De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1902 12 januari pagina 8

12 januari 1902 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1281 maanden niet op de noteering voor. Als de' mpij slagen mocht om met kaar overgebleven kapitaal nog concessies te verkrijgen, die minder teleurstelling geven dan de terreinen die ze nn bezit, dan zal wellicht wederom een enkele transactie mogelijk worden. De houders van aand. O. Borneo vernamen ook sedert langen tijd niets aangaande de noteering hunner stukken. In de 1.1. Dinsdag gehouden buitengewone vergadering van pref. en gewone aandeelh. ia het besluit genomen, om de voorgestelde statutenwijziging goed te keuren. De bedoeling daarvan is het besluit tot de uitgifte van 1300 Ie pref. aand. van ? 500 mogelijk te maken. Op den dag voor Oudejaar zon het bericht ontvangen z$n van het aanboren van petroleum op een der concessie-terreinen. De opbrengst hiervan bedroeg aanvankelijk 8 ton daags. Ia de groep der Scheepv.-mpyen ging niet veel om. Ietwat hoogere roteerirg ontmoet ik voor de 4 pets. oblig. Kon. Ned. S'oom v.mpijj., voor de aand. Kon. Ned. West-Ind. Maildienst, voor de aand. Rott. Lloyd en voor de aand. Stoomv.-mpy Nederland. O eer bet algemeen kan men deze koerswijzigingen in verband brengen met de willicht te groote vrees, die da houders naar aanleiding van de verbroken verhouding tusschen de gevraagde en de aangeboden laadruimte, had aangegrepen. De hoogere noteering van de vorige week voor de Nederl.-Amer. Stv. mpy kon deze week evenwel c iet behouden blijven. De koers retireerde van 94% tot 92 X. BÜde koloniale kredietinstellingen en cultnurondernemii>Ben is weinig verandering te vermelden. De koers der aand Nederl. handelnpij. ging een paarpCt.terug.Hetafgeloopenjaar was voor de Indische cultures niet gunstig. Men mag evenwel niet vergeten dat de Nederl. Handelmpij. ook op uitgebreide schaal bank zaken uitoefent. De zeer uitgebreide rubriek der diversen vraagt de aandacht voor de koersverbeterir g der aand. Wagon-lits van 59 tot 62 K. Waarschijnlijk zal van den l O en tot den 20sten dezer de inschrijving voor de nieuwe pref. ?and. worden opengesteld o. n>. bij de heeren Wertheim ea Gompertz alhier. En nu behoor ik te voldoen aan de toe zegging van de vorige week betreffende Je koersyergelykirg van de staatsfondsen. Al geeft ze niet zulke bijzonder gunstige uitkomsten alt die, van de, de vorige week besproken Amer. sporen, toch mag geconstateerd worden dat de millioenen, hierin belegd, belargrvjk in rtëele Waarde zyu toegenomen. Gelukkig. 31 Pee. 1900 ]901 21/2 P't. Cert. Ned. W. Schuld 76% 801/4 95 887'8 821/4 241/2 343/4 68 951/3 96 961/2 1003/4 94' 831/4 261,'a 371/2 72 971/2 72 93 26 887'a 801,'s 933'4 l-15 8 161/4 50 3 » oblig. 903/4 3 Dnitsehland 861/2 4 Hong. goudl. Is81,93.. 5 m Itali 5 , Oostenr. Zilv. Jan./Juli. 3 Portugal 41/3 ,, 1888/89 4 Rnm. aouill. 1S91 4 Kusl. "l880 vijfjes. 4 Hope & Co. 1889,90 rijtjes 4 1889/90 6e Emissie idem 4 Spanje buitenl B5 4 Turkije Gepriv 921/4 Serie C 25!/<j 41/3 China 1898 803/4 5 Mexico Zilyerl 39 5 Braz.lië1890 71S/4 5 n Fundingloan... 855/g 11/2 Culnmbia 151/2 23/4 Uuniiniea 121/? 31/2 Uruguay 481/3 4 Venezuela, gr. stukken 311/2 2") De spelbreker is Venezuela. Alleen de no teering van de obligatiën van dezen revolutio nairen staat is achteruit gegaan. Het is waar, bij de Venezuolanen zouden ook de Engelsche consola, die evenwel aan onze beurs riet ge noteerd worden, gevoegd kunnen worden. De faling in 1001 van 97 tot 91 kan evenwel slechts tydelyk zyn. Voor den koers van de schuldbrieven van het nog altijd rijke Brittenland mag een betere toekomst iucierdead ver%ï,c^ worden, Zelfs al mochten (Se Boeren er in slagen te toonert, dat wel eens een enkele keer recht boven macht gaat. Ten opzichte van de koersen der Staats fondsen in de eerste week van het nieuwe jaar, kan een algemeene hoewel slechts fractionneele verbeterirg meegedeeld kan worden. Daartoe werkte de lagere geldkoers mede. Ook te Londen was de gfldmarkt onder gunsrigen invloed van de vrij gekomen Januariconponbedragen. De credsetmeter van de Engelscbe bank steeg dan ook van 33 tot 41%. Hoe is de inschrijving op de Haageche geldleening uitgeloopen ? Mijn vorige kroniek be sloot ik met: «Zouden zij die dit solide papier er stig werschen, niet tegen 98% kunnen inschreven". Ds inschrijvingskoersen varieer den van 95 tot 100 pCr. Voor het verkrijgen van het verlangde bedrag zullen r^g inschrij vingen tegen 981^ pCt. worden aangenomen. B UB 8U ro, 9 Jan. '02. D. STIGTEB. HÏMÏiuMtïlltlllllllllllllMIIIIIIIHIIMIIIIllllimillllllllllllllfW Verzen vau OUTDO GEZELLE, met piitret uitgegeven door L. J. V ten, te Amsierdam. j Ihvlik ik ril de schatten van de wereld, ik gaf '/.c voor een kinderhcrtc geren, ik ! dit rijmpje kwam gfgaan door mijn hoofd,]toen .«MflIlllltlllllllimHIftllltMtMIlHIIItlltllllltlHIIIIIIIIIIIIIIIIUtlllllllimWE SNUIFJES. ik geruimen tijd met luisterende ziel had te lezen gezeten in den stillen laat-zondag-avond in Gezelle'a lijvig bo*k. 'V Had het neergelegd eu weer opgenomen, nog eens kijkend hier en daar eu zat nu zoo'n beetje te droomen en te. denken en ia mijn aangename stemming vau iets moois gezien en gevoeld te hebben, her dacht ik in mijmering die fraaie natuurbeschrij vingen, die fljc-gevoelde liedjes, die eerlijk weergegeven stemmingen, en zag aldoor, als in een werkelijk landschap, van den ouden dicbter de rijzige, stoere figuur. Vlaming in merg en nieren, krijgsman van kop tot teen, priester zijn leven lang, minnaar vau land en volk, dichteraltijd, zoo weet ik Guido Gezelle en groet hem a's genegen vriend. Of nu alle verzen wel mooi zijn, wat kan mij dat schelen, of er onder ds oudere zijn, die mij koud la'en en nuchter, daar ik ze ganschelijk niet voel en wier bestaan ik dos spoedig vergeet, of enkele ook, die mij ongeduldig maken, omdat zij zoo verbazendomslachtig gezegd zyr, wat zon dit eigenlijk ? Guido Gezelle is de man, die levenslang gewerkt hebbend'om zijn zelf te maken kt een harmo nisch geheel, in het laatste tiental jaren zich heeft weten te vol.maken tot een dichter bij de gratie Gods. Deze priea'er, d«z« krijgsman, deze letterkundige, deze oudheidskenner, deze menscb, deze man-uit-een-stnk, die veertig jaar onbekend is gebleven in de lacden benoorden de Schelde, heeft de kracht gehad te blijven vertrouwen als een kine). In jonger jaren defd hij verschijnen zijn Dichtoefeningen" (1858), daarna kwamen, »Gedichten, Gezangen en Ge beden", de Kerkhofbïommen" en de Kleengediehtjes, toen zweeg de dichter plotseling- fn bleef zwijgen volle dertig jaar, tegengewerkt, op zijn zachtst gezegd, als hij werd door de hoogere geestelijkheid, die het den geestelijke kwalijk nam dichter 1e moeten zijn bovendien. Toen in die jaren van afzondering bleef hij werken en wachten f n langzaatr.-aan bij het ouder worden werd dédichter, ordaiks alles, weer in hem wakker en meester over de taal, door zijn kennis van duizenden orgeboekte woor den en wendirgen, tooi,t hij ia negentig te zijn ^Je robubte sterke man, vast op zijn voet stuk, maar die gebleven is een kind, trouwhartig-, gevoelig, geloovig, in n woerd nsïf. Ia het dichterschap zag hij-'t gefcherk van God, zijn goed recht wil lij verdedigen : En durft gij mij van diehten spreken, die nimmer zijt in staat twee reken te rijmen, dat hit gaat l Het diehten is vnn God gegeven... Soldaten het buskruit, zoo 't behoort, gelaten, en Bicliteren htt woord l Pol de Moit liet in 1SG7 in een uitvoerig opstel over ('en dicbter in de Gids verschilden fraaie brokstukken zijner verzen afdrukken en oe.ik enkele geheel en al, Yerwy gaf na 't ver schijnen van Rijmstioer in het Tweemaandelijksch Tijdschrift een keur uit die verzameling, welke 't meest den dich'er laat zien ia zijn volle kracht, daarom kan ik volstaan met 't wijzen op etkele stukken, die mij persoonlijk zooveel vreugd hebben bezorgd wie hoon n wil hcore. Uit de »Kleen£edichtje8:" Ik jenne mij daarin, ik jenne mij daaran, als ik een liedje mag dichten; ik jenne mij daarin, ik jenne mij daaran als ik het lifdeke kan. 'k Hi'ore tuit'nd' hoornen en de navoml is nabij \ oor in ij: Kindren, blij en blonde, mm t, de navond is n;ibij komt bij: Zegene u du Allerhoogste, want de navond is nabij, komt hij: 'k Ilnore (uitend' hoornen eu du navond is nabij, voor mij! Zco s]wki' en zoo denke en zoo d'elite ( n, zoo doe ;kl 't Zijn mear krabbels, liit waar, vlug ge schreven in een ommtzien, maar leeft, dsaracl ter niet de grocte ziel van dezen zuiveren merseh? Blijft het »Hovfnlipefjn" niet in uw geheugen als bijvoorbeeld Goetut's ,/Uerer allen G'jiïen ist ruh ?" Gij denkt er da^en en maandi n niet aar, maar ja wt), op een greien dag rijst, het weer uit de wordere diepte derz:el: ,,'k Hoore tuitend' hooinen en de avond is nabij...." Eu is dit niet het wonder vau alle echte verzen, leven zij niet aldoor ? 'k Most mij btperker, ma'.r wensch nog ei kele brokstukken te geven, Uit Winter stille: 't Is even si illc en slum, al bier aldaar; en oml<-rtiisM-hni en lioorc ik ma'r bet kreunen mee1.' on 't knepen van Aa mnï-cliri'. Uit, Meizang: Herhaalt mij nn weerom dat sehoo'ne lied 'n laat gn-n lieve Icise er van verlor, n, want op en at' m\' linpen lonpt, ei' i<t. dat in of om den biekofve is "eboren! Eu zoo zoude ik kunnen doorvaar, want overa', in het Kijmsitoer voora', zijn dingen, die weldadig aandoen. Van de gedicnter, die mij a's geheel het, beat ereslaagd bleken, noem ik. »De avondtrompfi," ,de Ramen,'1 «de Donderroe," »A.vondrood" en vele meer. Rijmsnoer worelt gevolgd door een Aanhang, dat weder merkwaardige brokstukken geeft; 'k wijs rp: Heel 't Westen ; it gekibbelkappeld," »Ten halven afgewroc' t" e'nz. Na 's dichters dood verscheen een aantal verzen in onze beste tijdschriften, deze zijn opgenomen onder de Laatste Verzen. De niet genoemde verzamelaar dezer bloem lezing heeft over 't algemeen een goede greep gedaan, hoewel 't mij b""rermdt dat bij niet opnam: Aanroepinge (1852) me-:t dit slot; Blomme, bekc, nncbte^aal, f windenstcmme, donderüial, blanke bleeke manestraal, looft God in mijn zangen! Hadde men Gezel'e gekene), men zoude ge zegd hebben: Die man is de eerste Neaerlaudsche dichter geweest, dezer nieuwe, tijder." Dan ontbreekt ook o.a. ,,Slaapliid" (1899), masr voor ik u dat laat boortn wil ik u eerst de »Twee Horseii" laten zien. Gij zult ze zien zwoegen en zweeten, gs zult irorfn hun stap bij 't klieken der bellen, ge zult z;en bun spannende blinkende lijven eu honren aldoor de bellen en zien den voerman, die ze leidt aan een zeel en de va?eii er achter; geen zweep knalt, bij 't klinken der bellen stappende horsen te g; a,', al voort...: Ze stappen, hnn bellen al klinken, de vrome wee horsen, te gr ai'; ze zwoegen, ze zweeten; en blinken doet 't blonde gelijm van hnn haar. Ze stappen, ze stenen, ze stijven de string-en; eu 't rond» giireel het spant op bun