De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1901 8 december pagina 8

8 december 1901 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD Y O O R N E D E R L A N D. No. 1276 zichte van den prijs van de lichtende vloei stof geldt: L'tJnion fait la force. Voor de Koninklijke, zoowel als voor de SumatraPalembang heeft de volgende vergelijking der productiecijfers, ten bate van de vele belangstellende lezers, een bemoedigende be teekenis. Productie van de Koninklijke: 1901 19ÓJ 1899 Unils. Units. Units. Januari 2'J3,(IÓO K!7,000 2!)5,UOO Febnuiïi 2i3,000 KJü.öOO 170,90) Maart 2?;>,OM) 111,000 171.000 April 25i,0i)0 lO'J.OOi) IfiO.OOO Mei 2S'),000 lOli.OO'J 149,500 Juni 2^'2,'M) 11)0,000 137,001 Juli 283,000 !)J,0.)0 127,500 Augustus 2S5,000 «2,500 129,000 September 2S3.500 82,500 133,500 Octobcr 302,300 Sb.500 129,000 November 307,00:) 143,000 128,500 December 185.500 1(H,500 T,taal.... l Da Samatra Palembang cijfers: 1901 Units. Januari 70,000 Februari ' 42,001 Maart 41,000 April 35,01)0 Mi-i 43,000 Juni 50,U 10 Juli 70,00') Augustus 96.500 September 56,500 Ot-tober 82,500 November 91,000 December ,350,400 1,805,000 heeft de volgende 1900 Units. 9C,ö()0 81,000 90,100 73.500 79,000 7'.>,000 59,000 54,000 47,000 88,000 4kO.)0 50,000 1893 Units. 43.500 49,000 31,000 5S.OOO 50,000 49.000 42,000 75,000 (i S.000 07.1)0.0 63,0 10 92,500 Tota'il 7-97,000 694,000 Den aandeelhouders van de Russian Petroleum wordt de onaangename bood schap gebracht dat het dividend op de Commons van 50 tot 30 pet. is verminderd, vooral onder den druk van den marktprijs der olie. Enkele dagen geleden werd in de algemeene vergadering van de internationale Ham. petroleum mpij. meegedeeld dat het credit-saldo van de winstrekening voor het dienstjaar l Juli 1900 tot 30 Juli 1901 f 65 000 bijna bedraagt. Dit voordeelig resultaat leidt evenwel niet tot voor de aa a deel houders klinkende gevolgen om de te hooge taxities van vroeger af te schrijven. De raad van bestuur brengt, als troost, de boodschap dat de uitkomst der twee boekjaren te zamen genomen, een a vans van ruim 2% ton aanwijst. Voor de mvjnbouw-mpijen was echter de afgeloopen week niet gunstig. De RedjangLebong kon de rijzing van de vorige week, waarvoor de reden toen is medegedeeld, niet behouden. Eu het goede geloof in de toekomst van de Guyana Goud PJacer en in die van Mindrinetli verzwakte wat. Dd koers der ia de laatste weken meer malen besproken aandeelen Wagons-lits bleef, onder den druk der lagere ont vangstcijfers, op het gedaalde niveau van de vorige week. Ia deze groep der diversen ontmoet ik in de Amer. aideeling de Arkansas C)nstruction op f 125 geprijsd. Dd noteering van f 1£7 voor de Kans. City Terminal, CynstructionComp ,geeft me aanleiding, den lezers mee te deelen dat het Amsterdamsen Trustee's kantoor opgedragen is ? 3 par certificaat en 08 cent pir _winstbewijs uit te keeren. De commissie uit de leden van het syndicaat heeft een circulaire verkrijg baar gesteld, waarin door den voorzitter wordt medegedeeld dat een compensatie voor een mogelijke teleurstelling betreffende het arbitrage-geschil, waarschijnlijk zou ver kregen kunnen worden door verruiling van de bewijzen van deelneming in het syndi caat, tegen die in het Internationaal Landsyndicaat. Dd verbeterde koperprijzen, waarschijnlijk verkregen door de erkenning, dat ook voor de koperproducteurs samenwerking voordoelig is, kwam ojk den koers van de pref'. aand. Steel-Cjmpany ten go 3.1e. Dat was ook het geval met de noteering der Amer. Spww zoo dit naeenije ups en downs, de verbeterde noteeringen van den vorigen keer gehandhaafd konden blijven. Enkele stukken vind ik zelfs hooger, als: CHev. Akron C!, v. a. Miss. Kans. Texaa pref. Keadiug 2.1e pref. en Wabash. Voor de overige soorten is de verandering onbedui dend. Voor Ciev. Akron zoowel als voor de Kans. City South, was weder goede vraag. Hiertoe werkten de ontvangcijfers over Out. niet weinig mede. Voor de Nirfolk was in New-York veel kooplust. naar aanleiding van het gerucht, dat zij de controle had bemachtigd van de Pdcahonta's koleavelden, al worden de oificieele berichten hieromtrent ucliter gehouden. Dd c. v. a. Bilt'more .v O'.iio verbeter den, boven de verhoogde vorige iioteeriug, nog een kw.irt percent. Djze Mpij zou binnen korten ttjd een nieuwe afdeeling vormen, die genoemd zal worden: »De Pittsburgh, Lake View A.- West Virgiuia Divisie". B3halve d-_>, da vorige week aan gekondigde, nieuwe aandeelen, zal een be drag van 30000000 cloll. (J)llateral Trustbonds hiervoor worden uitgegeven. Aan de houiers van depot certificaten Mexicau lliilroad d>rnpany li^adjunment wordt uitbetaald: 20 doll. per obli?. van 1000 doll. ter Voldoening van de rente van l Juni 1901 tot l O J t. litOl eri 15 doll. psr oblig. van 1000 doll. als bonus voor de toetreding tot de sc'iuidregeüng. Onder de Europeesche Siaatsfonasen ont moet ik hoofere noteering voor da 4.'A rCcs. Poriu,?eezen en vojr de kleine Spaansche exterieurs. Van beide buurlui komen gun stige geruchten aangaande de rente-betaling j en verbetering in het papier-disagio. j O .ik voor Brazilianen en (Jnineezen is wat vaste noteeriiig te cjastateeren. DO huisvaders, die na de dure S:. Nic. dagen, verlangen naar solide belegging van de beschikbaar gebleven gelden, wordt daart>e /len 19 jn dezer gelegenheid gegeven door de mpij. tot exploit. van S S. Op dien dag is de inscArijvins; tearen 10>)'A pet. opengesteld op / 7 OJ'J.O'JO -l pets. ob'.igatiën. A'in aandeelhouders en oprichters wordt dan voorkeur toegekend. Z3 kunnen dit uitoefenen door inschrijving van 15 tot 18 dezer. Waarschijnlijk zal ook no* in djze maand door de Fransche republiek een gelegen heid tot solide, geldbelegging worden ge geven en wil tot een bedrag van G5.000.00J ! francs. Da houders van Rotterdamjche schouw burgloten en van Turksche loten mogen hun nummers wel eens met de laatste uitlotingen vergelijken. Portuna heeft voor hen haar grillige uitspraken pas ge daan. Di Turksche hoofdprijs van 600 000 francs is gevallen op no. 1653262. Wie is de gelukkige? D. STIGTER. Bussum, Sinter Klaasavond 1901. BOEKAANKONDIGING De XX? Fewa, Maandschrift voor Letteren, Kunst, Wetenschap en Politiek. (Nieuwe reeks van het Tweemaandelyksch Tydschrift.) Hoofdredacteuren: L VAN DK SSEL en ALBERT VEBWEY. Da Radactie van bovengenoemd ty Ischrift kondigt de nieuwe uitgave als volgt aan: »Ds nieuwe reeks van het Tweemaandelyjksch Tijdscfnift die l Januari a.s begint, zal in maandelyksche nummers verschenen, en onder anderen naam. Voorraad van goede 'oydragen maakte uit breiding wenschelyk: met uitbreiding was de gelegenheid gegeven de belangrijkheid van het Tijdschrift te verhoogen door maandelyksche uitgave. Indien een tweemaandelyksche uitgave de deugd heeft zich niet te kunnen inlaten met al te snel voorbijgaande verschijnselen, die deugd zelf wordt een fjut waar juist'in de kortstondige tijlsomstandigheden een kracht ligt die boeit, en met recht boeit omdat ze zwaar van gevolgen is. Zulk een tijd nu belevan wy. Mochten vóór een aantal j»ren letterkunde en schilderkunst de bijna onverdeelde belang stelling vergen van al wie een krachtig en oorspronkelyk leven liefhad en bewonderde, sints geruimen tijd zyn kracht en oorspronkelykheid, dikwyls niet minder boeiend, elders: in maatschappy-leven en staatkunde, in de lotgevallen van da volken, in" den strijd met geschriften en wapenen, in de kunst aargepast aan zede en samenleving. Bater dan ean tweeinaandelyksch tijdschrift is een Maandschrift in staat dit tyds-leven in zijn bladen vast te houden. E m Algemeen Tij Ischrift. Hat Tweamaandelyksch wilde het zyn, maar kon het niet altyd, juist omdat het door zijn schaarache verschynen zulk een groote sfaer