DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1304 Zou een Ned. Ind. tabakstrust, die ontegen zeggelijk een machtigen invloed op de tabak-iprijzen zou kannen uitoefenen niet wenschelijk zijn ? Het antwoord moet, meen ik, bevestigend wezen. Wie zal de kloeke Hollander zijn, die hier bet initiatief durft te nemen ? M jj dunkt, die man is aangewezen. Zjjn naam begint of met een J. bf met een N. Staatsfondsen weinig veranderd. Da Turken, vat vaster. Het unifisatieplan nadert, naar het schijnt, zyn toepassing. Liefhebbers van solied papier, dat in de brandkast kan worden opgeborgen, om elk half jaar coupons te knippen, kunnen door de hoofdstad des ryks geholpan worden. Z3 kunnen daartoe a. s. Maandag tegen den koers van 98 Y% pCt. inschrijven op 3% pC;, oblig. van ? 1000 groot, die tot een bedrag van 9 millioen gld. worden uitgegeven. Ten slotte herinner ik de houders van aandeelen in de Eoninkl. Ned. Stoomb. m pij aan de gelegenheid om van hun voorkeursrecht tot inschrijving tegen den koers van 138 pCt. op een half millioen gld. in nieuwe aandeel en, gebruik te maken. Na de 24iten dezer is hun claimrecht vervallen. D. STIGTEB. mimiiiiiiiiiuimiiiiiiiiiiHimuiimiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiliiii HELTSJELS Van een aam» w f at door ASATOUS ?II. (Slot). Papa, ik ben toch nieuwsg'erig wat u met dien bedelaar zult doen in uw nieuwe republiek. Want u gelooft toch niet dat hij van de vrucht zijns arbeids leven zal ? Kind, ik geloof dat hij er in toestemmen zal te verdwijnen. Hij is al veal verminderd. De luiheid, de zucht tot rusten bsreiden hem voor op den doodslaap. Hij zal met gemak in het niet verzinken. Ik geloof integendeel, dat het leven hem best bevalt. Hij heeft zijn genoegens, dat is zeker. Hij vindt het heerlijk de metbylalcohol in zij u kroeg te verzwelgen. Hij zal verdwijnen met den laatsten kroeghouder. Er zullen geen kasteleins meer zij a in mija republiek. Geen koopers en geen verkooper.s G:en rijken en geen armen. E j iedereen zal genisten vaa de vrucht van zij a arbeid. En dan zullen allen gelukkig zijn, vader? Neen. Het heilig medelijden, dat de ziel haar schoonheid verleent, zou. tegelijk met de smart verdwijnen, Dat zal niet zijn. Het zedelijk en lichamelijk kwaad, onophoudelijk bestreden, zullen alüjd met geluk eu vreugde om de heer schappij op aarde strijden, zooals de nachten de dagen opvolgen. Het kwaad is nooijakelijk. Het heeft evenals hat goede, zijndiepjn brouwt! in de natuur, en de eene bron zou niet kunnen «it-drogen, zöuder dat de andere eveaeens droog ?werd. Wij kenaeii het geluk slechts door tegen stelling met bet ongeluk. L ef en leed zija twee lingbroeders en als hun adem over ouze snaren ? gaat, klinken die ia harmonie. Alleen de adem van het geluk zou een eentonig geluid geven, dat voor ons oor gelijk zou s' aai met stilte. M»ar bij de onvermijdelijke kwa'en, b'j de tegelijk gewone en verhevea smarten, die onafscheidelijk ziju vaa ons menschelijk bestaan, zal niet meer dat kunstmatig leed komen, dat in ons maat schappelijk leven zija oorsprang heeft. Da menschjn zullen niet langer misvormd worden door een zielloos werk waaraan ze meer sterven dan ze ervau leven. De slaaf zal uit zij u kerker treden en de machine zal niet langer bij millioenen zija slachUffjrs verslinden. Die bevrijding verwacht ik vau de machine zelve. De machine, die zoaveel mjnschen ver brijzeld heeft, zal zostj-s aan, edelmoedi?, het teeder menscienvleesch te hulp komen. D.mv chine eerst wreed en hard, zal worden goed, gunstig, vriendschappelijk. Hoe zal die veran dering geschieden? Luister. D i vonk die uit de Leidsche fl sok sprong, de kleine nietige ster, die zich in de vorige eeuw aau den verbaisddu natuurkundige opsnbaarde, zal dat wonder vol brengen. De onbekende die zich heeft laten t)V6f minnen zonder zich te laten kennen, de geheimzinnige, gevangen kracht, de ongrijpbare gegrepen door onze haaden, de getemde bliksem gebotteld en ontladen over tallooze drade \ die het land zullen bedekken als een net, deelectfifiteit zal haar kracht, haar hulp overal brengen waar 't nooiig is, in de kamers, aan denhuiselijken haard waar vaier, moeder en kinderen uiit langer gescheiden zullen zijn. Dat is geea droom. De woeste machine, die in de fabriek de huisgezinnen vernietigde, zal huisdier worden, huisgenoot en vertrouwd?. Maar dat zegt niet?, neen, dat de poelies, kamraderen, assen, krukken, glipschijveu en vliegwielen gohuman!seerd wor den, dat beteekent niets, zoolang de menseden met een lurt van staal blijvea rondloopen. Wij wachtea op, wij roepen om een nog wonderbaarlijker verandering. De das; zal komen waarop de patroon, zich verht ffjnd in zedelijke schoonheid, msdearbeider zal worden vau. ziju vrijgemaakte werklieden ; waarop er geen loou, maar uitwisseling van goederen zal zija. De groot-iniustrie als de oude adel, dien zij ver vangt en nabootst, zal ook haar nacht vaa 4 Aug. habben. Zij zal afstiud doen vaa betwiste winsten en bedreigde voorrechten. Zj zal edelmo:dig zija wanneer ze zal gevoelen dat de tij l gekomen is. En wat zegt hedsn ten da;3 de patroon? Dat hij is de ziel en de gadac'itc, eu da1; zonder hem zijn leger van arbeiders z..u zijn als een lichaam zonder verstand. W<J!EU, als hij de gedachte K hij stelle zich tevr«d( n met die eer en dat genoegen. M >et de leidende gedachte, de bezielende geest zic'i volstopp^n rust rijkdommen ? Als de groote oaatello met ziju gfzellen een bronzen bseld goot, was hij de ziel van het werk. De geldsom die hij ervoor ontving van den vorst of van de burgers, le^Je hij in eea mind, die met ee:i la'rol W-rilop^eheachen aan een balk van de werkp'aa's. Iedere gezel maakte op zijn beurt het touw los en nam uit de mand naar zija behoefte. I i liet geen genot genoeg, te kunnen scheppen niet dfn g'vst, en ontheft dat voordeel den meester-werkman vaa de plicht, de winst te deelea met zijn neierige m:dewerkers? Mi&r ia mija republiek zal er winst aoch loon meer zijn eu alles zal aan al l on toebehooren. P =ipa, dat is het collectivism , niet waar ? De kostbaarste goederer, antwoordde mijn heer Bergeret, ziju geaesngoei van a'l&n ea ziju het altijd geweest. Lucht ea licht zijn gemeenschappelijk eigendom vau al wat ad 'int en rondziet. Na het eeuwenlaag zwoegen vau egoïima en gierigheid, in spijt van de hevige pogingen der individuen om schatten te grijpen en te belnuleu, zijn de persoonlijke eLreado.nmen waarvan de rijksten onder ons genieten, nog gering in vergelijking vai wat zonder onder scheid aan alle menscheu toebehoort. Ei in onze maatschappij zelve, behooren niet de schoonste znken, wegen, stroomen, bosschen, bibliotheken, musea, aau allen toe P Geen rijke is mér eige naar van dien ouden eik te Fontainebleau, of van dat schilderij in het Louvre, dan ik. En ik ben er mér eigenaar van, als ik er meer van weet te ge nieten. De collectieve eigendom, dien men vreest ah een verwijderd moaster, omringt ons reeds in duizenderlei vorm waarmee we vertrouwd zijn. Hij jaagt schrik aan als men hem aankondigt en men geniet reeds de voordeelen die hij ver schaft. De positivisten die zich in het huis van Auguste Comte verzamelen om den vereerden Pierre L«ffi'e, hebben geen haast om socialisten te worder. Maar, n hunner heeft deze scherp zinnige opmerking gemaakt, dat het bezit van socialen oorsprong is. Ea niets is meer waar, daar toch ieder bezit, verkregen door persoonlijke inspanning, slechts is kunnen ontstaan en blijven bestaan door de medewerking vau de geheele gemeenschap. En omdat het privaatbezit van maatschappelijken oorsprong is, miskent men dien oorsprong niet, noch verkracht er het wezen van, door het uittebreiden tot de gemscüschap en het te brengen tot den Staat, waarvan het noodzakelijkerwijze afhangt. Ea wat is de Staat? Juffrouw Bergeret haastte zich tj ant woorden op deze vraag: de Staat, papa, is een erbarmelijk en onbeleefd heertje dat achter een loket zit. U begrijpt, dat niemand zin heeft zich voor hem te berooven. It begrijp, antwoordde mijnheer Bsrgeret, glimlachend. Ik heb mij altijd gebukt om te begrijpen en daar heb ik heel wat kostbare energie aan weggeworpert. Ik ontdek wat laat dat er een groote kracht schuilt in het niet, begrijpen. Dat s'aats soms toe de wereld te veroveren. Ah Napoleon even intelligent geweest was als Spinoza, dan had hij vier daeltjss ge schreven op een zolderkamertje. Ik begrijp. Maar dien onbeleefden heer achtsr zija loketje ver trouwt gij uw brieven toe, Pauline, die ge niet aai een particulier agentschap zoudt toe7ertrouwen. Hij administreer een deel van uwe besittingen ea niet het kleinste nosh het minst kostbare. G? vindt dat hij een somb;r gezicht heeft. Maar wanneer hij alles zal zija zal hij niets meer ziju. Of liever, dan zal hij niets mér zijn dan wijzelven. Vernietigd door zijn algemeenheid, zal hij ophouden plaagziek te schijnea. Min is niet meer slecht, als men niemand is. Wat hem onaangenaam maakt, zooals 't nu is, dat is, dat hij knaagt ain het individueel of privaat bezit., dat hij knabbelt en vijlt eu bijt, weinig van de dikken en veel van de mageren. Dat maakt hem onver draaglijk. Hij is te begeerig. Hij heeft behoeften. lu mijn republiek zal hij zijn zonder verlangens als de goden. Hij zal alles heböen en hij zal niets hebben. Wij zullen hem niet voelen, omdat bij a met ons is, niet van ons te onderschei den. Hit zal zijn, a'sof hij er niet was. Ei als ge meent, dat ik de enkelen op'ff;r aan den Staat, en het lev;n aan een abstractie, dan zeg ik: integendeel, ik onderwerp de abstractie aan de werkelijkheid ; ik supprimeer den Staat door hem te Hent/fi 'sren met da geheele sociale werkzaamheid. Indien zelfs die republiek nooit zou bestaan, dan zou ik nog mezelf gelukwensehen dit ik dat denkbeeld gekoesterd heb. Het is veroorloofd in IHop'a te bouwen. Ei Auguste Comte zelf, die zich vleide slechts op gegevens der positieve wetenschap voort te bouwen, -beef i Cimpinella 1) in het boek der graote ma men irgeschrev/'q,. DJ droomea der filosofen hebben ten alleu tijde mannen vaa ds daad doen opstaan om ze te verwez'inlijker. Oaz3 gedachte schept de toekomst. De staatslieden werken naar planm n die wij bij onzen dood nalaten. Zij zijn onze metselaars eu opperlieden. N :sn, kiad, ik bouw niet in Utopia. Mjn droom, die volstrekt geen particulier eigendom is en die op ditzelfde oogenbLk ds droom is van daizend-;n-éa zielen, is waarheid ea profetie. Iedere maatsc'.appij, waarvaa de organen niet meer berekend zija voor de fuuctiën, waarvoor ze zijn geschapen, ea waarvan de leden niet worden gevoed naar verhouding vaa den nuttigen arbeid dieu zij v.-rr!c'iten, moet sterven. Diep gaande trosbelen, inwendige s'oringen gaan haar einde vooraf en konligen het aaa. De ftuiale maatschappij zat vast ia elkaar. Toen de geestelijkheid ophield daarin de weten schap te vertegenwoordigen, en de adel ophield den landbouwer ea den handwerker mat het zwaard te verdedigen, tosn die twee kasten nog slechts gezwollen en schadelijke leden waren, stierf het geheele lichaam : een onvoorziene maar noodige omwenteling nam d n zieke \vej?. Wie zou staande houden, dat in de tegenwoordige maatschappij de orgauea berekend zijn voor hunne funct ii, eu dat alle leden gevoad word jn naar verhouding vaa den nuttigen arbeid dieu zij verrichten? Wie zou staande houder, dat de rijkdom billijk verdeeld is? Wie kau gJooreu dat de onbillijkheid zal blijven duren? En hos haar dan op te htlï'ea? Hoe de wereld te veranderen ? Door het woord, mijn kind. Niets ;s mach tiger dan hst woord. De keten van redenen en hooge gedachten is een onverbrekelijke banH. Het woord, als Davids' slingersteer, slaat, de geweldenaars neer, en doet de sterkeu vallen. Dat is het onverwiulii<e wapen. Xonder dat zcu de wereld behooren aan het gewap-nd schuim. Wie bouit, het in bedwang? Dd gtdichte alleen, oagewapend en naakt.... Ik zal de nieuwe stad niet zien. Alle veranderingen ia de miatsc'iappelijke orde, zoo wel als in de natuur, gaau lang«aam en bijna ouuv:rkbtar E'a geoloog, diepzinnig denker, C'arlea Ly-ll, ne ft aangetoond, dat dieschrkj wekkende .«poren van het, ijstijdperk, die groote rotso'okken in de dalen, die p'.'intea der koude luchtstreek ea (iie dikhuidige dieren, volgende op de fauna en (l >ra der warme landen, dat heel dat vertoon van groote overstroomingen in werkelijkheid slechts is de uitwerking van een lange reeks van langzaam werkende krachten en dit die groots veranderingru, teweeggebracht met de genadige langzaamheid der natuurkrach ten, z^lföniet w,jrden vermoed door detailooze geslachten vari leveude wegens, die er getu'irea va i waren. D d maatsc'-appslijke vervorm'.ngen ko-uei op dezelfde wijz*, onmerkbaar maar steels voorf.gav.ide tjf, s'aini. De beschroomde mjnsc!i ducht, a's een toekomstige zondvloed, e.n wijzigiu?, die voor ziju geboorte aanving, die ouder zijn oogen vO'.irtgtat, zonder dat luj ze zitt, eu d;e pas merkbaar zal worden over eeu eeuw. gusuituaicuuiuiuiiiiiiuiiiii IIHI Een dreigend conflict? 1) Tiionm Campi'iella, lö'il?lfi:>9 c' r.^tenwijsg-er, ziju njl vcioruit, veel vervolgd, vond iu Parijs ecu S'cbuilpUa's, na uit Spinj.; en l tal .i' ts zi'n ver ireven. Nret zonder verwondering las ik in uw laatste nummer het ingezonden stuk van den heer Rsyne betreffende de loontoestanden ecz. in de bloembollenkweekerijen. Hoewel ruim 20 jaar iu dit vak werkzaam, heb ik nooit nocb door werkgever?, noch door henzelven onze werklieden als bollenjongens hooren betitelen. Daze geestigheid kan ik dus voor rekening van dan inzender laten. De duizende bezoekers dezer streek in het vooij sar moeten bepaald verblind zijn geweest door de schitterende kleuren der bloembollenvelden, dat z\j totaal geen oog hebben gehad voor zóó.'eel armoede Galukkig bestaat deze grootendeels in de verbeeldirg van den heer R^yae en in de opgeschroefde redevoeringen van eenige socialistische propagandisten. Ik wil daarmede niet zeggen dat de toe standen volmaakt' zyn, maar in welk bedrijf is dit wel het geval ? Wat arbeidsduur en gezondheid betreft zijn de toestanden beter dan in vele andere bedry ven. De langste arbeids dag in den zomer is ongeveer 11, de kortste in den winter circa 7 uren, gemiddeld ongeveer 9 Dit is voor arbeid, grooterjdeels in de bui tenlucht en rooit in benauwde ongezonde lokalen zeker tiet overdreven. Wat de loonen betreft wil ik buiten be spreking laten zoowel de hoogere loonen der losse werklieden, waaraan echter de risico verbonden is van eenige weken werkeloosheid by strenge vorst in den winter, als de trakte menten der werklieden die een plaats als meesterknecht bekleadon, doch alleen behan delen het loon van den geivoncn vasten werk man. Dit bedraagt hier in deze gemeente ? 8 tot / 9 per week, waarbij nog et nige bizondere voordeelen komen, meestal in dan vorm van gratis gebruik van grond voor cultuur van winterprovisie (aardappelen, boonen, kool etc.). O verwerk, dat meest in het najaar bij korter werkdagen voorkomt, wordt ex^ra betaald. In den regel treedt de werkman in dienst als jongen van 13 jiar k ? l 50 per week. Het volgende jaar wordt dit f 3 en verder p^rjaur f l meer, zoodat op den lee'tyd van 18 a 19 jaar het volle loon bereikt word. Indien zy niet te vroeg Irouwan kunnen zij dus b.v van 18?2") jaar een somme'ji overleggen en dit is bepaald noodig voor het geval zij met een ruim getal kinderen gezegend worden. Dan hebben zij zeksr moeielyke j \ren, waarbij geen verbetering komt (oor de oudste dezer kinderen verdieiiaten kunnen inbrengen, waardoor de toe stand natnur'yk zeer verbetert, en het niat zeldzaam is dat dan 's wekely'ks in een huis gezin / 20 a / 30 inkomt. Vergeleken bij de loonen in land- en tuin bouw in deze en nog sterker in andere streken van ons land, behooren de loontarieven in onze branche tot de allerhoogste, en dat is een belangrijke factor. Waar nu reeds honderde arbeiders van daar tot ons gekomen zijn, zou deze toavloecl nos sterker wordar bij een werkely'c coi il it. /';!fi indien onze werklieden georganiseerd waren en ia bezit van een waerstandskas voor eeaige maanden zou dus eon strike eenvo.udig een herhaling worden van het drama Van Heek & Co. Nu daarbij de prijzen onzer hoofdproducten door verschillende om standigheden gedaald zyn, zullen thans de werkgevers niet bizonder geneigd zijn tot coneessites, die eenigszins vermeden kunnen worden. Waar echter van een serieus dreigend cocflict in deze noch in de naburige gemeenten iets gebleken is, bestond er gaen directe aanleiding voor een optreden van den verzoeningsraad te Haarlem. O,'.gevraagde en opgedrongen be moeiingen vallen nooit in goede aarde. De algemeene bond van werklieden (die echter verre van algemeen is) deed zeker verstandiger zich voor het oogenblik te bepal&n tot een onderzoek in welke gemeenten de tarieven het laagst zijn en deze eerst op normaal peil te brengen, daarby rekening houdende met de plaatselijke omstandigheden, als woningkosten enz., waarbij zij zeker gesteund zullen worden door vele werkgevers uit de andere gemeenten. Is dit bereikt en zijn de toestanden dan gun stiger geworden om het algemeen tarief te verhoogen, dan eerst kan zulk een voorstel succes hebben, mits uitgaande van de werk lieden zelve. DJ fditen door den heer Reyne gereleveerd, zyn minder juist: l De vereeniging van werklieden zijn: n der vele vereenigingen. 2 De algemeeno vereenigirg voor bloembollencultuur bestaat slechts gedeeltelijk uit werkgevers en is dus niet het aangewezen lichaam on in deze besluiten te nemen. 3 Het niet verschijnen der werkgevers op deze vergadering lag in het feit, dat deze argelooze arbeiders sterk bewerkt waaen door i socialistische propagandisten buiten het bedrijf j staande, sigarenmakers enz., onbekend niet do eischen van het vak. Het verhaal der 0»erveensche deputatie is mij niet bekend, en past j goed bij de »b)l)erj inge»»''. Ik ontzeg den werklieden niet het recht om zich te vereenigen en te trachten de best mogelijke levensvoorwaarden te verkrijgen, doch laten zij hisrbij kalm en bedaard te werk gaan er; der, juister; tijd kiezen in verband met de toestanden in het vak. Wia hun anderen raad geeft, dost slecht werk, en zal zeker storm ocgsten waar bij wind heeft gezaaid. Lisge, 15 Juni '02, II. HE GHA.U-. B IJ 3 C II R I V T. Wel wel, da>>r heeft me na ineens do heer Da Graaf i int alleen de wanverhoudingen maar ook het dïtv.gend eoi tl>ct in de bloembollenkwefekerij weggebeafimd ! Da bloemiütwarklieden zijn g?en bG o'jongsns, Ii8t vak is gezond, hst loor.tarief behoo/t tot da allerhoogste in dezfi (dwz. in de land en tuir.bouwbranchc) on a's ze n» hun streven naar lotsverbsleririg maur openbaren op de wijje als mijn aanvaller dat omschrijft en wen1 schelijk acht, dan is da goois hsür Ds Graaf zoo weU-illund ITI den werklieden niet te j o itzegg;'n het recht om zich te vereenigen ! i Hoe vïiendoly'k ora een. door de Grondwet verleend en gewaarborgrecht nog eens genadiglijk fj erkennen ! Vergun me echter een paar opmerkingen. 1. In Hiarlem en omstreken is de ber,aming bollenjongens zeer algemeen, tot 't dreigend conflict doet die titel echter niemendal af en als de heer De G alleen in aanraking komt met werkgevers die hun personeel behalve een behoorlyk loon ook een behoorleken naam geven, welnu, dan doet me dat pleizier om zy'' entwil. 2. Over den arbeidsduur of den gezond heidstoestand werd door mij niet geklaagd, wat de heer Da G. daaro.er meedeelt is dus niet ter zake, is dus onnoodig frarje. 3. 't Is helaas maar al te waar dat ten plattelande in menig opzicht de loonstandaard ellendig is. Doch is 't geen zondige dwaasheid om de eigen wanverhoudingen te vergoelyken door op even erge cf nog erger toestanden te wyzen ? Hoofdzaak is de vraag of 't loon der bioemibtwsrklieden een menschwaardig bestaan waar borgt en ah de heer De Graaf die vraag bevestigend mocht beantwoorden dan bestaat er bij ons over de q laliücatie menschivaardig een diepgaand verschil van meenirg. In L'sse zijn de bloemistwerklieden blykbaar gelukkiger dan elders. Dad: bedraagt 't loon zooals hier boven wordt meegedeeld 8 a 9 gulden per week beneyens veisjhillende voordeelen, hier is 't ook 8 a 9 gulden, wat er r,a afirek van de vrij aanzienlijke huishuur overblyft is (vergeef me de afgezaagde uitdrukking) te veel om te sterven maar te weinig om te leven. En in menig dorp in 't bollendistrict is 'c nog minder. De werklieden mogen zich niet laten opruien, by hun streven naar lotsverbatering moeten ze allerlei dingen doen en laten (sie hierboven). H je vaderlijk ! Maar vragen de werklieden om loonsverhooging, ze krijgen geen antwoord vragen ze om een commissie tot onderzoek der grienen, ze krijgen geen antwoord vragen ze mondelirg, vragen ze schriftelyk, vraagt de vakvereeniging, vraagt de verzoeniugraad ... de bollenkweekers hullen zich in plechtig zwijgen. DJ pers mengt zich in 't geschil, gewezen wordt op de klimmende verbittering, op 't dreigend coiflict en nu komt eindelijk de heer De Graat' met 't advie* dat de arbeiders bij hun streven naar lotsverbetering »kalm en bedaard te werk moetan gaan en den juisten tijl kiezen in verband met de toestanden in 't vak." Ja ju, nu moeten ?.e zoet wezen, maar als er van den winter 3 voet sneeuw ligt dan moeten ze eens komon praten ! 5. Tegenover het herhaald en waarlijk niet onredelijk aandrirg'm der worklied^m betoonden de werkgevers den grootst mo»dijken onwil, die onwil gluurt ook om 'thoekjq van haast eiken regel in 't schuiven van den heer De Graaf, 't h te hopen dat 't niet ZOOMT ntott kumen, maar als aanstonds op een voor de bloemboller.taelt kritiek oogenblik onverhoeds het dreigend coifl.ct scherper mocht worden en een ontzaglijke schade wordt aangericht, dan zal het bloembollenkweekersgilde kunnen verkhran : we hebben 't zelf gewild. RKYNE. Coöperatie. Als voorstanders van coöperatie hunne conclusie'» trekken, komt ook onvermijdelijk het volgende: «Alsdan wordt een groot aantal itrproductieve personen pnnoodi?." Men wil dus af schaften een heirleger dat staat tusschen den producent en consument dat leger staat niet te velde, maar bevindt zich in de groote steden. Het wordt genoemd «collegialiteit" zooals in de 3tad de ne neringdoende den anderen dito onderhoudt; alsof' »de stad" louter uit winkels bestaat; vooral de eetwarenwinkels trekken des ccöperators-aandacht, alsof'de honderde andere consumptie artikelen niet even goed, ja soms nog eer de aandacht ver dienden om naar hartelust te ccüpereeren. Vooraf een woord aan de winkeliers. Et1 zijn gekomen bloeiende ci.operatie's »Eigen Hulp" en overal waar ze zijn, hebben zij niet geheel en al overwonnen, doch hebben het arbeidsveld moeten deelen met de bestaande zaken ; dood-concurreeren komt zelden voor zonder bij-oorzaken; slecht beheer, finan cieel onvermogen, wangedrag of wat ook. Waarom dan altijd zoo in 't harnas tegen de coöperatie? Gs kunt niet ontkennen dat liet is de toepassing van «Eendracht maakt Macht"; welnu pas het voor u-zelf' toe! Een ccöperator als de geachte heer Mansholt van onlangs, zou de kip willen slachten die de gouden eieren lejt. De «stad" heef t haar winkels noodig of' er te veel zijn is een andere kwestie maar noodig zijn ze. Zij zijn de distributors (verdeelers) niet voor n artikel, maar voor honderde, ji duizende artikelen. Voor n artikel, sigaren, schoenen, horloges, gaat »rnen" graag naar een specialiteits-witikel, maareen mtiuusj^ van-alles zooals een 15 itirton of' zooals de Gvand Bizar Fran/iis hebben ook recht van bestaan op utiliteitsgronden, zoowel 't een als 't ander sluit zich aan bij 't groot steedsch leven : haastig Ik heb nooit gereisd, maar gehoord en gelezen, <iat in alle groote steden «haastige spoed1' heerfcht, ds winkels in steden moeten vooral haai-tige, gr-jaagde menschea bedie nen. De voorvaderlijke tijd vati op ioen voor de winter is voorbij, sciiaarsclite in eenig artikel ia aliijd tijdelijk, de winkels in de steden zijn geworden, de provisiekamers voor de opeengfchoopte mengchen, dij niet dan bij uitzondering in huis halen wat ze eiken dag uoodig hebben. Als de producenten coöpereeren en hunne producten «en rua-se" naar de steden zen den, d'ieti ze wijs; maar als ze deconcentratie van 't bedrijf te niet willen doen en ieder af zonderlijk expediëeren, incas&eeren en al de beslommeringen en betalingen doen moeten daaraan verbonden, spannen ze het paard achter ,1e wagen Zie naar de Amerikaansche <rnsts". Er is nog meer. Wij winkeliers ia de steden zijn zóó sitik ! O, ja, de gouden tijd is voorbij, diu pr;i.a!jo kennen we: vroeger eindigde een kruidenier als rentenier; dat is over en bohot-fi ook niet, als hij maar aan de ko^t komt is hc;t a! mooi. zij het dan ook als niet produce<?!et:d tusEchenpersoon 't Heirleger win keliers wordl. aan den gang gehouden door fabrikanten en andere groot-voortbrengers; ze hebben ons noodig! wij f pelen in concur rentie d'een tegen den ander uit, zij geven ons crediet, zij geven goederen iri depo te betalen al? hft verkocht is en ruó voort. Vecht daar r.ou is tegen! Soms adverteerfeeen firma a!s aanbeveling: direct, ran de fabriek, of men noemt zich »Versandhaus" de handel negeert ze lijkt het wel, want het sporadische van die zaken blijft; het geeft te verstaan, dat eerste firma's, concurrenz fahig, beter opschieten met een zeker aantal 2t) hands- en detailkooplieden. Resumeerende kunnen we dus ons betoog samen vatten in dezer voege: de stedeling wil winkels, de winkelier komt aan dien wil te gemoet en hij wordt gesteund door de n ieu were productie wijze, die liefst groote hoeveelheden verzendt, ergo zijn er in de steden improductieve tusschenpersoneu. JAN EVERS. N. l, Armbestuur, Aan de Redactie, Napleiten, schryven over een reeds besliste questie is geen opwekkend werk, maar opko men tegen een onrechtvaardige voorstelling, dunkt mij, plicht. Nu geeft uw gemeenteraadsmomentopnemer Secans eea onrechtvaardige voorstelling, waar by naar aanleiding van de jongste questie tusschen gemeente en N I. Armbestuur het woord citeert: »Die E'.rche hat einen guten Magen". In een der vele ingezonden stukken die, toan de zaak aan de orde was, in het Handtltblud verschenen, vind ik het ontoepasse lijke van dit citaat duidelijk aangetoond. »Er ligt iets rechtvaardig» in het denkbeeld, dat de kerken, restitutie van de gemeente ontvangende voor de verzorging van hun arme zieke lidmaten, daarvoor niet hst volle bedrag ontvargen, hetwelk een arme zieke anders der gemeente kosten zou; omdat de vervalling van hun wensch (<\\ behoort deze om der verdraagzaamheidwille geëerbiedigd te worden) ten i-3 decentraliseerend werkt, (en 2 s aan de directe controle der gemeente, die het geld geeft, ontsnapt. «llasr welke grondwet Bchrijft voor, dat de veer, die de kerken moeten laten juist 40 pCt. (60 et. van de / l 50 verpleegkosten per zieke per daj) van den kostenden prys moet bedragen. Waarom zou 25 of 20 of' 15 pCt. (als uiterste grens benedenwaarts) onvoldoende zijn ... Da gemeenteraad stelle dus een percentage vast, hetwelk de kerken minstens op den kostenden prys zullen moeten toeleggen." In het betoog van Seca..s, als van anderen, verschynt 't is zonJeiling het cjjfer 90 cent als een dogma, een heilig getal, niet bediseussieeerbaar. Intusschen scheelde het slechts l stem of f 1.25 ware bij eerste stemming door den ge meenteraad aangenomen en het was de heer Wiersma zelf, later de felste beetryder van elke toenadering, die eens in een aanvechting van vradelievendheid ?110 had voorgesteld. Laat my, orn zoo kort mogelyk te zijn, n>ijne meenirg, afwijkend van die van S:cans, ia enkele stellingen formuleeren. I. E>n I.r. Armen-Ziekenhuis vindt zijn bestaansreden in een geestelijke behoefte van zyn patiënten. II. Het is goed, dat de kerk een deel der gewone verplegingskosten drage. III. H^t overgaven der ziekenzorg door het N. I. Armbestuur aan de gemeente was een daad van wanhoop, sproot niet voort uit de loochening vaa de behoefte in I aai geduid. IV. Het tegemoetkomend ontzien van gemoedsbezwaren is een mooie, een eerbied waardige traditie van Hollands openbare be sturen. III en IV vormen te zamen het zedelijk motief tot het weder openen der onderhandelingen. V. Hoe men de toegestane subsidie van / 12000 noeme, is onverschillig. Zoker is dat die som niet reikt tot vulling van het tekort, dat jaarlyks, hoevele jaren reeds, gaapt tusschen hetgeen de gemeente voor den Isr. armen ziake betaalt en wat deze aan gewone ver pleging kost. VI. Eerst indien de gemeente meer dan / 1.50 per dag zou vergoeden, zou er een redelijk begin van een aanleiding kunnen ge vonden worden om te gaan praten van een skerkmaag". SIKUS. Stormteekens, Het artikel van den Heer Reijne dat onder bover staanden titel voorkomt iu een vorig nr. van dit blad, lokt uit tot een heftig verzet, maar ik heb ge m tijd en nog minder lust ora te gaan debatteeren over economische kwesties met iemand die blükbaar slechts deéoezjjde en dan ook nog de Iwrtenzyde beeft bezien. Oin zijn gezichtskring wat te verruimen beveel ik hem aan de leiing van de door mij vertaalde brochure van den hoogleeraar Oiicken : Wat zegt de staathuishoudkundige wetenschap over de beteekenis van hooge en Inge graan prijzen voor de volkswelvaart ? (Amsterdam, S L van Looy) Hij vindt daarin tal van uitspraken van da meest gezaghebbende staathuishoudkundige scbrijvers der laatite drie eeuwen over de kwestio die door don beer K?ij; e zoo vanboven-af wordt behandeld alsof Maltbus, Adam Siiiith, Ricardo, Cjrey, von Thüien e. a. nooit hebber, bsstaan en nagedacht over dergelijke ingewikkelde sociale vraagstukken. Ik heb vooralsnog de verwachting dat hij daarna een iets minder hoogen toon zal aanslaan en wat minder «wegwerpend" over de protek! tionisten zal spreken. ] In dit gftval zal ik hem, zoo noodig, dienen van antwoord; in het verdere geval zeg ik, i met jiffrouw Stoffel: »laat 'ra praate, welja!" W e s t p o l d e r. D. R MASSIIOLT. Inspecteurs voor het haven- en dokbedrijf. Naar aanleiding van een stak betreffende bovenstaand onderwerp, voorkomende in uw blad (No. 1302), dat mij eerst beden or.der oog-*n kwam, zij het mij vergund, hier volle digheidshalve op te merken, dat behalve de door S. genoemde vakvereenigingen in deze bedrijven, ook door de Kamer van Arbei l voor het baven- en dokbedryf alhier (en wel op 10 September 1901) tot den Minister van Binnenlaii(ïi>che Zaken het verzoek is gericht, tot instelling van een Rijksloezicht op htt laden en losson van etoom- en zeilschfeper, waaraan later (op aanvraag vsn den Minister om verechilleiide inlichtingen) nog is toegevoegd de wensch der Kamer, dat de inspectie zich ook zal uitstrekken over buitenlanilsche- en binnenschepen. Amst., 10 Juni '02. ED. PHILIPS,