Historisch Archief 1877-1940
No. 1260
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Een merkirariltee DW.
Een jeugdige, slanke gestalte, doordringende,
helder blauwe oogen, golvend blond haar;
smalle witte handen, die met gebaren de
woorden kracht geren zoo is Lids, Gustava
Heymann, de ziel en oprichtster van de radi
cale vrouwenvereniging »Frauenwohl" in Ham
burg.
De vrouw, die met haar groot hart, vol
hardende energie en ruime middelen «alleen"
meer tot stand brengt dan vereenigingen van
talrijke vrouwen in- andere plaatsen.
Hoewel er toen in Hamburg nog geen sprake
was van een vrouwenbeweging, voelde Fraulein
Hey'mann reeds in haar jeugd, hoe de vrouw
door onvoldoende ontwikkeling en neerdruk
kende conventies en vooroordeelen stelsel
matig klein werd gehouden, en belet werd
voluit mensen te zijn.
Maar veel tijd had zg niet aan deze ge
dachten te wijden. Zy was toch de rechter
hand van haar vader, die groote zaken dreef.
Maar na zy'n dood, voelde zij den drang
om de vrouw uit haar vernederden toestand
te helpen, zoo sterk, dat zij zich geheel aan
deze zaak wijdde. Zoo behoorde z\j ook in
1896 tot de oprichtsters van de Ortsgruppe.
Maar spoedig werd het haar in deze
vereentging te eng. Het streven dezer pary was haar
in vele opzichten te philantropisch en ging
langs te veel omwegen naar het doel. Dit
doel, ontwikkeling en verbetering van den
toestand der vrouw hoopte zij te bereiken
door meer direkte wegen vooral door or
ganisaties van verschillende vrouwen, in n
vak werkzaam, door het oprichten van scholen,
enz. Juist hierin kwam het groote verschil
van Lida Hey'mann uit met de meerder
heid der leden der Ortsgruppe, toen deze
den gymnasialen cursus voor meisjes oprichtte,
protesteerde Fraulein Hey'mann daartegen. Zy
meende, dat het onmogelijk was voor meisjes
die het onvoldoende onderwijs genoten hadden
van een höhere Madchenschule om in vier
jaar de kennis op te doen die de jongens op
de gymnasia door grondige studie in zoo veel
langere jaren geleerd hadden.
Op deze wijze meende zy, zouden de vrouwen
toch altjjd slechts half voorbereid, met moeite
het hooger onderwys aan de universiteiten
kunnen volgen. In hun ontwikkeling zou al
tijd een gaping zy'n, de grondslag zou ont
breken.
En daarom meende zy en velen met haar,
dat, wilde men de vrouwen in de gelegenheid
stellen zich vry te ontwikkelen om later met
vrucht de colleges te kunnen volgen, dan
moest men ook grondig te werk gaan en een
geheele hervorming in het onderwys der meisjes
brengen.
Daarom werd er besloten een Reformschule
in Hamburg op te richten.
Deze school zal de meisjes klaar maken tot
een zelfstandig bestaan in den handel of in
een ander beroep; of ook tot een wetenschap
pelijke opleiding, daar in de hoogste klassen
latyn en grieksch onderwezen wordt, doch
zyn deze beide vakken niet verplichtend voor
alle leerlingen.
Wel echter het turnen, want op de lichame
lijke ontwikkeling der leerlingen wordt even
veel acht geslagen, als op hun geestelijke
vorming.
Zoo wordt het den meisjes der school streng
verboden een corset of sleepen aan hun japon
te dragen. Zelfs sieraden zijn contrabande
op deze school, waar het alleen aan de leer
lingen der hoogste klasse veroorloofd is hor
loges te dragen.
De school zal bestaan uit twaalf klassen.
De leerlingen komen er dus op met hun
zesde jaar en zijn achttien jaar, als ze den
geheelen cursus doorloopen hebben. Degenen,
die het onderwijs in Latyn en Grieksch ge
volgd hebben, kunnen dan hun toelatings
examen voor de universiteit doen.
