Historisch Archief 1877-1940
H'. 1271
DE AMSTEEDAMMEE
A°. 1901.
WEEKBLAD VOOE NEDERLAND
Dit nummer bevat een bijvoegsel.
Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTUS VAN MAURIK Jr.
Uitgevers: VAN HOLKEMA & WAEENDORF, Heerenirracht 457, Amsterdam.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 121).
Abonnement per 3 maanden ? 1.50, i'r. p. post ? 1.65
Voor Indiëper jaar mail 10.
A&onderljjke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar 0.12'/«
Ht blad il Tvkrijgbaar kiosk 10 Boulevard dei Capucines tegenover h«t Grand Café, te Parij».
Zondag 3 November.
Advertentiën van l?5 regels f 1.10, elke regel meer ? 0.20
Reclames per regel 0.40
Annonces uit Dultschland, Oostenrijk en Zwitserland worden uitsluitend aangenomen door
de firma RUDOLP ilOSSE te Keulen en dooi alle filialen dezer firma.
onze Abonnés
Redactie en Uitgevers van De
Amsterdammer Weekblad voor
Nederland", hebben gemeend bij
gelegenheid van de opening der
Nieuwe Tweede Kamer hunne
abonnee te verplichten door de
samenstelling van een nieuw
Album, bevattende de PORTRETTEN
van de leden der Tweede Kamer,
benevens eenige mededeelingen
betreffende partij, maatschappe
lijke positie enz.
Het album zal de volgende
week verschijnen.
Niettegenstaande de groote
kosten, aan die uitgave verbon
den, worde dit album uitsluitend
aan de abonnéa van ons Week
blad aangeboden voor slechts
vijf en twintig cents.
Thans is de gelegenheid open
gesteld om zich de ontvangst van
een exemplaar te verzekeren.
Abonnéa in de stad gelieven
daartoe 25 Cents te storten ten
onzen kantore, Heer en gracht
457, terwijl den abonnés buiten
Amsterdam verzocht wordt dit
bedrag in postwissel te zenden
aan de Uitgevers v/h Weekblad,
VanHOLKEMA&WARENDORF,
te Amsterdam.
MlllllllfIMIItllllllNIMIIIIIMIMHIl
INHOUD.
YAN VERRE EN VAN NABIJ: Boycot. De
boycot en Rotterdam, door J. F. Niermerjer.
Een aforisme. Haarlem en de H. IJ. S. M.
Onze onware Oorlogsbegrootingen. Voeding en
kleeding voor het arme schoolkind, in den
AmsteramScïien gemeenteraad, door Secans.
Thorbecke's school, V, (Slot.), door mr. J. A.
Levy. Aan do Afghaansche grens. SOCIALE
AANGELEGENHEDFN: De invoering der Onge
vallenwet, II, door C. v. D. KUNST EN LET
TEREN: Muziek in de Hoofdstad, door Ant.
Averkamp. Amsterdam, door W. Steenhoff.
In Arti, I, door J. W. N. Voor 't oog van de
Wereld, door Otto Knaap. Naieve poëzie, door
Edw B. Koster. FEUILLETON: Letta, door
Ouïda, II. RECLAMES. VOOR DAMES:
Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid. H. C.
Andersen's jeagd, II, (Slot.), door een Odenseaner.
Allerlei, door Caprice. SCHAAKSPEL.
PINANOU5ELE EN OECONOOISCHE KRONIEK, door D.
Stigter. INGEZONDEN. PEN EN
POTLOODKRAS3EN. ADVERTENTIËN.
fimiHtl
MIIIIMIIIIIIIIIillllllHIII
IIIHIIIIIIIIIIIIIIIilllHillllllllllM*
Boycot.
,Maar is er dan niemand, die zijn stem
verhi ffdn zal tegen deze uitroeiing van twee gebeele
volken ?
»Is er dan volstrekt geen solidariteit meer
onder de beschaafde volken, geen begrip van
meufchtlijkheid en menfchenwaarde meer onder
de Regeerirgen, dat zij niet protestceren tegen
zulk een moord?
\\ ant wat daar in Afrika geschiedt, is geen
oorlog meer; het is zooals prof. Ds Louter het
gisteren in de vergadering van den Protestanten.
bond noemde: »het uitroeien van twee vrije
volken op waarlijk kannibalistische wijze, terwijl
geen enkele mogendheid een bat d uitsteekt om
bet tegen te gaan.
»Ciiamberlain en Milner durven het openlijk
uitppreken niet te zullen rusten vóórdat zij de
Boeren, die den moed hadden Engeland's wereld
macht te weerstaan, zullen hebben vernietigd.
De mededeelingen eener Boerenvrouw in dit
nummer doen ons zien, op welk een schande
lijke wijze dit is geschiedt; op welk een
menschonteerende wijze vrouwen en kinderen worden
behandeld door de EBgelschen.
»Dit noemt men in Ergeland liefdadigheid
en mensch! ievendheid; maar in elk ander land
zal men het laagheid, wreedheid en wraakzucht
noemen.
/,0f is het niet laag, vrouwen te mishandelen,
omdat de mannen zich blijven verzetten tegen
de overheersching?
*Is htt niet wreed onschuldige kinderen te
laten sterven, omdat de vaders strijden voor hun
goed recht en hun vrijheid?
En is het geen wraakzucht de nederlagen,
die men niet kan uitwisschen, te verhalen op
weerlooze gevangenen?
En Europa ziet dit aan, zonder een woord
van protest r"
Aldus de zaakkundige en gevoelige
schrijver van het »Buitenlandsch Overwicht"
van Het Handelsblad.
Is er dan volslrekt geen solidariteit meer
onder de beschaafde volkeren ?
En Europa -ziet dit aan, zonder een
woord van protest ?
Neen, mogen wij hem antwoorden, daar
is solidariteit onder de volkeren... Getuige
het Boycot-plan, reeds langs de geheele
Europeesche kust met sympathie verno
men, maar door het Handelsblad
wederstaan; daar klonk meer dan een woord
van protest: het Boycot-plan te beproeven
is wel de nobelste daad.
Arme Handelsblad-idealisten!
Dat is en blijft maar altijd de oude
geschiedenis: de menschen naar den Hemel
wijzen en hier op aarde als een trouwe
wacht te staan ter bewaking van de stoffe
lijke belangen, ook als er getuigd moet
worden van xlaagheid, wraakzucht, wreed
heid", van een »menschonteerend"-»vrouwen
en kinderen uitr< eien'°. Vervloek den
duivel met zijn hehch bestaan, maar
laat hem begaan, opdat het u niet meer
dan Boorden, woorden en nog eens woorden
koste!
De maat i» vol, de maat loopt over...
reeds lang. En daar rijst een stem als
een loeiende stormwind langs de zet en
en over de landen... komt allen, gij be
schaafden, hoog of laag, en sluit u bij ons
aau om te teugelen en te temmen dat
woest, schijnheilig en bloeddorstig ras van
menschenslachters. In naam van Christen
dom en Beschaving, verklaart den
bloedeloozen oorlog aan den bloed oorlog. Doet
uw plicht, 't Gaat om de ziel der vol
keren! En de beroeps-idealisten geven
tot bescheid: O, edelaardige
menschenvrienden, uw gemoed is bijna zoo vurig
als het tnze : doch laat u niet te ver voeren;
weest toch kalm en denkt na; daar is nog
wel een maand, en misschien een jaar
de tijd... wij hebben opnieuw eenige rie
men papier en een vereche flesch inkt
besteld; gij, die EU niet langer die
schending van vrijheid, recht en
menschelijkheid meent te mogen dulden, gij hebt
gelijk, volkomen gelijk, maar de Handel,
de Nijverheid, de dubbel tjes,de dubbeltjes
Zou het mogelijk zijn dat het Handels
blad zulk een houding bleef aannemen?
