De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1902 23 maart pagina 6

23 maart 1902 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

l DE AMSTERDAMMER W EEKBLAD VOO R NEDERLAND. No. 1291 In elk geval cal ook nw afkeuring mij niet beletten met oprechte hoogachting te zijn -.;. (W.G.) Uw. dw. Dienaar J. VAN LBNMKP. j 8. 'Hoe kwaamt gij op 't idee, uw recensie aan den Spectator te zenden ? Dacht gij, dat NUHO een ongunstige rescenie zon opnemen over een werk, dat hy uitgeeft? Dat is wat al te naiëf. 4 Uit bescheidenheid is de naam van den oud-student, aan wien de brief gericht werd, weggelaten. ===== J' H< B' Een onderboni met Mr Jacob r, LenneB, Ik kan een jaar of tien of elf zy n geweest geheel juist kan ik mg dat niet meer herin neren toen ik met mijn vader in den Sta isschouwburg De stichting van Bataria" door Mr. Jaeob va» Lennep, zag vartoonen. Met gloeiende wangen, opgewonden, leefde ik de toestanden op het -ooneel mede. Ciitiek oefende rk op dien leeftijd nog niet ik genoot met herinner me eensklaps een goedige burgerdame naast m\j wq zaten in den bak (parterre),, die m\j zure peerdrupjes gaf uit een zilveren doosje en verzoenend zei; Och laat de jon geheer zjjn gang maar gaan; ik heb ook jongens thuis;... 't is ook zoo mooi, hè? Ja l de Stichting van Bitaria" vond ik wonderly'k mooi, spannend, heerlijk! £ a telkens als het scherm viel bejammerde ik het dat er nu nog maar zus of zooveel beiryven over waren. In de pauze kreeg ik een kop van de beroemde slemp van juffrouw Bjggia; ik gunde mg nauwIjjks den tg d ze te gebruiken, en vroeg tusschen het blazen en drinken door: Hoe zou 't nu afloopen ? Zou die valsche broer niet ontmaskerd worden? Denkt U dat die man zgn vrouw nog terugkrijgt, komt Teeuwis nog weer in een ander karakter op?" enz. enz, tot dat het vader begon te vervelen en hg, terwijl we onze plaatsen weer innamen, op een heer in 't balkon wijzend, zachtjes aan mgn oor zei: .Dat zou die meneer daar je kunnen zeggen; dat's meneer van Lennep die 't stuk gemaakt heeft." Ik deed mgn best hem te zien en ik zag hem met eerbied en bewondering aai, totdat Het dorp aan de grenzen. 1830?31. In die dagen was da Sociëteit Bellevne en Concordia een sport van borger-litteraire soci teit waar schrijvers, musici, tooneelspelers en kooplieden lid waren, 's Zomers kwamen de leden bijeen ia het gebouw en den tuin Bellavne op de Schans (later Maison Stroncken aan de LMdache Kade) en 's winters in het gebouw Concordia in de S1". Luciensteeg (nu het Bureau van het N. Blad voor Nederland. Daar zaten 's middags TAK LENNEP, JAN HILMAN, VAN DBK STAR, HOFDIJK, de acteurs TJASINK en ALBBECHT, PBTKBS en anderen, gesellig bgeen, dronken hun bittertje of madera en speelden biljart, kaart of domino. VAN LKNNBP was een lief hebber van domino, hg speelde fijn, mgn vader insgelijks en dikwijls maakten zg samen een pa r tg'tj e; 200 ook op dien voor mg gedenkwaardigen middag. Ik kwam, deftig aangediend door den buffetknecht binnen en zag mgn vader zitten tegen over een lang, mager heer met wit haar en min of meer slappe lippen en wangen, die hg nu en dai eventjes opblies. Zonderling, nu zou ik er niet op durven zweren dat van Lannep er toen al precies zóó Ie B e d> g f 7e t o o n e e 1. . n'Eoi ANTIBRS : Zeg waor zgn we toch gebleven, Eind hoe goat t, schrijft ge recht. Moua: Wel, ik heb nog niets geschreven, Want ge hebt m\j niets gezegd. D'EGLANTIERS : Schrijf: onze erm zoo zeer te vreezen, Won zes derpen in een dag.... NICOLAAS : Dat zal wel geen wonder wezen Daar hg nergens vijand zag ! .... volle teugen en klapte in mgi handen, zoo hard ik maar kon, telkens als ik den leuken, trouwen bootsman Teeuwis, door Albregt uit muntend voorgesteld, weer in een andere ver momming zag.. en herkende, mg verwonderend, dat die Sabandar, Javaansche ryksgrooten en heeren van de kompenie" minder leep waren dan ik. Vol spontane vaderland diefde juichte ik luid toen de gevangen Hollandache kapitein, met den strop reeds om den hals, door de trawanten van den Sabandar van Bantam voor de Banting der Hollanders geroerd, om zgn landgenooten tot overgave aan te sporen, don dood trotseerend uitriep: Houdt moed kame raden, kt niet op my, maar houdt vol, geeft niet over; de redding is nabij! Ik huiverde toen ik dien edelen kapitein za» wegvoeren en de woorden des Sabanders: Voert hem wig; hij tterve! hoorde Terwg'l ik schrijf komt mg dien avond vol sterk geroeid genot weer voor den geest, dui delijk en klaar. Myn geheugen is altijd ean trouw vrie id voor my geweest en komt soms onverwacht met een of andere bgzoiderheid, die ik reedilan; vergeten waande, te voorschijn. Zoo hoor ik nu plotseling weer de kalms, ernstige stem van m\jn vader my zachtjes toe voegend: Ventje blgf zitten, s t u niet zoo telkens op, je hindert andere meisctien; en ik het scherm weer omhoog ging en ik verder alleen oogen en ooren voor zgn werk had. Thuis had ik een klein tooneel met zelf gemaakte poppen, die mgn moeder netjes voor mij aankleedde. Ik voerde daarop 's Zondags, voor vriendjes en geduldige familieleden de Stichting van Bitavia" op, ik kreeg de Pleeg zoon", de Roos van Dekema", en Oaze voor ouders" in handen en Mr. Jacob van Lennep telde een vurig bewonderaar meer. Later las ik eerst Ferdinand Hug'ck, en nog niet lang ge leden heb ik dat boek met groot genot herlezen. Ik geloof dat ik in dien tgd voor mgn familie vrg wel vervelend was, want ik leefde geheel in die boeken, ik citeerde er onophoudelijk uit en nam stilletjes eindjes kaars van de pianino af om 's avonds heimelijk op mijn kamertje nog wat ia van Lennep te kunnen lezen. Op een keer zei ik tot mgn vader, 'k had juist een deel van Oase voorouisrs" uit gelezen: Ik wou hem toch zoograag nog eens zien en hem zeggen hoe mooi ik zgn boekei vind." Moeder lachte: Malle jangen 't zalmoneer van Lsnnep wat kunnen schelen", maar vader zei: Nu dat kan wel gebeuren, 't is morgen Woensdag dan heb je geen school, kom dan maar, na de Biurs te»en vier uur, in Concordia, daar zit hg alle middagen." uitzag als ik hem nu beschrijf, want ik heb hem nog jaren lang daarna door de Kalveratraat zien wandelen, altijd even blazend met slappe lip pen, zijn lange, witte haren min of meer verwaaid langs de slapen hangend; misschien verwar ik in mgn herinnering die twee beelden. Kom maar hier, zei vader en toen ik naderde: Daar is mgn jongen, meneer van Lennep, een van je grootste bewonderaars. Hg verslindt je boeken en wou u zoo graag even de hand drukken om u te bedanken voor uw mooie werken niet waar? Ik knikte, en ik geloof dat ik ook wel iets heb gezegd, maar zeker weet ik dat niet alleen herinner ik my nog, dat ik een paar scherpe, maar toch vriendelijke oogen op mg gericht zag, echter zeer kort, want dadelijk zagen ze weer naar de dominosteenen op tafel. Ik kreeg een hand van mr. van Lennep en ik hoorde zgn min of meer heescbe stem, die vriendelijk zei: Wel zoo knaapie, ben j g een van mgn lezers, dat doet me pleizier.... Aannemen! breng eris een kleintje advocaat voor dit jonge mensch l ... Meneer van Maurik je moet aanzetten; asjeblieft, vg'f om blank ..." Zóó was het eenige onderhoud, dat ik in mijn leven met mr. Jacob van Lennep heb gehad. JÜSTUS VAN MAURIK. inilMlillMliimmiimnillMiiiimMiiiMimii Het aanst. Derde Merlantt) PMioloien CoDgres, Een woord aan onze philologen. ^|lk ben eigenlijk esn slecht philoloo». Want ik heb, ronduit gesproken, weinig sympathie voor philob^en en p'iilolo*ie, althans in den Alexandrijnsehen en (wat den tegen woordisjen tijd betreft) m den Duitschen zin vaa het woord. »Em Pdilologe", de voorlaatste letter greep lan^erekt, is voor mij, in Duitschland vooral, zelfs een voorwerp van tekeren schrik. Ik deuk terstoud aan iemanl met een bril, met deftige gebaren, zeer bijsiende natuurlijk, altijd gedoken over een haud-ichrift, en die geen oog heeft .voor de wereld rondom hem. Vanwaar toch dat schrikbeeld ? De geseiiedanis der philologie kan dit verklaren. Ik wil er maar i episode uit aanhalen. Na het Atheenseie btoeitijdperk kwam de Aleiandrijnsc'ie tijd. Ni hst proiuceerea kwam het reproduceeren. Ni het scheppen kwitm de kritiek. Verstaat msn wat dit ze^en wil? Het wil zegden dat na dat onvergelijkelijke bloeitijdperk der Grieksche letterkunde, vooral te Athene, waarin de kunst hare triomfen vierde, waarin het blijspel ea het trearspel zijn hoogten top bereikte, wi*rin de zuivere wijsbsgeerte geboren werd, waarin de welsprekeadbeid opgevoerd werd tot den hoogsten trap dat na die pariole er te Alcxa idriëeen tijd perk is ingetreden van geleerdheid, van verza meling, van schifting, vaa kritiek, maar dus ook van verslapping, van rust, van georek aan scheppingskracht. Die laa'ste periode is de periode geworden vau een Aristofanes van Byzantium, als uitgever en criticus beroemd; van een Aristarchus,vaststeller van den tekst der Him^risctie gezangen ; eu van zoovele andere geleerde verzamelaars, aan wier ijver en eruditie het voor een goed deel te danken is dat wij nog zoovele meester werken uit de oudheid bszitten. Een tijdperk, in alles de tegenhanger van het voorgaande, evenals op actie in natunr en leven steeds de reactie volgt. Ba dit is, mutatis mutandis, alzao gebleven tot op den huidigen dag. Vaidaar dat ik een slecht philoloog ben. Want van tweeën n: of de plilologie moet een algeheele hervorming ondergaan, moet een scheppend karakter aannemen, moet levend worden en leven wekkend, moet iets meer zij a dan reproductie van oude modellen, of zij moet, evenals in Alexandnë, juist hare kracht oakea ia kritiek en reproductie. Ia het eerste geval heeft zij mijn volle sympathie. In het tweede geval en dat komt meer overeen met den tegenwoordigen toestand l ben ik slechts op zekeren afstand haar vriead. Ik kan het niet helpen, m»»r ik denk altijl aai dea oadeugenden Timple du Gjüt van Voltaire, een vers dat men zelf miar eeas moet nalez;u. Neen, in dei gisvoaen, in den banalen zin des woards, kan ik 't niet helpen, ma»r ik ben een slecht piüoloog. Om bij ons klein landje, bij Nederland te blijven, mijn sympathie is bij Vondel, die't volle leven van zijn tij l meemaakte, die vaak kromme sprongen deei, die leed en streed, die dachten die dichtte, zij 't ook later in eenaijiig-kerksche richting. Meer dan bij de Vossiussen, bij de Barlaeuisea, en andere -ussen, wier werkea ttiaas voor 't meerendeet vergeten zij a. Mijn sympathie is bij Hugo de Groot, die ook doorkneed was in Grieksch en Latijn, al bekleedde hij hier geen professorszetel; maar die in den stroom des tijds leefde en werkte, die veel mér was dan een vertaler der klassieken, die den grond slag heeft gelegd van het volkenrecht, helaas! nog heden ten dage geschonden in den Transvaalsohen Oorlog. Meer dan bij de Sjaligers, bij de Heinsiussen, hij de Salmasiussen, en zoo vele andere boekengeleerden en kamerplanten uit dien tijd. Mijn sympathie, schoon natuurlijk niet onver deeld, is by Bilderdijk, dichter en geleerde, philoloog, taalkeaner ea gesohiedvorscher, wien het kleingeestige Nederland geen leerstoel gegund heeft. Meer dan bij JValckenaer, diens vriend, sc'ierpsianig Hellenist, maar laag niet zoo breed en veelzijdig als de veelomvattende Bilderdijk. On het mat andere woorden ta zeggen: ik schat de klassieken hoog, ik wil ze breagen tot het volk, ik dweep met Griekschen kunstzin, Grieksche wijsoegeerte, en Helleeasche poëzie, met Romeinsche recatsontwikkeling en met Huratiaan«;h vernuft nwar altijd slechts als middel, nooit als uitsluitend levensdoel! Wij kunnen de vertaling van Homerus door Voss bewonderen, maar wij moeten ter sohool gaan bij Goethd! Wij moeten kinderen zijn van onzen tijd. Wij moeten een open oog en oor hebben voor het volle en rijke menschenleven, wij moeten de natuur volgen en niet het stof der manuscripten, de levende maatschappij en niet het stof der p-ipyrusseu. Wij avietea trachten te scheppen, te i>roluceerea, eu niet alleen te reproduceeren. Wij moeten de oudheid niet oeschouwen als een reusenkoek, waarop wij als vliegen kunnen gaan zitten azeu neen als een levend voorbeeld, als een onsterfelijk model, als gids. Een xrtjfto, ^ ctei zon Thucydides zeggen. Ia dien laatsten zin, maar ook in dien zin alleen, schaar ik mij van gaoscher harte bij de philologen. Utrecht. H. C. Mum». (Slot volgt.) Inhoud van Tijdschriften. Den Gulden Winckel. Maandschrift voor de boeken vrienden in Groot-Nederland. No. 3: Jnlins Pieter VuyIsteke, door dr. Marten Rudelsheim. Portret van mr. Jacob van Lennep (ter herdenking aan 24 Maart 1802.) Keur, door Ida Haakman. Parvns, G. van Eekeren en mr. Jan ten Brink. W. F. Gonwe, Bintang Djoeh en Buleé. Winckelhout, door Felix Ortt en dr. Edw. B. Koster. Fragmenten uit Nacht-Silene, door Marie Marx-Koning. Leliane, door Henri Borel. De Natuur, aft. 3. Levende barometers (vervolg en elot) door dr. A. J. C. Snijders. Onderzeesche schepen. De tegenwoordige en toekomstige onderzeebooten door dr. A., van Hennekeler. De Geschiedenis van het foto grafisch objectief (vervolg) door dr. R. G. R\jkens. De nienwe vorderingen der draadlooze Telegraphie, door dr. L. Bleekrode. Het zingen der vogels, door A. Weissman. Sterreknudige opgaven en mededeelingen door Ant Pannekoek. De Arbeid. No. 3: Oud, Ina Bakker. De Molen, Victor de Meyere. Verzen, J. J. Thomson. Vlaamsche kronieken, Victor de Meüere. Tijdschrift voor toegepaste Scheikunde en Hygiëne. Febr. 1902. Deel V. No. 6: Schoolhygiëne, door C. A. van Hees, arts. Opspo ring en aproximatieve bepaling van zeer kleine hoeveelheden artseen en bier. Brouwmaterialen, voedingsmiddelen en brandstoffen. De Aluminothermie, door dr. L. Th. R. Refe raten, Industrieële mededeelingen enz., door prof. Adolf Msyer. Jong Holland, afl. 18: Nelly Mees. Ora pro nobis. Andrea, Verdriet. Arnold Huis man, de Letterkundige. W. Estor. De Dage raad (slot). Joh. Vorrink, Tuscchen twee haak jes. Annie Salomons, Voor haar die eenzaam is. Mercator, Sonnetten. Mei, Ontwaking. Openbaring, Loutering. Cosmos, Mars 1902: Octave Justice, Victor Hugo. Alice Greeven, The Tower of London. M. Tobler, Eine Nacht im Concertsaal. Gaston Jollivet, Les Mohicans de Paris. M. R. Uiysses at, Her Majesty's theatre. Adolphe BrisBon, Billet a ma Cousine, Ie livre du dessin. Frans Hulleman. Schoolschets. Paul Chaumot, Bureau de poste féminisé. Maia Pettus, When she Smiles. Gritiques litt raires. J. G. Cramer, Adriaan Brouwer, Een verhaal uit het 17 eeuwsche Schildersleven. L Bückmann. NOS collaborateurs. Adolphe Brisson. Variété» internationale»: De tout un peu. Supplement artistique. (Pieter da Hoogh, Intérieur). Eigen Haard, No. 12. Gelijkvloers, door Louise B. B., XII. Het Klooster Frenswegen, door C. N. Wybrands, met af b. (Slot). Mr. Jacob van Lennep en zgn geslacht, door J. H. Röising, met portretten en af b. naar teekeningen van Jozef Israëls, Jacob van Lennep en F. H. Weissenbruch, III. »Happy". Isaac Dignus Fransen van de Putte, door jhr. mr. H. van der Wyck, met portretten. De Linoleumfabriek te Krommenie, door D. v. V., met af b., I. Feuilleton. La Revue. No. 6: L'empire des mers, par M. Alfred Duquet. Piéce lyrique en l'honneur d'Auguste Comte, par M. Jean Canora. Pourquoi pleure-t-on ? (Psychologie des larmes), par M. Camille Mélinand. A la France (poésie), par M. Alfred Austin, poe telauréat de l'Angleterre. Giovanni Pascoli, par M. Jean Dormis. A qnoi rêvent les tudiants Allemands, par M. Ernest Tissot. L'héritage intellectuel d'Auguste Comte (suite et fin), par M. Louis de Busne. MeaYering (conte cambodgien), 18 gravures, par M A. Pavie, ministra plénipotentiaire. La guérison de la folie par la chirurgie, par dr. Cabanes. Mouvement littéraire et scientifique en France, I, Romans, par Gaorge Pellissier et A. Alballet, II, Sciences par les collaborateurs de la Revue. Analyse des Revues d'art frarciises, allemandes, espagnoles, japonaises, neêrlandaises et sudaméricaines. Caricatures politiques (11 gravures.) NIEUWE UITGAVEN. Zeven-en-dertigate Jaarverslag van bet EmmaKinder-Ziekenhuis te Amsterdam 1901. Brokstukken uit den Holo-Mattheüs. Eene reductio ad absurd u m van dr. L. A, BamBB, schryver van »De Messiaansche heilsverwaehting en het Israelietisch koningschap " L'Amériqiie & La France, par l'Auteur de «Canada-Transvaal" extraits d'un volume »les deux républiques soeurs" publiéen 1885, par Calmann Lévy a Paris et par Thompson et Moreau a New-York, procédés d'une lettre d'Eliézer Kilon et suivis d'une lettre adressée par Ie comte Boni de Castellane au New-York Herald. Publication fate a l'occasion du Centenaire de Victor Hugo. Librairie Jenkin & Cie. Bagneux (Seine.) Het Maanmannetje, door J. A. BEUINS Jr. met teekeningen van mej. A. A. VANPBOOIJEN. J. Kuiken Jz , St. Anna-Parochie. De Krach', der Vrouw, fragmentarisch tooneelspel in drie bedreven door A. B. BARKBY. Rotterdam, B. van de Watering. Ora et Labora, het tooneelwerk van H. HEIJEEMANS Jr., een pleidooi voor staatspensionneering door PEBIO. Arnhem, Van Mastrigt en Verhoeven. Uit de Remonstrantsche broederschap, onder redactie van dr. J. A. BEYEBMAN. ISejaargang. 08 afl. Leiden, A. H. Adriani. liiiiMiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiMiiiHimiHiiiiiiiiiiimiiiiiiuHimmiiiiiiiiti 40 cents per regel. wiiiiimiiiiigiiiimiiiitiiiiiiimtiimitiiiiiiiiiiitiHiiiiimiiMiiiHiii GRAND MARMER. Cordon Jaune & Rouge. LIQUEUK ROY4LE. Agents-GenerauxB.A.RIPPING&Co.,Amsterd TRADEMARK MARTELL'S COGNAC, Dit beroemde merk is verkrijg baar bg alle Wjjnhandelaars ei bfj de vertegenwoordigers KOOPMANS A BRUINIER, Wynhandelaars te Amsterdam. Corset Margaine-Lacroix, Brevetéen France et en tous Pays. l Madame MARGAINE LACROIX, 19, Boulevard Hausmann a PARIS, informe toutes les Dames qu'elle a vendu, par traite di l" Mars 1902 a M M KIRSCH & Cie d'Amsterdam Ie droit exclusif de reproduction de ges Corsets, brevetéa en France et dans tous les Pays. Elle fait part en même temps qu'elle sera personnellement a Amsterdam a partir de Lundi prochain 24 Mars» jusqu'a Samedi soir 29 Ivlars. lille se tiendra a la disposition des Dames dans les Salons de Robes de la Maison. HIRSCH & Cie. K AM ST R A's Matrassen-, Bedden- n Slaapkamer-Meubelfabriek, S n e e k. BED DER TOEKOMST met 10 jaar garan tie. Leverde sedert 1896 pi. m. 7OOO stellen. Geïllustreerde Prijscourant gratit* Honderden bewijzen van tevredenheid. ? Specialiteit in ENGELSCHE LEDIKANTEN Piano- en Muziekhandel H. RAHR, te Utrecht. Opgericht 1835. Telephoon No. 443. Amerikaansche, Duitsche en Fransche PIANINO'S en ORGELS. Groote keuze in: HlJIJHPIJLÏtfO'S. Oude instrumenten worden ingeruild. Reparatiën worden in de Fabriek ten spoedigst* uitgevoerd. Gelegenheid tot stemmen in «? buiten abonnement. Hoofd-Depöt VAN Dr. JAEGER'S ORIG, Boroaal-WfllartMei K. F. DBUSOHLE-BBNGBB, Amsterdam, Kalverstr. 157. Eenig specialiteit in deze artikelen in geheel NederL ECHT VICTORIAWATER. Piano-, Orpl- en MEYROOS & KALSHOVElff, Arnhem, Koningsplein. VLEUGELS en PIANINO'S in Koop en in Hnur Repareeren Stemmen Ruilen. J. H. DE WIT. Boekhandelaar. Utrechtschestraat 54, Amst. VOORHANDEN BOEKEN gescbikt voor bet a. s. IP a ti s c li

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl