De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1902 27 april pagina 8

27 april 1902 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1296 De Redjang-Lebong zal de aandeelhouders nog niet naar de coupongchaar doen grypen. Ze kan geen geld uitkeeren, maar wel zal ze de aandeelen in portefeuille moeten trachten uit te geven om het aanleggen van een nieuwen ?weg te bekostigen. De teleurstelling was des te grooter omdat de bruto-opbrengst nogal belovend was. Zouden de expl.-kosten extraordinair hoog geweest zy'n of zon de directie «at geld in kas villen houden? Een draadbericht bracht den raad van beheer van de Gros de mededeeling, dat het goud gehalte der ertsen veel lager is, dan de verwach ting die door den ingenieur Colp was opgewekt. Met genoegen zie ik den koers van de Bar que aux. de la B jurse gestegen van 55 tot 62 in overeenstemming mat de opmerkingen 2 a 3 weken geleden gemaakt. Niettemin blijft nog steeds voorzichtigheid zeer aan te raden. Onder de spoorwegen zie ik de 5 pets. Trans- Afrikaansche niet meer pp den buiten gewoon hpogen pry's van de vorige week. Toen was de ryzing inderdaad wat al te hoog. De notaering is niettemin nog 2 pet hooger dan die van voor 14 dagen. Er was eenige reden voor. Nu de garant ernstig aan zyn schuldreorganisatie denkt mag verwacht worden, dat hy allereerst zy'n waarborg-verplichtingen voor eerst getrouw zal nakomen. Hoe staat het met de Yankee-rails. De volgende koersvergelyking geeft het verlangde antwoord: April 17. 24 Ches & Ohio c. v. a 47% 48H Coloiftdo c. v. a 29 30% Denver BJo pref. 92 M 94 dito c. v. pref. 92% 93M. Erie commons 3834 38% Illinois c. v. a 141)4 146 Kans. City Sonth. commons . . 25 2GM dito c. v. a 24% 27% dito pref. 57M 59% Louisville 122 123% Miss. Kans. Texas pref. . . . 54% 56 K dito 2de byp 80% 82 Ontario commons 33% 34 Ji Norfolk c. v. a Sl% 57% ' Beading c. v. a. 59M 65% dito 2de pref. 69 71K Union Pacific c. v. a 102 X 103 M dito c. v. pref. 86% 88>i Vroolyke cy'fers. Redenen ? De beursmannen werken, manipuleeren, intrigeeren, telegrafeereu en telefoneeren in opwaartsche richting, . onder vele en velerlei voorwendsels. Het ge plante boompje ontwikkelt onder den groeizamen grasmaan drogen zichtbaar dagelijks, maar geen boom groeit tot den hemel. Men zy dus voorzichtig, want de tyd zal ook wederom komen, waarin de faiseurs door tegen overgestelde munipulaties trachten zullen, hunne zakken te vullen, NIEUWE UITGAVEN. Scheikundig Jaarboekje voor Nederland, België" en Nederl.-Indië1902 onder redactie van dr. W. Jorissen, B. A. van Ketel, H C. Prinsen Geerligs, dr. L Th. Reicher, J. Rutten, dr. A. J. J. Vandevelde. Middelharnis, Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij. Het Vrouwendorp. Roman uit den Eiffel, door CLARA VIBBIG. Uitgave van A. W. Bruna & Zoon te Utrecht. Tydechrift van het Koninklyk Ned. genoot schap voor munt en penning kunde. 10 j j aar g. 2e afl. Amsterdam, Joh. Muller. Plantenkaartjes voor Nederland, bewerkt naar den Prodromus Florae Batavae, de uit komsten van het onderzoek van H. Heukels en de gegevens verzameld door verschillende Floristen, door J. W. C. GOETIIAKT en W. J. JONGMANS. Twaalfde Jaarverslag der gemengde commissie voor onderwy'sbelangen over 1901. Uit Java's Binnenland, »Pah Troeno", door BOEKA, Amsterdam, F. van Rossen. Vivat's Geïllustreerde Encyclopedie, sfl, 24, loopende van Cuy'p tot Darmkanaal, Uitgave van de Uitgevers-Maatschappy' «Vivat", te Amsterdam. De schoonlieid door gezondheid, maandblad ter Verbetering der vrouwenkleeding, lejaarg, No. I. YnVt de leerplicht-commissie, door A.TUINDEB,, Amsterdam, Cohen Zonen. De evolutie in nieuwe b-men, redevoering, uitgesproken op 20 Maart 1901 door dr. A. A. W. HUBBECHT. Utrecht, J. van Druten. De Vlafgaard, Landelyk tafereel in Verzen, door BENE DE CLEECQ Aifans Sevens, Gsnt. Vrouwenwerk in Nederland. Beschouwingen over eenige zyden der vrouwenbeweging, door ANNA POLAK Groningen, J. Bönelingh (Mej. G. Rönelingh) Spreekoefeningen ten gebruike bi/j het onder wijs in spreken, en gingen, door BRAXCO VAN DANTZIG. Grot'irgen, J. B. Wolterg. JAN LIGTHART. Letterkundige Studiën I: SNUIFJES. MiititiiiiiiEiiitiiiiitmiimmiMiinmEieMimiiiiillliillln Een van de gelukkigste dagen mijns levens was de 131e April, toen ik einde lijk mocht vernemen hoe ik over de nieuwe Beurs had te denken. Al meermalen had ik dien steenklomp bekeken, en nog altijd was 't mij niet heider of ik, figuurlijk ge sproken, dit gewrocht tot in de_ wolken moest verhefien, dan wel eenvoudig diende te verklaren, dat het mij te zwaar op de hand was om het ook maar een millimetertje in de richting van mijn ideaal te doen rijzen. Want daar het mijn vaste gewoonte is, over dingen, waarvan ik geen verstand heb, mijn oordeel naar dat der deskundigen te vormen, scheen er mij niet alleen bijzon der veel voor het eerste, maar evenzoo voor het laatste te zeggen. Mannen van naam hadden my nu eenmaal in de war gebracht, De kleine Johannes, door FBEDEBIK VAN EBDEN. Groningen, J. B Wolters. Is ons oordeel over de Engelsehen rechtvaardig? Open brief aan den heer D. H. Schmüll, door D. MBEENDS. Gemeubileerde kamers met pension. Herinne ringen van De Sin«lair No. 147. Van Warendorf's Novellen Bibliotheek. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. De voorstellen tot ontneming der onderwijs bevoegdheid aan de Nederl. ingenieurs, door R. A, VAN SANDICK Den Haag, F. J Belinfante. Brieven over Geiondheid, (in het bizonder gericht tot arbeider»), door FELIX ORTT, met voorwoord van dr. G. LUCHIMANS. Drukkery » Vrede", Blaricam (N.-H.) Bi/jdragen tot de Statistiek, van Nederland, nieuwe volgreeks, Uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek XV Statistiek der Gameentefinanciën in 1899. Den Haag, Gabr. Belinfante. Ambtelijke verslagen van gen. J. H. De La Rey en gen. J. C. Smuts, alsook andere stukken betreffende den oorlog in Znid-Afrika, kort geleden ontvangen door de Boerenvertegenwoordigers in Europa, en met hun toestemming openbaar gemaakt: verslag van gen. De La H?y, dertien be-eedigde verklaringen, verslag van gen. Smuts, brief van gen. Liebenberg, verslag van J. L. van der MKEWE Uitgegeven door het Algemeen Nederlandsch Verbond No. 7. «Maatschappy tot nut van 't algemeen." Achterlijke Kinderen, door M. VAN WIJHE EZN. Amsterdam, S L. van Looy. De Vrouwenonderkleeding behoorende bij de handleiding by het onderwijs in de nuttige handwerken op de lagere school, door mevr. J. C A. WIERSMA-VAN ROOSENDAAL. Amsterdam, A. Versluys. Handleiding by het onderwijs in de nuttige handwerken op de lagere school, door mevr. J. C. A. WIEESMA-VAN ROOSENDAAL, met een voorrede van Jonkvr. J. DE BOSCH KEMFEB, I. Naaien en knippen. Amsterdam, A. Versluys. II. Breien, merken, haken; III. Verstellen: linnenstoppen, kousenstoppen, mazen, inbreien van stukken, verstallen van tricot en van genaaide kleeren; IV. (In verband met de handleidingen voor breien, merken, haken, naaien en knippen; verstellen). Ten dienste van hoofden van scholen en onderwijzeressen. Medische Wetenschap en Vivisectie, door F. L. ORTT. Den Haag, De Nederlandache Boek- en Steendrukkery voorheen H. L. Smits. De Dageraad der Volksbevrijding, schetsen en tafereelen uit de Socialische beweging in Nederland, door W. H. VLIEGEN, met portretten. Amsterdam, S. L. van Looy. De Volken der A irde, door JOH F. SNELLEMAN. Afl 3 en 4. Amsterdam, Scheltema & Holkema's Boekhandel. Het Oude Nederlandsche lied. Teksten e a melodieën. Afl. 9. Den Haag, Martinus Nyhoff. Antwerpen, De Ned. Boekhandel. Inhoud van Tijdschriften. De Natuur. Afl, 4: De vyanden van het welriekend viooltje, door dr. J. C. H. de Meyere. D« Geschiedenis van het fotografisch Objectief, (eervolg) door dr R G. Rijkens. Het Winterkoninkje, door J. Daalder Dz. Da vanielja cultuur op Java, door A. B. Lucardie. Het zingen der vogels, (vervolg en slol), door A. Weistnann. De nieuwe vorderingen der draadlooze Telegrafia, (vervolg) door dr. L. Bleekrode. Dubbele chinaasappels, door dr. J. C C. Ean toestel van velerhand nut, door J. F. Beins. Sterrekundige opgaven en mededeelingen, door Ant. Pannekoek. Hoofd en Hart. No. 4: Arnold von Winkelroed, (sonne') J. H. de Veer; Kunst van Arnold Boeoklin, J. Wirikler Prins; Amaranzia (slot), H. L, Bouman; Uit Italië, Jar.ek. Uit de residentie Sylvia Pagina, Sevilla. Dr. Edw. B. Koster Oude Romans. De Nsvelingen II J. de Kruyff. De Nachtegaal, gedicht J. H. de Veer; Ontmoeting, Josephine A. L. Oda, J C A. Fetter ; Thuisbrengen, J. Jac. Thomson. Het Diner. Jacqueline R v. S.; Sonnetten, Jeannette Nyhuis; J. Raddingius en J. H. de Veer. Boek en Todschrift; Wat een evement. Eenige maandbladen van April. J. II. de Veor. Verzen van Judoens Trekvogel. Van Orizen Tijd. No. 7: Tragedie, Negatie Edward Brom; Een Maria legende uit de I3j E«u>tf, A'..:?rtme Snulders. Conanlator Optimis, Arnold Leuters; De muurschilderingen van Jan Dunselman in de kerk van den Heiligen Nicolaas te Amstardaoi, Ta. Molkenboer; Kunstveilingen Frederik Maller, Th. Molkenbosr; 63 chiedenis on Vergnhikitig III, C. R, de Klerk, Muzikale Kroniek, P. J. Jos. Vranken. De Vrije Ojimerker. No. 12: Barioht van de redactie. Da vromen brengen 't land in govaar. Zendelingen in Indic en elders. an belangrijk Gsmeenteraads'iesluit. Bouw meester als Marcus Autonius. Haagsche kout. Madedeelingen op medisch terrein. Schetsen van de B'ïurs. Dti kenkengidc. No. l: Inleiding. leta over maten en gewichten. Ons keakangereedIIIIMIIIlllllllMIIMlIltüUIIIIIIIM IMIIMIIIUIIIIIMM en zelfs Jan van Amsiel redde mij niet uit de verlegenheid, daar hij meermalen mij had toegevoegd : ik vel in't geheel geen oordeel, want over de smaken valt niet te twisten. Oah, antwoordde ik ham dan, daar zal toch een decisie moeten genomen wor den, wij kuunen niet eeuwig en altijd met een Beurs in de maag blijven zitten, die door den een een steen d'is aanstoots of' een rots der ergernis wordt genoemd, en door den ander verheerlijkt als een ladder Jacobs naar den architectonischen hemel. Voor mijn gevoel althans zal hier eea keus behooren te worden gedaan zoo ongeveer als indertijd de dichter dat Theodora oplei in zijn onvergetelijk : «ver kies Theodora, 't staat nog iri uw macht, de luister van 't zonlicht of den eeuwigen nacht" Te meer gevoelde ik de noodzake lijkheid daartoe, nu er ook in bouw kundige kringen opmerkingen werden ge maakt, waaruit m. i. scheen te blijken dat het bevooroordeeld zij u, bij deskundigen zoo zeldzaam, daar toch niet gaheel afwezig was. De een had het over een al te groote overvloedigheid vanpletie-raampjea, als had de bouwmeester onbescheidelijkop een ongeneeselijke handels-kwaal de aan dacht willen vestigen ; een ander sprak ten opzichte van den karakteristieken Warmoesstraat gevel van een»lukofraak"-lijn .; een derde oreerde over een pretentieusen gevangenisstijl; een vierde beweerde dat net heele gebouw iets had van een stijven mijnheer, wien het in z'n bol was geslagen en veroordeelde dan die drukte van torentjes enz. op het dak; wat weer een vijfde deed vragen, of het, als je van het station kwam aan wandelen.je niet deed denken aan iemand die gereed te verhuizen, al zijn meubelen bij mekaar op zolder had gezet; om dan schap. Onder een kopje thee. De nieuwste braadmachine. Iets over likeuren en dranken. Da verdwyning van mevrouw Macreham. Recepten: l witte bponensoep, 2 kalfslappen, 3 schorseneeren, 4 griesmeeipudding, 5 bessensapsaus, 6 bréaie bruxelloise of Brusselsche vla, 7 Oranges a la reine of Koninginne- sinaas appelen. No. 2: Oas keukengereedschap (slot). Menukalender. Recepten. Allerlei. Onder een kopja thee. De groote schoon maak, De verdwyning van mevrouw Macre ham, (slot. Recepten: 8 yermicellisoep, 9 biefstuk, 10 gestoofde paling, 11 Aardappelen bakken 12 spinazie, 13 gedroogde appeltjes, 14 watergruel of gezondheidsbrei, 15 citroenvla, 17 Teacaka of theegebak. Jong Holland. No 20: J. K. Rensburg. Wereldstroom. Da Mars naar de Ster. Fr. Deckers, Verzen I?IV. F v. d. Vliet, Lichtochtend. Ans. Salomons, Doode Liefde I?V. Hans Larix, Verleden Liefde. Boekbeoordeeling: Rond het Klavier, F. Deckers. Het Tooneel No. 15: Officieel enz. S. B , A C. Kreeft, De Rotterdatnsche Kroniek. Eindely'k, uit Tcönes tooneel aanteekeningen, Amsterdam, uitgevers maatschappy Elssvier. Li Revue, Ancienne Revue des Revues. No. 8: Qa'est-ce que la réligion et ce qu'elle enseigne ? par Ie comte L Tolstoi; L'Angleterre malade, B. Médicins et remèdea par M. Jean Fmot. Les petits Usuriers par M. Lino Ferriani, procureur au roi a Como; Ollantay' (Drame de l'époque des Incas) (9 gravures) par M. Laon Charpentier. Ls thëiUre de Max Nordau par M Gabriel Trarieux La melaille (Nouvelle) par M. Ant. Laverane; Gomment on enseigne Ie Frarsus aux Etats-Unis par Mad- C. Duby; Le coeur et la Chirurgie par M. Ie Dr. Romme. Ravue historique par M. Maurice Dumoulin. Mouvement littéraire en France par M. M. Goorge Pallissier, A. Albalat et Frederic Loriée; Le théatre et la vie par M. Henry Bérenger. Analyse des revues frargaises, allemandes, espagnoles et neerlandaises; Caricatures politiques. (10 gravures) Eigen Haard, No. 17: Galykvloers, door Louise B. B., XVII. Een Oad-Hollandsch balspel (het kaatsspel) door W. Westra, met portretten en afb. Bloemenbedachtzaamheid, door F. J. van Uildriks. Een kykje in de binnenlanden van Sumatra: Tebing-Tinggi in de residentie Palembang, door N. van Wingen, met afb. (slot). Ean parfy' domino, door J. F. de Witt, I. Ajer Blanda, door M. II. H. Bertrams, rnet afb. Verscheidenheid. Correspondentie. Feuilleton. HiiiiifiiliilimiiimiitiiiiiiiiiitirniitilimmniM llltltHIIIIHItlltfc A. H. P. HoogesfeEer. -v» j (12 April 1902). l Het was in den morgen van 12 April; de i Koning Willem II", op refs van Amsterdam naar Java, was juist Kaap del Armi gepasseerd, toen een der soldaten, behoorende tot het ? transport, op de eene of andere manier over? boord viel. Of hij in een oogenblik >«n wanhoop bij hfit zien verdwijnen van het laatste land van Europa overboord was gesprongen met het doel naar wal te zwemmen, of hij overboord was gevallen niemand die het weet. Zoo pee! is zeker, dat hij ongedeerd in zee kwam en toonde een goed zwemmer te zijn door geheel gekleed zich ilink boven te houden. D<; reddingboeiei;,die onmiddelijk bij den roep van man i over boord" waven uitgeworpen, scheen hij niet op te merken, hoewel ze nauwelijks 50 M van hem dreven. verder te betoogen dat het beneden gewild le.-g en boven rnet opzet vol, uitstak, door gebrek aan harmonie-., er.fin, dat ging zoo voort, maar hoe lager j 3 in de deskundig heid kwam, hoe erger meestal, en ik wil graag erkennen, dat ik toch wel zoo iets van een voorgevoel had, dat het een bijjonder mooi Damrak-monument zou kunnen zijn. Zoo bevond ik me alleronbehagelijkst bij de onzekerheid, waarin de nijdige bouwmeesters me lieten zitten. Maar daar kwam de 13 ie April dezes jaard. Et van den Prins geon kvvaad, maar evenmin iets goeds, vermoedende, laa ik daar »clat men met een strak en viak ge houden langen gevel iets lié.;l indrukwekkeuds kan verkrijgen, is wel is waar een feit: om ook twee Italiaansche voorbeelden te geven : het Palazzo Pitti te Florence en het Doge-Paleis te Venetiü, En wie oogen hebben kunnen het waarnemen aan onze Nieuwe Beurs. Maar, niet waar, het inzicht in de macht vaa zoo strengen en forschen eenvoud is nog niet zeer verbreid; men is nog in de periode van het neus-optrekken"... Daar gingen mij de oogen open... of eigenlijk wér open, want iets dergelijks lag toch ook in mijn ervaring. Het Palazzo Pitti te Florence kende ik niet, rnaar het Doge-Paleis te Venetiëhad ik gezien en al vóór Simons 't noemde had het mij nu en dan voor den geest gestaan, bij het aanschouwen van de 144 meter lange muurvlakte op 't Damrak. Misschien was dat Doge-Paleis wel juist de oorzaak van mijn weerzin om zoo maar mee te gaan met de bedillers van onze Nieuwe Beurs. Want meermalen al had ik mij afgevraagd: zou het niet een gevolg zijn van de zoo treffende overeenkomst tusschen de verhoudingen en Aan boord werd dadelrjk a', het noodige gedaan om den man te redden De gezagvoerder stoomde zoo ving mogelijk rond en daarop weder naar den man toe, hem naderend zooveel hy kon, zonder diens leven nog meer in gevaar te brengen. De reddingboot werd onmiddellijk bemand en tot op het water gevierd, gereed om dadelyk gestreken te kunnen worden. Hoewel alles hael vlug ging, zou de soldaat toch verloren zyn geweest. Van boord af was duidelijk te zien, dat hij uitgeput was door de koude en den feilen stroom; iedereen dacht hem reeds te zien zinken, toen men ineens iemand over boord za^ springen, die daarop met forsche tlagen naar een der boeien toezwom en die vlug en handig naar den drenkeling bracht. Het bleek te zy'n de Ie klas passigier A. H. P. Hoogesteger, een ISjarige jongeman, die, zonder iets te zeggen, zich had uitgekleed toen hy zag, dat de man verdrinken zou en zonder aarzelen den koenen sprong in zee waagde. By het zien van hulp zóó r-aby voelde de soldaat zijn moed herleven en met de uiterste krachtsinspanning gelukte het hem zich boven te houden en daarop den b jei te gry'pan H, ziende dat verdere hulp overbodig wa«, daar de sloep intusschen naderbij w»s gekoman, zwom heel kalm naar deze toe en spoedig daarna waren beiden veilig aan boord de soldaat uitgeput en slap H. flink en vrool^k. Isdereea was vol bewondering voor zyn kloeke daad. En waarlijk, het toont moed, vél moed, om zoo kalm in zee te springen; dat dwingt bewondering af en dan het bekid; dat kalin afwachten van het gunstigste oogenblik; de kalmte, waarmede de geheele daad werd ver richt; dat alles is groot, flink! Zeker gebeurt het wel meer, dat iemand te water springt, om een ander te redden maar gewoonlij it is dat een meer impulsieve handeling. De gezagvoerder was ook zeer getrtffan door het kordate optreden van H., en sprak hem later in het bijzijn van de passagiers recht hartelyk toe, waarna allen op de gezondheid van den jeugdigen held dronken. De li'e April zal zeker H. niet gemakkelijk uit het geheugen gaan, daar juist een- jaar gelsden e^n zy'aer vrienden verdronk. Ik heb deze gebeurtenis willen vermelden, daar ik het een daad vind, getuigend van zoo veel moed, beleid en zelfopoffering dat Holland er trot.cïi op mag wezen, dat een zy'ner zonen die bedreef. P o r t - S a i d, H. J. HARMS Hzs., 15 April 1902. Off. a.b. s.s. Kon. Willem II. Doofstommen-Vereeniging Door Liefde Saamgebracht". Uit het jaarverslag van de DoofstommenVereeniging door Liefde Saamgebracht", ge vestigd te Amsterdam, Westermarkt lö, blijkt dat de vereeniging in het afgeloopen jaar voor deze misdeelden nuttig werkzaam was, zij het dan ook beperkt door het ontoereikende der beschikbare middelen. Zoowel de godsdienstige- als de gezellige byeei komsten werden steeds drukker bezocht, zoodat de lokaliteiten hiervoor bestemd, feitelijk te klein waren om alle dooistomme bezoekers een behoorlijke plaats te geven, het aantal van hen die hiervan gebruik wenschen te maken, wast steeds aan. Het nut dezer by'eer.fromnten is groot, daar om moet het nog eens herhaald worden, dat de onafwijsbare verbetering afhankelijk is- en bly'ft vau den steun van het publiek to'. stich ting van een nieuw gebouw. e werkyerschafü-'g mag zich gelukkig in eenige meerdere belangstelling van het. publiek verheugen. De schoeumckerij, meubelmakerij en kleedermakerij worden nu en dan verblijd met enkele goede bestellingen, terwijl de uit voering der opgedragen werkzaamheden de tevredenheid wegdroeg. Met bezorgdheid ziet het bestuur bij elke rekening, dat da uitgaven nog in de verte niet door eigen inkomsten kunnen worden gedekt. Oik hier dua een wanna opwekking tot meer dere hulp, en hulp vooral in het door bestel ling o. a. verschüffua van arbeid. 32 doofstommen vonden in het afgeloopen tijdperk in de verschillende vakken op de werkverschaffing voor kortercn of langeren tijd p?aat?ing. Zij werden echter, zoo spoedig zich hierfoe gelnge..heid voordeed, door bemidde ling van het bes'uur der vereeniging bij patroons geplaafst; en op deze wyae niet alken goed geholpen, maar hun werd tevens lee.l ge- p^ard. O.ider de tnedoieelingen omtrent de bshartiginE; der godsdienstige belangen wordt o. a. vermeld dat een R K. geestolyka sluier, van den directeur met vrucht onderricht genoot in de vingerta'U, om h'ervan te gelegener tijd een nut'i;T gebruik te kunnen maken. Het bestuur virmsldt dit fsit nut groote ingenomenheid, in de hoop dat het navolging moge viaden. Cbk dringt het aan op pen meer algsmeen onderricht in de vingertaai bij tie j;ugd. Bij eenige osfening toch, zal zij zich MiiiniiiuiimiiiiMMiiiiiMMHtiimiiuuimiuuiumuiittititniiuii de omgeving van het Doge-Paleis en die van onze nieuwe Bsurs, dat ik de.n Gijsbrecht niet aan zijn hoekja kan ziea staan, of ik denk aan Sun Marco en zie de gondels varen ! «Niet dat het aangewezen blok bebouwd zou worden lijkt mij een aesthetisch gevaar voor onzen Dam, maar dat er een prutsgebouw, vallend uit den stijl van de prachtig-ftrakke Nieuwe Beurs en het statig Oude Paleis, op verrijzen zou!" zoo schrijft Simons dan verder en uu was ik er heeletnaal. Dat de Nieuwe Baurs strak was, ik had het wezenlijk alleen op mijn eentje, ook al ontdekt; ook haar lengte had ik wel eens bij die van den OranjeNaasau vergeleken, 't eenige wat nog dubieus kon heeten, was of die strakheid te recht deed denken aan een «monument van verveling", zooals, ik 't ook eens had hoo ren noemen, dan wel getuigde van den waren praelitlievenden geest dea ontwer pers, die geen theoretisch probeersel, maar een kunstwerk voor de komende eeuwen had gesticht. Wie het weet mag het zeggen, en nu komt het in de wereld maar al te dikwijls voor, dat wie het niet weten op geen enkele manier te weerhouden zijn om het eens te zeggen, zoodat het haast een uitzonde ring moet heeten, dat juist hij die het wel weet, het ook zeggen wil. En dat mooie geval hebben wij hier, want Simons zegt 't niet alleen, maar hij weet het. W at pracht mag heeten is hem van nabij bekend, want hij woont in »het huis met het handvat" door den architect van deNieuweBeurs ontworpen; hij geniet den bijval van de beate bouwkun digen ; niet van prullen of lui van maar zoo zoo maar van de alleruitstekendste; hij heeft lief heb berg' in architectuur, wat dat alphabet al spoedig eigen maken. Het krijgt hierdoor algemeene bekendheid, en zal voor de doofstommen het genot opleveren, dat zij door meerdere menschen zullen worden begrepen, waardoor zy zich ook niet meer zoo alleen en verlaten zullen gevoelen. De staat van ontvangsten en uitgaven wijst op een tekort ad ? 4411 21. Dat deze Vereeniging aller steun verdient behoeft wel niet betoogd te wordsn. Ten over vloede wordt dit nog verzekerd door de heeren A. W. Beckering, particulier te Amsterdam :. mr. N. P. van den Bsrg, president van ds Nederlandsche Bank te Amsterdam; P. B. Brnyn van Rozenburg, gep, luit. kol. O -I. te Apeldoorn; B. Cuperue, lid van de Prov. S'.aten van Gelderland te Zutphen; mr. H Goeman Borgesiu?, oud-min. v. binnen', zaken to 's Gravenha^e; ds. C. F. Gronem< yer, predikant te Amsterdam; A. H. Gijsberts, oud-resident te 's Gravenhage; Ph; J. baron van Heemstra, burgemeester te Hattem; ds F. H. Herfkens. predikant te Amsterdam; jhr. mr. C. L! Kendorp, kantonrechter te Maastricht; jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman, lid van de Tweede Kamer der Staten- Generaal te 's Gravenhage ; L. Surrurier, lid van de Prov. Staten van Noord-Holland te Amsterdam; mgr. A, G. Schweitzer, R. K. pastoor en deken van Am sterdam ; jhr. mr. C. J. den Tex, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal te Amster dam ; Z Eenv. A. R. G. Feyen, R. K. pastoor te Amsterdam; mr G. van Tienhover, com missaris der Koningin v. Noord-Holland te Haarlem; J. A. Tours, directeur van Ons Huis" te Amsterdam; C. H. van Velsen. direc teur van de Kasvereeniging te Amsterdam: mr. S. A. Venicg Msinesz, oud-burgemeester te Amsterdam; ongetwijfeld zullen zy gaarne bydragen tot dekking van het tekort in ont vangst nemen, even als hst hoofdbestaur: C. Hellingman, algem. voorzitter, E. F. B!ase. algem. Beer. en penningmeester. Marie Mafleleiae, Ik wensch nog eens uitdrukkelijk te zeggen, naar aanleiding van eenige uitvallen dat ik den fLren durf van Mirie-Madeleine oneindig mooier vind dan de zoogenaamde //zedigheid" die huichelt wat niet echt is, en die zich niet schaamt, dch op bals en pattijen uit te stallen als koop'vaar, voor wie haar met geld en positie kannen koopcn Een medicus zou hier nog veel erger dinjen bij kunnen voegen, die ik hier om geen aan stoot te geven varzwijg. Waarom de dichteres (baronesse vo:i Puttkamer) zich Marie-Madeleine noeml ? Ziehier het antwoord in dit prachtige vers' uit ,Auf Kypros" : Dat aber ist das Ende alles Sehnens, das ist der grossen Fli/iiiaiea lelztes Glühn: Das milde Ha/tpt Maria Magdelenens au f deinen Knie'n" ? Het is verre van mij geweest, enkel wulpschheid op te hemelen. Mïar in Marie-Madeleme's verzen is wellust eii smart-om-wellust tot kunst geworden, verheerlijkt tot schoonheid. Eu hierover te redeneeren met mei;sc!ien die dit niet voelen en cog met //fatsoen" en zedigheid" aabkomer, dunkt mij nutteloos. Ik wil dus verder zwijgen, en a'leen nog maar de volgende zh-nen aanhalen van Dr. Mi.s Sklan.k, die een voorwoord aan de dichteres schreef iu //Die*dr;i Nachte1': hi schrankenloser, geni'tlischer Individualiteit haben Sie uil den glükenden Gedanken die tiefverborgen imd uneingestanden im Henen ?des Heibes leben, einen kiiistlenschan AusJrucky/yefe«. Sie loerden angefeindet werden, denn, grosz und star/c iit die schönheitsabholde, sinnenfdndliche Parlei der Dankei'mdnner, in deren nazarenische Piiinternisz Sie wie mii lodtrndef Fackel gre hineinleuihleii. Sie werden miszverstanlen werden, denn breit und machtig ziekt dahin der Stront der Utmauxen, dis in ullem nur das ihnen Nachstehende, da? Niedrirje, icittern und hei tienen ein l'enusbild nur deshtdb Interesse er weckt, weit es nacht ist. Doch die Banausen unl die DmiMmdnner mogen zetern uu-d IIÜ/IMJI, unbenihrt dctcon sc/iwcbt in Regionen, die jenen un--rreichbar sind, Ihre Kunst". 18 April 1902 HEXHI BOEEL. N.l'. Van eenige (;ieusch óók ontwikkelde'' en yfatsofnlijke") vrouwen en jiiige mo sje.s heb ik e ifiioesiaste brieven over Marie-Madeliiae ontvaiigen. Daarnntegtn hebben twee rér be kende ui-gevers cene vertaling van »Uie drei Ninhte" geweigerd, om geen aanstoot te gever. Wij nieenen, na dea heer Borel gelegenheid te hebben gegeven zijn bestrijders, aan wirr zijde wij ons scharen, te beantwoorden, het döbat over dit ont?erw;jrp te motten sluiten. lied. wil je meer? Zijn oogen zijn zoo scherp. .. Hij is wat me h van kinderen wel eens zegt bijzonder voorlijk, zcoals je dat soms hebben kan, zijn vader en zijn moeder zelfs zijn grootmoeder vooruit. Hij snapte dadelijk, wat die andere lui, in minder gezegende cocditiëu, eerst later zullen merkeu. Want het inzicht in die macht van zoo strengen en forschen een voud is pas het deel vaii enkelen, zegt Simons, de lui zijn nog in de periode van het neusoptrekken maar je zult zien hoe over een poosje al die achterlijken ec botte rikken met beschaamde kaken staan, en bij zichzelf zullen zeggen: Lieve hemel, had ik Simons' oogen maar gehad! Aardig was het orn te zien hoe na Simons degelijke verklaring de deskundigen, wier nijd zooveel vooroordeel had gebekt, opeens eieren voor hun geld gingen kiezen. Even als ik zelf, zijn ze bijna alle tot in het diepst van hun ziel van de pracht dezer strakke lijn overtuigd. En juist een van de vurigste bestrijders van Berlage's glorie, iemand die vroeger maar niet kon ophouden te fulmineeren op die «antinationale scheppingen den felsten strijd met het gemoedelijk karakter van onzen stedenbouw, en met den afkeer van ons volksleven van al wat droog en dor, taai en saai, stijf en strak is fluisterde nu, na zich er van gewist te hebben dat geen zijner collega's bet hooren kon, mij toe ? weergaas, wat een geluk dat die Simons uit den hoek is gekomen l waarop ik hem in een warm gevoel van dankbaarheid antwoordde: Ja hè, jij en ik, wij allen zijn nog bijtijds gewaarschuwd. Maar als je niet zulke wel willende en bescheiden menschen als Simons had, wat kwam er dan van de bouwkunst hier ter stede terecht.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl