Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1244
dig by het zien van het onbetwistbaar meester
schap dat hy uitoefent over zyn schare.
Met zeer reel soberheid in beweging bereikt
Weingartner groote resultaten; en toch betreft
dat nog maar het uiterly'ke van de zaak : want
vooral het spiritueele element treedt by Wein
gartner beslist op den voorgrond. De wijze
waarop hy een kunstwerk in zijn kern aanvat
en weet te reproduceeren is waarlijk
fascineerend.
De Freischütz-ouverture leverde daarvan
een klinkend voorbeeld. Het phantastische in
de romantiek dezer kunst kwam zoo
onvergelykelylc schoon tot uiting, dat ik gulweg
moet erkennen nog nooit zoo door deze ouver
ture gepakt te zij i geweest. Wagner's
Venusberg muziek was eveneens verrassend door de
contrasten die de dirigent hier wist voor den
dag te tooveren. Ia het Siegfried-Idyll zou
men misschiea hier en daar een ietwat
rustiger tempo gewenscht hebben, in ieder
geval moet men toch erkennen dat alle
thema's plastisch uitgewerkt tot ons kwamen.
Uit den aard der zaak verwekte Bsethoven's
C-moll symphonie de grootste belangstelling.
Laat mg dadelijk verklaren dat de wedergave
van dit werk, behoudens die van den tweeden
»Satz", waarlijk magistraal was. Da beteekenis
van het beroemde motief uit het eerste deel
trad zoo levendig op den voorgrond, de tegen
stelling daarmede van het tweede thema kwam
zoo juist aan het licht; het Scherzo was zoo
licht en het Trio zoo i'orsch en toch zoo
duidelyk; maar vooral de overgang van het
Scherzo tot het heerlijk jubelende, zegevierende
Finale was zoo immens grootscb. dat ik van
de vertolking dezer pymphonie de heerly'kste
herinnering behouden neb.
Als ik nu een voorbehoud maakte ten
opzichte van het tweede deel, dai is hst omdat
mij du deel ietwat te snel in het tempo voor
kwam, overigens een persoonlijke opvatting.
Dat is zeker Weingartner is een dirigent
uit n stuk, een man die schept uit de
onverdroogbare bron der heerlij ce kunstvoortbreng
selen en daarom alleen oog heeft voor de groote
schoonheden die er in wonen en ten behoeve
daarvan zijn eigen persoonlijkheid laat oplossen
in het kunstwerk dat hij reproduceert. Zijn
verschy'ning hier was een gebeurtenis.
Helaas was ik verhinderd het optreden bij
te wonen der klavier-virtuose Clotilde Kleeberg.
Deze voortrfffdlijke pianiste moet o a. een
klavierconcert van Saint-Saëns zeer schoon
hebhen voorgedragen.
Voorts wil ik nog registreeren eene uitvoe
ring van B.^ch's Weihnachtsoratorium, door
de Z»ngvereenigüsg »Arti et R^ligioni",
onder leiding van den ondergeteekende. Zij
vond plaats Maandag 22 dezer in het Concert
gebouw, met medewerking van Mej. Annie
Siewe, Mevrouw d*1 Haan-Manifarges, de heeren
Joh. I ll'tgiaaiip, Jjh. Hoes en llub. Ciiypers
(orgel), benevens het orchest van het Concert
gebouw.
Nog nimmer was dit prachtwerk van Bach
hier ter stede als geheel ten gehoore gebracht;
alleen het tweede, der zes deelen waaruit het
bestaat, is voor eenige jaren door Viotta hier
uitgevoerd. Ik stel mij voor op dit werk en
op Bach over het algemeen later, in den
rustigeren zomertijd terug te komen. O/er de
uitvoering mag ik niet ref«neren; wél mag ik
met groote voldoening verklaren, dat Bach
en dit werk niet het minst misschien door
geen enkel orchest meer historisch getrouw en
in overeenstemming met de bedoeling des
componisten zal kunnen worden uitgevoerd
dan door het onze, aangezien hier de oude
instrumenten aanwezig zijn, die door Bach
met zooveel genialen zin voor instrumentale
kleur zijn aangewend. Ik heb meer speciaal
het oog op de verschillende oboë-soorten die
door Bach zy'n gebruikt.
Doch zooals ik zeide, later hoop ik hierop
nog terug te komen.
ANT. AVEUKAMP.
Tentoonstelling in Arti.
Indien de recensie van een schilder
tentoonfctellirg ten hoofddoel heeft, het publiek tot
een tocht daarheen te bewegen, zou een be
schouwing over de tegenwoordige uitstalling
van «kunstwerken, vervaardigd door leden der
maatschappij", haast ongemotiveerd moeten
heeten. Want, wat er van al de inzendingen,
die nu twee groote en twee kleine zalen vullen,
als werkelyk bezienenswaard kan worden aan
geprezen, is zoo luttel, dat een klein zaaltje
voor de plaatsing wel ongeveer voldoende zou
zy'n. En dan, alleen lettende op het goede, is
daartusschen nog geen uitblinkende verschij
ning, die ons later deze voorjaarstentoonstelling
zal doen heugen.
Waarom zooveel lieden toch schilderen of
blyven schilderen, zou wellicht een sociaal
vraagstuk kunnen worden. Maar het feit is er,
dat we telken jare, bij verschillende gelegen
heden ons kunnen vergewissen, dat de
schilderümarkt op allerloszinnigste wijze overvoerd
blijft. En dan, zoolang er
schilderytentoonstellingen geopend worden, gelegenheden
waar schilders publiciteit zoeken voor hun
arbeid , moeten daaruit ook verslagen, bijge
volg beoordeelingen, in de kranten voorkomen.
Of de inzenders bij de wenken der critiek
hun voordeel vermogen of trachten te doen
b\j verderen arbeid, of wel dat het publiek
zich laat leiden daardoor in zijn appreciatie,
daarover zullen we ons maar niet in gissingen
verdiepen. Er is een tentoonstelling, bygevolg
moet er een woordje over gezegd worden, al
is het nu niet onder zeer aanlokkende omstan
digheden.
Een werkelyk eclatant werk, wat men dan
noemt een »glanspunt" tusschen het overige, is
hier niet.
Dat blyft dan in 't geheugen; maar om me
nu het goede onder de inzendingen te herin
neren, is het noodig notitie's in den catalogus
te raadplegen. En dan vindt ik: Fl. Verster,
met een werk, dat weer eens is toegerust met
de eigenschappen van den geboren colorist;
maar toch, al heeft hy op het thema van pur
peren bloemen, en gefonkel als smaragd in
kristallen vazen, tegen een achtergrond van
massief groen, nogmaals den kleurgloed in een
schilderytje mogen ontsteken, we blijven op
zy'n laatste voortbrengselen nog verder ver
wachtingen bouwen.
Bastert zond een »wilgenlaantje", dat
tusBchen de menigvuldige landschap-voortbreng
selen van tegenwoordig, nog slechts een
alledaagsche verschy'ning kan geheeten worder.
Meer cachet heeft zy'n :>winternamiddag", maar
een voldragen werk van dien schilder is het
toch niet.
De Bock: Het groote landschap laten we
maar liefst buiten sprake; maar daar nevens
exposeert hy een veel kleiner stukje, smakelyk
geschilderd, (de Boek's schilderwijze in zyn
goede stukken doet wel aan boetseeren denken)
in een harmonieusch, gedempte tonaliteit.
Van S3est: by dezen schilder mag het wel
gewaardeerd worden, dat hij op een goedel
dag het produceeren van marktschilderyen
gestaakt heeft, en er ernstig naar ging trachten
in zy'n werk zichzelf te zijn; zyn twee
schilderytjes behooren hier tot het zuivere goed
onder de inzendingen.
Zoetelief Tromp toont dit keer als proeve
van zyn kunnen: een smaakvol gecomponeerd,
gevoelig gekleurd en handig getoetst schilde
rijtje; hy is een goed onderlegd werker, een
knap, zelfs geestig teekenaar; dat hondje is
alleraardigst; maar, hy moge zy'n streven, met
een goed geslaagd schilderijtje als dit, niet
voldaan gaan achten! Vroeger gaf hij wel iets, dat
van meer penetratie, strakker willen, blijk gaf.
Hart Nibbrig: zijn drie schilderyen, waar
onder een vrij omvangrijk stuk, lijken me toch
de meest achtenswaardige inzending op deze
tentoonstelling. In Pailemon en Baucis (mis
schien een wat grillig gevonde:i titel) is de
schilder verder van het bereiken gebleven dan
in de twee landschappen. Toch ook maar ten
deale; want wat hij heeft ondernomen in deze
schildery, is door het mislukken van
bijkomstigheden, voornamenlijk die zwaar weelderigen
plantengroei, als earr omlijsting van het sujet,
niet bevredigend tot uiting kunnen komen.
