Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1263
I 'r
zien dat er voor de commons nog zoo goed
als niets beschikbaar is al kon het geheele
surplus voor dividendnitkeering besteed
worden. Om deze reden komt my de koers
der commons die sedert 14 dagen van 39 tot
44 steeg, veel te hoog voor.
M\j dankt dat moeten de houders op grond
?van de intrinsieke waarde met mij eens zij D.
Een vergelijking van den pry's der Erie com
mons met dien der Norfolk waarvan 4 a 5
percent beschikbaar is leidt niet tot een gunstig
oordeel voor de hooge noteering der bedoelde
Erie's.
De ijzing voor de Denver Rio zal wellicht
in verband staan met geruchten aangaande ee a
fusie met de Miss. Paciflo; wellicht ook met
vermoedens omtrent dividend- uitkeering. De
uitkomsten toch van het laatste dienstjaar laten
2 pCt. dividend op de commons beschikbaar.
Niettemin komt my, ook op dezen grond, de
noteering te hoog voor.
De gewone en preferente aandeelen van de
Kansas City Southern gaan kalmpjes vooruit.
De netto- ontvangsten van deze Maatschy'. over
1900/01 zijn ruim 1.2 millioen dollars tegen
bgna 7 honderd duizend dollars over het vorige
dienstjaar.
Daarbij komen nog de netto-ontvangsten van
den Belt spoorweg die op minstens D». 200 000.
zjjn te schatten, zpodat vermoedelyk
Ds. 1.550000,?netto, niet te hoog geraamd
is. Onder het plan van reorganisatie werden
da vaste lasten, volgens de Chronide, aange
nomen op Ds. 813 450. , waarbij komt de rente
der Car Trust wanneer die nog niet z\jn inge
trokken. Maar meer dan Ds. 950000.?zullen
de vaste lasten wel niet bedragen. Er zou der
halve een overschot zy'n, van gesteld : rond
Ds. 600000.?, d.i. circa 3 pCt. op de prefe
rente aandeelen. De toestand is beduidend
beter en de ontvangsten beloven, ook door de
belangrijke petroleumbronnen te Beaumont, nog
gestadig te zullen toenemen.
Onder deze omstandigheden schy'nt het niet
gewaagd te veronderstellen dat voor de 3 pCt.
1ste byp. Kansas City Southern op den duur
nog een. beduidende gunstige verandering is
te verwachten
Een overzicht van de geheele lyst maakt
ook voor de staatsfondsen, over het algemeen,
een gunstigen indruk. De toestand van de geld
markt is dan ook gunstig zoowel als die van
de groote Europeesche Centrale Banken.
liedenen voor bizondere bespreking bestaan er
niet.
In den hoek van de premie- en
loteryleeningen vind ik een aangename koersver
andering voor de 5 pCts. loten
Rvjks-AdelsAgrar-Bank die in den loop der laatste week
van 151 tot 155% avanceerden. De voriga
week waren ze reeds van 148% tot 151 ge
stegen. Der Groene is dit bizonder aangenaam
omdat in deze rubriek meermalen de attentie
voor deze loten is gevraagd.
Ten slottevoor liefhebbers van Pandbriever.
een mededeeling van de Atnsterdamsche Hyp.
Waarborg-Mpij. alhier.
De . directie der Maatschappij stelt op 19
September a. s, tot den koers van 98 % pCt.
de inschryving open op ? 500,000 gewaarborgde
4 pCt. hypothecaire obligatiën, welke deel uit
maken van verschillende hypothecaire leeningen
ten behoeve van obligatiehouders en ten laste
jan derden gesloten.
Be obligatiën zy'n, volgens den prospectus
van uitgifte, gewaarborgd door het zakelijk
onderpand dier leeningen, dat hiervoor speciaal
is verbonden, en bovendien door de bezittingen
der Maatschappij.
De coupons zijn halfjaarlijks betaalbaar op
l Mei en l November. De hypothecaire obli
gatiën worden verkrijgbaar gesteld in stukken
van ? 1000, ? 500 en ? 100. Zij zijn
niet aan 'uitlotingen onderhevig, en aflosbaar,
overeenkomstig het bepaalde bij de respectieve
hypothefk-acten, doch niet voor l Noyember
1925. Ter vervanging dier uitloting, en tot
meerdere zekerheid voor deze hypothecaire
obligatiën is de verplichting opgelegd, jaarlyks
overeenkomstig het bepaalde by' genoemde
hypotheek-acten, het onderpand te vergrooten.
De storting op de toegewezen hypothecaire
obligatiën moet geschieden ten kantore der
Mpüte Amsterdam, naar keuze van den
inschry'ver van 1?14 October 1901, met bijbetalirg
van rer.te k 4 pCt. van l Mei 1901 af tot den
dag van storting.
HE.TSJELS
BÜtu'm,
1901' D' SIIGTEB'
SNUIFJES.
Ik heb maar zelden in een minder opge
wekte feeststemming op H. M.'s verjaardag
verkeerd, dan nu, den 31en Augustus. Of, om
geheel juist te spreken, dan op den
mond van H. M.'s geboortefeest.
Gewoon mijn Oprechte Haarlemmer te
lezen, die ik altijd bij 't Persoverzicht be
gin, wilde ik vóór ik nog uitging, me ook
dien avond van mijn plicht kwijten, en
sloeg het blad open. Maar wat vond ik
daar? Iets wat me mijn heele leven, dat
ik me met journalistische Haarlemmer
halletjes voed, nog nooit is oveikomen...
een Leader! Zoo Waar een hoofdartikel, met
een inteilinie gedrukt, een hoofdartikel met
een geschrift, als ware het in een gewone
politieke krant, Koninginnedag'... wat,
hoe kon het anders, den indruk op mij
maakte alsof geheel bij vergissing een stuk
Onze grappige kapelmeester is ter ziele. Niet
dat hij dood is. Maar hij is ernstig geworden.
En DU is voor de meeste lui de aardigheid er
af. Vroeger ja, toen amuseerde men zied nog
eens, maar nu ? Een dooie boel! Enfin, we pra
ten maar des te harder. Want wie gaat er nu
naar een openluclit-concert om naar de muziek
te luisteren?
Bij den grappigen kape'meester luisterden we
wel. Maar die liai ook altijd wat bijzondere.
Iets dat de aandacht trok. Iets dat het publiek
tot luitteren dwoi.g. Al bij 't begin van. het
concert spitsten we ons er op, wat er nu weer
zou komen. En zelden gingen we onvoldaan naar
huis.
Dat was niet altijd zoo geweest. Dat had
'hij er zoo ingebracht. Ik denk, dat bij een
vijand was ran sleur. Ja, dat was het: hij wou
breken met den sleur.
't Begon met de gewone aardigheidjrs, de
aardigheidjes, die er bij bebooren; die de com
ponisten er zelf bij gemaakt hebhen. lu de
Postillon de Longjutneau liet hij lustig de zweep
knallen. In de Cloclies de Cornevüle de klok
luiden. In de Egyptische marscli van Strauss
werd natuurlijk het trio door de helft vau het
korps gezongen. Daarbij luisterden ook de hard
nekkigste babbelaars. Dat was voor den kapel
meester een viagerwijzii)g. En daar Lij gaaine
een luisterend publiek had en wat applau.% wist
hij nu hoe hij het moest aanleggen.
Hij liet toen successievelijk spe.'en:
»Das Müblrad", waaria je een molentje
duidelijk hoort malen; ,die Post iin Walde"'
waarin de echo werd geblazen door een cornet
a piston, die op een scliiereilandje in dea vijver
ging slaan; »die Lustigen B'.üler" waarin het
kraaien vaa een haan door ui ddel van een
kermis-instrument bedriegelijk wordt nagebootst.
(Het spreekt vau zelf, dat we den haan in
SaiutSaens' Danse Macabre z> en aandacht
ge'chonken hadden. Wat was dat ook vooreen liaan?
Welke hnan kreait er nu een quiut en een
terts?) Toen kregen we Cbampagner-Galop",
waarin de kurken vau de fl.essch.en. vlo»eu en
klok klok in de glazen, alsjeblieft hoor i E:i toen
kregen we een stuk, waarin een pistool werd
afgeschoten en hip, hip, hip, hoerah! geroepen
werd. Zoo werd zoetjes aan ons kunstgevoel
ontwikkeld en werden we veioibeieid op de dui
gen die komen zouden. Er was in lang niet
gezongen, dus kregeu we voor de variatie de
aust marsch met gezang! En toen volgde das
Bienenhaus" van zelf! Dat was wel een bee'js
dameskapelacbtig, maar iedereen mout toegeven,
dat de tekst van dit referein toch veel beter
past in den mond vau een gezelschap hecren,
en nrg wel militairen dan vau dames. Men zou
BU deuken, dat het repertoire van aardigheidjes
uitgeput was; maar wie dat denkt, is van alle
fantasie ontbloot en verdient den dood, in
's aardrijks schoof Het begon pas. Wij kregen
e<n fantasie: Wald-IdyUen, waarin alles wat
maar nut bosch of woud, of jacbr, of beek in
betrekking slaat, te pas kwam. VV.r h at dich,
du scl aer Wald aufgebaut.... Mendelssolm,
Weber, Wagner, die Müiile im Sc'iwarzwald,
enz. en?., te veel oin te normen, alles ging als
in een kaieidoscoop aan onrc oogen *) voorbij;
het effect verhoogd door een paar hoorns Imks
van de tent, een. paar andere rechts, een paar op
het schiereiland; zoodat het publiek zich telkens
moest afvragen: Wfar komt dat geluid vandaan ?
Een andere potpourri, getiteld »Ouze Lieve
lingen." kwam daarna de aandacht vragen. »Er
zaait, die Hiiupter seiner Lieben" en komt tot
het respectabel getal van 47. H'eronder waren
er uit liet klassiek en romantische repertoire, maar
de meerderheid behoorde tcch lot lut lullige
repertoire of te wel: de
hop-mariannekcmuz ek. Wat ook bij een grappigen kapel
meester niet te verwonderen was. Het mooie
van dit s'uk nu lag niet in de muziek zelf,
noch in de uitvoering, maar in de bonte volg
orde, ia de contrasten. Jammer, dat ten
gevolge van dit laiga nummer een werkstaking
onder de muzikanten uitbrak. Zij eisciitea vrij
soupeeren na fcfloop van elk concert; diie n
aaudi n zomervacantie; loousverhoogii g en geen
stukken, die langer dati 20 minuten duurden.
Het bestuur der vereeniging tot betcherming
van .. . muzikanten steunde den laatsten eisch ;
en de geneeskundige raad gaf ook een wenk.
Dat kwam toen weer gauw in orde. £n onze
grappige kapelmeester wist spoedig weder al
zijn hoorders te boeien met een pastorale waarin
kikkers kwaakten, eenden snaterden, koeien
loeiden, schapen blaatten, ezels balkten en
paarden hinnikten. Ieder muzikant had behalve
zijn gewone instrument nog een
kermisinftru
*) Lees : ooren, en vervang dan het instru
ment ook maar.
niiitimtniiiiiMiiiMiiiiiiiiiiiimmi!
Haarlemmer peperkoek tusschen de
Flaarlemsche halletjes was verdwaald. Ei,fin, ik
begon te lezen :
De vlaggen waaien en het Wilhelmus"
schalt op uit een joelende menigte, met OrAt/j2
onderscheiden. En een regen van andere
onderden, idingen daililo gisteren met da
Staatscourant op Nederland neer:
It rains nobles, hy llea?en, thry He on
the grass as thick as tiew drops.
De oude kleuren, Je oude klanken, het oul
gebruik! Maar in i v-uwen trant uit zich de
vreugde en op andere wijs dau vroeger spreken
wij onzen feeotwersch u:r.
Zoowel voor o:u-.; Koningin als voor ons
land heeft dit jaar ec.'i ontzaglijke verandering
gebracht. Zij voerde een gemaal naar het
altaar, een prins die de genegenheid van ons
volk weet te winnen. Kn het land kr^og een
nieuw bewind, dat vermoetleliik een
gewichtigen inv'oed zal otfsneu op zijn 'ot.
De verkiezingen van 1901 brachten een
omkeer in onze poli'iek. Zij bewezen, naar
de erkentenis van lib.-ialen zelven, dat de
liberale beginselen volgens welke zoosele jaren
geregeerd was, meer en moer zijn zoek ge
raakt". Welke gevaren liggen hierin voor ons
land?
In een artikel Politieke vooruitzien'en." in
Onze Eeuw, dat juist dezen dag verschijnt,
schrijft de heer U C. K. Hoetink dat hij er
geene ducht voor het onderwijs dat
rtertigjaren geleden door zulk een errstigen aanval
bedreigd werd. Dien tijd zijn wij z. i. ont
wassen. We' vreest hij voor de gevolgen op
economisch en sociaal terrein. Kn hij is over
tuigd, dat, wanneer het nieuwe ministerie
n:et zy'ne prot< ctionistische plannen mocht
slagen, daardoor het socialisme zal worden
gekweekt. Zullen wij clmirna schrijft hij
op het einde van socialistische proeftochten,
mentje. In de artistenwereld heet dat:
doubleeren. Door sommigen werd de kapelmeester
toen met Hsydn op een lijn gesteld. Die had
immers in zijn kirder-sympuonie ook zooveel
tepas gebracht!
Bij een volgende uitvoering begon het concert
met n men. Die ving aan maar dapper alleen
te b'.aien. Een tweede kwam binnen, keek ver
wonderd rond, toen op zijn horloge en begon
vlug mee te blazen. Een derde en vierde idem.
En zoo voorts, tot tegen het einde van het
nummer het korps compleet was Men denke
zich de oogen, die het publiek opze'te! Maar
het was een succes fou ! Bij gelegenheid van de
luisterrijke herdenking van den vrede tusschen
Nederland en Bfilg.ëwerden het Wien Neerlandsch
Bloed en de Brabatcanne om (Jen anderen regel
gespeeld. Het publiek juichte. Zoo trtffend
was de verbroedering tusscben twee natiën nog
nooit tot uitdrukking gebracht.
Er rest mij nog te vermelden die onver
getelijke avond in de verkiezingsdsgen. In
cavolginng vau <rde Verwarring in den Schouw
burg" heette dit muziekstuk: »de Verwarring
in bet Orkest."
Na een paar accoorden verliep de harmonie:
de trompetten begonnen te manifesteeren met
lange tonen; een contra-manifest der hoorns
liet zich niet wachten. De klarinctte >, in twee
strijd, stemden nu eens met de eene, dan weer
m>t de andere partij in. De piston liet een
helklinkende leuze hoorep, die door de fluit
met, allerlei fiorituren in een belachelijk liclit
gesteld werd. sx-hoorn en hoboe trachtten de
tuba in 't gevlei te komen. In ondertor en
murmelden fagot en saxophone verdachtmaking
en kwade p'aktijker. Toen de groote trom
geroerd werd, kwam er in de rechterzijde wat
meer eenheid, maar de linkerzijde bleef verdeeld,
terwijl het centrum te zwak was om den boven
toon te voeren. Sehriji.ender werden de
dissonaten; heftiger de inteirupties. De verwarring
werd steeds grooter en to?a ook kleine trom,
triaiigel ea bekkens zich in den partijstrijd
mengden, stond de kapelmeester als wanhop:g,
met. de handen in het haar. Hij wist geen raad
meer en wilde z:c!i de ooren toestoppen met
zijn zakdoek ! Hij haalde er een uit zijn zak
en vouwde hem uit. Het is een Grapje zakdoek!
Op dit gezicht bedaart de storm oogenblikb'lijk :
alle partijen wedijveren in hulde aan dit symbool:
de baciuouie keert terug en gaat over in een
Jang aangehouden unisono, beeld van wat allen
vereenigt; een oraujs boven, beurtelings door
verschillende stommen aangeheven, lost, zich op
in een gloedvolle hymne aan de oranjevaap,
gediriftuer l met den zakdoek als vlag aan de
punt vau don stok. Een onbeschrijfelijke emotie
rioorsiiideit het publiek : men juicht, men lacht,
men snikt! Dien avond werd de kapelmeester
op de handen den tuin uitgedragen!
Onze grappige kapelmeester is niet meer. Hij
ernstig gt-worden.
Nu zij a eitkele kunstvrienden in isun schik.
Maar 't E-roote publiek vindt het wel jammer,
zoo //au !ÓYiei:x" genomen te worden',
Rotterdam, A.ug. 1001.
Men schrijft ons:
In «w nommer van 11 Augustus j.l. is ge
plaatst eene bede om hulp ten behoeve van
de werklieden, die door den brand te Schiedam
broodeloos zijn geworden, omdat nu de zaken,
waarin zij werkten, moeten stilstaan.
Het is te hoper, dat deze bede om hulp
effect heeft gehad, armoede lijden valt vooral
hem zwaar die graag voor zijn brood wl werken
en er de macht toe zou hebben maar, dit
neemt niet weg, dat de patroons hadden kun
nen zorgen, dat de stilstand der zaak door
brand, niet zou medebrengen : «broodsloosheid
der arbeiders".
Vele patroon?, die hart voor hun personeel
hebben, werden reeds tegen deze risico ver
zekerd, groote fabrikanten zoowel als kleine,
en verder: caféhouders, winkeliers, drukkers enz.
Het zijn toch niet alleen de fabrieken.
deze vallen het meest in het oog, omdat daar
zulke groote slagen worden uitgedeeld, maar
ook de cafés, waar tal van kellners hun brood
ontleenen aan het bestaan der zaak, de icinkels,
waarin boekhouders, klerken en bedienden
werken, de drulcke.ri^en met hun letterzetters
en drukkers, zij alle kunnen verbranden
en dan komt het personeel in denzelfden toe
stand, als nu de beklagenswaardige arbeiders
aan de fabrieken te Sehiedacn.
Wanneer men erkent, dat het de plicht is
wedrr worden teruggeslingerd in de armen
der reactie? En zullen wij dan eindelijk op
die wijze rijp worden voor een werkelijk
clericale politiek?" ....
,, Dwa«e wijsheden om op Koninginnedag te
verkondigen! - - zal men zegden. Vieren
wij liever onbezorgd feest en juichen wij uit
onbc.k'.emlc borst", vertrouwend dat ile
rnenschheid, door de woestijn van moeilijkheden en ge
varen, t,<ch ten siotie i-teeds voorwaarts trekt
in do richting der ev-en snel voortijlenda
luchtsp:egeling van volmaaktheid."
Nu ben ik, al zeg ik het zelf, niet zoo
heel spoedig veraltereerd; ik weet te gotd
dat er van al die proieteu-praaljea die de
mensehen houden de mijne
_uitgezonder<l maar heel zelden iets uitkomt
en dat beschouwingen en redeneeringen
zonder voorspellingen de moeite van het
lezen meestal riiet waard zijn, omdat iedereen
die w<;l kauopdisschen ; open vraagstukken,
waarvan je nooit, zooals bij de prof'etiën
dan toch regel is, te eeniger tijd de juistheid
van het beweren kunt constateeren. Maar
al ietwat nerveus in de feeststemming zelfs
de Haarlemmer thuis te krijgen niet diep
zinnige overleggingen en dan niet beschou
wingen, aanwijzingen van waarscliij n lijk
heden, ja zelfs van zekerheden van Hoetink,
die alles behalve malsch waren mij
bracht het van streek evengoed ais de
Haarlemmer zelf' er geheel uit den koers
door was gekomen.
Ik las het artikel, ten deele omdat het
zoo iets exceptioneels was, zoo'n opstel inde
Haarlemmer te vindan, maar voor een
grooter deel nog, om hetgeen er in verteld
werd, herhaaldelijk over en met het begin
kon ik mij zeer goed yereenigen. Jawel,
dacht ik, dat is alles juist gezien. De vlag
gen, het schallen en de lintjesregen, ze zijn
er precies, zooals de Oprechte het zegt.
Van den patroon, z^jne arbeiders tegen onge
lukken te verzekeren, zal men moeten toe
geven dat bet dubbel z\jn plicht is te zorgen,
geassureerd te zyn tegen de gevolgen van eene
ramp, die die plotseling alle werklieden gebrek
sal doen lijden.
Herinneringen van een Impresario.
Tot de meest bekende impresario's van
theatrale en muziekale beroemdheden behoort
Marcus M. Mayer. Evenals onze landgenoot
Scbürmann, beoogt M&yer, nu by zich uit
's werelds rumoer in de stilte gaat terugtrekken
1 een uitgave zijner «Mémoires". Deze
gedenk! schriften kunnen niet anders dan belang
wekkend z\jn. Wie het geluk had, als «Manager"
op te treden van een Charles Kaan en Ellen
Tree, Sarasate, Hewy Irving en Ellen Terry,
, Sarah Bernoardt en Coquelin, Christine Nillson,
! Albani, Mr?. Langtry, Josef Hoffmann, Jane
i Hading en Adeline Patü, heeft meer te
ver| tellen dan een ander, mér zelfs dan een
grootsteedsche Figaro. Onder een paar aardige
trekjes van Sarah Bernhardt, vermeldt Msyer
de volgende: Te Pailadelphia zou Corneillb's
Horace »gaan". Marie Colombier, dezelfde die
voor eenige jaren een smakeloos pa0>flet over
»la divine Sarah" publiceerde, was niet op tijd
aanwezig. Ean sneeuwstorm weerhield haar.
Sarah liet het entreegeld teruggeven, deed
voor den volgenden avond »Phèdre" aankon
digen en beboette de weerbarstige Colombier
voor 1000 franken.
Een Atnerikaansche sneeuwstorm is niet zóó
verwoed, of het aplomb van een Franscha
tooneelspeelster moet hem weten te overwin
nen, meende de onverschrokken Sarah.
De tweede maal dat Sarah geheel onverwachts
het tooneel-gordijn liet zakken, was ooktePh
adelphi». Eén van Sarah's duizend-er;-én grillen.
Men was aan de heift van het eerste bedrijf
van »Frou-Frou". Sarah liep haastig op den
heer Mayer toe: »Het is te koud om komedie
te spelen. Brr l ik ril van top tot tepn ! als
ik verkleumd ben, kan ik geen gloed in mijn
spel brengen. Laat het gordijn zakken en geef
het geld terug. Bor.soir! ik ga naar uiyn hotel
en kruip onder de woi". En wég was ze.
Aan haar besluit viel niet te tornen.
Volgens Marcus Mayer waren de
verwenschingen, die Sarah dien avond van het teleur
gestelde publiek naar het hoofd kreef, niet j
tnalsch.
Een dure ridderorde.
Het te Chrisüania verschijnar\de blad Ver- J
(lens Gang deelt, onder meer herinneringen j
aan den onlangs ocerleden «Poolreiziger" j
Korder.sk ld, de volgende anecdote mede. j
Björnstjerne Björnson is een fel tegenstander j
van alle decoratiën met ridderorden eu heeft >
eene vereeniging gesticht, welker leden zich j
verbinden, geen orden aan te nemen. Ook .
Nordensk:ö!d was lid van. desa vereeniging. j
Toen hij zijn beroemde reia langs de noordkust j
van Siberiëhad volbracht, verheugden ?4jn i
medeleden van de vereeniging zich bij voorbaat j
op al de ridderorden, die Nordensk'ö.d zou j
moeten wtigeren. Maar het ging anders dan. ;
zy hadden gedacht. Op Oylon kreeg Norden- i
sk'ülj. een telegram van een zeer hoog geplaatst
persoon, waarin hem om 's hemels wil werd
verzocht, toch vooral eene zekere hooge orde
aan te nemen, en wel niet ter wille van hem
zeif, maar omdat men op gaen andere wijze .
den grooten Maecenas, di-i de expeditie had i
uitgerust, kon beloonen. Ten slotte gaf Nor- ;
densk ld toe en nam de orde aan. Toen hij j
te huis kwam, verrastte hem een zijner vrienden j
met de mededeeling: i
»Wat waicn de Russen blij, dat gij toch ,'
besloten hebt de orde aan te nemen ! Ze wilden
u volstrekt een onderscheiding geven, en daar ;
ze wisten, hoe ge over orden denkt, wilden ;
ze u 000,000 roebels ten geschenke geven. Nu !
gij die orde hebt aangenomen, kunnen zij de '.
300000 roebels in den zak houden !" j
mitmmitiimmtiiimiuiniiiiilliiuiiiuiliMiuilinMMiHiHiiiiiniiMMitiit
itgzzcn
0
niiiiniiiuinmniiiliinniiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimniiMiminiiimH |
Nijmegen, l September 1S01.
Beleefl verzoek ik u eenige plaatsruimte te
willen afstaan voor onderstaande regeler),
waarvoor ik u bij voorbaat mijn dank betuig.
Voor eenigen tijd geleden las ik in een
nieuwsb'afl een. bericht over bovengenoemd !
korps, waarin de zit snede voorkwam: hoe
zou 't toch komen dat de koloniale-icserve dit
Dat dit jaar der Koningin een «ontzaglijke"
verandering heeft gebracht... het moet
erkend worden, want»zij voerde een gemaal
naar het altaar". Hier had ik in mijn
eigenwijsheid een kleine correctie voorge
steld, als mij de eer ware beschoren geweest
aan de zetterij van Enschedéverhouden
te zijn. »Zij voerde", dit dacht me, maakte
({en Prins, die volgens de ivet, hoofd dea
gezir.s i«, wel wat heel lijdelijk. Voor den
vorm, geheel voor den vorm, om opmerkin
gen te voorkomen, had ik liever geschreven
gezien : Prins Hendrik trouwde Haar.
Ook heeft, 't is alweder waar, dit jaar een
onh,aylijke verandering voor ons land ge
bracht, dat een nieuw bewind kreeg. Hier
l was m.i. niets te veel gezegd; die
verandeI ring is onlwjlijk. Ieder die aan politiek
doet, gevoelt het, en zelfs de ongevoeligsten
zullen het ondervinden, als het kerkelijk
kabinet maar een poosje aan 't bewind is.
Heel veel minder dan een revolutie kan
het in de praktijk niet zijn. Daarom had
ik liever misschien nog een krasser woord
gebruikt. Ontzag is iets, ontvetting echter
?: K meer, en zou tiet dan bij zidk een
ommej keer, als wij thans beleefd hebben, niet
gepast zijn te spreken van een ontzaylijke
verandering voor de Koningin en van een
ontzettende, een alleronlvettendste voor het
lard?
Edoch, mijn genoegen heeft de Haar
lemmer vergald, waar hij doorging met
een verkondiging van Hoetink's 'voor
uitzichten". Te vernemen, dat de school
geen gevaar loopt, en iemand als Hoelink
daarvoor in staat, troostte mij; maar
dat het nieuwe ministerie protectionistische
plannen kan koesteren, het was mij als een
onverhoedsche stoot in de ribben, want,
j natuurlijk,dat kweekt socialisme, het spreekt
' als een boek ... dan krijgen wij socialisti
sche proeftochten, daarna weer clericale
jaar maar twee transporten kan verzender,.
terwijl dit by vorige jaren vier bedroeg". Deza
vraag is tot nog toe steeds onbeantwoord
gebleven, en be*loot ik eenigszins te trachten
een antwoord samen te stellen.
Als eerste vraag stel ik: Hoe gaat 't met
een' persoon die aldaar dienst komt nemen
zulks betreffende 't handgeld?" Waarop ik 't
volgend-j kan. antwoorden. Het handgeld zijnde
300 gulden wordt den soldaat in gedeelten
uitbetaald. Bij 't aangaan van zijn verbintenis
ontvangt hij f O guldsn en a s hij drie maanden
goed dient, dan mag hij verzoeken nogmaals
50 gulden te mogen ontvangen en de verdere
som blijft dan vastgehouden tot a?n zijn ver
trek naar Indië, alsdan ontvangt hij nogmaals
t O gulden.
Wil deze persoon nu daarna nog eens een
klein bedrag aanvragen, t an moet hem dit
geweigerd worden tenzij hij 't ten behoeve van
ouders of andere familieleden of andere aan
gelegenheden noodig heeft en dan moet 't nog
blijken of 't een en ander noodig is ; om kort
te gaan de man is niet baas over zijn geld,
over zijn blocdqeld"'. Hy dient zes jaren «n
wanneer deze geëindigd zijn, en wordt hem
gevraagd of hij zich wil reëngageeren, dan
zegt hij neen en waarom zegt hij neen t"
Omdit hij volgecs zijn inz en te kinderachtig
wordt behandeld. Hy wil en dat vind ik ten
rechte, ten allen ty'de over 't handgell
kunnen beschikken. Waarom dan ook tiiet dat
handgeld in eens aan hem uitbetaald ? 't Zou
voor zijn superieuren veel adminis latie en tyd
inwinnen en 't is, en dat wél 't voornaamste,
voor hem zelf beter. Is 't handgejd verteerd,
dan zal de man minder gevaar loopen telken
male gestr&ft te worden voor buitensporigheden
en ontvangt tiij .'t bij gedeelten, zooals dit nu
't geval is, dan zal hij ineermiien in de gele
genheid zijn gesteld zich te buiten te gaan,
wat op 't moreele van den soldaat veel at breuk
doet. Wat geschiedt ook veel ? Hij gaat schul
den maken, hij rekent al uit dat hy over zoo
en zooveel weken weer geld kan ontvangen
van 't spaarbankboekje, zijn schuldeischcrs
gelooven hem, naderhand kan de man 't ge d
niet krijgen en de schuldeischer gaat naar zijn
commaudai.t, die in den regel de man zal
moeten straffen. Dus 't ware beter dat bet
handgeld bij z'n indiensttreden werd
uitbotaall. Mijn tweede vraag is; Hoe is 't met de
kleeding gesteld ? De kleeding is neljes doch.
er zijn uitzonderingen op. No. l de kapotjas.
die in 't geheel ge;en beschuttirg geeit teben
koude en regen en waarvan de stof «en kleur
heeft, zóó i.t'schuwelijk, dat elk militair, die 't
kkedingstuk moet dragen en hiermede met
verlof moet, dit in eene of andere ir,richtii g
ter bewaring geeft, 't Is een jas waaraan geeu
snit is te ontdekken. Ook dit is een i,uiit
waarop gelet dient te worden en dan r.og die
O! mishare halsdas dat zoo miserabel boven 't
met oraije biezen afgezette kraagje van de
attila uitsteekt en de uniform eea leelfk aan
zien geeit. Wat ,'okt mt'er dan geld en kleedir/g?
