Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
HIR SOH
La mise en Vente générale
A U X
PRIX in\vI:\TVII;i:
JLuntli $m*oehain, IS Janvier*
liti veiite se fera
strictemement au
coinptant.
Envoi franco en
province d'
chantillons et de tont
achat dépense 1O
ftorins.
Kseoinptes et
Bonifications sont
supprimés r pen
dant la dnrée de
cette Vente.
Eiwois a
condition, n'anront pas
licii_ pendant la
durée de cette
Vente.
Lia liaison Hirsch
et Cie n'a pas de
Succnrsale en
Hollande.
HltlHIIIIMIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlNlIIIIIIIIIIIHIIIHIIIIIIIIIHIIIINlMlHin^
TecMscli onderwijs roor meisjes,
i.
De k Jachten, in een EngeJsch tijdschrift ge
uit, over het gebrek aan technisch onderwijs
voor meisjes schenen mij zoozeer van toepassing
ook op de Nederlandsche vrouwenwereld, dat
ik ze gaarne onder de oogen breng van de
lezeressen van den Amsterdammer. Zeer terecht
klaagt de auteur over den tijd en het geld te
koste gelegd aan wat men in Engeland noemt:
accomplishments, het aankweeken van talenten,
die niet, of in zoo geringe mate, aanwezig zijn,
dat zij noch aan de bezitster noch aan de om
geving eenige vreugde verschaffen. Neemt men
den prospectus eener fasthionable kostschool in
handen, dan staat men verbaasd over het aantal
vakken, daarop vermeld. Nog meer verbaasd
echter over de onwetendheid der jonge dame,
die dien cursus doorloopen heet te hebben.
Waaruit blijkt dat Se1 gewoonte van jonge
meisjes een weinigje van alles te laten leeren
in Engeland nog sterker is dan ten onzent.
Sterker ? ook dan. hier VB het contrast tusschen
den ernst der tijden en de uiterst geringe ont
wikkeling van smaak en karakter, die van die
oppervlakkige opleiding het gevolg is. Men
denke slechts aan een berichtje, dezer dagen tot
ons overgewaaid van de overzijde van den Oceaan.
Toen onlangs de kaarten werden verkrijgbaar
gesteld voor de pantomine, zonder eenige arti
stieke waarde, die met Kersttijd in een der
voornaamste theaters wordt vertoond, was er
binnen de 2 uren reeds voor ? 36.000 aan
kaarten verkocht. Wel mocht onlangs een
Engelsen schrijver *) zeggen: »wij zijn misschien
niet meer verslaafd aan vermaken dan andere
volken maar onze vermaken zijn hersenloos."
Geen wonder dat men in goed technisch onder
wijs een der eerste middelen hoopt te vinden
tot eene ernstiger levensopvatting. Volgens de
laatste volkstelling waren er in Engeland 1,104.000
meer vrouwen dan mannen, waarvan een groot
aantal ongetrouwd. Over de 4 millioen werken
voor haar brood: het kleinste getal in den handel,
een grooter bij het landbouwbedrijf, nog een
grooter in studievakken, nog meerdere in huise
lijke bezigheden, bet grootste aantal eindelijk
bij de indus'rie.
Uit het rapport van de commissie voor den
handel blijkt dat het aantal vrouwen, die eenig
werk verrichten, in de laatste tien jaren steeds
is toegenomen, vooral in de industneele wereld.
Uit de registers van den Burgerlijken Stand
blijkt dat er ook gestadig meer vrouwen dan
mannen komen, vooral ongetrouwde vrouwen.
Zoodat men veil'g kan aannemen, dat er
minstens vier millioen vrouwen in Engeland
zijn, die hun brood moeten verdiener, dat twee
millioen er van ongetrouwd zijn, dat er een
steeds grooter getal vrouwen zijn, voor wie
geen man den kost verdienen zal. Dit is de
Hoofdzaak: dat er veel viouwen zijn, die werken
of verhongeren moeten, dat er in Engeland,
evenmin als elders, echtgenooten genoeg zijn.
En wat in de tweede plaats in aanmerking
komt is dat in den grooten strijd om 't bestaan,
de vrouw tegenwoordig achteraan komt, daarom
voortdurend gevaar loopt ten onder te gaan.
Wij geven over dit onderwerp hét woord aan
den econoom Karl Pearson:
Wat zijn eigenlijk de feiten omtrent vrouwen
arbeid? Iedereen die het onderwerp eenigszias
bes'udeerd heeft, weet dat vrouwelijke werk
lieden op de onderste sporten van den
industrieelen ladder staan. In bijna elk vak doen
zij dat deel van het werk, waarvoor de minste
bekwaamheid vereischt wordt en hun loon is
gemiddeld niet meer dan ? 7 per week. Zij
hebben lange werkuren, gedeeltelijk omdat zij
*) Calchas in the FortvigUly Review.
meer op ateliers en tehuis werken dan op
fabrieken en bij vele hunner vakken overwerk
geoorloofd is, waarvoor dikwijls geen extra
betaling gegeven wordt. Wat wreede spot om
aan vrouwen, in die omstandigheden, voor te
preeken om zich zelven te helpen! Zij kunnen
zich zelf niet helpen en komt er geen hulp van
buiten af, dan zal de scherpe prikkel der con
currentie hen steeds blijven vermorzelen.
Bij de loonen in de Vakken, die door vrouwen
worden uitgeoefend is er een gestadige naiging
om te dalen. Er is geen organisatie onder de
vrouwen en zij nemen werk aan tot eiken prijs;
als de fabriekarbeidster niet werken wil voor
zekeren prijs, zal de vrouw die thuis werkt het
doen voor minder en daarbij haar eigen l c h f,
naaimachine en andere zaken moeten betalen.
Dan moet de fabriekarbeidster wel volgen."
Het laatste rapport van den llaad van Indus
trie voor vrouwen over ^Huiswerk in Londen"
geeft ons volledige en droeve bijzonderheden
over het ellendig werk, door vrouwen verricht.
Borstelmaaksters, doozen maaksters,
bloemenmaaksters, bontwerksters verdienen dikwijls
maar n stuiver in 't uur en velen kunnen
't niet verder brengen dan nog geen vijf gulden
per week. Telkens en telkens weet is dezelfde
geschiedenis verhaald; de vuile kamers, de
langzaam verhongerende vrouwen, de meisjes
die haar karig loon moeten aanvullen door een
zedeloos leven. Wij behoeven ze niet te herbalen,
elk warm voelend man of vrouw keat de feiten
te goed.
Dat is dus het tweede punt het slechte
werk en karige loon der vrouwen; en het derde
is de vraag waarom meisjes niet worden opge
leid om haar brood te verdienen? Als zij
moeten werken of verhongeren, waarom worden
ze dan in den strijd om het bestaan nog meer
belemmerd dan reeds geschiedt door haar sekse
en physieke minderheid, door haar geen onder
richt te laten geven in haar vak en in industrie?
Geef haar die ,gelijke kansen," die wij allen
eischen. Geld is er genoeg, geld niet alleen
verkregen door de belastingen maar ook door
den drankaccijns en Londen besteedde verleden
jaar, alleen aan technisch onderwijs, duizenden
ponden sterling,
(Ski volgt.) M. K.
Het YerMen van tronwbcM ten ia Engeland.
Men herinnert zich de vermakelyke satire,
waarmede Dickens het lichtvaardig toekennen
van schadeloosstelling voor het verbreken van
trouwbeloften hekelde.
Pickwick woonde op kamers by' de weduwe
Bardell die zich in het hoofd had gezet den
goeien, ryken sukkel voor zich te winnan.
Doch het vlotte niet best. De oude Saaiuel
was niet erg trouwlustig, al was bij voor dames
zeer hoffelijk. Dat verdroot het weeuwtje. En
ze zon op wraak of zoo iets.
Eens hadden Pickwick en juffrouw Bardell
een ernstig gesprek met elkaar.
Het moest wel onplezierig wezen, steeds zoo
alleen te zon. En dan, hoeveel werk gaf hij
haar te doen. Daarom had hij er aan gedacht
haren dagelykschen levenslast wat te verlichten.
Hij was niets anders van plan dan om een
huisknecht in dienst te nemen, die hem voortaan
bedienen, doch by' juffrouw Bardell inwonen zou.
Maar deze gaf zy'n woorden een gansch anderen
zin. En zy begon hem dus alvast met lof en
dankbaarheid te overstelpen. Uit pure
erkentely'kheid stelt zij zich vreeselyk aan, zoo, dat
Pickwick geen woord ter nadere verklaring
uiten kan. Daar wordt gebeld. Pickwick krijgt
bezoek van enkele zyner vrienden. Als zij
dat hoort, wordt de uitbarsting van juffrouw
Bardell's aandoenlykheid nog grooter. Tot ze
ten slotte, door zuivere aandoening overmand,
in Pickwick's armen valt juist toen diens
vrienden in de deur der kamer verschynen.
Eenige weken later, terwyl de goeie Samuel
met zijne vrienden op reis is, wordt hem door
de procureurs Dodson en Fogg beteekend, dat
vrouw Bardell tegen hem eene civiele aciie
heeft ingesteld en slechts 1500 p. sterling
schadevergoeding eischt wegens het verbreken
eener trouwbelofte.
De geleerde adiokaat bij de behandeling
der zaak den eisch toelichtende, houdt een
roerende spech, waarin hij vertelt hoe het hart
der brave vrouw werd verschalkt, haalt een
brief/e van Pickwick aan, waarin deze schreef
dat hy laat thuis zou komen en dat zij zich
niet over de beddepan ongerust behoefde te
maken, ten bewijze van zijn hartstocht voor
haar, terwyl het getuigenis van Pickwick's
vrienden ten slotte de. .leur dicht doet en
bewijst, hoe zalig zjj eens tegen zynen boezem
leunde. De Jury wees haar het vonnis en
750 p. st. schadevergoeding toe.
In deze satire zit, als gewoonlijk, veel
overdryving. Doch men kan er van op aan, dat
vroeger in Engeland vele rare zaakjes op dat
gebied voorkwamen, wiarby hoffelyke heeren
ondervonden dat zwijgen goud waard is.
Ja, zoo nu en dan komt er op deze eilanden
nog wel eens een zaak voor die ons aan
Pickwicfc en Bardell doet denken.
Eenige dagen geleden nog werd voor den
rechter te Glasgow een zeer opzienbarende
zaak behandeld.
Eene artiste, 43 jaar oud, eischte 30,000 pd.st.
schadevergoeding van een 62 jatigen rentenier,
zeer ryk, wegens het verbreken eener zoodanige
belofte.
Het bleek, dat de dame indertijd in
NieuwZeeland gehuwd, doch van haar man gescheiden
was. Zij had zich daarna met hare twee kin
deren in Glasgow gevestigd, waar ze in verloop
van tyd met een ryken gentleman in kennis
kwam. Deze veroorloofde zich bij een zyaer
bezoeken wat te veel vrijheid, nadat hij haar
van te voren bedwelmd had. Spoedig daarna
verkoelde hunne vriendschap. Doch toen later
bleek, dat zij voor de derde maal moeder
worden zou, bedreigde zy hem met een proces.
Hy zou dat zeker hebban verloren, want volgens
de Schotsche wet wordt een huwelyk gecon
stitueerd, zoodra een gelofte is gedaan door
een intercourse. O in schandaal te vermijden
liet hy zich bewegen haar een ronde som van
10,000 pd. st. te betalen.
Ondertusschen was zy alweder in kennis
gekomen met een anderen ryken Don Juan, den
in dit proces gedaagden. Hy bejegende haar zeer
hoffelyk; bezocht haar gedurig in hare woning;
gebruikte eenmaal met haar den luncheon
in een hotel; en was haar behulpzaam by het
beleggen der 10,OCO pd. st. Ook moet hij een
maal haar den ring van den vinger genomen
hebben om de maat te nemen. Doch bij zwoer,
dat er nooit een trouwbebfte over zy'ne lippen
was gekomen, terwyl de dame beweerde, dat
deze haar eenmaal in een spoorwegrytuig, toen
zy zamen voor het beleggen harer geiden op
reis waren, was gegeven, Hy had bovendien
nog toegezegd 10,000 pd. at. voor hare kin
deren en 30,000 pd. st. op haren naam te
zullen vastzetten. Vandaar haren hoogen eisch.
Een schriftelijk bewy's der gegeven belofte was
er echter niet, zoodat het by zulke zaken
gewoonlyk talryke publiek ditmaal geen
vermajcelyke minnebriefjes van de verdedigers
voorgelezen kreeg.
Bij de eerste behandeling der zaak was der
eiscberes eene schadevergoeding van 5000 pd. st.
door de juiy toegewezen geworden. Doch de
gedaagde verzocht en verkreeg een stay of
execution om de zaak opnieuw aanhangig te
maken; ook de rechter vond de toegewezen
som wel wat hoog.
Voor een paar weken werd de zaak opnieuw
behandeld, voor denzelfden rechter doch een
andere jury. Andermaal werd vonnis voor de
eischeres gewezen, doch ditmaal de schade
vergoeding vastgesteld op n zestigste deel
van wat zy vroeg; de oude heer moest met
500 goudstukken te missen het bezuren haar
een beetje het hof te hebben gemaakt.
Het getuigenverhoor, thans uitvoeriger dan
de eerste maal de zaak nam drie zittingen
in beslag was in sommige opzichten merk
waardig.
De dienstbode getuigde, by zekere gelegenheid,
op last harer meesteres, achter de kamerdeur
een gesprek te hebben afgeluisterd door deze
met een stockbroker gevoerd, waarin de eiecheres
gewaagde van hare betrekking tot den ge
daagde en diens belofte haar te zullen huwen.
E'n andera gentleman, zaakwaarnemer, ver
klaarde eenmaal getuige, te zijn geweest, dat
de gedaagde tegenover de daagster de belofte
pertinent had ontkend. Gene had zich toen,
nydig over hare bewering, uit hare woning
willen verwyderen, doch zy had hem by den
arm genomen en weder van de deur in de
kamer teruggebracht. Niettemin werd getuige
een dag later door haar met een
huwelyksformulier naar den gedaagde gezonden.
Waarom deedt ge dat? vroeg de rechter.
Oh, I suppose it was to get hold of him.
Mrs. Srodie was always on marriage", was
het merkwaardige antwoord, dat levendige
vroolykheid onder het publiek en de
rechtsgeleeiden opwekte.
In zy'n resiméverklaarde de rechter dat,
ofschoon er geen direct bewy's van de
gedane belofte aanwezig was, verschillende
zaken, door den gedaagde toegegeven, zooals
het nemen van den ring voor de maat des
vingers en het vele bezoek aan de woning der
dame, toch op de waarschijnlijkheid daarvan
wezen. En wat het laatste betreft, «vanneer er
een vader in het spel had bestaan, zou deze
gerechtigd zijn geweest den gedaagde te vragen
wat zy'n doel met die talrijke bezoeken was;
en ingeval hy ontkende eenig doel daarbij te
hebben, zou de vader waarschynlyk have
kicked him out of the house".
De moraal dezer zaken is, dat de Don Juans
in Engeland tot veel voorzichtigheid zy'n
Ungetwyfeld is het goed, dat de vrouwen
door de wet tegen trouweloosheid worden be
schermd. In vele gevallen gebeurt het dat zij
zich op een huwelyi voorbereiden, zich daar
voor opofferingen getroosten, om daarna aan
haar lot te worden overgelaten. Op d&t punt
is de Engelsche wet streng en voorbeeldig.
Doch in gevallen als deze, waaruit zoo
duidelijk bly'kt dat de dame speculeerde op de
100.000 p. st. die het vermogen des ouden
heers uitmaakten wanneer men die andere
zaak, zonder vorm van proces beslecht, daarby
in aar.merkir/g neemt, dan zou men hajst tot
de gevolgtrekking komen dat zy er een soort
beroep van maakt om ry'ke heeren in hare
strikken te vangen, mocht door het gerecht
wel wat meer met bedachtzaamheid te rade
zy'n gegaan.
Want het zy'n zulke gevallen, die den spot
van Dickens rechtvaardigen en een overigens
goede en hoogst nuttige wet belachelijk maken.
In zulke speculatie processen is voor de
vrouw geen eer te behalen.
Integendeel.
L on a on, Nov.
J. K. v. D. V.
llllllllllltlllllMlllinilllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllM
Cacao en zijn bereiding. Hópital
Wallon te Leiden. Sessie Abbott.
Santos Dumint. Uit de nalatenschap
van George San d. Modes.
Al is het fabrikaat nóg zoo goed, zuiver en
onvfcrvalscht, wanneer de bereiding te wenscben
over laat, verkrygt men niet de resultaten die
men mag verwachten van voedingsmiddelen
zóó volmaakt in hun soort, als Nederlandsche
cacao en chocolade.
Na hel diner, zittend in een grooten kring
in de gezellige binnengalery van het Lötel
des Ambassadeurs te Vichy, zei een der aan
wezigen: »Je regrette, de vous Ie dire, Vaan
Oetance's cacao ne vaut pas grand chose, oh i
la li, il est bien inférieur k notre chocolat
francais." *
>Beancoup de reclame et pen de besogne,
chère Madame", plaagde een snorrebaard, een
geestig prater, attachémilitaire te Rome, in
het hotel te Vichy, aan de maaltijden my'n
tafelbuurman.
Ik begreep er niets van. My'n nationale trots
was gefnuikt. Een troepje Franschen zich
vrooly'k makend over Van Houten's cacao I!
Guitige gezegde)j ep, dartele, puntige stekel
aanmerkingen gonsden links en rechts om my'n
ooren.
Mijn medicus heeft me dat afacbuwsly'k
brouwsel voorgeschreven, d&drom gebruik ik
het lederen morgen, ik slik het in, zooals ik
mü'n glas water van de Source de J Höpital
inslik (allerccquetst een vies gezichtje trek
kend) ne m'en parlez pas! aldus een
Parijienne, een jonge weduwe, die er meer
uitzag, als kwam zy in Vichy (roost zoeken
in baar weduwschap, dan herstel van gezond
heid.
»J'ai encore deux boites, de cette dimen
sion, tenez! op een kwart meter afstands twea
harer blanke vingertjes pijlend in de lucht,
elles sont & votre disposition, madame,
permettez-moi, de vous les offrir...
J'accepte de grand coeur! en morgenochtend
om zeven uur, noodig ik u allemaal uit, hier
in de galery' een. kop van Houten's cacao te
komen drinken.
Aan den mattre d'hó'.el in hoogst eigen
persoon, bestelde ik voor den volgenden mor
gen kokend water.
Parfaitement, madame, de l'eau chaude,
i sept heures du matin.
Neen! geen warm, maar kokend water ! Vous
savez, de l'eau bouülante, une eau bouillact
S. gros flocons ... Verbazing op 's mans gelaat.
In fransche en duitscha hotels kry'gt men
een steenen kannetje met warm water als men
zelf thee, koffie, of chocolade wenscht te zetten.
Voor een welgeaarde Hollandsche vrouw oai
van te rillen. Hoor eens, laat morgen in
de galery neerzetten, een blad met 9 kopjes,
suiker, koude melk... n kokend water, de
l'eau bouülante dans une bouilloire avec une
lampe esprit de vin".
Hy' begreep het nog ally'd niet, maar noteerde
hoffdly'k my'n uitheemsch verlangen.
O in 7 uur was ik op 't appèl en had spoedig
alles wat ik wenschte, zelfs borrelend kokend
water l
Gekleed in een japon van ciöme cachemire
met langen sleep, een fichu van ciö.ne
Spaansche kant, 2t la belle Andalouse, over het
rossig-blond kopjq gedrapeerd, in iedere
hand een bus cacao, kwam het elegante
weeuwtje nieuwsgierig aangedribbeld.
Ik deed in elk kopje twee theelepels cacao,
een zelfde hoeveelheid suiker, mengde dit
doorén, voegde er een scheut j e koude melk
IIIIIflIIJJIIIIIflIIIIIIIIIIIIHIIIlllllllllllllllimilJlllimillllIIIllllllllllllllllllli JllllllllllinjJJJIIIIIlll IIIIIIIIIIMIHI IIM1I Uil III 11111 11IIIIM
MIIIIMIIIIIIMIIMMlIIIHIIIIIinilllllllllllltnilMIIIMlIIIIMIIMHIIIIIMIIIMIIIHIIIMIMMtllllHI