Maar die nu eens voor nog wat anders 003
kan hebben, dan voor het eenmaal als »re<;u"
verklaarde picturaal-mooie bij schilderijen, zal
er toe komen, de zeer deugdelijke poging in
dit stuk een verblijdend verschijnsel in de
tegenwoordige kunst te roemen Hier is nu
eens het tegenovergestelde van het veelvuldige
inconsiente kleurgesmeer op luk-of-mis.
Hink; ean dtti:iiüeve verwezenlijking van
beloften laat zich by dezen schilder nog
wachten, ondanks de vaardigheid, die hem hy
den arbeid, meer dan by'v. Nibbrig eigen is.
In zvn »koehoedster" is echter eerder daling
dan ry'zing van zijn kunst merkbaar.
Wijsmulier; hij heeft zijn kunst juist tot het
niveau weten te htft'jn, oui bijval te ondervin
den in een wereld, die kunstbeginselen eerst
dan approuveert. wanneer zij door het overgaan
in tweede of derde hand ten deele versleten,
haar worden voorgehouden. Dat groote
watergezicht is een leeg stuk, slechts een hei haling
in scby'n, van wat doar Gibriel zooveel inniger
en fijner met een dergelyu suj^t werd gegeven.
No. lü: al schuilt ook daar ue verdienste niet
zoo diep onder het uiterlijk der verf, ik voel toch
meer voor de ruimte m dat wijde lani, met
da twee groote blonda wolken daar boven
heen tuimelend
't Hooft. We doen hem, geloof ik, een dienst
over »Heerengracht" te zwijgen; hij moge zelf
overtuigd zijn van de ontijdige inzending van
dit stuk; wellicht zien we het dan later in een
anderen staat weer. «Ooiweersbui", zagen en
bespraken we reeds elders; 't laatst in Utrecht,
geloof ik. E^n schilderij'je met een illussie
is het, zeldzaam in 't Hoofts werk.
Nu weer eens den catalogus doorbladerend
vind ik de twee schilderijtjes van Frankfort
aangestipt, en by «Spinter" de bemerking, dat
het vrouwekopje, in aandacht bij het werk,
zetr expressief geschilderd is; dat v. d. Waay's
studie van een jorgenskop, veel eerder te ge
nieten is dan het opgemaakte en
ulatgeschilderde weesmeit-j 3, (N. B. getiteld Al inuneringen
aan Oud-Amsterdam!) dat »Wever" van van
R Jgteren- Allena een zeer opmerkelijke
portretproeve is, maar een beeijn naar 't
monnikenwerk-achtige trekkend, en ook wel lykend
een dubbelganger te zijn van een vroeger in
Arti gepresenteerde (wever?), dat S:haap land
schappen gaat droomen, met nog wel veel
conventiontels, maar toch met een eigenaardig
oplevende r.eigirg tot 't romantische; nu nog
een mengelmoes van verschillende elementen,
van Hanendoes, tot aan de moderne Franschen,
en eiikele schwii-merige Duitschers; toch is or
iets warms in dat werk; dat mej. Kool er op
gewekt en smakelijk op los kan smeren, met
soGos gevoelige zetjes, en daarmee bepaald
presentabele dingen levert, en verder nog ver
schillende andere stukken, die schikkelijk
kunnen heeten, de een meer dan de ander
natuurlijk, en om dit of om dat verdiensten
toonen, bijv. de nummers: 171, 2'22, 4G, '21'.),
8, 126, 190, 221, 10, 132, 32, 51, 21, 65,195,
197, 20(5.
Dan duidt de catalogus dezen keer ver
schillende nieuwe namen aan; dat is op zich
zelf niet vermeldenswaard, maar daar zijn er
eenige, die nog al belovend debuteeren.
Ik weet niet of Spoor een debutant kan
genoemd worden. Hij exposeert wel voor 't
eerst in Arti, meen ik, maar reeds jaren ge
leden liet hij een serie portretten zien bij
van Gagh. Zrjn meisjeskopje is nog wat
wijfelend in de vormen-accenten en van te vaag
tintengedoezel ; ook wat atl'dctattie is er van
distinctie; toch geeft het ernstig beloften.
Het Gisthuishofje, is daarentegen een schil
derijtje met veel nerf, te stellig haast uitge
voerd. Daardoor zijn er nog hinderlijke hard
heden, vooral in de koele schaduwpartijen, en
is het ook van zekere trucs niet geheel en al
vrij te pleiten. Maar toch een zeer opvallend
en prettig schilderijtje, dat levendig uwe
belangstellirg aanklopt.
Stellig debutanten zijn: Himoies, wiens
schilderij vooral duidelijk maakt, dat deze
jongere ernstig moet gewaarschuwd worden
voor groot-doenerij. in zijn eigen belang; Maks
die bovenal in de accessoires van zijrr stuk,
verdiensten doet blijker. en ons toelijkt een
nauwlettend observeerend en deugdelijk naar
»vertolking" trachtend schilder te willen
zijn; en Beever, die zich misschien eens als
een delicate kleurzoeker kan doen kennen.
Over Monnickendams ».'*rena'' is het lastig wat
te zeggen; 't lijkt te \a\ een acrobaten-toer.
Veider zal ik maar niet zoeken naar belovende
debutanten. Die verwachtingen zijn dikwijls
ydel. Zoo is er nu ook op Arti een, die ik
vroeger eens om een wel niet gewichtige maar
toch vrij aardige eerste proeve, met een aan
moedigend woordje meerde te moeten bedeelen ;
nu zoekt hij tot mijn schrik zijn koers in een
slappe en karakterlooze navolging van Willem
Maris. Maar op het gebied der navolging is
hij nog niet een handig misleider als U. de
Iloogh. Wat ik nu nog vergat te noemen van
het geëxposeerde, ik geloof niet daarmee een
zoo zwaar verzuim te plegen.
\V. S'i'Kr.xiniri--.
Maatschappij Arti et Ainicitiae".
De tentoonstelling van werken van leden der
maatschappij trekt veel belangstelling. Verkocht
werden de navolgende kunstwerken: No. 7 M.
Arntzenius, 10 mej. C. Balwê, 14 S. Haukema,
10 Bern. A. van Beek, 21 L. Berkemeier, 24 II.
Bisschop, 25 mevr. S. Bissehop-Robertson,
29 F. Bobeldijk, 31 Th. de Bock, 32 P. Bodifée,
39 K. Ives Browne, 43 F. Deutmann,47 W. H.
Eichelherg, 51 II. Elias, 55 en 56 Ed. Frank
fort, 01 A M. Gorter, 72 C. H Hammes. 74
en 75 F. Hart Nibhrig, 85 Mars. Heijl, 94 John
F. Huik, 118 C. Knyperf, 121 C. Maks, 122
Willy Marlens, 120 P. Meiners, 128 mej. Wally
Moes, 187 L. v. d Tonge, 191 Fl. Verster, 197
J. van Vuuren, 198 en 199 N. v. d. Waaij,
201 mej F. Wartena, 207 J. H. Weyns, 210
J. H Wijsmulier, 214 J. Zoetelief Tromp. 217
en 218 mevr. S. ,T. W. Jansen-Grothe, 223 D.
de Vries Lam, 2,'U mej. Minca Bosch Keitz,
233 Abr. Hesselink.
(Me nnst BH hare waarde,
In mijn bezit is een Catalogus var. een
fraai Kabinet Schilderijen, door de Beroemdste
Nederlandsche Kunst-Schilders; in veele Jaaren
met kunde bijén ve zameld, en nagelaaten
door wijlen de Kunst-Minnaars H. (}. Oosterdijk,
Mei. DJC or en II. van den Heuvel, hetwelk
verkogt zal worden door de Makelaais
Philippus van der S-hley, Jan de Bosch Jeror imusz.,
Jan IJ ver en Cornelis Sebille Roos, op Woens
dag d'.n s'en October 1800, 's Morgens ten
10 /'L- uuren, ten Huize van C. S. Koos, op de
Kloveniers Burgwal in 't Huis van Trip, te
Amsterdam, alles daags vóór den Verkoopdag
te zien en de Catalogus bij gemelde Makelaars
te bekomen, mits betalende 2 Stuivers".
Een familielid, de vad r van mijn oud oom van
moederszijde A. B. Blijenb rg, bezocht deze
verkooping, en teekende in den catalogus
prijzen en koapers der voornaamste stukken
aan. Op den omslag schreef mijn oudoom:
Het schilderij, hangende op my'n Zaal,
zijnde list gezicht van het liaarlemmerplyn,
naar de Haarlemmerpoort, in deze catalogus
beschreven, zijnde gemaakt door J. ten « orape,
no. 12, door de Makelaar P. van der SchJey op
den 8sten Oct. 180;) voor Vader gekocht, zie
de ve-dere beschrijving en prijs bij no. 12
ges eld".
D.jze schIdsry is nog in het bezit mijner
moeder. Do be-cartjving luidt in den catalogus :
J. ten Compe, hoog 18, breed 24 duim,
paneel Gezicht van het Elaa-lemmer Plijn, naar
de Haarlemmer P orr, zijnde gestoffeerd met
verscheide wan 'telende Lieden, Landman met
Vee, en verder Bijwerk; zonagtig ea uitvoerig
van penceeliieha! deling".
Da makelaar van der Schley kocht het stuk
voor / 32 Het was goedkoop gegaan, want een
aanteekening van het familielid zegt no. 12
& l.'i (een gezicht van de Leidschepoort, ook
door ten Compe) zijn op den 18 Jan. 17«1
gekoot uijt de i;ojd l var; llanzing op de Cingel
bij de Bergstratt voor / ?<;!)(), en op den G Sept.
1784 uijt de boedel van Jb. 0,lon voor / 350
en nieuw nijt den bjedel van H. van den
Heuvel:'.
De lotgevallen der schild rij zy'n dus van
1781 af nategïan. Het sctrjnt dat de
aanteekenaar bijzonder veel voor Ten Compe voelde,
althans ook van dj beide andere stukken op dien
meester betrekking hebbend, die ten verkoop
kwamen, vermeldt hij bijzonderheden. Een gezicht
op een poor^ t? Utrecht werd door J Schot voor
/ 40 inkocht, do h had 10 Sept. 1781 bij
CalKoen" / lll c pgebracbt Een afbeeld el van den
vermaarden konstscbilder J. ten Compe, zit
tende v iOf zijn schilder ezel, hoog 11, breed
9' ?? (luim, paneel' ging voor 4' -, aan P. v. d.
Scbley over, doch bad 3 December 1781 bij
Jn van den Veile / .">0, en 13 \pril 179G bij
Veiling/ ll'.j" opgebracht. Deze schildery is
no. 119.' van het Rijksmuseum, en door T.
R»gters in 17.")l geschilderd. In Iö39 werd zij
voor / 20 gekocht.
Jan ten Compe, die van 1713?1701
teAmste-datn leefde, is een niet onverdienstelijk
navolger van Jan van der Heyden geweest;
reeds in 18)0 ging zijn werk in prijs achteruit.
Maar onk hoogo prijzen werden op de veiling
besteeg Z o gaf B Kooy / 720 voor een stuk
van J. Wijnands en J. Ling-dbach, hoog 28,
breed 35 duim, op doek. De beschrijving is:
Een aan^e iaatn heuvelachtig en baorarijk
landschap, op de voorgrond bij een waterplas
legd (sie'5 een s am van een berkeboom, voorts
eenige distel planten ; een vrouw met een jongen
en eenige j*g«rs matken een bevallige st< ft'igie
in dit beko .rlijk landschap, 't welk vau een
meesterlijke penceels behandeling is".
Een aanzienlijke prijs, / 485. werd door den)
zelfden B. Kooy gegeven voor een paneeltje
van J. en A. Both. slechts 15 duim tioog en
2>) duim breed. Het stelde voor : Een behaag
lijk bwmrijk en zonachtig Landschap, met
een bergachtig verschiet, de voorgrond gestof
feerd met een Man op een Ezel, en een .longen
met een Os, ailes uitmuntend en meesterlijk
behandeld';
Ojk «en paneeltje van (ierard Dou, hor>g 12
en breed 8 duim, werd door KOI y voor / 410
'j gekocht. l;e catalogus ze;» er van: D t uit
muntend Kunststukje verbeeld in een Steene
Xis ccn bevallig meisje, hetwelk met een bran
dende, K;.ars in baar hand den beschouwer
schijnt aan te spreken ; in het verschiet zitten
twee Mannen bij 't Vuur Beval ig van lichten
ui'.voerig va i j>-i ceelbohamloling". Het
Hijksmineuin bevit, volg'iis Hredins' cata.ogus van
1897, onder in. 278 een stuk van Dou dat
heUelfde voi rstclt en in 1MIII uit de
verxameling Van Heteren werd aang--kncht. Men
/nu ge .eigil zijn, deze schilderij vo r die van
1800 lo hou ten. Er is echter verschil in de
Diaten ; mogelijk is de opgaaf van 1800 met,
die van lh!)7 zonder lijst, wat echter niet is
uit te maken.
Ken andere schilderij, door C. Buys voor
/ 2<JO gekocht, herkennen wij echter in no. W.
van het Rijksmuseum. De catalogus beschrijft
haar aldus: E. Murai t, hoog 17, breed 17
duim, doek. Op een Boerenwerf ziet men bij
een iieustenstal eeniae Varkens, Schapen en een
"Vrouw; voorts een I! >er. Geboomte, Duiven en
venier,.1 stotl'igC; uitvoerig geschilderd", liet
Rijksmuseum kucht dit stuk 15 Juni !81'.)voor
/ 212.
De schilderij no. 300 van het Rijksmuseum
komt ook in den catalogus van 11-00 voor,
aldus beschreven: C. Dnsart, hoog 2 ?>, breed
19 duim, doek op paneel. Voor een Buitenhuis
ziet men een vroolijke B >erin op de Eiool
Speclendc, benevens een Jongeling en een hond,
lustig dansen ie, waarbij verscheiden Huislieden,
gees' g en bevallig van ordonnantie en
meesteriijk x gepenseeld". Het Rijksmuseum ver
kreeg dit stuk voor / 525, in 1811, op de
verko ping van We^sol Keyirs. Blijkens de
aanteekenin;; van 1800 gaf van Spaen er toen
/ 151 s oor.
In de collectie Dupper van het Rijksmuseum
vind'ii wij als m\ 1229 een Ruisdaal terug die
in 1800 door Kevers (\vaarH.'hijnlijk bovenge
noemde), met / <12 brtaald werd. De beschrij
ving is: J. Ruisdaal. hoog 14, breed 12 duim,
doek. Een Land; chap met Geboomte en
Bjcrenwooningen, zijnde een besneeuwde winter;
meesterlijk, fix en natuurlijk behandeld". In
1811 was dit stuk in het bezit van T. J.
Noordwijk te Rotterdam, en gold toen ? 200,
later kwam het in het kabinet van J. Rombouts
en eindelijk bij Dupper.
Als no. 43 vindt men in d« collectie Dupper
ean zeestuk van Ludo'f Bakhuizen. Ik meen
er dat in te herkennen, hetwelk de catalogus
van 1800 aldus omschrijft: L. Backhuyzen,
hoog IG, brted 14 duim, doek. E'n Woelend
Water, met een menigte zijlende Schepen en
Schuiten, meesterlijk behandeld". Het werd
gekocht door Prnysenaar voor ? 75. Later is
het in het bezit van D. Weiland gekomen,
die het in 1812 voor / 550 aan M. Schouman
verkocht.
Ik zie geen kans, de Boere Breughel,, hoog
44, brec.d G5 duim, doek. Een zinspeelende
Comique Ordonnantie van een menigte Beelden
en andere stoff'igie, verbeeld in een Landschap
met Boerenwooningen, geestig bshandeld", die
door B Kooy voor / 4 gekocht werd, terecht
te brengen. Als de schilderij wezenlijk van
Piet er Breughel de oude was, dan is er in
1810 »oor dien meester niet veel liefhebberij
geweest.
Ook de Q Brekelenkamp, hoog 25, breed
21 duim, doek. In f en Gemeubileerde Kamer
zit een ziek Vrouwlje, ter zijde een Ledikant,
waarbij een staande Doctor haar den pols voe
lende; gestoffeerd met verder bijwerk,
natuurly'k en meesterlijk gepenceeld", die door
Pruyseiiaar voor / 30'/L> gekocht werd, is mij
onbekend.
Merkwaardig is de schilderij: G.
Berckheyden, hoog 17, breed 14 duim, doek. Voor
een opcn steenen nis ziet men een Bakker
balverlijf, op een Hoorn blazende; voor hem
legt vtrscheiden Brood en ter zn,de een bennetje
met klein Geluk; zeer i.atuurlyk en uitvoerig
geschilderd", llurlingen kocht bet stuk voor
/ 27; «.e aanteekenaar \ermeldt, dat het op de
veiling Vollenhoven 2 April 1794 / 8i bal
gegolden. Gsrrit rJsrckhiyda is hoofdzakelijk
als arcüitectuurschilder vernriard; dit stuk
doet in hem echter den leerling van Frans
Hals kennen.
Van Spaen werd voor / 55 eigenaar eener
schilderij, die aldus vermeldt wordt: A.
Beerstraten, hoog ii'i, breed 40 duim, doek.
Een gezicht op de Montalbaans-tooren en Oude
Schans te Amsterdam, zijnde een winter: het
ijs is gestoffeerd met v.rsche ^chaatsenrijde-s,
kolvers en ijssleeden; natuurlijk van licht en
bruin en meesterlijk behandeld".
Een arider stuk van A. B:erstraten, hoog
29, bre d 41 duim, doek. Een stil Water, bij
een Hoofd en paalwerk, gestoffeerd
metOjrlogen andere scheepen en vaartuigen, voorts een
menigte beel-.ljes" kocht P. v. d. Schlty voor
/ 28.
blechts / 71 j gold A. Elshaimer, hoog 12,
breed 13 duim, paneel. Een B lomrijk Land
schap met gebergte in h-t verschiet, op de
voorgrond gestileerd met Bidende Nimphen".
Jan 1.1 ver werd eigenaar.
Een cap:taal land- en rivier gezicht, hoog
26, breed .')8 duim. paneel, rijk gestoffeerd met
Zeilende schi epen, Visser^ en anaere vaartuigen,
op de voorgro d eenig rustend en staand vee,
in het verschiet de stad Leyden" werd voor
/ 40 aa". van der Vinne verkocht.
Pruysenaar gat / 74 voor een paneel van J.
van der Heyden, hoog lli, breed 17 duim. Het
was: Een S'adsgezicht met een menigte Ge
bouwen, kerk en kerkhof met hoog geboomte
en lijke stoffigie van beeldjes, zo. achtig en
uitvoerig gepenceeld".
(Slut wlijt ) A. W. WEISSMAX.
iiiiiiiiMiiiiimiiifiiin
BOEKAANKONDIGING
Oriuij",?Nuntaii- 31-iklenburg - Schiverin.
GKDKNKBOKK uitgegeven ter gelegenheid
van het Huwelijk van Koningin
Wilheloiina met IVins Hendrik der Neder
landen, Hertog van Mecklenburg. Ge
llustreerd Amsterdam van Holkema
& Warendorf. 1901.
De derde en vierde aHevering van dit gedenk
boek geven wat de uitgevers zoo gul hebben
beloofd. Zoo ku,nnen nu de beminnaars der
historie kennis maken met het artikel over
onze »0ude betrekkingen" ten opzichte van
Mecklenburg, door professor P. J. Blok niet
minder belangrijk als het vervolg en slot van den
Kolonel de Bas' >Arausio-Xassova-Obotritia"
in deftig latijn hetzelfde beteekenende als
de titel van het gedenkboek zelf, en in hoofd
zaak gevende eene belangrijke studie over het
Mecklenburgsche vorstenhuis.
Mede van veel beteekenis is het opstel van
prof L de Ilartog over de staatsrechtelijke
positie van den Prins-gemaal, waarin ook ter
loops wordt behandeld het stamhuis-vraagstuk,
nog altijd van veel beteekeiiis, al is er slechts
quaestie van een naam. Aardig en prettig is de
bijdrage van Ed. v. d. S. »in en om de residentie"
met illustraties van W. Steelink, doch bovenal
interressant is hetgeen de heer ]?'. Gedeking,
ons mededeelt, over »een koninklijke leerling" al
hadüe menigeen van den schrijver nog wel wat
meer willen hooren over de jeugd van onze
Koninginne. De titel belooft thans te veel.
lijhalve talrijke illustraties komen in deze
ailjveringen 3 groote platen buiten der tekst
voor.
Twee dier platen bevatten de portretten van
alle Vorstelijke gasten ter bruiloft genooiiigd;
het verzamelen dier portretten heeft zeer veel
moeite gekost ; zij werden eerst na langdurige
correspondentie en nasporingen in het Buiten
land verkregen.
De derde plaat voorstellende Het
tableauvivant ten Ilove hebhen de uitgevers te dan
ken aan de welwillende bemoeiingen van
Jonkheer Victor de Steuers, aangezien daar
van geen photographie in den handel werd
gebracht.
GKAII\M TKAVKHS. 3Ivnfi Mnclca-n, Medisch
Studente, door C. M. BOII.NI:.MAX 2 eelen.
Utrecht, W. de Haan.
Deze titel belooft een boek over ds vrouwen
beweging. Het is er een en tevens een vurig
pleidooi voor het recht der vrouw om zich
een plaats te veroveren op het gebied der
wetenschap, vooral op dat der medische.
De vrouwen, die in het verhaal voorkomen
en het afkeuren, dat een meisje >in de medi
cijnen studeert", zijn bekrompen wezens, en
de mannen die de bedenking opperen, dat de
snijkamerervaringen het vrouwelijk gevoel zul
len schaden, hebben niet het rechte besef van
den ernst der wetenschap. Met den gloed
der geestdrift verkondigt de schrijfster
hare overtuiging, dat de vrouwenpraktijk
moet worden uitgeoefend door vrouwen en dat
het een schande zou zijn, als de beste en \
schranderste zich niet daarvoor zochten te
bekwamen. |
Zij kunnen het, dat hebben ze in verschil
lende landen reeds getoond.
Mona Maclean, de heldin, van het boek heeft
niets onvrouwelijke. Zij is mooi. Ze houdt
van een goed toilet, ziet gaarne mooie win
kels, ze is handig, een echte dame en kan
toch in een klein winkeltje groot succes heb
ben als bediende. Mannenhaatster is zy' in
't minst niet; zij verdedigt het sterke geslacht
tegen haar vriendinnetjes die van tijd tot ty'd
een beetje al te feministisch optreden en
isniet afkeerig van 't huwelyk. Komt een jonge
docter, dien zy' kan achten en liefhebben, haar
hand vragen, dan geeft zij hem haar hart er by'.
Het boek heeft volstrekt niet het onaan
gename van zoo vele tendenzromans, dat de
personen alleen maar worden opgevoerd om
de argumenten van de schrijfster te verkon
digen ; het laat zich aangenaam lezen en boeit
ook als verhaal. liet slot zet de kroon op
alles. De jonge dokter is met zy'n gepromo
veerde echtgenoote van de huwelijksreis terug
gekeerd. Zij zullen practiseeren als compagnons.
De eerste patiënt maldde zich aan by hem.
't Was een jonge vrouw. Met dralende, wan
kelende schreden kwam zij de kamer binnen.
Haar haar was nat van den regen en haar
gelaat drukte diepe rampzaligheid uit. »Kwam
u mij om raad vragen ?", zei hy. »Ga zitten,
wat kan ik voor u doen V"
Zij zag hem een oogerrblik aan en trachtte1
te spreken, maar haar volle lippen beefden,
en zij barstte in hysterisch snikken uit.
Half onbewust gleed zy'n geoefend oog over
haar gestalte. »Ik denk, dat u liever de
dokteres, die de praktijk met mij deelt zult willen
spreken." Hij stor d op en opende de deur
van de kamer zy'ner vrouw.
Mona zag glimlachend op.
Zij zat alleen bij het haardvuur en het hart
zwol hem van vreugde, toen hij haar frisch,
krachtig, vrouwelyk gelaat vergeleek met dat
andere.
«Mona, lieve" zei hy bedaard, »hier is een
patiei.t voor ja".
Zeer zeker behoort dit tifereeltje by het
pleidooi, waar het is meteen aardig geteekend.
V. H.
VERBETERING.
In het stuk »II^t negende L'istrum van A.
et A " leze men in plaats van »Zoo'n wijze van
scheiden veracht het leed'', Zoo'n wijze
van schelden verzacht het leed".
CORRESPONDENTIE.
Eenige stukken moesten tot het volgend
ruuimer blijven liggen.
Reclames.
40 cents per regel.
TRADEMARK
lARTELL'S COGKAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle Wijnliandelaars en
bij de vertegenwoordigers
KOOCIVIAyN & Kïlt B* IKK,
Wijnhantielaars te Amsterdam.
Prijzen m af ? 2.50 per Fifiscl
Panio- en Muziekhandel
H. EAHR, te Utrecht.
Opgericht 1S35. Trki>lioon No. 4i3.
Amerikaansche, Duitsche en
Fransche
PIANINO'S en ORGELS.
Groote keuze in:
II U \ K I* I A I¥O ' S.
Oude instrumenten worden ingeruild.
Reparatiën worden in de Fabriek ten spoedigst}
uitgevoerd. Gelegenheid tot stemmen in ea
buiten abonnement.
- PT
uil
Arnhem, Koning splein.
VLEUGELS en PIANINO'S in Koop en in Huur.
Repareeren Stemrnnn Ruilen.
K A BIS TRA's Matrassen-, Bedden- en
Slaapkamer-Meubelfabriek, Sneek.
BED DER TOEKOMST met 10 jn«r
f/iirantie. Leverde sedert .7,S.%' pi. m. "OOO
stellen. Giïlliislrcerde l'rijscoHraht gratis.
Honderden bewijzen van tevredenheid.
Specialiteit in ENGELSCHE LEDIKANTEN.
Nieuwendam.
ScheHmtjwQudej
Oranje Sluizen.
Eiland Marken.
Zorgvliet
't Kalfje.
Ouderkerk,
Uithoorn.
PLEIZIERTQCHTJES,
Voor het maken hiervan is f en prachtig
ingericht STOO.H.IACHT dagelijks (be
halve Zondag>) t »; hu u r. Te bevragen
Kantoor Haven-Stüombootdien.'t, 1-7, O. X,
Voorburgwal, Amsterdam.
Iiiterc. Telefoon O:{ 1.