Fo. 1299 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Duitschland «herwonnen" landen eerst iu het laatst der 17e eeuw door geweld bij Frankrijk is gevoegd. En het staat vaat, dat de overgroote meerderheid van de bewoners dier landen met ganech andere oogen ziet naar de »irouêe des Vosges" dan de Franschen, die daarbij in de eerste plaats denken aan eeue nederlaag en eene vernedering. Illl ....... illilliiui ..... Hiliuiiiiiiiilliiiiiiiiiiillll ....... liuiiiililllll ..... uit: Sociak, mimiiiiHimMniHmiiiHiiiiinuHMmiiiuiiiiiiiiiiiiiimmHni De wijziflif fter arM l M!l U l «ïMI! t WHUMlUlUllUUllUlimiflIUIIimilllUllUtlJMIIIIMUl» 2) DOMINEE HELMS. N.iar het Duiit-eh, VAN MAX DEEIJER. In minder dan geen ty'd stond Karel voor zyn meester. Veitel ray wat!" Dat was den ontbodene nog niet overkomen, *n zijn listige oogen stoneUn ee>n o genbLk wezenloos. K'rel, wat zie jij er idioot uit, als j? óetk' ! Leg eerst rajju vott eene goed -meer raar links!'' Dat was eei gevaarlijke karwei tiet veel miiider gevaarlek dan een vcikoudon oudrn leeaw in zyti MUS te peu'f ren ; en d.-n blik op de bedetk lijk i.fcby ziende rechterhand van zijn meester ge.estigd, vt*r<ie Karel het bevel met de grootste omzichtigheid uir. A'lee giug goed, en verlicht richtte de be«Lenfie zich op. Ik wil wüt tifuws hooien l" Kirel .dacht na, ditmaal zoi der ornoozele uitdiukkirg op iin gezicht. Maar hij vondti-ct vat Lij i.&edig had. B.u jy .e in huisknecht!? Je deugt er even veel voor .cis een iintworm, voor eterrenkijkcr! \Vtó. do-1 ces. bruikbare bediende, a's zijn arme rue«stcr, aac zijn f mart leger gekluis terd, wat nieuws wil h-oren. Hij Legaat een moord ! Hy hangt zich op en laat zich weer afsnijden, en loopt dan i.aar ^ri Eieesttr ea \eitelt het hè», om hem roet een i.ieuwtje «at op te vroclyken ! Maar j j, je hebt Liet meer aaifcaike.'ytljeid en trouw dai een ge barben varkei tblaae'" De vaike; sb'aas tastte den uitgescholjerein zijn eer. Hij wist inderdaad iets nieuws, elleen was hot nee zoo onschuldig', er hier over te spreken. Hut was te voorzi-1, dat zijn mede deelii.g een storm zou opwekken, en bij etn etorm vlogen hier al te gemakkelijk alleibande voorwerpen met harde kanten en scherpe pun ten door da lucht. Toen zya meester hem ech'er nog eens aan zjjn geweten rammelde, stsk hij vau wal. Ja, hij wist wel iets nieuws. Dan als de droairael voor den dag ermeo !" Het betrof Frits Hvmemav-n, dtri weggnjiagden Frits Hannemanr. lij was heeleina&l riet weg. Hij was hier gebleven. H,er gebleven ! ?" Ja, hij bad zelf*- een dienst gekregen. Een dienst Waar?' Hij den dominee " \\a r Bij den dominee bij mija do minee'r1 Bij dominee II Ims ?" Jawel." 11-jmel en wolken en hel!" De heer von Sv;blievcn sloeg met zyn vu st cp de tafel, zoodat rncdxiji fl sch, pilJenccos, waterglas en Wie nog twijfelen mocht of de voorgenoman ?wijziging der arbeidswet, wel die scherpe af keu. ring verdiende, die er in nagenoeg alle kringen van voorstanders der arbeidersbeschermm^ aan ten deel gevallen is, zal door het verschijnen V&n het afdeelirg»verslag allicht tot andere gedachten zijn grbrscht.^En wel minder op grond van de ar*gum3nten, door de tegenstanders vaa hst voorstel aangevoerd^an door de wijze, waarop dit door de vo~Jstanders in bescherming is ge nomen. Zoo ooit, dan kan bier bet ^Qod beware mij voor mija vrienden" van toepassing geacht TrorfeD, want duidelijker kan niet worden aan getoond, dat dit wetsontwerp besc'ioawd moet ?worden als de eerste stap op een weg, die onze geheele arbeidswetgeving hasr beteekenis zal doen verliezen, door er het beginsel in op te nem?n, dat bij botsing tussc'aen de belangen der industrie en die der arbeiders, <te laatste zullen hebben te ?wijken. In hoever of in dit speciale geval van werkelijke niJTwheidsbelungen sjrake is, dan wel of meer uitsluitend aan werkgeversbelangen gedacht moet worder, kan hierbij baiten besc'iou. wing blijven. Hoewel zeer waarschijnlijk, het absolu'e verbod'van nachtarbeid voor vrouwen getn asdeie gevolgen zal hebben, dan dat de kosten van het arbei Isloon eenigszins worden verhoogd, zoodat de indns'rte afe zoodanig er niet door wordt benadeeld, tor bejordeeling van het bovengenoemde beginsel is dit slechts van bijkomende betetkenis. Ojk dan wanneer wer kelijk overtu'gend kan worden aa getoond, dat de hier bedeelde arbeid slechts des nachts en s'echls door vrouwen kan geschieden, zcodat het bedrijf va^ een d rgelrjk verfeod ernstige mdeelen OBdewiedt, o)k dan moet nog uitgemaakt worden, of de bij dat bedrijf betrokken belangen van zoo overwegenden aard rijn, dat daaraan in ieder geval den vaorrang moet worien toegekend. Het zou na'.uurlijk een uiterst doctrinair starcdpant zijn, wanneer men wilde beweren, dat dit nimmer zo« «ogen geschieden. Er kunnen zich gevallen voordoea, waarbij het de voorkeur ver dient een bepaalde tak van nijverheid, desnwds tijdelijk, OTitkr op zi«h zelf geaomen afkeurens waardige arbeid«Toorw»arctfn te la'en werker, boven een te streBg va^t -ouden a»n beperkende voorgchrifter, die overiget-s in alle opzichten goedkeuring verdienen. De belangen der arbeiders zijn trouwens ook bij het voortbestaan van het beirijf betrokken en eene regeling, die daarmede niet ia het mi ist rekening hield, zou zfkerniet zonder bedtjnking zijn. Maar (fauuit volgt nog niet dat het voldoende i« aan te toonen, dat een bedrijf door zulke voorschriften wordt gese'.aad, om ui» ook de cp'wöbg dawvjn zot der meer te kunnen verlangen* B j. een dergelijke tegers'rijdigb«id va» beliaeen za! in ieder gev&l moeten worden uitgeraaakt, welke daarvan bet zwaarst moet w«g«D, wawbij de beteekcnis van het bedrijf ongetwijfeld vjel gc.wiclit in de leggen zal. Nu kan zeker niet gezegd worden, dat de baringrookerijen een zeer overwegtad^ p'aa's in onze nijverheid innemei). Warsecr hierbij werkelijk van niets anders sprake «a , dan van een wetswijziging, waarvan slechts ei k^levr *uwea gedu-ende een korten tijd van het jaar de nadeelen zullen onderviudtn, dan z>>ud n noch de alarmkreten eeuerzijds, noch de juichkreten aoderzijds van orerdrijvjjig vrij te pi..ten zijn. T!) minder wanneer het geruc!it waar'ieid beva*, dat hierbij eigenlijk meer dan eeu c;,d ficatie van een reeds bes'aaideu, zij bet dan ook onwettigen toes'and moet worden gedacht. Men zou het in dat geval kunnen betreuren dat gedurende geruimeu tijd de wet strsff loos is kunnea worden overtreden, zonder dat een der met toezicht belaste ambtenaren bet noodig beeft geoordeeld daar melding van te maken, doch inen zal toch moeten toegeven, dat wanneer voor hst krachtig tegengaan van dergelijke over tredingen wordt teruggesehrikt, op grond van het nadeel dat het bedrijf er van zil o idervinden, het boter is de ai wijking van den a'gemeenen regel openlijk jloe te staan, dan oogluikend te gedoogen. In het laatste geval toch ontstaat nog het gevaar dat anderen zich daarop zullen beroepsn, om het eveneens met de wettelijke voorschriften niet al te nauw te nemen, eeu euvel dat, zooa's bekend, zich reeds vaak genoeg heeft voorgedaan. De vrees eciiter; dat wij hier niet staan voor een afzonderlijke maatregel, maar voor e^n opvatting ia zake onze arbeids wetgeving, die daa-aan alle waarde dreigt te ontnemen, welke vrees reeds eenigszins voadsel kon vinden in de memorie vau toelichting, zal door het voorl >opig verslag in niet geringe mate worden versterkt. De eerste zondigde hierbij minder in positieven dan wel in negatieven zin. I-i afwac^itln» vau een voorgenomen algeheele herziening der arbeids wet ook dit geeft te deuken wordt deze wijziging voorgesteld op grond dat, bl.jkens van de insp c'curs van den arbeid ontvangen berich ten de arbeidswet ten aanzien van het bedrijf der haringrookers, voor zoovsr het speten betreft, inderdaad te streng is." "Vrij uitvoerig, zij het naar mijne meening niet zeer overtu'gend, wordt aangetoond, waarom da", werk alleen dt s nachts kan geschieden en. waarom vrouwelijke werk krachten daarbij niit kunnen worden cemist. M;t geen woord echter wordt er melding van gemaakt, wairom men meent dat de nadeelen, die nachtarbeid van vrouwen om redenen vau algemeen belang hebben doen verbieden, dier niet aanwezig zouden zijn, of op welken gro d die in dit geval ondergeschikt moe*ec geacht wor den aan de belangen van het bedrijf. Uit dit oi,tbreken van een nadere toelichting zou das de gevolgtrekkiig gemaakt kunnen worden, dat wacneer maat aangetoond wordt, dat eenig b-edrijf van cte voorschrifien der arbeidswetgeving ernstig na deel ondervindt, die voorschriften buiten werking moïten worden gestild. E in aanmoediging dus aau aller, die door dergelijke voorschriften ge hinderd worder, om huiine klachten mat luider stemme te doen hooren en onder beroep op het gestelde precedent te verlangen, dit daarmede eveneens rekerhg zal worden gehouden Maar dan toch ook maar een stilzwijgende aanmoadiginf. II t wor.lt althans niet met ronde woorden ge zegd, het valt alleen uit d^ gebe/igde motiveeribg vaa het wetsvoorstel af te leiden, dat naar het oordeel van den minister de arbeidswetgeving a'.tijd en ia de eerste plaats reken;r/sr zal moeten houden met ds belangen der industrie. D.e stilzwijgend erkenning was blijkbaar voor de geestdriftige aanhangers vaa den nieuwen koers niet voldjend.', van dasr dat in het verslag openlijk wordt uitgesproken, dat het wetsont werp minder om zijn zaxelijken inhoud dan wel om de daaraan ten grondslag liggende denkbeelden go;dkeurkg verdient. Dit" blijkt, MttMHiiiiMMmiMimiitmmii lepel in, wilden heksendans door de lucht vlogen. Karcl vreesde, dat een van de dikke baeken op de tafel, die door d^n schik waren opge schrikt, als projectiel tegen hem, den brenger der bojze tyding, zou gebezigd worden, en hij drukte zich schuw tegen, den wand. Hier met den kr^ai !'' donderde nu de heer von Schlieven. B/eng hem my dood of levei.d, den tatanechen r«bel ! Hier met hem l Dien zal ik kittelen ! Die zal de wereld wat voor lachen ! Iemand opnemen, dien ik vaii mijn erf j ia<j l Wacb.t mau-, ouwe zwartrok ! Pas op j; tellen ! Ik zal je la'.en fijihakken ! Worst laat ik van js ranken knetl -okworst l Echte Joodsche sterke ki.efl ok worst l Je zult plezier van je zelf hebban !"' De laatste ontboezemingen hoorde K yelr.og slechts door de deur Hj had zich tydig uit de voeten gemaakt, 'filmen had le/a^evaar lyk kuüi.eu worden. EU LU Laaliu fcy zijn pet en ging den domir,ee op o, kon, om hem bij zijn meester te onti.'ieüen. Nou, die kan zichzelf gelukwenschen. Ir zou niet graag in IJEI vel weken." l'at was hei lek motief zijr.er gedachten, het geriri;.,;» e vermoeden van de zwcfj bui, die zieii iu etn i.aburigen durderh ek iauieiit:ok, kunde ir.tusichui dominee Renes tegen een Luiüiebed, dat als een virat cp de overige:. s o:, nisj-ei^k g'adde cj pervlakte \an zijn ttki.-r Ug, en at vredig "zi?n avondboterhatu. Hij htd zijn vier uur geploegd, dus vas een hantteiking iiict oïerbudig. Mtit welbehagen zette bij zijn tard.:ü:n het koirtiigo, li-tt bitm bfriik.L- tc-iwebiood, ei: Lij kau*-c!e gctocgelyk terwijl zijn heidere blauwe oogoa eea jubeieiide leeuwci k boven in de lucht voitdtn. Hei v;as de eerö;o leeuwerik vmi htt jaar. Aai! dj l avici) der tl oun l«g Leg i-Leeuw, die zich. aour <Je la; g-ïuri^e wii.Uikt.Ct zoo vast had gezer, dat ciü^daatuehe zon er geen mad ruce wis'. Maar men zag t cc 'J overal de lei.te aan het werk. E-u krachtige grur van nieuw leven fctee^ uit de ouigeplo'-gde kluiten op in de van scheppicgsdrang tnl,< nde jenteiucht, oio hem tecder opiüpg. Iu een doornhaag aan d::n weg hitlden de ttu-.tciien een luidruchtige voik-verzameliug. Doze be-lis'e met tadruk, at het nu lente moest worde!,, vvaaroiee de zaak finnal en oühcrioepelyk afgehandeld was. Daarlij het gezaiig der Jetuweuk tn het vujongds blauw van den hemel, die de tchelle, h:»de, scbiille wir.terilcur had afgelegd eüdieper, weck-.rr, vriendelijker tiuteu aannam. II: t ss aller) zoo Wijde en hoef. vol. En deze stemaaiLg der latuur vond weerklank in Let gemoed va:i doniir.ce Rem?. Hij had ztii iets lenteachtigs over J.H.II in weerwil van zijn leef!(;d ei. z(s beproevirgen. Hy dioeg het Jukt en den glar.s in ajn biiii.e'ES e het leren haci hem !;ie!. vee! zormctchijr, getchor.ken. Hij hai een Larde j u^d gfhsd, j^k aan cntber,r.'gen en toch WKS er geen fiisscher eu vrooi^kkr studioóiis geweest dan hy. Z'jn hmftiijks'.even werd door het j ar e<n! ai; ge ydec ziji,cr \rouw dat mei Laar dood cii:d gfie, uit de bewoordingen, waarmede van die zijde instemming mot het wetsontwerp werd betuigd. De arbeidswet, zw luide orgeveer bet betoog, m'skent in menig opzicht de eischen der praklijk het gevolg van de cmstandigheid, dat zij niet van o: dercp is opgebouwd, doch van boreiaf, Luiten de vakorganisatie om, is tot stand gebracht. Zij generaliseert te veel en verlies», daardoor de bijzondere belanee-n der verschilleiide bedrijven uit het oog. De wet roag niet zoover gaan dat h-,t bedrijf schade lijdt, en d« ondernemer in zijn brood wo;dt getri ff n. DJ voorgestelde regeling is een s'ap in ds goede rich*mg. Zij biteekent terugkeer van den verkeerden W(g, waarop de arbeids wetgeving zich bevindt en geeft blijk van den erns'igen wensch, om die wetgeving zooveel mogelijk zich te doen bewegen in de strooming van liet maat£cl;app lijk leven. Men vertrouwde dan ook dat de regeering op den ingeslagen weg zou voortgaan." Duidelijker kan het zeker niet worden geiegd en deze voors'andsrs liebbon aanspraak cp waardccriug vo>r de jui/e kuruk terisieeriig ?sandenvoorgesteldea niaaire^t^wia'duor men tegenover dergelijk; oo^eiuchijiilijk onbeduidend; voorstellen op zijn hoede leert te zijn. Vooral ook omdat de nrnister thans kleur zal moetin b kennen. Wijst hij den htm toe.gebrac'iten. lof vcor zijne juiste iuziclitcn niet terug, dan blijkt daaruit dat bovenstaande denkbeelden bij hem intt-jniin'u^ vinden en dat dus de in uitzicht gestelde herziening der arb--idswet de betteke.is beeft, dat daaraan vrijwel alle waarde zal worden ontnomen. Het zal tcch wel onmogelijk b'ijken aan de arbeiders of een d;el daarvan een bescherming te verleenëa, d:e d en naam werkelijk verdiett, zonder dat eenig bedrijf se ade lijdt, wat volgens bovengenoemde uitspraak ni i msr het gevo'g der wet zal mogen zijn. Hït gewccsclite overleg met de vakorgaids-atie h't blijkt nietofmea bier aan werkgevers of werknemers heeft gedacht, dan wel asn beide zal wel zoo opjevtt motten word.-r, dat slechts verbodsbepalingen word-n uil^evaard gd, die niema-.d EO ,adin, dcch waarvan in don regel dan ook wel niemand voordeel zal ocdcrriniiea. E-u arbeidswetgeving, zoo opgevat, zou ei en ijk dien naam niet, mes r verdienen ca de voordeelen dtarvan zouden ztker niet opwegen tegen den last, die mogelijk ook daa 1.0,5 aan enkele ondernemers zou worden vtroojzwki en de: kos'en, dis er het gevolg van zijn. Feitelijk wordt dus duor de voors'anders van het wetsontwerp op afccliaüi -g der wettelijke arbjidersbcSu'herming aangedrongen en zal htt dus zeker interessant zijn, het gevoelen der rejreering hierover te lectea kennen. Op een punt nochtans is men niet zuiver in de lesr. De hariagrookers hebben o>k op opSttïi g van het vetbod van Zondag-arbeid aangedrongen in dtn zeer logische gedaskteugarg, dat schade door het bederf der koopwaar ont staan voor hen even groot is wanneer dat bederf 's Zondag), als wanneer hst 's nachts iatreedt. Di miLister is hiervoor ech'er tiet te sprtk-jr, om Jat in vele plaatsen, waar haringrookerijen gevest gd zijn, Zondagsrust wordt toegepast en hij er uit t toe wil medewerken dien goedtn toestand in gevaar te brengen. Daargelat n EU dat, hieruit af te leiden v'a'l, dat nachtrust aldaar of niet bestaat of i i::t als een goede toestand mo^t worden beschouwJ, in ieder geval blijkt er uit dat ook volgens den miu:st;r de belanden vau liet bedrijf voor hoogere balangen zu'leu hebbeu te wijken. In den gedach'eagatjg der velf fedec, die in het verslag den lof van het wetsontwerp hebben gezo:igeD, moest dtzs' uitspraak als e.;n. eo uomi-C-ie ketterij wwJieu b.sc'.iOuwd. De wet mag immers niet zoover gaaa dat het bedrijf schade lijdt ea de ondernemer i-i zijn brood wordt getn ILc. Hebben de wettelijke veidonkcrd Ei zyn kiade.en verlieten hem ook. Zijri dochter, een bloeiend, kerngezond maifje werd dood uit d,s Mü^itz opgehaald; zij had b;j het sc'aaatsenrijdcn een vriendin, die onder het ijs was ge aak', gered, maar met haar eigen leven da,, der andere betaald. En toen gebeurde het ergste. Da', hai zijn jonden hem aangedaan Die »ai door de u.tbars ende kracht en den.opbruisenden harts tocht der jyugd op verkeerde wegen gevoerJ. Hij was e<!ii doordraaier ^ew^rden er, ha-i Ea:op* m.-ete.i verlaten Nu at hij als eer.'ijk in.m zijn brood in Arkai.sas eu zij schreven elkaar. Maar hij had zyn joiigcn i.iet meer tem, dien Lij bet mtcst had lidgehad en die hem daarvoor zyn eerlijken i aam lezoedtld had. Oat was zoo hiri, zoo bitier hard te dragen geweest. \Nat had bij zijn eer niet altijd hoog gehouden, naar den cuien, fi ren tiaut! En r,u Djoe^l hem dut wcrdwi aaiigodaaa door zijn eigen vlte^ch en bloed ! Zulte wede-rwaaruighedeii hadden z:jn baar \óór der. tijd vrgiij»d Maar d.^ t i-rn ziji er i a'.v,ur kondcii zij met a ntastt-ï.. Eii den nel diTcn glans, die in zijn e.og hebtte, kor.d-n zij riet verdoo.rei:. L'aa in foi.keJeieu ney altijd d« cude leve: Uus-t eu de oude Icvei fciuced e.n iets ^all h.t j >r:ge, joiïge, zoiger:k:e>ze genieter. ::eii wo; der, c&t dt ji-ugu, Lfcits deze taaie, taaie, 5ie. kltnburgt.clib uij^j u,(f, n;e', owej<i,do bcwü!.duii;g fc&n huu Lirg D cd lij n-hoilb'. zoek, elan v,as er a:iit;d itett. liij boei aan da tclo'cii, de oi.der zijn ie;ezieut cte-ntier, een krachtig) n ttoot in de- riebtii g der tym i astiek gegeveii en hij«l! gat uiet zijn vier en vijftig jareu aaa or:derwr:zcis en i chüiiereu een C;-vulde; d ei lt-:CDau,cid unliuld op bet geb.td \an lichsarnseicieriirig. Aan rcks'.i.k en brug -«ai bij i.og aüijd de biüttn zyn gebied c>i g< .u aside niteste;. ArgJisti^.c boosaardigheid tprali in 't geniep \&n tui vtesu-akwij'' ei: g&t Lem ztüs dei; verhifi'-, den bijraani boksir". Hij \vi-.t bet, zioaJs in 't algemeen weinig aan aju belie'ip& z;r.Leij ent t» g. Hy wist COK, daf, \an huogcr Lai.d zin f.ehecie wnz« \ai, tioen a!s ,'«eii,ig \)at>tü;aai'' Vi!.rd g< kti.uicikt en a'gekenid. Müar c!at !;et hern k'jud. Het mci.'.'-t had bij aar,?toet gegeven, toc-n hij jüier ueittïen aan hef BJüritz-meer een zwemschüol Lad ongericht, vaar Lij atlf aan de j -nt.ei.s zvsemles g tl ui niet htn oui het liarüfct 2we>ni. E-.'ii doaiii ee, die zscui! Een ctcmiree, die baadde l Dat Lad bij e.e boogekeifcelijkeuutoriteitei, er n bedti;teJlk hccljtchuddeii v;rccrzaakt. Evenwf! htt vas geen voldotndc tedtn fetwtest cm disdp-kjjr tegen dei; \iijgecst (e werk te gaan. Zijn chef, de super-Jnterdar.l, ram cp zich, hem prws.tiiu heit ongtpaste \s.n zulk cpUeden gfs:rtxg cncler de ccg*n te brt'rgerj. Muarwat gotclicdeie 'i Dontii.ee Helmb la hte, lachte zij (hel luid eu vieriant ii.- het geucbt uit, niet zijn hes rillen, onwcerutaai.bsrcu lacl, zoe,dat Let IK.ÜJ.-C kerilicht gehetl ..an zrn i-tuk ge raakte en e-i der CCL zuurzotl uiecgüi i iken iasr een ai.der ternin zwei kte. Men h.eiJ ! iet van hem daargii.d-. Lij de hooge heeieri, maar KCÜhad een zekere vrceüvcor hem, voorsclïrif'en om'rent Zondagsrust dit, ten gevolge, dan zijn zij naar de uit-praak dier leden daar mede veroordeeld en zou afschaffi ig daarvan een s'ap in de goede richting zijn. Z indeling genoeg ie' rikte zij echter voor deze log sche consequentie terug. Zij achten het. pelr-el m s*rij>i met de be ginselen van deze regeering, die wenscht vcort te bouwen op de Criristeiijke grordslagen der Mia'schappij, een maatregel voor te stellen, die schade zou doen a«n de Zondagsrust. M^ar zij schijnen i i t te bes: ffen dat zij daarmede m botsing komen met de evtn te voren verkondigde leer, dat de wet nimmer zoo ver nr'g aaan van schade toe te brengen aan eenig oedrijf, daar zich hier hè' geval voordoet dat ondernemer- bewenn van die m de wet belichaamde c ristelyke grond slagen stiff lijk nadoe! te otdervmden. Mag dit echter in dit ge?a! wel, omdat men het belang bij Zondagsrust betrokken hooier acht, daüdat bij verbod van nachtarbeid of andere bescher mende maatregelen in het belang der arbeiders, dan volg' daar in ie.ter geval uit, dal ook naar de rrremng van deie leden de wet wel degelijk voorschriften mag geven, d-.e particuliere uijvtrheid&belang.n kunreu schaden, zoodat het er alleen maar hi rop neerkomt, dat uitgemaakt moet worden welk belang het zwaarste wegen moet. Wat te bewijjea waa. De hondiug ttn opzichte der Zondagsrust door de regeering en hars medestanders ingenomen geeft, aan de bes'rijders van het wetsvoorstel een krachtig wapen in de Land, waarvan ongetwijfeld gebruik zal worden gemaakt bij de opeab&ra beiaadslaging, die belooft interressante onthullingen te doen o stront de zienswijze van regeerug en meer derheid. Il t mag overigers wel eenige verwondering wekker, dat vallens Let verslag zij, die aan de zijde der regeeung stonden, alleu Lare op vatting in zake Zondagsrust hebben gedeeld. Is hier dan alleen maar sprake van har-! politiek^ geestverwanteu en staan a', die geestverwanten in deze aai gelegenheid aan hare zijde? De U er, dat de wet alleen nng ingrijpen, wanneer niemand daar-an eenig nadeel eniervmdt, is toch geen sp c k christelijke leer en wordt zeker beleden door tal van per.onen, die daarbij voor Zond&gs;ust volstrekt geen uitzondering willen maktn. Djt alle voor.tan Iers op dit punt homogeen zijn kan dus moeilijk worden aan^enonen eub.gnjp lijk zcu het geweest zijn, wanieer door s.rnmigca op afsclaffi g van Zire'agsrast was aangedronten op groi.d dat daardoor ondernemers gtuofï'.ri worden iu hun broorj. Moet hier alleen aau bescheidenheid gedacht worder, die tevreden is wanneer maar vast, een enkel s'eentje los wordt g-emaakt in de s'ellige verwachting, dat de ge heele muur dan spoedig- invallen zal? Of welte andere beweegredenen iunnen hierbij in het spel zijn'r O.ik hieromtrent zal de openbare behande ling wellicht meer l cht versch?fl' n, reden waarom deze ongetwijfeld door velen niet belai:gsttlln g word', te gemoet g<z,ei!. _________ C. v. D. Binnenlandsche Kolonisatie. Voor L4 dagen werd in dit blad door mij betoogd: 1. dat de opstellers van het manifest der Vereeuiging «Gemeentelijk Grondbezit'' ten onrechte maatschappelijke beteekeuis toekennen aan hunne binnenlandsche kolonisatie; 2. dat inderdaad die nederzettingen te Bussurn, Blaricum en Lunteren slechts zija staaltjes van een groen dilettantisme en eenigermate ook curiositeiten. Tegen deze beoordeeling is dr. Fr. van Eeden, de geestelijke vader dier binnen landsche kolonisatie, in verzet gekomen IIIMIIIMIlMHHIIItlllllllltlutlllllllllllllllHllllllllllllllllltllllftnlinilllllllk zooals voor aHes, wat r ieuiv, ongewoon, moedig is Ea men liet hem zijn gang gaan, te meer daar het bekend was, met hoeveel KetJe zjjn gemeente aan hem hing Ook in den omgang met zyn kudde tocnde de dominee ontegen zeggelijk heel v,at .(.npa&'oraals". Hy' danste op bun bruiloften en nam wel eens een flinken slok cp Lun f cbtgelagfii. Moest bij een ver dwaald &ch,iop terugv..erer, dan was de zalvende wijiiirg ver te zoeke-n. Met volkomen natuurlijke, gezonde en krachtige, inentchel^ke, wel eens te menschehvke woorden wie; ch Lij het Schul dige hoof 1. Ea als een krachtdadig ingrijpen n-odig «a?, liet hij het o&k daa-san waa'rlyk tikt ontbroken. Z.o had lij ceis'. kortgeleden eltn droiken schelm Yas low, d,e ziju vrouw mishandeld--, j list tuen hy vo:iby de woning k»am, een 111 k pak slaag gpgeven. G.en mensc'a die hem dat kwalijk nam. IiiUgBi.dtel Ea Vaselow zelf was, toen hy weer i.ticlaer v.as geword-. r, vo r de herderlijke verni'jüirg gaan bedat.ken en had beterschap be!off-l X'jn gemeente was tiet grcot Pij bad vrijen tijd genofg er, dien Lesteedae hij het me"est a*n zijn geliifden akk rbcuw. Met ?\jn gansche ziel hi.> g Lij aan eie kluit aarde. Had bij nu i og nca&r Let stukje ibnd zijti eigendom lunj.en jotmei;, dat ^are voer Li ra Let Lcogstc aanheb gelnk {.eweest. Maar oek zooals L e", -was sehor.k Lij al zijn te-tdi-jheid aan zi_r, slker. Niet» lag minder in zijn bcdoelii g dan de rocfiicuw, waarmede fle pachter en de vruchtgebiuiktr, die slechts vcor Lun eigen tijd werker;, den Lodtm plegen uit te putten. De grond was hem heilig, het beï-euweu cr\an zin lotpipg. Daarom had het hem dcor de ziel gesr.cden. t oei; de hee-r von S: blieven hem uit de hoogte, ai d het zoo vanzeli tpr,.k, Lad gesommeerd, var 2ijn akter tibïar.d te d'H-i'. Er wtisiustcLen ben Leiden allijrt iets vieemels, biji a vijai digs geweest. Misschien geleken zij te veel op elkaar in Lun sterk ontwikkeld gf-vct! vau eigei-.waarJe. INU was het door den akker tot eei: vo.'s'agen biei;k gekcmcn. Domii.ee Hsims betreurde eiat, maar hij yae er niet oiïtroostbaar over. Wel vvtrtn ?ij mijlen i u den cnitrek de: eerige beu haaide mam en. Eerzaam in Lun woning waren 2ij Loveidien beiciec zij Laider. elkander ever zt-o menig w gevuld uur, v.aaiRavt ! et in grcn ei is l mer.scV.(i,levcri, zelfs in htt rijkste niet, ortl.-rerKt, kunr.en heen Lelf er. Wie zal echter x t gei;, o i' met den tiots van dtn j-t.k-:r ccit ec-h iiderd&fctl mei seLvaardig veiiecr Uitiel.en Lei; rnogilijk z^u zijn gcutett' I (» vias er vGorzelic-r, dat dcmir.ee Htims met bctlitte tchtit:g voorden neerven ScLlkun vii'.uldt". Iltt eu vorr den lti.dï.tcr ?co jJ.Lelijk zyn. geketst. Lem cp ejuizcrdeilei vijzen te cLicaiitercii c;aar boegei saicd j.ittc, van dien aard geschifdci-. I.'e jui.kir«as toch in c'c;; ^roLd een echte tdtinrar:. Van en kerkt oren sloeg Ltt zes tur. L!c deui'ïi.te had zijn Lótcibsm cp ince- fnlt-c!. korst ia cp. Dtze rest vies vcor zijii biuiüj'S. Hy' u'eh'te zijn hooge, gispivrde £ChUIte v;.n h< i stcer.bitk op en giig i aür cie jpEiden. I'ie v.i;:ter!, vat ten wechtte ei hieven snuivend ; (zie: De Amsterdammer van II Mei) met een zeer luimige »repliek," waarin naast een pover zakelijk deel o. a. wordt gespro ken over werkstakende koeien, een Saks die geen Saks is, over den ondergang van 't Leidsche Bosch, over insecten van diverse pluimage (arme, misbruikte Vosmaer!) over een commis-voyageur in de tweede klasse, enz. enz. De aardigheden kunnen gevoegelijk hier onbesproken blijven, ze bewijzen trouwens alleen dat de aanleg voor geestigheden van 't humoristisch-album-peil rijkelijk ge dijt in de landelijke eenzaamheid der ko lonies. Bepalen we ons dus tot 't zakelijk deel waarin de kolonist Van Walden be toogt : 1. dat niet de giften der rijken maar de verbruiksccöperatie der arbeiders de betrouwbaarste bron van inkomen zal zyn; 2. dat de kolonisten bij hun vijf primi tieve bedrijven eiken dag de handen vol werk hebben en dus niets bespeuren van den seizoen-arbeid; 3. dat zij niet voornemens zijn om als de oude Egyptenaren te ruilen zonder geld als ruilmiddel; 4 dat zij met hun kolonisatie plannen niet kunnen wachten tot de tuinders en boeren zelf op 't idee en tot den moed komen. Laat me tegenover deze 4 «stellingen" opmerken : 1. dat blijkens het verslag der 8 Mei gehouden algemeene vergadering, uit de contributie der leden ?500 beschikbaar is gesteld voor coöperatieve winkels, dat die «betrouwbaarste bron van inkomsten' tot dusverre dus staat op de debetzijde der rekening en de rooskleurige voorstelling dus nog toekomstmuziek is; 2. dat beroepsgraanbouwers, idem bijen telers en tuinders in den langen winter zeer weinig arbeid kunnen vinden en de tegenwoordige ervaring der dilettant kolonisten waarschijnlijk hieruit is te verklaren, dat ze in hun voormalige levenspositie n:et veel werken gewoon waren zoo ken ik b. v. een man die dagelijks de beursnoteorio g leest, vier maal in 't jaar z'n couponnetj >s knipt eu toch zich inbeeldt (lat 't leven hem veel zorgen en arbeid brengt; 3 dat thans in de primitieve koloniebedrijven het geld dezelfde plaats vrijwel inneemt als daarbuiten, maar dat bij 't doorvoeren der »reorganisaüe", bij 't uit breiden van den kring der op onderlinge producten- ruil gebaseerde bjdrijven het ruilmiddel geld op den achtergrond zal moeten geraken en dan 't gemis vaa een behoorlijk ruilmiddel belemmeren zoo niet beletten zal den aanvoer van onmisbare waren uit verre gewesten ; 4 dat de heetgebakerde kolonisten, die niet. wilden wachten op de toetreding der practische boeren en tuinders, beter deden zich te bepalen tot prediken en propageeren liever dun tijd en geld te verspillen met hun dilettanten werk, al is dit in hun hoogmoed dan ook een begin van maat schappelijke reorganisatie. den kop cp. Lolte" was a's altijd de ongeduldigste, zij kreeg het eers1: haar deel; daa-voor kreeg de oude Lize'' het grootste stuk. Haar klop'e de ba is ook v iendelijk op den nek. Nog een uur, ou-lj^ l ' EJ taan. greep zyn forsche hand het ploegbout. Ijverig en r.auwIeUend bestuurde hij den ploeg, toen er een nun o -/er het veld hard kwam aanlocpen. Die bal taa t, en hij mosat hèn hebben ; dat zag doruiree Helms, zoodra Lij den inan gewaar _werl. En bij hield hem ia het oog, zo der intusschen den arbeid te slaken. Ka herkende bij hem. Karel van meneer von Scblieven. Wat kon die van hem willen ? \\tldja bad ds boodschapper hen bsreikt. Hy nam zijn ]-et af mat do woorden : Goeden da^, meneer de domit.ee." Goeden daj, ru;;n jongen." Dominee lielms l cp ka'm voort langs de vore. De knecht, moett zich al luep-^do van zijn opdracht kwijten. Hij died dit ir, een 01 beri pelijken vorm. Complimenten van d, n grr.adigen heer en of meneer de dominee zoo goed wou zijn dadelijk even bij den genaiigeri h».er te komen " l'fct is wat nieuws. E'; dadelijk, ze?J3ï" ' Jla, da genadige beer had proo'e haast." Zoo. J i, waarom kont' hij dan niet bij mij ?" De knechtend?! was op het pur.t uiterst verbaasd te zyn. Toen hij echter den dominee HI (!e cogeu zag, vond hij de vraag heel natuurlijk, en Lij antwoordde cp een toon van verontschuldiging : l'e gftradige heer kan niet uitgaan " Ziek?" De ger.adige Leer heeft weder zijn T odaera " Dat is tttniig" ' Zij waren aan het eind van het veld gekomen Dominee Hejms v/tndde den ploeg eiu en zij lenden weer terug in deizeliden ^eliilucatieen 01 festodden, jas. " ' Ja, inijri jongen, dat 's wst anders. Dan m ik natuurlijk. Maar dadeli k. dat raat niet Ik moet hier vfci daeg klgüikcmer.. De zaak zal iinme»s niet vsn crt meglcope-r,. Ik zal var. avond !? onsen. Zeg dat apüje heer" Karel bleef s;aan ter pcci a n cen'i jcrh,:ken ttrijd Die cpdraiLt kon hij cimoselrk umoeren Dan bletf zyn fthcei te n:e' heel ? dat wis', bij \an te vcrct. Maar ygt (e doen 'i Dei., domiiee reeds i.u q> Let gevcatüke van de geheele ^schiedcr is, ej, taa: zy.aai^ic'mige beieekens cpmerkzuam natu. 't H rr ze-een v, BRT het om gii.-gV l ' faij ram een kort besluit en lie|, c?een haa-Ug tul.keldraije dm omit.e. acL',erci! de d er I.K-IH gedooid et afgeleid dn v,eg at h t er dei: t'l eg vervolgde. Meneer de dominee het betreft rrnH'li'k i rit u Ii8Ei;tinacn." * Zoo V Na, dan is ei tcckniEil geen baast Lij. Als het andc-is Liet is clan k m ik al-iid i, eg vroeg gtroeg." li<-t argument was raet irsesla^en. En Karel Lad f eeu ander Lij de Land. Z o bleet hem dus i iets over dan zy'us wetgs te gaan Pij zeide goedtn t'ag en elt-nttrde weg over b. e-v. vc:d. ( Wordt m n lyd).