DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1239 ?voorbereid om den dienst weder op te nemen, zooals die moet zijn na afloop van het tydvak der consolidatie van de coupons in een t'unding leening in de aanstaande maand Juni. De fiaancieele delegatie te Londen beschikt reeds over een aanzienlek saldo, hetwelk tot aan het aanbreken van den vervaltyd, nog belangry'k zal worden vermeerderd en waarmede de financieele dienst der Braziliaansche regeering kan worden herfat, met de stiptheid, welke onvermydely'k is voor het crediet van het land. Het departement van financiëi heeft dit jaar reeds aan Londen gezonden 200,023 pd st den 18 Januari en 300,007 pd st. den 12 Februari. Den L6 Februari heeft het weder 2000 contos papiergeld verbrand. Een rijzende beweging, althans eenige be duidende koersverbetering zou niet onwaar schijnlijk voor de naaste toekomst zijn. Voor de Funding wellicht in de eerste plaats. Dat de volledige goudbetaling in Juni zal beginnen kan geloofd worden; of ze blijvend zal zijn? Wie durft hierop een gedecideerd antwoord te geven ? De groep der stootnv. mpijën doet eenige plaats vragen voor de Holland Gulf stoomv. te Rotterdam. Bijjkens het tweede jaarverslag dezer maat schappij, waren de vrachten het geheele jaar zeer bevredigend, zoodat het saldo der exploi tatie-rekening thans f 375 799 bedraagt, tegen / 173,107 over 1899 Dit aanzienlijk saldo stelt de directie in staat om de posten op de balans, die niet door bezit gedekt zijn, te doen ver dwijnen en derhalve de oprichtingskosten, groot ? 8100, en de kosten der obligatieleening, ad f 31,895, geheel te delgen. Op de stoomschepen wordt 1% pet. der origineele waarde afgeschreven. Een dividend van 12 pctj is nu beschikbaar. De afgesloten contracten beloven een voordeelig volgend jaar. De stoomvaart Nederland zal 8 2 percent, de Ned. Amerik. stoomvaart 14 percent en de stoomvaart mpij Amsterdam 8 pet. dividend uitkeeren. Aangezien door de Zuid-Amerika-Iyn geen winst werd gemaakt zal, overeenkomstig de statuten, door de I< inantieele Maatschappij voor Nyverheids- Ondernemingen eene rente op de aandeelen betaald worden van 3 pCt., makende op de volgestorte aandeelen /30 en op de aan deelen waarop 30 pCt. is gestort / 9 per aandeel. Op 31 December 1.1. waren van de 2000 aan deelen der Vennootschap a ?1000 313 stuks volgestort en op de overige 1657 stuks 30 pCt. gestort. De stijging van de nieuwe aandeelen War schau?Weenen, die de vorige week kon worden geconstateerd, is deze week niet doorgeeaan. Voor de Actions de Jouissance is thans/ 170. genoteerd, tegen f 132.?den vorigen keer. Eenige verdere bespreking moet nog uitgesteld worden. Da beschikbare ruimte geeft impera tieve voorschriften. Bn deze moeten gehoor zaamd worden. A'dam, l Bussum, ? 21 Maart 1901. D. STIGTER. BOEKAANKONDIGING Een groot gevaar voor de gezondheid, door VENTILATOR. Haarlem I. L. E. I. Kleijnenbérg, 1901. Goed gemeend, slecht gezegd. Goed gemeend is de doorgaande waarschuwing van den schrijver tegen luchtbederf of liever tegen het verbluf in slechte atmosfeer, waaraan tal van menschen, ook zy' die tot de verstandigen en verlichten behoorer, zich steeds schuldig maken. Hy verkondigt luide de waar heid, dat goede, zuivere lucht een onmisbaar vereischte is om gezond te leven en het leven te verlengen. Met sterke kleuren schildert hjj, dat en hoe luchtverversching overal en alty'd in voldoende mate moet en kan worden toe gepast en hoezeer het niets zeggend begrip «kouvatten» dikwyls schuld is van misplaatste vrees voor vereche lucht. Slecht gezegd is echter zyn betoog. Niet alleen om het slordige en onverzorgde in taal en stijl, doch ook om de wijze waarop de schrijver meent zyn denkbeeld te moeten propageeren. De meer dan reclameachtige aanbe veling van met name genoemde inrichtingen SNUIFJES. Schaepman heeft te Didam een redevoe ring gehouelen waarin iiij verscheidene waarheden heeft verkondigd. Maar een paar dwalingen ook. IS'og altijd schijnt het voor hem noodig zijn stern aan de leerplichtwet gegeven te verdedigen en zoo kwam dat onderwerp ook thans weer aan de orde. «En nu vroeg spreker zich af," zoo lees ik in een verslag, »of het betrekkelijk schoolverzuim niet grooter was dan het absolute." Waarop hij o. m. liet volgen: half' onderwijs en opvoeding zijn verdei fiijker dan geen orderwija en opvoe ding. Dat vind ik nu wel een beeije kras. Ik weet wel, het is de invloed van Rutgers, met zijn Jan Dop ik hoop dat ik dien naam goed spel, maar mocht dit niet zoo zijn, dan zal Dop het mij vergeven, daar hij zelf nooit de zes letters op s-chrift heeft kunnen brengen en toch een kamer-be roemdheid is geworden ; dit neemt even we l niet weg, dat heelemaal geen onderwijs in den regel slechter is dan halve educatie. Schaepman denke maar eens aan ele bur gers, die zelfs zijn beroemden naatn niet kunnen lezen en naar ele stembus gedreven, in staat zouden zijn den tegencandidaat te helpen. Xu is het waarschijn lijk, dat te Didam, waar Schaepman zijn redevoering hield, er maar weinigen zullen geweest zijn, die geen a vooreen b kenden, het blijft toch, dunkt me, vooral op voor z. g. natuurgeneeskunst met den daarbij gebruikelyken schamperen toon tegen de docters ..., had zeer goed achterwege kunnen blijven bij het ten beate geven van waarheden, die reeds voor eeuwen door waarschijnlijk minstens even bevoegden, den volke zyn ver kondigd. Het verspreiden van gezonde denk beelden over het nut van versche lucht acht ik uitstekend; maar het is niet noodig daaraan een aanbeveling en adreslyst van inrichtingen voor natuurgeneeskunde en hunne lyders vast te knoopen. Ook zonder dat, weten geneesheer en beschaafde leek zeer goed, dat het op hun weg ligt die denkbeelden gemeen goed van ieder te maken en door voorbeeld en woord den onkundigen voor te gaan. Met den schrijver zijn wy het er over eens, dat men bij het geven van hygiënische raad gevingen zoo licht en onverdiend van «over drijving" wordt beschuldigd, doch wij meenen hem zelf hier niet geheel van overdrijving te mogen vrijpleiten, waar by beweert dat o. a. longongesteldheid en kanker uit het verblyf in bedorven lucht kunnen ontstaan, dat mazelen en roodvonk verspreid worden door slechte ventilatie in scholen enz. Ofschoon de schrijver in dit boekje niets nieuws verkondigt en men hetzelfde onder werp in alles wat over gezondheidsleer handelt kan weervinder, toch kunnen geschriften als deze wel misschien wel eenig nut stichten, omdat bekende dingen op deze wijze besproken, misschien in ander, kringen van lezers beter begrepen worden en wellicht hier en daar een goeden bodem tot verdere ontwikkeling vinden. Kg. Lotgevallen van Aap (Jrijsbaard en de, Ziijnen, door S. H. JUNIUS. W. de Haan, Utrecht. Doorgaans schrijft men over de nieuwe boeken iets, onmiddellik na hun uitkomen; om verschillende redenen was ik er niet aan toegekomen, ofschoon ik het by het lezen wel aardig gevonden had. Nu kreeg ik het mooie boekje in z'n eenvoudig bruinachtig gry's bandje na een paar maanden toevallig weer in handen en zou de geschiedenis eens vertellen aan m'n jonges; maar nauweliks ben ik daar mee bezig