spannende lijven: de voerman beweegt ze aan een zeel. De ".vagen komt aelit'T. De vossen gelaten in 't lastig gclnUl der schokkende, bokkende bossen, gaan, stille en gest.idig, vooruit. Geen zwepe en behoort er te zinken, geen snoer en genaakt er e'n huur: zoo stappen, huu bellen al klinken, de vrome twee holden, tegaar. Ik zie den dichtfr er bij staan kijken, gij ook ? Ten slotte het: SLAAPI.IK». Waait mij nu zwljes o znehtenHo u ind ; vviegt mij en douwt mij dat zullende kind; speelt om zijn wiehtelijk aanziclitje en laat Jesukeu vvis'eu; h-1 slapen nn gaat. Palmen, die roerende en wagMlde zijt stut om uw kimlekc nw takken nen tijd ; engelkens, zoetjes, aeh, Jesi k, n \\ilt slapen ; nw toiifte' eu nw' barpc nn stilt. Vogelkens zwijgt, die daar huppelt en sprin.t; dauwdroppels, /oetjcs en belt noch en klinl-t; zonn* uw' rnaebtige stralen vcvfrisclit: 't Kindeke Jesus. . . in slape. . . nu is 't! Ware Guido Gezelle etkel dichter geweesst, vrij te gaan waar hij wilde, als dichter los van de Kerk, hij hadde wellicht zie h nog breeder weten te uiten, zijn priesterschap houdt hem gevangen dikwerf; hoe ouder hij werd, hoe meer dichter-alleen hij was, 't. laatst aangehaalde gedicht, is er het brwijs var ; inaar grrot-merscbelijk ontroeretd zirgt deze d:chter-pas1oor van zijn «Oude iireviei", dat meet de lezer ze If maar naslaan.... Gu:do G zelle, aldoor bij 't normen uwer raam zie ik kinderen, kin deren, kinderen.. .. Hilversum, 15/12 '01. J. RKumxcius. Inhoud van Tijdschriften. Tdsetiers Gtïllustreerd Maandfdtr ft. No. l: Supplement. Zonneschijn in huis en hart. Photograïure r.aar de schilderij van C. Bisschop. Herricus, door P A. M Boele van Hersbroek. Moderne Fraracbe medailles, door H. J. de Dompierre de Chauff-^pied. 29 IllustratiëD, waarvan G in zilver (naluurl. kleur). Uit het land der Khmers, door J. A. N. Patijn. 11 illostratiën. Klein Anneke, elror M. H. van L/eeuwen. (Evn illnstra'ip. Teekenirg vat l', de Josselm de Jong). De Hollandsche meesters in d« Ermitage te St. ' Petersburg, door M"x Roose>r. (Een illustratieX ' Lsverslee, door Marie Maix-Koning. De roman van Msdemoiselle, door S. Hermina Croiset, (2 illustraties) Van de redactie. De XXe Keuw Ie tfl : Kurst en Samen leving, Is. P de Vooys. Geluk, Kunst, Opmerkingsgave, Mar.ct'llns Einarts. Esn blinde, \V. L Penning Jr. Het Pantser, Herman Hfijermars Jtf - Het gezin van Paernel. Cyripl Buijsse. Het Zwi's^rscbfl Festspiel, J. C. Ho'll. Kunst, Albert Verwcy, A. Aletriro, L van D-yssel. De Katholieke Cruis Jtnrari-alhïerirg: >Te kort" of »ÏNiet te kott', A. van Winkel,^r. Simenspraak tusschen een Ongeloovige en een Katholiek. P J. v. d. G,ior, pr. Prie&ter, Aan het Kruis, P. v. R. Waarheid ot Lister ? Naar aanleidirg van het werk »De Ritueele lltlllMIIUIIIIIIUUMlnillllllMIMIMIHlItlllHMIIIIUla Indien ik het in n opzicht met Braam eens rtfn, w»ar hij een woordje voegt bii het, portret van Schaeprnan in Woord en Beeld dan is hut wel hij de verzekering dat de Doctor een man i« van verdraagzaamheid en waardeert g. E'genlijk zou ik. geroepen een eoort van levensbericht over den gevierden katholiek te schrijven, hem, dunkt me, allereerst gekarakteriseerd hebben als den :\ftc]ttmoe'ligften man ter wereld, 't Is waar, de herindeling leeft, nog voort aan een stukgeslagen lessenaar op een kathtder maar dat is, geloof ik, de ten i ge keer geweest, dat Sohaepman zijn vuift gehald heeft en iets meer bracht verspilde dan zijn gemoed ooit aan zijn redenaatstalent had toegestaan. Zoo ook nu, als ik zijn laatste der Chronica lees, treft mij in 't bijzonder zijn zucht om zichzelf bescheiden op den achtergrond te houden zijn eigen persoonlijkheid, haast zou ik zeggen, te ecl i peeren, xo-idat, als hij spreekt, bij toch vooial zijn lezers aan 't verstand schijnt, te willen tm-^gen laat ieder maar redeneeren en criliseereh gelijk lui wil, als ware ik er gariscluiijk niet. Opmerkelijk uit dat oogpunt is m. i. zijn ptukske ( ver Nederlandsclie diehUrs inde Twefde Kamer. »Men weet van Nederlar.dsehe dichters ook in onze nitt laag staai;döKamer bijster weinig. ?»Ticee en een half voorheeM van dit feit staan beschreven in de Handelingen en in de pers. »Het eerste feit geldt de. rede van den minister Kuyper op 5 December j.L »De heer Kuyper beantwoordt den heer Dtucker, die hem, in vergelijking met den minister Pierson, gebrek aan geestdrift en warmte verweet: »Nu, ik wil erkennen de gloed van den Moord. Een onhoudbare beschuldiging". (Ver volg), Neefltus. Jan Holland f, A. J. Oost dam. Vaderlandsliefde, *?. Politiek Overzicht. Boom Geïllustreerd JAagazi/jn. No 31: Nati onale Kleederdrachten van Volendam, door R. W. P. de Vries Jr. Volksweerbaarheid Het Nymeegsch Vrywilligerskorps, door J. F. K. Het wereldkampioenschap in het flguurnjden, door George Bood. Bloemen van Milliardairs. In 't Lijdenburgsche, door Theo. F. Uilkens. Baby-wielryders Voor 't Leven. Novelle van Thése Hoven. Merk waardigheden uit het ryk der levende natuur, Agrestis. Uit vroeger ty d Herinneringen van een oud zeeoffioier. Prinses Theudesinde, 3oor D. J.' de Ko'ff Meer dan de studie. Dialoog, door Wouter West van Wieringen. Ome E^uw. Ie f.fl : Op den Olmenhöf, door J. P.ibst. Potgieter en Busken Huet, door W. H. de Beaufort. Prof Bellaar Spruit en z\jn opvolger, door dr. J. D. van der Waals Jr. De opleiding der Koloniale ambte naren, door prof. J. de Louter. Verzen van dr. J. D. Bierens de Haan. Uit het ry'k der Tonen, door dr J. de Jor.g. Europa. Afl. 1: Moeder Lena en haar jongen naar het Zweedsch van Gustaf af Geserstam, door Pb. Wy'sman. Jufvrouw Wijrstede's uitstapje, door Cornélie Noordwal. De gegeheimnis, door C C. ter Raehorst. Een boekenpraatjp, door Cenatos. NIEUWE UITGAVEN. Vactinedwavg. Eanige beschouwingen over artikel 17 der wet van 4 December 1872 (Staatsblad 131) door J. II DE WAAL MALEFIJT. Referaat uitgesproken op de algemeene ver gadering van den Bond tegfln Vaccinedwang den 30n October 1901 te Rotterdam gehouden. JOHAN SOUMIER, Zijn kunttenaars loopbaan weergegeven, met portretten door HENEI W. J. SCHOUTEN". Cohen Zonen, Amsterdam. Economische itudien en critiiken met bitrek king tot Java, door J. H OMAN VAN DER HEIDE. Batavia, G. Kolff & Co. en Den Haag, W. P. van S'.ockum & Zoon. Dit de rerf-preide ge f dirkten van Ailard Pierfon. Den Haag, Martinua Nijhi.ff. Het ou'fe Nederlandieke lied, wereldlijke en gfestelyke liederen uit vroegeren tyd, teksten en melodieën, verzamr-ld en toegelicht door F. VAN DuufE. 's Gravenhage, Martinus Nyhcffen Antwerpen, Ned. Boekhandel. ?immiiMniiniilMimiitmnnHiiiHiiiiiimiiiitiiiHHimiMmïiiiHiiuuiH Oosterling is in mij ook niet; zoon van de lauwe Westerstranden ben ik gewoon mii kalm uit, te drukken." Bijna algemeen verontwaardiging. Men vermoedt niets meer en uiels minder dan dat dr. Kuyper een leeliike, zoo zrj gewild was, een minstens leelijke toespeling had willen maken op den nobelen gelaatslype van den heer Drucker. En toch, toch had hij eenvoudig ontkend de toepasselijkheid op zich zei ven der onvergetelijke d:chtregels van da Co?ta : ,.!k beu geen zoon der lauwe \V~r-lerMvarnli n, Mijn vaderland, is waar de wm ontwaakt" Had nu eens een ander Kuyper willen schot nwasschen, wat zou er fiat Hardhandig zijn toegegaan. Men had tillicht een tooreeltje te zien gekregen, waarin met, biksteen en Fchulpzand den Moriaan werd geschuurd. Maar hier? Schaeprnan houdt zich op een afstand. Ziet even door de vingers... en zegt eenvoudig: bemerkt ge wel dat Da d^ta niet aan zijn joorlpche afkomst dacht... en dat Kuyper diens woorden geru-t kon herhalen omdat er i geen joden of jodenkinderen meer in de wereld zijn ! ; Niet minder komt Sehaepmans zucht om iemand te sparea uit, in het volgende «voor beeld" : De Marez Ovens had een flater gemaakt waarvoor hij een tuchtiging verINGEZONDEN. Ds pers en de fflöoröiaffipD. »Maar is er dsu nifmand, die zijn stem verhiffea ?al tegen deze uitioeiing vau twee geheele volken? Is er dan volstrtkt gein so'idari'eit meer order de beschaafde volker, geen begrip van menscbelijkhfid en menscrenwaarde ocder de regeer'ngeii, dat zij niet protesteeren tegen zulk efu moord?" Handelsblad, 30 Oct. 1901. Zoo stond het er. En wij jongeren herhaalden dit doffj en watihop'ge: //Is er dan niemand r" EU wij zoo lf.n< en roerloos hadden moeten asnschouwen den jammer in Zuid-Afrika. Maar tevens lag er in de herhaling van gindse! e vraag, de gelofte besloten, dat zoo Hj verscheen, wij hem zouden volger, wie hij ook ware. Vandaar onze luide vreugde, ons er.thcusiasme-, toen de brycot-idee verrees als een zon. Onze droefe'is tot n zij ordergir.g. "Vandaar ons plan Van Kol te steuren door een vcilkspelitionnement, lu liij in epfrachl van het inUrn. Bureau te Brussel: n zijne stem verhief tegen deze uitrotiing van twee gfheele volken." Eén was verschenen, naar wien mede liet Handelsblad, luid-op gevraagd had. Maar de mfrrchïn van dit koopmansorgaan weufchtcn hem zocals zal blijkei) ? lie.tte aanvaarden. Zij zijn zeer preteutii us, ondanks al hun m'deltjden met de Boert nvrouwen en hare ster'ffide kvudfreo. Van Kol's sociaa' d'.'tnocratif mfi wp.3 voldoende aauleidiua- voor deu beer Bois;evain om hem a's De Mau" te igno'eertn. Deze nadeelige mvloed der poli! itk wildin wij tracl-.ten op te billen. Wij arlden n), rog 70oveel vertrouwin in liet karaMf r van dan h:er Charles ea zijue colltgVs ve'^ondm afin andere b'aien, dat wij als'jorg Nederlander.? getn nutteloos Wfrk meenden te zullen verlichten door onze bemiddeling aan te bieden tusschrn da verschalende politieke frak'ifs, om aldus tot eon gczstmenlijk en goorpai iseerd (ptreden te grraknn, nu het Zuid-Afrika gold ons aller ijmpatbie. Helaas, wij zijn telr ir gesteld geworden. Ue til-ds-p, deze edele kampioemn voor het //Vertreden Hecht" in Zu'd-Afr ks, verloocl'enden de houdiuc in de boyeot-periode aangenomen, niet. * * In overleg met mannen Vi«n m"erdere be^adiatdheid en vaste politieke overtuiging, zooals Dr. Limburg den vri'-antirevolutiotairen predikaït te Uho-st, en "zijne vriecdfn, zouden, wij aan de versch.llende dagbladen een artikel ter opname toezenden, waarin wij: 1. Het, Nederlnndsche Volk wair'c'suwden in Van Kol's motie niet in de ei rste plaats een politi"ke daad te z'fn, maar wel de uiting van c=n tiumaiiiteits-ver angen. '2. Er op wezen, da*, de verwerp;ng van ge noemde motie geen nederl-ag zou l>:-teekeueu voor dien afgevaardigde, maar wel de onverprosde voortzetting van het lijden der Zu'dAfrikaanfche vrouwen en kinderen. diende Op L 'y had hij de versregels toegepast: T;;iinU:ial., l» schans ln:m vrij met l)oc',<rn en mcl blareti, j Al uut in b'eken steekt, is in dat hout'.l gevaren.'' ?>Ik zou op die wijse van den geachtrn afgevaardigde kunnen /.ejrgen : geheel de W!it<jr?iüat is in flat hoofd gevaren". Vooraf echter had de Minister verzekerd, dat een »NederlandïHl,h dichter dat van Hugo de Groot had gezegd." Dit was nu wel wat heel erg voor e m liiterator. Maar als ware het (Schaapman alleen te doen om Ovens te prijzen, althans van schuld te ontlasten, joeg hn volgenderwijs niet den Miriiüter.maardH Kamer, als zondehok de woestijn in. «Dit h'jne stukje vor-d in de pers de volgende waarrteering. M"n liet het ter zijde dat »:!e landmaat" eigenlijk Sandrart moest h eet en en Hugo de Groot eigenlijk G. Vossius was. AÏaar de verzen, zwaar als staven goud, boekte men op het crediet van den ?lossen, lichten, lakschen vers k uu sten aar Jacob, Cats." De Kamer, die »men'', op wien niemand verhaal heet'l, kreeg het tikje, en Oyetis ontving nog een pluiuipji voor het »tijie stukjo", eenvoudig omdat Schaepman nie mand kwetsen wil; hij is bij al zijn held haftigheid zoo vrouwelijk, dat hij geen bloed kan zien. 3. Dat thans het politieke-versehil, voor V oogenblik vergeten dieade te worden, en elkeen,. wie en wat hij was, verplicht, was zijn adhatsie te betuigen aan geroemde motip, tenzij al de woorden van verontwaardiging en medtdos-eD, tot. heden geuif, slecbts taffe praatjes waren, 4. Dat naar onze meeninp, een georga"n;sterd optreden van het geheele volk, de natnur'lj! e en juiste uiting zou wezen van het v< rlangmi in ors, vooral ru de regeerirgzoo'n or bftrekfnsnd antwoord had gegeven op de in'erpellatie, Van Kol. Dit artikel werd door de bladen of doorfg»zwegen, of verminkt tot een zesregeiig nieuwtje aan het publiek voorgezet. Naar d* motiveeringvan deze handdwij'e gevraagd, kregen wij een serie antwoorden, d:e ter signaleering optnbaar dienen gemaakt te wirden. * * ?^ Namens de- redactie vau het Handelsblad het hoofd-orgaan in de Zuid-Afrika quae.sn« berichtte ons Th. B. op tamelijk Oi.bes< haften toon: geen tijd te hebrten met cas, nver stukken, tot plaatsing niet geschikt bevorden, te corresponderen. De ongemanurdheid rau Ch. B. *) kan misschien verklaard worden, door de miu of meer netelige positie, wairiu genoemde redactie ten onzen of zichte geraakt was. Want, denzelfden avond, dat ons artikel door haar g'p'aatst lal kunnen worden, hief de hrer Charles Boissevain den volgenden klaagzang aan: De Bri'sche eer is bezoedeld. Eu tien duizend kleine doodkisten bakenen den weg dien C arcbeilain ea Milner in vijf maanden ifl gden fer eere van het machtige Britsche rijk, dat nog maar steeds van de landen van over zee held haftig manschappen en paarden verzamelt, om de bevolking uit te roeien vaij twee kitir.e republieken van herdevs en landbouwer?. ,28 December is het Oanoozele-Kinderei da?, wanneer de Bethlemsche kiu.dermoc.rd her :'ac'it wordt. ifVt durf voorspellen dat nog over een eruv iu Transvaa! en den Oraije-Vrijstaat op dien dag de tienduizei d kleine feu deren zullen !*err'acht worden, die in de doodkampen drr E ge'schen het leven lieten, rmjat. een vrij volk niet tot een Afrikfa- scli Ierland verlaagd wdde wordti." Zoo iets te schrijven en tegelijkertijd een peginp-, door een zekere gro'p Ni-derlariders in. bet, werk. gesteld om een vermeerdering va-, het aantal doodk''s'jrs te vrrhin^'rei te verzwijgen, voor zijne lozers, omdat da hoofdpersoon van dece beweging ren po'itieke tegenstander is, ge?e men den raam, dien het verdient. De Nieuwe Courant is idem ten Journal mnt artis'ifke neigingen, tenminste hare rtdsct'e deta'l!e?rde dat zrj o.a. den vorm van het iiiet opgenomen artikd riet gelukkig gekozen vond. Tccli b< streed zij ons j lan uitvoerg. De Nieuwe Ro/ierd. Courant vermildde in een zesregrlig ber.'chtjp ors p'an en onze namen, maar orze moti'vcn, verzweeg ze. Hiermede meende hare redactie te mogen volstaan, waar het gold ten volkspstioimement in gang te zetten, zoo schreef zij ons. A's het geen. uitvlucht was, dan zouden wij haast trotseh zijn geworden door den hoogen dutk, dien zij van onzen invloed op het maatfcbaprelijk leven schijnt te bezitter. Zelf zijn wij daar m;nder van overtuigd. Wij meenden het gsfnszins buiten de krachtige aacbeselirgen der bladen te kunntn stellen, wüde een dergilijke hewging volledig slagen. Ons werk was slechts bf middeling, de actie hal van de redactie- burer.nx uit moeten gaan. Jus1; als de Vave Rollerdamsche hatd'lden het L'trechtsche ayülad, de Middet/ju gsehe en de Goritichemsthe Courant. Het eerfcte verklaarde ronduit, btvreetd te zijn, door ern rtergi li^ke beweging te steunen, de huidige regeering mifschien in de knel te hilpfn brenger. Dit was Tolrer.s haar hoofdredacteur illcyaal. Het Vaderland deelde ons mee, ors anikel wel te willen plaatsen, maar... ocer een paar dagen en dan was ret aU cht te laat, zoo < e'ondirstelde het. Van adbai sie-betuigirg kon echter n'ets korr;er. Htt Nieuws van den Dag l ad overrijkdom'au. copie, anders hftd het 01 s artikel g'plaatst. Een guns'ige ui'zoi dtring maekten Ifel J'olksdagUail, Het Folksblud, Het Volk. llt,t ens'e plaatste 01.5 artikel m zijn g( h el en h'al ie du Nieuwe Courant fijutjrs "ver dm litke). Beide anderen dtelden ons plan mee en voegden, er een warme aanbeveling aan toe. Ziezoo, daar staan de broeders, 't zij g< órqualiflce'rd, 't zij met een palmtakje m litt Knoopsgat hunner jas'er. Het'zal l-'cht te begrijpen ?ijn, dit met zulk een l artelijke medewt rkiEg htt teter is de prg r g tot reddinjr dier vrouwen en kinderen te staktr, dan haar fii&co te doen lijden, uit ried ocsr.p. de heer Vau Kpl en dezen raad geven wij o k hun in ov< rwegii g, die reeds hun steun tofzeiden. De Pers hei ft. ors p'ai raardf publ eke me.^tvaalt verwezen, welnu laat he,t aaar dan maar vi rrottfn als ef n Moem tusschen veel \ uu. Hbt is nitt onze scLuld, dat dit het einde is. Namens de overiyin G. F. MEIIZ. *) Ch. B. is toch niet idenliek, nut der, voor zijn beleefdheid bekend staf.nten heer Charles Boisseta:n'r! ^^^ VERBETERING. EennieuwZuider-StationteArr.s'.erclant "Waar in ons artikel der vorige week in de tweede kolom melding wordt gemaakt van eene corferer.tie tusschen de besturen der SS. en der H E S. M. wordt als datum opgegeven 10 April 1891 dit moet eyn 10 April 1902. i[aar vewral het »/taZce vqorbetld" d ?< t Schatrpman's zachtmotdigheid uilkonien. Hier te)ch bestond er voor hem alle gele genheid zich een weinig geprikkeld te hetoonen. Hij had elen te>eleg der socialisten om lioemischen en Antirevolu'ioriairfii tegen tlkander op te hitsen, vr-rgtlekm hij het \veneu van »een knuppel n het, hok met hoenders'', en nu waren de socialisten zoo stout geweest op hun beurt van elat heeld gebiuik te maken, en den D c'or te plagen, als had hij de kf rkelijke nif erderheid een hoenelerhok genoemd. Dat was wezenlijk erg genoeg, niet sll< en een »ver&choppen van dtn historii^chen rin van Vondels vers" een »verfoniaaien van 't, dichters beela", maar tevens een san den dag leggen van »hun eigensardipe polemische eerlijkheid", terwijl hij dan tech heel eluidelijk gezeg l had: gij zult zien dat wij hier aan de rtehterarie geen hoenders zijn." En toch, ofse-hi em Schaepman zelf, ru tegen alle eerlijkheid in, voor een haan was ui'gfmaakt. l lijft hij goedmejedig zijn tegenpartijder fik h: rel woord besparen, en stelt zich temden met diens gebrek aan kennis van verzen aan te wijzen maar als niet mcerr dun een half uooibeeld daarvan. Ik zou wel eins willen zien wie hem dat nadeed ?

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl