8 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Na. 1275 Baltimore c. v. a. . . . . .106% Ches. & Ohio c. v. a. . . . 46K Clev. Ahron c. v. a 51% 52 Clev. Cm. c. v. a 95 90% Denver Rio c. v, pref. . . . 94K 93 M Erie comtnons 42 4214 dito 2a pref 58 591%$ Kans. City South, commons. . 19% 21/4' dito pref. . . . 42 % 45 % dito 3 pC:s. oblig. 68% 71 Louisville c. v. a 101% 107 Mich. Cent. c. v. a 133 165 Miss. Kans. Texas c. v. pref. . 56 54 Norfolk c. v. a 56 58J\ó Reading c. v. a 47 % 50 dito c. v. 2a pref 57% 5S% South. Pacifij Cimp. commons. 59% 60 South. Railway Comp. commons 33% 34% dito pref 88 Va fJ0^ Union Pacific c. v. a 102% 103% dito c. v. pref. ... 89 90 Wabash c. v. pref 37% 39% dito B. bonds 59*i6 62% "Western, Gan. Mortg .... 97% 98% Ziedaar de blyde uitkomst van de ups en downs der 7 laatste dagen, 'k Zal den lezer maar niet plagen met de dagelyksche betrek kelijk geringe variaties. Ze intéresseeren hem niet, voor zoover geer.e byzondere oorzaken van duurzamen aard kunnen worden vermeld. Het meest avanceerden: de Golfwaarden, de Louisville. de Mich. Cen tral, de Rsading, de Norfolk en de Wabash. Van groote beteekenis blyft de bron waaruit de interesten, de gewone en de preferente divi denden kunnen wellen. Daarom deel ik de uitkomsten van de berekening der ontvangstcyfers, die The Fin. Cronicle steeds getrouw maakt, mede. Zij geeft in haar maandelyksche analyse van spoorwegontvangsten, de bruto ontvangsten van 118 spoorwegen in de maand September met Ds. 113 095,692, een vermeer dering van DJ. 9,673,838 of 9.35 pCt. en de netto ontvangsten di<ir zelfde spoorwegen met Ds. 40,483,450 of Ds. 4,279,833 meer, gelyk 11.82 pCt. In de wekelyksche opgaaf komen de ontvangsten van 56 spoorwegen in de eerste week van November voor met een vermeerde ring van 11.74 pCt. en die van 49 spoorwegen in de week van November met 11.18 pCt De goedkoopere geldpry's en de ver zwakking van het gevaar voor verdere goud transporten van de nieuwe naar de oude wereld alsmede de bizonder gunstige weekstaat van de vereenigde Amerik. banken, kwamen den koersen ten goede. De sprong voorwaarts van de Micb. Central herinnert aan het bericht der vorige week, waarin gesproken wordt van de goedkeuring van W. B. v. d. Bilt op het ontwerp van een groote Proprietary GJ. Deze zou omvatten de Clev. Cinc., de Lake Erie, de Canada South., en de Mich. Csntral, met andere woorden de jongere v. d. Biltbezittingen. De koersverbetering van de Norfolk doet denken aan geruchten betrtffande een dividend garantie door de Pennsylvania, en die van de Baltimore Ohio aan de circulaire waarbij de directie den aandeelhouders bericht dat ze voor twintig pCt. van hun bezit recht hebben op de inschrijving tegen den parikoers op de nieuwe aandeelen. Is de koersvermicdering van de Miss. Kans. Texas wel geheel en al gemotiveerd ? Het cyfer der exploitatiekosten is wel abnormaal hoog, men vergeet evenwel niet, dat deze mpij belangrijke sommen ten laste van de exploitatie rekening brengt, die door andere mpyej ten Jaste van de kapitaalsrekening worden geboekt. Op deze wyze wordt steeds een gedeelte van de winst tot verhooging van de activa besteed. Voor toekomstige dividend-uitkeering wordt daar bereids gespaard. Den grooten vooruitgang die de certificaten van gewone aandeelen San Francisco, de vorige week behaalden, konden ze niet geheel be houden. De noteering ging van 54 tot 5214 terug; ze bleef hierdoor toch nog ongeveer 4 pet. boven de roteering van voor veertien dagen. Wellicht hebben de verkoopers begrepen dat de ryzirg gedeeltelyk was bewerkt met het oog op de weldra te wachten uitgifte van 35 millioen niauwe aandeelen. In dit geval is het maar de vraag op welken dag de emittenten hun steun aan den koers zullen onttrekken, nadat de nieuwe aandeelen hun portefeuilles hebben verlaten. De prijs van de Staatsfondsen onderging nog slechts in zeer geringe mate den beteren stand van de geldnoteering en van den geruststellenden stand der groote Europeesche centrale banken. De verbetering van de 21A pet. N. W. S. wordt waarschynlyk tegengehouden door het aanbod van Engelsche zyde nu da gedaalde prijs der consols deze voordeeliger raaukt dan de Inte gralen. Voor de Portugeezen waarop in deze rubriek heihaaldelyk de aandacht is gevestigd mag wederom een fractionneele verbetering bericht worden. Definitieve berichten omtrent de schuld regeling ontbreken nog. Wel werd het gerucht herhaald, waarbij sprake is van reductie van het nominale kapitaal der stukken tot de helft. Van deze overblijvende 50 pCt. van het kapi taal zou evenwel de oorspronkelijk overeen gekomen rente van 3 pCt worden uitgekeerd. Voor liefhebbers van F.anscbe en van Chineesche papieren zal binnenkort wel ge legenheid tot inschrijving worden gegeven. Zou in verband hiermede de noteernig van d« Chireezen reeds in bewerking genomen zijn 'i De 'VA pCts stukken van'98 en de 6 pCts. van 1895 verbeterden onderscheidenlijk van 84 U' tot 80% en van 103???> tot 104K. SNUIFJES. Ik heb terstond gedacht, toen ik in de Troonrede las, dat de betrekkingen mei de Mogendheden van zeer 1-ricndscli.appelrjkcu aard waren, dat zal Kuyper wel weten waar te maken; een man als hij schiijftzoo iets De koersverlaging van de 5 pCts. kleine binnenlandsche Mexikanen van 39 >s tot 38% wyst op de daling van den zilverprys. Deze, was in de laatste dagen 25 a 26 ! Waar is de ty'i, toen deze prys zich om 59 bewoog. Toen was de verhouding van het gele tot het blanke metaal als l : 15 ;\ 10, nu is de verhouding als l : 36 a 37 ! In de groep van de fhaneieele ondernemin gen vind ik hoogere noteering voor de Atnsterdamsche Bank, die zelfs van 185 tot 190 vooruitsprong, voor de Credietvereeniging, de Bankvereeniging, de Nederl. Grootboekbank en voor de aandeelen Provinciehank. De aandeelen der Nederl. Bank, die Woensdag tot 181 konden klimmen, retireerden heden evenwel tut 179. Voor toelichting verwy's ik naar de inleiding van deze rubrifk. Onder de vele hypotheekbanken is mij de fractioneele verbetering van de 5 pCts. pandbrieven der Nederl. Z.-Afrik. Hypotheekbank bijzonder aanget aam. De verkoopsommen die in den laatsten tyd voor vaste goederen in Pretoria en Johannesburg werden gemaakt zouden voor de naaste toekomst bemoedigend zijn. Da talrijke groep der pandbrieven zal weldra wederom met een vermeerderd worden. Tot en met aanstaanden Maandag 2 Dac. bestaat gelege- beid tot inschryving tegen den parikoers op 500 aandeelen op naam, groot duizend gul den waarop voorloopig slechts 10 pCt. gestort wordt, in de A'damsche Sjheepverband Bank te vestigea in de hoofdatad. Da raad van toe zicht bestaat uit de commissarissen : L. P. Bienfait, mr. Fockens en Jan F. Meursing, terwijl als directeuren zullen optreden de heeren : J. Bos Janszen, cargadoor (firma D'Armant & Cu.) en A. J. Tittel. Da resul taten met gelijksoortige ondernemingen te Dordt en te Rotterlam, wekten goede verwach ting op. Da groep der mij nb. m pijen geeft alleen een blyde boodschap voor de aandeelen Radjing Labong, die van 323 tot 330 steeg, in het rapport van den commissaris G. Mundt lees ik o. m.: »Myn indruk van al hetgeen ik ia de mynen zag, is, dat wij nog voor jiren en jaren een ry'ke ertsmassa te verwerken zullen hebben De belangrijke koersverbetering die de aan deelen N. Calebes-mijabouw de vorige week ten deel viel, bleef niet geheel behouden. Wellicht onder den bezwai enden indruk van het antwoord op de vraag: Hoe komt de mpij. aan het werkkapitaal dat noodig zou zijn orn de nieuwe goudader te exploiteeren, die volgens het draadbericht zon aangatrcffm zijn. Uit het uitvoerige jaarverslag der Singkep tinmpij tetken ik aan (iat de productie grooter was dan het vorige j iar ; du verkoopprijs echter was lager. Toch is de behaalde winst een halve ton grooter dan het vorige jaar, zoodat ? 25,725 per aandeel kan worden uitgekeerd. Het vorige dividendbewijs was betaalbaar met ? 2(185 Per oprichtersaandeel wordt ditmaal ? 9,90 tegen ? 5,40 in 't vorige jaar betaald. Da commissarissen bespreken evenwel de wenschel'jkheid van zeer voorzichtig financieel beheer, daar de tinprijzen dalende zijn en de onder zoekingen nog geen nieuwe tinhoudende ter reinen hebben aangewezen. De vorige week wees ik op een gunstige omstandigheid voor de afwikkeling der Arkansas construction company. De koers steeg sedert dien tijd van ? 120 tot ? 130. De belanghebbende lezers ontvingen uit deze kolommen gunstige financiëele berichten. Dat is gelukkig voor de magnetische St. Nicolaas etalages, ten bate van kleinen en grooten. B u ss u m, 28 Nov. 1901. D. STIGTKR. . .......... ......... .. " ......... . ........... TiiiintiTiiiTTtiïiM» Nederlandsche Staatsalmanak voor iedereen. Bij de uitgevers H J. van der Garde & Co. te Zalt-Bommel is de jaargang 1902 verschenen van den zoo gunstig bekende Nederl. Staats almanak voor iedereen, wederom onder redactia van II. I'YTTEHSKN TZN. De inhoud van het lijvige boek (738 pagina's) is op nieuw ver meerderd en bevat o a. de K-imers van Arbeid, voor zoover opgericht. g NIEUWE UITGAVEN. J. VEEDAM. Orer Bezwering f o Boekhandel en drukkerij voorheen E. J. Brill, L°iden. G. J. BOEKKXOOGKX. R'Ktchels en raadxelsjiroükjes. Voordracht gehouden den 12 jn Juni 1901 m de jaarlijksche vergadering van de Maalscbappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden. Biekhandel en drukkery voorheen E. J. Brill, L-iiden. De Ijduwerzee. Kane bijdrage tot bet ontstaan van dien zeehoezem, benevens een beknopt overzicht betrekkelijk vroegere en latere plan nen van bedijking en droogmaking, door J. HEHMAX RiE.-Mi'.usMA. Met l baartja in den tekst. 0/ergedrukt uit hit »Ty Iscbrift voor Geschie denis, Lar.d- en Volkenkunde", onder redactie van dr. M. G. ]>E Boi'.a en R. SCHUU.INO. Groningen, P. Noordh< ff. En.iirxi) Sr.Lors 'J'onnni/ en zijn \rrindj:$. Vertaald door A. W. SAM>EHS VAX Loo. Uitgave van drukkerij »Vrede". 'sllige. JESSIK MAXSKKCÜI. l'lcn itardifl drictid. Uit het E'jgelsch door mevr. J. VAX ni'.i HOKVEX. Met (i platen. Uitgave van W. llilarius Wzn. te Almelo. l'appeir/ee, door TII.I.Y. Grïlustreerd door niet, of het moet werkelijk zoo zijn, atulers zou hij 't eenvoudig achterwege hebben gelaten. En DU zijn Memorie van Antwoord ver-ebenen is, ben ik alweer, zooals trouwens regel is, in't gelijk gesteld. >AVie," zoo lees ik daar, »wie in do uit drukking: ',ecr voor: «vriendschappelijk," op dit \i'icr hij «onderen nadruk legde, zag voorbij dat de vroegere constante uitdrukkir g was: incest vriendschappelijk, wat meer zegt." Zeker, daar had ook ik niet aan gedacht, toen Hare Msj;--teit die woorden zoo onschuldig voorLis, als wilde zij te verstaan geven, ik heb met geen enkele mijner gtburen iets wat op eenige verkoe ling gelijkt. En toch, H. JL moge het mij vergeven: toen zij zoo gemoedelijk stond te spreken had Kuyper een addertje in het gras gelegd en, naar christenplicht te voren haar gewezen op de diepe beteekenis van die woorden haar op de lippen gelegd. Vroeger zei een troonredenaar of rede naarster vast: de betrekkingen met de Buitenlaiidsche Mogendheden zijn vanden ineexl vriendschappelijke!! aan! ; dat echter kan er bij de tegenwoordige betrekkingen met Engeland niet meer af. Nu mag je op zijn best van ./.eer vriendschappelijk spreFELIA HESS. Uitgave van Wilms & Co. te Amsterdam. De Vliet, 50 sonnetten in spreektaal door J. H. DE VEER Amsterdam, W. Versluys. Bijdragen tot de geographie van Borneo's Westerafdeeling, door J. J. K. EXTUOVÜN. 4a stuk. Boekhandel en drukkery voorheen E. J. Brill, Leiden. De oude Hollandsclte en Vlaamsche meesters in den Louvre en in de National G aller y, door MAX ROOSES, met 32 afbeeldingen hunner werken in houtgravure. Amsterdam, UitgeversMaatschappij »Èlsevier". Het leven der bijen, door MAUTUCE MAETERLIXCK, vertaling van mevr. G. M. VAN DER WISSEL-HEKJJEHSCIIEK. Amsterdam, C. L. G. Vel d t. Vrcdeklanken, gedenkboek in vier talen, verz»meld door CUIUSIIXE DOORMAN. Utrecht, W. de Haan. Jong leven, door DAISY, met illustraties van JUKGIVS. Almelo, W. llilarius Wzn. Van de passielooie Iflie. Verzen door FBEDERIK VAN EEDEN, waarbij zijn opgenomen de »8nke)e verzen". Amsterdam, W. Versluys. cer kinderlectuur, door NELLIE I Wat zuilen de kinderen lezen ? II. Een VolksKinderbibliotheek. Rotterdam, Masereeuw & Bouten. Amaterdamtch Jaarboekje voor 1902 onder redactie van E. W. MOES. Amsterdam, L, J. Veen. Voor den nieuwen tijd. Opstellen van dr. H. W. Pu, E. v. D. BER<;H VAX EYSINOA. Amster dam, W. Versluys. Uitgaven van E. L. E van Dantzig, Amsterdam : Het Rangeerterrein, roman van HELENE BÖIILAU (als Raschid-Bay) vertaald door W. A. G. KRAMERS. Het vierde Geslacht, roman naar het Engeisch van WALTIIËR BES AST, door A. Tri C. THOMPSON. Paljas, oorspronkelijk jongensboek, door A. C. C. DE VLEKTEK, met platen, door JOHAN BRAAKENSIEK. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 48. Pastor Picardts boek, door L, E., I. Dr. A. H. Ch. van Leeuwen t, met portret. Iligama-kamp, met afb. van de, Hollandsche krijgsgevangenen en hun verblijf aldaar. Ons dagelijksch brood, door Dr. J. E. Enklaar, I. Mejuffrouw Charlotte Bouten, door Jeio. de Vries, met portret en afb. naar studiën van mejutf:. Bouten. Ean Sansatienummer, naar het Engeisch van C. F. Brady. Feuilleton. iiiiiMiiiiiiiniiimtiiimiiiiim IIIIIIIIIIIIUIIHMI eens: De Islam en de Jezuïeten, Aan de Redactie van het Weekblad De Amsterdammer. Vriendelijk zeg ik u dank, geachte redactie, omdat u mij in staat heeft willen stellen, on middellijk te antwoorden op het stuksken, dat de heer J Harderscheégewijd had aan mijn beoordeeling van H. A. Adriani's De Ulam en de Jezuïeten. Van die aangeboden gelegen heid heb ik wegens een vrij ernstige onge steldheid toen niet kunnen pixrheeren. ThariS, hoewel laat, zij het my nog vergund, enkele opmerkingen te maken naar aanleiding van hetgeen de geachte inzender in uw nummer 127;! tegen mij heeft aangevoerd : Ie. Er bestaat groot onderscheid tusschen «goddelijke oorsprong" in strengeren en »goddeJnke oorprong" in wijderen zin. De l jomschKitholieke Kerk is van goddelijken oorsprong in de eerste bateekenis van het woord. Zij is een onmiddellijke stichting van d«n Mensch geworden G K". Zóó echter niet de Sicieteit van Jesus of een andere geestelijke orde, al kan God den een of anderen ordestichter, met name Ignatius, bij het stichten van zijn orde, bij het vaststellen van zijn constitutie, op bijzondere wijze hebben bijgestaan, door revelatiecn, door tusschfinkomst van de H. Maagd, zooals de heer Ilerderscheévernomen heeft, en zoo meer. Dan kan men slechts in wijder en zin spreken van den goddelijker! oorsprong dier orde. 2 j. De Ejxrc'dia f-j'iritiudia (Geestelijke Oaferingei:) van Ignatius is een boek, ten gebruike bij stille overdenking, niet voir Jezuïeten-alleen; en de heer Hurderschf mag ze niet verwarren, zooals Inj in de slotalinea van zijn stuk doet, m6t»lMij'ilii'xroor>'c'ti'i/ten". Misschien heb ik tot die vergissirg bij nietdeskundigen wel esnige aanleiding gegeven, toen ik over het meerdere sprak om des te duidelijker het malle aan te toonen van Adriani's aanval tegen het mirtrle,re. l1) een ernstige polemiek moet men echter wel in bet oog houd?n, dat de (\institntiones iets geheel anders zijn dan de I'' i'trcitiri o>. Dat de II. Ig.-.atins van LiyV.a hij het samenstellen van da Geestelijke O.fvuingen zeer bijzondere voorlichting den Hemels ont vangen lieeff, is een vrome legende, die bij velen geloof vindt. M-iar een leerstuk des Geloof* is het geensain?. zoodat het mij als goed Katholiek volkomen vrij staat geen geloof er aan te hechten. lïMMmMmnHiiiniHiitniiiimiiiiimiiimu ken en zoo kregen de ///''^/-vriend schappelijke betrekkingen niet al de overige Mogendheden een knak, eenvoudig om Engeland te raken. Als uu die Memorie maar niet in het Engelsch vertaald wordt; je hebt als kleine mogendheid zoo gauw last van een casus belli ! Ah, lachte ik. wat is die Koyper als debater toch een slimmert! Maar zoo voortlevende bleek hij me nog leeper dan ik al dacht. »Verder," zon schreef hij. moet men niet vergeten dat deze formule, die ook hij andere volken in gebruik i:-, geen verdere, beluokenis heeft, dan om aan te duiden, dat de ae mogendheid met de andere op zulk een voet verkeert, als men onder private p Tsonen aanduidt door wc ier/.ijdsehe hoffelijkheid in het verkeer. Wie er meet' in zoekt, legt in eene conventioneele uitdrukking wat er niet in ligt.'' Kijk eens, zoo bedoelde hij. ik had best de woorden mccxl vriendschappelijk kunnen gebruiken, want die beteekenen nooit iets nr.'er dan dat je elkaar niet lomp, maar beleefd te woord staat. Als ik nu heelemaal oiuwiidiy van meent zooveel heb afgeknepen, dat het maar red wordt, verwijt mij dan nog eens, dat ik ten opzichte van John Buil iets meer dan hij verdiende heb ge zegd. liet eenige waar men aanmerking op xou kunnen maken is, dat ik al de andere mogendheden iets onthouden heb, waarop zii recht hadden; maar gijlieden zij t zulke sutt'ers in de ai'deelingen, d il,je zelfs d;t is ontgaan... KD 7,00 komt Kuyperal weer schoon uit den strijd; ja wat meer zegt, wordt liij als aangevaller, zij 't dan o ik zwijgend, zijn tegenpartij Iers tot een beriscer. Kn niet minder afdoend verdedigde de Minister zich tegen den aanval, waar men hem verweten had heelemaai over ZuidAfrika Ie hebben gezwegen. \Vat was de zaak? Juist de zinsnede, die ingela.-cht was inde troonrede van lïnO had hem van navolging van dat voorbeeld doen afzien. j Ka natuurlijk daar zitten nu zijn bedillers, l want een timlcr voorbeeld was met geen mogelijkheid in de heele wereld te vinden, of te geven ! Jawel, daar zullen er zijn, ?zoo vervolgd-i Z. Exc., die II. M. een ge voelvol woordje hadden willen liooren uit spreken, maar zoo iets >;nag en kan door geen enkel kabinet aan de Koningin op de lippen worden gelegd.'' »Waar alzoo de keus stond tusschen het zeggen van een 4s. Toch heb ik niet gezegd, dat de H. Ignatius bij het schrijven van de Ex.rcitia eenige bepaling hef f t geleend van eenige Muzelmansche vereeniging; alleen verzocht ik, dat »men zich nu niet moet voorstellen dat ik het zoo yselijk erg zou vinden, als men my kunnen aantoonen", enzoovoort, 5). Zelfs zij, die zonder aarzeling het ervoor houden, dat de H. Ignatius inderdaad bij het j schryven van zyn Otfeningen bijzonderen bij stand genoten heeft, zuilen nog niet durven beweren, dat niet eenige bepaling of wenk in | dat boek overeenstemt rnet een bepaling of i wenk in werken van Muzelmannen. De wijs- ! haid kan zich immers in verschillende boeken j op geheel dezelfde wijze over dezelfde quaeatie ' uitlaten. Wie zal het dan zoo ijselyk erg vinden, als voor het oog van den onderzoeker het den schijn heeft, dat, enzoovoort. 63. Nu hadden Charbonnel, de ongenoemde »vrija bewerker" en de heer H. A. Adriani gemeend, iets geweldig anti-katholieks te zullen sly'ten door de uitgave van hun mooie boekja. Ik zeide in het door den heer Ilerderscheégewraakte zinnetja reeds dat dit zeer moest tegenvallen, dat het een falikante mis rekening was. Want de quaestie-zelve, waarover de firma Adriani Charbonnel & Co. zich zoo warm schijnt te maken, is er een van geheel andere, veel mindere importantie dan bij/oor beeld die, waarin de heer Bolland zich by voorkeur »7erdiept". 7e. Eindelijk, indien die heeren paffifl ittisten zich op eenigszins beduidende manier met hun onderwerp hadden willen bezighouden, zouden zy voor een heusche studie hebben tere:ht gekund bij de schryvers, die ik in uw nummer 1270 genoemd heb. Maar zij verkozen er wat op los te redekavelen, zonder schijn van ernstig betoog. Nu hebben zy een ZÉÓ erbarmely'k dwaai, zóó zuiver-onwetenschappelijk, zóó kostelijk onzinnig abacadabra geleverd, dat ik, dorr u, geachte redactie, voor een recensie aangezocht, het vermakelijk vond, daarop de aandacht te vestigen. In hun ge knutsel, gefljdder, geknoei is niet n bron met titel, hoofdstuk of bladzijde genoemd, niet n citaat gepreciseerd. In ietwat anderen vorm dan de vorige maal zeg ik nu nog eens, dat wie iets belangrijks beweren willen, wie op zoogenaamd historis;han grond een verheven instelling door besehuldiging willen bekladden om haar te smaden, zooals degenen, die aan het hier besproken prulletje zijn werkzaam geweest, toch het air aannamen van te bedoelen , ook moeten bewy'zen, deugdelijk bewijzen, althans moetan trachten dit te doen. Zij dienen tevens zich te onthouden van den kÜLkklaren onzin, dien ik de vorige maal in een vroolijke bui heb aangehaald uit den rijken overvloed van Dt I*lain en de Jauieten. Of zij moeten genoegen ermee nemen, dat zij hartelijk worden uitgelachen; en dat er lieden zyn, die het ervoor houden, zelven in de wereld geroepen te zijn om op die wijze tot opvroolijking van het leven hunner mede burgers te dienen, speciaal van hun katholieke medeburgers, zou men inderdaad opmak«n uit het geval, dat de heer II. A. Adriani te Leiden steeds schrijvers, vertalers en »vrije bewerkers" vindt voor zijn speciaal anti-papistische uitgeverszaak. Voor den haer II;rderscheé, iniji geachten bestrijder, doet het mij wezenlijk leed, dat hij, blijkbaar bezield met goede bedoelingen, dit maal erin geloopen is. Oak geestelijke fi isschentrekkerij maakt jammer genoeg! nog dagelijks slachtdf tn, ondanks eindelooze waar schuwing. Met de verschuldigde achting, mijnheer de Redacteur, Uw dw. FI;RD. WIERDKLS. Amst., 27 Na v, 19J1. Geachte lïedactie ! Mogen wij naar aanleiding van Frisius' recensie onzer rnethude: »IIat aanvankeliik spreek- en leesonderwijs" in uw Nr. van '27 Ojtober esn baroep doen op uwe gast vrijheid'r1 DJ geachte beoordeelnar zegt: »Ik ben voor alsnog niet overtuigd, dat de vraag, welke de omschrijving der mondstat.den (met den ureri/ang van den eenen tot den anderen) voor het woordje aan gat', door het kind gemakkelijker wordt beantwoord dan deze : »Jot:ger;s, nog eens een raadseltje! na-tm, wie hoort het ?"" En in zijn voorafgaande beschouwing : «Toch blijft de verbinding der letters met de beslaande methoden i;og geruim;n tijd de moeilijkheid bij hst lezen, en elke poging hierin tegemoet te komen, heeft recht op onze belangstelling." Met belangstelling zul beoord. dun kennis neoien van de volgende mededeeling. Gedu rende de 10 j xren, dat we or,ze methode in de klasse tof-passen, hebban we slechts met n leerling, die moeilijk sprak, moeite gehad met het verbinden. Ivi nu behoaft men gaan bijzondere eigen schappen als onderwijzer te bezitten om, evenals wij, succes met onze methode te ver krijgen, indien men zich slechts wacht voor haast, zacht maar zooveel mog»!ijk met een heldere stern spreekt, in den regel hoofdelijk en wei: ig in koor laat antwoorden en voor efi^stfl proefneming onze zienswijze, in de Handleiding neergelegd, aanneemt, vooral wat het begrijpen door de Ifierlingea vari de be teekenis der behandelde woorden betreft. Mogen wij verder beoorJeela'ir er op wijzer, dat we de mondstanden voor da klinkers volhouden voor aa, ce, oo, y (ei) en oe, wat a voor ontbinden a voor verbinden noodig, maar ook voldoende ia, omdat dan de leerlingen op 't gehoor kunnen ontbinden, en dat we de mondstanden voorde medeklinkers volhouder, omdat ivg ze als begincons. voor de juiste en gemakkelyke verbinding alleen met aan brengen der articulatie (aanzetten!) laten vormen en niet met afstooten, immers voor: b, d, j, Je, p, t en w. Baoordeelaar wenscht meer boekjas. Deze eisch kan noodig zijn, als men in een methode maar steeds machinaal laat verbinden, (da leerling moet dan door routine tot het bewust zijn komen, wat verbinden is !) maar maakt men voor de «levende wezentjes" de zaken begrijpelijk, dan zijn er van zelf minder oefe ningen noodig. Wy hebben thans door de leerplicht eene klasse van ruim GO aanvangers, gaven in den beginne eiken leerling per dag slechts n regeltje ter lezing en hebben toch goed succes, wat alleen te danken is aan de aanschouwalykheid bij 't leesonderwijs. (Men vergelyke ons «Ingezonden" in de Vacature van l Nov. jl). Wat het aantal versjes betreft: elk zijn smaak, er zijn leerboekjes voor 't a. 1. o. met geen e. kei versje. Ean kind houdt van rijmpjes en versjas. Ook moeten wij er op wijzen, dat wa lang niet vrij waren by de samenstelling, maar gebonden aan letterkeuze en de eplitsii g der moeilijkheden voor 't a. 1. o ! watgemakkely'k is na te gaan in het «Overzicht" van elk leerboekje. Liever hadden we in de recensie de mededeeling gezien, dat onze boekjes wat opzet en afwikkeling betreft heel wat verschillen met de bestaande, vooral met het oog op vaardig lezen. Onder dankbetuiging aan Baoordeelaar voor zijne recensie en aan de Redactie voor da opname dezer regelen. TJIV dw. dr., Zelhem-Didam, BOUWMEESTER, 9 Nov. '01. BEUENDSEN. Naar aanleiding van het door Ds. van Hasselt geschrevene over den oarlog en de daarop gevolgde critiek in het weekblad van 24 November jl. Die oorlog, ja die heeft al wat pennen in beweging gebracht en aan al wat verschillende gedachten uiting gegeven ; maar het blijft toch alty'd nog moeielyk, zeer moeielijk voor de meeste?, en voornamelijk voor een Christus belijder hoe te denken over den oorlog, die zooveel schijnbaar noodeloos wee veroorzaakt. Ja, zeer zeker is het tegen den Geest des Cüristendoms, en iemand, nauwgezet het voet spoor van Cadstus volgend, zal dan ook moeten breken met alle oorlogsdaden, en wat daarmede in verband staat, zooals dan ook werkelijk de Duchob'iren in Rusland, de Tolsttïineu en eenige andere secten, gedaan hebben. Ik wil me niet op beslist godsdienstig terrein begeven, maar ik zal toch even opmerken, dat een Christusbelyder in den parsoon van Jezus Christus, immers niet alleen ziet een voorbeeld ter navolging, maar ook, en dit-wel in de eerste plaats, den H eiland, den verzoener voorde zonde. Zooals bekend is, is de orthodoxe opvatting, dat alle ellende en misstand alleen het gevolg is van de zond^, en waar het nu niet ia orza macht staat oin de zonde weg te nemen, kun nen wij alleen trachten de gevolgen te verzachter. En n dier gevolgen is de oorlog. E a we kunnen ons nu inspannen, om dien te matigen, hem wegnemen, nooit. Zoolang er veischillende rassen zijn, zoolang zijn er verschillende volken, en zoolang er verschillende volken zyn, zyn er verschillende behoeften en nooden. Dit is individueel, zoo wel als voor volken. En zoolang er verschil lende eischen gesteld worden, zoolang is er ook een pogen om die te bevredigen, en daar voor zal, gesteund door de zonde, desnoods geweld gebruikt worden. »Js, maar," hoor ik zeggen, »ian is arbitrage toch voldoende !" Zsker is beginsel heel mooi, voorwaar; maar gelooft u dan werkelyk, dat in ernstige ge schillen, die party', die het pleit verliezen zal, zich rustig zal neerleggen bij eene beslissing, door vreemden genomen ? Neen, nooit, altij i bleef er dan toch nog ontevredenheid er: opstand tegen het vermeende geleden onrecht. D.i eenige, de beslist eenige weg is dan om tot het doel te komen, de oorlog. Da meeste oorlogen worden immers ook niet gevoerd tusschen vorsten of hoofden van staat, maar werkelijk tusschen volken. Tusschen voor- en tegenstanders van den oorlog is nog eene wijde klove, waarin zich zeer vele andersdenkenden bevinden, zooals ik, die dus geen der beide uiterste groepen de hand reik ; en ofschoon toegevende, dat ik in principe tegsn oorlog en al zy'ne afgrijselijke gevolgen ben, zal ik hem nooit be&tnjd'en, als zijnde onvermy lelijk. Liat ons veeleer den oorlog beschouwen, als geschiedende onder het oog des Ileeren, die alles in zijn wereldplan opneemt en bastuurt. D rag t en, C. MOI.KXAAR JE. 25 November. onbcduiiknillicid of zwijgen ??- is aan het laatste de voorkeur gegeven". En hoe raakt hij zijn belagers dan verder ? »Iloe dieper een smart gevoeld wordt, hoe minder ze in ijdelen klank voldoening vindt." Met alle christelijke machten was er geen gepast woord te bedenken, dat ook maar iets beteekenen zou, als het door een Koningin der Nederlanden werd ui!gesproken ; zoo heeft hij H. M. dus bewaard voor »ijdelen klank". De Nederlaudsche nalie zij hem dankbaar! Ziet u, dat vermelden van de zeer vriendschappelijke betrekkingen met de Mogendheden, van de bijzondere verdiensten van leger en vloot, den algemeenen volkstc estand enz. was geen onbeduidendheid, geen ijdele klank anders had hij aan zwijgen de voorkeur gegeven alleen het slaken vau een zucht, het uiten van een wensch <.f een bede met het oog op de stamgenoofen, die daar worden uitgemoord, het was, volgens Kuyper, beneden de waardigheid van een Koningin. En ik moet zeggen, je zou al een onverbeterlijke dwarskop moeten zijn. als je ook hierin vaa hem durfde te ver schillen.