of de oudste begint zelf mee te doen en kent het verhaal, dat hij voor 'en paar maanden gelezen heeft met alle namen van de hande lende apen, met alle daden die ze bedreven hebben totdat de stam van Grysbaard door de honger en dorst, geholpen door mensenwapenen, uit elkaar gfjiagd werd. Dat lokte tot herlezen en kritiek. Natuurlik moet het dienen als het 'en middel om de kinders iets te vertellen van de apewereld en dat middel vind ik wel goed. De abstractie is hier ie t* con creets geworden en dringt zo ;des te eerder tot de jonge hersentjes door. Uit allerlei steentjes van kennis is deze vertelling opge bouwd en nu is het natuurlik in zo'n geval het beste als men nergens de voegen van die stenen kan zien Op maar n plek zag ik die nu echter duidelik en wel op blz. 9 waar ge zegd wordt hoe Grootbek en zyn neefje Ringstaart 'en pak slaag hadden opgelopen, »toen ze een pooi geleden mekaar achterna hadden gezeten om een muip, waarmee ze ... midden tusschen de bavianen waren beland.' Dat speelt dus een ty'dje geleden. Ook het volgende: Woedend was Grim Cen oiule aap) geworden j op die paar «apekwajongeris:" en het was een heel lawaai geweest"; en nu gaat de schrijfster voort met vertellen alsof dat alles niet vroeger maar nu gebeurd is. Met 'en kleinigheidje is dat te verhelpen. Het boekje heeft ook enige plaatjes met apen en geiten en die zijn wel aardig, alleen de geit bij blz. 30 het ft vergeleken met 'en vroegere wel wat 'en groot hoofd dunkt me en onder die op blz. 81 had ik 'en ander onderschrift verwacht of' staat die hoorn hoog op 'en kojje? 't Is verteld, zoals men zulke dingen hoort te vertellen, eenvoudig en natuurlik. Haarlem. J. B. SCHEPERS. Inleiding en Woordtnlij-t op Xenophonn llellenic'i, door dr. A. HALBEUSTADT. Cohen Zonen, Amsterdam. Van Xenophons werken bevat de Grieksche geschiedenis de meeste verscheidenheid, anecdoten, dialogen, hofintrigues, karakterschetsen, een lezing voor kiezers gevaarlijk de analphabeten zoo in de hoogte te steken tegen over de halfgeschoolden ; want, ik zeg dat nu niet om Schaepman's kiezers in 't district Almeloo te beleedigen, maar zoo geheel in 't algemeen, als de half onderwezenen het uit jaloerschheid eens verdraaiden om ook te gaan stemmen .... hoeveel bleven er dan over? Edoch dit is nog niets bijeen volgende opmerking onder veel waars verscholen . »De souvereine macht, de pers, heeft reetis veel over een katholiek program gesproken en allerlei onderwerpen aan gedragen. Proportioneel kiesrecht, drankbestrijd i n g, voorwaardelijke veroordeel i n g, maar vooral.'de kiesvereenioiri gen moesten worden gehoord. Het mocht niet meer aan de Kamerleden worden ovn-gelaten ; er werd zelfs gesproken van las:gevers en lasthebbers, volgens spreker een revolutionnair jargon (gelach). De kiezer scheen de bouwheer te moeten wordei', de gekozene de bouwknecht. Dr. Schaep man plaatste zich daar vierkant tegenover. »De pers verbeeldt zich wel in naam van het volk te spreken, maar dr. Schaep man wilde om des beginsels wil ie opkomen tegen het denkbeeld, alsof de Kamerleden lasthebbers eler kiezers zijn. Mij zelf wilde gaarne zijn plannen en denkbeelden meeledeelen, maar na de stemming is enkel het verstand en ge-velen van den gekozene verantwoordelijk. Spreker wilde op politiek gebied geen witkiel zijn, de Grondwet en de eed verbieden dat. Spr. wilde elen kiezers het recht geven, vragen te stellen, maar geen beloften mogen worden gevorderd. De veldheer moet op 't slagveld vrij zijn, geen civiele commis sarissen mogen worden meegezonden. Dat is een