Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 3306
te vertrouwen zjjn «oor de waardebepaling ?
M|j dunkt, HMD.
Goud in 0?ery'8ell Ja, inderdaad .... maar
volgan» bet rapport door den hoqgleeraar ain
de Polytechnische, school dr. S. Hoogeweiff,
aan den min. T. waterstaat uitgebracht, zou
exploratie en exploitatie niet lootten d kannen
Z§B. Het rapport is zaskryk eo overtuigend
gesteld. Het is goed dat dit bekend is.
«Oudernemende" lieden mochten eens willen probeeren
eek hiervow een g»ad-m py op te richten.
Als zulke kloeke i ziet aanmelden, be
wondert dan ban «mderaesÜBgegeeBt, zoo ge
wilt, met woorden maar houdt uwe handen op
'uwe zakken.
3 Juli 1902. D. STIGTBB.
WIMMfrtltHMIUtMHMMillftHIlUJMMUMIMIIIIIMmflM
Fry<ike Sa,iufen, roei pia&oliedirg.
Foarste Samling fen T. E. HALBERTSMA,
Ljouwert, Meyer en Schaafsma.
»Br kunnen rooit te veel Friese zangen
kanen" ie 'en vaar woord WMI mr. F. J.
Troelstra, toen hij nog vooral bekend was als
de dichter Pyter J«Ues. En op die wsorden
beroept zich de uitgever van de bovengenoemde
x»9 (e Leeuwarden uitgegeven liedjes. Nu, ik
voel daar veel veor: de zang, bet eenvoudige
volksliedje bindt de mei se n die het samen
zingen en doet bun zich meer 'en eenlteid
voelen. En d«n doet bet er eek weinig toe,
waar de wijze vandaan is, als hij maar inslaat.
Aan dat doel beantwoorden nu uit deze 6
ten minste twee: It famke ut WttterJan,
waarvan de mnzwk en Its-satilje, waarvan de
woorden van Halbertsma ry'n. De wyze van bet
laatste is bet opgewekte >a vi»gt anspour 're
heurev'x", Er is noch n ontleende wijze in:
De iere simmermoarn, dat in de «L-ederschatz"
te vinden is. De woorden er bij zijn 'en
beschryving van de vroege zomermorgen; zoals
ook 'en herfstliedjs de komponist heeft
aangelokt tot lijmt en in dat zachte,
eenvoud''ge of ook wel vricndelik schertsende zit
de kreeht, duet t n\j, van dese komponist;
als men ten mitste op dit zeetal meet afgaan.
Een toch, FryJce Frtfdom, by 'en krachtig
krijgslied van dr. E. Balbertsma uit de tijden
van de Bslgiese opstand, kliekt my' mat toe
en ook uit Us Keninginne had ik naast de
welluidende vriendelike wijze zo graag de
forse toon van nationaal zelfbewustzijn horen
opklinken. Neem het oude Friese volkslied,
ook 'en Duitse wyze trouwens, maar wat pakt
die dadelik; neem het Transvaalse van M (-j.
v. Rennes: in eens heeft ze j o; neem, om bjj
Friese muziek te blyven, het nieuwe Friese
?volkslied van L. Dokkum (Goets Liederboek
van Groot Nederland Hl), daar zit geestdrift
in. Nu is het dwaas natuurlik om iemand te
yerwyten d*t hjj zich b\j vocrkeur bezig houdt
met zachtere stemmingen, maar in nationale
liederen stoet kracht, moet vaar zitten, wil
er geestdrift van uitgaan op feestdagen of in
tijden van gevaar. Ea toch is 't wel 'en aardig
KiDinginneliedje l
Ik hoop dat dit zestal gevolgd mag worden
door meer; waarom zouden we ook niet 'en
eigeraardig getict* Friese muziek krijgen, zoals
we nu toch ook al weer 'en Nederlandse heb
ben. We hebben toch ook eigen huisvlijt,
kunstnyveiheid en letterkunde. Friesland is
klein, maar Nederland ook, vergeleken met
Europa. 'En eerste vereiste is echter daarvoor
dat datgene, wat er uitkomt, wordt aangeschaft
door de zangverenigingen waar het voor be
stemd is; anders durft geen Friese uitgever
ook cp muziekaal gebied meer iets aan, net
zo min als op letterkundig nu al.
Haarlem. J.B. SCHEPERS
Gods hulp en kaar do l, feestrede, op l
Juni 1902, by gelegenheid zijner 40-jarige
ambtsbedieniDg gehoitdep, door JEE DE
VRIES, pred. bij d« doopsgez. gein. te
Haarlem. Uitgave van II. D. Tjeenk
Willink en Zn.
Een toespraak taar aanleiding van 2
Titnotheus IV : 17, waarin de welsprekende
karselredenaar een terugblik slaat op de afgelegde 40
jaren, in welke by' achtereenvolgens te Graft,
Krommenie, \Vormer?eer en Haarlem bet pre
dikambt vervulde. Warme daikbaarheid naast
gepaste ootmoed spreken uit dit woord,
sar:frekkelyk door zyn eenvoud en vromen zin.
Zij het den gchryver gegeven nog veel te
mogen doen aan den arbeid, die zoozeer zyn
liefde beeft!
F. W. DKJJVEK
Stad Kortrijk.
NATIONALE FEESTEN,
op 17?21: Augustus.
Het comitévoor do faesten hij gelegenheid
van het a. s. lettsrknndig corgres te Kortiijk,
schrijft ons:
Binnen twee maanden vieren wij het zesde
eeuwfeest van dan Gulden-Sporerisiag, die het
latere ontstaan der Nederlanden van Belgi
en Holland mogelyk maakte.
Vciksstoet, vaandelfeest. onthulling van het
gedunkteeken en uitvoering van vader'andsche
liederen op Zondag 17 Augustus, in den nanoen.
Duizenden en duizenden uit Vlaanderen en
Brabant, uit Umb"rg en Zeeland, uit heel
Nederland moeten in den stoet verschijnen en
lucht geven aan hunne stan fi .T hei d.
De maatschappijen gelieven hunne bytredirg
te zecden, uiterlijk vuor 31 Juli aanst/umd?,
aan den heer Dautreligne, bureeloverste ten
Stadhuize. Daze zendt ook alle gewenschle
inlichtirgen.
Het gemeentebestuur looft meer dan 2000 fr.
premiën uit.
Bovendien ontvangt iedere deelremende
maatscbappy een kunstdipïoaia.
Ns den volksstoet, on G nron, wordt de
faestcantate van Ta. Ssven en K-wel Mestdagh
ten gehoore gebracht deor 1000 uitvoerders.
's Anderendaags doorkruist een historische
stoet do eiraten der stad.
H-t naehtfeest op Groeninge zal schitterend
?wezen.
Vuor hor, die gaarne op denzelfden dag naar
hni= keeren, zullen er late treinen in alle
richtingen vertrekken.
Nederlanders, allen op naar G:oenirge, naar
Kirtryk l
Da wereld mag weten, dat wij trotsc'a zijn op
ons verleden ; dat wy onze duur gswonneu
hou en trouw willen bewaren.
liet Cotnitdt.
HE1TSJES
De zusters,
Sc'aets van A. GABES.
Hè, Toni, ik ben zoo moe! Gaan we nog
niet gauw slapen?"
De aangesprokene knikte even met 't hoofd,
zonder op te kyken. Gebukt over 't
borduurraam volgt ze met gespannen aandacht de
regelmatige beweairgen van de rechterhand,
die telkens 'n bonten zjj'en draai trekt door
't glansend satijn. Eindelijk, na een diepe zucht,
houdt ze op.
WaUy bu'gt zich paar luw euster.
K«ap su-je -iat je bent! Uit niets, leHerlyk
nit niets, maak je een smaakvol kunstwerk l
Erg jammer, riat 't voer vsewcden is. Hoeveel
}*. nu voor dat werk ?"
Toni lacht even. Een hsel weemoedig lachje
Misschien zes mark. 't Kan ook zyn zes
mark vijftig. Dat is dan juist genoeg om wat
lint en witte nieuwe bandschoenen te koopen
voer de soiree bij de von Astem,"
En machinaal steekt ze een witten zyden
drasd door de naald.
Ja, 't wordt vreeselyk slecht betaald I My'n
sering«ntak zal ook niet veel meer opbrengen,
en daar zit ik al volle drie dagen op ! Dat
papa ook zoo zuinig is met ors toiletgeld l"
\ch Wally zeg dat niet! Papa kan niet
anders. Je weet Eberhard .. "
Zeker weet ik dat l Ja, die broer-luitecant!
't Is altijd zoo geweeftt. Van klein-*f zyn we
't gewend geweest hem als de hoofdpersoon te
beschouwen. Hij speelt den baron natuurlijk !
Wat aija voor hem zes mark ! Zes mark,
waa-voor wy dagen zitten te werken? Eén
avonduitgang kost hem 't fiendubbele. Dan blijft er
voor ors natuurlijk weinig mefr over!"
Een drukkende stilte volgde op die woorden.
Op en ceer gaat de naald, heen en weer
trekt de zijden draad door 't glansend saty'n,
k'aakt de schaar; zacht glanst het goudblonde
glüigescheiden haar der oudste onder het
lamplicht, ble k, ernstig en Simal ziet het
fijigeteokende meit-japgezicht er uit.
Zeg Tooi, vertel 'es, wi« Iwwaerj er morgen
op ie verja*rdas ?"
Och Wal'y, wat 'n oizin-vraag ! Dat weet
je toch ; Erna, Marga en Leontke."
Ei Lisbeth Bauer ook ?''
Toni trekt verachtely'k de schouders op
Die ? N«en die past er niet bij. Sedert ze
in een winkel werkt, heeft ze zich voor den
omgang onmogelijk gemaakt. Ten minste zoo
goed als ! Ze kan daarbij ook pas na acht uur
kamen; dat stoort, en valt vreeseJyk op !''
Maar ze verdient goed geld, Toni! veel
meT dan wij !''
Dat komt er niet op aan l Maar iemand
uit een wir.kel past niet in onzen krirg."
Wij zijn au fond toch dok niet vele
meer als werksters l"
E<;n blik uit de gronte dotkere oogen der
zuster doet Wal'y verstommen. Hemel! Dat
was een antwoord! Hoe feoel en voornaam
hoe trotsch hadJen die oogen baar terecht
gewezen !
Zj zwy'gt beteuterd. Mjar sperlig komt haar
vroolijk temperament weer boven.
Zeii Toni ik weet wat !"
Wat dan?''
Toen ik van mo'gen in Ebsrbard's kamer
stoelen en consoles afstof e, viel ik bijna over
een car'onnen doos die heel onhandig tegan den
muur stond. Ik nam h'm op, dee 'm open
ea Toni, zal ik 't j? zeggen wat. er in lag?
Naea ik zal 't geheim liever tot morgen
bewaren !"
Z«g 't gerust Wal'y ! Wil }*. me werkelijk
doen gelooven dat Eberhard een verjaarscadeau
voor me bad ? O, dat zou wel voor de eerste
maal z\in l"
Ze klinken hard en bitter, die woorden.
Toch, Toni! Ei) r;ii maakt hij al zijn ver
zuim wep.r goed. Je zult zien. O, zóó iets
moois! Wanneer jij niet m'n goede eigen Tori
waait..."
Nu zeg 't dan maar!"
Een Yossenboa, Toni! G mdbruin met glan
send zijzs.cht haar en een snoetje zoo schat
tig ! om zóó te zocren ! Als ik me voorstel
hoe mooi die boa jiu staan zal en hon 't j 3
flatteeren zal bij je licht lakensch costuum ! . . .
Wat zal je er gedistingeerd uitzien,
ongenaskbaw l''
SeJert drie jaar m'n ceni'g galacostuum !
Ik weet rauwelijks hoe ik 't weer een bectj;
zal varieeien ! Ik zou onderlueschen wel willen
weten voor hoeveel Kborhard "
Nu 'uistor eens, Jiirasal is hij bijzonder
royial geweest ! De boa kot' minstens 50 mark.
En hij is ecb; boor, dat heb ik dadelijk kunnen
zien want voor zoo iets heb ik oog ... Zie
zoo!... X'.i moet 't uit zijn, Toni. 12 uur !
An 'ers is m'ii javig zn-jo morgen orgen'etba ir'.''
En Wally t pernt baar riaaH, virgerhoed on
schaar uit de hand l?gt bot werk tussch.'n den
l>nnen doek en rekt ba<r armen boog in da
lucM. uit.
Gjdclar.k ! mnrs.e,i is 't f;cstdag. morgen
wordt er r,k-t gepikt' Toni, ik vkd dit rog
't heeri^kste vsn je f.eelcn vcrjaan'a^. En de
voi. .. die n1-"g ik tüi'h óó'ïwel 'o-van je
lecnen ? Ja '? Morgen . .. vani.cer ik naar cie
piano'es «a ?"
Tori ?.ict h;ar iriooi ?uvj> ;'ftt zoo lief vleian
kan o'-idoi zoekend aan. c i zacht viaa.]t ze:
\Vaarnra maak jij je al ij d zoa graag raoi'i
voer die p'Mioltssen, Wal'y V"
Hè, wat een vra^g Ton ! Wavora zou ik
me vo">r dk' leasen niet mooi mo^enaanklnedei;?"
T i;;i zwijgt, fiaar gtJa-h!en ga'ii t^rii;,'r;t.ar
e'nfgo j «ren g<;!.;o'e;ï, i;a';r haar t-igcn
kifid.-chbeid. Ais in een droom ligt ds \ijii reeds achttr
baar . . .
En zacht k'a'.gt een s'em in haar bir'.r.entie :
AU'c-er o o c jiar vjo;l)ij... voor iue!.i, voor
] i,iLmand ! . ..
iJj VB'J ;arJag is vüctbj.
1)3 feiicittereiida keuris. en d'e de vljf-Ji
twintl.jvirige Jjchicr vaa rr.aj-or von Seeie'dt hun
gelukwenachïA zyn koiaiMi avabiedsn, bclilijp.
reeds lang weer af-.cb^i-.l gouiruen. Kr lag o'a
kon Ie kuis sternailn^ in 'c ar;d.TS 200 p-ettigs
tkuis, dat ten ong&l?.o'.igea vroolyki luon
nkit mügclijk was. Ieder v.a: duarou blij i'.'i uc-n
kwartier.j: wter te kiwncu heengaan.
I)d tt/c-i znsicrs zitten wer-r gebogen o.-or
haar band.ve-rk. Xog een andtra gast zit bij hï'n,
ten, u-e nüar ze!ii°n ko"..!, lui'o.-ant Ebirha,-,!.
lüj «ast zwijgend by' de ta'c! mei ca icar.x ?? T.
r-eonit jjtdac.liU'loos 't ee Q s-oorwerp na 't ar,d?:-re
in do ''iiaiid. Niets ean kloii igheden zijn 'r.
j B j de voii Sa icld'a giMt 't niet a's vaor;-aam
gioote ca'.eat.x te ortvangeL ; er k Ie kïe'jie
1 Ucn'U'.j wa-ur. vol,io::rn.le. Een dj.-.-jij po.it
papisr, een ll.-Sv-l.-ji o:i;"ur, van de moeder een
i'-Tilivlii--!^ waarvtu cSeopat'gcwerkto
vc-rt: lïcii van mcr.ig
moeily'k uur. Van Wally een deeltj? Eagelhorn, van
Eberhard een doosje bonbons. Daarnaast nog
een paar kleine handwerk j 33 van vriendinnen,
dat is alles.
Toni's gedachten doorleven nog eenmaal den
dag van heden met al zy'n bitterheden, z\jn
onaangenaamheden en zyn stormen. Waarom
h»d zy' zich tocb eigenly'k zoo op haar ver
jaardag verheugd ?
's Morgens dadelijk, had haar reeds ie;s
teleurgesteld ! Van vader bad ze zoo vait en
vurig gehoopt een avondjjponneJjs te zullea
krygen, of anders tenminste een nieuw
wande'costuum. Maar toen mama hair ter z\jde
nam en fluisterend zei dat papa haar een
mooi kleed zou gseen, maar later pas... dat
hij er nu 't geld niet voor hai liggen" och,
toen had ze wel dadelijk begrepen dat'c cadeau
alleen by den goed in wil zou blijven, zooals
altyd. E")erhard'ai bonbons was eveneens een
teleurstelling g;bleken... Wat had die Wally
toch verteld van een mooie boa?
Toen was ze toevallig bij een heftige woor
denwisseling geweest tussenin papa en Eber
hard. Altijd dat oude lied van spelen en schul
den maken I Ei terwijl de broer in zijn kring
van kameralen bij wy'a en kawten halve nachten
doorbracht ? en 't vaderlijk geld verspeelde
zat zy met haar zuster te pikken om
een paar handschoenen l
'c Kan niet anders, papa!" had Eberhard
op zyn vaier's aanmerkingen gemaakt, k k»n
me onmogelyk buitensluiten. Zoo'n klein kaart
spel, wat is daar nu aan ik verzeker u,
't is heel onschuldig ! Gisteren had ik toevallig
pech, den volgenden keer win ik 't tiendubbele
tersg."
En de vader had gezwegen.
Dacht hy wellicht aan z'jn eigen
luitenantstyd, ea aan de oude spreuk, dat sedert
oiheugely'ke tgden dobbelspel en soldatenleven bij
elkaar hoorden ?
Aan tafel was At conversatie heel traig
gegaan. Niemand deed moeite om er den gang
in te houden, men rprak over de gewoonste
eiken dag ii gen ook ter wille van den
oppasser, die 't eenvoudige maal met de hem
motielijk gile-rda grandezza serveerde. Ilrj
moest voor de aanstaande soiree gedrild worden!
Op 'c namiddag koffie- uur waren verscheidene
familieleden verschenen, onder hen (ante
Johanna, de gevreesde, hartelooze bewaakster
van de eer der famlie, vooral waar't de
vrouwelyke leden betrof! E i de plooi tusschen da
oagen voorspelde niets g?eds ... Al gauw kwam
dan ook de oorzaak van haar ontevredenheid
voor den dag.
Zij had Wal'y vandaag, met de muziekrol
onder den arm, in de Kö.iggui/zerstrasse gezien,
in gezelschap van een jwgmensch.
Een pijnlij'-e ondervraging volgde.
't Resultaat was dat Toni de opdracht kreeg
haar zuster niet meer allen te laten uitgaan,
geen enkelen maal meer ! Waüy was woelend.
Wat w»s daar r.u in, wanneer zy den broer
van haar vriendin, den jongen Frans Bauer, op
straat ontmoette, en een eindje met hem op
wandelde, altijd pratviide over de zu ter ? Al
was hij maar een eenvoudig bo:kbouder bij een
bankier, 't was toch een nette, fatsoenlijke
jongen ! Zou men zich ook zoo uit z'r humeur
hebben getoond, wanneer 't graaf v. Western
was gewacst in plaats van Frans B.vuer?
Waarschijnlijk niet. Ei die zou haar tcch nooit
trouwen ea Frans nè'.
Ken gro.r >e:'^r^..- i.Jiar ouafharkelijiihei'1,
naw een nutti', vr\; on werkzaam leven, coaakte
zich van 't jonge u.-sisje meester. Wa*. benijdde
ze haar vriendin, de eenvoudige winkcldame l
Foei kinderen, weest toch niet zoo vervelend
vlijüg! De armen van Berlijn zullen er niet
c p verminderen door je aantal gewerkte kus
sens en dekjes ! Hoaveel bazars ten besteder
armen" wil jullie nog gelukkig maken met j>
bezendirgen ? Eberhard zei 't langzaam, met
een spottend t cbj<s. Daarby sloeg hij opmerkzaam
de gestalten der bvide zusters gade.
Toni's smalle, slanke figuur met de stijfrechte
houding, 'c bleeke, eecigszins trofaehe gelaat,
't glad gescheiden blonde haar verschilt
opvallend vaa 't jonge, half ontwikkelend
figuur!j3 vaa Waily. En daarraast ry'st een
ander vrouwenbecM voor hem op: Sa^cha
L-jïica... Hij iet de elegante verschijning in
't nauwsluitend tlawee'.en kleed voor den groot, n
hoekspieg. l staan van haar tmaakro! gemeubi
leerd salonnetje. Mft 'n lichte gratieuse har.d-,
beweging brergt ze baar co ffure weer in orde,
dat door zijn hartstochtelijke omarming wat
los is gegaan en daarby lacht ha;%r kleine roovid
met d« kereroof'e lippen zoa vol chartnu l . . .
Oahoorbaar komt hij van achteren op haar too,
beft zijn handen omhoog ... en een
£,ou.lbruine, glansend zachte vos-sorboa valt op haar
schoulers. Z;j geeft even een hoog gilletje, half
van vreugde, halt '-an fc'irik. Dan ku-t ze wild
hem?' Naen ! h.vt rose lachende bek j 3 van
'c beestje dat met z'i^n kleine wilt e (a'jrtjos zoo
verïroUïveUjk op baar bo zam rn.it... Telkens
en telkens duikt :.e 't vofsenkoj j i weer op
nieuw op haar lippen ... En daarbij ti.iihtcrt
ze: mijn l e.;<J, goede, cenigs vriei d !
l'iberhard s'aat j'Iot eling op. Xu : 0;, bij da
bsrltmiring aan 'i gi.b urde van gisteren avond,
ja'gt 't blord hem sneller d oor de aderen.Zon
er esn va;i zijn r.'ii'tn '»i\ staat zijn zoo'n
vreugde td vocltn '.' Toni ? Kooit ! Wal'y ?
Misschien. Ma:.r o'k zy htaat reeds onder dtn
lïriik van een goeds opvocdir.g, die zxj
'tjeiwerschirg als ecrntc geb>>d vnor.schrijfi
Werf ! AVejj ' iloe vürvetunil en saai is 't liitr !
L'ii'ii' bij Si.c.lia is l.v.-en, gc.'oel, icnipjraüient !
Opgewonden ga t hij been.
Wai'y richt zich op uit baar gebogen hou
ding van wfrkc .
Iv>eruiir.l kin tutli ?.?rrschrikkelijk verrcl ni
zy'ii, vind je iiot Toni?''
'J'oni knikt van j t
Hap v,"i''l;e,!f-n z;.; z'cb op nioii v inbair we;k.
K i onvtriuoeid glijilt dj naald door 't g'an
bos'id sa'ij u
Franciscus denkt. Wat de geestverwanten van
de Eedactie betreft, dezen zullen op dit punt
wel zeer uiteenloopecde denkbeelden hebben,
en daar ik alleen van sommigen onder hen
daaromtrent de opinie weet, kon ik geen
and are uitdrukking bezigen.
Wat nu de kwestie zal ve aangaat, dat Pastoor
niet anders kan oordeelen dan hy' doer,
spreakt van zelf, doch hy zal ook beseffin,
dat zyn argumentatie my veeleer bevestigt in
mijn meening, dan dat zy my zou doen wan
kelen. Jaist wat hij aanhaalt ait den
Cafechismus van het Concilie van Trente sub 3 is
het groote punt in kwestie en ik houd vol,
dat het daar geleerde in tegenspraak is met
het Caristendom, gelijk alle ascese
DJ aanhangers der Hervorming hebben zich
tegenover da R C. Iv<?rk steeds gerechtigd
geacht op de Sebrift zich te bsroepan en zy
beweerden, dat han leer geen revolutie maar
n formatie was, dus terugkeer tot het
oorspronkel\jke Christendom. Daarover de dabatten te
openen zsl wal onbegonnen werk wezen en
men mag allerminst van Ds Amtti-rdammer
verlangen, dat zij daartoe hare kolommen zou
openstellen. Ik constateer alleen het feit en
handhaaf mijn recht alzoo te oordeelen, op
grond van al wat er in by'na 400 jiren te
dezen aanzien is geleerd en gedaan.
Wat de geachte schrijver daarom vermeldt
uit Tüomas k Ksmpis of uit andere schryyers
heeft geen vat op mij.
Voor my' is Christus »de Koning laraels",
een naam dien Hg zelf zich heeft laten toe
kennen, en om die uitdrukkirg te verstaan,
heb ik mij te wenden tot het Oade Testament,
opgevat in den zin waarin Christus dat wilde
opgevat zien. Het O. T. nu is beslist niet
ascetisch en indien de R C. K?rk dus een
ascetischen Christus predikt, heeft zij het Isra
litisch element in het Christendom eenvoudig
voorbygezien. Pastoor Kaag dost daarom ook
geen moeite om Gathsemar.e te verklaren, of
de verheerlijking van het kinderlijke tot haar
recht te doen komen, daar by' den bloeity'd
van het Caristendom j'üst zoekt, waar het m. i.
«iet ta vinden is. Van zijn standpunt heeft
hy volkomen gelyk, maar juist zijn standpunt
keur ik af, al weerspreek ik geen oogenblik
dat er in zijn kerk vele kostelijke C iristelijke
waarhaden zijn bewaard en menig boek daarin
geschreven, menig lied daaruit tot ons geko
men, onze hartelyke belangstelling en waar
deering verdient en ook geniet.
Da geachte schryVer schijnt het bijjonder
vreemd te vir.dan, dat volgens mij bet Christen
dom al zoo spoedig zou verbasterd zijn. Hy
laat my echter meer zeggen dan ik zeide. Ik
heb geen tijd genoemd, waarop die verbasto
ring zou zyn aangevangen, maar slechts z?er
in het onbestemda gezegd, dat het Christen
dom ascetisch is geworden, toen bet door de
Heideren werd aangenomen. Hieromtrent is
alle tijdsbepaling onmogelyk, omdat de invloed
van het Hndendoni zich r.iet terstond, maar
eerst van lieverlede deed gevoelen.
Daarom behoeft men niet te spreken van
een tandeloos kind, dat al aanstonds een ge
bit in den mond kreeg, waiit reeds in het
Nieuwe Tsstament zelf kon de schrijver de
klachten der apostelen lezen over verbasterirg.
A's Ananias en Sa'fi-a, kort na het
Pinksterf'sest, het liefelijk Parades van het eerste
Christendom komen verstoren; als Pjulusaan
zijn G linten, vraagt, wie hen toch hetooverd
heeft om on!rouw te worden-aan zijn E-argei;p;
als zeven brieven aan de gemeenten van
K'ein-Aiie herhaaldelijk vcrwijtivgen doen
hooren over teruggang, is het dan zulk een
vreemde bewering my'nerzy'd», dat bat Heiden
dom a! zeer vroeg zyn nadeeligen invloed op
hst Christendom heeft uitgeoafand ? lader, die
zijn Bijbel kent, heeft de klachten over treurige
toestanden voor het grijper.
Voort;-: Jut Christendom is goddelijk, daarom
moest hot terstond na Christus' heergaan ver
basteren; maar ook: het Christendom is go
ldtlijk, daarom duift liet (iie verbasterii g aan
en oveiwint in weerwil daarvan. Neem aen
van deze termen weg en het goddelijke
verdwy'nt.
Ik zie daaron geen reden, om in te trekken
wat ik schrei f: »het Caristendom is het
zuivermenscheJyke" en ascetisme is dat niet.
Reeds op de eerste bladzij ion des Bijhels
lees ik, tijden» de instelling van het huwelijk
tusschen Adam en Eva: »:üe twee zullen tot
ca'i vlcesch z;jn". Daarmee (Ie catechismusj van
het Trer.ts.ehs concilie te rijmen acht ik on
mogelijk. Deze gaat uit van het deniibeeld,
dat sarst projii&r j;i-sidiae amin-ioftcm da ge
meenschap van man en vrouw, zoodra zij niet
uit pnjcrcatïonia appsttttis voortspruit, wirdt
toegestuan als ean veiligheidsklep Vela Pro
testanten oordeelen win of meer iu denzelfjen
geest, wart de oude zuurdeesem der R C.
ascese warkt bij velen nog door. To's'; i gaat
nog wat verier, maar staat principieel o uk op
dat standpunt. C.iristns echter heeft in Mutlh.
10:4 1) da O. Taitamsntischo wuorJen niet
alleen aangehaald, ma&r nog verscherpt door
er bij te vosgen: »i!zoo dat zij niet ai r, c r twee
zijn, maar rei die ch. Hetgeen dau G jJ saaien
gevoftcd hotte, sehwide de mensch r iet."
Trouwor.s als C'iristus esn asceet was ge
weest, bai mort II ;w nooit rraat en H'ijnzn'f'.r
ku:,ri6Ti sshel jen. Wia zoa ooit Fnincisttus van
Assisi zao iets babban na^ehoudeii I 'A-K» de
siueldwoorJan dor ty'Jgonooter. door, den
ir.druk ker.r.Cü, diuu iemand op ho:i maakte en
ean carieatunr za! r.ooit vat bs'oben, R!S
bet tt-gflfidoel is van ten ge'ijk>-i:is.
Z e 11 ou, Jar.i 10(;i. 11 Puai-us
beter ontwikkelen in bun vak en daardoor'
meer loonwaardig en bruikbaar worden.
Het valt tot heden in onze groote steden
niet te ontkennen dat vele kantoorbedienden
zich meer bekommeren om een mooie jas, een
gekleurd da-j", dan om hun maatschappelijke'
belangen. In de eerste plaats moet de klei k
kantoorbediende willen zyn. Hy moet zich
zyn maatschappelyke positie niet tcbamers
Dit is op heel het terrein de eerste stap in
de goede richting. Treedt men, ce^n, treden
allen tezamen zoo op dan zal ook de
meatschappy met onze belangen gaan rekeren.
OJB die rede is het te verklaren dat in htS
wetsontwerp voor de petsioenneerirg van
werklieden wel naaisters en wei k (rouwen ge
noemd waren maar geen kantoorbedienden.
Da kantocobedienden in Duitschland begre
pen beter hun toestand. Zy stocden vooraan
in de vakbeweging. Door krachtig ir, de maat
schappij op te treden werd hun positie een
gezonde en gevestigde.
Zij verkregen dan ook van de regeering de>
Fortbildurjgs Sihulen für Comptoritten nrd
Handlungsgetülfa van 15 tot 18 jaar.
Daze scholen worden 3 maal per week ge
houden van 's morgens 7 tot 9 uur De patrow E
zijn verplicht hunne jonge bedienden er heen
te laten gaan. De bedienden moeten de scholen
bezoeken.
Daar de handel en industrie in Duitschlatd
met reuzenschreden zijn vooruitgegaan, klom
het salaris van den kundigen bediende ra>k
boven dat van gestudeerde mannen. Zoowel de
chtf de bureau als dejongste bediende behoort
daar tot hetzelfde gilde.
De eersten geven leiding aan de organisatie»
Zy schamen zich hun beroep niet. In
Nelerland is dit geheel anders. Hier ligt alles nrgr
in de windselen. Bedriegen wy ons me*, dstn
hebben ttoden ah Gronirger, Leeuwarder1,,
Zwolle, 's Gravenhage geen vakorganisatie vsn
Chr. kantoorbedienden. Z'jlfs geen kader dat
deze belangrijke zaak voorbereid. Vee! j >ngelai
brergen hun avonden door met wandelen,
billartan enz , terwijl ze "voor andere zaken geen
tijd hebber*.
Laten de handelsbedienden hun verzuim
begrijpen, laat nooit gezngd kunnen worden,
de Nïd. kantoorbedienden krygen b.v. geen
onderwij», omdat zy er geen belangstelling voor
tooren.
Krachtige jorge mannen in onze steden, gordt
u aan. Komt vakvereecigingen, sluit u aan bij
Mercurius of bij de R C. vereeniging St.
Nicolaas of bij de Nad. Vereeniging van Ghr.
kantoorbedienden.
Voorzitter C Breevoort, l> H^lmerstraat
251Amsterdam.
en
cira, '
Juni 1002.
zy
Utrecht, 29
Mijnheer d; Redacteur,
Baleefi verzoek ik u eene kleine plaats
ruimte in De Amsterdammer voor bet volgendo;
De heer Cjrreljézegt in een ingezonden
stuk in uw blad van 2i> Juni '02: «Vergelijkt
men nu den graad van oijtwikkeling van
onderwyzers en oflijierea, dan zal zeker
niemand durven bewaren, dat de eerstan i \j
de iaatsten in dit opzicht ten achfer staan."
Naar aanleiding hiervan eeaige
opaerki.iger:l:i ons land deukt men zich en niet ge
heel ten onrechte een onderwijzer meestai
als een verwaand persoan; geschrijf als ckti
van den heer C moet wel strekken om hen
nog verwaander te maken. Ik zou den schrijver
dan ook willen, aanraden de progranma's van
onderwys aan de Koninklijke Militaire Aca
demie en de Ciidettanschool eens na te gaan,
dan zal by het groote verschil inzien dat
bestaat tussehen den graad van ontwikkeling
van een onderwijzer en dien van een cifiiier.
Oifi nsren zyn wel is waar in 't algemeen geen
wonderen van geiet-rdhei ), maar wat weet een
gewoon onderwijzer van Fransch, E gels;h en
Duitsch; wat van natuurkunde, ans'y.ische
meetkunde, scheikunde, beschrijvend» meet
kunde en mechanica, leervakken, die zelfs aan
aa' staande infanterie- en cavalerie' ffi -ieron
wordan onderwezen. Wat weel ean onderwijzer
van boldriehoeksmeting, d ffirentiaal- er
integrailrekei-ing, van dj grondbeginselen der
electrotechnitk V
Nituurlyk hebben we bij deze vergelijking
buiten b'wchouwing gelaten batgeen een
arnilerieofn' 'ier bovendien moet kennen var.
ballistiek en wtarsehynlykheidsrekening ei eer.
genie fü-,ier van de ingenieurs- wetenschapper,
Nu zal een or.dsrwijzer wellicht zepger.
»Daar opvoedkunde leert een aanstaand of ti;ier
toch iiiet ' Mijn antwoord diarop luidt: »J»:
dat is waar; maar is VOK opvoeden zooveel
wetenschap no-idig, of moet men daarvoor niei
veeleer den noodïgen tact hezitteü'c''
Eindelijk ga de bepr C nog eer.s nauwkenrii;
na, wie meer ulgtiiietn omwikkeld i», een
sfiderwijzsr of een oiiniei !
vi.iarne wil ik toegeven dat de bezoiligirg
van do measte ondervs'yzers te gsring is, maar
men irachte i.iet door zulk ongemotiveeid
gaschrijf het publiek daarvan te overtuigen '
O der dankbetuiging voor de verleende
plaatruimte, blijf ik
Iljogauhtend,
Uw disnfctw ,
13. v AS 13 «f !?:>.,
tif-t.lt III i ttl II Jülil l4«jm lltlttUUl iHI «tUlUii
aiiluidini yin
io:'.\jVi lij .e za «iw
KJKCom a! zou k u, ut u
i\l
Pristo.jr KÏ'U; is /:3a vi-iandoiijk ?-?w33-jt nota
ncuio'A van nrdji sshry'ven "ver Tol*t< en
hen bw a! v,mt eon kim n B opholdaring
itMitf. Tien ik zeid^, rtat £.om>n't)f.n
Frar.j'.us van A^ixi s/s 'y,)3 van een ernstig
gsld C'.üii'olii'ïiüfcaal veihaerlijkteri, bad ik
^5«st'.evwn',t8n van het wiekhUii DJ Aiiutt r~
ii:Ki(r oji hj. r o-ïV-.'or ren l! C".th j)iiblic-k
rijvend zou ik aeo." zoo bejiarkts
uitdrukg hebban 1:, in^i (j.'Sruikon, want ik west
to guod; hos iÏ3 geheele II. C. K'irk over
DJ h."vl'}r,(l5".gschp maatschappij stait in hfit
teeken van de organisatie. G *?."; ambacht of
bat h^tft zijn vakorgar>isitie, alleen d^i kantoor
bedienden zijn oj) vsle plaatsen niet tot
orgagfikomen.
groep van jarj,e nn.atir.er, scliij'it bit
r,u< bisrvan niet voldoende te bt-nrijppp, O uier
hfcn is wat hol vereenisfingsleven bstruft weinig
ontwikkeütig van krücht.
E'ikele steden kunnen op esn sfJesling van
Mer-.nvi-.i3 et' vp.n de Xsd. vereer.itïir.g vin.
"^-' ' christelijke kantoorbedienden wijze-1, maar ook
hiprvar. gaat r.og te weinig actie «H.
Dit 'Jisüg zoo niet blij/en. Da slaap moet uit
dr- onoiin gowreven. O.;k de kintoorbediorden
inat-tün het croot nut van vakorgariisr.tie gaan
be^fft>r. Zij rno=ten leeren inzien. d.-U heden
ten d a?; B o^georgar.isf erd zijn achteri:itga."g
van p.isitie kan heteekanen.
H-t is tnch z-ï^r waarschijnlijk, wtir.r.eor de
pid3 arboidc-rs mefr geldelijk
voorI N II O U D:
VAX VEKKE EX VAN NADIJ :
Gem-puL>ur.
;i:ir, d
r mr. J. A. Levy. Hoof :
iteraa'! V, door rfccv.n*
dei' triplo-allianliü. lïnot' i\\'.
, Jan van 't Sticht,. SOCIALE
AANGELEGENHEDEN: De positie der gcme 'n(.
beamlitcn, door S. Xeder!at)dscli Comitétot s'ccr
aan do arbeiders van de firma Van Heek .(. ('o
te En^clie:lé. - HeMen. KDKST ES LE
TEKEN : Zonier'uitvoerii!L( te Naarden, door A:.l.
Avcrkamp. Mo.nia Vama I, door A. Siiniei'.
]Soekaanl;onai-':i-. - FEUILLETON': ,,T)e Dc'.U",
IV, door J '. do Wilt. RECLAMES. VUU-T.
DAMES: AVer'v van v/onvren voor rrouv/en, dooc
Klis: A. Li!0'h!on. . Do eer -to
vnnnM-liJi-'Siatioiijelief. Allerlei door Crtpri.'.o.
F1NAXCIEELE EX dECO\OiII.SC:iE KBONIEK, dooi -D.
Stigtur. - SCIIETriJllS: I)e Zu^levs. Bchct-,
A. Gaber. IXGEZi ;XDEN". PEN- EX
1'uT-LOODKiïASSEN. iDVEKPENTIEN.
gf.x)rgai:is(jp
«R5l gaan l
f-i;n
!,'!-'.zuiT'ivTt-jn en bedivj.
Dit laatste
war.eeer deze
da patroons dit zullen
lingen,
-n op (?
ZM| alleen voo:kimen worden
kieiken door ort'ani?atie ziel.