De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1901 20 oktober pagina 8

20 oktober 1901 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1269 dat de belangstellende lezer geen antwoord vinden kan op de vraag of de meerdere op brengst van het verroer het gevolg is van den grooteren omvang of wel van hoogere gemid delde vrachtprijzen. In troonrede- stijl klinkt de slotzin van het verslag: »It is a pleasure to again aeknowlegde the zeal and loyalty of the olflcers and employers generally and theii efforts in behalf of the Company." De balans maakt een gunstigen indruk. De kasvoorraad bedroeg ongeveer 11A millioen dollars. Sedert 1887 is de kapitaalrekening voor onderhoud en verbetering van weg en werken niet meer gecrediteerd. Ei voor afschrij vingen zya beduidende sommen gereserveerd. Het jaarverslag van de Illinois Central geeft als resultaat een winst van ruim 10 pCt. op het aandeelen-kapitaal dat onlangs van GO tot 69,2 millioen is verhoogd. Op de blyvende uitkeering van 6 pCt mag mitsdien wel gehoopt worden, al zal dit jaar de maisoogst heel wat minder opbrengen. Dit mag ook volgens het laatste jaarverslag ver wacht worden van Chic.,Müwaukee& S t. Paul. Ondanks gebrek aan art'ure en lustelooze stemming wyst de koersvergeiyking voor vele Amerikanen verbetering aan. Oktober. 10 17 Atchison c. v. a. 76% 771A dito c. v. pref. 94 96^' Ches. Ohio c. v. a. 44 4G t)enver Rio c. v. a. 42% 44 >s dito c. v. pref. 91K <J2% Erie cormnons 39 40 K dito c. v. 1ste pref. GSM 09% Kansas City South. pref. 'M% 37X Francisco c. v. a. 40% 41% dito c. Ie pref. 75% 78 dito c. 2 a » G5% 67 K. Norfolk c. v. a. 54% 55% Rsading c. v. a. 38 % 40 K dito 2de pref. 49% 50 K South. Pacific comp. commons 55% 58% De ryzing van de vorige week van de Nor folk is deze week niet voortgezet. De bedoelde koersverbetering zou veroorzaakt zyn door aankoopen voor rekening van de Pennsyivania. Den vorigen keer kon ik onder de correctie van de drukproef met een enkel woord de mededeeling doen opnemen: »de laatste ontvangstcyfers van de Kansas City Southern zijn veelbelovend'1. Nu heb ik voor my de cyfers van de bedryfsuitkomsten over het laatste boek jaar, met een vergelijking van de cijfers van het dienstjaar'99/1900 Daaruit kan de gevolg trekking afgeleid worden dat 3 pCt. over het preferente aand.-kapitaal is verdiend. Men mag daarom nog niet eenige dividenduitkeering verwachten. Conservatieve fiaanciëele politiek blijft nog gewenscht. De uitkomst is evenwel van grootere beteekenis voor de houders der 3 percents obligatiën. In verband met de koersverbetering van de Reading wys ik op de cijfers uit het jaar verslag, waaruit blijkt dat de netto-ontvangsten b^jna een millioen meer bedragen dan die van '99/1900. Het overschot, na aftrek van de lasten, is 725 duizend dollars hooger, vergeleken by het vorige dienstjaar. Het goederenvervoer wasmet 343 ton en het reizigersver voer met 787,000 personen vermeerderd. 0/er enkele andere jaarverslagen een vol genden keer. De vorlga week wees ik op de groote onwaarschijnlykheid van een toestemmend ant woord van het bestuur van de vereeniging voor effectenhandel op het verzoek om geen nieuwe Russiche leening meer op de noteering toe te laten, vóór de afdoening van de Zaidwestely'ke Reliquaten-kwestie. Die meening is vrij algemeen gedeeld. De inschrijving op deRassi sche-Zuidoost-spoorwegleening,lndevorigekroniek besproken, was zoo groot, dat in Gysbrecht's veste slechts 9 pCt. kan worden toegewezen. De voordeelige koers van het nieuwe fonds heeft de noteering der overige Russische staats- en gpoorwegfondsen ietwat verzwakt. Overigens in de groepen der staatsfondsen geen noe menswaardige veranderingen. Dat kan ook ge zegd worden van de prijzen der hypotheek banken en der cultuurondernemingen: De groep der scheepvaartmaatschappijen ves tigt de aandacht op de vooruitgang van de noteering der aandeelen Ned. Amerik. Stoomv. mpy. »HolIand-Amerika-lijn" van 84'.tot 90, nadat deze de vorige week van 92 tot 84'/-i was gedaald. De directie der maatschappij heeft, tot geruststelling van de aandeelhouders, eenige mededeelingen gedaan. Za zegt, dat de Hjlland-Amerika-lyn, die tot dusver de Lsyand Line nooit heeft kunnen beschouwen als een concurrent in de vrachtvaart, geen reden heeft onudit te gaan doen sedert de heer J. Pierpont Morgan die lyn voor Amerikaansche rekening heeft opgekocht, 't 11 waar dat de genoteerde vrachten van New-York naar Liverpool zeer laag zyn, doch ze geven geen zuiver beeld van de vrachten die van New-York en andere havens der Vereenigde Staten naar het Coninent van Europa betaald worden. De schepen van de H. A L. hebben tot op den huldigen dag, niettegenstaande ze steeds in grootte toenamen, bijna zonder uitzondering volle ladingen van Amerika gehad. En de uitvrachten naar Amerika zyn dit jiar beter ge weest dan in 1900 Naar het oordeel der directie verkeert dan ook de mpy' in een zeer goed weerbaren toe stand en bestaat er geen reden tot angstige vrees voor concurrentie, vooral waar van eene nieuwe concurrentie van bevoegde zijde nog niet gesproken is. De maatschappij heeft trou wens voortdurend te concurreeren met de andere groote passagierslijnen van Ameiika, die op Hüvre, Antwerpen, Breinen en Hamburg varen om niet te spreken van andere concurrentie van Amerika op R itterdam en Amsterdam ; en waar zij niettegenstaande deze concurrentie steeds is toegenomen in kracht en beteekenis, mag men met recht hopen, dat zy hare positie in het wereldverkeer zal kunnen handbaven. Da Mexican National Railroad Company heeft ter verkrijging van het geld, noodig om haar b^aïspoor op standaardbreedte te brengen en. een exstensie naar El Salto te bouwen, een readjustroentplan ontworpen. Da houders van de 6 pCts. Priorlen obligaties ontvangen 1000 dollars nieuwe 4/4 pCts, Priorlin-bouds be nevens 20 dollars voor de rette van l Juli 1901 tot l Oct. 1901; bovendien een bonus in geld van 15 dollars. Ter beantwoording van de vraag of toetreding wenschelijk ia, doe ik allereerst opmerken dat de maatschappij bevoegd is om te allen ty'de de oude G pCt-i. stukken af te lossen a pari. Dit kan wellicht reeds de koersverandering van 103ï^ tot 102 verklaren. De rentebetaling op de nieuwe stukken kan zeer waarschijnlijk verzekerd ge acht worden. Voor de toetreding tot het plan, die wenschelijk schijnt, moeten de stukken voor 12 November aanst. ingeleverd zijn bij gebr. Teixeira de Mattos alhier. Vergeet 't niet, anders gaat het recht op de bonus verloren. B«dssum,}170ct-1901Nederl. Stenografen-Vereeniging Stolze-Wéry." In navolging van de Landbouwschool te Wageningen zal thans ook de Industrieschool voor meipj as te Rotterdam, onder leiding van mej. L. C. Gehricke aldaar, een cursus geopenen in de stenographie volgens het stelsel »Stolze-Wéry''. Het diploma A. voor de zuivere toepassing van het correspon dentieschrift en vertrouwdheid met het systeem »Stolze-Wéry" werd verstrekt: aan de dames J. E. Bylevelt, Rijswy'k, A. M. Sanders, Amster dam, P. A. Steinz, kantoorklerke, 's Gravenhage en aan de heeren J. van Buuren, leerling Handelsschool, 's Gravenhage, J. Diebels, leer ling expediteur, Utrecht, E. A. V. Muller, leerling. Handelsschool, Amsterdam, Jan S^hrieken, leerling Normaalschool Alkmaar, en G. van Voorhuy.iec, kantoorbediende, Amsterdam. Vivat's Geïllustreerde Encyclopedie. Oader bovenstasnden titel wordt door de Uitgevers-Maatschappij »Vivat" een verklarend en beschryvend woordenboek uitgegeven dat door den heer J. Kramer, bijgestaan door ean staf van bevoegde medewerkers, wordt geredi geerd. Vooral aan de rubrieken aardrijkskunde en geschiedenis, natuurkeunis en rechtsge leerdheid wordt veel zorg besteel. Da druk is duidelyk en illustraties en verdere uitvoering zyn alleszins voldoende. De uitgave is thans ge vorderd tot aflevering 19, einde met het woord chèqie. In deze aflevering trekt o.a. de aandacht het woord «Carmagnole", dat onder meer den gehaelen tekst en muziek bevat van hetrevolutionnaire lied. BOEKAANKONDIGING Hot verzorg ik mijn kleintje? Uitgever A. E. van der Heide, Haarlem. In tegenstelling met het de vorige week bespro kene, meen ik dit boekje met kracht te mogen aanbevelen. Gsheel in overeenstemming toch met hetgeen deze (ongenoemde) schryver in zijn inleiding belooft, nl. een beknopte handleiding te willen samenstellen voor moeders uit de breede schaar der eenvoudige burgers en der armen, dien slechts in geringe mate de voorlich ting van de talrijke bestaande boeken en andere nauwkeurige raadgevingen voor hunne kinderen ten dienste staan, wordt hier het onderwerp op verdienstelijke, sobere, haldere wijze be handeld en worden de noodiga raadgevingen tot de meest voorkomende zaken beperkt E i dit alles geschiedt op eene zóólanige wy'ze, dat van deskundige zijde daarop nagenoeg niets valt aan te merken. Hst ware te wenschen, dat dit boekja bij duizendtallen onder het »volk" werd verspreid (waartoe de lage pry's. / O 15 de gelegenheid biedt), opdat eene veelal door domheid en vooroordeel ingegeven behandeling, plaats make voor eene verstandige, doeltreft'jnde, deskundige opvoeding in het welbegrepen belang van on telbare kinderen, die tot dusver als slachtoff jrs der onwetendheid vallen. Want ean niet te weerspreken feit is het, dat, wordt het pasgeboren kiad naar de in deze 28 bladzyden gegeven voorschriften behandeld, het hooge cyfer der kindersterfte, ontegenzeggelijk eene belangryke daling zal ondergaan. Dr. K. De depecheri/jder van De Wet, door F. J. MIJASSEN Utrecht, W. de Hian. /O 30. »Ten voordeele der concentratie-kampen in Zuid-Afrika" staat op de omslag en dat maakt veel goed; zo mytnert men bij zich zelf als men de eerste 2 bladzyden gelezen heeft en telkens aan de historie van Prikkebeen heeft moeten denken om de eentonige twee aan twee rymende 4-voetige verzen; je denkt gelegen heidspoëzie van het ergste genre, maar als het verhaal eigenlik begint dan is het toch wel gezellig verteld, zo zonder dichtertaai, zo maar als 'en historietje van het slagveld meegebracht, ja ziet de lokale kleur er overheen liggsn, de mensen leven en spreken als ze doen dunkt me en je wordt geboaid door de avonturen van da kranige postbode Joos Bronkers, die na Rodewal de Imperial Yeomenry weet te verschalken; de verteller laat je niet los, opgewekt en leuk als-ie is; bet moet wel prettig «gezelsen" zijn met hem. Het is dus niet alleen om de goeie zaak maar ook om de uiting van levenslust en kracht zelf, dat ik het in veler handen hoop te zian. Dat doet 'en mens z'n hart goed. Haarlem. J. B. SCHEPERS. Nederlandich-DintïChlIandeliU'oordenboek, door II. L UEVKOOP. Uitg. Wilms & Co., Amsterdam. Blijkens het voorbericht ia dit woordenboek bestemd voor hen, die reeds goede vorderingen in het Duitsch gemaakt hebben. Het bevat een schat van woorden en ook vele uitdruk kingen ontleend aan handel, scheepvaart en industrie, waarvan de samenstelling zeker vee! tijd en arbeid gekost heeft. Doch of het als woordenboek voor den handel veel praotische waarde heeft ? De schryver is om een niet te doorgronden reden afgeweken van de goede gewoonte in woordenboeken steeds het geslacht der zelf standige naamwoorden te vermelden. Do heer Heykoop geeft slechts hier en daar, waar het eene uitzondering op een regel, of een twijfel achtig geval geldt, het geslacht der woorden aan. De handelsman, die het boekje op zijn bureau geplaatst heeft, en hierin een woord naslaat, zal een ander woordenboek ter hand moeten nemen, om het geslacht op te zoeken. Ook zij die de Duitsehe taal machtig zijn, kunnen niet geacht worden zich de geslachtregels en het tal van uitzonderingen steeds te herinneren. Het is jammer, dat de geslachten niet in deze uitgave vermeld zyn. Hierdoor verliest het werkje veel van zyn waarde. Of het boelij a volledig is, moet natuurlijk