8 DE AMSTEKDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1280 f lach de leege rakken eener rage gemeenschaps kunst beschouwend. Uwaas, omdat alle knust, hettij die .van n wereldgloed de volkeren te doorstralen begeert, hetzij die met de innerlijke ontroering van n mensen in den medemensch iets dat nog sluimert wakker te maken tracht, omdat alle waarachtige kunst is: gemeenschaps kunst in dien wijden zin, dat ze de kranke aarde, werkende op de oorzaken, maar ook de gevolgen zelve zoekende te onderdrukken, uit Baar ziekte in 't zonlicht wil tillen. *»* Gemeenschapskunst in dezen wijden en waren zin, is onbewust het mooie boekje van Adama van Scheltema. Onbewust, want deze jonge dichter noopt, zoo men hem op straat tegenkomt, nog, van wege z'n niet zeer proper en niet al te aange naam riekend Jonge-Gids-jasje, tot behoedzaam uit-den-weg-gaan. Van ter zijde hem loopen ziend, moet 't je echter opvallen, hoe ferm en zwierig, al is 't dan wat woest, zijn gang is, hoe klaar bij uit z'n oogen kijkt, wat gulle lach klinkt van z'n mond! En zoo lijkt-i je tbch niet onsympathiek; integendeel, want alles ? is echt aan dien vent. Hij meent z'n jasje te goeder trouw flink en onsikkeneurig. Laat hem nou maar loopen, dan zal hij zelf wel 'ns mer ken, dat zoo 'n van 'n uitdrager overgenomen plunje toch wat onfrisch is, eigenlijk. De duffe bakkerijen op godsdienstige dogma's en secte-kerken, welke, God niet rakende, toch als zoodanig den volke in de ooren klinken, de verzuurde lekkernijen van-vrijmetselaars en Dageraads-lieden, welke de Jonge Gids, met de ignobele bedoeling, onze magen te bederven gepoogd heeft ons voor te zetten; bovenal ook de fiezigheid, waarmee dit richtingkje in een al te consequente toepassing der homeopathische geneeswijze, gemeend heeft, het volk schoon te zullen wasscneu, zij zijn het Jonge'-GidsO'e, de uiterlijke kenmerken, welke aanvanijk het vermoeden zouden kunnen wekken, dat de heer Adama van Scheltema, sociaal-de mocraat dus en dichter, z'u dichterschap wel geheel en al in leerstellingen zoude hebben verstikt.Toch is dit geenszins het geval. De natuur, zijn heerlijke echte natuur, was gelukkig! de leer verreweg te krachtig af, zijn sterke natuur van cht mooi mensch, die, met 'u schoone toekomstdroom in 't hart, en daarnaar zooveel mogelijk z'n leven richtende, toch erkennen blijft, hoe telkens de hartstochten breken heen uit dien klaren gang, boe de diep ste ontroeringen gansch daar-buiten-om in onzen geest verkillen. Zoo gaf hij ons boven de engere gemeen schapskunst uit, waarvoor bij zelf misschien zijn omiodelijkheden en goedkoope materialismen houdt, die ware gemeenschapskunst, welke de uitingen van den strevenden mensch, zijn streven en zijn menschelijkhsid, vereenigt. Naast de onwrikbaar-sterke wil van dit sonnet: Zooals de dagen uit het Oosten rijzen, Na vaste vaart, die niemand kan beletten, In 't weidend West met goud 'geschreven wetten Naar nieuwe dagen, nieuwe lichten wijzen; Als door de nachten, tot ze in 't licht vergrijzen De starre, nn spoor in zuiv're spheeren zetten, Die nooit een menschen adem kan besmetten, Waar nooit een dwaalt op onbewuste wijze: , Zoo weet ik dat dees wereld reeds de banen Van eiken mensch, van ellek wiss'lend wicht, Tot ene groote harmonie komt manen, Zoo wil ik dat ik zelf mijn ureu richt Als strakjfetoomde will'ge onderdanen Naar nen vromen, ouontkoombren plicht, (bl. 19.) naast dit vast en schoon voornemen, zijn leven der gemeenschap te wijden, dit tering-fijn beeld der menschelijke broosheid: Glinstrende ziel! uw teere zilvren nerven Beven in 't windrig tij van 't late jaar...", (b). 22.) broosheid, die breekt in dat droefste liedje »Her denking," dan weer door de vage verwachting van een reeks even-rillende herfst-liedekes zich opheft, en zich spant tot de klare toekomst zangen, die dit boekje brengt: een rij lichten door den nacht tot den schemerendeu horizon: De Eenzame schoonheid, De Graver.9, Avond aan Stad, Oudejaarsavond, De Dag des Oor deels, De Tocht naar de Ster, uit welk laatste gedicht ik afschrijf deze statige ten einde schrijding van bereiken na wilden stormloop: In uw oog sta de vlam van uw schoone ontroering Tot de lucht met het vuur uwer heete vervoering Uw rustige morgenster kranst: Tot haar licht in lichter dag \e\-gaat, Tot gij staat in den dageraad Voort! Voort!" (bl. 11) De frissche vreugd-van-alle-dag over dit door een lichte toekomst overglansde leven-van-nu, hoe helder en vriendlijk lacht het in //Een Ventje," en wat straalt het blij-koel uit In den Morgen": De wind waait uit het hemelwak En blaast de koele waters strak En Holland's schoone verven bloot, ? De wereld is zoo groot, zoo gvoot, De wereld is zoo wónder-mooi Wees jij gelukkig kind!" (bl. 90.) En hoe luidt ook dat verlichte leven vroolijk over de hoofden van het volk uit, in zijn //Socialisten-marsch: Maats, gooi je muts in de vroolijke lucht!" (bl. 90.) Maar diep onder deez' mooie levens-blijheid, hoort ge daar, ritselen, even, het droeve, maar schoone, wijl zoo menschelijke twijfelen, of al deze idealen en de vreugden, die er uit voort kwamen, soms niet ijdel waren...: «Gleed naar die verre avondlijke kim liet schijnsel van mijn hart als naar een vagen En ongrijpbaren wuften najaarsmist?" HOP, als-vanzelf, dit cht gevoel van een onbedriegelijk en hoog-willend mensch, diens talent tot het maken van uitmuntende kunst ook gevoerd heeft, heb ik in een ander opstel, dat elders zal worden geplaatst, breedvoerig aangetoond. Ook te dezer plaatse echter want de rijk dom scheen schier onuitputtelijk vraag ik verlof, enkele der als kunst schoonste verzen te mogen afschrijven: (uit Herfst-nachl). De schim der stad ontvlood een matte klacht, Ginder en verder stond een boom, en droomde Eenzaam, van mistig natte takken stroomde, Mdoor, aldoor een doode bladenracU. (merk, hoe de bleeke en bijna niet bewegende klank en duiding van ,ginder en verder," de vervagende eenzaamheid reeds voelen doet, voor ze wordt vermeld). Het was mij een genot, met deze regelen, die, wijl schoonheid, van alle tijden zijn, dit stuk over de zoogenaamde en de ware gemeenschaps kunst te besluiten. CAREL SCHAKTEN. NIEUWE UITGAVEN. Van »Vivat's Geïllustreerde Encyclopedie" is thans afl. 21 verschepen, loopende van Ciudad Rsal tot Commandobrug. Vele portretten luiste ren deze aflevering op. Een Kersnacht in Transvaal. Episode uit den Guerilla-Oorlog, door W. G. ? BOBKIAS. Arnhem, Stenfert Kroese & Van der Zande. Een Woord over het Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid, door MAKTE JUNGIUS. Amster dam, W. Versluys. Concept-Statuten en Concept-Huishoudelijk Reglement van den Verbruikersbond. Kampen, Lauren» van Hulst. Het College van Curatoren der Stads Armen Scholen (1797?1860) en de Openbare Werk en Leerschool voor Meisjes te Amsterdam, door JOHANNA W. A. NABKR. La Cathédrale St. Bavon a Gand, owec texte du CHANOINE VAN DEN GHEYN. Haarlem, H. 'Eleinmann & Cie. Uitgaven van R. v. d. Velde, Leeuwarden: «Boeken voor jongens en meisjes." De zwarte Tooverpop. Een sprookje uit het Engelsen, geïllustreerd. De Avonturen van GULLIVEB uit het Engelsen, geïllustreerd. Piet de Kolenbrander en zijn drie wenschen, uit het Duitsch, geïllustreerd. »De Volks-Kinderbibliotheek van Nellie." Ie serie. No. 2. Kinderfiguurtjes. (Eerste bun deltje.) Een bloemlezing uit de werkjes van mevrouw DE PHESSENSÉ. Rotterdam, Masereeuw & Bonten. De gewijzigde Onderwijswet van 1901. Wet tot regeling van het lager onderwas en met de wijzigingen door de Tweede Kamer aangenomen op 14 Mei 1901. Tekstuitgave. Groningen, P. Noordhoff. De Nederlandsche handel en nijverheid in woord en beeld. Eerste serie. Amsterdam, L. J. Veen. De architectuur in hare hoofdtijdperken, door HENHI EVEBS, Afl. 3. Perzie, Griekenland. Groningen, J. B. Wolters. De Expeditie naar Samalanga. (Januari 1901). Dagverhaal van een fotograaf te velde, door C. NIEUWENHUIS, met 21 platen naar foto's van den schrijver, een overzichtskaartje van het Gouvernement Atjeh en onderhoorigheden en een woord ter inleiding door BINTANG DJAHOE. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf. Mijn Commando en Guerilla Commandoleven, door D. S. VAN WANNBLO. Amsterdam,' W. Versluys. Collectanea van GEBAEDÜS GELDENHAUEB NOVIOMAGÜS gevolgd door den herdruk van eenige zijner werken, uitgegeven en toegelicht door dr. J. PRINSEN J.LZN. Amsterdam, Johannes Muller. ?Fotografische Bibliotheek No. 15", De Amateur-Fotograaf. Wenken en Raadgevingen voor hen, die de fotografie willen beoefenen. door H. K. VAN DER WOERD. Apeldoorn, Laurens Hansma. Sociale opstelkn. Een bloemlezing door J. L. VLBKKB, met eene voorrede van Pater J. DE LANGEN?WENDELS. Roermond, firma Henri v. d. Marck. Handleiding voor notarisambt in het byzon der ten dienste van hen, die zich voorbereiden tot het notarieel examen, door W. C. DE BOER, afl. 17. Medemblik, K. H. Idema. Het levensrecht der ongeboren vrucht. Strfldschriften ? van prof. HECIOR TJSEDB, dr. H. VAN OPPENRAAT S.Jz. en prof. dr. Th. M. VLAMING. Haarlem, Erven F. Bohn. Bobert Frum's verspreide geschriften, afl. 27. 's Gravenhage, Mart. Nghoff. Door een eed gebonden, door JEANNE STEEN, No. 144, Van Warendorf s novellen bibliotheek. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. J» de L. V. H. opgericht door het N. O. G. gereorganiseerd? Op en aanmerkingen en aanteekeningen op het reglement dier maatschappij van Levensverzekering door J. ADAMS JR. Rotterdam, P. J. Verlooy. L. L. C. M. VAN OUTHOOBN, Le Nouveau Régime au Pays des Gueux. Extrait de La Revue (ancienne Revue des Revues), 15 Décèmbre 1901. Paris, aux bureaux de La Revue (ancienne Revue des Revues). Inhoud van Tijdschriften. De Natuur. Afl. 12: Menschapen en aapmenschen, (vervolg en slot), door dr. A. J. C. Snyders. De pakketvaart b\j de Engelschen, Amerikanen en Duitschers, door H. V. De prijswinner Santos Dumont en andere luchtvaarders door dr. A. van Hennekeler, Sterrekundige opgaven on mededeelingen, door Ant. Pannekoek. Onze Kunst. No. l: Tot inleiding. De teakeningen der Vlaamsche meesters. De oude Nederlandsche school. De meesters der XVIe eeuw, door Max Rooses Een studie over Jacob Maris, door Jan Veth. Het Ikatten in Neêrlandsch Indië, door J. A. Loeber Jr. Jong Holland. No. 12: J. K. Rensburg, Wereldstroom. De Sfinx van het Noorden, Frans Hulleman. Verzen. Violen voor Ed. Verburgh, E. B. K. Instantaneetje, E P. Roest. Stemmingen, Ans Salomons. Ver langen, J. van Beerstraten. Bespiegeling over aquarellen,5 Wouter Voogd, Verzen. Tijdtchrift voor toegepaste Scheikunde en= Hygiëne. Nov. 1901: Schoolhygiène, door J. van Breggen. (Slot.) Bepaling van het gewicht. en het volumen van de bestanddeelen van de. mortel, door F. Loperre, scheikundige van het Stadslaboratorinm te Gent. Electrochemische Industrie, door dr. W. P. Joriasen. Iets over de kunstmatige soda, hare fabricage en toe passing, door dr. A. Kampschreur, technoloog. Verslag omtrent de verrichtingen van den gemeentelüken Gezondheidsdienst te Amsterdam over 1900, door dr. W. P. J. Industrieele mededeelingen enz. Boekaankondiging. Uit komsten by den keuringsdienst van voedings middelen te Rotterdam, verkregen by het onderzoek van melk. Uitkomsten van het onderzoek der in het Laboratorium van den gemeentelüken Gezondheidsdienst van Amster dam uit melk gekamde boter. Eigen Haard No. l: Gelijkvloers, door Louise B. B., I. Het Nieuwjaarsfeest der Chineezen, door Bintang Djaoeh, met af b. naar foto's van den heer Tan Peng An, I. De NieuwjaarsNarcis, door J. K. B, met af b. Hollandsen Binnenhuis, naar de schilderij van Pieter de Hoogh, in de >National Gallery" te Londen Fot. H. Kleinmann & Co., te Haarlem, met bijschrift door Jer°. de Vries. Keizer, frag ment, door Ida Haakman. Sebastiaan Hoogewerff, door G. J. W. Bremer, met portret. BÜden Eierlandschen vuurtoren, door J. Daalder Dz., met af b. Feuilleton. De Levende Natuur. Afl. X: De allereerste (met 10 illustraties), door E. Heimans. De Koekoek, door mr. R. Bn Soouckaert van Sckauburg. Bladmossen (met 9 illustraties), door dr. A. J. M. Garjaenne. De Pestvogel Bombycilla garrula (met l illustratie), door J. Godefroi Jr. Aan de boorden van de Dinkel (met 12 illustraties), door B. Bernink. Opmerkingen by het lezen der levende natuur (met l illustratie), door dr. A. C. Oudemams Tot dusverre bekende groeiplaatsen der tot de by genoemde familiën behoorende planten, door H. Heukens. Amsterdamsche Entomologische Club. Vragen en korte mededeelingen, (met 7 illustraties.) De Vlaamsche School. No. 12: Dirk Bouts en zy'ne school. (Slot.) H. v. d. Linden, Indrukken Virginie Loveling. Nic. vanden Eden. Maurits Sabbe. Aan een blond meisje. B. Lelyveld. Boekbeoordeelingen. Tijdschriften. Knnstnieuws. Een woord tot afscheid. Pol de Mont. Platen. Het lartste avondmaal. Dirk Bouts. Het Paaschfeest. ld. De Communicanten in Sinter Goelen. Nie. van Eden. Breidel en de Coninck by het sterfbed van Jacob van Maerlandt. Jan van Beers. Cecilia. Ant. van Welie. Trademmrk THEE - E. BRANDSMA. Trademark mam & CORBtiRE, AJM.STKK.1JAM. Groot Beddenmagazijn. Telephoon No. 1752. Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, Babytafeltjes, Babrbascnles, etc. etc. Vraagt geïllustreerde catalogus, Vraag de van de Eerste Nederl. Pulp- en Jamfabriek. te Haarlem. In de laatste aflevering van het Populair Geïllustreerd Maandschrift DE NATUUR, komen o. a. de volgende opstellen voor: Een vergelijking tusschen vervoermiddelen ter zee en te land, door H. VREEDENBERG. De proefnemingen van Santos-Dumont met stuurbare luchtballons, door Dr. A. VAN HENNEKELER. Over levende lichtbronnen, door Dr. L. BLEEKRODE. De menigvuldigheid en de genezing van de Tuber culose, door Dr. R. G. RIJKENS. Het drogen van bloemen in natuurlijke kleuren, door C. J. KONING. Metselaars, my'nwerkers en andere ambachts lieden onder Me insecten, door Dr. A J. O. SNIJDERS. Iets over torpedo's, door H. VREEDENBERG. Vervalsching van edelsteenen, door A. P. H TRIVELLI. Iets over firmament-fotografie, door R. D. NAUTA. Alpenbloemen op graniet en kalkgronden, door Dr. H. J. CALKOEN. Magnesiumlicht op het fotografisch atelier, door Dr. J. E. ROMBOUTS. Hagelvorming en hagelschieten, door Dr. A. J. O. SNIJDEBS. De Trans-Siberische spoorweg, door H. V. enz. De prijs van»De Natuur" is per jaargang ? 5.20 Uitgtaaf van «T. G. B KOKS K te Utreelit. Verzekering-Maatschappij HOLDA". Amsterdam, Damrak 74. Goedgekeurd b% Kon. Besluit van 3 December 1895, No. 38. Sluit alle soorten Verzekeringen op bet Leven en van L.flfrenten, met of zonder ophouden van premie betaling ingeval van Invaliditeit. Werkkracht»Verzekering, al of niet in verband met Levensverzekeringen of Lijfrenten. Vraagt de nieuwe Prospectussen. I/M/f Weteringschans 200, Amsterdam. F1 a m iliepension Ie rang. Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelyk bvj Ryks-Museum, Opera en Vondelpark. Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salons. HENRY J. BBUCE. J. F. ClYPERS, Westeinde 37, ?DEN HAAG.Piano's, Amerife. Harmoniums. Franco levering. Telephoon 571. Prijscourant voor Jfleubileerin^ met fraaie Fotografieën van Salons, Eetkamers en Slaapkamers, benevens beschrijvingen en pryzen franco door geheel Nederland GRATIS TOEZENDING. P H O E W IX J! K U B l JA K JU K - I 'W KIC f I TIW G. 234 Spuistraat b d. Paleisstraat, AMSTERDAM. Delicieuse Muisjes Rookvleesch. BCflLOWË«fc %, Amsterdam. Centrale Hypotheekbank HOTTJKMIDAM. Hantoort Witte Huls. De Bank sluit op billijke voorwaarden geldleenlngen onder eerste hypothecair verband. Nadere Inlichtingen te bekomen ten kantore der Bank. De Directie. B. S. EDEBSHEIW. 91. O. F. L.ANQL.OIS VAN DEIN BEBGH. PIIILIPPOM KETELAAR, lournisseur de la Cour. KALTERSTRAAT 166, AMfcTEKUAM. GRANDE SPECIALITB POUR Tronsseaux & Layettes Sur demaude envoi franco de Devis et de modèles. Vraagt uwen Boekhandelaar: De Dépècherijder van De Wet DOOR F. J. MIJNSSEN. Pry's slechts 3O Cents. Ten voordeele der concentratie-kampen in Zuid-Afrika". Uitgave van W. DE HAAN, Utrecht. Het is dus niet alleen om de goeie zaak maar ook om de uiting van levens lust en kracht zelf, dat iK het in veler handen hoop te zien. Dat doet ;en mens z'n hart goed. Weekblad Amsterdammer 20 Oct. 1901. Voor de fijne tafel: VEEN's Geconcentreerde (koekjes) is onbetwistbaar de heerlijkste Waterchocolade. Voor de fijne tafel : Veen's Cacao (poeder) is onbetwistbaar de beste Radiauer's Likdoornmiddel, duizenden keeren beproefd, uit de Koninkl. Kroon-Apotheek te B e r l \j n, werkt zeker en p\jnloos. Per flesch 50 Ct, Depot in Amsterdam bvj CLEBAN & Co. Pharmacie POLAK, Pharm. FKAN£AISE. Sunligh Elastiek, staal, ivoor en gesponnen glas worden tot de meest rekbare zelfstandigheden gerekend. Zon de schrijver, die zulks beweert, wel rekening gehouden hebben met het menscheljjk geweten? Levensverzekerin s-Maatschappjj ARNHEM." Kapitaal: Eén Millioen Golden. (Volteekend). en Sluit levensverzekeringen lijfrenten tegen billijke premiën en op zeer vrijgevige voorwaarden.