No. 1297 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. duizenden waren het in dit jaar. Overal be merkte man den vooruitgang. Daar waar het vorige jaar nog een onzeker rondtasten en zoeken toonde, zag men dit jaar reeds de lei dende hand der organisatie, O ver bet vorige jaar ontbreken nog tot op dan huldigen dag samenvattende berichten, terwijl WJJ daarentegen ditmaal reeds uitvoerige berichten ever de gebeurtenissen bezitten. De organisaties zijn dadelijk na de gebeurtenissen aan het verzamelen van materiaal gegaan, dat kon inlichten over wat bij een volgende gelegen heid in het oog te honden moest zijn. Dat materiaal is oak reeds ten deele verwerkt en gmft een belder beeld over het voorgevallene. Wij nemen er hier het een en ander uit over. De gansene week voor de demonstratie was de >StrijdvereeJBigir,g tot bevrijding der arbeidende klaaae" samen met de organisatie- komiteea van de inrichtingen voor hooger onderwijs bezig, een ontelbaar aan Ui proklamaties te verspreiden, die de noodzakelijkheid van een politiek protest behandelden en de ingezetenen tot een demon stratie aiinoodigden. De politie nam preven tieve maatregelen; op den vooravond van den IGan Maart verbande zij uit Petersburg alle wflggeaeoden studenten; ondernam huiszoe kingen en gevangennemingen en liet op den 16 in Maart arbeiders volstrekt niet in de stad toe. Dat alles gaf echter niets. Reeds offl 11 uur was het Proepekt van de Sadewt ja af t«t aan de Admiraliteit toe gevuld door een ongewoon publiek. In plaats van een rijk geiteed zondagspubliek, dat zich om dien tijd op hei Proapekt beweegt, wandelden er na langmam massa's arbeiders en studenten. Men zag er ook velen uit de literaire wereld, kunstenaars, en een groot aantal officieren. De plaat», waar de demonstratie zou beginnen, was aiet bekend gemaakt, om de politie niet de mogelijkheid te geve», de betooging dadelijk bij den aanvang te verijdelen. De bereden gen darmerie verscheen om half twaalf en stelde zich aan de Kasankathedraal op; de demonstranten bewogen zich vreedzaam op en neder. Eindelijk n>e«nde de politie, dat het pogenWik om op te treden, gekomen was; zij probeerde het publiek in de aijstegen te dringen. Op dit oogeofalik werd aan het Goetinnij Dwor een toode vaan ontplooid en weerklonken er stemmen: Weg met bet absolutisme! Lave de politieke vrijèeid l Een afJeelirg gendarmes trok de tabels en vloog daar heen; een andere stormde van het Michiï' o w-plein er naar toe. De menigte stortte zich naar het 6. Dwor en overal verhieven zich roode vaandels met het opschrift: Wag met het absolutisme I terwijl de kreten duizendvoudig weerklank vonden in het pabtiek. Achter de kathedraal kwam een rieuwe «ideeiing gendarmes te voorschijn, van alle kanten stroomde politie te voet en te paard naderby en massa's dwornike. Zy vielen allen op het ongewapende volk aan en sloegen naar rechts en links, de gendarme» met hun wbefai, de politiedienaars met de knoet en de Vuist. Op hetzelfde oogenblik, dat op de eene plaats fabel en kioet woedden, hoorde men op een anderen altijd en altijd nieuwe stemmen: Weg net bet absolutisme l Leve de politieke vrijheid ! Ik stond, zoo bericht een van de deelnemers aan bet organisatie-komitee, bij het G. Dwor op het oogenblik, dat de kreten weerklonken. Daarheen op de Easanbrug vlogen de gendarmes en begonnen op de menigte met de blanke IIEiillllllUllllltllt.lflIIIHMIIIHIIimHIUUIIIIIIIltlllHIIHIHII IUIHUIIIIIIIHHIIIIIIIIUIIIIIIIUUII Onzen domeneer", DOOR JËANETTE NIJHCJ1S. In deze moderne tijden veel ik me gedrongen iets te schrijven uit het verre vtrleden ... ovtr een ouderwetschen dominee, wenend in een oude, vervallen pastorie, yde Olde Wèjie" genoemd, die omraikt was van eiloof en wilde rozen. Ze lag ver vau de steden, waar de schoonheid bekneld is tusschen bedompte, logge huizenmassaV 't Was heeleaaal buiten, er waren gén reus achtige gatkoker?, j_é.i pakhuizen, géj doodkis'acit^ge loodsen en f,éa bandel! Wat de verspreide dorpelingen, wonend in Lun schilderachtige, stroogedekte /,woi_ttV' voor hun verbruik noodig hadder, haalden ze in een na burig winkeltje waar vaa alles tegelijk verkocht vere<, kruide nierswaren en klompen, met petro leum ea lappen, veur 'c Zondagsche kleed of 'n scholdoek boenders en aardewerk »en alle meughjke greiwark" meer?welke noodzakelijk heden werden »utn'etoescht" met ,botter en eier nut de ),ö:f." Ging //den boer eiges'' om »jcnge poggen" 1e \erhaidelen op de markt, dai werd de »stotkosre" ingespannen. /t [s lang gekden //den goeien oiden tied" toen ome mooie Achterhoek rog niet. ve hollandscht was, en niet gemodeniseerd toen het nog onzen Achterhoek was, en we tog hadden onze ciyen begripp:n, eigen karakter, en onze eigen, zuivere taal, onvervalscbt in eere hielden. We gaan vooruit en verdwenen zijn haast hcelemaal de knipmutsen met lange kant en zijden lint de lang geplooide jakken op w ij ien rok met de blauwe brunte"; ze dragen tu ksktlbonte hoeden met heele menagerieëu en tuinen erop en een //nit noodsche" mantel, een mode of vier oud ze moeten tcch meegaan met hun tijd. Verder garen himtn" en rooie tiijptn pante.fWs 'in plaa's van de vrooüjke //wii'cschoerde holzer," en de boereBieiden, die //der uutgoan" om 't riekelujsvoik" te dienen, trekken lichte kafoentjes aar, en vragen mekaar ,Hoe vaait de juffrouw hed«n ?' en bestellen ^giijsmeel" in de winkels, doods benauwd dat een ie-klank hun boerenafkomst verraden zou. Van //grijsmeel" gespreken ik herii ter me n, die uit de rol vie1, en aan kwam stormen met de meededeelmg : u Dammen nrg tof, noe he'k zu 'k mieterig grei zien liggen, 'n nie soort vermeselderif, en 't Ivtkt krtk piepkaneel." Ztkfr we gaan voornit de handel Woei*, de tijden zijn zooveel beter er wordt ge bouwd overal, grasgroene villa's met rooie daker, waar 's zomers Hollanders zich vermeien in 't ra'uurschoon en er worden op de mooiste plekjes logge pakhuizen neergeplompt en alle eenzame landwegen worden vergiftigd met vier kante huizenkazernes vol lawaaiende lui - zoodat in'verren omtrek geen menschenziel meer al!éi zijn kan met zijn Oor), in de heilige, rus tige natuur. En, waar vroeger het wijde uitziclt was over de blauwe oneindigheid der rivier, omgroeid van ruischende boomen; en, ver, hél ver, over weiden en bosscber, de wazige, heer lijke bergen daar zijn EU zwarte gevaarten, wapens in te slaan. Het was een vreeselijk schouwspel. De galop der paarden, de verdierlrjkte gezichten der politiemanneri, het gedruisch der wapens, dat alleen had iemand angst kunnen aar jagen. Wij vluchtten tot het Micheïlowplein; ook daar verdreef ons een afdeeling gendarmerie, die van het Gostinnij Dwor terugkeerde. Het grootste deel werd voor de katholieke kei k samengedreven. Het Subliek drong tegen den muur aan en poogde e sabelhouwen te ontwijken. Ik zag, hoe een deel der demonstranten aan de overzijde tegen den muur letterlijk werden neergehouwen. De een na den ander werd uit het kleine troepj e, dat daar beschutting zocht, met bloedig gezicht en verscheurde kleeren te voorschijn gesleurd. Van hier verdreef men ons weder in de richting van het G. Dwor. Daar was een vreeselijk ge drang. Ik slaagde er in, op de trap van het G. Difor te komen, waar het iets vrijer was en het publiek zich weer begon te verzamelen, maar men dreef ons verder en wij kwamen zoo ten slotte aan den hoek der Saiowoja. Hier nam de politie velen gevangen. Ik probeerde weer op het Frospekt te komen, maar de toegang was van alle kanten versperd. Onder de leiding van een jong ofn:ier, heet het in een ander bericht, keerde een afdeeling gendarmerie van het stadhuis terug. Bij de tandheelkundige school stiet zij op een troep demonstranten en de offiiier gaf bevel hen te omsingelen. »Hier slaat op dezen maar los" kommandeerde hij en verscheiden personen werden toen oogenblikkeJijk bewusteloos ge slagen. Toen de officier in de menigte een «Eirjairigen" opmerkte, reed hij op hem toe, greep hem bij den kraag en smeet hem naar de politiemannen met de woorden : 3 Hier van daan, j e hebt bier niets te maken." Een ooggetuige deelt mede: Ik zag het volgende tooneel. Toen bij het stadhuis de kreten >L?ve de vrijheid," weerklonken, ijlde een troep gendarmes er heen. De daar bij een zijnden werden bijr.a ver pletterd. Slechts weinigen gelukte het zich te bergen. Een student van de Uuiveisiteit, met een bebloed hoofd en zonder muts, trachtte zich met zijn baschlik te beschermen, hij drong ten slotte ook er door heen, naar de andere zijde van het Prospekt, maar een gendarm liep hem na en sloeg hem met d« knoet neer. Ik snelde ter hulp, da ox gelukkige viel met bloed bedekt ea bewusteloos in mijne armen Met behulp van het overige publiek brachten wij hem in een apotheek. Twee ooggetuigen hebben gezien, hoe de dworniks een student bij den adj unct van den stedelijken gouverneur Frisch brachten. De bruutheid der dworniks roerde zelfs Frisch. Daar zij niet ophielden, den ongelukkige te slaan, zei bij; «Myne heeren, het zal nu genoeg zijn." «Hindert niet" antwoordde een van de dworniks; »hij verdraagt het nog wel." De demonstratie is in IVersburg nog altijd het gesprek van den dag en in ontelbare vlug schriften worden de gruwelen naar behooren in het licht gesteld. Tot zoover de Voricarts. Esn hoogst ernstig iets voor de Russische regeering is het feit, dat de verbinding tusschen de revolutionnaire comitees en het leger, die in de oude nihilis tische beweging zeer innig wae, weer is aan geknoopt. Reeds in de bovenstaande berichten komt voor dat onder de demonstranten verscheiloodsen, allemaal loodsen en 't heldere water wordt bezoedeld door viezen walm uit hojge fabriekspijpen. Vooruitgang, en handel en geil ieder bandelaar is een geboren vijand der goddelijke schoonheid wat koop J9 dervoor? Geld geld de natuur staaïje maar in den weg, eu brergt niets op de heele wereld mott n groo'en geldbuidel worden en de brave kiuidenierazisJen maken indeMiddachterallee wijigeerige opmerkingen over 't gehalte der boomt n. Geen cent waard geen cent alks verrot hadden veel eerder moeten worden gekapt over dte allee schree uwen de menscheu zich de keel schor, en geen eijke e boom is meer gaaf bah!" Die nuttige handelsmensehen, die macmn uit onzen moitirien tijd ze kuopen de oude land goederen op, de t.rottches kas'etlen, met weeste bosschen eu majestueuze oprijlanen eii vellen de boomen, en verven iu een fritch kleurtje dia verweerde, eeuwenoude kattetlen, overgegaan van geslacht op geslacht en ze verhuren ze, of gtan er zelf wonen masr eerst alles gemodeimseerd. Wat doe je met zoo'u raren, ouwen rommelzooi ? Ze zijn voor den vooiui'^atg. Die adellijke, trctsciie geslachten, va:i eeuw tot eeuw intact houdend de tradities vau een ro mrijk verleden eeuw ta eeuw heil'y bewarend de oude heer lijkheden. Hun cuiclittn en 'rotsche bcsseher, he>oren Liet meer in dezen tijd. Verarmd zijn ze tf ui'g'cslurven en 't gaat alles, alles over te>t de-n groote1', pronkeriger! geldbuidel we; leveu m een pt'node van handel. De boel moei geld opbrengt», die ouwe gravin l:eeit de rcnimel ai veel te lang laten staan" eu i cér gaan du; oud»1, trouwe boomeu die frere vasalien van ee:n trotscl', eerwaard geslacht. Wat koop J3 voor p!ë.e!tr er is geen plaats meer voor tro'.sche bodenen eu trotschen adel. De wijze, eeuwenoude boumerj, orer wier peinzende Loofde n zooveel hten is gegaan i r er mee Vai,da:;n van dezen tijd er mott geld kotaerj, geld geld l Zouden httn zitkii dan nooit verstaan hebben de ziel dier bouuieL ? Zouden ze nooit gesidderd hebben bj hun weeklagen en vervloekuige-i', hebben ze Len nooit hooien zuchten tn wet-iien iu stille zomtrsvonden f zouden ze nooit geluisterd hebben naar die wijze oudereu, die zooveel n.ér weten, zooveel metr leed geleden hebüen, eu ze5óve:l meer eeuwige geüeirnenissen kennen dan wij, measchen vaa a dag? Ot' is huu ziel óók al geld geworden? Weg ! weg uit dezen tijd, met overoude boomen, die geslachten t ebben zien opgaan en sterven, en eeuwen zicii vergaan ia het duister van 't oaeitd ge. Goddank dat de Mfddachteraliee gén handelswaarde hetfr. Brr ??ik word steeds conservatiever, en dan verwijten de menseden »uut stad" me nog wel, dat ik me afgeve met sociaalderieje em anarclwaterieje". »TJrg aiitig" hor ich, aennen mich die Leute" »0b ich nicht eher fromm bin, weisz ich nicht." De menschen zijn nu eenmaal nooit tevreden vótSr ze j i in een doosje gestopt hebben, met een verklarend et'quet er bovem op. 'K Heb groote moeite gehad, een verbouwereerd menscbje gerust te stellen: »en ie bunt eren 100 zinnig, ie dtöt geen mugge kwoad, en toe goat ze legger., dat ie hturt bie die vervluukte anar chisten, die moordenaars, en mot ie noe óók den officieren waren. Een is er zelfs bij die gelegenheid ingerekend. Maar verder valt het op, dat waar het vorige jaar algemeen de kozakken vermeld werden als de voornaamste onderdrukkers der demonstraties, nu de gen darmes als zoodanig fangeerden en in alle steden waar van wij berichten kregen. De Vorwarts zegt daarover door haar Rusaischen correspon dent: Dit komt, omdat de regeering het raadzaam had gevonden, de kozakken niet te gebruiken, wijl de officieren hun onwil hadden te kennen gegeven, politiediensten te moeten doen. R;eds 't vorige jaar hebben de officieren dit ca den 17en Maart verklaard. Toan zijn twee officieren van het lijfkozakken-regiment uit Petersburg verwijderd. Het orgamsatie-komitée der Petersburgsche studenten weet nu bepaald, dat midden Februari, toen de eerste geruchten over demon straties opdoken, de officieren zich met hun chef aan 't hoofd tot den minister hebben gewend met de mededeeling, dat zij, als men hen tot r.eeralaan van de demonstraties gebruikte zij zich wel naar dit bevel zouden schikken, want daartoe dworg hen de wet, maar dan hun afscheid zouden nemen Dat beeft de regeering tot nadenken gebracht en zoo zijn de lijf kozakken tiet gebruikt. Zoo neemt de bewegirg voor verlossirg van het absolutisme in Ru&land steeds iu intensiteit en uitbreiding toe en de tijr), dat het verrotte systeem van de knoet er bezwijkt, kan niet meer veraf zijn. Hot gerucht gaat, dat de revolutionnaire comitees vaa plan zijn een groote demonstratie te houden bij g«leg£nheid van de komst van presidett Loubet Zonderlinge ironie der geschiedecis! De erfgenamen der koningsmoordecde Jacobijr.ert, de gasten en bo&dgenooten vaa het absolutisme ; de Marseillaiee in de zalen der keizerlijke paleizen en daarbuiten naar de toren van dienzelfden strijdzang de menigte optrekkend tegen haar barbaarsche onderdrukkers. Jammer dat Millerand niet aanwezig zal zijn om zijn »partijgenooten" voor zijn oogen te zien neersabelen. W. VAN RAVESTEIJN Jr. HIIIillflIllllllm llllllllllItlinilllMIIlllHIIIIIllllllltllllllllllllllHIIIIIIIHIIIIIlllllfMItllIHU» Bianeiilaiiisclie Kolonisatie. 't Was op een dier wispelturige voorjaaramorgens vol afwisseling van zonne schijn en regenvlagen dat me toegezonden werd een beknopte brochure inhoudende manifest en beginselverklaring der yerceniging >Gemeenschappelijk Grondbezit". De lectuur was als 't weer; licht en schaduw volgden elka'-r op, redeneerirgen uit de rubriek »in 's blaue hineic," agrarische ketterijen en kerngezonde opmerkingen liggen zusterlijk bij elkaar binnen de 14 bladzijden van het boekske Weldadig doet 't aan in tijden als de onze nu met verkorting van eigen verant woordelijkheid zoo goed als aller blikken zijn gericht op de staatsrnachine en van daar in den vorm van nieuwe wetten en nieuwe stelsels alle heil wordt verwacht, HHliiimmillitiiiimi lotten, wat veur koning ie doodmakea iö't ?'' Sec alisten verdeelen alles" eu atarchisten smijten met bommeii" dt,t zijn tu eenmsal waarheden als koeien. 'k Heb zelden verbaasder gezicht gezien dan toen ik ten heftig vereerder vaa vader To'stoi" \ertelde», dat er geen grooter anarchist iii de wereld was. Die had toch neg ncoit iemand vermcord, dus dut kon niet. M*ar ik wil 't ritt langer over de tallooze onziuLi^hedïv&n onnaozeie stommerikken htbb^n ik wil teruggaan tot den //olden tiea" csar de \\ .ne" vrij omrankt vaa eiloof en rozen en kampeifoeüe. En over den ouden landweg zie ik den domeneer" komen die daar wconde met zijn zus'er. Zelf heb ik hem nooit g<keud 't is zoover terug in hit domme lang-geled, n. maar nog hetft i/f/i oude hoofd een straktkiats, en tog leeft ili-i man den gaijschrn achterhoek door en hetft tijti naam een heiligenklai k. Ei in ou»erwe'sche kukhoudens straalt ('at goedmoedige gezicht met, de \-&\ g; Jol keu en in velt r hart let ft nrg iija geest. v Wet ie, zooas den oiden, mot er nog té.e doar zat i:os njtel peen kwoad dl nooit zal der ae weer kommen, a'k oe doarvan is uutsluu'sel geven kommen hoar ii», as hie wol"... . Teptuwoord'g H worden rood de //V, cme" een persion ge'n groen r.aluurlijk en er se'reeuwen bont, cpgedirkte kii.dren met nulu;e kindeijuiTrouwer, waar vroeger gewijde stilte was. We zijri vooruitgegaan alle cude boomen zijn door uie-uwerwctscke me: schen omgehükt, en ovtral ve: volgt n je helle villh's en schelle sten, men en er klirgelen bulkende li;tsen en 't dorp l'gt t u //riant aau 't s-poor" en 'c Lótei" óók en de table d'! 6 e is om 5 uur, en de gewichtige dorpelingen doen aan politiek tn zija ra'uurlijk liberaal, dat is vooruit&trevcrig, en hooit bij 't handelen. En de zonen der oude ,Agtrtft)])ierdi.n" gHan tiet meer op naar 't oude bedei up, waar as de eeiwaarde prediker stord met zijn viisidclijk gezicht tn lange wilte lokken liij, rr.et zijn vertroostend wo' rd ;?bij, die r.ooit vtrdoi mde, en nooit vervloekte. Nee, ze zijn in 'tgeloeJ óók modern gewerden, en sthelderi op de //dompers" er, als ze gaan, gaan ze naar een lage, witte zaal wtar weten schappelijke theologen in gekleide jas, weten schappelijke betoogea hcuden voer de verLcLte hersenen. Aileen enkele suffi duisterlingen doen niet mee aan den vooruitgang en gtlnocc» nog, kinderlijk en eenvoudig in 't Levende Woord, gelooven met hun harten, dankbaar voor de Blijde Boodschap hun gegeven. Dat is allemaal nu voorbij welke dominee is er nu nog zoo communistisch als onzen olden domenetr" cm net zijn kudde »a'ie dingen gemeen te hebben" te detlen het sobere brooa der armen en te gnen, al maar te geven van het zijne, tot zijn zuste-r klaagde, dat ze niets meer had voor hemzelf. Orer socialisme had hij nooit gehoord 't bestond misschien nog riet eens hij was niets dan een nedeiig, rpreejht Christen en, al had hij, de waarach tige socialist, nu in dezen tijd geleefd, ik vrees, dat hij niet veel begrijpen zou van het Marxisme, of de Agrarische questie, of 't Erfurter program. De sociaal-democraten van heden zouden allicht hun schouders ophalen over zoo'a onnoozele, die niet «bewust" wae, en geen flauw om nu" eens onomwonden door begaafde lieden te hooren zeggen: »het komt ons voor dat een gezonde economische en zedelijke ontwikkeling des volks niet van overheids wege maar van onder-op moet beginnen". Weldadig doet "'t aan mannen die heb ben gedronken uit de ^beschavingsbron," mannen van karakter en kennis met ze>o hartgrondige verachting over onze sleden te hooren spreken als de «onproductieve, leelijke, ongezonde, zedenbedervende menschenophoopingen." Weldadig doet 't ook aan in deze tijden i nu we allerwegen zien een (dikwijls kunst- ! matige) verwarring der begrippen tn begin selen, een wegdoezelen van het staatkundig > streven en een rondtasten in een toestand . van twijfel en aarzeling, om nu met gloed- j vi lle overtuigirg te houren aanprijzen een ander stelsel, beoogend niet minder dan een ingrijpende reorganisatie van het volksleven. Fritch is de wereldbeschouwing, tintelend van zelfbewuste overtuiging is 't vertrouwen op de .komende tijden, helder en scherp omlijnd zijn de begrippen uileengezet en aan den goeden wil des vereenigingsleden valt niet te twijfelen. Dit zijn de zonnespraaken, maar hiermee eindigt ook de lof. De vereeniging «Gemeenschappelijk Grondbezit" (domicilie bij den secretaris A. de Koe, kolonie «Walden" te BussunJ is opgericht in October van 't vorig jaar en 't eerste artikel der statuten luidt: "De vereenigin? stelt zich ten doel grond te brengen in gemeenschappelijk bezit en gebruik waarbij door rechtvaardige organi satie van de gemeenschap die hem bewoont en bewerkt de bestaande maatschappelijke bevoorrechting veimeden en de individueele vrijheid gewaarborgd wordt". Tot juiste beooideelitg van doel en middelen dezer vereeniging verdient 't aanbeveling om naast dit manifest ook te raadplegen de bekende Gcelviiickrede van Frtüerik van Eeden, uitgesproken in Maart '99 en nadtrhand bij W. Vereltys te Amsterdam in druk verschenen. Hier worde alleen aauget-tipt dat «Gemeenschappelijk Grondbezit' zich richt tegen het privaatbezit van den bcdem en dezen vorm van eigendom en exploitatie wil vervangen door groep bezit met g. meenechappelrjke bewerking en bewoning. Aangtelrongen wordt op het vormen van kapitaal om naast de bestaande kolonies te Bussum, Blaricum en Lunteren er meerdtre te vormen en te drijven. De organisatie dier binuenlar.dsche kolonies zal niet alleen rechtvaardig maar ook stevig zijn, zóó stevig (en hier wordt de moed tot overmoed) dat volgens de opstellers van het manifest zulk een kolonie zal wezen als een vast punt van waaruit men lui oude productie stelsel kan ontkecren. Men ziet, 't mangelt de heeren niet aan groote verwachtingen, doch jammer genoeg zijn er in het bestek zoo groote fundamenteeJe fouten, dat 't eventueel te wr< chten gebouw stellig niet bestand wezen zal tegen stormen en tegenspoed, laat staan zal kunnen wezen het machtig reorganisatie middel dat de voorstanders er in meenen te zien. Die fouten en onjuiste voorstellirgen schuilen in 't opzet zoowel als in idee Tan scciali&tisc! e wetentclap had zoo'n stuinper die nitts bcgre< p van »ekonomische onder-structuur." 't Was dom en belachelijk zich weeiloos te mi-ken in den kVsenstiijd dcor alles weg te wat wil i< ? zoo'n utopische geven maar wat Ik zie ,/dotnineer" al als afgevaardigde voor 't parlement, tpiekt-nd over de meerderheid in de regetringsi:cham u" of e ] teelend als bezoldigd propngar dist. . . ik zie ^domineer ' al dwingen en In enden. Ilij met zijn smetteloozc, onkreukbare ziel zich bevulen met den modder van politiek, zich wrugcnd m allerlei p lituke bccLtet? 'k Hoorde laatst een predikant tvnitch be weren : //Ik geef aai; de diacoriic, en dan wil k gten geioop ann dtur hebben". IJat is «vooruitgang" bij den lijd, teen //den o'.rttn van cns" i acht en dag draafde i.a&r de afgilegenste oorden, «aar matr armoede wasef ziekte, twi^t of iOLc'e ... en zijn huis opeustCLd voor ieder. jltoomtch of ferdF.mierd c!ag ofiachte 't was eni krek c,en o :e", als me Log telkeiis verzekerd wordt met ou'roerde stem et betraande oogen //en dan zegt ZP, dat er getn heiligen meer buut, en e nze léven Heer gt'eii mirokels meer gif. . . as l,ie der me,ar gewest hadde, dpn wazztu de miLstn rtch'evoort aiideis niet meer zoo stried;g en de zceptodden, zi.kke batdrekkt's wazicn h-t nee', of ven urn lieten ie z oh gtzcggi n, i n wieren zoo z nnig as kalvtr." 't A\ iis oek al wter mtrkwaaidif, dat Bonzen domeijeer" geh. onth. was in woord en daad eu disc'-pelm votmde, lang voonlat er sprake was vau de tegenwoordige oiithcud.ngsboi.den. En de kinderen, die hij op »ijn knie zeite, en die htm overal omringden, grabbelend in zijn zakken naar 't al'ijd ranwezige lekkers... de //wichter'' die hij zuo lief Lad met zijn eigen, groot, gotd kinderhart,. . . Wichter" waar hij uitgelaten mee stoeide en die hij leerde bidden het eenvoudige gebedje : User, ik ben een k'ndje klein, Mank mijn har'ja rein, Dat er niemand in mag woren, Dan Jezus alleen". Och, zoo'n ouweiwetsche ,domeEcer" rcndgaariete met den pr.sU or ,wie arbeidt joa vtur tieu Heer!'' En arbeidende voor zijn Heer is hij gestor ven.... »Begr'ept oe is," zei dezer dagen rog een Hoorneed vrouwtje tegen rnij, //hie had et dan meer as slim op de torste, stevig an'emaakt met roze ei. koldigheid,moar zien eigen ontzien.,. ni-ks dervan, heur geen spier. Den lesten nach van zien ;èven ... en nf cf>, dat den duvel los mos v.even gebrokken, zóó 'öcMen en don deren et, en hagelkeien, die oe snejen mr 't lief, mangs zoo groot as doeveneitr en doe gor,g-s der uut kold, dat et was met-r as wreeei de groezel krop oe over den hoed alles v.èjen los de bocmen vielen litk over de weg over en 't vuur slieg in twee wonte's en een heuimiete". De goede ziel kruiste zich nog bij 't herdenken. »En woarvan gorg e der uut i1" vroeg ik. «-Boe, doar za'k oe uutsluutsel afgeven. Krel.'s Willem lei op 't leste, der was nooit vol an 'm 'eiègen gewest... slechte kameroads hadden 'm de kop klaas gek geproat en hie zop'1... zichzelf in de reden valletd, »wat wol den olden 't mien kwoad af'enommen hebber, de beoogde uitwerking, zooals hier kortelijks zal worden betoogd om van meer dingen nog maar te zwegen. Als 't eerste en gewichtigste voordeel der binneiilandsche kolonisatie wordt aange voerd dat bij dit stelsel niets verloren gaat aan z. g. ondernemerswinst, rente, pacht, dividend etc. Dat zou taluuilqk vezen een voorsprong van gewicht, hoewel 't niet recht duielelijk is gemaakt hoe »Vereenigd Grondbezit" zal blijven buiten die debetposlen. Afgescheiden nog van de onmisbare middelen btnoodigd om het bedrijf naar behooren te voertn, moet de groi;d toch worden aangeschaft, kapitaal is dus on misbaar en de geldmarkt is gereed haar renterekening te maken. Om hieraan te omkomen wenscht de vereeniging haar stamkapitaal bijeen te brergen uit bijdragen van leden en begunstigers, van afdeelingen en groepen, uit renteloos opgenomen gelden en uit toevallige baten. Van de twee kwartjes der leden en van den rijksdaalder der begunstigers zal de vereeniging niet gauw tot beteekenend grondbezit komen, 't Zelfde geldt ook van de bijdragen uit de winstsaldo's van ccöpeiatieve verbruiksvereenigingen, welker winstcijfers of niet veel om 't lijf hebben 61 als welkom dividend worden opgestreken. En toevallige baten? De leden van »Gemeenschappelijk GroLdbezit" rekenen er klaar blijkelijk op, maar atderen zullen schouder ophalend en met een glimlach om de lippen zich afvragen of 't toeval EU wel een geschikte basis heeten mag voor een gloed nieuw maatschappelijk stelsel, dat niet minder dan een algeheele reorganisatie der samenleving beoogt. Blijft dus als bron voor het stamkapitaal alleen over de schenking door bezitters, die volgens de bewoordingen van het geestdriftig manifest geld beschik baar moeten stellen en rertekos nog wel, om te delgen een deel van hun schuld aan de maatschajjpij. Zou men niet haast evengoed en met evenveel kans op succes kunren vragen om tarwearen op het asphalt van Kalverbtraat en Nieuwendijb ? Een dergelijk ontbreken \an een aan de practijk getoetst oordeel blijkt ook uit de beoogde arbeidsverdeelirg. Als een \ rstrekkend voordeel der binncnlandsche kolonisatie boven de huidige productie vormen wordt aangekondigd, dat in de kolonies nooit weikeloosheid is te vreezen, dat de vereenigir.gen werkkrachten kunnen uitwisselen. Deze opvatting is volslagen onjuist. Al de bedrijven die i u in de bestaande kolonies worden beoefend (groenten- en vruchtenteelt, hoerderfokkerij, bijenteelt, booriikweekerij, ooftcultuur) of als in de naaste toekomst bereikbaar worden voorgesteld (graanbouw, zuivel- en wolproductie) geven seizoenai beid, nl. tijden van groote bedrijvigheid en andere tijden van volslagen gebrek aan werk. Het drukke seizoen valt in al die bedrijyen' vrijwel Eamen, uitwisseling van aibeidskrgcht is dan ook ia beteekecende mate niet mogelijk. Even groot is de misrekening zoowel in het Manifest als in de stiaks vermelde rede van den geestelijken vader van «Ge meenschappelijk Grondbezit" waar zij proiMtMimmimiillli as e doar den anheur van gehad hadde, en zeg gen, as dawwen allemoale zundig stoan veur God en geliek hef-e, den goeien man, moar 't is toch hard veur 't ge m; ed. dat hie het starven motten veur ccne. die ni urn God of gebod gaf..." /Gong-e voort?" vroeg ik verder, Wisse"... zuchteed //opptotd, benamen, doe e vernam, dat h:e stevig Loa e m ri< p, en o'n spiet der af Ladde, da'-e nooit had deugen willen. .. *En doe 'f' in spt.nr.ii g, want de verhalen over die nobele, nooit-gekende fijuur, hadden voor mij al het aantrekkelijke en mvsttiieuse van heiligen legenden...." M en lieve m-use, wat ik re zegge, cèn nacft is 'm niet in dt kleere gei,eil... foi, wat hechten hie achter den oastm doa 't e ankwj.m.. . Alcar Krelisissiillekes af 'es' r.' en... eerst wist-e der onmutüig \ ! af, tn lei-e stevig te m.eren over ?ie-n zundigl e d cu as c'at-e vervluukt mrs st^aon veur God ... Ine gorg dar: mei r as slim te k'arike, en dat dei e over de ScLr.f uur ei. órer zien onwetrdiglieid.., Doe het domeneer gtbiddet veur zien zitl Vergeef ons onze EcLuiden" a'le naaber slopen te liepen rcveu't bedde ... en hie zei, dat-e mét zoo nuuilik mos weien 6 c.r de leer ds r keik" krek zoo maken hie et //moar zie;h bugen veur den lieer van de Karke en eiges green den goeien mar, doe 't e bidden *A1 waren uwe zonden als scharlp.kei), zij zullen wit worden a's sneeuw." De eude ziel beefde van 'i, snikken bij dit onopgesmukte veihaal. ,,0ch juil'.-i ! Htereum is gtöj en best, doarvan IK c', m&ar hie was kloar of't ftmilie was niemcs was as e :.i dcmencer - hie kon zoo es effent roa oe L er kommen, met hotten midden op stroate. Ze>o moedertje, alles ge 6^, bunt de wicht er g t ui wierig? hold God veur oegen" en vot wi s-e weer, moar zien hai.ddruk dei-oe gtód. ? . . //Mcai" ik wilde tu ook den ifloop weten //het-e Log slim ziek 'ewest dot? Boe nee" verschrikt het antwoord, dan <*emoedelijker, ,'k. Zal 't oe uut, de doeken uutdtör, moar Ica 'k oe cers nog en tasse koffie laiger, dat Lei 'j korts nitt 'ehad, bit mieu"... vervolgend //'t mot oe wonder gever, hoe 't e' nog nca de Wrme weerum het kommen k nnen 't kolde zweit stin 'm lieke veur 't heuf veur en hechten en b'öcken asenhcnd van 't hoesten mins, wat en zwoare benauwirgs hie spijjen^bköd uut op 't leste en zoo had-e 't gauw overbracht. 4Eu zijn zus ter 't" de tranen stonden mij ook in d' oogen. »Den armen worm green zich hcast deod, en domeneer proaten ken e gaar niet meer, moar hie du jen tur moar stevig loa de ttkst an de mure Ziet, Ik ben met ulieden al de dtgeu"... en dce 't volk et gevaar wier, eer 't w as of 't vaneureigenbkód was, zooging het ze non"... zuchtend ,och, en die anderen bliift zoo vremd, d.e buU zoo ampsrt, en ht.ld zich terugge, grootsig en He ureum is goö.f, dcarvan mét', moar... wat ik oe verkloare, hie was domenetr en dokter gelieke en van'nm wollen ze alles gedoan v.ëzen zoo as hie de groteluj de woarheid zeggen kon, Hek veuïdt'r smoel veur ie of ik zollen ze en anderweggens an de kop geslagen hebben moar hie.. . Eu as 't ioage ?oik 't darp uutgorg, nam We ze vot, en.... ..Domineer" is al lang dooeJ, en ,de olde ^ coie" is een pension gtworder.... We «ijn vooruitgegaan! Doetinchem, 16 April.