Als 3a vraag stel ik: Hoe is de
huisvesving T' Een ieder die in Nymegen de kazerne
der koloniale reserve heeft gezier>; zal -wel ge
vraagd hebben is dat de kazerne of een pak
huis ? Is 't dan ook veel meer ? Sonmige
kamers zijn zoo laag zoodat men op moet'etten
met geen builen aan 't hoofd deze te verlaten.
Ook hierin moest verandering komen en schrikt
velen at hun naam voor zes jaren aan 't korps
te verbinden. Wanneer zulk persoon in de
kazerne komt yi hij ziet die vunzige kamers,
dan krijgt hij al tegenzin en gaat weg en
teekent niet.
Van. de nueste soldaten, met dienste xpiratie
uit Ind.'ëhii r aangekomen, gaat 't grootste
gedeelte met paspoort om te Harderwijk zich.
weer aan te melden. Sommige verliezen dan
't verhoogd soldij waarop zij recht zouden ge
had hebben, doch dat geven zij prijs. Hun leus
is: ik wil niet by de reserve dienen. De
oiflcieren zijn uitstt kend, zij maken 'c den
mindere niet lastig. De korpscommandant
doet al wat in zijn vern.ogen 13 om 't zijn
minderen zoo aangenaam mogelijk te maken,
doch hij kan hun geen traktement meer geven
en hun 't handgeld in eens uitbetalen,
hiervtor dienen andere autoriteiten de oo>,en eeïs
te openen en hoop ik dat dit ingezonden stuk
eenige aanleiding mag zijn geweest dat er
veranderingen worden aangebracht. Veel animo
tot dienstneming is er niet. De recrutep com
pagnie is sterk 70 man tegen vroeger 100 150'
ja soms nog meer soldaten. De tijden veran
deren en hiermede ook het meEschJom.
Hoogachtend,
uiiiimiminmntmtmtmmmttiUMmmiimmumiuimiiiiumiiiuiiiti
reactie... en zullen wij dan op die wijs
niet rijp worden vooreen werkelijk clericale
politiek ? Ah, wat een duivelsche vraag !
Eerst komt de Haarlemmer .zelf met ele
mededeeling, dat »onze", d. i. zijn eigen
politiek veranderd is, dan laat hij daarop
volgen, dat onze of zijn eigen «liberale
beginselen" meer en meer zoek zijn. En
daarop komt die afschuwelijke Hoetink
vetklaren, dat hij zelf met de Haarlemmer
wordt voorbereid voor een clericale reactie;
... en van de liberalen .. . spreekt zoo'n
Hoefick in 't geheel niet meer.
Had v. Gilse, de Louter of v. d. Vlugt,
of een minder begaafde onzer groote poli
tieke horoscooptrekkers dat gezegd... twijfel
zou nog mogelijk wezen maar Hoetink en
de Haarlemmer Courant \\
Behoef ik het nog te zeggen, dat ik me
heeiemaal niet meer vereenden kon met
de opwekking van Enschedé's orgaan :
«Vieren wij liever onbezorgd feest eu
juichen wij »uit onbeklemde borst", ver
trouwend dat de menschheid, door de woestijn
van moeilijkheden en gevaren, toch tm
slotte steeds voorwaarts trekt in de richting
der even snel yoortijlende luchtspiegeling
van volmaaktheid."
De puf was er uit, ? ik kon me, wat ik
deed, niet genoeg opwinden om een
Wilhelmusje aan te li< ffenof :,Te Mecklenburg
daar woont een vorst".., ik zag telkens
?weer voor me die troostelooze woestijn,
waar ik met mijn heele partij als zondebok
was ingejaagd om krijgertje te spelen de
-luchtspiegeling van volmaaktheid" achter
na. Foei, om je zoo iets te leveren op
31 Aug.!