Wij gelooven.het niet>
* *
*
Ongeveer tegelijk met het boycotplan
zijn Amsterdamsche predikanten en pries
ters met een »adres" aan de Mogendheden
verschenen »die elkander op het vredes
congres te 's Hage de hand hebben gereikt".
De heeren zijn voorstanders van Arbi
trage, en de Regeeringen schijnen daarvan
maar niet te willen weten.
Dit herinnert ons, dat ieder, hoofd voor
hoofd, dat vooral de Kerk vaK Christus den plicht
heeft, op te komea voor de algemeene, de hoogste
belangen der menscl iieid, de beschaving, de
humaniteit, de moraliteit, de religie.
«De voorgangers in de Kerk van Chribtiis
kunnen n:et zwijgen, EU de grondslagen van
godsdi(nst en zedelijkheid worden aaLgeraud.
Zich voor de waarheid in htt g< richt te begeren,
op te komt n voor het recht Gods, de taak te
verrichten die Israëls profeten aan het hof van
Achab, David, Rehabeam hebben vervuld, ligt
stellig niet buiten den krirg van bunne bevoegd
heid."
Natuurlijk zien ook wij, de «nieuwe
profeten" met belangstelling op het tooneel
verschijnen.
Alleen, jammer, dat zij zoo laat optreden !
Hoe is 't mogelijk, dat wij hen thans
voor 't eerst mogen aanschouwen, -»%ich
in het gericht begevende om op te komen
voor het Recht Gods ?
En zelfs nu, zijn ze niet tijdig gereed.
,Het znu gewenscht zijn dit antwoord, collec
tief en officieel, aan alle Christelijke kerken te
ontlokken, een beroep te doen op de openbare
meeninp, om het in ruimer kring te doen hoorer,
en deze stem, aldus versterkt, te doen uitgaan
tot de Regeering.
«?Maar, de zaak lijdt geen uitstel.
//De kerkeraad der Hervormde Gemeente te
Amsterdam heeft reeds in September 1.1. besloten
sympathie te betuigen voor den door de Ge
volmachtigden der Zuid-Afrikaansche Repu
blieken ger.omen maatregel.
.Elders is reeds in denzdfden geest gehandeld."
Welnu dat fiere papieren protest van
»profeten" moet zijn loop hebben, alwfre
er ook geen sterveling, die op eenige uit
werking daarvan hoopt. Doch als dit
stuk verzonden is aan alle lieve vrienden,
die te 's Hage elkander de hand hebben
gereikt, wat dan ? Waar zullen wij de
bestraffers van den modernen Achab, David
en Rehabeam aantreffen, zich voor de
waarheid in het gericht begevende, om op
te komen voor het Recht Gods ... ? Bij
den Boycol ? Of...
Neen, laten wij nu maar hopen, dat deze
zelfde geestelijken ook een oproep tot hun
landgenooten zullen doen uitgaan, om
den kleinen potentaatjes van stad en land
op het hart te drukken, dat alle christe
nen n moeten zijn in de leer: dat het
den mensch, en een volk ook, niet baat
de heele wereld te winnen, maar daarbij
schade te lijden aan de ziel.
Dat de heeren hiermee nu eens niet te
laat komen... en toonen hoe zelfs de
Kerk voor Gods recht nog iets over heeft
en iets durft.
Ah, mijneheeren, vergeet niet, dat gij u
zelf zoo nadrukkelijk hebt aangekon
digd als Gezanten van God.
De boycot en Rotterdam.
De tegenwerking is hier machtig, maar
het heerlijke plan in den doofpot te stop
pen, zelfs zonder onderzoek, a at zal
toch niet gelukken.
Geen enkele krant durft het plan te
steunen. Het gevaarlijkst is natuurlijk de
tegenwerking der N. K. Ct., de hier
oppern achtige gids der bourgeoisie, 't Is nut
haar het oude liedje: haar moed laat ze
buiten de landspalen, en binnen de
stadspalen is er nitts dan vreeze. Alle
»bezwaren" heeft ze breed uitgemeten ; alle
ongunstige of bangmakerige berichten in
't oog loopend geplaatst; alle goede tijdingen
verstopt; van de woorden der voorstanders
alleen de onbeduidendste weergegeven
en van hun argumenten tegen de bezwaren
geen enkel; niets uit de voortreffelijke
artikelen in de Petit Bleu en De Telegraaf
(vooral die van H.); zij plaatst fluks en
duidelijk het bericht uit Ogende, dat men
daar niet mee doet en dat
daardeEngelsche schepen gelost zullen worden, die
Antwerpen weigert. Maar geen spoor te
vinden van de kastijdirg van dit dwaas
verzinsel door de Petit Bleu, die vraagt
hoe dat zou kunnen ? Ostende, dat een
paar honderd bootwerkers, en haast gein
havens en haveninrichtingen heeft!
Ze maakt haar lezers bang met het
dreigement uit de Globe, dat zoo dikwijls
door haar uitgemaakte gele blad : Enge
land kon wel eens weigeren langer de
uitvoer van wapenen uit de Straits naar
Atjeh te verbieden. Was het hare taak
niet voor de eer onzes lands te waken
door te herinneren hoe weinig dit verbod
ons bij den tegenwoordig n toestand in
Atjeh nog schelen kan, zoodat de Indi
sche Regeering er al over gedacht heeft,
het verzoek daartoe niet weer te her
nieuwen ?
Het comble is dit. De Times plaatst
een grapje van een Engelsch zeeofficier,
die vraagt hoe de Nederlanders er wel
over zouden denken als Engeland een oor
logschip naar Atjeh zond om den sultan
te gaan halen en naar Engeland te bren
gen, zooals wij met Krtiger deden; en zoo
nog wat voort. De correspondent te Londen
blaast dit op tot een telegram, haast zoo lang
als bet stukje zelf, waarin te lezen staat,
dat de schrijver der Regeering den raad
geeft, de Nederlanders eindelijk eens te
straffen voor hun Fjmpathie met de Boeren
door de Atjehers te gaan helpen met een
oorlogschip. En de redactie vindt het niet
noodig daar wat af te doen.
Maar wie wind zaait, zal storm
oogsten.
Het Rotterdamsch Nieuwsblad, veelge
lezen, neutraal volkeblad, plaatst een inge
zonden stuk van een «eenvoudige van hart",
die den raad geeft: niet boycotten, maar
bidden. Verder zwijgt het blad de zaak
ongeveer dood I
De Nederlander, orgaan van Jhr. Mr.
de Savornin Lohman, Jhr. de Geer en
Mr. Verkouteren, ter verspreiding der
Christelijk-nationale beginselen, is perfide.
Hoe wil in 's Hemels naam A. F. de
Savornin Lohman, dien ieder voor een man
van onkreukbare rechtschapenheid houdt,
de verantwoording dragen voor het
schotstuk in dat blad : «Verraderlijke tactiek."
«Droevig is het te zien, hoe ook nu
»de socialistische leiders, wier naaste
»doel is, haat en vijandschap op te
»wekken tegen allen, die de grond
slagen der maatschappij willen
hard»haven, van het Boycotplan gebruik
»maken ter bereiking van hun doel.
»Doch wat deert den sociaal
demo»craten het volk? Laat alles ten
«onderste boven keeren, laat de ellende
«toenemen het zal d schuld zijn
»van het kapitalisme, dat immers de
«wereld beheerscht. Wat beteekent de
«ellende des volks, vergeleken met de
«opkomst der socialistische wereld
shervormers!
»Is echter het volk te nuchter,
«luistert het naar verstandiger raad,
«dan heet het: »het kapitalisme geeft
«dien raad uit eigen belang. Ziet hoe
»het ook nu weer alles opoffert aan
»het goud. Hoe lang zal het volk dom
«blijven luisteren naar zulke
ellen«delingen!
«Zoo is het «boycot} lan" welk
»ook zijn einde zij alweer een
«welkom wapen in de handen dier
«vijanden onzer maatschappij.''
Boven zoo iets zet deze Tartufe «ver
raderlijke tactiek."
Om van de rest te zwijgen, alleen het
Dagblad van Rotterdam, een kleine courant,
durft eerlijk het voor en tegen te plaatsen,
en alleen de Scheepvaart komt onder de
tegenstanders met werkelijke moeilijkheden
voor den dag, waarvan dankbaar is nota
te nemen. Moeilijkheden zijn dingen om
te boven te komen.
Nu de particulieren. De heer A. Plate,
voorzitter van de Kamer van Koophandel,
geeft, in een interview door het Volksdagblad
een bestrijding van het plan uit
locaalRotterdamsch oogpuLt, waarvan de argu
menten hem n voor n door H. in de
Telegraaf uit de hand geslagen worden.
Van deze vernietigende kritiek heeft de
N. R. Ct. niets, zelfs niet de hoog-noodige
rectificatie der cijfers van den heer Plate
die volgens het Volksdagblad waren: in
Rotterdam komen «wellicht" 15 pCc
nietErgelsche schepen binnen, in Hamburg
komen 15 pCt. Engelsche.
Nadat ik den heer Plate heb medege
deeld dat het cijfer voor Rotterdam naar
de tonnermaat (de eenige maatstaf) on
geveer (want de handelsstatistiek is hier
slecht en onvolledig) zal bedragen 53 pCt.
Engelsche schepen, voor Hamburg (dat
een voortreffelijke statistiek heeft) 35 pCt.,
hem vragende of nu de conclusie dat 't in
Hamburg niets dan «belangen-sympathie"
zou zijn niet wat gewaagd is, antwoordt
hij met het volgende briefje, dat hij op
mijn verzoek te publiceeren veroorlooft:
«Ik geloof niet, dat ik gesproken
«heb van 15 en 85 pCt., wel van
»25 en 75 j,Ct. ter kenschetsing van
«het aantal schepen onder Engelsche
»en niet-Engelsche vlag te
Hamburg«aangekomen. Ik liet er toen op
«volgen dat de verhouding in onze
«haven omgekeerd was, zonder nu juist
«daarmede te bedoelen dezelfde cijfers
»in omgekeerde verhouding.
«Eene rectificatie van mij is niet
«te verwachten. Het publiek zal wel
»zoo verstandig zijn mij niet
aanspra«kelijk te stellen voor cijfers op deze
«wijze gepubliceerd."
Het publiek kan natuurlijk in alle
kranten de cijfers van den president van
de Kamer van Koophandel te Rotterdam
zien gebruiken en ze in vergaderingen
hooren aandikken, waar men bij Hamburg's
«belangen-sympathie'1 in eene moeite die
van Bremen en Stettin voegde.
Gisteren zitting van de Kamer van Koop
handel. De heer Bicker Caarten vraagt
het woord over den boycot, en vindt in
een lange speech vol algemeenheden, en
zonder cijfers, gelegenheid den voorzitter
een compliment te maken, dat hij reeds
elders »op zoo voortreffelijke wijze" de
onmogelijkheid van het boycotplan heeft
aangetoond.
Maar, Goddank, er zijn ook onder de
groote koi plui nog menschen met gevoel.
Van alle kanten is de heer Bicker over
zijn motie, die zelfs het onderzoek naar
het boycot-plan veroordeelen wou, aange
vallen. Er schoot hem niets over dan,
zooals de heer Koch van hem eischte,
zijne motie «subiet" in re trekken. Hij
deed dat, zich verheugende de zaak in de
Kamer in openbare behandeling gebracht
te hebben.
Maar ook wij verheugen ons. De doofpot
gaat niet dicht, dat is zeker. Wellicht kan
een volgend nummer van dit blad den
lezers reeds beter belichten brengen.
Rotterdam. 30 Octoher 1901.
J. F. NlEKMEIJER.
Een aforisme.
Aan een schrijven van prof, August
Pauly, te München, ocs ter inzage afge
staan, ontkenen wij het volgende:
»Was die Buren anbelangt so haben uns
in den letzten lagen die hirninelschreienden
Giüuelthaten der Eng'iii der gegen F'auen
und Kinder, in weh'hen eire teiftische
Absicht. zu erkennen ist, das Herz ersch
ttert. Es ist wahr, seit den Tsgen des
| oOjahrigen Krifgs sind solche Guiuelthaten
nicht rnehr veiübt worden. Dieser Krieg
macht mich ganz unmerpchlich. Ich freue
mich ber jeele Burenkugel die einen
EngÜinder trifit. Diese furchtbare
Schlechtigkeit cier EngÜinder ist doch nur die
Folge der verderblichen Einwirkune des
Handels auf den Menschen und eine Folge
der unmoralischen Macht des Geldes ber
die Völker, wozu f'reilich noch besondere
gebiechte Anlagen kommen, wie Egoismus
und Brutalitiit, die sich ja auch bei andern
Gelegen heiten bei den Englündern zeigen."
»Die Bestie, welche aus jedern Volke
hervorbrcchen kann, ist am gi iiulichsten
im Engliinder. Sie hat das Herz eines
Wuchererp, das Gehirn eines Folterknechts
und das Gesicht eines Pfafien."
tercssaute qunest'e De heeren Wesfrrt'oudt en Rüell
hebben toen zij hun stem uitbrachten, blijkbaar
geheel vertrouwd op de bq.'aling dat geen der lijnen
mag worden verkorlit of aan anderen overgedragen
en zijn uiut op den inval gekomen, dat in onzen
tijd, door behendige laukiersmanoeiures et n
ondel'nemii g met pak en znk in hand n van haar
eoncurrent kon overgaan, zonder dat van verloop der
concessie o t' overneming van het bedrijf sprake
is geweest, ja zouder dat >!c direitei'r der verkochte
maatschappij of de commissarissen der koopcnde
maatschappij er iets van merkten. Zilts de bepaling
dat de benoeming vau direc'enr en commissarissen
door den minister moet wnrdcn goedgekeurd is in
zoo'n geval een wassen neu.- 2).
Uit gemis a ;n schranderheid van twee zoo bekwame
mannen is echter, hoe merkwaardig ook, voor Haar
lem n;et de ho«fdzaak. Het gevaar voor <tn/,e stad
4t hier: d;.t de Holl. spoor thans baas is ol wurdt
in de Haarlemmermeer.
Dt: Hoil. spoor baas in de Haarlemmermeer, Dat
beteekent, dat deze maatschappij, die eenm;:al beslo
ten heeft, de reis tusschen Ams erdarn en hel zuiden
te bekorten en het bannvak Amslerdam?II arïem
Leideu, te oullasten, thans hernieuwde pogingen in
het werk te stelleu om de brniclite snijlijn' door
de Haarlimmn'meer aan te Irgcjen, waardoor ll:>arlem
in een uithoek van htt wereldvirkier ?al komen en
oïigeveev in de portie v n Litgcest < p Uil oo:ei\blik.
Men herinnm zich dat de H. S. M. in (Jet. 1893
concessie vroeg voor een lijn Amste dan?Leiden
door de HaarJemnn nneer ]oo;:eni!c CKimvijlig aim
de lioot'dvaavt. De imuislev Le!\ was eet» te^ensiaitdev
van dit plan. Gelijk hij nog bij schrijven van ]y
Mitart 1901 aau Ged. Stalen vim .N.-liollauit opmerkte,
zou deze aanlej; liet meest bczeltc deel der lijn
(ui. het baanvak Amslenlnm Uaaïlviu) uivt ontlas
ten van htt locaal verkeer tusschen die p'aatstn en
volstrekt niet voldotn aan de behoefte aan locaal
verketr der streek.
Bij den te^erjwoordigrn minister zon, zijn onze
inlichtingen juist, de Holl. spoor pevviiliger oor
vinden. 3) Edoch dat is nu niet meer zoo iioodig.
De II. S. M. heeft thans ^cni.eg aan een lijut.;e
Yenneprrdorp?Den Kaag?Leiden, d. i. s'echts on
geveer een derde van de grheele rou'e Amsterdam
Leiden, daar dit lijnlje gemakkelijk kan worden
aangesloten bij de Holl.-E!ectri*elie (de lijn over
Veniitperdorp, Alkttnade enz. naar Leiden is, wigt-us
de \cle bochten, alleen en uitsluitei d voor
bni.rtverkeer geschikt). De minister g. waagde in boven
genoemde missive van dezen ombouw van hè. bewuste
traject der Elei trisehe.
Z Exc. schrijft, dat het mis chien mogelijk en
wenschelijk zal blijken om van Iaatsd.cdoelden spoor
weg, bijv. v;in Amsterdam tot Sloten en van
Nienwerkerk tot Venneperdurp, zoo noodig met ombouw
van deze spoorweg gedeelten tot normaal-spoorweg,
voor de lijn der Hctlandsclie Spoorwegmaatschappij
gebruik te maken."
Voor Haarlem zou deze verbinding juist dezelfde
schadelijke gevolgen hebben als de wevr. agde snijlijn
der H. S. il.
Te^enoi er dit geta/ir staan eenige bezwaren waar
mede de H. N. M. te kampen heelt, maar die zij
toch vermoedelijk wel zal Weten te overwinnen. Wij
noemen s'echts de bepaling dat op den elotri-ehcu
spoorweg alleen zal ni' gen worden gereden met de
snelheid voorgeschreven voor locaalspoorwegcn.
H*! subsidie, dat het rijk verleent ais de provim ie
subs:die geeft en het subsidie dat de provincie
bet^alt (er is i\eds toe besloten) wanneer debetrokken
u'emeeLtLii ook haar steun gevren al deze bijdragen
die vau overheidswege zenden worden verstr- kt waar
liet locaal-verkecr motst worden bevorderd, zullen
Wil vervallen wanneer de H. S. M. het internatio
naal verkeer door de Jlecr voert. Het geeft te dei.ken,
dat het Rijkssubsidie bij de begrooting niet is aan
gevraagd. 4)
Inlusschcn zal een rijke maatschappij lsde 11. S. M.
zeker nitt falen waar twee eenvoudige pariicnLcre;]
de heeren Ijeversen en Vau Heuru kouden
aanbieden, geheel zouder subsidie i enen spoorweg van
Amsterdam n;;ar Koiterdam recht dour over Allen
aan te legu\ n -- ten plati tusselicn haakjes, dat «ie
hi handeling van de ontwerpen vau den Holl.
elcctrischen spoorweg aanmerkelijk heeft opgehouden en
verder even grootseh als kort vau levensduur is ge
weest.
De reden van dit laatste is wellicht te vinden in
de beslommeringen, die de beide zelfde heereu zich
moes'eu getroosten voor di u Xuid-Holl. Electi ischen
Spoorweg vau tïotterdam naar Sehevcniiigen (een
aardig badplaatsplyn'), waarover ons juist di/er dagen
verrassingen zijn bereid, 't Blijkt ui., dat deze spoor
weg thans zal uitmonden in iict station der Holl.
U/eren Sp. te 's-Gravenhage; dat het gedelegeerde
lid van den raad van administratie der II. IJ. S.-.M.
de heer A. K. P. F. R. v: n Hasselt on'anks zijn
veelomvattende werkzaamheden, het n^ede-dirceli
ursehap dezer ondernemirg htel't aanvaard cu dat tot
commissarissen zijn gekozen de heen u C. de ISriun,
hoiifd'n^euieur en Jhr. mr. J. W. M. Schorer, com
missaris-voorzitter dier/elfde H. IJ. N.-M, jui.-t
zooals de Iloll. Kleetrische onlangs heet'i vcrijzeru".
Zou krijgt dus de H. S. M. ecu tweede, aai.mer
kelijk kortere verbinding tusschen de heide groote
Haarlem en de H. IJ. S. M.
Onder het opschrift Haagsche Brieven1*
getft de Opr. IL Ct. als hoofdartikel het
volgende te lezen:
IK- verkoop d t r auikk'eleu vau da Iloll. Kier t r.
Spr.-ilij. LiviiLfl Haarlem «puit-uw vuor lirt al zoo
hm j* gevm S'le sre\ aar: afgesneden te wimleii vaa
het sueltreiu-verkt er der groote spoorwegen. Kn
uiisscliiui tegelijkertijd voor de kans tcuer oulj^paalde
vei'daginu' iler statioiis-planneu
Kr is vei'ï11; doen geweest «ver de houding v n
twee ledeu der Staten van N. Holland, die, eoium
ssaris zijnde v;i:i de 11. S. -M. 1), en dus. /uu n>
/eiriivn, wrl «p de, liooiïtc van de ver-^ivkkei
plannen dt^rr Maatseliappij, nit-tteniin stem Jen vi
hel provinciaal .-ubsidie aan de Iloll. Eleeti'ischc te
\erleruen. l'ii er u reeliN^eleerd, uit een
uiaijUrhappclr k, uit et a /ede i ij k ooiqmnt zeker een xrei' m- ?
1) Lid van den Raad v. Helieer; ve-1 meer dus
dan commissaris. iU:j>. .luist.
?2) Dat ilke maatschappij door aankoop vau de
meerderheid der aaudccleu itiee.strres van de 11. E. S. M.
kou wordeu, was den heeren lïoëil en Westerwoiidt
natuurlijk evengoed als iemand anders bekend. In
Eebr. werd daarover reeds gesproken en de aanbieding
van zulk een koop aan de 5. S. door de H.i'l S. M.
dei d aan die mogelijkheid reeds denken. KKD. Jmxf.
3) ^\ aarsehijnlijk wordt de schrijver hier misleid
door het gerucht of de onderstelling, dat de.Minister
J. C. de Mar<z Ovens, zijn goedkeuring zon hebbeu
gehecht aan de baukiersmanoevre'* van zijn broeders
11. J. en A. D. de, .Mare/ Ovens, die de aandeelen
der H. E. S. M. aan de U.'lJ. S. M. vcrkochien.
Koch deze goedkeuring, noch de opliciïiiig der con
currentie ten bate dei' H. IJ. 8. M. mag mcu den
Minister Jen laste leggen, daar juist onder zijn mede
werking als Administrateur van Waterstaat, hoofd der
Aid. Spoorwegen, met minister Lcly, de plannen
voor de H. I1]. S. M. zijn goedgekeurd, en, a! mede
onder zijn hele d in 1890, de spoorvvcgovcrci
nkouMen, uitgaande van de onmisbaarheid van
?//f^ri't'/tfie, zrn tot stand gekomen te/wijl; hij thans deel
uitmaakt vau een ilinistevic-Kuypcr, «elke laatste
in 1SUS zich zeer krachtig vour ecu stelsel vau
staatsspoorwegen heeft verklaard. Ki-:n. Jmxl.
-l) Hoe zou de. Minister ecu Rijkssubsidie kunnen
aanvragen \oor een lijn, di<', in strijd uu t z>"?/?/< <-'i
-y/^Ayr/, haar voornaamste aanbeveling inisl: de ei
uciirrenVc cu de bevordering van hel plaatselijk v; rkci r:
RI:D. A,itst.