van alge meen léven, alles wat zoogenaamd a\tueel was, buiten sloot. Earst nu zal het mogelyk waarlyk algemeen te zyn. E111 alsemeen tyMsebrift van de beginselen van het Tweemaandelykseh. Ean algemeen tij Ischrift dus dat vóór alles vraagt naar kracht en oorspronkelijkheid, van gedachte zoowel als uitdrukking. Dat partij zucht niet voor een deugd aanziet, maar de scherpste uitingen van ? den partyzanger niet weert, mits zy oorspronkelijk en krachtig zijn. Ja, dat scherpte van uiting, waar het gaat om beginselen, zelfs wanscht. De XX', Eeuw wordt het door ons genoemd. B j maandelijks verschynen kon de oude, naam niet behoudan blyven. Da nieuwe naam zij een eenvoudige aanduiding van weiken tij l wy' de vertegenwoordigers wenschen te zyn. Gedurende de ruim zeven jaren van zyn bestaan heeft het Taeemiandeli/jksclt, Tgdichrift het geluk gehad.de beste sehrrj vers en dichters van Noord- en Zuid-Nederland rondom zich te vereenigen. Tarwijl hun hulp ons verze kerd bly'ft hopen wij dat zich nieuwe krachten zullen opdoen voor de nieuwe onderwerpen. Da redactie is er diap van doordrongen dat alleen door aaneensluiting van krachtsinspan ning van de meest verscheiden talenten het doel dat zij zich voorstelt kan worden bereikt. Zij hoopt dat de wenschelijkheid van een tydsehrift als het hier aangekondigde door zulke talenten zal wordan ingezien, dat da gelegenheid tot openbaarmaking van hun denk beelden, hier aangeoodan, door hen i.al worden gewaardeerd'' Door het gronter aantal vellen dat thans een jiargang zal bevatten moet echter de abonne mentsprijs verhoogd worden tot / 12 per jaargang," »In den nieuwan jiargang zullen o. m. de volgende bijdragen wordan opgenomen: A. Aletrino, S'.ills Uren; K. P. C. de Bazel, O/er Bouwkunit; dr. J. D. B.erens de Haan, Da zin der menschelijke aktie; dr. P. C Bmtens, Uit Piatoons Drii ksjelag; G. Busken Huëf, Miilden-eeuwjche Renaissance; Cyriel B ijMse, Hat Gaztn van Paemel, Tooneelspel; F. Coenen Jr., Byündig Spel; L. van D-jMsel, liet T.joneelspel >0p hoop van Z^gen"; dr. F. van E >den, Woornkunsi; F. van der >as, Loonarb i i van Vronwen; Jic. van Looy, De. \Vorderly'ke Avonturen van Zabedeus; Jjh. da Meester. M >noloog van den Molenaar; Ary P.'ins, Da Heilige Tioht; S;ijn S:reuvels, Minnehandel; P. L Tak, Internationale 1>3schermir.g van den Arbeid; Albert Verwi-y, Da Brieven van Huet aan Van Vloten; G. van Vloten, Da Wal-levendheid van ASlallah ibnal-Mogatta; Is. P. de Vooyi, Kuist eri S imenleving; verder gedichten van F red vaiE^len, AidréJolles, W. L l'inning Jr., en anderen." Van Deyss^ls verzamelde Opstellen. Hoe VAX DKÏSSELS pittige en geestige op stellen", het gemeengoed der beschasfJan zijn geworden, blijkt het best uit het korte tijdsbestek waarin zij, nu reeds in vijf deelen, het tot een af zonderlijke uitgaven hebben gebracht. Van den , tweeden bundel verscheen de/,er dagen, bij de | lirma Sjhelteaia & Holkema, een tweede druk. Marx vertaald. In de iternatiomlo Bibliotheek, uitgave S. L v. fjioy, is, oniVr no. l 7 opgenomen KAKI. MAC.K ? Jld k'ipit'inl JL'jof/l^tuk I en IX. Vertaling ean Yijm der Cr;e.s, P) deze dagen zal fsen groot deel van hetlezend publiek, dat belang stelt in da sociale vraagstuk ken, zich zeer verplicht rekenen aa i uitgever en vertalar, nu daze hun de «elegenheid openen met Marx wereldberoemd werk kennis te maken. Dit eerste deel bevat, behalve de voorrede voorde eerste en da tweede uitgave:!, de hoofdstukken : Waren, waarde, ruilproces, geld. waren circula tie, kapitaal, arbeidskracht, raaerwaarle, konstant en veranderlijk kapitaal, meerwaarde-voet, de arbeidsdag (Ie grenzen vanden arbeidersdag). A in het uitgaven vun het geh^ele boek op eens, zoo lezen wij in een voorbericht van den vertaler, zijn bezwaren verbanden, welke door het splitsen van D.;el l in eenigij stukken van den Internationalen Bibliotheek vermeden kunnen worden; terwyl het nauwelijks noodig is te zeggen, dat uitgever en vertaler de vol ledige vertaling zoo sposdlg mogelijk hopen te kunnen aanbieden. Dat Nederland op een vollelige vertaHng van M.ux' hoofJwerk, door een zoo bekwaam ! focialiat en talentvol schryver als de heer v. d. Gnes, na niet al te langan tijd zal mogen bogen, ziedaar een wensch, die ook met het oog op den ondernemenden uitgever door velen zal worden gekoesterd. Inhoud van Tijdschriften. Di Gidi, Dec. 1901: Da zelfkant der samenleving, De man uit de Slop, door G. van Hulzen. Middeleeuwsche liefdadigheid, door mr. S. Muiier Fz ? Jacobus Ballamy als criticus, door dr. J. Aleida Kyiand. Hat congres van crimineele anthropologie te Amsterdam, door prof. D Simons. Toe vluchtsoorden en bewaarplaatsen, door dr. A. R Offjrhaus. Verzen, door Héle ie LapidothSwarth. Herfst, door dr. P. C. Bjutens. L-Uterkundige kroniek: Miurits VVagenvoort, De ploerten 23 dl. Muzikaal overzicht, door mr. Hanri Viotta. Richard Henberger, Muzikaliache Siizzen. B jiteulandsch O /erzicht. Bibliographie. Aucass:n et Nicolette chantefable, misa en Frarciis moderne par Gjatave Michaut. Cnarles M. van Deventer, Hjllandache Ballettrie van den dag. O.ize E-MW. Dac. 1901 : Gjuden bruiloft, door II: de Buschere. .ize verhouding tot Djam )i, door E. B. Kielstra. Herziening der Vestingwet- urgent, door W. F. Pjp. Lind en volk omstreeks 1660, door P. J Blok. O ize L'eve Vrouwe van Michel Angelo, door G. F. Haspels. Verzen van U. V. E Vredesrecepten voor Z.- Afrika, door dr. F. V. E igelenburg. Ejn Trio, door G F. Hispels. Klsecier's Maandschrift, afl. 12. Birbara van Hauten, door Philip Zilcken. Darden illuatratiën. Louis Bjuwmeester, door Hanri Dekking. Tien illustratie.!. Vacantie in drukken uit Noord-Brabant, door J. Eigenhuis Elf illustratiën, naar teekeningen van J. J. Damme. De Hollandsehe meesters in de Ertnitagete S;. Patersaurg, door Max Rooses. E)n illustratie. Santina, door J. Clant v. d. Mrjll. Piepers (tlilda), (-do;). Van de Ridactie. Twee iliustratiëa Nederland, No. 12: Bjrnard Canter, Racht op liefde. I. A. H. Ia de zolderkamer. Is. Q lerido, Moderne werkars(K). W. F. Gjuwa, Teleurstelling. S elia Mare, Ont waakt. Kroniek. Mtrie Mirx -Koning, Verzen. Anna van G jgh-Kaulbacb, Tragedie. DjrotheéA. van Walree, Djrine. Jah. W. Broedelet, Opstand. El. Verburgh, DJ weelden des harten. Nehaaiia van R-figersberg, Ejn uit velen. Poëzy: W. Graadt van R iggen, Verlangen. W. Maialester L-)up, Die Ferne. W. Graadt van Roggen, Maditatie. J. Tarsteeg, Sjhertssounet. Eigen Haard, Nu 4'J Pastor P.cardts Biek, door L E, II. O.is dagelijksch brood, door dr. J. E. K iklaar, met afo. van de Tarwemeelfabrick Noury & v. d. Lande te Deventer, II. Juhannes Masschaert, door Julius Röitgen, met portret. De afsluiting en gedeeltelyke droog making der Zuiderzee, duor R. A. van Sandick, I. Uit ean hoekja van Drenthe en O/erijssal, door F., met afo. naar toto's van den schryver, I. Verscheidenheid. Fauilleton. Europa, afl. 12 Torenpoëzie door Bslfried. Wedergeboreu. naar R. Misch. Twee Kerstvertellingen, I. Storm, door W. C. Tangaler, II. De Non, naar Rast R >est, (Sjphie Ellan). Zuidvruchten, door J. F. A. urbaan. lioon's Gtïllustreerd Muqazi/jn, No. 30. Win ter, (frontispice), Passiespelen te Zalzach, door G. van Hulzen. Louis Bouwmeester, door C. Ninnes Gmer. Merkwaardigheden uit het i\jk der levende natuur. Hat paradijs van de hengelaars in CiliforniëI haros de Egyp tenaar, een roman van Gjy Boothby, (-dot) Het africhten en trainen van wilde dieren Een k^jkja in de inrichting van Carl Hagenbeck te Htmburg, geïlustreerd naar foto's. IiArtis, door jhr. mr. II. S tiissaert, geïllustreerd naar foto's, (-dot). ll'je de inbreker hulp verleenda met Sf. Nicolaas. Ean voorval ds t niemand zou verwachten, bewerkt door Holda, voor het tooneel (verzen, monologen, dialogen en stukken). Da mannen zijn monstars. Oorspronkslyk blijspel in een bedrijf door Adriaan Ilsen. Hoofd en Hart, No, 5. Pieter Corneliszoon Hoofd op 't Muiderslot, door J. E terGjuw. Hat oude klooster in de Birkt, door T. Puürn. Avond in de stad, d<>or J. H. de Veer. Da laacste leerling, uit het Duitsch van Harmine Villinger. Bjek en Tijdschrift. Nieuwe boeken. Waaiende halmen, door A F. Dudok van Il^el. In het Duin, door A. F. Dudok van Hael. Da oule viool, een verhaal uit het (i joi, (-ilot), door Joh. W. Broedeiet. Ttj<lfcki'i/t run de ^ederlandifche Vcreenii/'nfl tot l> 'i'oi'deriHff der b'ldtxfen c<tn, Ver]>lr//'.i'3 en \'er]ilef()st:-rs X:>. 2: i-its over de voeding, door dr. A. N. Nolst frinilé. De besmet telijkheid van buik-typhus, door dr. B >rntraeger. E)nige opmerkingen over ».Vos')komos" en den Bjrij, door J. Aletrino. Van Stockum, Bjrichten en M-idedeelingen. Nederland en Kolo'.icn. O.?er het interna tionale verpl'-egster-congres te B u ft' il o, dojr llflena SJbölïir. Bijdriijien tot de stntlatieh i'/i», yededunil. l il ei iing. Krrata. T.ibel 1. Aantal kiezar-s volgen» de kiezerslijst van 1!K)1 voar de Tweede Kimer der Staten- Generaal, Provinciale S 'Aten en Gaineenterade.i in elke gemeente des Rijks, onderscheiden naar de kiesbevoegdheid. Tabal 11. Aantal kiezers volgens de kiezerslijst van 1IH)1 voor de Tweede Kamer dsr StatenGaneraal, Provinciale S;aten en (j jrneenterajen in elke provincie en in elk der vijf groepen 1U(),001 en meer zielen), met volledige onderscheiding naar de kieshevoegdhei J. 11 i Aintal kiezers volgens de kiezerslijst van !!)()! voor de Tweede Kamer der S:aten-G meraal in elk kiesdistrict. IV. Aantal kiezars volgens de kiezerslijst van 11)01 voor de Provinciale Staten in elk kiesdistrict L-i Rem?, ( Ancienne revue des revues) Nu. 23, l Dec. 1H01 : I, a Justice pour les enfants dits r.aturels par M M Paul Lagrange et .lacq'ies de Novion. Psychologie de 1'Allemand du Njrd, par M. Caarle^i Bonnefjn. Sur les hauteurs, par M. Hendrik Ibser*. L'art (les lummes peintres et sculpteurs en France (10 gravures) par M. Gimille Miuclair. Le sen timent (ie la peur, par M Cimille Ménans. li:\ serothérapie de la fièvre tynhcïIe, par Ie Dr. J Iléricourt Vers la corq'iê.e de l air. I. Jj^s ho/nmes volants (!S gravures), par M. G. R inx. L^ uiri(^éible de M S jvero (?> gravures), par M. GjorgosCiye. L"! mouvement féniniste a travers Ie monde, par Mr. Kiethe Schirmacher. U'vue des derniers livres. I'rar c liies, par MM. Paul et Vi.;tor Margueritte, Frederic Loliéet ** . Vmgt six et une, par M.M. Garki. Cnroniqua artistiq'ie et littéraire. Analyse des Revues frai i; lises aoglaises et van gemeenten (MIOO en minier, ">001 - IfjOOO; l américaines, italiennes et sud-américaines. Caricitures politiqaes (10 grarnrea). Cosmos, Nov. 1901. G.i'ton Jollivet, Ui con cours de beauté, Nic. H >wen. Lettre de Patersboug, Wilhelm Haacke Jagd u. Kü;he in N. Gainea. Adolphe B.-isson, L«>s ours de la coméjie. P. M A man overhoard. Gaorges Daniel, Ls portrait parlé. C. C. Tae blind boy. Mix de Njnsou'y. La cuisine lectriqie. Chronique dramatique. Ledevoir professione), (Hanry Fouqiier). Adalbert Matkowsky, (C. C. C.), Cntiqiies littéraires. Marie Mirx Koning, Het beeld op de rots. (L. Binkmann). ? II Nirwana letteraris, (Fr. (ia Torlay). Cirrespondance publique, q lesticns, den'anles de renseignements. Réonses comnunications. A nos collaborateurs et Ou' es de Sarvice. Pcaces vacantes Variétés i ternationales. De tout un pou. MEÜWE UITGAVEKPeronne, doftr ANNA EKKKR. Dan Haag, Martinus Ny'hoff Scheurkalender Voor h.t Jonge Volkje. Uit gave van W. Hilarius Wzn. te Alkmaar. SELMA LAGEBLÖI', De Koninginnen van Kunqa ? hiilla. Vertaling van MARGAKETIIA MEYÜOOM Tweede druk. Uitgave van H. J. \V. Bacht te AcQtterdain. niltllltltllHllllllltllMIIHIIIMHIIIIIIIIIIIHIIIflIIIIIIIKIU Eeii ze:fferd3iliiiiii, »Een