kleur geworden met 't grijs der rotsen ;
eu hier en daar verrijdt eeu oud kasteel eu
liggen in de bochten van de kust de kleine
do-pen met glins'erend wjt'e huizen eu hooge
bakens voor de zee.
En dan voor uren lang is er weer niets ;
niets dau steen tegen 't stralen vau den hemel.
E'n woest p'autastisch rotsenrij k, door den
afstand wonder t f vau lijn en kleur, waar
niets z'ch meer vertoont dat leeft; geheim
zinnig als 't landschap uit een droom, en
lichtbesjlausd als de wereld vau een sprookje.
Zoo blijft 't uren lang ; een wondere rust gaat,
uit va'i dat uit t eindigende zonnelan'i. 't Is alsof
de \Vf.rra stil staat en of o'at glanzend
drocmenrijk langzaam, zwevend vooitbeweegt op 't
schitter-gou'! der golve".
Tegen den avoud zwiepen regenvlagen over
't dek en de nacht geeft storm; (dit
Februariweer der MMdellamische zee.
De dag die volgt is Zondag, aangekondigd
door twee gewijde liederen vóór't scl'ep vreugde
in 't leven", liuiti n heersclun tegenwind en
regenvlagen, binnen onuitgesproken melancholie
en luiteloosheid.
Te-ren den middag klaart du hem-:! op, doc'i
(ie //'c/vee blijft, stoomeu over de grijze u'olvea
eener eng begrensd", door mist afgebakende
wereld ; zelfs de Bidearcu-groep is onz:chtbaar
gebleve.".
Toch kimt er eeu Zindae;s;-tem:iiing avi
hoor.l. 't Scheepsvolk wandelt op 't dek ; de
passagiers trachten elkander Hl.-uiing te geven.
Met stukkeu touw ui papier worden vFcgeis
geni-iakt : ir woidt broo-X voor de meeuwen
geworpen, eu ofschoon de «legers uiet opgaan
eu de meeuwen z'ch niet ve.rtooiien, amuse* r t,
men z:c.i toch. Dan worleu er volksliedereu
g* zorgen en door de jonge Italianen
acrobatento. i\:u verricht. Xelfs de Italiain'-che dames ziju
op het dek ver-chenen; eeu ou.iere dame en
t.wee jonge menjes, waarvan ;i ais bruid naar
't \Vetten o ist.
De mei^j's latui ziel; door hare jonge
'audgeuooten (eu wein'g 't hof maken eu de wiit.e
Ji|)j)i:ii der mirmer-bleeke bruid, die sedert
't vertnk uit Aapels slechts k'aagtoouen tot de
Miido! na en de Heiligen hehb n geuit, plooien
zich i;u tot, eeu bckoorlijkcn glim'a.ch.
Uc avondhemel wordt licht door schittering
van sti rren en de rustige zee geeft kalmte aau
den nacht.
Bij 't, ontwaken :'s 't dag vóórdat 't sein
schalmei*'. Aan boord is alles in beweging.
Iu 't vroeg-ochteudlicht deint op een prachtig
kustland van lioog'1, kale rotsen, nog blauw
bewaasd door nevelen.
Langzaam komen uit de zee de rotsen op, al
lïict'r en meer, al hooger; dorpen worden
zichtbiw, groute steden eu eindelijk heel 't
mooie zouueland van Spaije,
Hoog voor ous, rijst titanisch groot'ch een
rotswand ; eerst wazig eu on.ll'iersd, dan
schitter'-nd, fors belijud. 't Is 't rotsblok vau Gibraltar,
de Kuil vau Hercules"; de Keizerlijke wachter
van 't Zuiderland.
Lu als een goudf-n boog, belijnd door zonne
schijn, buigt aan den voet van 't rotsblok zich
liefelijk de bocht van Algeciras; Je eeuweukleur
der huizen vau de Moorsche stad zóó oud iu
't jonge licht !
A'aar 't Oosten schittert de Oceaan met 't
kustland van Marokko; hooge schimmen van
rozige rotsen, in lange rijui rijzend in 't verre
licht vau wazig ontwakende horizonten.
En in de diepte, aan den voet van 't
rotsgtvaartc, ligt de haven vol vroolijk leven; met
stoomschepen van allerlei nationalite.ten, quaran
taine- en douanebooten, groen en rood geideurde
lichtscln psn in lange lijnen wiegelend op 't
water; met wemelend boi,t gewoel vau kleine
booten voor de kustvaart op Gidlx;, Maiagf,
Almeria, Cartagena en zooveel andere Spaansche
kuststeden met zachte welluidende namen; met
veebooten op Tanger en andelshooten op de
Afrikaansche kust voor den handel in Galliclë;
met Spaansche en Moorsche visscuerschuiten,
bevolkt mtt Spanjaard*: n in roode mutsen eu
roode gordels en Arabieren met den fez en
| kleurigen burnous; een schittering van kit uren
in f 11 11 ochtendschiju. Tot achtergrond vau al
dit lilliputsch bewegen rijst hoog in 't machtig
zuiderlicht op Puuta de Europa, de r
tsenvestiug vai Gibraltar, de sleutel tot twee
wereldzetëf1.
C. M. V.
MiiiiiiMiiiiMiMiiiiiMiiMiiiiiiKiniiiniiiiiniiniiiiiiiiiiiitiMiiiifiMiiiiimi
xluinstle'-, soll ewig dein Name erschallen
Musst auf der Hut sein,
Dein werk soll nicht blo «s den Menschen gefallen
Es soll auch gut sein."
Mijnheer de lïidacteur.
Daar ik veel belang stel in de beeldende
kunsten ga ik gewoonlijk eens kijken, naar de
tentoonstelling in Arti, zoo ging ik ook nu
naar de tentoonstelling van werken van moderne
Franschen. Maar zij was my zulk een teleur
stelling dat ik, wanneer ik alleen geweest ware
dadelijk weggegaan zou zijn. Ik had echter
mijn vrouw bij mij en moest my dus goed
houden. Ik begrefp duidely'k hoe het kwam
dat het er zoo ledig was en begon een gevoel
van schaamte te krijgen toen drie andere
menschen de zaal binnen kwamen, men wordt toch
ongaarne betrapt wanneer men zich ergens
bevindt waarmede men het i.iet eens is.
Toen wij weder op straat waren en ik de
lieve werklijkheid voor oogen had voelde ik
mij verlicht.
In deze stemming zag ik het artikel van
W. S. in uw nummer van 10 dezer. Men moet
wel tevreden en goedhartig van humeur zijn
om zoo te kunnen schrijven; het eenige wat
mij als goed was voorgekomen wordt daar uit
bundig geprezen en over bet overige wordt
kalm heengegleden.
Da gestipte hoornen met onnatuurlijke om
trekken doen bij n, ij de gedachte ontstaan dat
de man die dat maakt naar een oogdocter zou
moeten gaan omdat bij lijdt aan acute
kriebelin-_>en van het netvlies of zoo iets.
Gewaarwordingen als van deze schilderijen
heeft men wanneer men zich een kwartier
lang met de vuisten voor de gesloten oogen
wrijft, er kunnen dan verbazei.d mooie bewe
gende kleur- en lijntffecten ontstaan, maar het
blijven effecten zonder vorm.
Wel wekken enkele van deze schilderijen,
wanneer men ze kalm met n oog door de
holle hand beschouwt, herinneringen op aan
zonnige dagen, maar veel duidelijker komen
dia herinneringen mij voor het geestelijk oog
op wanneer ik eenvoudig de oogen sluit. Dan
komen er ook i.iet zulke misteekende figuren
opdoemen als die gravuren kijkende juffrouw
in een roode jurk. Die onderarm kan nooit
van diezelfde jull'rouw zijn en in zulke plooien
valt geen jurk.
Dank zy de waarschuwing heb ik de zoo
genaamde »heelden" op grooten afstand bekeken.
Waarachtig! er komt iels menschelijks ir,
als rnen dicht bij da maan was zou men er
het manrietja ook niet in zien, maar wat is het
nut of moois van zulk een systeem ? Misschien
zou men wel heelden kunnen maken die men
alleen tusschen de beenen door goed kan zien
of die men onder het microscoop moet leggen,
maar dat most toch alles achterstaan bij een
beeld dat. op de gewone wijze bekeken, indruk
maakt door da schoonheid van lijnen. Dat is
evenwel moeilijker te maken.
Hoogachtend,
Uw dw. dr.
11. RKIMIOT.II
P. S. Ik ben een leek op kunstgebied en
zal dus terechtwijzingen gaarne ontvangen,
maar ben alleen ontvankelijk voor eenvoudige
ware beschouwingen.
*
* *
liet is te waardeeren bij een ordentelijk,
maaisehappelyk mensch, zoo hij belang stelt
in beeldende kunsten, te prijzen, dat hij ge
woonlijk eei'.s gaat kijken naar de tentoon
stellingen in Arti, te achten, dat hy' dan zijn
vrouw meeneemt (voo/al, als hij zich met be
minnelijke iiüviteit doet kennen als een
modelechtgenoeir) te eerbiedigen ook zijn schaamte
gevoel, als ongelukkige omstandigheden den
schijn verwekken dat zijn kunstgevoel ontaard
i*, en te bewonderen, (lat hij zonder schroom
ook ziji,e meening eens aan de groote klok
gaat hangen. Ik ben veel te goedhartig om al
deze eigenschappen bij den briefschrijver niet
te apprecieeren, en b'jammer het daarom, dat
hij bij zijn laatsten tentoonstellingstocht van
een koude reis thuis kwam.
Maar de heer Keii.hold kan zich er niee
tro'-sten, dat de zaak toch nog een goeden kant
heelt gehad. Juist door die ondervonden
teleurstelling moet het besef hij hem sleiker
zijn geworden, dut hij zelf tot kunsier.aar is
aangelegd. Dut moet hem gebleken zijn tijder s
die verlichting hij het weerzien der lieve werke
lijkheid en is ook duidelijk bij de verklarirg,
(lat, ;il mochten enkele van die schilderijen,
als hij ze kalm met n oog door de holle hand
beschouwend, herinneringen opwekken aan
zonnige dagen, die herinneringen toch nog
veel duidelijker opkomen voor zijn geestelijk
oog als hij het sti (lelijk dito eenvoudig sluit.
Van mijn kant moet ik erkennen t r zeer
mee gevleid te zijn bij dezen kunstminr.aar
gedeeltelijke instemming te vinden, waar ik
een stuk uitbundig heb geprezen over de an
dere kalm heenglijdend ; gedeeltelijk, want
de heer K. tempert dat uitbundig loven met
het woordje goed. Mag ik er hem nu ook nog
op attent maken, dat de door hem veroordeelde
gravuren-bekijkende juffrouw (op gronden,
waarbij het duidelijk wordt, dat hij in technische
aangelegenheden lang niet onervaren is
immers wat bemoeit zich een leek met pro
portie en den val van plooien ) het werk
was van den schilder, wien ik juist de eer
van een goed kutistenaarsgezelschap had ont
zegd. Zoo ontmoeten we elkaar alhaast in de
uitersten, ik herhaal het, tot mijn groote vol
doening.
Eindelijk nog mijn beleefden dank aan tien
heer II. wijl hij een leemte in mijn verslag
over de tentoonstelling heeft aangevuld, door
namelijk een korte beschouwing over de beeld
houwwerken toe te geven. Maar jonge, jonge,
is dat voorstel om beelden te vervaardigen,
die men tusschen. de beenen door moet be
schouwen niet al te stoutmoedig; verbeeld je
dan de houding van een eerzaam kunstmin
naar, die met zy'n vrouw een tentoonstelling
bezoekt.
W. S.
A m s t., 2öFebruari 1901.
Mijnheer de Redacteur!
Vergun mij, M. de R, naar aanleiding van
des heeren Kollewijn's stuk over Taal en
Spelling in uw veelgelezen blad van '24 j.l.
een opmerking te mogen maken. Het voegt
mij, een oud leerling der H. B. S. met 5j. c.
allerminst den heer K. te beocrdeelen, hoewel
ik van ZEJ, geen leerling ben. Het valt mij
' op dat de heer K. nog al eenige vreemde
j woorden gebruikt en dezen dan ook volgens
hun klank schryff, vooral duidelijk in 't woord
i reaksie (de woorden «brochure" en »courant"
hebben de gedaanteverwisseling nog niet
ondergaar) n:air hoe nu gedaan met eigennamen,
als b.v. »Derr.ophontes", dat uitgesproken zooals
het er staat de mop hontes en nog een schrede
verder gaande »de mop hom'jes" (de aardigheid
is niet van mij) gelezen zoude worden. Ik
vrees dat dit schrijven van vreemde woorden
anders dan die in hun eigen taal gespeld wor
den, ons talenleerende Hollanders een
Babylonise verwarring zal verschaffen, want zijn we
er aan gewend «reaksie", »eukonomiesj",
»sani'èr", »mepganiesj" enz. enz. aldus te
spellen, dan zal het ons zeer lastig zijn die
woorden in hun eigen taal gebezigd, niet
foutief te schryven. Zou het daarom heeren
schrijftaalhervormers niet aan te bevelen zijn
in de eerste plaats geen vreemde woorden in
onze Nederlandse taal te gebruiken en
fliLkweg het voorbeeld van onze Franschsprekende
zuiderbroeders te volger, die b. v. voor
redakteur, opsteller gebruiken en met hen samen
te werken om ook met hen eenheid te verkrijger?
En zoo men zich eens by uitzondering en
dan nog wel uit hoogen nood van een vreemd
woord moet bedienen, ware het dan niet beter
dit dan maar te schryven zooals het in die
vreemde taal voorkomt, dan zou met
Taaivereenvoudiging tevens een zeer gewenste
Taalzuiverirg verkregen zijn. Waar onze leera
ren in 't Nederlands voorgaan, zal ieder spoedig
volgen.
Onder beleefde dankzegging voor de opname
heb ik de eer te zy'n mynheer de Redakteur..
Uw Dw. Dr.,
J. J. v. M.
Eefïk"
Geachte liedactie.
Mag ik u om gastvrijheid verzoeken voor
onderstaande regelen ?
Ik las in het no. van »de Groene" van Kt
Febr. j I. een bespreking van Een Taak (bij
W. Hilarius Gzn., Almelo), daarin wordt ge
zegd, dat schr. terecht tot het besluit komt in
het vlugschrift uitgesproken. Toch luidt het
eind van die bespreking, dat schr. haar goed
hart en pen aan betere onderiotrpen kan be
steden. Aan verkwikkelijker voor mij zelf zeker.
liet was dan ook alleen uit rechtvaardigheids
gevoel en plichtsbesef, dat ik dit vlugschrift
recht-op-der.-man-af schreef; waarin oiticieele
rapporten van Raadsvergaderingen, het hondja
voortdurend om z'n eigen staart draaid», waar,
in die rapporten o a. gewezen werd op het ver
werpelijke en verdeiflyke van d;ankverkoop in
die huizen, zonder dat er iet< gedaan werd om
een en ander tegen te gaan dacht ik aan het
oude rijmpje van »de Heeren van den Haag,
die vergar|n alle daag .... En laten de zaak
zooals ze wa«. en daar tastte ik zelf naar de
pen om volgens eigen eenvoudig gezond ver
stand te zeggen boe het is en hoe het wezen
moest, indien die vrouwen noodig zijn. Er is
mij gezegd: »Een Taak is bet ei van Columbus.
de waarheden er in, en de gevolgtrekkingen
zal men als juist erkennen; maar het vlug
schrift als geheel zal men nog niet aannemen.''
Met beleefden dank,
JloogacJitend,
MKVÜ. E. HITST.
Aan de lledactie van De Amsterdammer.
M. de l'.
De wonderen zijn de wereld niet uit, wat
men daarover ook bazele l Er is een wonder
geschied, een wezenlijk wonder, een groot
wonder, in n woord een echt mirakel ! Laat
ik u echter niet te lang in spanning houden
en u zeggen, wat ik bedoel: er is tot school
opziener benoemd een man, die verstand heeft
van het onderwijs, ja, die zelf onderwijzer is
geweest. Gerust, 31. ele R , het is waar en om
u gelegenheid te geven mijne mededeeling te
controleeren, zal ik u man en paard noemen.
De Sfttttt*a>/ir/iiit heeft ors kond gedaan, dat
benoemd is tut schoolopziener in het district
Alkmaar de heer F. van Rijsens, thans te
Groningen. Deze bekerde geschiedschrijver
heeft eerst behoorlijk vijf jaar
gehnlponderwijzerd, tofn is hij hoofd eener dorpsschool
geweebt, daarna leeraar aan een U 11. S. en
ook gelijktijdig daarmede
arrondisseme-ntsschoolop/.iener eri nu gaat hij als dislricts naar
Alkmaai l Waarlijk, M. de R , u kan het
gelooven, deze benoeming is geteekend door
minister Goeman Borgesius, en de benoemde
komt in. de inspectie van den heer Fubius.
Wie nu nog niet aan wonderen gelooft, verklaar
ik voor erger dan een ongeloovige
Uw getrouwe leze11.
JAS Vi-:i n.ixi.w.
P S. Wil u het s.v.p. spoedig laten wtttn
aan Piet van Tiel, dan kan hij zien, dat de
door hem gegeven rfigel thans bevestigd wordt
door eene uitzondering.
' Alweer een Mterfciuiilig bedrog.
Den lieer i'. M. Jiieyer.
fieacJde Jfeer,
Alleen omdat ik den uitgever Hilarius ken
als een volkomen betrouwbaar en hoogst eerlijk
man, meng ik mij in de kwestie »Claarije door
dr. F. van Goudoever."
»Claanje;' is een oorspronkelijk Hollandsen
boek geschreven door een sedert /uren in
l)uit*cldand wonende damp, mevrouw Anderson,
die ook wel schreef onder den naam dr. A.
Doridorf.
Veider verscheen o.m. van haar hand een
mallig boekje over Multatuli
»Multatuliwespen door Veritas.
Claartje is haar laatste grapje.
De heer Hilarius is geen dupe van den een
of anderen broodvertaler.
Wel zou ik hem dus (met u ben ik dit
volmaakt eens) wat meerdere kennis van
litteratuur toewenschen aleer hij zich aan.
't uitgeven waagde.
Hoogachtend,
MARIE F. TEE.VOOY Ai'ix.