In zoover hebben de vrouwen reeds een
zege behaald, daar het nu mogelijk is, dat
meisjes dit examen doen. Voor kotten tijd was
dit nog verboden in Hamburg.
Door samenkomsten van leeraars en de ouders
te houden, waar paedagogische vraagstukken
besproken zullen worden, boopt men tot meer
eenheid in de opvoeding te komen.
Nog is er een vurscb.il tusschen de
Ortsgruppe en den radicalen vrouwenbond n.l., dat
de eerste zich in het geheel niet met politiek
inlaat.
Lida Heymann is echter van meening, dat
men overal, waar er maar gelegenheid voor is,
moet opkomem voor de rechten der vrouw.
Dat is zeer moeilijk in Duitsehland, waar
niet alleen in vele staten de wetten de vrouw
verbieden, deel te nemen aan politieke bijeen
komsten of vereenigingen, maar waar ook de
almachtige publieke meening de vrouw van
alle politiek leven uitsluit, zelfs daar, waar de
wet het haar niet verbiedt.
Alleen by de Sociaal-Democraten wordt de
vrouw op de vergaderingen toegelaten, en heeft
ze het recht haar meening te uiten.
Talrijke malen probeerde Fraulein Hey'mann
met nog eenige vrouwen toegang te krijgen
tot politieke vergaderingen, maar telkens werd
het haar belet.
Gelukte het haar n enkelen keer toegang
te verkrijgen, dan werd het spreken haar nog
verboden.
De vrouw, die in Duitsehland strijdt voor
haar rechten moet meer dan in eenig ander
land, begaafd zijn met groote wilskracht en
taaie volharding.
Telkens stuit ze tegen een ondoordringbaren
muur van vooroordeelen. Dat ondervindt Lida
Hey'mann vooral, waar ze strijdt voor gelijke
moraal voor man en vrouw.
Zooals zoo vele vrouwen in andere landen
acht zy de gereglementeerde prostitutie een
schandvlek voor den staat en een beleediging
Voor de vrouw.
Zelf stelde ze een onderzoek in naar den
toestand der prostitué's in Hamburg, 's Nachts
om twaalf uur ging ze vergezeld van zuster
Baumgarten en een arbeider naar de beruchte
huizen met groene jalousien. (Politie voorschrift
in Hamburg, waar alle prostitué's verplicht
zy'n in n buurt te wonen, en ze met zware
straffen bedreigd worden als ze zich overdag
aan de vensters vertoonen).
Wat ze daar zag en hoorde was zoo onbe
schrijfelijk ellendig, dat ze wekenlang ziek
van afschuw was na dit onderzoek.
?Moest ik ooit weer zulk een onderzoek
instellen", zei Fraulein Hey'mann my, dan zou
ik reeds weken lang vooruit ziek worden van
walging".
Het verwoeste leven dier vrouwen, hun
verdierlykingen, hun vreesely'k Jy'den trof haar
zoo, dat ze alle pogingen aanwendde verbete
ring in hun toestand te brengen.
Maar meer dan op eenig ander gebied stiet
zy hier op by'na onoverkomelijke bezwaren.
Van tegemoetkoming der autoriteiten was geen
sprake, veel eer verbitterde tegenwerking.
Ernstige verwy'ten richt Fraulein Hey'mann
tot de Sittenpolizei, die naar haar-meening,
niet alleen het kwaad niet beperkt, maar
verergert.
Doordrongen van de waarheid van Goethe's
woorden »Mit einer erwalhsenen Generation
ist nie viel zu maehen, in körperlichen Dingen
wie in geistigen in Dingen des Geschmaekes,
wie des charakters. Leid aber klug und fangt
in den Schulen an, und es wird genen", wilde
Lida Hey'mann de jeugd, jongens en meisjes
zoodra ze de school doorloopen hadden en in
de wereld komen, waarschuwen voor de groote
gevaren van het stadsleven.
Juist in hun volkomen onbekendheid daarmee
schuilt het grootste gevaar. Daarom wilde de
Hamburgsche Föderation den kinderen inlichten
omtrent het geslachtsleven. Kennis is toch de
beste bescherming voor het gevaar.
Driemaal werden reeds door vrouwelijke
artsen, voor meisjes en even dikwijls voor
jongens door artsen over dit onderwerp voor
drachten gehouden. Nu dit jaar hield Fraulein
Hey'mann zelf een uitstekende voordracht
voor meisjes; ze ging hierbij op dezelfde wyze
te werk als mevr. Nellie van Kol bij ons.
Eerst vertelde zy' de kinderen van de bloemen
en planten, om daarvan over te gaan op de
visschen en hooger diersoorten, om zoo op
de menseden te komen. Ze wees de kinderen
er op hoe lichamelijke en geestelijke reinheid
samen moeten gaan. Deze pogingen om natuur
lijke zaken natuurlijk te behandelen vinden
echter in Hamburg zeer veel tegenwerking.
De schoolautoriteiten hebben de onderwijzers
en onderwijzeressen «verboden" op school over
deze onderwerpen te spreken. Zelfs mochten
ze de kaarten voor de lezingen niet aan hun
leerlingen uitreiken. Ja, 't ging zoo ver, dat
men het onzedelijk" vond van Fraulein
Hey'mann, dat ze over dergelijke onderwerpen
durfde spreken.
Een zonderlinge verwarring van begrip!
Er is een zeer nuttige instelling, die aan
Lida Hey'mann het «leven te danken heeft".
Dat is «Industria" de vereeniging voor vrouwe
lijke handelsbedienden, waaraan een handels
school en een curses voor meergevorderden
verbonden is. 't Doel van deze bloeiende
vereeniging (ze telt 800 leden) is door orga
nisatie den toestand der vrouwen, in den
handel te verbeteren.
Het verhuurkantoor der vereeniging tracht
de meisjes goede betrekkingen te bezorgen,
de salarissen te verhoogen.
Maar zonder grondige vakkennis is geen
verbetering van positie denkbaar, daarom was
het noodig, dat een school de meisjes gelegen
heid gaf zich voor hun betrekking te bekwamen.
De meisjes kunnen ten allen ty'de raad en
hulp vinden by' het bestuur. Twee gezellige
woonkamers waarin een piano en naaimachine,
staan voor alle meisjes, ook niet-leden van
Industria open. 's Middags kunnen meisjes,
die in betrekking zy'n, daar warm eten krygen
voor 2 L cent.
Een keer was ik in de gelegenheid dit mid
dagmaal, waaraan dagelijks ruim honderd meisjes
deelnemen, by' te wonen, 't Was goed toebereid
en bestond uit twee warme gerechten. Er
heerschte een zeer prettige toon onder de meisjes,
die zich daar volkomen thuia schenen te gevoelen.
Voor meisjes, die de school doorloopen heb
hen, bestaat er gelegenheid, geheel kosteloos
het koken te leeren. Natuurlyk zy'n er altyd
veel sollicitanten voor deze plaatsen.
Bovendien heeft Fraulein Hey'mann ook nog
tyd gevonden, zich met kinderen te bemoeien.
's Avonds komen er ongeveer 25 kinderen,
jongens en meisjes, in haar woning by'een, en
worden daar aardig bezig gehouden, met lezen,
naaien of boeken inbinden. Eenmaal in de
week komen de kleintjes in 't bad, in 't eerst
spartelen ze wel wat tegen, maar later behoort
dat tot hun grootste genoegen. Voor een klei
nigheid kunnen ook volwassen meisjes en
vrouwen gebruik maken van deze baden.
's Zomers maken de kinderen met een bege
leidster lange, heerlijke wandelingen naar buiten,
en mogen ze naar hartelust spelen in het gras.
Er is nog n ding waaraan Fraulein Heijmann
met haar warm hart gedacht heeft, n.l. dat de
jonge tooneelspeelsters (koristen) dikwyls veel
te weinig geld verdienen om hun kostbare
toiletten te kunnen betalen, en ze dus vaak
genoodzaakt zy'n, hulp aan te nemen, die hun
later duur te staan komt. Daarom beef t Fraulein
Hey'mann een verzoek gericht tot de rijke dames
om hun gebruikte baltoiletten aan haar af te
staan. Nadat deze gestoomd en vernaaid zy'n
kunnen de meisjes deze voor de kosten van
het reinigen koopen.
En van al deze instellingen is Lida Gustava
Hey'mann de ziel, tot haar wenden allen zich
om raad en hulp, en zy'n steeds zeker een
open oor en warme belangstelling vinden.
Als ik dus boven myn artikel het opschrifi
plaatste »een merkwaardige vrouw", dan geloo;
ik daartoe volkomen het recht te hebben.
Deze jonge, energieke vrouw is my een voor
beeld van hetgeen een vaste wil, gepaard aan
een groot hart, gesteund door ruime middelen
;ot stand kunnen brengen in de wereld.
B. N.
HocBBTTensitfiitteTöorloien?
Naar het Duitsch van dr. O. DORNBLÜTH.
I.
Ten onrechte maakt men zich van het
vraagstuk der nerreusiteit af door haar een
voudig eene modeziekte" of eene ziekte onzer
eeuw" te noemen en den zenuwlijders den
raad te geven zich te beheerschen en de ziekte
door hunne wilskracht te overwinnen. Zeker
zy'n er lichte gevallen, waarin de zieke het
klagen over zijne ziekte nalaten en ondanks
zijne bezwaren zy'ne gewone dagelyksche bezig
heden verrichten kan, totdat hy hersteld in;
maar men moet daarom nog niet meenen, dat
de genezing altyd het gevolg van deze inspan
ning van den wil geweest is. Men ziet ten
minste als arts veel meer gevallen, waarin de
ziekte, nadat ze juist door de wilskracht langen
tyd onderdrukt was geworden, ten slotte den
zieke overweldigde, zoodat het nu hoogst
mocielijk was hem er van te verlossen. De
nerveusiteit bestaat in een ziekelyk onvermogen
van het zenuwstelsel om de door geestelijken
of lichamelyken arbeid verbruikte deelen bin
nen den voor een gezonde voldoenden tyd, d. i.
ongemerkt, weer te herstellen, 't Spreekt van
zelf, dat het vermogen daartoe niet door
inspanning van den wil, maar slechts door
minder van het zenuwstelsel te eischen en het
krachtiger te maken terug rerkregen kan wor
den. De huisgenooten van den zenuwlijder zy'n
echter gewoonlyk tevreden als deze maar niet
meer over zy'ne kwalen spreekt; ze houden
hem voor genezen, wanneer zij zelve maar
geen last vau hem hebben.
Als grond voor de uitdrukking modeziekte''
voert men doorgaans aan, dat er vroeger niet
zooveel zenuwlyders waren, en zoekt dan de
oorzaken ia de eigenaardige sociale verhou
dingen van dezen tyd, in het rusteloos dryven
en jagen, in het winstbejag en den maalstroom
van genietingen. Opvallend is het daarbij alleen,
dat zoovelen, die 't meest aan dat jagen en
drijven joeedoeo, niet zenuwachtig zy'n, en dat
men zenuwlyders aantreft in het stilste dorp,
waar nauwelijks een enkele klank van het
gedruisch des levens wordt vernomen. De
werkelijke oorzaak van zenuwzwakte is een
aangeboren ot in de jeugd verkregen gebrek
aan weerstandsvermogen van het zenuwstelsel.
Natuurlyk zy'n de daarmee bezochten in hun
later leven in te grooter gevaar, naarmate ze
meer inspanning, druiste, gemoedsbewegingen,
enz. hebben gehad.
Gelukkig heeft een nauwkeuriger waarneming
van de zenuwzwakce sedert eenige tientallen
jaren ons geleerd, dat zelts het aangeboren
gebrek aan weerstandsvermogen der zenuwen
voor eene belangrijke verbetering vatbaar is,
en daarby weten we, hoe de beginselen der
nerveusiteit in de kindsheid en de jeugd be
streden kunnen worden. Helaas schenken vele
ouders en opvoeders aan onze raadgevingen
niet de gewenschte aandacht; zy spotten met
het gevaar, zoo lang het nog is af te wenden.
Hoe dikwyls hoort men zeggen: kinderen
mogen nog niet zenuwachtig zyn, en ziet men
te gestrenger en met te meer geweld tegen
de gewaande ondeugd der kinderen handelen,
naarmate de ouders zelve meer aan zenuw
achtigheid en prikkelbaarheid lijden. Wie op
merkzaam is zal de sporen van den ziekelyken
aanleg al zeer vroeg ontdekken en kan dus in
tyds naar hulp omzien.
Nerveuse kinderen in het eerste levensjaar
zijn teer, ze schreien onmatig veel zonder
bijzondere aanleiding, zy beven by eiken
buitengewonen indruk en vallen licht in onmacht.
Wanneer uit alles blijkt dat ze overprikkeld
zy'n, dan pleegt men ze op zy'ne armen te
schommelen ot in den wagen, die immers thans
meestal de wieg vervangt, heen en weer te
schudden. Stelt men zich voor, hoe een vol
wassen zenuwlijder zich gevoelen moet, als
men zy'ne pijnlyke gewaarwordingen op deze
wijs tracht te bestrijden, dan kan men daarnaar
ongeveer atmetes, hoe nadeelig zulk een handel
wijs voor een kind zijn moet, zij het ook dat
het daardoor ten laatste stil wordt. Andere
kinderen verraden hunne nerveusiteit door op
te schrikken uit den slaap en door onrustige
droomen, weer andere hierdoor, dat ze by
iederen ongewonen indruk rood oi bleek wor
den. Ook een overdreven vrees voor onschade
lijke dieren, voor een draai- of drijftol of
dergelyk beweeglijk speelgoed, voor het onweer,
enz. behoort daartoe. Andere kenteekenen van
nerveusiteit komen er in de schooljaren bij.
Terwy'l de meeste kinderen, als ze de opwinding
der eerste dagen van het schoolbezoek achter
zich hebben, even vroolijk en früch blyven
als vroeger, worden sommige zonder juist ziek
te zijn, bleek ea vermoeid; zij klagen over
hoofdpijn, zyn onlustig en verdrietig, hebben
geen rechten honger, willen vooral 's morgens
vóór schooltyd niets gebruiken en beginnen
zelfs te braken als men hen daartoe dwingen
wil; 's avonds willen ze niet naar bed omdat
ze bang zijn allén te slapen. Gewoonlyk houdt
men ze dan voor bloedarm, en vaak zyn ze
dat ook, maar nog vaker ziet men, dat ze
weinige dagen na het begin van de vacantie
weer frisch en monter zijn, terwy'l die korte
tyd niet voldoende zou wezen om hen van
wezenlyke bloedarmoede te genezen. Andere
nerveuse kinderen zy'n meer overspannen, ze
gaan in den nacht wandelen ot vertoonen
teekenen van maanziekte, beide bewyzen van
een onrustigen en lichten slaap. Weer andere
trekken onze opmerkzaamheid door hunne opge
wekte verbeelding,door de gemakkelijkheid waar
mee ze spelen aanleeren en er geheel in opgaan.
Die sterke neiging tot navolging, die harts
tocht om iets over te nemen by zenuwachtige
kinderen, is ook de oorzaak van zoogenaamde
school-epidemieën, die, hoewel ze telkens hier
en daar voorkomen, nog altyd, en dat is op
merkelijk, niet terstond worden herkend en
met verstand behandeld. Wanneer b.v. een
nerveus kind aan S t. Vitusdans of eene soort
gelijke ziekte lijdt, en daarvan onnoodige
drukte gemaakt wordt en men het met een
ry°tuig naar huis laat brengen, enz., dan maakt
dat de andere kinderen ook zenuwachtig, en
natuurlyk zooveel te eer als eerst meer die
ziekte hebben gekregen en er tehuis en op
school by'na over niets anders gesproken wordt.
De ervaring leert, dat zulke epidemieën wel
dra ophouden, als men ieder kind dadelijk
nadat men die ziekte ontdekt heeft naar huis
stuurt en eenvoudig zegt: ge moet een paar
dagen rust nemen, en, als ge beter bent, kunt
ge terugkomen.
Wat zal men nu doen om een kind niet
nerveus te laten worden? Men kan toch van
tevoren niet weten of het er aanleg voor heeft.
Maar dat is ook volstrekt niet noodig. Men
moet alle kinderen zonder onderscheid zóó
behandelen dat ze gezonde zenuwen krijgen.
Daartoe behoort vooreerst, dat men ze, als ze
klein zyn, laat rusten. Men moet ze niet
schommelen en schudden, en ze ook niet door
hartstochtelijke liefkozingen verschrikt maken.
Waarom houden kleine kinderen doorgaans
meer van heeren dan van dames ? Omdat
heeren hen doorgaans met rust laten, terwijl
dames niet licht afstand doen van de dwaasheid
om ze op 't teederst te kussen. Van groot
belang is het voorts, dat men de kinderen niet
onmatig warm inwikkelt, ook de kamer nooit
boven de 15°B. verwarmt, dat men het bad
water niet heeter neemt dan 26» R., enz.
Even verkeerd zou het zijn de temperatuur te
laag te nemen, gely'k het volgens de Kneipsche
methode in den laatsten tijd dikwyls geschiedt,
want ook daardoor worden de kinderen ner
veus. Verder moet men de kinderen met ver
stand voeden, opdat hun krachten aan de
eischen van hun geestelijken en lichamelyken
wasdom beantwoorden, en men moet hen in
stille, goed geluchte kamers voldoende laten
slapen, opdat ze flink kunnen uitrusten. Vóór
het kind nog ter school gaat, daar het
immers daa ook reeds voortdurend geestelijk
en lichamelijk leert en werkt, is een uur liggen
midden op den dag zeer gewenscht, en hier
moest men later in de schooljaren zich aan
houden, vooral wanneer in den zomer het
onderwys 's morgens vroeg begint 1) en de
kinderen wegens de schoone avonden ook niet
altyd vroeg gaan slapen. Men moet in 't alge
meen meer dan tot heden de gewoonte is
erkennen dat de schoolkinderen zich inderdaad
voor hun werk inspannen, en hen dienover
eenkomstig behandelen. Ook moet men er
zooveel mogelijk voor zorgen, dat zy hun werk
rustig kunnen afmaken, niet in een vertrek
waar tegelyk andere kinderen spelen of waar
een naaimachine gebruikt wordt of waar per
sonen in- en uitgaan.
't Is van groot belang, dat de uren van
ontspanning niet door al te moeielijke of te
opwekkende spelen en nog minder door
eenigszins zware muzikale studiën worden ingenomen,
en dat men de kinderen niet door handen
arbeid of sterke aandoeningen vermoeit, zooals
dat b. v. tegen den tyd van Kerstmis pleegt te
geschiedend). By de voeding komt het ook
hierop aan, dat de maaltyden op bepaalde uren
en met aiet al te groote tusschenruimle worden
gehouden, ten minste vyfmaal daags, en in
deze gewoonte mag ook door de school geene
verandering worden gebracht. Bij oudere kin
deren is dit in den regel geen overwegend
bezwaar, maar voor de kinderen in de eerste
schooljaren is het dat wel degelijk. Dezen
hebben dikwijls te weinig trek om in de
tusschenuren iets te gebruiken, want ze moeten elkaar
dan zooveel vertellen of nog gauw iets voor
de school doen, enz. 't Zou daarom goed zy'n,
dat de onderwijzeressen, aan wie toch meestal
het eerste onderwijs is opgedragen, dadelijk
na schooltyd tot de kinderen zeiden : Komaan,
nu wat eten", dan zouden dezen 't zeker niet
vergeten, 't Is zeer verkeerd, wanneer sommige
onderwijzers niet precies op tijd eindigen en
daardoor de rusturen verkorten, of wanneer
men de kinderen na de inspanning van den
schooltijd niet volkomen vry laat spelen en
zich bewegen. Indien volwassenen na een uur
van ingespannen studie eene onweerstaanbare
beboette hebben om in hua kamer heen en
weer te loopen of iets dergelijks, dan moet men
dat althans aan de kinderen, die zooveel
spoediger vermoeid worden, toestaan. Natuur
lyk moet ook hierop zorgvuldig worden gelet, dat
de lucht in het schoollocaal zuiver is en datde
vertrekken voldoende verwarmd en ook weer
niet te warm zy'n, wa~ t iedere afwyking in
dezen doet aan de vatbaarheid en gezondheid
der kinderen schade. Men werpt dikwyls zeer
dwaselijk dengenen die met het schooltoezicht
belast zijn voor de voeten, dat het toch vroeger
zonder zulke hygiënische maatregelen ook goed
ging en de gezondheid der kinderen er niet
onder leed. Daargelaten, dat het onzinnig is
eene doelmatige nieuwigheid af te keuren
omdnt ze vroeger niet bestond, moet men by
zulke verwijten er toch op wijzen, dat immers
de geheele wereld zich er over beklaagt, hoe
zeer de nerveusiteit, de gejaagdheid, de zucht
naar verdooving van de inwendige onrust door
kunstmatige prikkels toeneemt: voorwaar reden
genoeg om ahhans aan de jeugd alles te ont
houden wat daartoe leiden kan.
(Slot volgt) G. TEN CATE.
1) 't Geen in Duitsehland meer dan bij ons
het gebruik is. (Vert.)
2) Dit ziet ook op Duitsehland, maar is mede
van toepassing op ons St. N. feest.
iMiiiimiMiMiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmiHiiiiiiniiiiiiiiimimi
Zeven geboden om het licht der oogen tot
in hoogen ouderdom te bewaren. De
Jaargetyden. Een prijsvraag. Jonge
?meisjes naar Italië. Tooneelkinderen.
Sidonie Babor.
1. Als de oogen by' het werk pijn doen of
wanneer züschemeren, of het zien onduidelijk
wordt, late men ze rusten en wegzien van het
werk. Na volkomen rust voor een oogenblik
of l[anger, moogt gij het werk weer opnemen,
maar zpodra de oogen weer moede zyn, opnieuw
uitscheiden. 2. Let er op dat het licht vol
doende zy' en behoorly'k op uw arbeid val l e,
het beste van den linkerkant. 3. Als gy zwakke
oogen hebt, lees dan nooit in tram- of
spoorwagen. 4. Lees nooit in liggende houding.
Zwakheid van gezicht is niet zelden een gevolg
van de verderfelijke gewoonte in bed te lezen.
5. Lees niet veel gedurende het herstellen van
een ziekte. 6. De algemeene gezondheid moet
door goeden kost, voldoenden slaap, frissche
lucht, lichaamsbeweging, gezonde uitspanning
en behoorlijke afwisseling van hard werk, in
goeden toestand worden gehouden. 7. Gun n
den noodigen tyd tot slapen. Wie veel lezen
moet, beeft in bet bijzonder een niet te korten
slaap noodig!
(De Vrouwenwereld.')
* *
*
De Jaargetyden is een zeer aanbevelens
waardig geïllustreerd tijdschrift voor modes
en handwerken. De modellen van japonnen,
hoeden en mantels zy'n buitengewoon elegant
en doen niet onder voor veel wat het buiten
land ons op dit gebied levert.
De Jaargetijden verschijnt tweemaal in de
maand. Jaarlijks 24 nummers met 2000 hout
gravures en 24 groote by'bladen met 500
knippatronen voor kleederen, benevens voor
beelden by handwerken, in natuurlijke grootte.
Pry's par kwartaal n gulden.
* *
*
Het bestuur der Vereeniging voor Verbete
ring van Vronwenkleeding schry'ft een prijs
vraag uit voor een teekening, bestemd om bij
het begin van den nieuwen jaargang, l No
vember 1901, den omslag te illustreeren van
het door haar uitgegeven maandblad.
(O. H. Ci.)
*** *
De voorzitster van de Italiaansche
afdeeling der Union internationale des Amis de
la jeune tille, heeft in een uitvoerig met
voorbeelden gestaafd schrijven gewaarschuwd
tegen den grooten trek van jonge, een betrek
king zoekende meisjes naar Italië; zy waar
schuwt ook voor het aannemen van betrekkingen
zonder vooraf vertrouwbare inlichtingen te
hebben ingewonnen. Als zeer gevaarlijk wordt
Siciliëgeschilderd, waar de jonge vreemde
lingen geheel aan de willekeur harer werkgevers
zy'n overgeleverd.
Tot het geven van inlichtingen zyn bereid
mej. M. Sell, Viee dei Serpenti 39, Rome en
bet bureau van het Italiaansche Nationaal
Comité, gevestigd Via San Martino 4, Rome.
(Belang en Becht.)
* *
#
Onder de tooneelspelende kinderen in Enge
land, zy'n eenige jongens en meisjes die zich
reeds een zekeren naam hebben gemaakt,
hoewel hun geboorte-akte aanwijst, dat zy den
leeftijd van twaalf jaar nog niet bereikt hebben.
Vivian Thomas is elf jaar en is reeds
gedurende drie speelseizoenen met ongehoord
veel succes voor het publiek opgetreden. Hy
debuteerde als »Harold" in »de Wildernis"
van George Alexander.
De jeugdige Vivian heeft ook lauweren
geoogst, toen hy voor meisje moest spelen.
Hy' nam toen een rol van zijn zusje over, die
onverwacht door Farbos Robertsen naar het
Lyceum was ontboden. Het snoezige travesti
meisje gevoelde zich beleedigd, toen een dame
haar een prachtige pop aanbood als belooning
voor haar voortreffelijk spel. Op de planken
wilde Vivian Thomas met plezier voor een
meisje doorgaan, maar daar buiten verzette
zich zy'n jongenstrots tegen het aannemen van
meisjes-speelgoed.
Phyllis Dare is een meisje van tien jaar;
zy speelt met Thomas in >de Wildernis" zy
vervult de rol van «Marjorie".
De kleine Phyllis heeft ook reeds twee
compagne-jaren achter baar ruggetje. Zy heeft
rollen op haar répertoire die klinken als een
klok.
George Hersee is tien jaar; debuteerde in
1899 en reeds by zy'n eerste optreden nam hy
het publiek stormenderhand in.
»Ik ben al vy'f jaar aan 't tooneel" vertelt
Dorothy Richardson, wier blond kopje door
tien lente-zonnetjes beschenen werd. Zóó jong
en reeds een veteraan in 't vak.
Bovengenoemde tooneelspelers en
speelstertjes vervullen rollen in het Imperial theater
van de beroemde mevrouw Langtry, en in het
Lyceum. Zy treden op in stukken waarin een
Patrick Campbell, een Ellen Terry, een Farbos
Robertson, een Henry Irving meespelen.
Grooter bewys van waardeering van hun
talent is moeilijk denkbaar.
* *
*
Aan de universiteit te Praag is mejuffrouw
Sidonie Babor bevorderd tot dokter in de
philosophie. Zy is in Bohemen de eerste vrouw
die als zoodanig promoveerde. Zy werd den
17den Januari 1877 te Praag geboren; liep
het gymnasium af, maakte veel werk van baar
lievelingsvakken, geographie, zoölogie en talen
en promoveerde nu onlangs in 't by'zijn van
een uitgelezen publiek, als dokter in de phi
losophie. Sidonie Babor genoot de eer aan
Frans Jozef te worden voorgesteld, die met
zyn bekende beminnelijkheid veel belang
stelling aan den dag legde voor haar studies.
CA.PRIGE.