kunstwerk verdedige zichzelf". Dit is een heel mooi woord, do^h niet steeds van toepassing in ean tijd, waarin zoo menigeen, die over eenige pennevaardighaid beschikt, zich geroepan acht, een dikwerf gansch onge motiveerde critiek over alles en nog wat de wereld in te zenden. E.i dan moge het al waar zyn, dat het publiek by' slot van rekening zijn eigen oordeel volgt en veel critiek alzoo van weinig waarde bly'kt te zyn, een feit blijft het tojh ook, dat bij de zoogenaamde boekaankondigingen, waaraan, vooral tegen den winter, de couranten zoovele kolommen wijden, het met of zonder opzet geven eener valsche voorstelling van een nieuw boek den auteur van dit laatste een jdelijkan, onverdienden knak bezorgt. Zaer wijs handelt daze dan, althans iri de meeste gevalle.1, wanneer hij eene dergelyke behandeling stilzwijgend aan zich laat voorbijgaan, in de overtuiging, dat de ty'd hem wel recht zal verschaften. Doch waar die behandeling, welke hij ondargaat, van dien 'aard is, dat zijn goede naam erin zekeren zin mee gemoeid is, is hij toch zeker wel gerechtigd, voor dien aen kaer uit zijn schuilhoek te treden en voor zichzelf te spreken, hoe dit laatste hem misschien ojk den schiji zal bezorgen, een in zijn wiek geschoten auteur te zijn, die niet in staat was, zijn gakreikta ydelheid onder stilzwijgen te verbargen. Daza korte inleiding diene ter verdediging mijner verdediging, waartoe ik mij door het volgende genoodzaakt zie: De Nieuwe Courant bespreekt in einige, weinige alinea's mijn rocoan »0pstand", of liever, bespreekt dien niè;, want: «Laten we over da behandeling van 't gegeven, de compositie, enz. maar niet uitweiden." Zij gaat echter nog verder, wijlt niet alleen niet uit, doch zegt er heelemaal niets van, vindt het echter wel noodig, het te laten voorkomen, alsof het boek byna uitsluitend toestanden baschrüft, die men in het dagelijksch leven liefst zoo weinig mogelijk aanraakt: »tingeltangels, waarvan da schrijver zoo graa^ vertelt. O, die B:oedelet kent het Aasterdamsche leven zoo goed ! H.j is thuis »op de vlakte1'. 't Ontbreekt hen niet aan »iurf' om ons te brergen, waar narhtbrakers alleen op hun gemak zijn". Waar men, behoudens het aanhalen van enkale beelden, die De Xieuwe Courant, zonder het te motiveeren, minder juist schyrt te vinden, niets anders dan dit over een boek zegt, moet het publiek, welke die aankondiging leest, wel gaan gelooven, dat de roman een roman »;an de vlakte" is en velen worden hierdoor waerhouden, het te lezen. E'i tegen die valsche voorstelling moet ik protesteeren, te meer daar Di Nieuwe Courant niet aan mijn verzoek heeft willen voldoen, haar lezers in elk geval een juister bagrip (lesnoois in een hoogst ongunstige heoordeeling) van het werk te geven. Van de negen hoofdstukken, waaruit het boek bestaat, beschrijft slejhts het eerste een gro.it café-chantant, het vierde (in een klein gideelte daarvan) een cafémet damesbidienin?, terw.jl het achtste, een Bil-Masquéin 't Paleis voor Volksvlijt gevend, dan misschien ook nog door De Xieuia Courant aangeduid kan worden als »van de vlakta". Waar blijft nu echter het overige (ongeveer 7 !l van 't boek) ? Waar handelt dat over? D,: Nieuwe Courant vindt het niet noodig, daarover te reppan. En dit is eene zeer onloyala handelwijze, vooral waar juist da strekking van het boek een opsta m is (vandaar da titel «Opstand") tegen allerlei beroerdigheid in het leven, waaronder ik dan ook de toestanden rangschik »waarvan de schrijver zoo gaarne vertelt1'. Ei, om nog even een sterker bewijs van de kwaadwilligheid van De Ni^utce Courant te geven, diene het volgende staaltje: van het door mij aange luide 7 D van 't boek rept zij twaemaal Do.:h hoer Ik wijd 80 bladzij leu aan de beschrijving eener generale repetitie in een schouwburg. Wat zegt da N. C. hiervan ? Dat het hooflstiik goed of slecht geschreven is ? Naen, enkel: »van acteurs kan hij net zoo goad vertellen als van tingeltangel-meiden". Is dit critiek? Neen, bijkans een latt'i beleediging! Verder vergelijk ik ergens de M -u- maand bij een coq-iatteerend msiBJ? en wel mat de volgende woorden: »M « 'i Mai? Hoe kwaoi die j rmkn-otrwalijkste aller maanden haar zoo in eens in de gedachten, de maand Mai, die in haar nukkan, haar liefelijkheid, haar grillen en bekoring zoo zeer de achttienjarige jonkvrouw gelijkt, dia aantrekt als men niet naar haar kijkt, als inen haar niet telt of bijkans over het hoofd ziet, en die van zich afstoot, zich plotseling om draait, wanneer men haar schoonheid geëerbie digd heeft, wanneer men haar reeds lief is gaan krijgen en slechts met moeite afstand var. haar kan doen? Ja. de Mei is een ccq'ietteerend inei?j'!, dat vliedt als man haar grijpen wil (Ie drukfout »vliet" was over 't hoofd gezien) en zich opdringt, wanneer men haar van geen waarde acht." Nu staat het ieder natuurlijk vrij, die vergelijking mooi of leelijk te vinder, doch ieder zal moeten erkennen, dat zij vol komen kuisch is. De .A' Ct. echter haalt er den laatsten zin van aan, cursiveert de woorden »van geen waarde" en zet er dan, zonder iets moer, tusschen haakjes achter: »Nes-taxatie !" Deze haadelwijze is van dien aard, dat ik haar, zonder eenig voorbehoud, met Asmodégedoe durf vergelijken. ; Tot zoover my'ne verdediging, waarvoor ik aan een veelgelezen periodiek gastvrijheid moet verzoeken, opdat mij gelegenheid worde ver schaft, in het openbaar te protesteeren tpg<m een ongamotiveerde critiek, die zeer veel overeen komst met eene aar tyging vertoont, waardoor en ook alleen daardoor het schijnbaar zichop-den-voorgrond-willen-dringen van een auteur gerechtvaardigd wordt. JOH. W. BROEDELET. Jacpes Perl. Toen wij in De A mater dammer van 31 Maart van dit jaar vroegen. («Volledige Werken" door X. Y. Z ) waarom Park's Nagelaten Verzen, nu ze toch waren uitgegeven, in De Nieuwe Gids 1894, dl. I, niet waren op jenomen in de Pi-achtuitgave en in den goedkoopen druk, en of dat was gedaan om den lezer te verzoeken twee Parken geheel .afgescheiden van elkaar te zien, dea mooie van hei bundeltje en den mindermooie van Da Nieuwe Gids hadden we niet kunnen denken dat reeds een half jaar later die vraag bijna overbodig zou zijn geworden; waardoor dus de uitgever, wetens of onwetens, de vraag, toen gedaan, zeer gerechtvaardigd dost zy'n. K oos noamt dan nieuwen (vierden) druk een dtfi itieve uitgave, maar compleet is ze nog niet. Van de veertig gedichten die in De Nieuwe Gnls onder da r.agelaten Mathildeverzen zyn gerangschikt, zijn een vy'ftal v/eggelaten, wiaronder twee (éi in het fransen) aan Monsieur X de R-sul (Mathilde's vader); terwvl van de 28 af^onderlyke (niet tot de Mathilde behaorende) sonnetten geen enksl is opgenomen. Die wachten zeker op een nog dtfi litiever uitgaaf. De Inleiding van Kloos uit de vroegere druk ken is weggelaten en ook da Voorrede van Vosmaer. Dat het tot dit laatsts is gekomen, zal niemand verwonderen die Kloos' stuk over Vosmaer's aandeel in de uitgave van P^rk's gedich ten hoeft gelezen. Inplaats van de vroegere krijgen we nu een nieuwe Inleiding van Kloos. Die ver andering is geen verbetering. Dat geleerde stuk met dien wijzen en weidschen titel : Jarq'ies Perk's kunst, historisch en aesthetisch be schouwd, past la"g zoo goed niet bij de ge dichten van den j ing gestorven, natuurlijken dichter als de vroegere laleiding, kort na Park'a dood geschreven. Die een vorigen druk bezit benevens De Nieuwe Gids van '91 hoeft zich deza uitgave niet aan te schaftVi. ot het mocht z\jn om de nieuwe Inleiding van Kloos en de mooie versieringen van Veldhesr. Oai den prys hoeft men het niet te laten, want desa druk, vermeerderd en versierd, is slechts vijftig cent duurder dan de gozdkoope. Daze uitgave bevat nu byna alle gedichten van Park. Maar al was zij volledig, het blijft een klein bundeltje. E'i toch wijst Park »m ds verre toekomst aan de jingeren dan weg'' En dan heeft hij nog eenige opstellen ge schreven, die verspreid zyn in weekbladen. We kennen er slechts enkele van, doch het zijn er, meenen we, toch ook maar zoo weinig, dat er niet eens een fatsoanlijk bundeltje van te maken is.... Doch.... over een paar maand verschijnt er een hoek over J.ioqies Park door zijn tante mejuffrouw Batfy Park. Niar wij in aankondigingen hebben gelezen zal dit boek achter de biografi 3 eenige by lagen geven, waaronder n rubriek met verzen ge schreven bij Park's dood. Nu is het wel aardig om die verzen bij elkaar te hebben; zou het echter niet veel aardiger wezen als we voor die rubriek er een kregen met ds prozastukjes van Pjrk ? Eo. misschien hoeft er niet eers een andere voor opgeoffard te worden. Djch of er wat opgeofferd moet worden of niat, we meenen dat een rubriek als d>or or.s bedoeld wel als Hjofl-bijlage eeo plaatèja ge geven mag worden. Daze meaning wordt mejuff'ouw Park, zoo het niet te laat is, eerbie dig in overweging gegeven. Zwolle. IC. Aan de redactie van hat Waekblad De A ni'tterdamiiier. Naar aanleiding van het Gidsartikel (Juni) van dr. F. J. de Boer en het artikel van de heer A. J. vai Huffsl in de P-ragen des Ti/jdf (Aug.) kan het misschien van nut zijn de persoonlijke ervaring te hooren over eenige »public ibraries' en vooral over die te Birmingham, die in beide artikelen het uitvoerigst beschreven en het meeste geprezen wordt. Van de openbare boekerijen en leeszalen die ik bezichtigd heb ia Engeland staat die van B rmingham vooraar, zoowel in volledigheid van boeken als in praktische inrichting voor den bezoeker, maar vooral door hare gunstige ligging, 3 minuten vsn het centraalstation, op i plein met het stadhuis, postkantoor, uni versiteit en stedelijk concert- en vergader gebouw (Town Hall). Natuurlijk heeft zij niet de omvang of volledigheid van de biblotheeken in het British museum of South Kensington museum, doch zij is grooter en praktischer dan die bijv te Liverpool, die anders prachtig is gelegen tegenover het hoofdstation. Zy is verdeeld in 3 afJeelingen n.l. de groote zaal boven, waar men boeken en tijdschriften komt raadplegen of lezen en waar alle Engtlsche, vele Aoierikaansche en andere buitenkndsche vakbladen en tij Ischriften ter lezing liggen; dan baneden aan de linkerzijde van den hoofdingang een kleinere zaal, waar de boeken voor óé.i week ter leen gegeven worde;: en die als leeszaal is ingericht met tijdschriften spe ciaal voor vrouwen en j jngelieden, en daaraan verbonden de groote nieuwszaal, waar het grootste gadesite der E:igelaehe dagbladen en weekbladen ter lezing ligt of tegen de muur hangt. Deze laatste zaal is de groote arbeidsbeurs voor de stad geworden, daar hier al de adver tenties van alle locale en bijna alle nationale couranten gelezen kunnen worden ; doch daar door ziet men hier ook dikwijls vereenigd de groote ellende en zwarte armoade van een groote industrie-stad, daar deze zaal dagelijks bezocht wordt door de groote schare werkloozen en werkzoekenden, die dan hier meteen een oogenblik een warm lokaal tegen de felle koude of een dak tegen . de brandende zon vinden en een stoel om uit te rusten van het slenteren over straat en langs de fabriekswyken om werk. Door hare gunstige ligging bij het station is de bibliotheek ook van groot gemak voor de pi. m. 40000 »forensen" die dagelijks allen aan het hoofdstation aankomen en nu hier een oogenblik kunnen zitten zonder gedwongen te zijn, dien tijd in een caféte moeten door brengen. Haar ligging is 't beste te vergelijken met dia der oude JSiun, welke mij dunkt voor Amsterdam ook da aangewezen plaats voor dit doel zou zijn. Amersfoort, 19 Nov.'01. D.H MJDDELBL'EG.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl