No. 1309 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. niet om bet vormen van -goede keuken meiden voer eigen gebruik te doen het komt ons voor dat hij daaraan dan ook geen behoefte bet f t maar hij wees op Duitechland, waar er zooveel gedaan wordt om den aanstaanden arbeidersvrouwen goed en .goedkoop koken te leeren. Toen later bij de behandeling der arti kelen de heer Bruinwold Riedel, in den geest van hetgeen de heer Van Nierop wilde, een amendement indiende, staakten de stemmen. Het gevolg daarvan \a, dat de leden daarover nog eens in een volgende iitting moeten stemmen. Het is te hopen dat alsdan de tegenstemmers zullen bekeerd zijn, «taat nu de kecbalin.gsscb.ool toch in d« «erste plaats wordt een leerschool voor meisjes en jongens, die zieh voor een kan toor of '«en administratieve betrek-fcing willen bekwamen, m de tweede plaats voor jongens en meisjes, die niet zulke hoflge aspiratie n hebben maar iets meer willen weten, dan de lagere school hun gaf, kan der aanstaande vrouw van den werkman niet genoeg practische kennis worden gegeven. De heer Van Hall meende dat er in «rbeidertkringen nog te veel aardappelen -werden gebruikt en dat het dus zijn nut kon hebben aan de meisjes ook andere goedkoope^ spijzen te leeren bereiden; ze,ker het zou heerlijk zijn in dien de Amsterda-meche arbeider eens van zijn aardappelen met «Kuilenburger doop" of »la»aaisaus" zou worden verlost, maar wij zijn het met den hetr Nolting eens, dat, wil de arbeidersvrouw, opdat zij haar verkregen culinarische talenten zal gunnen toon en, meel in de spinde, en vleesch op schotel hebben, zij voor alles economisch in staat moet wezen, om^zich drebestanddeelen van een goed maal aan te schaffen. Wij hebben -eenmaal in deze zitting de uitdrukking hooren bezigen dat het herhalingeonderwijs, dat toch vooral ten be hoeve van de arbeidende klasse zal worden gegeven, de arbeiders zal sterken in hun strijd voor 't bestaan. Wellicht zal hetgeen de man op de herbaliugtschoül leert mede kunnen werken om voor hem dien strijd gemakkelijker te maken, waardoor hij later in staat zal zijn om aan zijn vrouw de gelegenheid te geven tot het toonen van haar kooken bakbekwaamheden, op de herhalingschool opgedaan. Zoo zou hier de eene hand de andere kunnen wasschen dat te hopen is. * * * Toen de voordracht tot het benoemen van drie inspecteurs en een inspcctrice voor het openbaar lager onderwijs be handeld werd, heeft de wethouder Van Hall, naar aanleiding van een vraag door een der kerkelijke leden gedaan, ver zekerd, dat de taak van deze nieuwe ambtenaren, alleen zou omvatten het lager onderwijs, dat door de gemeente werd. bekostigd en, om de ontruste kerke lijke gemoederen geruft te stellen, voegde bij er bij, dat dit later o. m. in de instructie zou worden vastgesteld. Toen nu gister tot het benoemen van deze ambtenaren zou worden overgegaan, merkte de heer Sterck op, dat dit zeer moeilijk was, zoolang de instructie nog niet was vastgesteld, welke de wethouder beloofd had in te dieren, aleer men tot de benoe mingen zou overgaan. Hij stelde daarom mmilMimillllllMMIIIilllllMIUtllIlllllllllllltHltllHlilMIK» EEN GELUKJE, (lersche idylle). De wer'uwe M'Gurk had altijd zelve haar lapj i grond bewerkt nd den <!ood van haar man, die eeiïige jaren geledsn in 't «oorj%ar overleed, juist toen hij op het punt was zijn petertjes in den g'ond te leggen. Z'jne laatste uren werden zeer bezwaard door de gedachte aan die pootaardappeltjes, want hy was niet gerust over het tucci s van zijne vrouw a'.s ze zonder hulp zou moeten werken. En hoe zou z;j moeten rondkomen als de oogst mislukte? Zij trachtte hem gerust te stellen d or de verzekering dat de grond dcor den vorst zoo hard al< steen w^s geworden en d»t geen enkele boer in Conr aught een slag w; rk kon doen op zijn veld; maar hij liet zich niet van de wijs brengen en zou zyn opgestaan a's zijn bsenen heia haddon willen dragen. Hij spra* dien dag zooveel over aardappelen ah mogelijk was voor iemand die eene hevige longontsteking heeft, waarvan de buren spraken als van een zinking op de borst". Tegen zonsondergang rcater kwam pater Rooi f y, die door de buren wai gewaarschuwd, rp zijn roomkleurigen ponty aangereden en sprak den zieke troost toe. Mijn btste M G^rk," zei hij, ze heeft goede buren die haar op alle mogelijke manieren zullen helpen en zij zal er zich met Gods hulp praclitig doorheenslsan. Net toen ik h.er aai kwam, meerde ik een jongen over den dijk te zien gaan om rp je land te komen, met gereedschappen bij zich, alsof hij een karre weitje voor ja girg doen." Baas M'uurk probeerde EU of hij door het rui'je, dat zich dicht hij zi^n hoofd bevond, kijken kon, om zeker te iiijn dat dit heugelijke nieuws waarheid bevatte, maar dasir de plaats waar de ruit was geweest met het deksel van een bsscriuitblik was dichtgestopt, slaagde hij er niet in en moest bij de verzekering op goed ge!o f aar.nemen. Hij werd daarna ten volle becl'erid en scheen van foen af rustiger, totdat hij tegon den morgen de eeuwige rust inging. De verdere loopbaan van vrouw M'Gurk, hoewel niet bepaald schitier r,d, ae fs niet voor L'aconrel, rechtvaardigde toch, in :-,ektrm ai.., de voorspellingen v»n piter Roor. y. De menschsn waren slecda zeer gewill'g om een dienst te bewijzen aan een buur, die de int?r ssante positie van alleens'san-de weduwe bekleedde. Maar hare e:gensardigheden d^a'bboom.ten hen dikwij's in hunne goede bedoelirgen. Ze was voor dit niet te doen, voordat die instructie door den raad was vastgesteld. Verder wees bij er r-p, dat volgens de m«ening van sommigen het besluit van den raad tegen de wet zou strijden, vooral ook omdat men vrees koesterde, dat deze inspecteurs zouden treden op het terrein van den diftrictsschoolopziener. Wanneer men een geheelen midda,geen debat heeft aangehoord, dat, blijkbaar tot groote ergernis van den voorzitter, alleen diende om de zitting vol te praten en voor de zooveelste maal de agenda niet af te doen, dan is het een opwekkend iets, om een krachtige manrenstem te hooren, die protesteert tegen de indirecte beschuldiging, ten einde stemmen voor een voordracht te .winnen, beloften te hebben afgelegd, die hij niet van plan was na te komen. Zoo deed de heer Van Hall. Ten sterkste ontkende hij ooit iets beloofd te hebben, zooals de heer Sterck bedoelde en bij vond krachtigen steun bij de heeren Wormser en de Sauvage Nolting, die verklaarden dat in de commissie van bijstand steeds het voornemen bestond om eerst dun de instructie vast te steHen, als de nieuw* betrekking eenigen tijd was waargenomen. De nieuwe ambtenaren hadden een vrij onafhankelijke positie en dienden zelven over de instructie gehoord te worden. Toch kreeg het voorstel van den heer Sterck, dat met 22 stemmen verworpen werd, nog 13 stemmen. Zeker, het ambt van wethouder is geen sinecure, en wanneer men dan bij het afleggen van verklaringen verdacht wordt van zekere reservatio mentahs, dan kunnen wij begrijpen, dat er wethouders zijn die heengaan. Donderdag 24 Juli. SECANS. Scciafó De NetolanWe arMtaiwcpg in He eeuw , door H. SMITS. Iemand, die meer van de Neder landscho arbeidersbeweging weet dan een oppervlak kige toeschouwer, zal zeker met groote nieuwsgierigheid grijpen naar het boek, onder bovenstaanden titel door den heer H. Smits gefchreven, ten einde te weten te komen hoe het mogelijk is, reeds thans een geschiedenis der arbeidersbeweging hier te lande ie schrijven. Immers deze beweging is nog zoo in haar prille jeugd, dat zij eigenlijk nog geen e geschiedenis heeft. Wanneer wij een 40-tal jaren teruggaan en de arbeiderswereld van dien tijd be schouwen, dan moeten wij wel tot de conclusie komen, dat van een georgani seerde arbeidersbeweging, van een bewust, op een bepaald doei aansturend optreden geen sprake was.' Wel zif>n wij zoo nu en dan in die periode het volk zich op den voorgrond plaatsen, sommige oategorifën van arbeiders den strijd aanbinden tege.n hunne patroons, ja enkele stakn gen begonnen, nu. ar deze uitingen van het volksleven waren nog geheel spontaan, niet geboren uit e«n diepwortelenJe ge dachte om te trachten de heerschappij te veroveren. H-t waren losse, onsamenlllHIIIHIIIIIMIIIIIlllmill in die streek niet geboren, ze was vroeger welvarend geweekt, ze had een tieren, onafhanke ijken gefs^, zoo'lat het pad dat ze ru moe;t bewandelen met doornen was bezaa'd. Hoewel ze haar halre leven al te Litconncl had gewoond, verla- gde ze steeds terug naar de plaats waar ze betrekkelijken voorspoed hal genoten, voor dat laur vaicr zich aan den drank verslaafde. Nu nog kon ze e.r niet toe komen zich in den lageren stand te schikken waarin zg geraak'. wa«, en nog hield ze va-t aan de dwaze ir heel ling dat ze in goeden doen was en niemands hu!p noodig had. Va'daar dat als zo soms in verlegar.heid was, de buien niet alleen te rade moesten gaan met hunne eigene middelen en hulpbronnen, 't geen ree 's e ne moeielijke zaak was, maar ook uiterst voorzichtig moesten zijn om de g-:vos!ighe'ul van de weduwe niet te kwetsen, 't geen soms nog veel la-tiger WM. YYilg.ln de bu'p te snel op een wenk, dien ze door den riood gedrongen met een bloede: d hart gegeven hal ging men niet met de ui'er-te omzichtigheid te werk, dan werd dia poging tot bijstand als ee^e doodelijke beleediging opgevat. Judy Ryin k va-u hyvoorbeeld op een avond raet eeingo d.ukte binnon, om vrouw M'Gark een emmer aar.lapp len te brengen, die nut zorg waren uittocht uit een geer.szins ru'raeu voorraad en zeid.i: Ach, vrouw M'Gark, ik hoor'e daar dar j i voorraad aardappelen cp een e:rid raakf_; wel, zk1!, jo ara? gsen hongfr lijden hoor ! Hier hïb ik er wat meogeb ac'at in disn ouwen etitner; ik'had ja er w. l wat rn^er meegebracht, maar w>; komen r r zolven b'jna tekort" Ju!y kreeg nu ongenbi kkelijk, met een bekUge s waardig te kort-dien aan du waarheid, te hooren, dat v ouw M'Gurk meer aardappalen ha i daa ze in maanden kon gebruike", terwijl haar tegelijkertijd te verstaan werd gageven, dat in liefst zoo fpoedig mogelijk met haren emmer moest verdwijnen. Van disn dag af' spraken do familie ftyan en vrouw M'Gurk in langen tijd niet meer tegen elkander. Het gebeurde ook eens dai, Hugh Q iiglr-y, verm.3er.ende dat de weduwe met rhcuaatiek was geplaagd, haar aardappelveld omspitte en er greppels in. maakte orn het .vater te laten wegloopt» : dat alles zonder haar (e raadplegen. Het gevolg er van wa<3 dat zij in een dwatto bui haar land opnieuw omspitte en daardoor veertien dagen te iaat hare aardappelen kreeg, terwijl de hilft er van met regenachtig weer in den grond verrotte. Zulke gevallen brachten het dorpje Lisconr.el er toe de meening te verkondigen dat ds weduwe M'Gurk .zoo dwars was als ietw'' en langzamerhand veifl-iuwds dan ook ds ijver v.-.n hare vrienden te haren behoeve. Maar toch raakten zij niet zoozeer van haar vervreemd of ze waren bij voorkomende moeielijkheden nog altijd gereed baar een ha;irlj« fo bflp?n. Z i gin0on dan altijd 200 kiesch mogelijk te werk. hangende gevechten, die werden geleverd en niet was het een oorlog of wel gewa pende vrede, waarin beide partijen met overleg alle kansen berekenen, hare macht zooveel als mogelijk is beproeven te doen aangroeien, ttn einde op het j ui ste moment deze in de weegschaal te werpen. Neen, de vakbeweging in den vorm zooals wij die heden ten dage kennen, is nog slechts van jongen datum en juist daarom is hare geschiedenis nog niet groot. Da schrijver kan dan ook voor de eerste helft van de negen tiende eeuw slechts enkele punten geven en niet een aaneengesloten geheel. Allereerst gedt hij ons in een inleiding een beknopte geschiedenis van het overgaan der oude feudale maatschappij in de tegen woordige z.g. kapitalistische laaatrcbappij. Welke richting de tcnrijver is toegedaan en in welken geest dan ook zijn boek is geschreven al hteft hij zooveel mogelijk. er naar getracht objectief te blijven , blijkt, zoo men het uit t wist, voldoende uit deïen zin: »Uit deze (u.l. de kapitalis tische) maatschappij is bezig zich te ont wikkelen een gemeenschapsleven van hoogeren vorm, waarin niet meer een enkele klasse van raenfchen zal heersenen en beschikken over den grond en de produc tiemiddelen, maar waar de georganiseerde gemeei/schap de productie zal regelen, en aan elk harer leden zijn aandetl zul toe kennen in de mate al.s er wordt voortgebracht en a's i oodig is voor een menschwaardig bestaan". Vooral de laatste woorden van dezen zin acht ik merkwaardig. De schrijver stelt zich dus voor, dat iu de z. g socialistische maatschappij ieder zijn aandeel zal krijgen, afhangende Ie van de grootte der productie, 2d van hetgeen r,o;,dig is voor een n:erischwaardig beslaan. Bedeelt hij met dit Jaa'ste, dat het toe te deelen aandeel zal af hangen van de behoefte, van elk individu? Zoo ja, zal er dan niet gaan heerschen een chromelijke oribillijkheid, daar aile menschen nog lar.g geene engelen zijn en ieder zal trachten van het maatschappelijk product zooveel te bemachtigen ais hij kan 'l Maar op dit vraagstuk wil ik nitt ingaan en liever tot het boek te.ru gk<. eren. In het begin der negentiende eeuw dan is het een bedroevend filein beetje wat de schsijver ons van de arbeidersbeweging vertt.lt en ook vertellen kan. Da schuld geeft schrijver aan de slechte economische toestanden, een gevolg van de Frantche overheersching. Het vo'k nvas voor het meerendeel een armzalig lornpenproletariaat zonder eenige fitrhe.id en een tiende deel der bevolking werd geregeld bedeeld". Niet te verwonderen is het-, dat aan de arbeiders klasse alle energie en alle middelen ont braken, zoodat de eerste vakvereeniging eerst in het midden der negentiende eeuw in Amsterdam werd opgericht en dan nog in zeer bescheiden vorm Nogia Nederlacd achteilijk. Zal dat anders worden 'i Da heer Spjekmau, die een Voorrede aan het werk heeft toegevoegd, laat zich aldus daarover uit: «Xederland is voor een krach tige en eendrachtige arbeidersbeweging nooit een geschikte bodem geweest, en is het nog niet. De- afwezigheid van veel groot-ii:duslrie en het daardoor langdurig voortbestaan var. vee! i.leii,e iiijvtiheid; de sterke verschillen ir. godsdiei.st en de kenmerkende geneigdheid van ons volk, om daarover te philoaophecren, en zoovele andere omstandigheden zijn oorzaak, dat hier de arbeider>beweging betrekkelijk steeds zwak is gebleven, en ^e klassenstnjd j slechts zelden zulke sche.'pe vormen e'-zoo breeden omvang hetfi aaiigenomeu, als in ' andere lauden. Juist in die gedeelten vun | ons latd waar groot-ii,duaiieele centra «el , voorhanden zijn, staan de werklieden onder j kerkelijke iiivlotdeu. Geschillen van allerlei Hlllllllllllll III l III Gl IIIM IIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHIk Wellicht was vrouw K Ifryle, de oude vrouw dia zich de onmogelijkste dingen uit vroeDere -jaren wist te herinneren, het handigst te dien opzichte. Gewoonlijk begon zij als inleiding een kan of kru k ter leen te vragen. Hoe ze iets van dien aa;d noo.'iig kon hebben was moeielijk te begrijpen, want ze bezat eene heele verza meling van de voorwerpep, die op haar eigen zwartgerookte planken gtschaaid ttondeh.KIune voorwerpen van grof aardewttk toih schenen het eenige ar'ikel waaraan in Li?coni.el geen gebrek was. Hoe h t cok zy, het is een feit dat vrouw Kil.'ryle telkei.s den met hoog gras begroeiden lu'uvöl beklom, waarop de woning van de weduwe lag (hetgeen ze ztker r.iet zouder een ernaag d el zou ge 'aan hebben, daar zo oui was en niet al te best ter been) schijnbaar zonder een atulere bedoeling dan om een stuk aardi.vrerk ter .'eun te vragcu. Maar bij eor.e dcr^eli^ke giil^geniieid seÏGOI haar altijd juist iets te iniicr. ais ze !xf:chi-id ram. Nu, ik dank jöhüitolijtr, vrouw VÏ'Gmk. Ik u.tak het een beeije al te bn.t, ik val je telkens laMig.:' Volsfreki r'et, volstrekt i:iet," antwoordde dan vrouw M'Gu.k, wier hooid zich trotecher verhk-l i.i de bewustheid van een gur.bt te 'oswijten. Spreek er i.iet over ; geneer je nooit als js ieta noodïg mocht h> bbou." O j i, \rou~v M'iiurk, \ójr ik het vergeet, zou je niet wat aaraaj:p.'U'n van ons kunren oyerneiaen l e onze houden zich iiiet best, we kunnen zs r.iet vlug ^eno^'g opgebruiken ; ja zou zo ons terug kunnen geven alc de rieuwe komen, net zooaU het je i.'.iüst. Als je het goedvindt, zal ik ee i v«u <ie kinderen sturen zo ;dra ik thuis ktuu, Htt s-piji. me dat ik ja moet lastig vaiisn ik daril; je wei, goeien avond, vrouw M'Gurk." Zs liep den heuvel weer af, bij zichzelve mompelende: 't Ame schepsel heefc bepaald geen eton meor in huis." Op ten anderen kerr va-i het: Gaeien avond, vrouw M'Gurk, ik zai heel voorzichtig zyn met de kar. A propos, zou je er e!s tegen hebben als de jongens ja een paar manden turf brachtrii, onze lurïtapels zijn klaar. A!s ?c niets te doen hebb.-n zijn ze zoo lastig dat ik blij ben dat ik hun een kirrew>.:i;je kan bezorgen." DJ wcduwiïnam deae plotstlingo invallen van vrouw Kiit. yle nooit kwalijk, hoewel ik er niet zeker van ben dat ze niet nu en dan een list vermoedde, die haar woede:.d zou gemaakt hebbsn tegenover eik and;r behalve dat oude vrouwrje nut het witte hair en het ho"ge beverige stemme'jïMaar ook de andere buren verzonnen nu en dan een list, want de nr n&chen van L'scor.r.el zijn il;m als ze maar (ijd hebben om over iets ra te denken. Op tien duur echter , moest die strijd tusschen trots en armoede moeielijkheden voroor/aken en ds weduwe M'Girk nut'igcle meniga haar 'san harte gegunde bete m 11 een bitter ge-voel van t.e^enzir., wat aard in den boezem der arbeidersbeweging zélf hebben bovendien die zwakheid nog bestendigd." Hoe bet ook zij, welke ook de toekomst der arbeidersbeweging zal zijn, dit is zeker, dat deze beweging sedert de laatste 30 jaren samengeweven is met het sociale vraag stuk en ook in het vervolg steeds zijn. stuwkracht zjal z\jn. Daarom is het zoo goed de geschiedenis van deze beweging te kennen, haar levensloop van af de ge-boorte tot heden na te gaan ten einde duidelijk haar karakter, hare beteekenis te begrijpen. Daarom verdrent de schrijver den dank van allen, die in de ontwikkeling van dit sociale vraagstuk belang stellen. Moeilijk is de arbeid van den heer Smits geweest, daar hij van alle kanten zijn materieel heeft moeten verzamelen en slechts gedeeltelijk zelf de door hem beschreven gebeurtenissen heeft medegelee/fd. Juist bet laatste i'tit brengt een schrijf er dikwijls in groote moeielijkheden. Wanneer hij moet afgaan op hetgeen anderen hebben efchreven en wanneer deze a_nderen uit en aard der zaak licht geneigd zijn de feiten subjectief weer te geven en sommigen aan bepaalde gebeurtenissen een grooter invloed toekennen dan anderen, dan loopt de schrijver zoo gemakkelijk kans niet geheel objectief te blijven. In hoeverre dit met den heer Smits het geval is, kan ik niet beoprdeelen, maar wel verklaart de heer Spiekman, dat de schrijver menige gebeurtenis of niet als juist heeft eikerud, of daaraan te groote waarde hetftgehecht. Dit TiCemt evenwel niet weg, dat het boek een groole aanwirst mag genoemd en do >r zeer velen met vrucht zal worden geraad pleegd. Nog een enkel woord over de methode. De schrijver geeft ons in dtn regel de gebeurtenissen in chronologische volgorde. Aan deze methode is een bezwaar verbon den en wel dat men daardoor niet een gotden kijk verkrijgt op de beteekeLis der feiten. Het onderlinge verband komt door deze wijze van behandelen niet goed tot zijn recht. Vakbeweging, parlementaire gtschi. denis, politiek, dit alles vindt men iiiet alleen in hetzelfde hoofdstuk, maar veelal op elke bladzijde. Deze opsomming van gebeurtenissen doet stf breuk aan het overzicht, aan het begrijpen. De lezer leert zoo moeilijk die ferten kennen; welke van veel invloed op de latere gebeurtenissen zijn geweest. Van daar dat een audtre indeeling wellicht weijschelijker zou ge weest zijn. Kampen, Mr. dr. H. S. VKLDMAN. iHiimiitiiiiiliiiimititniutuiimuaM»! Muziekfeest der Merl. ?emnigiDg te Npep, In bet eeiste gedeelte ven dra zomer plegen allerwego muziekfeest:n g-houden te worden. Niet alleen in ons Jaid maar meer nog in Duitschlai.d is dat genre, van muziek maken in hoogen bloei geraakt. Naast de heroeir ds Nieder- Rbeinische Musilsf'stfi, waarvoor dit j-*ar Dusseldoif aan de b?urt wa«, en die van den AHg«meinen D?utscujii Muüik-VoreiD, zouals Cref-ld dit jaar er een zng dagen, hetft men er nog gehad te Cühlenz, te K tl i?n in tal van EnJere plaaisen. Bij ons te lande zijn de muziekfeesten van de Maalschapj y tot bavorderirg dtr Toonkunst ze haarzalve had kunnen bejparen als ze ruimer had gedacht. Maar eer.s op een d'-g gevoelde zij zich plo'ssling verheven boven al die verne leringen cio.reen gelukje" dat haar ten deel viel. Het was een stille Novemberdag, met een sombare grauwe lucht, terwijl langft nevelitrepen zich in de verte langzaam langs den gezicbteinder voortbewogen ; het was e.;n morgen die niets buiter.gevoons voor palda en die toch een brief bracht voor de weduwe M'Gurk ! Het ontvai gen \an een brief is een hijna even zeldia.'iie geLeurtei.is te Lisconnel als een inbraak op een redelijk druk dorp tn ge:.oonlïjk bereikt bij zij;.e bestemming langs allerlei omwegen en met allerlei vertragingen waarvoor de post niet ver antwoordelijk kan gesteld worden. Maar de inhoud v-tn de blauwe envelop van vrouw M'Gurk verweke evenveel verbazing als het verschijnen van den b; iet'. De inhoud bestot d uit een postwis-sel vergezeld van een documeut 't welk verklaarde dat dit het aandeel was dat hsar toekwam uit de ra'atenscbap van eer. haar onbekend familielid, dat bij zijn overlijden in 'en staat Cor.Lecticut, in de Vereenigde S'a ten van N. Ameriku, bezittingen had achter gelaten. En de pustwissel bedroeg vijftien thi lings. Denkt nu r.iet dat vrouw M'Gurk zoo maar met n oo^ops'ag kern is van dit alles ram zooals wij bijvoorbeeld een artikel in een k ai. t lezen ; het bleek dat een geleerder mtnsch dan zij er een aardig werkje -aan had en toch be weerde zij dat het al een heel raar s;uk moest zijn als zij zelve er niet uit wijs kon worden. Baar eerste indruk was dan ook dat zij eer e onheilfpftlletde waarschuwing bad gekregen over hare huur, inhou.ler.de dat ze groot gevasr liep -uit hare woning te worden gfzet, een vrees die al te vaak der. geest van den Li?cormeller vervulde, en voorUre-.ireven door zulk een duister vermoeden spoedde zij zich raar hare naaste buren, de Kilfi yles. Haar haast was dus zoo groot dat vrouw Brian Kilt, yle, die buitenshuis een pot stond om te tpaeier1, hare schoonmoeder die in buis was, toeriep: , Daar komt de weduwe M'Gurk den heuvel afspringen, precies een ouwe geit met een touw aan b^ar poot. Zjowaar als ik leef, daar duikelt ze baast 't onderste boren en ik geluof ?waarachtig dat 22 haar hand heeft gebraLd, ?want ze heeft er een witte Isp om.'' Daar laematd de weduwe kon inlichten of geruststellen werd de schoonzoon Brian van zija akker gehaald ca zelfs deze zat geruimen tijd op den dijk, met het papier vcor zich uitge?prtid tusrchen zijne twee breede duimen, terwijl de wind door zijn rooden baard ?pec ld<*, ubr hij het raadsel had opgdost. Een groepje dorpelingen had zich cm hen. heen geschaard om den uitslag te vernemen en was diep onder d?n in ?ri k van de rijkdommen die nu Lïsconne! wuren-toegevlüeid. Wai.t of^cboo:; dt büji-chpp en die van de Toonkunstenaars-Vereeniging de gewone jaarlijks terugkerende feesten en hoewel in den tegenwoordigen tyd, nu ook aan de gewone concerten meestal een zeer artistieke tendens ten grondslag ligt en ook de voorbereiding er van weinig te wenscben overlaat, de behoefte aan muziekfeesten niet meer zoo groot is als vroeger, mag men toch erkennen, dat het muzitkfaest dar Toonkanstenaars-Vereeniging te Nijmegen door haar veelzijdigheid en uitgebreidheid en door den aard van de aamenstellir.g harer programma's in hooge mate de aandacht waardig was E=m gedeelte van het feest woonde ik hij en gaarre geef ik mjjn indrukken hierover ten besie. Als hoofdnummer had men op het programma geplaatst »het Meilitf van Gulpen" drama tisch zangspel van Emile Coendars, muziek van Mart. J. Bonman, In concertvorm. Men mag daarin zeker een daad zien fan piëteit jegens den componist, op zoo jeugdigen leefrjjd aan de zijnen en zijn kunst ontrukt; een daad van piëteit, die zeker aan niemand s leiding b t ter kon zijn toevertrouwd, dan aan die van 's componisten btoeder, den directeur Lson C. Bouman. Toen het werk voor het eerst is opgevoerd bjj de Ned. Opera des heeren Van "der Linden heb ik er uitvoerig over .geschreven en ik zou dus op de compositie niet behoeven terug te komen, ware het niet dat veel in een at der licht geplaatst werd op de concert-uitvoering te Nijmegen. Het was wel zeer dikwijls, doch niet steeds een beter licht; de uitvoering te Nijmegen heeft ut. opnieuw bewezen dat men niet geheel straffeloos dramatische werken in de concertzaal kan verplaatser. Als in het tekstboek staat: »Marie duwt Toon met den elleboog op zij en bij gaat hoonlacbend bij de boeren staan" en er gebeurt niets va1-, dan komt men niet geheel tot het juiste begrip der situatie. Dit euvel mo»e minder voelbaar zyn bij' werken, die men by'na van buiten kent en die men dus uitsluitend op die wijze wil hooren, om zich aan het muzikaal gerot ervan te verkwikken, hij mij heeft het weglaten dar handeling een leemte doen gevoelen, waarover ik mij n^et geheel kon heenzetten. Iu h t vierde tafereel le^st men ergens: »Toon opstaand, dror.ken". En de heer Ó'relio stond op, maar alla blikken die op hem gericht waren, bespeurden dat hij niet drotken was. Ea zoo waren er tal van momenten, die bepaald handeling vererschten. Een groot voordeel bestond hierin dat nu meer werk was gemaakt van het muzikale ge deelte. Er was een goed orchest en een goed koor en ... dit was io dei tij i geheel onnoodighet zwakke punt bij de opvoering der Nederlacdsche Opera er waren thar,g ook goede solisten. Bepaald opvallend was de grootere distinctie die van koor en orchest uitging. Wat vroeger plat en dun klonk, ble-k thans menigmaal een eigenaardig lokaal coloriet te hebben. In Int bij zonder hebben mrj gefrappeerd de voorbij trekkende koren in het derde taferet!; maar ook het duo lunchen Clara en B3nr*o kwam nu uitstekend tot zijn recht en liet zoo ver moeder, wat wy nog van Mart Bouman zouden hebben mogen verwachten, indien hem hot leven gespaard gebleven ware. O >k in da instrumentatie kon men dikwijls opmerken met hoeveel fij..en zin de componist wist te illustreereri; ik wil slechts wijzen op het humorvolle gebruik van den fegot in hst vierde tafereel, bij het drcnkeffiarstoonee-ji van Toon ; daartegenover siaat dat elders bet gebruik van het koper ietwat zwaar was, het geen in het lager gelegen orchtst van een operavoorstelling minder opvalt. De tekst van Emile C,.eriders blfek thans wederom pakkarde scènes te bezitten. Ware de taal maar iets meer gekuis-tht! Hat volgtnde is toch wel zeer eigenaardig N.-derlandsch! En gij, mijn koene hfM, Naast in den hemel G d U dai k ik, dat, gered, Myn lieve nicht r.og let ft. rog lever.diger zou zijn gewee-t als dit kolo:sale geluk niet aan een enkel ii dividu ten deel was gevallen ma&r eet i^szir.s verdteld was gewor.'!en o.er de gfrneeLte (stuiverijes toch die J3 in je eigen ztk haort rammelen hebVen een nog aangei amer Hark vo.ir J3 dan de guldens die j? in den z:>k van ja r-unrrnin hoori) werd de erfenis van de weduve als een fortuin beschouwd waarvoor het geheele dojp datkbaar behoorde te zijn. Onm dlellijk t a deze grocte gebeurtenis begon de veibetlding te werken, vooral ord-'r de vrouwen t-n mesjes, zo?dat zij weken ach tereen de o«--vrt\vging ko st»r'emiat ;\e kassen ook e«ns zulk ten hè* rlijken bri«'f te ontvan gen r.u aanmerkelijk w»mn veihoo/d. Telkens waren zij min of mr>er te'.eurgest* ld a'.s de een of andere Pat'1 of M ck" met ledige handen uH de s'ad terugkeerde. Ile' was r.u~zoo gemakke'ijk zich voor te stellen dat de een of ander lan?s den weg riep; W.\ar is vrouw die of die f Hier is een brief voor ha-ir." Slechts een paar van de dorpelingen waren afgunstig; vrouw (j dgl y or. der anderen toonde ?het door twijttl uit te drukken aargasnde de r.iOgelijkheid om het geld spoeiüg te kunnen iiïsen. Nu ik zou liever bet geld' in m ij r ban den hebben dan dat stulij-; papier. Ik heb ge loord dat je de grootste moei'e hebt om het ?«itbetaald te krijgen en dat j;j 't soms in 't gebeel niet krijgt." Vrouw M'Gurk verbleekte en hi-ar gezicht veranderde zoo snel als de barcme'er in een s'orm. Gekheid," stolde Brian haar echter gtruat. de postbeambte gooit je, zoodra je het papiertje vertoont, het geld toe uit haar doosje, precies of bet een stuiver bruine tuiker was bij Corr den kruidenier. Ze vragen j -. misschien om je raam or.dcr iets te zetten, maar een krabbel'je is voldocrdc, en verder brengen ze het voor je ir, orde.' Maar er b'ijtt tcch altijd wat aan de mast eu den btrijksuk tanker," hield vrouw Quigli y vol. Maar Brian sprak met zelfvertrouwen : Dat geloof ik niet en in «Ik geval kan het tr best af." Vr.uw QuUIfy hervatte ru gehael uit La.r humeur haar morgen we; k, hst verz r^en va^i een zuigeling, het verstenen van een oudtn rooJbaaiea r^k met lar-p-sn \an een r,og ; udtr katoenen bemri, slaakte verzuchtingen over de rheuinatiek in haa- r,cbtcr elb;:og, en zat (e bedc-rken hoe ze het tcch zou aanliggen cm niet meer te gebruiken dan baar groote p,,t met aardappelen,nu er van de twee aardappelen n slecht WA*, terwijl vrouw M Gurk, het geloof in baar gc'ubje niet m rkbuargeschoM, haar postwisssl weer in de ha: den ram, dia r.u omiertusschen aardig beduimeld was ce. worden. (Slut volgt). l