valsche gedachte. De Kamer leden zullen hun best doen, maar niet gehoorzamen." Wij zijn het natuurlijk met Schaepman eens: De souvereine macht, de pers, in dit geval de katholieke pers, behoorde te begrijpen, dat in een constitutioneel land als het onze zij alleen het woord heeft te voeren, wanneer haar raadsmannen, de kamerleden, haar de woorden op de lippen hebben gelegd. Dat overal haar neus insteken, is eenvoudig recol/ilioinniir. Een kiezer is een knecht, en een door hem en zijn medekiezers gekozene een heer; veldtochten, zeeslagen wisselen elkaar af; daarom worden de Hellenica zeker in de jongste jaren veel meer op onze scholen gelezen dan vroeger. Intusschen ontbreken zoowel by de Nederlandsche als bij Teubner's uitgaven een inleiding en een aanduiding der personen en plaatsen, waarmee men te doen heeft. In dat gemis voorziet het hoven aangekondigde met veel zorg en oordeel samengesteld werkje, dat om zijn matigen prijs (/ 1) zeker niemand zal afschrikken. Zooals uit de zeer zaakrijke en goed gestelde inleiding blijkt, heeft de schrijver bij zijn studie over het onderwerp het door Breitenhach ingenomen standpunt gekozen. De uitvoerige woorderlijst, even praktisch ingericht als des schry'vers Sjhoolwoordenhoek, ia naar den tekst der Leidsnhe uitgave geregeld. Bij eea herdruk, dien wij van dit huidige boekje spoedig genoeg mogen verwachten, worde dus ook het woord syintonus na syntowos opge nomen. Allen, die Xanophon lezen, bevelen wij genoemd werkje aan. Wie met zulk een hulp middel den Griekschen schrijver niet vlot verstaat, zie van de verdere studie van het Grieksch gerust af. K. NIEUWE UITGAVEN. Krelage's Bloemhof. No. 1. Gt'ulustreerd Maandblad voor blosinenliefhebbers, bezitters van tuinen, enz. onder redactie van J. STURING. Krelage's Nieuwigheden voor 1901. Cactus, dahhas, cannas, hegonias, gloxinias, gladiolus, lelies, iris, vaste planten enz. E. H. Krelage & Zoon, Tuinbouw-Inrichting «Bloemhof" Haarlem. De gesehiedenis van Nederland in onzen tvjd, door J. A. uu BBI.UNE, vijt'le deel. Voorburg, J. Odé. De leerplichtwet (wet van 7 Juli 1900, Staatsbl. No. 111) en de tlaarliy behoorentte verorde ningen met aanteekeningen, voornamelijk ont leend aan de schriftelijke en mondelinge gedachter.wisseling tusschen Kegeeringen StatenGaneraal en alpüabetisch register, door mr. S J. BLAUPOÏen P. LABAN. Eerste vervolg. Gronin ger, J. B. Woltera. Zes-en dertigste Jaarverslag van het EmmaKinder-Ztekentiuis te Amsterdam. 1900. Amster dam. De Erven H van Munster & Zoon. lli/gicnitc'ie Jïladen, No. 3, onder redactie van dr. G. W. S LINGHEEK en dr. Pn. KOOPERBERG. Amsterdam, F. van Uossen. «Warendort's Novellen-Bibliotheek", No. 133/134, Di laatste der Oeiiipuh's, door JCSTUS VAN M.vuiiiK, geïllustreerd door F. ALTLLUS. Amsterdam, Van Ilolkema & Warendorf. »?,».('''. Gtïllustreerd tijdschrift voor fotografie. Afl. 6. Hoofdredacteur J. U A.. SCHOUTEN. Bureau der redactie Nassaukade 317, Am sterdam, jek-, Kunst- en Handelsdrukkerij, voorh. Gebr. Binger, Amsterdam. Güllitstreerd Weekblad eoor Fotografie. No 11. Apeldoorn, Lsurens Hansuia. Handboek voor B'.oementidnen en buiten plaatsen met wenken voor de behandeling der plai.ten in de koude en warme kas, naar Witte's Handboek voor den bloameDtuin, be werkt door ERICUS, met pi.m. 150 illustraties. Afl. 10 (slot), Zwolle, W. E J. Tjaenk Willink. Teekenen des Tyjdx, tweemaandelijks ty'dschritt in vrijzinnig Godsdienstigen geest, arl 2, onder redactie van dr. C J. NIEMEUER, G. J. PARK, dr. A. RUTGEIIS VAN DEK L- EVS Azn., Leeuwarden, Meijer en Schaalsma, DA Authentieke 2ekst der Liturgische Ge schriften, gehandhaafd tegen prof. dr. M. A. Gooszen door dr. II. II. KUÏPERS, AtnbterdamPi-etoria, Hiweker & Wormser. liet beleid van den Liberalen Staat, 1818 1897, door mr. W. M. 11. BOEKS, Amsterdam, Scheltema & Holkema's Boekhandel. Jlosarium,tijdscrmtt gewy'd aan Rjzencultuur, No. l en , orgaan en uitgave van de vereeniging tot bevordering der Ilozenteelt vNos Jungunt Rosae", redactie P. L. BAUDET en J. K. Bui DE te Utrecht, met medewerking van liefhebbers kwsekers. Inhoud van Tijdschriften. Taal en Letteren. Afl o : Dr. R A. Kollewijn, Verandering van woordbatekenissen. (Seuaasiologie) ; Artistieke arbeid (_Marc. Emants); daarvoor kiest de een en wordt de ander gekozen. Wat weerga, de doctor heeft geJijk hij wil geen witkiel zijn en 't spreekt van zelf ook geen blauwkiel, heelemaal geen kiel maar veldheer op 't slagveld, zooal niet met dtn kap vertierd, dan toch gewapend met den degen. Tot zoo ver gaat alles goed. Maar nu ze»t mijn vriend ook, dat hij en zijn kamer leden een li.iNl/tcltbrrs der kiezers kunnen zijn. Hoe heeft hij «bit durver; denken? Bijna al de katholieke bladen geven hem en zijn collegaas de laag. /ij achten zich op de teenen ge l rap t en verwijtt-n hem, dat zij als »onmondiiren" worden behandeld ; ze zijn werkelijk boos ----- en zou d j demo cratische Sciiaepman zicii zelf nu zóó ho >g verheven wanen boven zijn kiezers en de pers, - dat hij durft volhouden volstrekt geen «last te hebben'' van zijn getrouwen? Schaepman is de eerste de be.-te niet. Hij mag een potje breken, althans bij ons, maar als hij zich zelf wijs maakt, dat hij geen lasthebber'' is van anderen, dan zullen de inktvisschen, vrees ik, dat h'-m ; bij deze gelegenheid wel anders leeren ! j Kiezers en klantenschrijvers moeten er i nu eenmaal zijn ; -- maar wat ik heelunaa! j overbodig vind, dat ziin die redevoeiin- i gen voor dat knechtenvolk. Dit Schaep- l man dit nog niet inziet; dat hij nog altijd i die lui wil ,,toespreken" ; onder ons ge- l zegd, paarlen voor de zwijnen werpen, j vat ik volstrekt niet. Je zoudt er hem i allerminst van verdenken en toch . . . ; geeft hij zelf niet aanleiding tot dat pedante j gekwaak van een revolutionair jargon? 't Is immers altijd zoo : als je ze den vinger laat pakken, giijpen ze de heele hand. En vooral de krantenschrijvers! Daar heb je nu weer de M'inn/iotlc, een vent die een , geheugen schijnt te hebben. Wat voor streek haalt hij me daar uit? Op ~> Mei 1SH7, zoo schrijft hij, zei Schaepman te Utrecht: Eene Christelijke regeering nu is alleen te krijgen, indien wij de meerderheid be/.ilten. j.JJitni'Oin mofl dil d'irl en iit'.ft ,',/jn /'nu den x/riji!" ; en den IS Maart l!)0l te Didam, sprak dr. S,: Laat ons nooit ee.n stó;) ilorn, die ii[i ro'otrn'iig der /iccrsi'hapiiij kan li/kai'', en daarna heeft die journalist het over een onvaste lijn". Op zijn manier nog be scheiden, hij had ook van een gebroken lijn kunnen spreken, waarvan de eindjes zoo goed en zoo kwaad als het gaat weer aan elkaar geknoopt zullen moeten worden. dr. S. S. Hoogstra, De Nederlandsche letter kunde op het examen voor hoofdonderwijzer; Eisen van de opvoeding (Hans von Arnim) ; Boekaankondiging : Dr. J. M. Hoogvliet's Opvat ting van taaistudie en methode van taalon derwijs, door dr. J. A. Der Mouw (dr. J. B. Schepers) ; Hat Wilhelmus, door J. Postmus (J Koopmans). Ilyg'ënische Bladen. No. 3: Dr. A. J. C. Sny'ders, De verlichting van schoollokalen ; dr. G. W. Bruinsma, Melkverkoop enbesmetting door melk ; prof. dr. J. Ritzema Bos, Over het ontsraan van giftstoffen in plantcndeelen, die door het parasitische zwammen zijn aan getast of door andere oorzaken zich niet normaal konden ontwikkelen (slot); Sanitaire kroniek ; dr, G. W. Bruinsma, Bescherming der openbare gezondheid in het buitenland; Varia; Boek aankondiging, Hygiënische inhoud van tijd schriften ; Vragen en antwoorden. Eigen Haard No. 12 : Van den man, die gntrouwd werd, door J. F. de Witt, II. Kamerplanter, door J. K. B., met afbeeldingen, II. G. Prof, met portret. Het «Oude Delft", naar de schildery van J. van der Meer in de Collectie- Six te Amsterdrm, met bijschrift. Over zeilschepen en nog wat, door Gedeh. Rashonden, met afbeeldingen naar photo's van den heer Berend Zwews te Haarlem. De Eerewacht te paard voor het Koninklijk Paleis, met afbeelding. De «Deutschland" F'euillleton. Bloemententoonstelling te Aalsmeer. De tentoonstelling die te Aalsmeer op 23 en 21 Maart zal gehouden worden, belooft zeer belangrijk te zijn. In de laatste jaren hebben daar vele kweekers zich op het forceeren van bloamen en planten toegelegd, zoodat op nage noeg alle nummers van het rijke programma ingezonden wordt. De bezoekers zullen bij overvloed van bloemen dus tevens groote verscheidenheid zien. Per stoomboot is er tever.s veelvuldige en goedkoope gelegenheid Aalsmeer te bezoeken. Op 24 Maart a.s. zal het 50 ja ir geleden zijn dat de heer B. J. van Maare in dienst trad bij de heeren Claus en Fritz, fabrikanten van olie- en waterverf in tuben, handel in schilder- en teekenbehoeften, Ieerengracht2!)r>. Tot 1891 was hij als ondergeschikte in deze zaak werkzaam, toen ook de heer Joh. Fritz kwam te overlijden, (de heer Claus was reeds in 1861 overleden), waarna hij in Mei van dat jaar als hoofd der firma Clans en Fritz optrad en sedert dien tijd als zoodanig werk zaam, aanvankelijk met de weduwe Fritz en n zijner zoons, doch van af 1899, toan ook de weduwe stierf, met zijn beide oudste zoons. Van af 16 Maart j 1. staat het letterkundig maandschrift Europa niet meer onder redaktie van den heer W. Gosler, ten gevolge waarvan door de uitgevers Blussé& C imp. te Dordtrecht tijdelijk voorzieningen zijn getroffen. Den W'eledclgextrftifjen Heer mr. .S'. K. btiiriinetz, privaat-docent aan de Universiteit te Leiden. 11 'eledelget trenge lieer! la het Januari-nuninier van de Tijdspiegel hebt gij een critiek gegeven op mijn jongste studie over --de grondslagen der sociologie", die mij aanleiding geeft tot een enkel weder woord Blijkbaar hebt aij van de «trekking van mijn geschrift niets begrepen. Van het liegin tot het einde treedt gy op als ->de socioloog'' die Maar wat k nu de bedoeling van die herinnering? Mag iemand als Sehaeprnan om de vier jaar niet eens van politiek in zicht veranderen ? Een redevoering van den doctor is toch geen encycliek.... En riU is 't waar, een goed woon! ka:i niet te dikwijls herhaald worden, en Schaapman's woord van 18117 was een goed woord, een uitste kend woord: ma,ir hi-t is ook waar, dat in deze wereld, die de Prediker al zoovervelend vond, omdat je a 11 iji l hetzelfde hoorde en zag, een kleine afwisseling niet verwer pelijk is. Yarieta-" delectat, zeiden c Ie ouden ; ze hadden gelijk --- en eea beetje humanist mag SciuU'pinan toch wel zijn. Maar zooals da wereld, ook de katholieke weield nu eenmaal is, hij zul er hul van hebben, al geeft hij ei dan ook de Imii van -lasthebber'' te wezen. liet is pas enkele weken geleden, dat ik ergLii.i aangaande ji;IIV. ]> mt las, dat zij raad gaf in alle zaken ; maar daar ik sedert dien niet, in liet geval kwam te verkeeren, dien raad noodig te hel) b.1 n, vond i k nog geen aanleiding, deze merkwaardige dame eens op de proef te stellen of van haar aan bod gebruik te waken. Doch daar las ik dezer dagen een bericht, waaruit mij bleek, dat zoowel de Hooge lu\ad, als het kanton gerecht en de rechtbank zich niet juttV. IS >u', hadden ingelaten; juist niet met de onzelfzuchligste Udoeüngen, maar om voor het IJtjk ze.-tig gulden aan haar te verdienen. 't Is wel treurig, maar het is waar, - de Staat tii zijn ambtenaren, of juister, door zijti ambtenaren, is er steeds op uit van iemand te halen, wat er met voeg, of zelfs zoi,der voeg, van te halen is. Natuurlijk trof mij dit geval, omdat jull'r. Hout er bij genoemd word. die nu eenmaal een onuitwischbaren induik op mijn herinneringsverinogen had gemaakt; ik ging de zaak na, en wat bevond ik nu? Een voudig, dat gemelde juffrouw het gebruik van kikkers tegen maagptjii had aange raden. Dat schijnt dus niet te mogen Dit is een zonderlinge beslissing van de heeren rechters. Zij stellen alzoo vast, dat, als de professoren en dokters iemand niet van maagpijn kunnen genezen - en dit komt wel eens voor zoo iemand maar aan maagpijn moet blijven lijden -? ook al verneemt hij van juli r. Bout, dat het gebruik van kikkers probatum is; ja erger den «jurist" uit den heiligen tempel der socio logie, waarin deze alleen meester is, wil weggeeselen. Als «practisch jurist" heb ik alty'd volgens u geen begrip, hoegenaamd geen »benul" van wat de ware beoefening der sociologie medebrengt. «Sociale natuur wetenschap", zuivere «theoretische" wetenschap zal de sociologie zijn, juist zooals de natuurwstenschap op haar gebied. Feiten zoeken. en onderzoeken en daaruit door inductie »wetten", «natuurwetten" distilleeren, «sociale natuurwetten" vaststellen, ziedaar de taak der sociologie. Voor «philosophen" en «juristen'' de geeselroede, voor de «sociologen" de priester mantel in den heiligen tempel der sociologie. En omdat ook ik nu, blijkens mijn bovenge noemd geschrift n als calvinist «philosocf" ben n in mijn boekje al de «tournure d'esprit" van een «practisch jurist" vertoon, zijn u geen wapenen te ruw en geen woorden te bitter om mijn boek te brandmerken en mij alle recht zelfs van meespreken te ontzeggen. Nog vó(5r ik den tijd zelfs had mij te zetten tot verweer, trad een «philosophisch jurist" van gevestigden naam en geëerde reputatie tegen u in 't krijt, om op ziji e beurt thans v wegens uwe opvatting der sociologie de deur te wijzen in een vorm, vooral niel malscher, dan waarin gij tegen my te velde waait ge trokken. Hij was en waarlyk niet ten onrechte geërgerd over het platvloersche van de wijze, waarop gij bij de opening uwer lassen te L3iden de vraag: «Wat is sociologie?" *) beantwoord hadt. In de nummers van 3 en 10 Februari van de «Groene Amsterdammer'' gaf mr. J. A Levy van uwe »Leidsche sociologie" een karakteristiek, wier vorm ik voor rekening van den auteur laat, maar wier inhoud m. i. op goede gronden berust. Met enkele, maar ter zake dienende citaten. toont hij het door en door onware aan van de enkele volzinnen waarmede gij philosophen en juristen zonder argumentatie of appreciatie eenvoudig afmaakt en striemt bij het vage rn nietszeggende van uwe omschrijving der socio logie. Er bly'ft van uwe wetenschap onder de handen van mr. Levy niets heel en «apenkool" luidt het niet zeer welwillende antwoord op de titelvraag, onder welke gij uw beschouwingen over sociologie het licht deedt zien. Ziedaar hoe mr. Levy, als philosoof-jurist. oordeelt over uwe sociologie. Wat ik nu met mijn geschrift heb willen doen, is dit: een doen trtffni tusschen «juristen" eenerzijds en «sociologen" anderzy'ds. Ik wilde aanwijzen, hoe de juristen gelijk hebben door te vorderen, dat bij de maatschappelijke hervormingen,waarom men allerwege roept, worde uitgegaan van wijsgeerige, a priori vaststaande beginselen. Daarnaast wenschte ik er den nadruk op te leggen, hoe terecht hunnerzijds de «sociologen''' er op aandringen, dat niet worde ingegrepen zonder een zoo grondig mogelijke en zoo ge detailleerd mogelijke kennis van de maat schappelijke verschijnselen. In plaats nu van die poging te waardeeren, gaat gij tegen mij te kee-r op een wyze die van bezadigd begrijpen en billijke appreciatie ook zelfs geen spoor vertoont. Van de overzijde werdt gij door mr, L<>vy thans met gelijke munt betaald. Ziet gij nu wel, dat wij op deze wijze nooit verder komen ? Beide, beginselen en feiten,-moeten gelijkelijk worden gewaardeerd; daarop wilde ik in my'n geschrift wijzen. Ea eerst als gij wilt trachten dit te begriipen eri gij ophoudt met in blinden ijver n kant der zaak te overdrijven, met totale negatie der ar,dere, kunt gy en kan uwe wetenifchap vruchtbaar worden voor or,s maatschappelijk leven. Dan ook kunnen wij elkander verstaan. Tot zoolang is alle discussie onvruchtbaar. Met hoogachting heb ik de eer te zijn, Weledelgestrenge Heer, Den Haag, Uw dv>-. Februari 1901. Mr. ANNE ANMIA. *) WA! is sociologie? Openbare les, gehou den door mr. S. K. Steinmetz. Leiden 1900. (Wegers weigering door De T tijdspiegel eerst thans gepubliceerd). NiitiMmimitmiitmit nog, zij leggen juftr. Bout een boete op, ook als de maagpijnlijder door het gebruik van haar kikkers van zijn kwaal hersteld mocht zijn. Tot mijn spijt heb ik de behandeling der zaak voor Kantongerecht, R"chtbank en Hooge Raad niet kunnen volgen, maar ik begrijp zoo, dat de werking van het kikkerremedie met zorg zal zijn onderzocht; niet door juristen, maar door deskundigen, tot voorlichting van de rech ters gerot-pen in dit geval; waatvclujnlijk eenige dokters, die zonder het gebruik van kikkers rei ds menigen maagpatient zullen hebben gekureerd. Mocht dit zoo/i;n, dan verwor.der ik mij er toch over, dat, de ceiii'je deskundigen, die m. i. in deze recht van s-preken hebben, niet zijn gehoord. Jk bedoel, een commissie van reigers en ooievaars, die zeker jiiil'r. Bout niet in het ongelijk zouden hebben gesteld. Maar, waar deze opmerking zi/o voor de hai.d ligt. wil ik ook ean andere niel terug houden. Waarom heeft de landaird tot dufver dit geval trachten dood te zwijgen ? Hier toch het ft men weer (en van die bruta'e feiten, waardij de o//i/-irclc geneeskuiul etn onpartijdig onderzoek h et f't gefnuikt. Kan dr. Kuyper zijn invlie-l nieteensaauvunden. om zulk een tyrannieke barbaarsehe nandelwijs in 't vervoltr te voorkomen ~' En eindelijk, juflï. Bout mijn blijk van sympathie en afschuw van onrecht. Dat zij deze beleediging drage met de fierheid liarer waardig! Hoe zal zij met de deernis van eene, die alles weet, hebben neergezien op haar ambtelijke belagers. Zeker ver gissen wij ons niet. als we rneenen dat zij, lettende op die bekrompen rechters, welke ten goed \\erk meenden te doen door haar te stuiten in haar reddingswei k, met Joh au n a van Woude bij zichzelf heeft gtlluisterd: Sancta simplicissimus" ! of als zij nog beter in haar Latijn thuis is dan deze Cicerone eler jeugd: Sancta simplicitas! Mog abijd, als in de dagen van Hus-s. wordt wat uitsteekt geknot, al worden de profeten en profetessen niet meer verbrand.