het gebruik leeren. Doch wij hopen, dat ons hoofdbezwaar bij een tweeden druk zal worden weggenomen, en het aantal uitdrukkingen aan de handelscorres pondentie ontleend, dat naar ons bij het door bladeren bleek voor belangrijke uitbreiding vatbaar is, zal worden vermeerderd. Ejrstdan zouden wij dit handelswoordenboek zonder voorbehoud kunnen aanbevelen. A. D. Het Teeken den Kmizes. E'n verhaal uit den tijd van Xero, door WIL'O.V BASKET Uit het Engelsch vertaald door S. C. By Höveker & Wormser, Am sterdam-Pretoria. Een verhaal. Maar niet geschiedkundig. Romantisch, al komen Nero, Poppaea,Tigellinus er in voor. 't Moet dienen om een denkbeeld te geven vau den machtigen invloed, door het Christendom in het ontzedelykte Rome van Nsro geoefend, op nog niet geheel bsdorven harten van Romeinsche patriciërs, door de eenvoudigen dier dagen, die den Nazarener aanhingen, vooral door een reine jonge vrouw. Het verhaal laat zich aangenaam lezen en in een frisch tafreel weer eens zien, wat de zegepraal van den Christus heeft gekost. Maar diepen indruk maakte het op mij niet en zal het waarschijnlijk ook op anderen niet maken, aller minst op da Jeunesse d'oréa onzer dagen. Want het is den schryver niet gelukt door zyn persoon van Mercia duidelijk in het licht te plaatsen, waarin de alles overweldigende, de zoo heerlijk heiligende kracht van het eerste Ctiristendom, of liever van het Evangelie school. * * * Overdenkingen, door CAKMEN SYLVA. Uit het Duitsch door mevr. B. DE GRAAFFv. CAMELLO. Bij L. J. Veen, Amsterdam. Ean koningin op den kansel. Eanigen tijd geleden besprak ik in dit blad een soortgelijk boekja van een vaderlandsche en zei toen: »e e n vrouw op den kansel." 't Gaat nu naar : de vrouw op den kansel. Vooral als zij zulk goed werk doen als die vadsrlandsche en nu deze vreeaide vrouw. Wint goed werk zyn deze stichtely k-godsdienstige over denkingen der zwaar beproefde vorstin en da daaraan telkens verbonden gsbeden mogen inderdaad dien naatn ten volle dragen. Of die »0 verdenkingen" zijn voorgedragen van den kansel, weet ik niet. Verdienen doen zij 't. Da eenige aanmerking, die ik er op zou willen maken is deze en misschien raakt die nog 't meest de vertaling dat de zinbouw het pakkende, vooral voor eenvoudigen, verzwakt. Deventer. W. ZAAMEUG. NIEUWE UITGAVEN. T)t Katholieke gidi-joiirnahstiek, door een Journalist, overgedrukt uit de O -tobar-afl 1901. Hiarlem, }V, Kappers. DJ wonderen van den Anti-Cirist, naar het Zivaedach van SELMA LAGEKLOF, do.ir BETSV NOKT, 2 deelen, Amsterdam II J. W. Bjcnt. Voor 't oofi VIM de wereld, door SU/E LA CIIAPELLE KOOBOL. 2 deelen. Haarlem, I)j Erven Loosjes. DJ Mensclt. E^ne ontwikkeling:) geschiedenis der liefde. Mat talryke versieringen, vervolg op »is liefje in de natuur" naar het Duitsch door W BÖLSCIIE voor Nederlan l bewerkt door dr. A. J. C. SsuDKn.3. Zutphen, W. J.;Taieaie, Co. JAN VAN HOÜTCM'S, Spietsen van ocer de Peel, waarin het miatsshappelyk en politiek leven dar gemeente Valdheim, gelegen tusschen O jst-Friesland en de Schelde, beschreven wordt dojr HBHJIA.S H J. MAAS. Hulmond, Van Moorsel & van den Bjogaart Biknopt praktifch leerbiek der oever-, strand-, duin- en dijksverdediging samengesteld en be werkt door L. R. PLASSCHAUT. Mat 1GG ii^uren in 17 platen. Compleet m 7 afleveringen. Verschenen att. I. Amsterdam, C. A. J. van Dishoeck. 'n /teemansljruid, door TUÉRËSE HOVEN. 2 deelen. Haarlem, De Erven Laosjes. Inhoud van Tijdschriften. Tijdschrift voor 0/iderwi/jsen Opvoeding, IVe en Ve afl : M. J. Lingeveld te Haarlem, Proeven met doorloopenden hersenirbeid genomen op schoolkinderen. F. P. H. Prick, (Batavia), Klassieke opleiding en middelbare bevoegd heid. Dr. E. Epkema, (Z ilt-Bommel), Iets over Latijnsche scholen vóór 1130. Dr. A. C. H. Bjissevain, (Winschoten), 71e algemeene ver gadering van het Ganootschap van leeraren aan Nederlandsche Gyainasiën. Kleine bijdra gen: Dr. A. Habets, (Hasselt), Briaf uit Balgië. Dr. J. Myers, (Hoorn), Gaschiedenis der letter kunde op de Hoogere Burgerschool. Antwoord aan den heer Taco. H. de Baer. F. P. II. Prick, (Batavia), Indische Kroniek, III. Dr. A. M. C. G. Knotnerus, (Utrecht), Hat Pedagogisch Seminarium te Utrecht. S. Braak, (Winschoten), Ean en ander over de Marburger Feriënkurse. F. J. Vaes, (Rotter dam), Da bevoegdheid van ingenieurs tot het geven van M. O. Inhoud van belangryke boeken, artikelen enz.: Studiereizen van leeraren in de aardrijks kunde, door II Zondervan. School en spel, door J. C. G. Grasé. Bjekbeoordeelingen : Hanri Straub, Répétition générale al'usagede ceux qui tudient Dubois (partie Complémen taire) avec indication des tolérancea permises par l'anê.édu 2G Fevrier 1901. Dr. J. D. E. Mortimer, Da verpleging vau het zieke kind in eigen woning. S. Fieken, Oolijk en vroolijk. II. G Baints, Antwoord aan dr. J. J. A. A Frantzen. Mededeelinijen: Een schoolreisje, door J. B. Ean schjolreis, door dr. A. C. H. Boissevain. DJ Nieuwe Eeuw. Earste jaarg. No. l!), Orgaan van de Universeele Broederschap : Orga nisatie onder leiding van Kitherine Tmgley, Point Lorna, San iego, CalifjrniëV. S. A. Tijdschrift roor toegepaste Scheikunde en IIi/:jii>ie, Dael V, No. : O/er de bepaling van het vetgehalte van tarwebrood en het beant woorden der vraag of brooi met melk, met water of onder toevoeging van een ander vet dan melkrfet. is gebakken, door J. C. Bjrntrop, Ie assistentscheikundige bijden gemeentelijken Gazondheidsdienst van A-nsterdatn. Bijdragen tot de geschiedenis van den ba ;iilus prodigiosus, door B. A. van Ketel. De A uminothermie, door ,dr. L Th Raiger. Biologische zuivering van rioolvocht en afvalwater, door dr. W. P. Jorisssri. O.-er de prophyiaxie der tuber culose, door dr. II G Ringeling. Referaten. Industriëele meiledeelingen enz. Boekaankondiging. Correspondentie. 7 ijdfichrift van liet Koninklijk Ntderlan/hch (rcnootfichap roor Mant en l'tnninykunde, 4; all.: Beschrijving der Naderlandsche of op Nederlanders betrekking hebbende penningen geslagen na November l.s<iJ, door W. IC. F. Zwierzina. Bjuwstoffjn voor eene Geschie denis van het Nederlandsche Geld en Munt wezen : Ordonnancie up t stuck van der munten gemaickt in den jaere 1431, 13 in Julio, door 1-Ved. Galand. (Vervolg).?Gemengde berich ten : Penningen op den Zuid-Afrikaanschen Ojrlog. De verzameling Du Crocq, gelega teerd aan het Genootschap. Uit de pers: Hit Curarioscae muntwezen. Keizer Wilhelm medaille-ontwerper. Penning standbeeld Willem I te Potsdam. Wetgeving : Wetten van 28 Mei 1901 Stbl. NOS. 130 en 132, hou dende bepalingen omtrent het toezicht en de zorg over de zaken der Munt, en tot nadere regeling van het Nederlandsche muntwezen. Inhoudsopgave der tijdschriften, die het Genoot schap in ruiling ontvangt. Vergaderingen in 1901. Verslag van den Sakretaris over 1900. Verslag van den Konservator o?er 1900. Ledenlijst. Inhoudsopgaaf. Errata en Addenda. Verwijzing der platen. Warendorfs Geïllustreerde Vamiliekahnder mor 1902: Volledige Kalender met plaats voor notitiën en kasboek, postgids, telegraafgids, feestdagen, munttafel, enz. Da volgende novellen en schetsen: Da naus door Justus van Maurik. Stiefmoeder door Melati van Java, Balia door Truide Kok, «Als mijnheer zal wisselea" door F. de Sinclair, Ean rentenier door Willem Otto, Advendo-R^petiesie door Jan Faith, Cel-Fred door P. Ros'ger. 16 groote platen naar teekeningen van Jozef I-iraëls, Mesdag, Breitner, Apol, Tjorop, Earelman, Weissenbruch, Poggenbeek, Josselin de Jong en anderen, lader kooper ontvangt gratis 4 premiën: Ean groot, nieuw, in vele kleuren gedrukt faoiiliespel getiteld: Het spel om den kerstboom; een gezelschapsspel, ge titeld: door Ne Ierland; een keurige portefeuille almanak in gt-ïiustreerden omslag voor hoeren; een keurige portetnonnaie-almanak in ge ustreerden omslag voor dames. Kigtn Haard, No 42: Da Waterwolf, een dorpsvertelling uit den tijd der droogmaking van het Haarlemmermeer, door J. Eigenhuis, XI. Oranje N issau's Oord, Sanatorium voor Linglijders, door Hugo Saringar. I, met af beeldingen en plattegrond. Juffrouw Laterveld's overpeinzingen, door M. de Vries. Tyoho Brahé, met portret en afbeeldingem. Verscheidenheid. Feuilleton. iMiMiiiiiiuNmiiMiiimiiiiiiuiiiiiiiiiiiiimittMK HILTSJES Naar hef Duilfch, van IDA Boï-Eü. (Slot.) Een paar dajen later ontvinïde heer L. Aarenberg een sierlijk briefje, waarin hem werd verzoc'it met zijn bïkende edelmoedige liefdadigheid den bazaar te gedenken, ten eerste door een geschenk te ge 7en voor de verkoopiafels en ten tweede door den bazaar met eeu bezoek te ver,;eren. De onderteekening van het brief j-; maakte op den heer en tn»vrouw Airtnberg een overweldigenden indruk. //A'ice voa Kleber, hofdame van Ilire Hoog. beid Prinses H:^nriëte Aiclaï-ie." i-Een prinses! Familie van den keizer natuur. lijk. Go l, Aareuberfr, dat kun je hpuseh niet laten. Dat moet je doen. Zou'ii eer!" Ja, dat zag Aa-eiiberg zelf ook ip, daaraan kon hij zich niet onttrekken. Het zou htiu weer een aardig sommetje k >&ten. Maar ocu, ze hadden hun gtll toch om het uit te geven. En tegen eea prinses kan msu toch niet ,,neen" zo^en. Mevrouw Aarenberg had in'usschen ook al g imtrkt, hoeveel er iu Berlijn in de couranten staat over zaken, die volgens haar meeuin^ andere menschen n;et aangingen, bijv. dat de dochter van geheimra-ad A. verloofd was, of dat het een of andere lid van den gemeenteraad influenza had. Als het nu ook eens in de cou rant kwam te staau, dat de Aarenbergs op don bazaar waren geweest en een cadeau hadden gegeven. Mijnheer Keszler, verheu^d-gewichtig de han den wrijvend, gaf raad, zooveel men maar hebben wilde. Eeu zeer dure en dank zij de hulp van den winkelbediende, ook zeer smaakvolle vaas werd aai de hofdame gezonden. Een paar dagen lafer stond in een van de B'.rlijusche bladen te lezen, dat, er reeds eeu rijke voorraad eadeaux voor den bazaar was in gekomen. Ud vet-oogen iüde soep werden af zonderlijk opgenoemd; de gift van Hare Hoog heid Prinses Hmiriöi.te Aitlaile had de eereplaals, hoewel het slechts een fiaaielithographie" was; maar daarna volgden alphabetiscb de an dere gevers, en aan het hoofd daarvan de heer Aarenberg met zijn kostbare" vaas. TVee weken ,'a'er reden de heer eri mevrouw Aarenberg naar den bazaar. »Hadden wij ons kleine coupeetje nog maar!" zeide Aarenberg met een zucht, gewijd aan de herinnering van het keurige, met blauwe zijde gevo:rde coup3etjp, waarin hij indertijd voor 15 mark bruidsparen naar de kerk had laten rijden. »Als we dat nog hadden, zouden we het ons zelf toch niet gunnen " zeide ij en begreep nie1", |,oe haar man de vroegere en de tegen woordige omstandigheden zóó door elkaar kon halen. De dure en smaakvolle vaas, \Veener porcelein, had bij freule von Ivieber het voornemen doen rijpeD., haar uiterste best te doen, zich vaa dien vrijgevigen mijnheer Aarenberg meester te maken, ten ehde de mng -lijkheid, dat een andere groep liefdadige vrouwen hem aan de prinses en haar cliq^e zou afhandig maken, ge heel buit-.'n te sluiten. Natuurlijk zoa de man dein bazaar bezoeken. Maar hoe hem te her kennen i- Bruuo en SieJler moesten onder het publiek uaar hem suuff.leu. Bruno, freule voii Klebcr's brosder en zijn vriend von S.edler waren 1wee jouge rech'sgeleerden, die bij de door Prinses Heuriëtte A lelaïie op touw gezette plechtigheden of feestelijkheden dienst deden als fecstcommiss'trissen en als het uoodig was ook als aaumoedigers en aanvuurders, door een beetj: //!even iu de brouwerij" te brengen, wan neer de bazaarbezoekers uut genoeg kooplust aan deii dag legden. Deze twee moex/en erin slagen, onder de honderden helaas, het waren nooit duizenden! bezoekers, den nieuwen man op te sporen. Maar de heer A;ireubtrg en echtgenote zorgden in alle onschuld zelf ervoor, dat zij werdeu herkend, tlun wel ecni,;sziu.s burgerlijke, maar toch statiee verschijningen vielen dadelijk in hfjt oog. Noz beke k Bruuo voor Kleber, lief kooiend zijn klein, witblond Habv-snorrdju opstrijkend, de zware zwart-zijdeii j »p >n en dm modernen mantel van mevrouw Aareiib.rg, terwijl hij haar aarzelen! volgde, toen mijnheer Aareuberg plotseling op luide:), vroolijken tooa zeide: »Kijk, oudj-, onze vaas!" Dadelijk ging Bruin van Kleber, gebruikma kende van zijn recht als feestcomniissaris, op het echtpaar toe, sprak hen aan, wees hen op de tafel, waar de vaas te midden van allerlei mooie zoowel ais prullerije voorwerpen prijkte, en vroeg, of zij niet iets wilden kjopeii van Harfi Hoogheid zelve. Die lange, magere dame niet het lorgnet op en niet het verkuepeu, rimptlige gezicht, waar boven recht overeind eeu bos witte reigorveeren van uit haar kapothoed oprees, dut was dus prinses lleuriette Adelaïie? Ka hun vaas stond op do vorstelijke verkooptafel ? ! Wat een eer! Freule vou Ivleber, die den wenk van haar brosder begreep, lokte het echtpaar met haar b.cmiiinelijksteu glimlach. //Kijkt u eens, mijnheer, dit spelaenkussen voor mevrouw .. ." //Eigen werk van Hare Hoogheid," fluisterde Bruno. En zijn zuster ging voort: Onze beste stukken zijn helaas al weg. Ik kan u alleen nog maar kleinigheden aanbieden. U kijkt zoo Baar die vaas, dat is onsmooibte stuk. Maar het spijt mij voor u, dat ik u moet zeggen, dat zij al door vorst eodor PobiakoE." is aangekocht." Aarenberg lachte met zijn heele gezicht. //Neen, dank u wel, freule, die had ik toch in geen geval gekocht, die is immers van mij zelve afkomstig." Freule von Kleber was zeer verbaasd en zeer verheugd. Hare Hoogheid moest bepaald kennis maken met den man, die zoo. ... En als zij zoo vrij mocht zijn.. . . Uwe Hoogheid, dit is de heer Aarenberg, de edele weldoener." Eu de lange, magere dame keek hem zeer uit de hoogte, maar zeer minzaam aan, en hoopte, dat bij weiken van naastenliefde de heer Aaren berg steeds tot de haren zou mogen worden gerekend. Aarenbrrg boog en zijn vrouw glimlachte trotsch. Natuurlijk kon men op hem rekenen. Maar zonder dien vrieudelijken mijnheer Vor. Kleber hadden zij 'toch niet geweten, hos zij zich iu de gegeven omstandigheden hadden mosten gedragen. Die aard ge jonge mau fluis terde hen toe, dat zij een door de prinses ver vaardigd speldenkus t n moesten nemen, en daar voor een biljet van honderd Mark op de tafel moesten leggen. Daarmae zouden zij Hare Hoogheid ontzaglijk veel geroegen doen. De heer Von Klebar stelde zich daarna aan de Aarenbergs voor en sletpfe hen mee naar nog een paar andere tafels- Galant overhandigde hij mevrouw Aarenberg eea ruikertje viooltjes en zeide totn met een overmoedigen glimlacb, dat de heer Aareuberg daarvoor een goudstukje moest geven aan barones Meysenheim, de bloemuuerkoipster. Diep onder den indruk reden de Aarenbergs raar huis. DiV, was nog eens iets geweest! Nu begoniieu zij eerst recht te leven! Voorgesteld aan een prinses! Bijna intiem geworden met, zulke voorname menschen, die zeker wel tot de hofkringen behoorden! 'i K*"am er niets op aan, dat het een beetje veel geld had gekost. Nu hadden ze toch een-, ia h u a leveu het, gevoel gehad, alsof zij tot de aristocratie behoorden. Eu dau het bericht in de courant! Zij ont vingen er eeii ouder kruisbaad, want de dagblater, die zij lazen, bevatten slechts een paar rcgeh over den bazaar. Maar deze courant noemde namen! E v wie kwam weer Let aller eerst? Airenberg. Ei liij werd genoernd : /,onze nieuwe, door zijn grorte liefdadigheid reeds zoo gunstig bekende medeburger." Als de Mollers en de Vohwiukels dat eens lazen l De vreugderoes werd wel een beetje bekoeld door eea brief, die nog denzelfden dag werd bezorgd. Ds echtgenoote van deu handelsraad Lohmann schreef daarin : //Bij alle werken van naastenliefde vindt mee uw hooggeachten naam steeds aan het hoofd. Mogen ook wij hopen, uw menschlievende bslangsttlling cp te, wekken voor een voornemen dat ook in de allerhoogste kringen levendige deelneming heeft mogen ondervinden ...." D.tmaal gold het geen feestelijkheid, geei bazaar, maar slechts een oproeping ten gunste van een onderdeel der inwe»dige zending. Doel de heeren en dames verzochten den heer Aarenbere-, lid van de commissie te worden. De vrouw van een handelsraad imponeerde mevrouw Aarenberg lang niet zoo erg als de hofdame van een wezenlijke prinsee. Daarom zeide zij ditmaal ook niet: //Dat kun je onmo gelijk latei]." Integendeel, ??liaar eerate woor den waren : »God, dat kost weer een hoop geld. Maar ... de toe'-psling op de deelneming vaa de allerhoogste dringen. Ea dan de vriendelijk heid, die prinses Henriëite Adelaïie hen had betoond! Als nu de voorname dames onder elkaar eens er over spraken, dat de Aarenbergs per slot van rekening toch niet zoo heel edel moedig waren. Het echtpaar besloot den heer Kessler weer om raad te vragen. Zijn commentaar op den r.aam van den handelsraad Lohmann bestond slechts uit uitroepen en afgebroken zinnetjes. //O. .. vele malen millionair er^ ia de gratie bij de hooge lui prima qualiteit drommel?, mijnheer Aarenberg, a komt op die manier ia kringen!... Nu, wie weet, over een jaar feliciteer ik u met een ridderorde . en als u er eenmaal ca helt... Wat?! door zoo iets kon men zelfs een ridderorJe krijgen? Ea die Lohmann was een ,groot heer", zooals Keszler zei? En het was een heele eer, in zoo'n commissie te komen? Ja, nu ztile mevrouw Arrenberg toch; Manlief, dat kun je niet laten." Na geruimen tijd verscheen de oproeping, onderteekend door meer dau vijftig namen. /-L. Aarenberg, rente,lier, Berlijn," was de eerste van deze alphabetisch gerangschikte namen, en na hem volgden ia de lange lijst graven, presi denten, edelvrouwen, enz. Ook onder de ontvaigea bijdragen stond die, van Aarenberg aan het hoofd, en zooals het bij zoo'n in het, oog loopendt plaats behoort, met eeu 11 nk cijfer. Van dien dag af was er geen houden meer aan. Geen soepuitdeeling, geen kraamvrouwenijirichting, geen negeijongetjes-bekleedings vericuigiBg, geen kerkbouw-couiiiHSsie, geen tehuis voor verwaarloosde kinderen, niets werd meer gesticht opgericht of gebouwd, zoader dat men Aareubergs naam aan het hoofd las. Ea zelfs in de eerste en grootste dagbladen heette hij altijd: //de bekeuli menschenvriend." Bij persoonlijke samenkomst met al zijn liefdadigsheid.-genooten, was hij uit eerbied eii uit onzekerheid gesvooiilijk zeer stil en beseheide!:, zoodat hij nooit «onmogelijk" werd gevonden. De heeren hadden toevallig eens ontdekt, dat hij verstand had vai paarden, en toen beweerde de een of ander, dat Aarenberg uitgestrekte gronden eu een beroemde stoeterij had bezeten. ergens achter in Hongarije. Nu, dat kou men niet gemakkelijk controleeren en het klonk defti'.genoeg. Eeu jaar ging vojrbij en een tweede jaar eveneens. Maar de ridderorde bleef uit. Ea langzamerhand leerde Aarenberg zijn nieuwe wereld overzien met deuzelfden helderen blik. die, gc-paard aan een vasten wil, hem ia zijn oude wereld zoo goed vooruit bad geholpen, Meiiscben, die zich door hard werken eeu groot fortuin verwerven, zijn gewoonlijk niet dom. l Toen Aarenberg in zijn veeleischende nieuwe omgeving eenmaal vasten grond onder de voeten liad. gekregen, begon hij ook al lieel gauw in te zieü, dat die omgeving uiet de z'jne was. Hij hield een groote afrekening met zijn bankier. De vijfhonderdduizend mark waren tot driehouderdvijfiigduiz-ud ingekrompen. Nu, das schikte miril. Maar hard was het toch. »()udje/' zeide hij tot zijn vrouw, nu gaa:r~ we ook maar dadelijk Berlijn uit, anders loopi het nog maar uit op een vereenigiug tot oadersteuniug vaa den verarmden Aarenberg." Had het toeval gewild, dat Zylinsky of iets dergelijks had geheeten dan zou hij nooit zoo'n bekend man zijn gewordeu. Zijn A. had hem honderdvijftigduizend marigekost.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl