No. 1250 DE A M S T E R D A M M E II WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. uitgaat van het met overtuiging uitgesproken woord. Naast de bevordering van tociaie her vormingen in het algemeen, beoogen de plaat se ijke atdeelingen ook werkzaam te zijn op het gebied der gemeentelijke politiek, voor zoover deze op de door de vereeniging gewenschte maatregelen betrekking iueft. Als zoodanig komt zeker in de eerste plaats in aanmerking de zorg voor werklieden i i directen of indircCten dienst der gemeente, voorts de bevordering van maatregelen ten behoeve der volkshuisvesting, de oprichting en uitbreiding van feemeentehjke arbeidsbeurzen en meer dergtiijke maa regelen, in het belang der ecocomisch zwakken. Het ligt voor de hand dat dit alles veel beter beoordeeld worden kan door een plaatselijk.) vereenigmg, dan door een over het geheele land werkende organisatie, zoodal optreden op dit gebied viij wel uitge sloten bujtt, zoo lang men zich tot het laatste bepaalt. Niet het minst ook om die reden, is navolging van het DuiUche vo^beeld zeer gewenscht. De Veieening voor Sociale Hervorming denkt in de eerste plaats hare krachten te wyden aan twee onderwerpen, waarov< r reeds voor drachten gehouden zijn en eerstdaags geschritten verschenen zullen en wel de c prichting van een ryksarbeidsambt en uitbreiding van het recht van vereeniging. Gelyk bekend, is dit recht, waar het vakbonden ot politieke vereenigingen betrefr, in Uuitschland nog aan vele beperkingen onderhevig, wa; bij de stichting dezer vereeuigirig op eigenaardige wijze weder aan het licht gekomen is, dojr e onmogelijk heid om zonder strijd met de wet vrouwen als leden aan te nemen. O k werkliedeuvereecigingen zijn aan verschillende beperkende voor schriften onderwoipen, wat veel ontevredenheid w«kt. Hiertegen zal inen thins met kracht te velde trekken. Bevordering der oprichting van een rijks instelling, ter beharti.ing van arbeidsaangelegerihfden, zooals die elders bestaat, doch daar en ook hier iiOg wordt gemist, is daarnaast bovrenaan op het werkprogram gesteld. Tevens zijn plannen beraamd om in het \olgende jaar een internationaal congres samen te roepen. Uit deze korte opgave blijkt zeker dat men bij onze oostelijke nanuren een krachtige werk zaamheid denkt te ontwikkelen, die navolging verdient. Al zal eenig verschil in toestanden vermoedeiijk verhinderen, zich hier geheel naar dat voorbeeld te richten, zoo zal toch ongetwyfeld veel van wat daar geschiedt, ook hier wel tot stand gebracht kunnen worden en wordt daartoe het optreden der Ned. afdeeling met belangstelling te genioet gezien. C. v. D. MnM in de Hoofdstad. De Oratorium-Vereeniging had voor haar laatste uitvoering gekozen »la Damnation de Eaust" van Bsrlioz, met medewerking van het Utrechtsche orchest en de solisten : mevrouw A. Oldenboo:n?Lutkemann en de heeren Jos. Tyssen, Jos. M. relio en Jan Sol. Het koor, ik heb speciaal het oog op het mannenkoor, scheen mij voor die gelegenheid belangrijk versterkt. Dit kwam aan den klank van het geheel zeer ten goede, want over het algemeen werd er voortreffelijk gezongen. Het mannenkoor »Q littantdu tombeau 'klonk prach tig, eveneens het gemengde koor »Dors, heureux Faust". Hoewel de dames zeer beschaafd en met mooie nuanceeripgen hare partij vervulden, stonden zy ditmaal niet geheel op de hoogte van het mannenkoor. De klankkleur was namelijk, vooral in het forte, ietwat dun ; niet vol en rijk genoeg getimbreerd. Doch wellicht dat de acoustiek van de zaal van het «Paleis" hiervan ten deele de schuld draagt. liet koor waarby de soldaten en de studenten hunne liederen dooreenvlechten, had misschien met het oog op de groote ruimte, welke zoo enorm veel geluid absorbeert en van bewegelijke figuren de dui delijkheid in gevaar brengt, ietwat rustiger kunnen zyn. De koren bij Brander's lied van de rat en Mephisto's lied van de vloo, alsook bij de beroemde Sarenade zoo gevaarlijk voor de attaques werden met veel zekerheid en entrain gezongen; minder goed daarentegen de epiloog van de bassen : »Alors l'ent'er se ZIJN V IJ AND. Uit liet l'rant-clt, DOOR PAUL BOURGET. III. (Slot). "We lachten allen om deze bedelparüj voor een fooi en zoo bereikten we ons kamp. Ge d'Tikt er dus niet meer aan," vrjeg ik Alired Vincent, toen we in onzt tent alleen waren, om naar Jeruzalem terug te keeren?" V/elk een weinig edelmoedige vraaj! Ge gunt me dus niet dien heyis patrijs. .." ant woordde hij opgewekt. De toon waarop hij dit zei klonk zoo natuurlyk, dat ik twintig minuten later bepaald schrok, toen hij mijn tent binnen vloog en uitriep : Keen, neen! Denk van me wat ge wilt, maar ik wil on kan niet met dien Marshall dine ren !'' Wat is er nu am de hand," vroeg ik ver wonderd. Straks was ja zoo vroolijk . . ." In schijn. Ik wordt door ang.it verteerd. Ditmaal wil ik naar de waai schuwende stem luisteren. Iets in me verbiedt dat ik de ken nismaking met dien man voortzet..." Maar je hebt toch zijn uitnoodiging aanger.omen. Wat moet ik hem dan zeggen " Zeg hem d:: t ik dondvermoeid ben. Hier zal ik wat gebruiken. Ik ben op nicuic gewaarschuicd. Neen, neen, ik icil niet gaan . .." Hij verdween, zonder dat ik zelfs een poging had gewaagd om hem van plan te doen ver anderen, daar ik het nuttelooze hiervan inzag. Op dit oogenblik kwamen mijn dragoman Jozet en zijn knecht mijn tent binten. Aan de ont stelde uitdrukking van hun gelaat zag ik terstond dat er onraad aan de hand was. tut", waar de directeur een enkelen keer met een hoorbare beweging van zyn stok, zyn zangers tot gelijkheid moest aanmanen. Echter dit neemt niet weg dat de totaal indruk van het koor een hoogst gunstige was. ? Mevrouw Oldenboom zong met veel poëzie hare partij; vooral in de ballade »le roi de Thulé" legde zij veel uitdrukking en niet minder in de romance »d'Amour, l'ardente fhmme." Hier en daar zou het wenschelyker geweest zijn voor mevrouw Oldenboom, indien de partij wat hooger gelegen had. Waar zulks het gevai was klonk haar stem zeer schoon. Ook de heer Tijssen was voortreffelijk gedisponeerd. Zijn muzikale wijze van zingen en juiste, nobele voordracht maken het tot een groot genot, hem aan te hooren. De heer Orelio was vooral onOvertrtfftdyk in het lied van de vloo Hoe guitig kwam da-ir ieder woord tot zijn recht. Ook de serenade en vooral het slot daarvan «Allors voir roucouler nos tourtereaux", hoe ondeugend klonk dat niet ? Da heer Sol zong zijn Brander-partij metschoone stem, echter te weinig ondeugend, niet leuk genoeg. Berlioz q'ialifi^eert Brander als »ivre". Het orchest heelt zich zelf overtroffen. Van den aanvang af klonk het mooi en nobel. Ook de soloinstrumenten waren ten volle voor hun taak berekend. Na het sylphen-ballet brak een storm van toejuichingen los; de heer Tierie had den takt het orchest, in den persoon van den concertmeester G. Veerman, daarin te doen deelen. Het succes van den avond komt echter vóór alles toe aan den directeur, den heer Tierie. Met groote zekerheid en behoedzaamheid weet hij zijn schare te leiden en het vuur, dat van hem uitgaat op zijns uitvoarenden over te brengen. Het voortreffelijke welslagen van de koren is buitendien geheel te danken aan den ernst en de degelijkheid zijner voorbereiding. Het werk heeft in zijn geheel op mij niet meer den indruk gemaakt, dien ik er vroeger bij ondervonden heb. De eerste deelen tellen heerlijke, frissche, echt muzikale tafereelen van schoone, poëtische stemming. Am het einde «chter, o. a. bij het trio, bij de »3ourse a l'a' i ne" en wat daaraan voorafgaat, begint het werk reeds te verbleeken en kost het moeite de belangstelling gaande te houden in die eenigszins conventioneele en gedeeltelijk aanstellerig!) muziek. Waarom echter werd dit werk, dat zoo door en door Fransch, is in het Hollandsch ge zongen ? Het type van Berlioz' muziek is juist geheel afwykend, van wat men by ons te lande gewoonlijk zingt. Door den tekst te vertalen, berooft men het stuk van een zijner belangrijkste factoren, nl. van zijn fransen idioom, zooals het zich uit, in de fransche vokaalklanken. Hoe gaarne zouden de solisten hunne partijen in het fransen ge zongen hebben! By den heer Orelio was het zeer merkbaar, dat hem de zooveel loggere woordvorming van onze taal erg in den weg zat; vooral bij de snelle passages, waarvan het in zyn partij wemelt. Natuurlijk heeft men het werk door eene vertaling toegankelijk willen maken voor het publiek, waarvoor de concerten der Oratoriumvereeniging bestemd zyn. Daargelaten nu nog de vraag of »la Damnation de Faust11 een werk is dat bij uitstek voor dit doel ge schikt mag geacht worden, komt aanstonds het denkbeeld bij mij op, of men niet beter gedaan had, het werk in het fransen uit te voeren en dan den origineelen tekst af te drukken in het tekstboek, met ondergelegde interlineaire hollandsche vertaling, zooveel mogelijk het oorspronkelyke op den voet volgende. Da latijnsche strophe heeft men in het origineel ge zongen en onvertaald gelaten; meende men dat het Latijn »èl verstaan zou worden door het publiek ? Hier is men toch zeer incon sequent geweest. Als men kon volstaan met het afdrukken der vertaling van den latijnschen tekst, aan den voet van het pagina, dan be hoefde men zeer zeker voor het fransen niet op andere wijze te werk te gaan. Wat nu de vertaling, of liever de bewerking zelve aangaat, zoo moet ik tot mijn leedwezen bekennen, dat zij mij zeer weinig geslaagd voorkomt. Zooals de heer J A. v. d. Broecke met de vertaling van den titel te werk gegaan ia: La damnation de Faust De ondergang van Faust deed hij met het geheele werk. Weinig bekreunde hij zich on den zin van het origineel. In vage trekken slechts kan men het oorspronkelijke herkennen uit de bewerking. Nu wil ik toegeven dat, wil men nu eenmaal vertalen, men steeds over een zekere mate van vrijheid moet kunnen beschikken ;maar waar moet het heen, indien da piëteit voor den oorspronke.Kjken tskst geheel op zijde gezet wordt ? Wee hem, wien het lot te beurt valt zóó vertaald te worden ! La ! la P zei ds dragoman, terwijl hij zijn tong liet k!appen eu plechtig het hoofd schudde; de jager in zijn perzisch ko.itmm echode ,,'ti, la "" Toen hernam de dragoman op dien onverschilliger! toon dien oosterlingen steeds aannemen wanr.eer er govaar dreigt: Georges heeft onze Bedouinen met andere Bedouinen hooren praten. Het schijnt dat die Engelschman de lmg«chixcli heeft geweigerd. ' \Vat voor b iff-ic/tisdt 'l ' vroeg ik. Die wij bstaald hebben aan die twee mannen om door den scheikh beschermd te worden , . . De scheikh is ontevreden. Hij heeft den Engelichman acht en veertig uur bedenktijd gege ven. Nu zijn er al zeven en veertig van om." E:i dan 't" Dan zou het geraden zijn ols hij betaalde,'' vervolgde Jo.ef op geheimzinniger! toon. Wij hebben niets te vreezen," gii.g hij voort. De scheikh heelt zijn woord nooit gebroken. M:iar als uw excellentie eens met dien Eiigelschuiaa wilde praten .. ." Vannacht hebben we tocii geen aanval te vreezen, niet waar '! En al ware dat zoo, dan zou mister Marshall toch even goed op uw hulp als op de onze kunnen rekenen V" La, la," antwoordde Jozr-f De scheikh is machtig. De Engelschman deed beter met te betalen." Ik vermoedde dat de twee mannen er meer van af wisten. Het ooster.»ch karakter Kende ik genoeg, om zelfs een poging te wagen hun datgeen te laten zeggen, wat ze verzwijgen wilden. Ik begreep dat er geen onmiddellijk gevaar dreigde, daar wij onze bugHthiwh gestort hadden. Ook veronderstelde ik dat de aanval op den weer pannigen tourist zou worden uitgestald tot na ons vertrek. Maar ... un homme averti en vaut deux. Onmiddellijk begaf ik me naar de i-alontent, waar Marshall me reeds wachtte. Er was voor diie personen gedekt. Het eerst wat ik deed was veront schuldigingen voor Alfred te maken. Heeft hij koorts ?" vroeg de Engelschman, ik ben zoowat dokter: misschien kan ik hem wat geven." In de tekstboekjes derO.atoriumvereeniging vindt men steeds eene toelichting. E m zeer prij zenswaardige gewoonte! Ditmaal echter is men met deze toelichting al zeer zorgeloos geweest. Men leest er o. a.: «Zjoals zoovele anderen was Berlioz niet voor muziek bestemd (sic,). Zijn vader was geneeskundige te Co e S»intAudré, waar by 11 Dac. 1803 geboren werd." De schrijver zal wel meenen dat niet de vader, doch H<ictor Bjrlioz zelf in 1803 geboren werd. Tot tweemalen toe wordt er gewaagd van Glii-.k in plaats van G'uck. Voorts vindt men: »Hy zoekt de ideeën niet, zij kwamen van zelf en vlug werkte hijaf, zoodat op het einde van datzelfde jiar dit groote werk nog kon worden uitgevoerd op eigen kosten met artisten als Rjger en mevr. Duflos. Helaas, deze uitvoering was maar matig en Hoger zelf zong wel, maar niet met liefde". Elders: ->Hat meest merkwaardig zyn die gedeelten, waar de zang ophoudt en het orkest met zijn schildering doorgaat, terwijl men reeds de eerste de vrede storende klanken hoort, waar piccolos en hoorns reeds trekjes uit den boerendans en marsen laten hooren Hat koor en de dans der boeren onderbreekt (.s.'e) de rust, vroolijk klinkt hun gezang, enz. enz. Indien ik nog meer stel- en taalfouten ging opsommen, dan zou ik te veel plaatsruimte innemen. Bovenstaand resuméis trouwens voldoende. Als men werkelijk opbouwend wil te werk gaar, zorge mea dat ook het tekstboek goed verzorgd is M ige men voor een slechte vertaling al. verontschuldigingen kunnen aan voeren, voor een dito inleiding is dit niet het geval. Zy die met goad gevolg eene lagere school doorloopen hebben en ik wil hopen dat er onder de toehoorders velen waren, moeten zich over zulk knoeiwerk ergeren. Toen in Juni 1898 de Ontorium-Vereer.iginghai'e eerste uitvoering gag^ven had, knoopte ik aan de bespreking daarvan een korte beschouwii g vast, waarin ik o. a de woorden gebruikte »ie kunst door het volk. t'.ior het volk !'' Taans zijn wij drie j iar verder en ziet mijn metisch gaat in vervulling. Dan 19 len Mtfi vond in het gebouw voor den Werkenden Stand eene uitvoering plaats van de vereeniging »S imenwerking", waar eenige koren uit Hiydn's «Jahreszeiten" werden gezongen. Uit de tod lichting van den directeur Louis Sterk, haal ik de volgende woorden aan : »\Vèl heeft men vereenigingen van zingenden uit den gegoeden stand vóór den gegoeden stand, en wel van uit den gegoeden stand voor het volk. Maar niet \ó)r tiet volk tn do ir het volk". Ziedaar den weg waar het heen moet. DJ heer Sterk geeft er de voorkeur aan uitvoerenden en toehoorders de beteekenis duidalyk te maken van (Ie origineele Dtihsche woorden, in stede van slechten smaak aan te kweeken, door hst gabruikan va i hinkende vertalingen. In Bjrmen werkt reeds lang het z.g. »Volkschor" onder leiding van den muziek directeur Cirl Hopftj in gelyken geest. Aan vankelijk had deze instelling weinig syjipathie. Taans echter worden hare concerten »/on allen Schichten der Beuükerung ausserordentlich btark besucht" zooals een voor mij liggend Duitsch muziekblad mededeelt. Meer dan (JÜOO personen waren op het laatste concert aan wezig. Dit jaar werden B:ich's «Matthaeus-pas sion" en Hii idel's «Messias" uitgevoerd met solisten als Perron, Diericlh Mt^.schaert e. a. Naar het voorbeeld van het Birmer Volks chor tnoet deze instelling zich krachtig orgaseeren, dan kan zij zich sterk ontwikkelen ; ik wensen haar dit van ganscher harte toe. Mot den grootsten nadruk vestig ik de aandacht van ieder die het wei meent inet de intellectueele ontwik keling van den arbeidersstand, op de vereeniging «Samenwerking'' Hier ligt een groot en prachtig arbeidsveld open. Men steune deze zaak met kracht, men stelle haar in staat de dingen die zij doen wil, goed te doen; een rijke zegen zal het loon zijn ! fceds thans was er buiten gewoon veel gosds op te merken in den zang. Het volgend jaar hoop ik de »Jahreszeiten'' in zijn geheel te hooren van deze vereeniging. AüT. AvERKAJll'. Nieuwe Kunst, ui. I u ds Engiilsche houwkunst viiijt men tot nog toe site its een zeer klein deel van Ruskin's idealen vtTwegC'ilijkt. De Britsche landliuisj"S, hoe a-udi^' orerisïens, kun len geen motieven opleveren, die bij meer monumentale werken t: gebruiken zouden zijn. Ook in Frankrijk, Duitbc'ilaud en lijlgiöis de nieuwe lllinilMliMiMIIIIIUIÉtli Hij heeft allean rust nondig ; maar ik moet u terstond iets mede.iee.en. Toen ik Jozefs woorden herhaalde en de bedreigingen van den scheikh verteld had, barstte Marshall in la.:hen uit. Ik," riep hij uit, ik. Kolort Marshall en Eügelschman zon die belasting op de vrees betalen aan dat car aillepak V Xooit! Laten ze maar kumen '' Hij maakte ean beweging of hij zijn geweer aanlog.Ie. Bovendien is B-idger bij me." Hij wees op den knecht, die juist d-i soep binnenbracht. Dj Bedouinen willen ons aanvallen,' zei hij in het Engelsen tegen zijn bediende, omdat we de h ifoe/f/-'<;/« geweigerd hebben. \Ve zullen hen afwachten, i iet waar Bridger 'f" All rii/ht, nir . . ." antwoordde deze onverstooruaar kalm ; toen vroeg hij, eveneens in het engelsch : Moet ik den derden heer ook waan ciui wen V" Xeen," zei ik, maar laat zijn couvert staan. Misschien komt hij straks."' Marshall en ik namen plaats aan tafel, ilij sprak met de gemakkelijkheid van een mitn die in Indiëop tijgers heeft gejaagd, in Afrika op leeuwen, aan de Noordpool op ijsberen; die overal zijn leven heeft gawaajd en lacht oiu de bedreigingen van enkele Arabieren. Het was evenwel een gevaarlijk spel dit hij speel Je. Als rooverbenden op zulk een wijze zijn inge richt, maken ze eerder deel uit van politie verordeningen. Toen ik hem wilde aantoonen, hoe een dergelijke weigering nadeel zou doen aan alle touristen, riep hij uit: .luist het tegenovergestelde zal gebeuren. Ik zal iedereen in Jeruzalem vertellen, dat ik zonder eskorte naar Jericho ging; een tweede Engelschman zal mijn voorbeeld volgen, dan een derde, een vierde enz.; weten de roovers eenmaal dat we om hun bedreigingen lachen, dan zullen ze daarmee wel ophouden. Hat is een schande dat beschaafde volken belasting betalen aan die wilden . .." Uit deze woorden sprak weder de Britsche verwaandheid die zich nooit verloochent. Ik werd kregelig en had een scherp antwoord op op7attirg nog slechts aai gebouwen van be scheiden omvang waar te nemen. Alleen iu Amerika heeft men, en met goeden uitslag, be proefd ook gebouwen van zeer groote afmetingen op mo lerne manier te behandelen. Ia de lafste twintig jireu werden de bekende Amerikaausclie hooge huizen gebouwd, deels om reclame te maken, deels om van het bouw terrein zoovejl mo^tljk partij te trekken. Aan vankelijk waren die huizen niet veel anders dan ingen:eurs werk. Op een zware b^toafundeering werd het gebouw als een stalen geraamte van stijlen en liggers opgetrokken. De stijlen werden door de muren omgeven en tusschen de liggers kwamen gewelven van terracotta, waarmede ook de iu het gez cht blijvende deelen van het staal bjkleed werdea. Di.or het bezigen van het stalen g -raam e werd de drukking, onafhanke lijk van e muren, op de fnndseriug overgebracht. De enorm? muurzwaarten, die noodig zouden zija, als de muren werkelijk moesten dragen, werden op deze wijze vermeden. Aanvankelijk het men bij deze gebouwen alles, wat naar versiering zweemde, weg, en zoo werden de gevels de bekei d : muren ni'jt gaten. Nog op het oogenblik is zulk een wijze vaii behandeling niet geheel in onbruik. Spoedig evenwel werd vo >r de architectuur der gevels de hulp van kunst euaars ingeroepen. Die kuustenaars hadden Ruskin gelezen, en de niiddele< uwsehe kuast vau Noord-ital. bes uleerd. Zoo begon zich latig'.amHrhaud een bepaald Auierikaauscbe stijl ia de Vereenigde Siateu te vormen. Ue motieven werden met de grooUte vrij) c d gebruikt; in de beperking der oruamsntatie zocht, men zijn kracht. Net alle bouwmeesters heboeu echter Ruskin begrepen. Sommige meenden goed te doen, door de V'ciibt.iaau.'c'ie g :vels eenvoudig te copieeien en, als de hoog'e dit, noodzakelijk maakte, er verscheidene bo/en elkander te plaat sen. Zoo kou natuurlijk niets goels verkregen worder. De Ainerikaansche stijl heeft, zeer karakteris tieke elemeuieii. De gevels worden liefst in groote, ruwe blokken s'.een opgetrokken, gelijk bij de Fior<nujrrclie pileUeu ge;ciiedde. B.jz.mder gewild zijn ba've cirkeibogen zoiider rcc'itstandt n ; de meeste ingangen of arcades worden door /.uike hogen g«lt k*. Waar consoles gebruikt wordeu zijn zij uiterst, eenvoudig behundcld. Zuileu henhen dikwijls niets dan een vierkante plaat tot, kapiteel. A! deze prinui.ve details ziju geheel iu Kuskm's g est. De betrekkelijk lage verdiepingen der gebou wen noodzaken de ontwerpers, de vensters vier kant te maken. Men tracht, de eeutoii'gheid, die op deze wijót: vooral hij zeer hooge gebjuweu outs aan zou, op verschill mdc manieren te ver wijderen. SJIHS wordt- n d: vensters in groepen iamengeschikt, soms iu arkeUorr-ns gcp'aaUt. Iu den regel is liet echter niet, mogelijk, de gelijkvormigheid der ramen te ontgaan. Htt zijn tchter nog audeic eigenscbapjier, waardoor de Amerikaaiisciie s' ij l zich kemicrkt. Lijstwerk wordt, zorgvuldig vermeden, zelfs kroonlijsten van bet-ekei,!;- komvu niet voor. Het unuiiient, is breed gehoulei-, en vlak be handeld. Naast de //hemelkrabhers" zijn de vrijstaande woonhuizen de meest belangwekkende uitingen van de nieuwe Amenkaausc .e knust. Men vindt h er al de eigenaardigheden, die boven werden genoemd. Op (y.nmeirie, r<g-ilmant of verhou dingen wordt, ntut, gelet. A' \vdt a*u de practische bru kbaarht:d xai het, luns schad,; ou doen wordt verwerpelijk gene!,!. DJ »gebru.k-kuiist" staa'. iri Noord-Amerika in nauw verband met, de bouwkunst. O ik zij zorgt, eerst, voor het, practi-chc en gaat uit van de st 'llinp, dat schooniie-d zouder doelmatigheid niet, bestaan kau. De meubelmakers vinden in de Vereenigde Sta' til een ;e r ruim veld voor h u u wtrkzu'iiuhi-iJ, daar niet slechts meub-len 111 dun eigen lijken zin, doch ook deire», lambrizeeriugeu en geheele betmi vieringen hun gerraa«d worden. De wanden der kam TS hovtu de lambrizei'rmgen worden iri lichte tni'eu behndeld, httiij dat schilderwerk dan wel behanps -Ipapier gebezigd is. Een fries sluit, de wanden af eu geeft, een overgang naar de zolderiug, die in vlak relief is versierd. Vooral van de schoorsteenen pleegt uien veel weik te maken, /ij worden vau donkerroodcu gebakken steen gemetseld, die mca in het, ge zicht laat cu wit, voegt. 0,;k deze Luizen zijn meest, van ruwe blokken steen gebouwd; daar door hebben zij iets krijgshaftig?, maar ook iets sombers. Lij-,ttn worden niet gemaakt; bij de blokken wordt, op gelijkheid van de hoogte der lagen niet gelet. U/ercangen vau rond op acht. kant, overhfiii \\ingen eiidergelijken worden gaarne gemaakt. Hooge daken zijn regel. D.-ze werken drukken eenvoud en krach' uit, zij geven dus liet karakter vau liet Noord nimir ....... | ....... iiiitmtiiiitiiiiitinmHtiifiin«iï»i de lippen, toen ik een geweer hoorde knaller'; we sprongen verschrikt op en hoorden het jammerlijk hinniken van een paard. Er is een beest gewond,'' riep Marshall, Die lafaards wreken zich op dieren. Op een mensen durven ze niet schieten." Nauwelijks had hij dit gezegd of een tweede fchot weerklonk. Er vloog iets sissends over de tafel op hst zeildoek der tent, waarin een zwart gat werd geboord. Er was op mijn gast heer gemikt. Gemist." sprak deze, terwijl hij de kaarsen uitolies. Mijn geweer, Bridger, en schieten op het boschji rechts. Daar kwa;n het van daan. Dit is om de tent te bewaken," zei hij tegen mij ; hij gat' me zijn revolver. AU riijltt, sir." antwoordde Bri.lger. Toen weerklonken verscheidene schoten, lieer en knecht trokken tegelijk af', meer om de ban dieten te doen zien dat ze gewapend warer, dan met de hoop er een te raken. liet ge weervuur der Arabieren hield op. Met mijn revolver in de hand liep ik om de tent heen om te zien of oen roover zich hier ver.-cholen had. Alfred Vincent, mijn dragoman Jozef en George snelden op m? toe. (is zijt toch niet gewond," vroeg Alired angstig. Ik heb zelfs geen fijd gehad om eeriige vrees te voelen," antwoordde ik. En mister Marshal V" Hij is ongedeerd. Hij is het die schiet." liet is niets als kruit weggooien," zei Jozef. Dj Bjdouincn zijn weg. Ik ken ze. Vanavond zullen ze niet terugkeeren. Maar als hij mor gen niet betaald heeft . . ." We waren al sprekend de tent weder bin nengegaan. George zocht met zijn lantaren de plek, waar het schot het zeildoek had door boord. Hij had ze spoedig ontdekt. Zonder een woord te zeggen, ging hj op zijn plaats zitten waar zijn couvert nog onaangeroerd stond. Nooit zal ik de uitdrukking van zijn gelaat vergeten, toen hij op de zwarte plek wees, die zich juist achter zijn schouders bevond. Zoo hij daar twintig minuten vroeger had gezeten, Amerikaanscbe volk zuiver weer. H er en daar vervalt men soms ia overdrijving, e woningen van enkele millionairs zien er uit als gevange nissen. Maar o?er het algem;en kau gezegd worden, dat de eenheid niet in ruwheid ontaardt. Terwijl dus in Europa slechts enkele bouw meesters en dan nog maar in betrekkelijk kleine werken de nieuwe kunstrichting inslaa», bezit Amerika sinds een j«r of vijftien een eigen architectuur, die zelfs al iu de O u ie Wereld wordt nagevolgd. Ia Diiit.sch'iand is het Müchen, wair de nieuwe kunst de meeste aanhangers telt. Tot voor betrekkelijk zeer korten tijd heerschte daar een uiterst, conservatief academisme. Daarom scheidden de jongere kunstenaars zic'i af in rJe //Secessiou." Sedert werd voor de Müic'ieuaars al wat nieuwe kunst was tot Secession." liet, karakter dezer. Münchener kunst houdt het midden tusschen de Eugelsehe en de Bel gische. Ia de g^bru kskunst doet men zijn best om practisch td ziju. De ontwerpers meenen het blijkbaar goed, en hun streven is om voorwerpen te leveren die niet, alleen nieuw, nviar ook prac tisch zija. Tusschen. pogen en bereiken ligt echter eeu wij Ie kloof. De nieuwe kunst te Müuchen heeft blijk baar van de eischen, die het dagelijksch l.;ven stelt, het juis'e begrip nog niet. De lïieubden zijn metsral te plomp, zoodat zij alleen in zeer groote vertrekken passen. Het verdient opmerking, dat de modellen uit de periode van 1S20-1ÜK), de zoogenaamde Biedermiyer-Z-;ii" bij vourkeur gevolg) worden. Tot voir weinige jarm geleden werden de meubïlen uit dit tijdperk als te eeiienrmle ver werpelijk beschouwd; zelfs de haulehars ia oudüeden gaven tr niets voor. Nu is er kente ring ia het getij. O oer het geheel zija de Müachetier kuustenaars het, gelukkigst, als zij het werkelijk leven geheel buiteu beschouwing latjn en du< bibelots maken. In de bouwkunst getfr, de nieuwste Münchener school de voorkeur aan een s'ijl, samengesteld uit motieven u.t de Biiersche en Ty.-oolsche Renaissance, het B.irok eti de Rococo. De muren wordeu btpleis'erd; lijs'eu vau beteekeri, vernijdt in-n, omdat de pleister-techniek d:e ver biedt. AItt de waarheid in deconstructie neemt n.eii het niet riau*. O >k de E npire-slij', in gewijzigderj vorm en met in ideru- E igelsche elementen vermengd, viudt aanhangers, terwijl t.evuis huizen ruft geheel vlakke gevel', gepleisterd <>f gevoegd, met roode paiiuen dakeu eii groeu verfweik, reeds voor komen. Te \feeneri sp"(H in de architecluur de nieuwe kanst nog geeu gvoo'e rol. Maar de cebruiksk-iiist is aan den D, nau reeds zeer modern. O/er het ala-emeen zijn het, antieke motieven, die bij voorkeur worden gebezigd. Het begin van de nieuve richting i:i de Nederlai.rNc'ie bouwkunst daxteckent van het jiar l '>'j.'5. Maar voor dien tijd was er in O'ize g'-sllsche knust, reeds i;en streven naar iets anders dau het gewone m-rkbaar. GjlsLbra 'der moet als de vader der nieuwe knust, iu Nederland worden aangemerkt. Hij was de vi.ider vai een zeer persoonlijk ornament, vrij van alle naturalisme eu alleen bc-u^tend op lijuer.spel en tegenstelling van schitterende kleu ren. H-t Rozenburger aardewerk eerst, toen de Aai rsfdortsche tapijten toonden wat door een zéi brujvtfd man bereikt kon worden. Toorop, aanvankelijk schilder, begon lang/.amerIIE.DI! zijn manier geheel te veranderen (u naderde in zijn kuast liet, oTna-nenteele. Deze werken, met meest eeu ingewikkelde zinnebeel lige beteekenis, ziju voldoende bekend. Iu het, voorjaar vau ]^)1 stelde Deijsselliof iri de UiOds r.p het Damrak i.q<iarelien met zeedurer, plaiit--.ii en dcrgelijkeu tentoon, waaruit f en nieuwe eri decoratieve op.-attiii» sprak. Se-dert, iririg hij in deze, nrsschieu door de studie der Jdpa.'tsche kiiLst gevonden, rlchtii g voort, en wist J i ij difen en planten op smaakvolle wijze in zijn oriianieiiten te gebruiken. l'.-nige jireu later kwam de houtsnijkiinst, tot ni-uweu bloei en brachten Lion Chc'iet, e Bazel en Liuwenks smaakvol werk, zeer persoonlijk van karakter, in deze te lang verwaarloosde t chiiiek voort. De bouwkunst hier te lande was door Cuypers onder den invloed der leer van Violiet.-le'-Duc gekomen. In deze leer nurnde men dat de kiem voor ecu nieuwe kunst zou liggen. Maar liet blijkt, nu die nieuwe kunst over de eeheele wereld bez;g is. zich te vormen, dat niet ViolletIe Duc maar Ruskin de zaaier was. liet, voljren vau Viollet-Ie-Duc leidde, waar het geschiedde, slechts tot een min of meer geslaigde herleving der middeleeuwsche kunst, waarin niets modems te herkennen valt. Reeds vroeger werd dit opgemerkt, doch vooral iu de kringen der jo.igeren wilde men dat, niet toegeven. Ni: ziet m 111 de onmogelijkheid om de leer vau zou het schot hem in de borst hebben getroffen. Uw bei-cherü-heilige heef; u bewaard," sprak de dragoman, ah o r. s uur r.og niet goslag -n K sterven we nooit." Alfred Vincent was lijk wit; zelf beefde ik over mijn gansche lichaam. Die kogel op de plaats waar hij hn:l -moeten S'tten, en die vreemdeling, dien hij h-rUnd lu,<l, om zijn eig.'n woorden aan te halen, zijn vertrouwelijke i mededeelirgcn en ziju hevige angs'. dit alles was nog ijzingwekkender, dan zoo hij gewond ot' gedo.-d ware geworden. Ik riep Jozef en vroeg: Weet ge hoeveel de schsikh van dien Engehichruan wil hebben V" Drie honderd piasters." ..Dus drie napoleons... Hier zijn ze. Kunt ge ,?e hun uit, zijn naam doen toekomen 'r Ga behoeft het geld slechts aai een der Bedouinen te geven." ivi ais die het zelf houdt?" La, ;.,' antwoordde hij. verontwaardigd dat iemand een Arabier kon verdenken van verraa l te id-gr-n tegenover zijn stam." En als hij den scheikh niet vindt V" i lier. zal hij vinden." Ik telde den man hot geld voor en beval hem te zorgen, dat onze paarden den volgenden morden e vier uur zouden gezadeld zijn. Ik ging ru: Robert Marshall vaarwel zeggen. Uit de koelheid van zijn afscheid begreep ik, dat hij ons verdacht van vrees voor een tweeden aanval der Arabieren. Weinig vermoedde hij wat ik gedaan had, en ik was verlangend terstond te vertrekken om een nieuwe ont moeting tusschen deze twee mannen te voor komen. /e heeft nooit p'aats gehad. Robert Marshall woont in Londen en Alfred Vincent in Parijs. Sinds den trjcht dien ik in het Oosten maakle^ spot ik echter nooit meer met voorgevoelens! In herhaal de woorden van een der grootste denkers: Kr is meer onder den hemel en op de aarde dan de stoutste droomer zich droomen kan."