JT. 1274 DE AMSTERDAMMER A°. 1901. WEEK NEDERLAND Dit nummer bevat een bijvoegsel. Onder Redactie van J. DE KOO en JüSTÜS VAN MAURIK Jr. Uitgevers: VAN HOLKllli & WAÏir.I>ri)QE,F, Heorenpracht 457, Amsterdam. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig: de wet van 28 Juni 1381 (StontMad No. 124). Abonnement per 3 maanden f 1.50, Ir. p. post f 1.65 Voor Indiëper jaar , mail 10. Afsonderüjke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar 0.121/» JÜt U*d u TerkrijgUaar Kiosk 10 Boulevard de» Capncinea tegenover het Graud Café', te Parijs. Zondag 24 November. Advertentiën van 1?5 regeld / 1.10, elke regel meer f 0.20 Reclames per regel 0.40 Aanuiicea uit Duitat-tiluud, Oostenrijk en Zwitserland woHpn uitsluiten,! aj.n^enoraea door de firma KIJDOLK U()St>K te Keulen en dooi »lle filialen d»zer finna. PREMIE voor de abonnés op De Amsterdammer WEEKBLAD VOOR H E PERL AND ONZE AFGEVAARDIGDEN. ffiilrütea en Anale, keningen. Bovenstaande Premin is gereed gekomen rn verzonden aan ben die daarvoor h»t bedrag, 25 Cents, in postwissel zonden of ton onzen kantore gestoit hebben. Voor ben die dit nog verzuimd hebben is spoedige inzending wenschelyk. De UU g f ver», \AN IIOLHUU & WAREWORF, AMSTERDAM, HEERENGRACHT 457. ?miiiiuiniiiiiiiHiiiiiiniiiiiniiiiiiiiniiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi i N H o r »i VAN VEERE EN VAN NABIJ : Straffen bij over treding der Leerplichtwet in Dnitschland en bij ous, door M. Horn. Spoorwegpolitiek. - Gymna siale eindexamens, door Rusorni De vraag eti aanbodleer bij de bezoldiging van officieren. Beis- en verb'rjf kosten voor officieren, die als beklaagde voor den Militairen rechter hebben terecht gestaan, door d. L De nederlaag van Tammany-Hall. SOCIALE AANGELEGEN6EDEN : Art. 5 der Arbeidswet, I, door mr. Veltman KUNST EN LETTEBEN : Muziek in de Hoofdstad, door Ant. Averkamp. Siegfried" indeWagnerVereeniging, (Ing.), door Antoon Molkenboer Yon dem Siun und von d-n1 Schönheit der japanischen Kunst door H. W P. Jr. Het Goud- en Zilverwerk in het Nederlandsen Museum voor Geschiedenis en Kunst, door W. S. Voor de Kunst", door W. S. Benedictus Despinoza, door Is Quendo. Boekaankondiging. FEUILLETON: Zes en Twintig en Een. Uit het Russisch naar Maxime Gorki, II, (slot.) RECLAMES. VOOR DAMES: Mrs Roosevelt. door Vera. De Tweelingen., door Top Naeff beoordeeld door F. J. van Uildriks. Allerlei, door Caprice. SCHAAKSPEL. FINANCIEELE EN OECONOMISCHE KRONIEK, door D. Stigter Twee oorloglievende predi kanten, door J. A. Helper Sesbrugger. INfiEZONDEN. PEN EN POTLOODKRASSEN. ADVEHTENTIEN. IIHflllltllllllllllllltllllimilllllllllllllMllllltlllllllllllllMMMIf Straffen bjj overtreding der Leerplichtwet in Duitschland en bij ons. De kantonrechter in A. behandelde heden 25 overtredingen der leerplichtwet Bij den kantonrechter in B. zijn 50 over tredingen der leerplichtwet aanhangig.... De kantonrechter in C. laat 100 over tredingen der leerplichtwet reeds sinds verscheidene maanden zonder af ioening Voor den kantonrechter in D. versche nen gisteren het hoofd en al de onder wijzers der school van het dorp X. in zake leerplichtovertredingen, zoodat de leerlin gen vrij af moest worden gegeven Bij den kantonrechter in E Maar waarom nog meer? Er gaat tegenwoordig g«en week voorbij zonder dat men in de bladen dwaze dingen over de leerplichtwet onder de rubriek «Rechtszaken" te lezen krijgt. En al is het eenigszins verbeterd, hoofden van scholen en vooral schoolop zieners klagen ook nu nog altijd steen en been over den paperassenboel, die de leer plichtwet hun beeft bezorgd, zoodat de werkzaamheden dezer laatsten tegenwoor dig hoofdzakelijk bestaan in lijsten invul len en nog eens lijsten volgens tabel zus en lijsten volgens tabel zoo. Wat wonder, dat zelfs voorstanders der leerplichtwet nu reeds, na haar bestaan van enkele maanden, op wijziging, tegen standers op intrekking aandringen ? Al onze onderwijswetten deugen niet, zij zijn gemaakt door menschen, die er geen verstand van hebben, het is bureau cratisch knutselwerk, waarover de mannen van de practijk zouden lachen, als zij er maar niet dagelijks de nadeelige en nood lottige gevolgen van moesten ervaren. Men behoeft waarlijk niet als de tegen woordige Minister van Binnenl. Zaken een tegenstander der leerplichtwet te zijn om het als een eersten plicht te beschou wen deze wet zoo spoedig mogelijk te wijzigen, ware de heer Goeman Bjrgesius aan het bewind gebleven, hij zou daartoe ook spoedig hebben moeten overgaan, want hare werking deugt niet en in hare uit voering mist zij haar doel. De overtre ders hebben sinds lang al uitgerekend, dat zij door hunne kinderen maanden lang uit de school te houden en hen in dien tijd te laten werken veel meer dan 50 ets., de gewone boete, kunnen verdienen, dus houden zij de kinderen thuis in weerwil van de leerplichtwet. Zij lachen om al dien omhaal, die er noodig is, om hen na maanden die 50 ets. boete op te leg gen, verschijnen niet eens voor commissie, schoolopziener en kantonrechter, maar laten zich eenvoudig beboeten. Wat wonder, dat de leerplichtwet in sommige deelen van ons land heelemaal geen uitwerking ten goede heeft? Wat wonder, dat zij, die uifct hare uitvoering belast zijn, er zich dagelijks over ergeren? Wat wonder, dat de tegenstanders uu zij meerderheid geworden zijn in de Staten Generaal op hare intrekking aandringen? En toch ware de zaak zoo gemakkelijk te regelen geweest zonder al de gebreken, die ouze wet aankleven, wanneer men eens even ware nagegaan, hoe deze zaak hij onze Duitsche naburen geregeld is. Gerust kan ik zeggen: in geheel Duitschland bestaan er geen tegenstanders van den leerplicht, in het nagenoeg geheel katholieke Beieren heeft de wet op den leer plicht slechts vrienden en toen ik verle den jaar te Mannheim en te Munchen aan regeeringsambtenaren vertelde, dat wij zoo'n wet l Januari zouden krijgen, sloeg men de handen ineen vun verbasing, dat wij zóó achterlijk waren. Bij mijn onder zoek waarover ik in dit blad eenige artikelen schreef hoorde ik van geen enkele zijde over tekortkomingen der wet spreken, als bij ons in die weinige maan den reeds aan den dag zijn gekomen, in tegendeel, ouders, onderwijzers, geestelijken en autoriteiten prezen om strijd de voor treffelijke resultaten en de goede werking van den leerplicht. Wel was men bij de invoering hier en daar op kleinigheden gestuit, die verbetering behoefden, maar het waren alles zaken van ondergeschikt belang, die gemakkelijk veranderd konden worden en dan ook spoedig veranderd werden, van groote gebreken, zooals die bij onze wet aan het licht treden, had men daar nooit iets bespeurd. Met het oog op de eventueele verande ring onzer wet, die toch spoedig moet komen, zal zij niet nog impopulairer wor den dan zij nu reeds is, heb ik mij ge wend tot den heer Dr. Sickinger, inspecteur van het lager onderwijs te Mannheim, die mij ook verleden jaar welwillend over tal van détails inlichtte en ik heb hem ge vraagd: hoe is de gang van zaken bij u van net oogenblik af, dat een kind zonder verlof de school verzuimt totdat de hoogste straf is toegepast? Zijn antwoord deel ik thans mee: wat ik hier zeg is dus offi cieel ik kreeg van hem verlof ter publiceering mogen zij, die invloed op de wetsverandering kunnen doen gelden, «r hun voordeel mee doen. Bij het begin van elk kwartaal wordt in alle bladen door het schooltoezicht eene «kennisgeving" gepubliceerd, waarin de ouders worden gewezen op de straffen, die zij zich op den hals halen, wanneer zij hunne kinderen niet naar school zenden, waarbij er telkens opnieuw op wordt ge wezen, »dasz die Verwendung der Kinder zu gewöhnlichen hüuslichen oder gewerbliehen Gaschaften nicht als genüjender Entsehuldigungsgrund betrachtet werden darf." Er worden drie soorten van verzuimen onderscheiden: veroorloofde, verontschuldigde en niet gerechtvaardigde. Een verzuim is veroorloofd, wanneer den leerling vooraf door zijn onderwijzer ver lof is verleend, bij uitzondering ook dan, wanneer het verzuim den onderwijzer naderhand op voldoende wijze verklaard wordt. Als verontschuldigde verzuimen zijn te beschouwen : a. ziekte van den leerling; b. bij hooge uitzondering in dringende gevallen, b.v. bij ziekte der ouders, wanneer daardoor de dochter thuis onontbeerlijk is; c. bij sterfgevallen, begrafenissen, lijkdiensten van de naaste familieleden. Of een verzuim als verontschuliigd kan gelden, daarover beslist lo. de klasseonderwijzer, wanneer het een verzuim van a dag is; 2o. het hoofd der school, wanneer het meer dan n dag tot acht dagen duurt; 3_>. de schoolopziener voor lager dan acht dagen. Verzuimen worden als niet-gerecht vaardigd beschouwd, wanneer de leerling a, zonder verlof van de school weg blijft buiten medeweten der ouders ; b. door zijne ouders of verzorgers voor huiselijke of andere bezigheden of om welke reden ook, hierboven niet genoemd, van het bezoeken der school wordt terug* gehouden. Slechts wegens de niet-gerech t vaardigde verzuimen worden de leerlingen of de ouders ter verantwoording geroepen. Dagelijks worden deze verzuimen door de klasse onderwijzers op een lijst opgeteekend, de conciërge begeeft zich dan met die lijst naar de woningen dezer leerlingen en informeert, om welke reden de leerling zonder verlof is weggebleven. Is de leerling zelf de schuldige, dan wordt hij de eerste en tweede maal ook zelf daarvoor ge straft met waarschuwing, schoolblijven of lichaamsstraf. Zoodra een leerling voor het tweede verzuim wordt gestraft, is de klasse-onderwijzer verplicht ouders of ver zorgers schriftelijk daarvan kennis te geven en dezen daarop attent te n aken, dat zij nu vo >r alle volgende verzuimen verant woordelijk zullen zijn ; na (leze mededeclmg zijn de oulers verplicht de kinderen zelf naar school en daar bij hun onderwijzer te brengen. Dus voor het derde en alle verdere verzuim-m van dezen aard worden de ouders, evenals voor alle niet gerecht vaardigde verzuimen, van welke zij de schuld dragen, ter verantwoording geroepen. De eerste maal wordt een voor school doeleinden te gebruiken geldboete van 10 tot 50 Pfennig voor elk verzuim door het »Bü-germeisieramt" opgelegd. Binnen drie dagen na het vaststellen der straf het welk onmiddelijk geschiedt kan tegen deze straf worden opgekomen. Kwijt schelding mag echter nirt geschieden dan nadat den onderwijzer gelegenheid is ge geven zich over de redenen van het ver zet uit te spreken. Tegen de uitspraak van het »Bürg(r,-neisteramt" staat partijen de weg open binnen een week na de kennisgeving bezwaar in te brengen bij het «Beziiksamt", dit komt echter bijna nooit voor, in Mannheim is het in geen jaren geschied. Zijn de ouders of verzorgers reeds drie maal in ri schooljaar door het »Biirgerrneisteramt" straffen wegens verzuimen opgelegd, dan worden alle verdere ver zuimen in dit jaar door het »B3zirksamt'' gestraft. »Met gevangenisstraf tot 3 dagen of geldboete tot 20 Mark worden ouders of verzorgers gestraft, die hunne kinderen of pleegkinderen zonder voldoende veront schuldiging van school houden, wanneer zij driemaal door het »Bürgermeisteramt" voor verzuimen zijn gestraft", luidt het betreffende artikel. Tegen de u-.tspraak van het »Bizirksamt" kan men, binnen een week na de kennisgeving, zijne bezwaren inbrengen bij het »Sehüfi'angericht'', eene gerechtelijke behandeling heeft echter alleen plaats op den bijzonderen wensch van den bestrafte, omdat vrijspraak slechts kan volgen, wanneer de bestrafte kan aantoonen, dat hij voor de verzuimen niet verantwoordelijk is. Een.g gerechtelijke be handeling komt dan ook haast nooit voor, immers in de meeste gevallen staat door de straften, die reeds voorafgegaan zijn, het bewijs van schuld vast. De straf volgt door deze wijze van be handeling bijna onmiddellijk op de daad: vandaag verzuimt een leerling de school, de conciërge constateert nog op denzelfden dag, aan wien het verzuim is te wijten, namelijk of het door de schuld der ouders of buiten hun schuld is geschied, in het twesde geval krijgt de leerling onmiddellijk zijn straf op school, in het eerste spreekt het sBürgermeisteramt" dadelijk de straf uit en weinige dagen daarna wordt het geld gtïnd. Is dit in n schooljaar drie maal voorgekomen, dan komt bij een volgend verzuim de grootere straf, die ook onmiddellijk na de daad volgt. En daar de lijsten alleen de namen der niet ge rechtvaardigde verzuimers bevatten, is er ook heel weinig werk aan verbonden, het geen wel het best blijkt uit het feit, dat in Mannheim over een geheel jaar bij 20,000 kinderen slechts 17G niet-gerechtvaardigde verzuimen voorkwamen en in de laatste twee jaren geen enkele gerechtelijke behandeling. Het schooltoezicht in Mannheim is er echter niet mee tevreden, dat de ouders door straffen tot vervulling van hun plicht worden gedwongen, het zorgt er met ge paste middelen ook voor, dat het kind het onderwijs bijwone, daarom krijgt de conciërge dan ook steeds de opdracht bij het constateeren van een niet-gerechtvaardigd verzuim te beproeven het kind uit de ouderlijke woning mee naar school te nemen. Heeft een leerling de school bui ten medeweten der ouders verzuimd, dan heeft de politie het recht om hem naar school te brengen, als zij hem op straat aantreft. Blijven alle maatregelen tegen de ouders of de leerlingen ze.f genomen vruchteloos, dan wordt in het belang van het kind en van de gemeenschap het kind aan de ouders onttrokken en in een opleidingsgesticht geplaatst. De eenvoudige, snelle en krachtige maat regelen, gepaard met alle waarborgen ter voorkoming van onrechtvaardige of on juiste straffen, het onmiddellijk straften na de daad hebben de verzuimen tot een miniem klein aantal teruggebracht, de wet aldus geheel aan haar doel doen be antwoorden en haar tevens populair ge maakt in het gansche land bij alle klassen der bevolking, Schiedam. M. HORN'. Spoorwegpolitiek. Onder den titel: //Het spoorwegverkeer Amsterdam?Rotterdam en de verkoop der beide Electriscl e Spoorwegen", heeft de heer T. Sanders, Civ. en Buuwk. Ing., een brochure geschreven, waaraan wij het volgende ontleenen: Als jong ingenieur werd ik getroffen door liet ffi/, duf, terwijl e te Amsterdam samenkomende spoorwegen alle fte grootste inkomsten h/i.d.den can i alle lijnen van liet Nederlandsche sponriceynet, Je ronilom Amsterdam gelegen dorpen en kleine steden, die wiel aan de i/roote lijnen waren gelegen, van go'de verkeersmiddelen te land geheel versloken bler.en, terwijl i», andere deelen des lanih dergelijke l verbindingen, tasxchen stad en IJK ', reeds door den unieg van stoomtrams waren verkregen. In, de overtuiging, dat zulk een aanleg ook ' rondom Amsterdam mogelijk zou zijn, vroeg ik j d.d. 5 December l^SO aan de Introkken besturen j concessie voor een Noordelijk en Zuidelijk net vun tramwegen, verbonden door eene tramceintunr en twee, bineiilijnen te Amxterd m In l SS2 werd door ittij de tramweg Amsterdam Staterdijk aangelegd l,t, 1SSS de lijn Amsterdam E'/am. In 1890 nam de gemeente Amsterdam de bii'tie<ilijne/i uit mijn /dan over, ecenals mijn ontwerp der Raadhuis* raaf, dut bijna onoerandrrd werd 'uitgecoenl, zei/'s met behoud va» den door mij gegeven naam. (7Ae brochures: Sloor,:tr,im.i, uitijace Jan l), 'rouwer, liSl en: E"n nieuw tramweg nel, ent, i'tty ce J- II. de Buxxy. 1885). Gf/ureii'/e de jaren l S'J! eu 1895 Karden aan de In,i Amsterdam?Edarn loc,'/ecoegd de lijnen Aiiisierdrini Parmurciid en V urinerend?Alkmaar, de laaide niet subsidies. tn IS'J'i verklaarde de Ministervan Waterstaat zich iierei i mij concessie, te verleenen r oor den locaalspoorweg Amsterdam?Haarlem, die den sleutel vormde coor de llaarlcm'n.erm'er(ijiien Ik trachtte toen het kapitaal te einden, noodig voor den aanleg deze lijn, en vroeg tevens op nieuw concessie aan de gemeente Amsterdam voor de tramceinluar, ?? et eenïr/e bijliji»'», noor eleetrische expl'ri/a/ie. want de toenmalige wel/wiider der Pu'dieke Werken, Mr. Trenb, verklaarde wij, dat hij alleen in dit (jecul, het verkrijgen van een geschikt eindpunt voor den locaalspoorweg zou kannen bevorderen II,-t advies, dat de bankiers van de AUgem. Elektric-Gesetlsch. te Berlijn onti'ingrn, ocer de /ip.anti<'ele lei'ensoatbuarheid dezer plannen, luidde alt nolgl: L)J Amsterdamscue lijrea zijn zeer goed; de lijvi naar Haarlem achten wij al'éi niet, lever svatba-ir, maar wel ia verband met de stadblijnen. Daarop v-oltfden, in Mei 1S07, de ondei'hinde.lingen met de 11. IJ. S. M., die, zooals hierachter zeil worden beschreven, weder werden afgebroken, omdat de lier/tering den tiseli dezer maatschappij, dal de loc alspoorweg te Haarlem in haar station zou, uilloopen, iel voor in.oüliging vatbaar achtte. Toen dit geschied wan en de A. K O. kennis had r/enomeii van de tasschen den H. IJ. S. M. en mij gevoerde onderhandelingen en der gewisselde stukken, veranderde haar oordeel over de lijn AmslerliiM Ifaa, tem geheel en zij adviseerde aan de bankiers, d:/i sjiOedigstf., de concessie can mij over te nemen en lot den. aanleg der lijn ocer te gaan. Ik ontcing r nor de concessie t/55 000 en rond ?4000 coor mijn deel in de emissie-Kiiisl der uitgegeven iMigiitie-leening. De II. E. .S1. M. betaalde mor 'de coii'-esae /'M 000 plus ? 30.000 voor de plannen, dus sa uien J' 90.' 00. De e werden als volgt verdeeld: _/'20.000 voor de bankiers, y'15000 coor de A. K. H. M ? 55.000 voor mij. De binikii'rs ontvingen daarenboven voor emissie ?225.000. De concessie der '/. II. E S. M. wrr'l inge bracht voor :iOO aandeelen a ? 1000 of f 300 000. Hoe hier de cerdeelinq is geiceest liisschen de bankiers en de concessie-aanvrafters is mij niet bekend. }lrut hier voor de emissie werd betaald is mij eceniiiifi bekend. Dat ik in stunt werd gesteld voor den aanleg der lijn Amsterdam?Haarlem en voor de Haarleminer/neerlijnen, fift nonlige kapitaal te vinden en dat de 11. K S. M. lol uitvoering daaraan, wird opgericht, had ik dus uitsluitend te danken aan de hieraobter beschreven handeling der H. IJ. S. M. /i heb ook aan haar Ie danken, dat ik voor de uitgaven, door mij van af IbSO lot heden gnduan, uisluitend tot voorhereiniug der aang'ivraa^'de concessies, zonder bi'irckeimig van rente, grootendeels werd schadeloos gesteld. Mijn confessie-rekening, waarbij mijne persoon lijke arbeid builen, rekening is //daten, wijst nog steeds een passief aan. '/.oircel vóór a U na 180^, hab ik, als concessie aanvrager, nooit eeniff ander bedrag, dan dal coor de concessie Amsterdam Haarlem, genoten, wel liet //(' gfiiieinle Amsterdam wij voor onderzoek, der in l VJfi op nieuw ingediende plannen, nog rui,» /'SOO betalen. Tot de c?lc onjuisle geruchten, orer iitijn fnninliadi; cerlwitilingeti verspreid, bohoorl ook, dal ik bij den verkoop di-r II. E. S. M. aan de 11. IJ. S. M. een afkoopsom of' schadeloosstelling zou onlcan/jen hebben. Ook dit /.v on'tuist. ik o/itcing niets, wel bood de II. IJ. S. .!/. M ij aan in het bestuur der II. E. S. .!/. zitting te blijcen nemen. Ik nam dit aanbod niet aan. Dut als ijecolg mijner aancrcwg, de gemeente Amsterdam in October J.VJS tot naasting der tramlijnen ocergin/j, is bekend en ook dut zij llitins eene uitbreid:/ig van het tramweg/iet heeft aanyenomen, even groot vis in 18% duor mij werd voorgestel! en, hoewel in onderdeden van mijne voorstellen «fmijkcud, dezelfde beginse's hu'digtnd die aai mijne aanvraag ten grondslag las;en. Ook de itienice Amstelbrug, waarvan de boiur tlia/is is begonnen,'is gelegen ter plaatse, als reeds in IbSO door mij was aangewezen. iit de hier tuigende studie blijk.!, hoe de II IJ. S. J/, de pluimen der U. E. S. M. heeft orefgcnomen op liet ooyenblik, dut de plannen coor den tocaalspijonreg tot in onderdeden geheel waren (ji/eilrjekeard en dat de ontrigeiiin(jsu:et coor deze lij,i iras aangenomen terwijl omtrent de Haarlemmermerr-pliinnen volledige overeenstemming was rerkregi-n lu'sschen de Regeering en dr e b-.'lrokken rrocii/cies, wiu/rcan tiree reeds de noodige sub sidies L'oleerdeii. (De derde Utrecht stele ttians ook voor /' 200 000.?tubtidie te gevei). Dat d,: '//. /./.' S. M., die, van af hel afbreken der <>,idt!in'iHdeiiiic/en ut Mei 1SU7, deze plannen onafgebroken hfrfl bestreden, gelijk uit iedere bladzijde der geschiedenis der H. E <S'. M. blijkt, genoodzaakt werd ze ocer te nemen op hel tijdstip da die plannen geheel lot rijpheid 'warengekomen, is voor mij in zooverre onaangenaam omilat ik mij daardoor genoodzaakt zag mij aan de verdere uitco ring te onttrekken, maar uit een breerier standpunt bezien is dit, de bekroning dtr in 18SO door mij opgezette plannen daïde vroeg, re bestrijdster rtoor den diaog der omstamllii;bed(n we:d gedwongen, de uitvoi ring vaa dit laatste deel mijter plam.cn, aan mij te ontnemen." Na deze inleiding geeft de fchrijver een overzicht van de geschiedenis der beide electrische maatschappijen, waarin ook de strijd beschreven wordt, die de H. E. S. M. met de H. IJ. S. M. voortdurend gevoerd hetft ca het afbreken der onderhande lingen, waarvan in de inleiding sprake was, en hoe die strijd met hardnekkigheid is voortgezet, totdat in Juli van dit jaar de H. IJ. S. M. de aaudeelen kocht. W ij zullen deze geschiedenis der beide maatschappijen hier niet in bijzonderheden wtêrgeven, maar bevelen de lezing er van zeer aan, dïar thans ten kijkje achter de schermen wordt gegeven, van de wijze waarop hier te lande Spoorwegpolitiek wordt gedreven en hoe de «haute linance" daarbij een voorname rol kan spelen, zeer ten nadeele van het algemeen belang. Deze geschiedenis is, vooral in verband met hetgeen volgt, zeer pikant. Waar in het voorgaande de concessie aanvraag der H IJ. S. M. voor een grooten spoorweg van Amsterdam naar Leiden, door de Haarlemmermeer, reeds een voor name rol heeft gespeeld, als wapen tegen de plannen der H. E S. M., toont de schrijver nu uitvoerig aan, dat deze aan vraag op zichzelf genomen geheel onge motiveerd is; eene meening die ook door de Regeering gedeeld wordt, gelijk blijkt uit een schrijven van 19 Maait j 1. van den Minister van Waterstaat. Het voorname doel toch is het te drukke verkeer van het baanvak Haarlem?Leiden af te voeren langs de nieuwe lijn. Met uitvoerige tabellen woidtdan verder aangetoond, dat ^3 andere baanvakken der Nederlandsche spoorwegen, waarvan 9 tusschen Amsterdam en Rotterdam, een grooter verkeer hebben dan het baanvak Haarlem?Leiden en vele zelfs een veel grooter verkeer. Wanneer de aanvraag der H. IJ. S. M. dus. niet niisluilend een strijdmiddel is geweest, is voorziening in het verkeer Amsterdam?Rotterdam noodig niet alleen voor dit baanvak der H. IJ. S. M., maar voor alle baanvakken, zoowel der H. IJ. S. M. als der S. S., want ook daar zijn alle baanvakken zwaar belast. Na eene zeer breed opgezette studie over de wijze, waarop voorziening in de gebleken behoeften hier mogelijk is, komt de schrijver tot de conclusie, dat van de twee rich tingen, die praktisch mogelijk zijn: eene westelijke over Leiden en eene centrale over Alfen?Oudshoorn, de laatste in ieder opzicht aanbevelenswaardig is. Na eene heldere technisch financieele uiteenzetting, waaruit volgt, dat een derde epoorweg Amsterdam?-Rotterdam alleen door de S. S. kan worden aangelegd ter wijl zulk een aanleg de financieele onder gang der H. IJ. S. M. zou beteekenen, vat de schrijver de nadeelen eentr weste lijke lijn tegenover eene centrale, via Alfen?Oudshoorn, aldus samen : 1. Zeer ten nadeele van het huurtverketr Amsterdam?Haarlem, wordt de Zuidelijke lijn, evenals de Noordelijke Ansterdam?Haarlem, grootendeels voor het doorgaand \erkeer in beslag genomen. . Haarlem wordt van het sneltreinverkeer afgesloten en komt in een uithoek (e liggen. 'A. Het centrum ter Rijnstreek blijf c uitge sloten van het groot spoorweg-verkeer. 4. De spoorweg Leiden?Woerd3n kan niet tot ontwikkeling komen, zeer ten j.adeelo van Leiden en van de geheele Rynstieek. 5. Hetzij den Haag wordt ook ten deele van het sneltrein verkeer uitgesloten of Am sterdam krijgt niet de kortte verbinding met Rotterdam en het Zuiden des lands en met .Belgiëen Frankrijk. 6. De Westelijke lijn is / 5 600 000 duur der dan de Centrale. De oplossing om het sneltreinverkeer, Amsf erdam?Rotterdam der beide maatschappijen te verleggen naar n derden spoorweg is hier mede ook veroordeeld en de eenig mogelyke blijft: twee li/jnen voor sneltreinverkeer aan te wt/jzen, de bestaande lijn der I! IJ. S. M. en de meuwe Centrale voor de S. S. treinen. Alle groote verkeersbelangen, die door ons behandeld zijn komen zoodoende tot hun recht, alle meest bereden baanvakken tusschen Am sterdam?Rotterdam, zoowel van S. S. als van H IJ. S. M. krijgen pa^allellijnen om het te groote vervoer der oude lijnen over te nemen, behalve de baanvakken Haarlem?Leiden en Leiden den Haag, die tot de must beredene behooren. Afzondeilijk wordt nog betoogd, dat de plannen der Haarlemmermeerlijnen door den aanleg van een derden spoorweg Amsterdam?Rotterdam niet worden ver anderd, en dateene verbindingslijn Schin kel?Duiven Irecht, tusschen den locaal