Historisch Archief 1877-1940
!*,?
"NcPÏSBT
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
regeering van mannen en vrouwen: door mannen
en vrouwen, voOjt manna!»?; en
wporden: een re
let
'H.;
uit de oude doos.
De
regeerende vorsten en vorstinnen leven
tegewwrdig b»tr«k)fcelül? eeavondig. Het is
geeft imaak taeer, ddor het vertotinen van oog
verblindende weelde te willen schitteren.
Lodewfik XIV zal altjjd het model Wyven
van een vorst, zooals men dien in derf ouden
tqd zich placht voor te stellen. H^j stichtte
het paleis te Versailles, en leefde daar geheel
voor het uiterlijk.
LodewjjkyXV hield niet van Versailles. Hy
. yarróelde zich te nlidden yan al di« pracht.
Madame'' die Pompadour had dan 'ook weinig
moeite, hem over te halen, in het
PetitTria, non, dat vroeger een plantentnin geweest was,
een klem paleis te doen bouwen. De architect
Gabriel, die óók het kasteel te Compiègne
ontworpen -had, werd in 1759 aan het werk
gezet. Maar de markiezin overleed, eer het
gebouw in 1765 gereed was.
De koning troostte zich over het verlies,
zooals men weet. H\j vertoefde veel op Trianon,
en het was daar, dat de eerste^ verschijnselen
der ziekte, die hem 10 .-IJeiJtt'Tjjl ttn $raje
coa «lepe» liofefTW^wüM1' ???:? .:?' .?. ;'. :i
.'??. L«de»$£ .XVI kw«m aan de regeering. En
het lot ' had dezen vorst, vani wien de prins
de Ligne verklaarde, dat h\j de beste maar
ook de saaiste man van Frakrjjk was, ver
bonden aan de kokette levenslustige Marie
Antoinette. De koningin snakte er naar
een eigen paleis te hebben. De Oostenrjjksche
gezant,, die door Maria Theresia belast was
m*t''4e, ««k* . over. hare dochter te waken,
. bnwhtdëtt wensch dar koningin aan den koning
ever. Hfl deed aan de keiierin den 7 Juni
1774 daaromtrent het volgende verslag : »Reéds
sinds lang toen mevrouw de aartshertogin nog
slechts dauphine was, wenschte z\j een eigen
buitenverblijf te bezitten, waarvoor ,sjjj ver
schillende plannen maakte. Toen de koning
gestorven was, bevalen de graaf en de gravin
de Noailles Fetit Trianon aan. De graaf bood
zelfs zyn bemiddeling aan by den koning. Ik
vond echter deze oifi4eagft be)|,andeliBg der
zaak niet gped, omdat'i|(j met tèt, d» '
wjiardighsid der koningin , strookte* Ik betoogde,
dat hét verkeerd was, wanneer har a majesteit
van tusschenpersonengèbrnfk maakte, ate zg'
den koning iets te vragen had, en ik smeekte
haar, zelf het verzoek te doen. Het behaagde
hare majesteit, m\jn raad te volgen, en dadelyk
toen z^ dëNfoning- ofer Petit-Trianón sprak,
?verklaarde z^jne majesteit, dat het hem zeer
aangenaam was, dit lustverbl\jf aan de koningin
ten geschenke te geven. Het ligt op aen kwart
mql afstands van het paleis te Versailles, heeft
een aangenaam huis, fraaie Uinen en" «en
aïzofiderlflken botanischen tuin."
De koningin liet alles naar haar eigen smaak
veranderen. De tuinen weiden opnieuw aan
gelegd naar de plannen van Migne, en wel in
den Engelsch-Chineeschen styl, die toen mode
wasïDfar werd ook détempel der liefde
gebouwd. Eindeljjk verrees ook' een schouwburg.
Het geld werd niet ontzien.
De barones d'Öberkirch bezocht het paleis,
toen het gereed was. Zy schreef: «Vanmorgen
ben ik op het Petit-Trianon der koningin ge
weest. Welk een fraaie wandelingen zondaar,
tusschen de bloeiende seringen, waar de nach
tegalen zich doen hooren I Het huis is niet
groot, maar byzonder geriefelgk ingericht. In
het gedeelte van den t uirt, dat naar d en
Engelschen smaak is ingericht, vindt men ruïnes,
kronkelpaden, watervallen, bergjes, tempeltjes,
kortom «Hes wat het oog kan bekoren."
Het was hier, dat de Koningin 18 Mei 1782
den Koning en de Koningin van Zweden, die
incognito te Pary's vertoefden, ontving. Den
G Juni daaraanvolgende gaf zij een schitterend
feest ter eere barer gasten. De barones
d'Öberkirch heeft omtrent dit feest het een en
ander medegedeeld, dat een eigenaardig ky'kje
geeft op het leven van die dagen,
?Reeds vroeg werd ik gewekt, omdat mjjn
hof-toilet zooveel ty'd vereischte, en de weg
van Parjjs naar Versailles zoo lastig was. Ik
droeg dien dag iets nieuws, maar dat my de
reis nog onaangenamer maakte. Onder myn
haar namelyk waren platte glazen flesschen
vastgemaakt, en daarin staken bloemen, die
door het 'water in de flesschen frisch bleven.
Maar ik moest er steeds om denken, m\j n hoofd
niet te bewegen, daar dit noodlottige gevolgen
gehad zou hebben."
?Men vertoonde Zémire et Azor, de aller
liefste opera van Grétry, die uitmuntend werd
uitgevoerd. Het theater is een juweeltje. Daarna
volgde een ballet, de Francaise an Sérail, dat
keurig werd gedanst. De Koningin van Zweden
droeg in het haar een vogel van diamanten,
die op een veer heen en weder wiegelde, en
wiens vleugels door een mechaniek bewogen
werden. De Koningin van Frankryk vond dit
zoo mooi, dat zy ook zulk een vogel heeft
besteld.
?Daarna ving het souper aan. Er waren drie
tafels, aan ieder waarvan honderd gasten
plaats vonden."
De eetlust dier gasten moet buitengewoon
geweest zy'n. De spyskaart bleef bewaard. Eerst
kwamen acht soepen, als: «matelote a la
fiaancièr&, oreilles d'agneau a. la prorenc.ale, petits
pigeons a" la cardinale, canetons en macedoine,
queaelles de vocaille, queues d'agneau a la
BagnoleV langnes a la parisienne, tendrons
d'agneau a l'hyvernoise." Uit deze soepen kon
men een keus doen; het gebruik bracht mede,
dat men verscheidene achter elkander liet
vóórdienen.
De tegenwoordige menschen zouden dan al
verzadigd zijn. Niet alzoo de gasten van Marie
Antoinette. Want de spyskaart vervolgt:
?zwezerik a la Godart, kalfsbout, ham met
Spaansche wijnsaus, gebraden steur met sauce
a la glacé, gebraden ree, gebraden
schapenvleesch »a l'Anglaise", kippen >a la
Montmorency", »filets de lièvre", »poulardes a la
d'Armagnac", kwarteis met kool, spek en
rammenas, kalfscoteletten met komkommers,
getruffeerde konynen, faisanten >a l'Espagnole",
schapencoteletten »a la Soubise", getruffeerde
duiven, ganzenbouten »en macedoine, »canetons
de Rouen a l'orange''.
Na 'dezen overvloed kwam het dessert, dat
uit zestien groote en acht en veertig kleine
gerechten bestond. De wy'nen werden in de
zelfde verhouding geschonken.
Dat men by'zonder lang tafelde, is te begrypen.
Niet minder verklaarbaar mag het heeten, dat
de driehonderd gasten, trots hun buitengewonen
eetlust, er niet in slaagden, dit alles te ver
orberen. Wat overbleef, en dat was niet weinig,
werd aan de talryke bedienden gegeven.
Toen de avond viel, had een verlichting
van het park plaats. Men had toen nog geen
gas of electrisch licht, en gebruikte daarom
6400 groote takkenbossen.
Zulke feesten zy'n op Petit Trianon dikwijls
gegeven. Dat het volk morde, wanneer het al
die verkwisting vernam, wanneer het zag, hoe
al dat hout, dat des winters zoo menige hut
had kunnen verwarmen, voor een ijdel vermaak
werd aangestoken, is natuurlyk. Het ging be
rekenen, hoeveel die feesten wel kostten en
later, toen de koningin voor haar rechters
moest verschijnen, werd de verkwisting onder
de punten, welke de acte van beschuldiging
bevatte, opgenomen.
De koning van Zweden had ook een droevig
uiteinde. Hy viel 16 Maart 1792 door de
hand van een sluipmoordenaar, toen hy' een
bal bezocht.
TANIO.
MiiiiiiiiiillmiiiiiiillllimiiiiiiiiiliiiiiimiiiiiiinitiiiiMiiiiiniiiii
Modes. Vrouwen- Vereeniging
Leopoldinum in Oostenrijk. Emma Gold
man. Prentbriefkaarten.
Nieuwerwetsch vaderschap.
De bontwerkers gaan een gezegenden ty'd
tegemoet. Een rustelooze bedrijvigheid zal in
hun werkplaatsen heersenen. De mode schry'ft
voor weelderige garneering met bont. Mantels,
groote en kleine worden met bont versierd;
de korte jacquets of de nauwsluitende corsages
der tailor-made-costuums zullen prijken met
randen en revers van bont. Petit-gris, bever,
sealskin en hermelyn, vooral het voratelyk
hermelyn zullen opgeld doen. Zelfs japonnen
bestemd om binnenshuis te dragen zal men
zien gevat in het geprepareerde velletje van
woud- of waterbewoners.
De miniatuur-mofjes der laatste jaren worden
vervangen door breede, platte moffan, meer in
het genre zooals grootmoeder er een droeg en
waarin Zondags kerkboek, beurs en zakdoek
een behoorlijk logies vonden, zonder dat groot
moeders handen in den knel geraakten.
De mantel-mouwen zullen wyd zy'n, een
slimme attentie tegenover de fantastische
tirlantynen waarmee de japonnen worden versierd.
Er bestaat nu geen gevaar voor kreukelen. De
mouwen der avondmantels zijn zóó wyd, dat
zy doen denken aan de mouwen der
Japansche kimono. Men begreep, dat die zeerwyde
mouwen Chineesche of Japansche gewaarwor
dingen zouden wekken en aangezien het kind
toch een naam moet hebben, noemde men de
nieuwste vinding op het onbegrensd mouw
gebied, pagode-mouw.
Garneering met bandfluweel zal men meer
zien dan ooit.
'Rokken van zwarte tafzyde of satyn, ver
siert men met zeven of negen ry'en band. Het
fluweel onder aan den rok is het breedste, van
onder naar boven volgen de ry'en in afnemende
breedte. Door de ry'en bandfluweel in dier
voege te plaatsen, ly'kt de rok van onderen
nog breeder dan hy feitelijk is.
* *
*
De Vrouwen-Vereeniging Leopoldinum werd
den 24sten Juni j.l. in Weenen opgericht.
Het bestuur van deze nieuwe vereeniging, die
zich in den grootsten byval verheugt, stelt
zich ten doel, overal in Oostenrijk «Tehuizen"
op te richten voor allén wonende vrouwen
en meisjes uit den gegoeden stand.
Vrouwelijke ambtenaren van poat en tele
graaf, yrouwelyke studenten, kunstenaressen,
onderwijzeressen enz. zullen dus niet langer
zy'n overgelaten aan de willekeur, aan-de
heben bedilzncht eener dikwijls nurksche hospita.
Dames die tydely'k in Weenen willen zijn,
om inkoopen te doen, om de merkwaardigheden
der keizerstad te bezichtigen, of om van con
certen en theaters te profiteeren, hebben zich
eenvoudig te wenden tot de dames Sophie
Guttmanu III Hauptsirasse 38, Julie Schöa
IV Schleifmühlgasse 13, bestuurderessen van
Leopoldinum en zy kunnen overtuigd zy'n
een behoorlyk logies te vinden, goed voedsel,
minzame behandeling en desverkiezende be
trouwbaar en hulpvaardig geleide.
Verder koestert Leopoldinum grootsche plan
nen voor de toekomst. Niet alleen wil deze
vereeniging dames-pensions oprichten in Oos
tenrijk, maar zy wenscht haar vertakkingen
uit te breiden tot in het milde en liefelyke
Zuiden om daar pensionnaires uit te besteden,
wier gezondheid een verblijf in het zonneland
ten bate kan komen.
* *
#
Al is het woord prentbriefkaarten niet mooi
en al zou men er even goed prentkaarten voor
kunnen bezigen, het is zeker beter dan het
door Jan en Alleman gebezigde:
-Ansichtskarten". Men late toch den Duitscher behalve
zijn Wurst, Sauerkraut en Dampfnudeln ook
zyne Ansichtskarten en stelle zich als Neder
lander tevreden met prentkaarten. De
photografie en aanverwante vakken zincografie
en autotypie in dienst gesteld van de
prentkaart heeft in de laatste jaren wonderen
verricht. Thans is een onzer bekende
Nederlandsche kunstenaars op het denkbeeld gekomen
uit zy'n omgeving Gelderland's Achterhoek
teekeningen voor briefkaarten te maken.
De kunstschilder A. L. Koster te 's
Heerenberg heeft gezichten op Zeddam, Ewy'k, het
Montferland, 's Heerenberg, Wy'chen en
Terborg op briefkaarten doen reprpduceeren.
Wat fijne teekening en sierlijke afbeelding
aangaat, zoeken deze prentkaarten ten onzent
hunne wedegade.
Totdnsver zy'n gemelde kaarten, behalve in
de plaatsen waarop zy betrekking hebben,
verkrijgbaar te .Arnhem, (Gebrs. Gerbrands) ;
te Nijmegen, (Anna Gerrets), en te Deutinchem,
(firma Bosman).
* *
*
De wetenswaardige bizonderheden die wy
in ons vorig nummer te lezen kregen over de
vier-en-dertigjarige anarchiste Emma Gold
man vul ik gaarne aan, door u een ky'kje te
gunnen op haar portret.
Te oordeelen naar haar conterfeitsel is het
my een raadsel, afgezien, van alle moraliteits
begrippen, waar Emma Goldman (alias Alleman)
dien drom aanbidders vandaan haalt l Haar
kleine diepliggende oogen, haar forsche neus,
stugge mond, massieve kin en wangen pleiten
thans voor de waarheid van het Fransche ge
zegde: >Les plus laides inspirent les plus
fortes passions."
Het is zonde en jammer, dat zelfs de slimme
en praktische Amerikanen geen termen wisten
te vinden, dit anarchistische «Liebchen" achter
slot en grendel te bewaren.
Torn, waar is je moeder ?
Op 't tennisveld.
En je tante ?
Uit pp de fiets.
En je zuster?
Ook uit, die speelt hockey.
Dan zou ik je vader graag even spreken.
Onmogelijk. Vader is boven en kan niet
beneden komen. Hy helpt de kleintjes in 't bad.
CAPEIOE.
THEE - E. BR A1VDSM A.
Trademark
Groot Beddenmagazijn.
Telephoon No. 1752.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafeltjes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus,
Verzekering-Maatschappjj HOLDA".
Amsterdam, Damrak 74.
Goedgekeurd bij Kon. Besluit van 3 December 1895, No. 38.
Sluit alle soorten Verzekeringen op bet Leven en
van JLflfrenten, met of zonder ophouden van premie
betaling ingeval van Invaliditeit.
Werkkracht-Verzekering, al of niet in verband met
Levensverzekeringen of Lijfrenten.
Vraagt de nieuwe Prospectussen.
PHIUPPONA KETELAAR,
«ro JT JE,
KALYER8TBAAT 1««, AHBTEBDAH,
SPECIALS INRICHTING voor h«t Ttrmrdi|«i vu
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven «n modellen franco toegeionden.
Eerste Nederl. Verzekering-Maatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit en Ongelukken,
gevestigd te 's-Qravenhage, Kneuterdük n. Directeuren: Jhr. Mr. W. SIX, Mr. Dr. W. P. J. BOK en Mr. H. GOEMAN BORGESIUS. Adj.-Directeur: P. DEÜRINK
Bijkantoren: te Amsterdam, Utrechtschestraat hoek llembrandtplein; te Rotterdam, Gelderschestraat, Plan C No. 4.
Volteekend Maatschappelijk Kapitaal ? 1,500,000.?Reserven en Zekerheidsfondsen ultimo 1900
waarop 20 pCt. is gestort.
Verzekerd Kapitaal op het Leven, uit. 1900.
Verzekerde rente
Ontvangsten over 1900 pl.rn
18,308,513.26
565,171.04
1,742,000.00
Bezittingen ultimo 1900
Tegen ongevallen met doodelijken afloop, ultimo
1900, ruim
a invaliditeit,gevolgv.ongevallen,ult.l900, ruim
?
6,616,572.99
6,840,841.78
36,000,000.00
40,000,000.00
J. F. CUTOS,
Westeinde 37,
DEN
HAAG.Plano's, Amerih.
Harmoniums.
Franco levering. Telephoon 571.
Levensverzekering - Maatschappij
ARNHEM".
]WTaatscliappelijl£ Kapitaal
EE1V MILLIOEW G UL, n E i\\
(Volteekend).
Advies en Controle
in Financiëele- Handels- - Parti
culiere Administratie
0. STIGTER, Amsterdam,
Singel
ffleubileer-Inrichting DE PHOENIX, 234 Spuistraat b/d Paleisstr., Amsterdam.
Groote Magazijnen voor Compleete Meubileering. Franco plaatsing in- en buiten de stad.
^==rrr^^=^=r^=^------- Geïllustreerde prijscourant en egroolinffen gratis. ^^^^^^^^
Telefoon
Delicieuse
Muisjes Rookvleesch.
BCI1OWE «t C0., Amsterdam.
Verschenen:
O I* !F» E R",
KOVELLE van
K. O R T H.
fo. 140 YAN WABENDORF'S NOVELLEN-BIBLIOTHEEK, pr^js 10 cent.
uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam
Fatum.
Ongkevalle n- Yerzekering-laalschappij
Hoofdkantoor: Huygensplein l, 's-Gravenhage.
Kapilaat s f .OOO.OOO.-.
Levenslange Spoorweg-, Tram- en StOpmbOOtongevallen-Verzekeringen.
Verzekeringen van JachtOpZieners en Drijvers met ingesloten wettelijke aansprakelijkheid.
Speciale Verzekeringen van Artsen, waarbij infectie, ook zonder dat een ongeval
is bewezen, is ingesloten- Inlichtingen gratis. Agenten en agentessen gevraagd.
l GESTERILISEERD II] VITOS is een smakelijk ontbijt en staat evenmin als brood tegen0.
IBEREIDUITDE BESTETARWEÏ!^ ' ^ per pak van 2 eng. ponden a / 0^45
ALLÉN DOELMATIGE VOEDING MAAKT KRACHTIG EN GEZOND
,1
Mevrouw: Aaltje, ik heb
liever niet, dat je vrijer 's avonds
in de keuken komt, je ....
Aaltje: O, heel best mevrouw,
we kunnen net zoo goed in de
spreekkamer gaan zitten, als u dat
liever wilt.
No. 999».
WILLEM BIJLMER,
M*éelicure9
SI H CJ K l, 159.
Spreekuur lederen Werkdag van
2 tot 3 uur.
Handels- en
Fabrieksmerken.
Alle formaliteiten gevorderd by het
deponeeren van Handels- en Fabrieks
merken worden kosteloos door ons ver
richt, wanneer w\j met de drukwerken
der verpakkingen en Etiquetten mede
worden belast.
JOS. V&S DUS & Go.
Lithographen,
AMSTERDAM.