De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1901 14 juli pagina 4

14 juli 1901 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Nol 1255 Het wil er bij een nuchter lezer maar niet zoo dadel y k in, dat een zoo groote armoede heerscht in een gezin, als hier geschilderd, ?waar man en vrouw en drie volwassen voor kinderen op de fabriek werken, dus geld in brengen. We vragen dan voor controle welke fabrieksarbeid dat wel mag zijn. En zie, dit verzwijgt ons de heer v. Bekeren, wat weer niet wegneemt, dat er mooie gedeelten in zijn werk zy'n. Toch geloof ik, dat zijn kracht meer in een ander genre schuilt. De socialistisch gevoelde frazen als directe uitingen van den auteur zelf, [doen daar ter plaatse, aan 't eind van de schets, waar wij er ineens voor komen te staan, ook wel een weinig vreemd aan! Verder een gedichtenreeks van Frans Buyens; eenige miniatuurtjes, niet zoo pittig als de vorigen, ^an W. van Doorn; een vervolg van de novelle Marieke van Nijmegen door Lode Baekelmans, en tot slot een beoordeeling van Ed. Verburgh over Zola's Travail". . VAN HULZEN. NIEUWE UITGAVEN. De leteekenis der hydrotherapie. Ban voor dracht door dr. DA.NIÜL DB NIET. Groningen, P. Noordhoff. Gedenkschriften van GIJSBERT JAN VAN HARDENBROEK, heer van Bergenstein, Look horst, 's Heeraartsberg, Bergambacht en Ammerstol, president der Utrechtsche ridderschap. gedeputeerde ter generaliteits- vergadering enz. (1747?1787) uitgegeven en toegelicht door dr. F. J. L. KKaMEB, deel I, 1747?1780. Amsterdam, Johannes Muller. «Nationale Vrouwenraad van Nederland." Tieeede Algemeene Vergadering op 10 en 11 April 1901, in het gebouw Eensgezindheid te Amsterdam. Dordrecht, Firma H. R. van Eik. Middel Nederlandsche dichtkunst, proeve van behandeling door F. W. DRIJVER. Gent, A. Siffar. Kleine Bibliotheek voor mewjes. Om in de vacantie te lezen, verzameld en bewerkt door A. C. KUIPEB, schrijfster van een «Hollandsch meisje op een Engelache Kostschool" enz. Haarlem, De Erven Loopjes. Inhoud van Tijdschriften. Weekblad toor privaatrecht, notaris-ambt en registratie. No, 1645 Twee-en-dertigste jaar gang. Feestnummer ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan der Broederschap van Candidaat-Notarissen in Nederland en zyne Koloniën : Bijdragen van H. C. Snethlage, mr. E. L. Achterberg, Evert J. van Gorkom, mr. M. L. van Goudoever, prof. mr. H. J. Hamaker, prof. mr. Josephus Jitta, prof. mr. W. L. P. A. Molengraaff, mr. A. J. B. Rijke, prof. mr. P. A. Tichelaar, mr. F. van der Tuuk, Alfred Vanisterbeek, Thora. A. Goddard, prof. mr. J. F. Houwing, prof. mr. N. F. K. Land, mr. J. A. Levy, mr. J. Limburg, Chs. Miaeroy, prof. mr. M. W. F. Treub, H. M. J. Wattel en mr. H. L Drncker. Eigen Ruard. No. 28: Mijn Indisch album, door S. Kalff, I. Het stoombootverkeer tusschen Bukhuizen en Stavoren, door C. J. Lust, met afbeeldingen. (Slot ) Stemmingsdagen te Amsterdam, door V., met afbeeldingen. Maria Staart-II, Prinses van Oranje, 1662 1695, door Jonkvr. A. van Hogendorp, II. Rügen in de Oostzee als zomerverblijf, door J. K. Koch Jzn., met afbeeldingen. (Slot.) Verscheidenheid. Feuilleton. HIIIIIIIIIIIIIIIUimiMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIfMHIUIHKfMIlfmflMIKIfHIftM Een betond en Tertetelijt tijdgenoot. Met Lissone op reis ... De Maatschappij tot redding van drenkelingen schenkt medailles aan menschenredders. De Maatschappij »Tot Nut van't Algemeen" vereert medailles aan dienende geesten, die 25 jaar eerlijk en trouw in dienstbaarheid hebben doorgebracht. Waar is de maatschappij die meer doet dan deze beide maatschappijen! ... de maatschappij, die aan een man, welke thans 25 jaar hon derdtallen menschen gered heeft uit het leven van sleur en alledaagschheid, aan een man, welke die honderdtallen naar-redding-snakken den, als dienende geest en toch als aller heer en leider, geleid heeft de wereld in, de wereld door, en hen terug gebracht heeft naar eigen huis en haard, »sain et sauf", dankbaar en voldaan, verruimd van blik en opgewekt van geest! Zulk eene maatschappij zou nog gesticht moeten worden. Zy' bestaat niet. Zonder zulk eene maatschappij smake de heer Lissone in zich zelf de voldoening voor wat hy sinds 25 jaar geweest is voor hokvaste Nederlanders. Lissone heeft 25 jaar het reizen aangemoedigd en gemakkelijk gemaakt. Hy heeft plannen ontworpen, beschrijving van vreemde landen en volkeren gegeven bescheidenlijk noemde hij zich dan als auteur: BeUy , de te volgen wegen bepaald, de hotels uitgekozen, de schoon heid van landschap, van berg en dal, van zeeën en rivieren getoond en een wandelcursus in kunstgeschiedenis gegeven in de musea van geheel Europa, bovenal in Rome, de stad der steden. Lissone heeft niet nagevolgd de reisbureaus in Duitschiand, Engeland of Amerika. Zijn reisbureau is geworden, is ontstaan uit een bodendienst, die bij had op Londen. Langza merhand heeft het overbrengen van menschen in plaats van zaken zich uitgebreid. In den aanvang voerde hy' de menschen naar Wight, Londen, Parijs en niet veel verder. En thans voert Lissone, wie willen, de wereld door, de wereld in, de wereld om, in den zomer en in den winter, in den hei fat en in de lente. Slechts, gedurende den oorlog tusschen Engeland en Transvaal, niet meer naar Londen, zijne eerste liefde. Daarvoor is de liefde voor zijne stamverwanten (e sterk.' 's Zomers leidt hij, geregeld iedere week, heirscharen naar Noorwegen. Steeds bedacht op afwisseling, gaan nu nieuwe reizen naar en door Thuringen, naar Mecklenburg, naar Rus land, enz. »Met Lissone op reis!"... dat geeft velen de verzekering binnen zekeren tyd geregeld al te zien wat een reis merkwaardigs oplevert, te reizen met de beste reisgelegenheden, en te wonen in de beste hotels, zonder zorg, zonder tijdvermorsing, volgens vast plan en op gezellen tyd. Men stapt te Amsterdam, of waar in het land ook, in de trein, Lissone ontvangt den reiziger, die zich met niets meer heeft te be moeien, met geen plaatskaarten, met geen pakkaadje, letterlijk met niets. . . hy' werpt zich in de armen van Lissone en hij gaat met hem de wereld door, zeker en veilig als een kieken bij de klokhen. Niemand heeft te vreezen in gezelschap te komen, dat hem niet past, Lissone heeft er door bepalingen in voorzien, dat zij, die bij het reisgezelschap niet passen, beleefdelijk worden geweigerd. Daarom kunnen jonge en minder jonge dames zich veilig by' het gezelschap van Lissone aansluiten. Vroeger moesten dames en onbereisden, blooden en bedeesden thuis blijven. Door Lissone zeggen ze huis en hof vaarwel en komen dankbaar en voldaan, minder bloode, minder bedeesd in 't Vaderland terug. De steeds-reizenden vertrouwen zich even gaarne aan Lissone toe, omdat ze met al de »soesa" dan niet van noode hebben. Ze hebben slechts naar het bureau van Lissone te Amsterdam te gaan, hun doel kenbaar te maken, het zilver en goud voor de reis neer te leggen, en ter bepaalder tijd aan 't station te zy'n. ... en zy gaan waarheen zy willen, beschermd en beschut, verzorgd en behoed. Het bureau van Lissone aan den Singel by' de Torensluis te Amsterdam, is een kijkje waard. Een openbare en aanschouwelijke les in aardrijkskunde, in land- en volkenkunde ont vangt men daar, als men z'n oogen slechts openzet. Landkaarten, wereldbollen, fotografiën uit heel de werald, reisboeken, spoorkaarten enz. enz. De dochters van Lissone kennen alle reis gelegenheden en routes uit 't hoofd. Spoorkaartjes en rondreisbiljetten naar alle richtingen verstrekken zy'; andere dames benevens heeren werken plannen uit en voeren correspondentie, HtTSJES De schoone wascL Naar het Duitsch, van OLAF RAU. De schoone wasch !" Voor wien klinkt dat woord niet heerlijk ! Wie denkt daarby niet aan een zachten, fijnen geur van stijfsel en strijkijzerdamp I Het is midden in het seizoen. Op de pro menade by' de Kurmuziek wemelt het van elegante heeren en dames, van lichte parasols en buitensporige hoeden, van hoogklinkende namen. En overal glimt en flikkert de schoone wasch" aan den hals van heeren als onbe rispelijk gesteven boorden, verblindend witte overhemden en dito manchetten. Onder den zoom van de japonnen komen de geborduurde onderrokken te voorschijn. Honderde kleedingstukken worden wekelijks uit de hotels gebracht naar eene plaats, vanwaar ze weer met nieuwen glans, alsof zij eene verjongingskuur hebben ondergaan, terugkomen n.l. naar de wasch inrichting. Willen wij eens een kijkje gaan nemen in die tooverwerkplaats ? Het is 24 graden R aumur in de schaduw. De straten zijn als uitDe dag" begint in de waschinrichting om 5 uur en eindigt meestal eerst om 2 uur, dik wijls wordt het ook 3 uur 's nachts. Als de meisjes om l uur in bed liggen, zeggen zy', dat zij eens kunnen uitslapen. 's Morgens om 5 uur ratelt de wekker. Na toilet gemaakt te hebben de meisjes dragen over den rok slechts een boezelaar met lange mouwen en tot aan den hals gesloten in plaats van eene blouse beginnen de werkzaam heden. De tafels worden afgestoft, de ijzers met zand schoon gemaakt, het zwarte bord, waarop het ontvangen waschgoed aangeteekend is, wordt bestudeerd. De briefjes zijn in het Fransch, Russisch, Engelsch en Italiaansch geschreven en het kost moeite, voordat men er een overzicht van heeft. Om zes uur wordt er koffie gedronken. Dan begint het werk. De brievenbesteller geeft een paar geïllustreerde briefkaarten af, die vliegensvlug gelezen wor den. Een onderdrukt gegichel komt van den kant, waar Rosel staat, de tweede strijkster, een forsch gebouwd meisje uit München. De eerste strijkster kijkt haar minachtend aan. Zij is uit eene kleine stad, opgegroeid in eene degelijke omgeving. Zy is verloofd en heeft zich nu voor n seizoen, dat van April tot September duurt, hier verhuurd, om het kapitaaltje voor haar uitzet bestemd, vlugger te vergrooten. 2 Mark per dag maken 60 in de Karikatuur-teekeningen. No. i. Hulde aan Z. M. den Koning van de Sport, C. A. A. Dudok de Wit. vertrouwbare gidsen ontvangen er hunne instruc ties. Lissone komt er even uit Afrika thuis om naar Amerika te gaan en geeft z'n bevelen; Lissone de zoon, terug uit Noorwegen, verfriacht er even 't geheugen door te bladeren in eene kunstgeschiedenis en dan weer naar Italië, naar Rome; reislustigen, ouden en jongen, komen en gaan er. Het is er een wereld in 't klein, een eeuwige lofzang van den bekenden Jurriaan: »Als iemand verre reizen doet, dan kan hij wat verhalen". En dat al is geworden uit een klein begin. Omdat bij al het doen eerlijkheid, goede trouw en Hollandsche degelijkheid hebben voorgezeten, heeft deze zaak zich zoo krachtig ontwikkeld en is voor het reizend publiek onmisbaar geworder. De stichter van die zaak, de heer Lisaone heeft duizenden Nederlanders aan zich verplicht die zonder hem, nooit iets van de wereld zouden hebben gezien, Tüans, nu hij 25 jaar die zaak geleid heeft, mag hij wel openlijk erkend worden niet alleen als een bekend, maar bovenal als een verdienstelijk tijdgenoot. J. II. II. gestorven. Aan de vensters van de hotels laat men de jalousieën neer. De groote wereld klaagt over de verschrikkelijke hitte en trekt zich in koele, halfdonkere kamers terug, om in trage rust den dag door te brengen, opdat zij's avonds weer frisch zullen zijn, om zich te kunnen amuseeren. In de waschinrichting bemerkt men wel de hitte, maar van rust merkt men niets. In de wasehkaraer staar, de drie vrouwen aan de waachtobbe. Het zweet staat haar in dikke drujjpels op het voorhoofd, maar zij werken vlug en flink door. De eene bewerkt een sta peltje goed met een borstel, de tweede spoelt, de derde is bezig in eene kuip, waaruit een verdachte, scherpe lucht opstijgt: het is de bleekerij", waaruit de vuilste stukken hagel wit te voorschijn komen. Daar naast is de strijkkamer. Drie strijksters en de eigenares van de inrichting zijn aan strijkplanken bezig. De eigenares, eene flinke vrouw van in de vijftig, strijkt alleen onderof costuumrokken. Akelig vlug vliegt het ijzer over de groote oppervlakten. De eerste" strijkster moet voor het overige gesteven goed zorgen. Zij verdient het meest: 2 Mark per dag, behalve kost en inwoning. De ,tweede" strijkster, die alleen de onge steven stukken strijkt, krijgt slechts anderhalve Mark per dag. De derde'' brengt het goed tevens rond en krijgt door de dikwijls tllnke tooien heel wat in handen, ofschoon zij niet eens l Mark per dag verdient. maand en 'MQ Mark in zes maanden. En daarvoir werkt zij dag aan dag van 's morgens i fi tot 's nachts 2 of 3 uur. De eerste strijkster voelt zich ver verheven boven Rosel en hare honderd minnarijtjes. Deze ziet den minachtenden blik wel: Wat zal ik je zeggeu, Marie ?'' vraagt zij lachend. Dat kunt ga bij ons zooveel zien. Wat zou ik beginnen met mijn onnoozele markje per dag, dat ik 's winters in de waschinrichting te München, waar ik strijk, verdien ? Laat mij mijn gang gaan, daar doet ieder zooals ik ! Maar wat is het vandaag verschrikkelyk warm ! Wat zou ik blij zijn, als het al September was. Dan zou ik ook reeds een mooien hoop geld bij elkaar hebben." En voor dat lieve geld staat zij dag aan dag aan de strijkplank van 's morgens 5 tot den anderen morgen. Voor een 270 mark, die zoo menig elegante heer, wiens goed zij strijkt, zoo menige schitterende vrouw van de wereld voor een of ander bagatel in. een enkel oogenblik uitgeeft. De voeding is goed en krachtig. Ook krijgen de meisjes 's nachts eene of andere verversching en als het zeer laat wordt, eene kleine loonsverhooging. Maar ach ! De slaap verlangt dik wijls zijne rechten. Zij staan om zoo te zeggen te slapen, met het ijzer, dat nog machinaal heen en weer gaat, in de hand. En ondanks het krachtige voedsel worden de wangen bleek en smal. Het regent!" Geen enkele badgast verheugt er zich over. Onder het personeel in de waschinrichting he_erscht vreugde. Met koele regendagen is er minder werk. De lichte sportcostumes en blouses blijven dan in huis, evenals de geborduurde onderrokken. Dan is er kans om 12 uur naar bed te gaan en vlug nog eene briefkaart te schrijven of eene japon te verstellen. Zondag in de wascbinrichting ! Er wordt een uur later gewerkt. De meiejes dragen blouses en witte schorten. Dat is het eenige uiterlyke kenmerk van den feestdag. Het werk blijft hetzelfde. Zoolang er nog voorraad van goed is, is er geen ontspanning. Heden echter is er tengevolge van de regen achtige dagen minder te doen. De eigenares kondigt 's morgens reeds aan: Kinderen, als er verder r iets meer gebracht wordt, moogt gij van middag uitgaan. Wij komen klaar?" Uitgaan ! Welk een heerlijk tooverwoord ! Weer eens eene behoorlijke, nette japon aantrekken, frisch groen zien en de voorname menschen, voor wie men strijkt, van naderbij bekijken! Misschien ook de eene of andere interessante kennismaking aanknoopen ? Het heerlijke voor uitzicht maakt allen vrooly'k gestemd. Ik weet het niet, maar het ia alsof bet vandaag op rolletjes gaat l" zegt de vroolijke Münchenerin, die zelfs onder het inslapen nog een schertsend woord op de lippen heeft. Er wordt gescheld. O jeminee, de loopjongen van het Ho el de Keizer l" roept Rosel verschrikt. J?, hy is het. Juffrouw Schmitt wordt verzocht hare meisjes te zenden, want er zy'n doortrek kende reizigers aangekomen, die morgec verder willen en geen stuk schoon goed meer hebben. Passantenwasch ! Vreeselik woord, waar geen ontkomen aan is l Kinderen, het gaat niet/' zegt juffrouw Schmitt, die zelf medelijden heeft met de teleurgestelde meisjes. Wij moeten weer aan het werk." Buiten schittert de lachende zon in gouden glans. De j mge menschen vliegen uit, lachende, pratende groepen trekken voorbij de wasch inrichting, vanwaar menige treurige blik door de vensters vliegt. Den volgenden morgen houdt een wagenlje T, oor het Hotel de Keizer stil. In de wit uitgeslagen manden ligt verblindend wit en glanzeud de schoone wasch". ........ nu ....... M ........ mini ........... iiimini iiiiiimiiHiiiin 40 cents per regel. iiiiiiiiiiiliiiiiiliiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 11 8.4O en hooger 14 Meter! Franco en vry van invoerrechten toegezonden! Stalen ommegaand; evenzoo van zwarte witte en gekleurde Henneberg-Zyde" van 45 cent tot II 11.1O per Meter. G. Henneberg, Zijde-Fabr. (k. & k. Hofl.), Zürich. K AM ST R A's Matrassen-, Bedden- en Slaapkamer-Meubelfabriek, S n eek. BED DER TOEKOMST met 10 jaar garan tie. Leverde sedert 1896 pi. m. 7OOO stellen. Geïllustreerde Prijscourant gratis. Honderden bewijzen van tevredenheid. Specialiteit inENGELSCHE LEDIKANTEN. Piano- en Muziekhandel H. RAHR, te Utrecht. Opgericht 1835. Telephoon No. 443. Amerikaansche, Duitscae en Fransche PIANIlSrO'S en ORGELS. Groote keuze in: MUlim-IJLIVO'S. Oude instrumenten worden ingeruild. Reparatiën worden in ds Fabriek ten spoedigste uitgevoerJ. Gelegenheid tot stemmen ia en buiten abonnement. Hoofd-Depot VAN Dr. JAEGER'S ORIG, K. F. DBUSCHLB-BBNGEB, Amsterdam, Rolver str. 157. Eenig specialiteit in deie artikelen in geheel Nederl. GRAND MALOÏER. Cordon Jaiine & Rouge. LIQUEUK ROYALE. Agents GenerauxB. A.RIPPING&Co.,Amsterd. ?:.:;,',?: ECHT; ???;,': VICTORIAWATER. -»^>. M. OTOlUi's '-<<?. Cv'ti 27 maa[ bekroonde Vischgereedschappen' verzending. NETTEN Il«»si(l«MiAsd'i»ss«' 15, in alle n U n c Ii e n. soorten. Rijk geillmtreerde catalogus. Piano-, Oriel- en MEYKCOS «& K ALS HO VEN, Arnhem, Koningsplein. VLEUGELS en PIANINO'S in Koop en in Huur. Repareeren Stemmen Ruilen. All Ctopn iTOr, 100?102 Kalverstr. jleeren (Hoeden specialiteit.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl