Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1269
dat de belangstellende lezer geen antwoord
vinden kan op de vraag of de meerdere op
brengst van het verroer het gevolg is van den
grooteren omvang of wel van hoogere gemid
delde vrachtprijzen. In troonrede- stijl klinkt
de slotzin van het verslag: »It is a pleasure
to again aeknowlegde the zeal and loyalty of
the olflcers and employers generally and theii
efforts in behalf of the Company."
De balans maakt een gunstigen indruk. De
kasvoorraad bedroeg ongeveer 11A millioen
dollars. Sedert 1887 is de kapitaalrekening
voor onderhoud en verbetering van weg en
werken niet meer gecrediteerd. Ei voor afschrij
vingen zya beduidende sommen gereserveerd.
Het jaarverslag van de Illinois Central geeft
als resultaat een winst van ruim 10 pCt. op
het aandeelen-kapitaal dat onlangs van GO tot
69,2 millioen is verhoogd. Op de blyvende
uitkeering van 6 pCt mag mitsdien wel gehoopt
worden, al zal dit jaar de maisoogst heel wat
minder opbrengen.
Dit mag ook volgens het laatste jaarverslag
ver wacht worden van Chic.,Müwaukee& S t. Paul.
Ondanks gebrek aan art'ure en lustelooze
stemming wyst de koersvergeiyking voor vele
Amerikanen verbetering aan. Oktober.
10 17
Atchison c. v. a. 76% 771A
dito c. v. pref. 94 96^'
Ches. Ohio c. v. a. 44 4G
t)enver Rio c. v. a. 42% 44 >s
dito c. v. pref. 91K <J2%
Erie cormnons 39 40 K
dito c. v. 1ste pref. GSM 09%
Kansas City South. pref. 'M% 37X
Francisco c. v. a. 40% 41%
dito c. Ie pref. 75% 78
dito c. 2 a » G5% 67 K.
Norfolk c. v. a. 54% 55%
Rsading c. v. a. 38 % 40 K
dito 2de pref. 49% 50 K
South. Pacific comp. commons 55% 58%
De ryzing van de vorige week van de Nor
folk is deze week niet voortgezet. De bedoelde
koersverbetering zou veroorzaakt zyn door
aankoopen voor rekening van de Pennsyivania.
Den vorigen keer kon ik onder de correctie
van de drukproef met een enkel woord de
mededeeling doen opnemen: »de laatste
ontvangstcyfers van de Kansas City Southern zijn
veelbelovend'1. Nu heb ik voor my de cyfers
van de bedryfsuitkomsten over het laatste boek
jaar, met een vergelijking van de cijfers van
het dienstjaar'99/1900 Daaruit kan de gevolg
trekking afgeleid worden dat 3 pCt. over het
preferente aand.-kapitaal is verdiend. Men
mag daarom nog niet eenige dividenduitkeering
verwachten. Conservatieve fiaanciëele politiek
blijft nog gewenscht. De uitkomst is evenwel
van grootere beteekenis voor de houders der
3 percents obligatiën.
In verband met de koersverbetering van de
Reading wys ik op de cijfers uit het jaar
verslag, waaruit blijkt dat de netto-ontvangsten
b^jna een millioen meer bedragen dan die van
'99/1900. Het overschot, na aftrek van de
lasten, is 725 duizend dollars hooger, vergeleken
by het vorige dienstjaar. Het goederenvervoer
wasmet 343 ton en het reizigersver voer met
787,000 personen vermeerderd.
0/er enkele andere jaarverslagen een vol
genden keer.
De vorlga week wees ik op de groote
onwaarschijnlykheid van een toestemmend ant
woord van het bestuur van de vereeniging
voor effectenhandel op het verzoek om geen
nieuwe Russiche leening meer op de noteering
toe te laten, vóór de afdoening van de
Zaidwestely'ke Reliquaten-kwestie. Die meening is vrij
algemeen gedeeld. De inschrijving op
deRassi
sche-Zuidoost-spoorwegleening,lndevorigekroniek besproken, was zoo groot, dat in Gysbrecht's
veste slechts 9 pCt. kan worden toegewezen. De
voordeelige koers van het nieuwe fonds heeft
de noteering der overige Russische staats- en
gpoorwegfondsen ietwat verzwakt. Overigens
in de groepen der staatsfondsen geen noe
menswaardige veranderingen. Dat kan ook ge
zegd worden van de prijzen der hypotheek
banken en der cultuurondernemingen:
De groep der scheepvaartmaatschappijen ves
tigt de aandacht op de vooruitgang van de
noteering der aandeelen Ned. Amerik. Stoomv.
mpy. »HolIand-Amerika-lijn" van 84'.tot 90,
nadat deze de vorige week van 92 tot 84'/-i
was gedaald. De directie der maatschappij heeft,
tot geruststelling van de aandeelhouders, eenige
mededeelingen gedaan. Za zegt, dat de
Hjlland-Amerika-lyn, die tot dusver de Lsyand
Line nooit heeft kunnen beschouwen als een
concurrent in de vrachtvaart, geen reden heeft
onudit te gaan doen sedert de heer J. Pierpont
Morgan die lyn voor Amerikaansche rekening
heeft opgekocht, 't 11 waar dat de genoteerde
vrachten van New-York naar Liverpool zeer
laag zyn, doch ze geven geen zuiver beeld
van de vrachten die van New-York en
andere havens der Vereenigde Staten naar het
Coninent van Europa betaald worden. De
schepen van de H. A L. hebben tot op den
huldigen dag, niettegenstaande ze steeds in
grootte toenamen, bijna zonder uitzondering
volle ladingen van Amerika gehad. En de
uitvrachten naar Amerika zyn dit jiar beter ge
weest dan in 1900
Naar het oordeel der directie verkeert dan
ook de mpy' in een zeer goed weerbaren toe
stand en bestaat er geen reden tot angstige
vrees voor concurrentie, vooral waar van eene
nieuwe concurrentie van bevoegde zijde nog
niet gesproken is. De maatschappij heeft trou
wens voortdurend te concurreeren met de andere
groote passagierslijnen van Ameiika, die op
Hüvre, Antwerpen, Breinen en Hamburg varen
om niet te spreken van andere concurrentie
van Amerika op R itterdam en Amsterdam ;
en waar zij niettegenstaande deze concurrentie
steeds is toegenomen in kracht en beteekenis,
mag men met recht hopen, dat zy hare positie
in het wereldverkeer zal kunnen handbaven.
Da Mexican National Railroad Company
heeft ter verkrijging van het geld, noodig om
haar b^aïspoor op standaardbreedte te brengen
en. een exstensie naar El Salto te bouwen, een
readjustroentplan ontworpen. Da houders van
de 6 pCts. Priorlen obligaties ontvangen 1000
dollars nieuwe 4/4 pCts, Priorlin-bouds be
nevens 20 dollars voor de rette van l Juli
1901 tot l Oct. 1901; bovendien een bonus
in geld van 15 dollars. Ter beantwoording
van de vraag of toetreding wenschelijk ia,
doe ik allereerst opmerken dat de maatschappij
bevoegd is om te allen ty'de de oude G pCt-i.
stukken af te lossen a pari. Dit kan wellicht
reeds de koersverandering van 103ï^ tot 102
verklaren. De rentebetaling op de nieuwe
stukken kan zeer waarschijnlijk verzekerd ge
acht worden. Voor de toetreding tot het plan,
die wenschelijk schijnt, moeten de stukken
voor 12 November aanst. ingeleverd zijn bij
gebr. Teixeira de Mattos alhier. Vergeet 't niet,
anders gaat het recht op de bonus verloren.
B«dssum,}170ct-1901Nederl. Stenografen-Vereeniging
Stolze-Wéry."
In navolging van de Landbouwschool te
Wageningen zal thans ook de
Industrieschool voor meipj as te Rotterdam, onder leiding
van mej. L. C. Gehricke aldaar, een cursus
geopenen in de stenographie volgens het
stelsel »Stolze-Wéry''. Het diploma A. voor
de zuivere toepassing van het correspon
dentieschrift en vertrouwdheid met het systeem
»Stolze-Wéry" werd verstrekt: aan de dames
J. E. Bylevelt, Rijswy'k, A. M. Sanders, Amster
dam, P. A. Steinz, kantoorklerke, 's
Gravenhage en aan de heeren J. van Buuren, leerling
Handelsschool, 's Gravenhage, J. Diebels, leer
ling expediteur, Utrecht, E. A. V. Muller,
leerling. Handelsschool, Amsterdam, Jan
S^hrieken, leerling Normaalschool Alkmaar,
en G. van Voorhuy.iec, kantoorbediende,
Amsterdam.
Vivat's Geïllustreerde Encyclopedie.
Oader bovenstasnden titel wordt door de
Uitgevers-Maatschappij »Vivat" een verklarend
en beschryvend woordenboek uitgegeven dat
door den heer J. Kramer, bijgestaan door ean
staf van bevoegde medewerkers, wordt geredi
geerd. Vooral aan de rubrieken aardrijkskunde
en geschiedenis, natuurkeunis en rechtsge
leerdheid wordt veel zorg besteel. Da druk
is duidelyk en illustraties en verdere uitvoering
zyn alleszins voldoende. De uitgave is thans ge
vorderd tot aflevering 19, einde met het woord
chèqie. In deze aflevering trekt o.a. de aandacht
het woord «Carmagnole", dat onder meer den
gehaelen tekst en muziek bevat van
hetrevolutionnaire lied.
BOEKAANKONDIGING
Hot verzorg ik mijn kleintje? Uitgever
A. E. van der Heide, Haarlem.
In tegenstelling met het de vorige week bespro
kene, meen ik dit boekje met kracht te mogen
aanbevelen. Gsheel in overeenstemming toch
met hetgeen deze (ongenoemde) schryver in zijn
inleiding belooft, nl. een beknopte handleiding
te willen samenstellen voor moeders uit de
breede schaar der eenvoudige burgers en der
armen, dien slechts in geringe mate de voorlich
ting van de talrijke bestaande boeken en andere
nauwkeurige raadgevingen voor hunne kinderen
ten dienste staan, wordt hier het onderwerp
op verdienstelijke, sobere, haldere wijze be
handeld en worden de noodiga raadgevingen
tot de meest voorkomende zaken beperkt E i
dit alles geschiedt op eene zóólanige wy'ze,
dat van deskundige zijde daarop nagenoeg niets
valt aan te merken.
Hst ware te wenschen, dat dit boekja bij
duizendtallen onder het »volk" werd verspreid
(waartoe de lage pry's. / O 15 de gelegenheid
biedt), opdat eene veelal door domheid en
vooroordeel ingegeven behandeling, plaats make
voor eene verstandige, doeltreft'jnde, deskundige
opvoeding in het welbegrepen belang van on
telbare kinderen, die tot dusver als
slachtoff jrs der onwetendheid vallen. Want ean niet
te weerspreken feit is het, dat, wordt het
pasgeboren kiad naar de in deze 28 bladzyden
gegeven voorschriften behandeld, het hooge
cyfer der kindersterfte, ontegenzeggelijk eene
belangryke daling zal ondergaan.
Dr. K.
De depecheri/jder van De Wet, door F. J.
MIJASSEN Utrecht, W. de Hian. /O 30.
»Ten voordeele der concentratie-kampen in
Zuid-Afrika" staat op de omslag en dat maakt
veel goed; zo mytnert men bij zich zelf als
men de eerste 2 bladzyden gelezen heeft en
telkens aan de historie van Prikkebeen heeft
moeten denken om de eentonige twee aan twee
rymende 4-voetige verzen; je denkt gelegen
heidspoëzie van het ergste genre, maar als
het verhaal eigenlik begint dan is het toch wel
gezellig verteld, zo zonder dichtertaai, zo maar
als 'en historietje van het slagveld meegebracht,
ja ziet de lokale kleur er overheen liggsn, de
mensen leven en spreken als ze doen dunkt
me en je wordt geboaid door de avonturen
van da kranige postbode Joos Bronkers, die
na Rodewal de Imperial Yeomenry weet te
verschalken; de verteller laat je niet los,
opgewekt en leuk als-ie is; bet moet wel
prettig «gezelsen" zijn met hem. Het is dus
niet alleen om de goeie zaak maar ook om de
uiting van levenslust en kracht zelf, dat ik
het in veler handen hoop te zian. Dat doet
'en mens z'n hart goed.
Haarlem. J. B. SCHEPERS.
Nederlandich-DintïChlIandeliU'oordenboek,
door II. L UEVKOOP. Uitg. Wilms & Co.,
Amsterdam.
Blijkens het voorbericht ia dit woordenboek
bestemd voor hen, die reeds goede vorderingen
in het Duitsch gemaakt hebben. Het bevat
een schat van woorden en ook vele uitdruk
kingen ontleend aan handel, scheepvaart en
industrie, waarvan de samenstelling zeker vee!
tijd en arbeid gekost heeft. Doch of het als
woordenboek voor den handel veel praotische
waarde heeft ?
De schryver is om een niet te doorgronden
reden afgeweken van de goede gewoonte in
woordenboeken steeds het geslacht der zelf
standige naamwoorden te vermelden. Do heer
Heykoop geeft slechts hier en daar, waar het
eene uitzondering op een regel, of een twijfel
achtig geval geldt, het geslacht der woorden
aan. De handelsman, die het boekje op zijn
bureau geplaatst heeft, en hierin een woord
naslaat, zal een ander woordenboek ter hand
moeten nemen, om het geslacht op te zoeken.
Ook zij die de Duitsehe taal machtig zijn,
kunnen niet geacht worden zich de
geslachtregels en het tal van uitzonderingen steeds
te herinneren.
Het is jammer, dat de geslachten niet in
deze uitgave vermeld zyn. Hierdoor verliest
het werkje veel van zyn waarde. Of het boelij a
volledig is, moet natuurlijk het gebruik leeren.
Doch wij hopen, dat ons hoofdbezwaar bij een
tweeden druk zal worden weggenomen, en het
aantal uitdrukkingen aan de handelscorres
pondentie ontleend, dat naar ons bij het door
bladeren bleek voor belangrijke uitbreiding
vatbaar is, zal worden vermeerderd. Ejrstdan
zouden wij dit handelswoordenboek zonder
voorbehoud kunnen aanbevelen.
A. D.
Het Teeken den Kmizes. E'n verhaal
uit den tijd van Xero, door WIL'O.V
BASKET Uit het Engelsch vertaald door
S. C. By Höveker & Wormser, Am
sterdam-Pretoria.
Een verhaal. Maar niet geschiedkundig.
Romantisch, al komen Nero, Poppaea,Tigellinus
er in voor. 't Moet dienen om een denkbeeld
te geven vau den machtigen invloed, door het
Christendom in het ontzedelykte Rome van
Nsro geoefend, op nog niet geheel bsdorven
harten van Romeinsche patriciërs, door de
eenvoudigen dier dagen, die den Nazarener
aanhingen, vooral door een reine jonge vrouw.
Het verhaal laat zich aangenaam lezen en
in een frisch tafreel weer eens zien, wat de
zegepraal van den Christus heeft gekost. Maar
diepen indruk maakte het op mij niet en zal
het waarschijnlijk ook op anderen niet maken,
aller minst op da Jeunesse d'oréa onzer
dagen. Want het is den schryver niet gelukt
door zyn persoon van Mercia duidelijk in het
licht te plaatsen, waarin de alles
overweldigende, de zoo heerlijk heiligende kracht van
het eerste Ctiristendom, of liever van het
Evangelie school.
* *
*
Overdenkingen, door CAKMEN SYLVA. Uit
het Duitsch door mevr. B. DE
GRAAFFv. CAMELLO. Bij L. J. Veen, Amsterdam.
Ean koningin op den kansel. Eanigen tijd
geleden besprak ik in dit blad een soortgelijk
boekja van een vaderlandsche en zei toen:
»e e n vrouw op den kansel." 't Gaat nu naar :
de vrouw op den kansel. Vooral als zij
zulk goed werk doen als die vadsrlandsche
en nu deze vreeaide vrouw. Wint goed
werk zyn deze stichtely k-godsdienstige over
denkingen der zwaar beproefde vorstin en
da daaraan telkens verbonden gsbeden mogen
inderdaad dien naatn ten volle dragen. Of die
»0 verdenkingen" zijn voorgedragen van den
kansel, weet ik niet. Verdienen doen zij 't.
Da eenige aanmerking, die ik er op zou willen
maken is deze en misschien raakt die nog
't meest de vertaling dat de zinbouw het
pakkende, vooral voor eenvoudigen, verzwakt.
Deventer. W. ZAAMEUG.
NIEUWE UITGAVEN.
T)t Katholieke gidi-joiirnahstiek, door een
Journalist, overgedrukt uit de O -tobar-afl 1901.
Hiarlem, }V, Kappers.
DJ wonderen van den Anti-Cirist, naar het
Zivaedach van SELMA LAGEKLOF, do.ir BETSV
NOKT, 2 deelen, Amsterdam II J. W. Bjcnt.
Voor 't oofi VIM de wereld, door SU/E LA
CIIAPELLE KOOBOL. 2 deelen. Haarlem, I)j
Erven Loosjes.
DJ Mensclt. E^ne ontwikkeling:) geschiedenis
der liefde. Mat talryke versieringen, vervolg
op »is liefje in de natuur" naar het Duitsch
door W BÖLSCIIE voor Nederlan l bewerkt door
dr. A. J. C. SsuDKn.3. Zutphen, W. J.;Taieaie, Co.
JAN VAN HOÜTCM'S, Spietsen van ocer de
Peel, waarin het miatsshappelyk en politiek
leven dar gemeente Valdheim, gelegen tusschen
O jst-Friesland en de Schelde, beschreven wordt
dojr HBHJIA.S H J. MAAS. Hulmond, Van
Moorsel & van den Bjogaart
Biknopt praktifch leerbiek der oever-, strand-,
duin- en dijksverdediging samengesteld en be
werkt door L. R. PLASSCHAUT. Mat 1GG ii^uren
in 17 platen. Compleet m 7 afleveringen.
Verschenen att. I. Amsterdam, C. A. J. van
Dishoeck.
'n /teemansljruid, door TUÉRËSE HOVEN. 2
deelen. Haarlem, De Erven Laosjes.
Inhoud van Tijdschriften.
Tijdschrift voor 0/iderwi/jsen Opvoeding, IVe
en Ve afl : M. J. Lingeveld te Haarlem, Proeven
met doorloopenden hersenirbeid genomen op
schoolkinderen. F. P. H. Prick, (Batavia),
Klassieke opleiding en middelbare bevoegd
heid. Dr. E. Epkema, (Z ilt-Bommel), Iets
over Latijnsche scholen vóór 1130. Dr. A. C. H.
Bjissevain, (Winschoten), 71e algemeene ver
gadering van het Ganootschap van leeraren aan
Nederlandsche Gyainasiën. Kleine bijdra
gen: Dr. A. Habets, (Hasselt), Briaf uit Balgië.
Dr. J. Myers, (Hoorn), Gaschiedenis der letter
kunde op de Hoogere Burgerschool. Antwoord
aan den heer Taco. H. de Baer. F. P. II.
Prick, (Batavia), Indische Kroniek, III.
Dr. A. M. C. G. Knotnerus, (Utrecht), Hat
Pedagogisch Seminarium te Utrecht. S.
Braak, (Winschoten), Ean en ander over de
Marburger Feriënkurse. F. J. Vaes, (Rotter
dam), Da bevoegdheid van ingenieurs tot het
geven van M. O.
Inhoud van belangryke boeken, artikelen
enz.: Studiereizen van leeraren in de aardrijks
kunde, door II Zondervan. School en spel,
door J. C. G. Grasé. Bjekbeoordeelingen :
Hanri Straub, Répétition générale al'usagede
ceux qui tudient Dubois (partie Complémen
taire) avec indication des tolérancea permises
par l'anê.édu 2G Fevrier 1901. Dr. J. D. E.
Mortimer, Da verpleging vau het zieke kind
in eigen woning. S. Fieken, Oolijk en
vroolijk. II. G Baints, Antwoord aan dr. J. J.
A. A Frantzen. Mededeelinijen: Een
schoolreisje, door J. B. Ean schjolreis, door
dr. A. C. H. Boissevain.
DJ Nieuwe Eeuw. Earste jaarg. No. l!),
Orgaan van de Universeele Broederschap : Orga
nisatie onder leiding van Kitherine Tmgley,
Point Lorna, San iego, CalifjrniëV. S. A.
Tijdschrift roor toegepaste Scheikunde en
IIi/:jii>ie, Dael V, No. : O/er de bepaling van
het vetgehalte van tarwebrood en het beant
woorden der vraag of brooi met melk, met
water of onder toevoeging van een ander vet
dan melkrfet. is gebakken, door J. C. Bjrntrop,
Ie assistentscheikundige bijden gemeentelijken
Gazondheidsdienst van A-nsterdatn. Bijdragen
tot de geschiedenis van den ba ;iilus prodigiosus,
door B. A. van Ketel. De A uminothermie,
door ,dr. L Th Raiger. Biologische zuivering
van rioolvocht en afvalwater, door dr. W. P.
Jorisssri. O.-er de prophyiaxie der tuber
culose, door dr. II G Ringeling. Referaten.
Industriëele meiledeelingen enz.
Boekaankondiging. Correspondentie.
7 ijdfichrift van liet Koninklijk Ntderlan/hch
(rcnootfichap roor Mant en l'tnninykunde,
4; all.: Beschrijving der Naderlandsche of op
Nederlanders betrekking hebbende penningen
geslagen na November l.s<iJ, door W. IC. F.
Zwierzina. Bjuwstoffjn voor eene Geschie
denis van het Nederlandsche Geld en Munt
wezen : Ordonnancie up t stuck van der munten
gemaickt in den jaere 1431, 13 in Julio, door
1-Ved. Galand. (Vervolg).?Gemengde berich
ten : Penningen op den Zuid-Afrikaanschen
Ojrlog. De verzameling Du Crocq, gelega
teerd aan het Genootschap. Uit de pers:
Hit Curarioscae muntwezen. Keizer Wilhelm
medaille-ontwerper. Penning standbeeld
Willem I te Potsdam. Wetgeving : Wetten
van 28 Mei 1901 Stbl. NOS. 130 en 132, hou
dende bepalingen omtrent het toezicht en de
zorg over de zaken der Munt, en tot nadere
regeling van het Nederlandsche muntwezen.
Inhoudsopgave der tijdschriften, die het Genoot
schap in ruiling ontvangt. Vergaderingen
in 1901. Verslag van den Sakretaris over
1900. Verslag van den Konservator o?er
1900. Ledenlijst. Inhoudsopgaaf.
Errata en Addenda. Verwijzing der platen.
Warendorfs Geïllustreerde Vamiliekahnder
mor 1902: Volledige Kalender met plaats voor
notitiën en kasboek, postgids, telegraafgids,
feestdagen, munttafel, enz. Da volgende
novellen en schetsen: Da naus door Justus
van Maurik. Stiefmoeder door Melati van Java,
Balia door Truide Kok, «Als mijnheer zal
wisselea" door F. de Sinclair, Ean rentenier door
Willem Otto, Advendo-R^petiesie door Jan
Faith, Cel-Fred door P. Ros'ger. 16 groote
platen naar teekeningen van Jozef I-iraëls,
Mesdag, Breitner, Apol, Tjorop, Earelman,
Weissenbruch, Poggenbeek, Josselin de Jong
en anderen, lader kooper ontvangt
gratis 4 premiën: Ean groot, nieuw, in vele
kleuren gedrukt faoiiliespel getiteld: Het spel
om den kerstboom; een gezelschapsspel, ge
titeld: door Ne Ierland; een keurige portefeuille
almanak in gt-ïiustreerden omslag voor hoeren;
een keurige portetnonnaie-almanak in ge
ustreerden omslag voor dames.
Kigtn Haard, No 42: Da Waterwolf, een
dorpsvertelling uit den tijd der droogmaking
van het Haarlemmermeer, door J. Eigenhuis,
XI. Oranje N issau's Oord, Sanatorium voor
Linglijders, door Hugo Saringar. I, met af
beeldingen en plattegrond. Juffrouw
Laterveld's overpeinzingen, door M. de Vries.
Tyoho Brahé, met portret en afbeeldingem.
Verscheidenheid. Feuilleton.
iMiMiiiiiiuNmiiMiiimiiiiiiuiiiiiiiiiiiiimittMK
HILTSJES
Naar hef Duilfch,
van IDA Boï-Eü.
(Slot.)
Een paar dajen later ontvinïde heer L.
Aarenberg een sierlijk briefje, waarin hem werd
verzoc'it met zijn bïkende edelmoedige liefdadigheid
den bazaar te gedenken, ten eerste door een
geschenk te ge 7en voor de verkoopiafels en ten
tweede door den bazaar met eeu bezoek te
ver,;eren.
De onderteekening van het brief j-; maakte op
den heer en tn»vrouw Airtnberg een
overweldigenden indruk.
//A'ice voa Kleber, hofdame van Ilire Hoog.
beid Prinses H:^nriëte Aiclaï-ie."
i-Een prinses! Familie van den keizer natuur.
lijk. Go l, Aareuberfr, dat kun je hpuseh niet
laten. Dat moet je doen. Zou'ii eer!"
Ja, dat zag Aa-eiiberg zelf ook ip, daaraan
kon hij zich niet onttrekken. Het zou htiu
weer een aardig sommetje k >&ten. Maar ocu,
ze hadden hun gtll toch om het uit te geven.
En tegen eea prinses kan msu toch niet ,,neen"
zo^en.
Mevrouw Aarenberg had in'usschen ook al
g imtrkt, hoeveel er iu Berlijn in de couranten
staat over zaken, die volgens haar meeuin^
andere menschen n;et aangingen, bijv. dat de
dochter van geheimra-ad A. verloofd was, of dat
het een of andere lid van den gemeenteraad
influenza had. Als het nu ook eens in de cou
rant kwam te staau, dat de Aarenbergs op don
bazaar waren geweest en een cadeau hadden
gegeven.
Mijnheer Keszler, verheu^d-gewichtig de han
den wrijvend, gaf raad, zooveel men maar hebben
wilde.
Eeu zeer dure en dank zij de hulp van den
winkelbediende, ook zeer smaakvolle vaas werd
aai de hofdame gezonden.
Een paar dagen lafer stond in een van de
B'.rlijusche bladen te lezen, dat, er reeds eeu
rijke voorraad eadeaux voor den bazaar was in
gekomen. Ud vet-oogen iüde soep werden af
zonderlijk opgenoemd; de gift van Hare Hoog
heid Prinses Hmiriöi.te Aitlaile had de
eereplaals, hoewel het slechts een fiaaielithographie"
was; maar daarna volgden alphabetiscb de an
dere gevers, en aan het hoofd daarvan de heer
Aarenberg met zijn kostbare" vaas.
TVee weken ,'a'er reden de heer eri mevrouw
Aarenberg naar den bazaar.
»Hadden wij ons kleine coupeetje nog maar!"
zeide Aarenberg met een zucht, gewijd aan de
herinnering van het keurige, met blauwe zijde
gevo:rde coup3etjp, waarin hij indertijd voor
15 mark bruidsparen naar de kerk had laten
rijden.
»Als we dat nog hadden, zouden we het ons
zelf toch niet gunnen " zeide ij en begreep
nie1", |,oe haar man de vroegere en de tegen
woordige omstandigheden zóó door elkaar kon
halen.
De dure en smaakvolle vaas, \Veener
porcelein, had bij freule von Ivieber het voornemen
doen rijpeD., haar uiterste best te doen, zich
vaa dien vrijgevigen mijnheer Aarenberg meester
te maken, ten ehde de mng -lijkheid, dat een
andere groep liefdadige vrouwen hem aan de
prinses en haar cliq^e zou afhandig maken, ge
heel buit-.'n te sluiten. Natuurlijk zoa de man
dein bazaar bezoeken. Maar hoe hem te her
kennen i- Bruuo en SieJler moesten onder het
publiek uaar hem suuff.leu. Bruno, freule voii
Klebcr's brosder en zijn vriend von S.edler
waren 1wee jouge rech'sgeleerden, die bij de
door Prinses Heuriëtte A lelaïie op touw gezette
plechtigheden of feestelijkheden dienst deden
als fecstcommiss'trissen en als het uoodig was
ook als aaumoedigers en aanvuurders, door een
beetj: //!even iu de brouwerij" te brengen, wan
neer de bazaarbezoekers uut genoeg kooplust
aan deii dag legden. Deze twee moex/en erin
slagen, onder de honderden helaas, het waren
nooit duizenden! bezoekers, den nieuwen
man op te sporen.
Maar de heer A;ireubtrg en echtgenote
zorgden in alle onschuld zelf ervoor, dat zij
werdeu herkend, tlun wel ecni,;sziu.s burgerlijke,
maar toch statiee verschijningen vielen dadelijk
in hfjt oog. Noz beke k Bruuo voor Kleber,
lief kooiend zijn klein, witblond Habv-snorrdju
opstrijkend, de zware zwart-zijdeii j »p >n en dm
modernen mantel van mevrouw Aareiib.rg, terwijl
hij haar aarzelen! volgde, toen mijnheer
Aareuberg plotseling op luide:), vroolijken tooa zeide:
»Kijk, oudj-, onze vaas!"
Dadelijk ging Bruin van Kleber, gebruikma
kende van zijn recht als feestcomniissaris, op
het echtpaar toe, sprak hen aan, wees hen op
de tafel, waar de vaas te midden van allerlei
mooie zoowel ais prullerije voorwerpen prijkte,
en vroeg, of zij niet iets wilden kjopeii van
Harfi Hoogheid zelve.
Die lange, magere dame niet het lorgnet op
en niet het verkuepeu, rimptlige gezicht, waar
boven recht overeind eeu bos witte reigorveeren
van uit haar kapothoed oprees, dut was dus
prinses lleuriette Adelaïie? Ka hun vaas stond
op do vorstelijke verkooptafel ? ! Wat een eer!
Freule vou Ivleber, die den wenk van haar
brosder begreep, lokte het echtpaar met haar
b.cmiiinelijksteu glimlach.
//Kijkt u eens, mijnheer, dit spelaenkussen
voor mevrouw .. ."
//Eigen werk van Hare Hoogheid," fluisterde
Bruno. En zijn zuster ging voort:
Onze beste stukken zijn helaas al weg. Ik
kan u alleen nog maar kleinigheden aanbieden.
U kijkt zoo Baar die vaas, dat is onsmooibte
stuk. Maar het spijt mij voor u, dat ik u moet
zeggen, dat zij al door vorst eodor PobiakoE."
is aangekocht."
Aarenberg lachte met zijn heele gezicht.
//Neen, dank u wel, freule, die had ik
toch in geen geval gekocht, die is immers
van mij zelve afkomstig."
Freule von Kleber was zeer verbaasd en zeer
verheugd. Hare Hoogheid moest bepaald kennis
maken met den man, die zoo. ... En als zij
zoo vrij mocht zijn.. . . Uwe Hoogheid, dit is
de heer Aarenberg, de edele weldoener."
Eu de lange, magere dame keek hem zeer
uit de hoogte, maar zeer minzaam aan, en hoopte,
dat bij weiken van naastenliefde de heer Aaren
berg steeds tot de haren zou mogen worden
gerekend.
Aarenbrrg boog en zijn vrouw glimlachte
trotsch. Natuurlijk kon men op hem rekenen.
Maar zonder dien vrieudelijken mijnheer Vor.
Kleber hadden zij 'toch niet geweten, hos zij
zich iu de gegeven omstandigheden hadden
mosten gedragen. Die aard ge jonge mau fluis
terde hen toe, dat zij een door de prinses ver
vaardigd speldenkus t n moesten nemen, en daar
voor een biljet van honderd Mark op de tafel
moesten leggen. Daarmae zouden zij Hare
Hoogheid ontzaglijk veel geroegen doen.
De heer Von Klebar stelde zich daarna aan
de Aarenbergs voor en sletpfe hen mee naar
nog een paar andere tafels- Galant overhandigde
hij mevrouw Aarenberg eea ruikertje viooltjes
en zeide totn met een overmoedigen glimlacb,
dat de heer Aareuberg daarvoor een goudstukje
moest geven aan barones Meysenheim, de
bloemuuerkoipster.
Diep onder den indruk reden de Aarenbergs
raar huis. DiV, was nog eens iets geweest! Nu
begoniieu zij eerst recht te leven! Voorgesteld
aan een prinses! Bijna intiem geworden met,
zulke voorname menschen, die zeker wel tot de
hofkringen behoorden!
'i K*"am er niets op aan, dat het een beetje
veel geld had gekost. Nu hadden ze toch een-,
ia h u a leveu het, gevoel gehad, alsof zij tot de
aristocratie behoorden.
Eu dau het bericht in de courant! Zij ont
vingen er eeii ouder kruisbaad, want de
dagblater, die zij lazen, bevatten slechts een paar
rcgeh over den bazaar. Maar deze courant
noemde namen! E v wie kwam weer Let aller
eerst? Airenberg. Ei liij werd genoernd : /,onze
nieuwe, door zijn grorte liefdadigheid reeds zoo
gunstig bekende medeburger." Als de Mollers
en de Vohwiukels dat eens lazen l
De vreugderoes werd wel een beetje bekoeld
door eea brief, die nog denzelfden dag werd
bezorgd. Ds echtgenoote van deu handelsraad
Lohmann schreef daarin :
//Bij alle werken van naastenliefde vindt mee
uw hooggeachten naam steeds aan het hoofd.
Mogen ook wij hopen, uw menschlievende
bslangsttlling cp te, wekken voor een voornemen
dat ook in de allerhoogste kringen levendige
deelneming heeft mogen ondervinden ...."
D.tmaal gold het geen feestelijkheid, geei
bazaar, maar slechts een oproeping ten gunste
van een onderdeel der inwe»dige zending. Doel
de heeren en dames verzochten den heer
Aarenbere-, lid van de commissie te worden.
De vrouw van een handelsraad imponeerde
mevrouw Aarenberg lang niet zoo erg als de
hofdame van een wezenlijke prinsee. Daarom
zeide zij ditmaal ook niet: //Dat kun je onmo
gelijk latei]." Integendeel, ??liaar eerate woor
den waren : »God, dat kost weer een hoop
geld.
Maar ... de toe'-psling op de deelneming vaa
de allerhoogste dringen. Ea dan de vriendelijk
heid, die prinses Henriëite Adelaïie hen had
betoond! Als nu de voorname dames onder
elkaar eens er over spraken, dat de Aarenbergs
per slot van rekening toch niet zoo heel edel
moedig waren.
Het echtpaar besloot den heer Kessler weer
om raad te vragen. Zijn commentaar op den
r.aam van den handelsraad Lohmann bestond
slechts uit uitroepen en afgebroken zinnetjes.
//O. .. vele malen millionair er^ ia de
gratie bij de hooge lui prima qualiteit
drommel?, mijnheer Aarenberg, a komt op die
manier ia kringen!... Nu, wie weet, over een
jaar feliciteer ik u met een ridderorde . en
als u er eenmaal ca helt...
Wat?! door zoo iets kon men zelfs een
ridderorJe krijgen? Ea die Lohmann was een
,groot heer", zooals Keszler zei? En het was
een heele eer, in zoo'n commissie te komen?
Ja, nu ztile mevrouw Arrenberg toch;
Manlief, dat kun je niet laten."
Na geruimen tijd verscheen de oproeping,
onderteekend door meer dau vijftig namen.
/-L. Aarenberg, rente,lier, Berlijn," was de eerste
van deze alphabetisch gerangschikte namen, en
na hem volgden ia de lange lijst graven, presi
denten, edelvrouwen, enz. Ook onder de
ontvaigea bijdragen stond die, van Aarenberg aan
het hoofd, en zooals het bij zoo'n in het, oog
loopendt plaats behoort, met eeu 11 nk cijfer.
Van dien dag af was er geen houden meer
aan. Geen soepuitdeeling, geen
kraamvrouwenijirichting, geen negeijongetjes-bekleedings
vericuigiBg, geen kerkbouw-couiiiHSsie, geen tehuis
voor verwaarloosde kinderen, niets werd meer
gesticht opgericht of gebouwd, zoader dat men
Aareubergs naam aan het hoofd las. Ea zelfs
in de eerste en grootste dagbladen heette hij
altijd: //de bekeuli menschenvriend."
Bij persoonlijke samenkomst met al zijn
liefdadigsheid.-genooten, was hij uit eerbied eii uit
onzekerheid gesvooiilijk zeer stil en beseheide!:,
zoodat hij nooit «onmogelijk" werd gevonden.
De heeren hadden toevallig eens ontdekt, dat
hij verstand had vai paarden, en toen beweerde
de een of ander, dat Aarenberg uitgestrekte
gronden eu een beroemde stoeterij had bezeten.
ergens achter in Hongarije. Nu, dat kou men
niet gemakkelijk controleeren en het klonk
defti'.genoeg.
Eeu jaar ging vojrbij en een tweede jaar
eveneens. Maar de ridderorde bleef uit. Ea
langzamerhand leerde Aarenberg zijn nieuwe
wereld overzien met deuzelfden helderen blik.
die, gc-paard aan een vasten wil, hem ia zijn
oude wereld zoo goed vooruit bad geholpen,
Meiiscben, die zich door hard werken eeu groot
fortuin verwerven, zijn gewoonlijk niet dom.
l Toen Aarenberg in zijn veeleischende nieuwe
omgeving eenmaal vasten grond onder de voeten
liad. gekregen, begon hij ook al lieel gauw in
te zieü, dat die omgeving uiet de z'jne was.
Hij hield een groote afrekening met zijn bankier.
De vijfhonderdduizend mark waren tot
driehouderdvijfiigduiz-ud ingekrompen. Nu, das
schikte miril. Maar hard was het toch.
»()udje/' zeide hij tot zijn vrouw, nu gaa:r~
we ook maar dadelijk Berlijn uit, anders loopi
het nog maar uit op een vereenigiug tot
oadersteuniug vaa den verarmden Aarenberg."
Had het toeval gewild, dat Zylinsky of iets
dergelijks had geheeten dan zou hij nooit zoo'n
bekend man zijn gewordeu.
Zijn A. had hem honderdvijftigduizend
marigekost.