DE AMSTERDAMMER 190JX WEEKBLAD VOOK NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAURIK Jr. Dit nummer bevat een bijvoegsel. Uitpers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, Heerengracht 457, Amsterdam. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). f 1.50, fr. p. post f 1.65 mail 10. . . . " 0.12'/» Dit blad U verkrijgbaar Kiosk 10 Boulevard des Capncines tegenover het Grand Café, te Parij». Abonnement per 3 maanden Voor Indiëper jaar Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar Zondag 24 Augustus. Advertentiën van l?5 regels f 1.10, elke regel meer. f 0.2O Reclames per regel ; 0.40) Aainonce» uit Duitschland, Oostenrijk en Zwitserland worden, «'tslnitend aangenomen door de rm» RÜDOLF MÜSSE te Keulen en dooi alle filialen dezer firma. INHOUD» VAN VERBE SN VAN NABIT: Het nieuwe pantsereehip. Een aanwinst Voor onze Marine?, door G. Bedenkelijke Wét-interpretatie, door Y. Keizer Wilhelm en de Beicrsche clericalen. SOCIiLE AANGELEGENHEDEN: Klerkenkamers, (Ing.), ?door P. Bedrage tot de geschiedenis der Vjikbe*egmg.l,door Dixi. KüNST EN LETTEEEN-. In het Stede!tfk Museum, door i. W. N. Signale ment, door Jan van 't Sticht, («net .portret). ?- De ?eerste -internationale tentoonstelling voor moderne decoratieve konst te Tur^n, I, door P. J. W. J. van .der Bnrgh. Otto Jalius Bj«rbanm, door Albert £ehm. Guglielmo Fer-rere's grootheid eu verval van Eome, door Van Eljnberk Jr. Geschiedenis van !het Pestwezen in Nederland vóór 1795, duor ?mr. dr. J, C. OvervoorJte, beoordeeld door -C. J. JJeelenkamp. Von Berg and; Thai, Gedidhte, JErziihlnngen nnd Skizzen 'Von M. J. Zippen3erf, beoordeeld door 3. Redaingi«s. FETJILT.ETON: Van dienstmeisje mevrouw. Oorspronkelijke «ohets door mevrouw B. déGr.?v. C. RECLAMES. VOOB DAMES. Internationale tentoonstelling ?en internationaal congres te Parijs, door Elise A. Haighton. Voor hen die mensch willen worden, door Vroowke. Eene bijverdienste die zij 'niet .graag missen zou, doorG. C Stellingwerf Jentin'k. Alcoholvrye dranken, door P. H Ey'kman. Allenlei, ?door Caprice. SCHAAKSPEL. FINANCIEELE EN OECONOMISCHE KBONIEK, door D. Stigter. "Een vulkaan in relief, door JJ. F, Niermeyer. 4NGEZONBEN. ADVERIEEBUEIEN. ?MIIIIIIIHIIIIIlUIIIMIfMIIIHIIIMIMIIIItlHIIIIIHlIIIIIIMIIIIIMIIIIIIIIIlUHIUMII fflet nieuwe pantser&chip. tea .aanwinst voor onae 3ttarinel iBtj de Tweede Kamer der-Staten-Gene raal ia een wetsvoorstel aanhangig om de txjgrooticg van de Marine voor het loopende dwrw^jaar te verhoogen; de bedoeling van dit «wetsvoorstel is om. den Minister van . ,. Marine in staat te stellen een nieuw .pantser- .(Handelingen blz. 588). Conclusie: het kanon1 van 24 cM. snelvuur geeft dus kende autoriteiten) niet minder beslist. Op blz. 153 schrijft hij aangaande dit punt: »While, therefore, as at the battle of the Yalu, the heavy ordnan-ee (zwaar geschut) can scarcely be eaid to have justified its presence, the quick fring gun (snelvuur geschut) again showed pre eminence as a naval weapon." t In overeenstemming met de aangehaalde conclusie is dan ook -op de nieuwst-e groote Amerikaansche slagschepen de ver houding van het aantal -sn-elvwurkanonnen (dat zijn de kanonnen van middelbaar kaliber tot 15 cM. toe, met^enbeidspatroon) tot het geschut van zwaar kaliber zeer groot, bijv. als : 4 uf 5. Op het pantser schip Koningin Regentes bevinden zich, behalve de II kanons van 24 cM., slechts IV kanons van 15 cM. snel vuur en eenige snelvuurkanonnen van minder kaliber, die hier buiten beschouwing kunnen blijven; bij behoud van die H 24 cM. kanonnen kan in dien toestand natuurlijk geeiie ver betering worden gebracht, -omdat het ge wicht voor geschut aan boord beschikbaar aan een bepaalde grens is gebonden. Hierbij moet worden opgemerkt, dat het 24 cM. kanon, ten onrechtewordt genoemd: »24 cM. snelvuur," -omdat, zooaks de toenmalige minister van Marine in de vergadering van de Tweede Kamer van &6 Decerab.-r 1898 verklaarde (Handelingen blz. 580), zijn afvuurinrichting geheel gelijk is aan die van een middelbaar snelvuurkanon, Maar het projectiel en de lading worden ?afzonderlijk in het kanon gebracht; het kanon heeft dus .geen eenheidspatroon>(en laat er ons bijvoegen: kan die ook niet hebben) zooak de snelvuurbanonnen van middelbaar 4aliber waardoor juist het ?laden bij deze zoo vlug gaat en waaraan zij den naam snelvuurkanon on t leen en. <0,p eene nadere vraag van den heer Pijnappel verklaarde de minister later nog: Met een kanon van :24 cM. kunnen .gedaan worden :20 schoten in het half uur, ?met een van :15 cM. '90 en met een van J7.S .cM. 225 schoten in het half uur j -type Kon i n gin-Regentes -op stapel te zetten, dat 5200 ton waterverplaatsing zal hebben en waarvan de kosten .geraamd «jn qp ? 4,700^000. Is <de aanneming van dit wetsvoorstel .geweneoht? Het mu voorgestelde schip zal, /zoo het wordt eangenomen, het vierde pantserechip ztjjn ^an het genoemde type, waar; mede on«e,Marine verrijkt wordt. Dagenen, i die in de llaatste jaren gevolgd hebben, wat «,op Mariae-^ebted is voorgevallen, euilen #sich herinneren, dat herhaaldelijk -en in «?erschillen<ie'bladen stemmen zijn opgegaan «am. te waarschuwen tegen den aanbouw v*n pantsereehepen van het type Konin-ginl&egentes. Niet alleen door 'ons is over .die chfpen een afkeurend oordeel uitgesproken (naap zie de nummers van dit blad van 16 J^pril 1899, W Mei 1899, 27 Augustus 18S9'. en 24 Dseember 1899); maar dit ie ook geschied van «ene zijde, die algemeen als «esp zeer bevoegde wordt gekenschetst. Wij bedoelen daumede den Gep. Schout bij Naofct Guyot in «partikel in de Nieuwe Rolt. G&irant van 22«o 23 Februari 1899. In beef d zaak moetejt wij naar de ge noemde Artikelen verwajzen, maar willen hier het -splgende aanteekenen. Een der voornaamste bezwaren tegen liet ger.oeaitle pantseraebip geldt de be wapening safc* II kanon* nan 24 cM.,opo^teld in tn$e zwaar gepantserde torens, 5i« vrijwel al A»et voor het geeehut beschik bare gewicht ie beslag nemen, zoodat ni«,t meer dan IV isoonnen vaa t5 cM. kun nen -worden opgesteld en dus dit laatste geschut (snelvuurgeschut vaa middelbaar kaliber) dientengevolge slechte een secungeen rapid fire, zooals de Amerikanen dat bedoeld hebben:: to ;6re the largeet numj ber of shots in the shortest pace -of time. (Sountifie American 1-0 .Sept. 189S). j Maar, zal men .allicht vragen, waarom [ wordt dan toch dat «ware geschut behouden? Op die vraag verneemt men als antwoord de oude motieven: het grooter doorbarings, vermogen van de projectielen uit dat ge schut en het gelukkige schot, als het,gelulst den pantsergordel te treffen. In de ver gadering van de Tweede Kamer van l Decemfcer 1898 kreeg ,raen dienaangaande te hooien.: »Als het 4oar een gelvkkig i>schot 1) gelukt om den pantsergordel te «doorboren" dus met een schot uit zwaar geeehut »en op de water»lijn een ' »groot gat ,te slaan, dan kan dateene gelukMge schot .de beslissing -van den strijd «veroorzaken." (Handelingen ,blz. 580). j Ja, als <4at gelukkige schot eens viel! { Maar bet lieeft niet wilien vallen uit «een der vele zware vuurmonden in den j zeeslag van Santiago, waar de Amerikanen l «nder zulke gunstige omstandigheden kon den vuren op de Spanjaarden, die ^jaagd ; weiden. Captaia Taylor, coramandaut van de »Indiana" zegit in zijn officieel -rapport ' ormtcent den slag van Santiago: During . thie .action we used no armour piercing J shellg,. . and the good tffcct of the common fchell is showin by the short time taken to disable tbe enemy s sbips with out piericing their armour. Sir .eorge Sydenham Clarke, ODC of the most eminent British authorities goes so far as to predict that in the ntxt war in which (Great Britaio has a part the jnain relianee of her wacships will not be daire rol vervult 3e oud maritieme op- in armour- piercing projeetiles, but in the vatting j*ren lang gehuldigd. Deze echter heeft har« waarde verioren en is ia strijd met hetgeen de ervarasg heeft geleed in de zeeslagen der laatete jaren. Toeo de zeeslag van Santiago wa« geleverd en de Spaansche gehepen in handen van de Amerikanen w»ren gekomen, hebben z eene commissie ron deskundigen benoemd tot het opnemen van den toeetand en de schade aan boord van de overwonnen Spaansche schepen. Aan haar nauwkeurig en zaakrijk rapport, onder meer opgenomen demoralising and slaughtering tff-ct of epjnmon shell on the enemy!s crew. (Cassiera magazine July 1898). Toch wordt met het oog «p dat sthot, dat gelet op de bewegelijkfaeid van het schip op hooge zee slechts <ie waarde kan hebben van een toevalstreffer, het schip geconstrueerd en bewapend, terwijl het middelbaar snelruurgeschut op grond van .ervaring het voornaamste daardoor benadeeld wordt. Men heeft maar even eene teekening van het panteer in de Scientific American van 10 September \ schip Koningin Regentes (o. a. gevoegd bij 1898 (blz. 170), heef t die com missie slechts een viertal conclusiën toegevoegd, die na tuurlijk van het grootste gewicht zijn, getrond als zij zijn op de ervaring in den rijg opgedaan, IQ het bijtonder over de groote waarde van het snelvuurgeschut heeft de commissie vermeend zich te moeten uitspreken in hare derde conclusie: That the value of rapid fire batteries cannot be too highly estimated". Sir G. S. Clarke is in zijn artikel: Naval aspects of the Spanish- American war, in Brassf y's Naval Annual 189,9 (in dit jaarboek wordt alleen geschreven door op maritiem gebied be de aflevering Mei 1899 van het Marine blad) te bestudeeren om te zien hoe stief moederlijk het middelbaar snelvuurgeschut op dat schip is behandeld, om maar het zware geschut in zijn zwaar gepantserde torens te kunnen behouden. En uu moet men toch omtrent de uit werking van de schoten uit het kanon van 15 cM. snelvuur, een niet te geringen dunk hebben. Blijkens officieele gegevens (Me:; orie van Toelichting betreffende het eerste pantserschip Koningin Regentes) doorboort een granaat uit het snelvuur kanon van 15 cM., op een afstand van 850 M. afgeschoten, nog een i,ikkelg1»'e plaat van 15 cM. dikte. Van een pantserschip i^cormaal slecht iVa U 'l i o van het tref baar oppervlak doo> de pantsering bestand t (gen projectielen uit middelbaar snelvuurgeschnt. De generaal Rohne de autoriteit op het gebied van gevechtgch'eten heefi proefondervindelijk aangetoond, dat die partij de zege behaalt in een artillericgevecM, die het eerst zijne tegenpartij verliezen aan personeel weet te'berokkenep, zoodanig dat daardoor onrust en stagnatie in de vuurleiding der vijandelijke batterij wordt teweeg gebracht; het massa-vuur uit het snelvuurgeschut biedt grooter kans te trttfVn dan een enkel schot uit het zj$aar geschut. Zou men zich hierbij willen beroepea op het feit dat met het zwaar gesehut op grooteren afstand kan «worden geschoten, dan moet -worden opgemerkt, dat in het ?algemeen met die groote stukken niet verder dan 3000 M. ge uurd zal mogen worden; de kans van trfcffen is dan nog gering. -Het middelbaar enelvuurgeschut wordt reeds werkzaam op 2000?-2300 M. ?Het schip, dat zija krhcHt zoekt in het middelboar snelvuurgeschut, zal dit ver schil in afstand, full speed, dus in zeer korten tijd hebben doorloopen. En in hoever het middelbaar «nelvuurgeschut de bovenbe^proken uitwerking kan hebben, deelt kontre-admiral Bendemann mede, die in een voordracht te JBerlijn gehouden, verklaarde: die Mannschaften i{van Cervera's vloot) waren unterdem berwiiltigenden Amerikanischen Schnellieuer nicht an den Gescbützen «u halten. Wenden wij nu eens den blik naar ons eigen, langzaam varend schip, in eene ver .gevorderde phase van het gevecht. Boven het pantserdek is nagenoeg alles, wat niet zwaar gepantserd is, vernield, de toestand onhoudbaar door de uitwerking 1 <van het snelvuurgeschut. Daar drijft het ' «chip vnet intacte machines en twee kanons [ van _24 cM. in nog intacte gepantserde torens, wij veronderstellen een gunttig geval, die elk, kalm om de IK minuut den vijand een projietiel toezenden. Maar zou de vijand niet spoedig aan het ge noegen van die twee nietig .(??.) voortschiej tende vuurmonden een -einde maken met de hem ten dienste staande middelen, bijv. zijne ihoogzee- torpedobooten of destroyere? i Ea misschien zal de vijand bet soms niet eens noodig oordeelen om daartoe over te gaan en het schip aan aijn lot over laten. -Het is immers btkend, dat reeds velen van oordeel zijn, dat een schip, waarop boven het pantser alles nagenoeg is weggeschoten, als verloren moet worden beschouwd. Zoo de ingenieur de <3relJer in zijn voordracht voor de Ned. Vereeiiiging van Werktuig- en Scheepsbouwkundigen.. Hoe geh el anders wordt de toestand als men in stede van het zware geschut middelbaar enelvuurgeschut neemt. Qua gewicht kan men II kanonnen van 24 cM. vervangen door een twaalftal beschermde snelvuurkanonnen van 15 cM. Eén Ko ningin-Regentes zou dan een zestiental enelvuurkanonnen van middelbaar kaliber kunnen voeren. Of men zou in stede van n aldus bewapend oorlogschip een twee of drietal voor weinig meer kosten dan nu het eene schip kunnen bouwen met 4 of 6 snelvuurkanonnen bewapend. Deze schepen zijn dan kleiner, dus minder trefbaar, kunnen 18 of 20 mijl loopen en zul len derhalve het gevecht kuunen aanbinden of afbreken, naarmate dat gewenscht is. Ook dit laatste kan het pantserschip Koningin-Regentes van pi.m. 5000 ton met zijn 16 mijls vaart niet doen. Over deze snelheid -zullen WP, na het vele dat daarover reeds gezegd is, niets meer in het midden brepgen. Dat de ge noemde snelheid van 16 mijl te gering is, is duidelijk als men let op de taak die de Miniater blijkens zijne Memorie vau Antwoord (bl. 8) aan deze schepen bij.de verdediging van ons gebied hetft toege dacht en in aanmerking genomen, dat de te bestrijden schepen 18 tot 20 mijl loopen. Een enkel woord dient nog gezegd over de onvoldoende bescherming van de bedieningsmanschappen van het snelvuur geschut van middelbaar kaliber aan boord van de Koningin-Regentes. Reeds bij de behandeling van het voorstel voor den bouw van dat eerste schip van dit (-ype werd aangedrongen op meerder bescher ming. De vorige Minister kon daartoe niet besluiten (Handelingen, Eerste Kamer zitt'ng 1897-1898 blz. 380). De tegenwoor dige Minister heeft toegegeven aan het herhaaldelijk geuit verzoek en blijkens de Memorie van Antwoord (blz. 8) zullende 4 kanonnen van 15 cM. beschermd worden door gesloten schilde» van 10 cM. hard nikkelstaai. Maar gelet op het doorslaand vermogen van ds projectielen van de kanonnen van 15 cM., hiervoren vermeld, is ook deze bescherming niet afdoende. En wij achten ons daarbij verplicht toch de aandacht te vestigen op de uitspraak van Sir G. S. Clark e in zijn hooger reeds genoemd artikel onder de: Leseons of the action off Santiago (blz. 159) »Light armour protection proved a »source x>f danger, causiog two shells on »board tbe Oquendo and Maria Teresa to »be (xceedingly Sestructive"; reden, waarom <le generaal de la Rorque, oud chef der Marine-Artil lei ip, geen schilden voor het middelbaar geschut meer wit. .(Revue des deux mondes 15 Febr. 1900). Nog een paar andere opmerkingen willen wij releveeren. De Amerikaaneche zeeoffi cier W. H. Beehler, die in Brassey's Naval Annual 1899 de United-Stales Navy be handelt, is van meening (bladz. 112^: »that sbattlesbips should not carry any torpedoes »and that they could be advantageously »di?pensed with to allow for more coal or >an incrfaee in gun fire. Torpedo-vessels »«hould be the only ones to cany torpe»d e?. In the war with Spain torpedoes »were much more dangerous thoee wbo »attempted to use them than to theirenemy". Het betrekkelijk kleine pantserschip Koningin-Regentes heeft niettemin drie torpedo-lanceerinrichtingen. Het nieuwe schip verkrijgt die ook, maar in stede vaneene boeglanceerinrichting, zal dit schip worden voorzien van eene heklanceerinrichting (blz. 9 van de Memorie van Antwoord) 2). Het daarvoor uit te geven vrij aan zienlijk bedrag ware, ook gelet op de theoretische beginselen en den praktijk van den oorlog, nuttiger te besteden. Het bovenstaande resumeerende, keuren wij dus het pantserschip (ype KdninginRegentes af n op grond van zijne inrich ting, n op grond van zijne bewapening n op grond van zijne snelheid. Men heeft iets on mogelij k s beproefd. Het pantst-rschip lype Koningin-Reyentes kan een copie genoemd worden van de groote slagschepen der groote Mogendheden van ia tot 15000 ton, bewapend met allerlei strijdmiddelen op den schaal van 1:3 voor Nederland. Wat op het groote slagHihip nog kan worden gecom bineerd tot een tamelijk goed geheel, moet op het kleine pantserschip te saam ge bracht, leiden tot disharmonische ver houdingen, gelet op het absoluut groot gewicht van pantser en zwaar geschut. G. 1) Wij cursiyecren. 2) Waarmede de so! rijder van het artiktl in het iVieuiffs van dtn Day vai 31 Mei j.l. wel gelukkig zal zijn. Bedenkelijke Wetsinterpretatie. ? Oateigening ter afwering eener gevreesde, of tot het stuiten van den voortgang eener aanwezige, besnoett'ng henft plaats uit kracht van een besluit, door Oas genomen, ver klarende dat daartoe genoegzame reden bestaat. Wanneer echter het gevaar slechts voor eece provincie in het byzonder te duchten is. kan die verklaring ook bij besluit van Gedeputeerde Staten geschieden. »In zeer dringende gevallen bunnen de gemeentsbesturen hiertoe overgaan, mits van hun besluit binnen tweemaal vieren twintig uren aan Gedeputeerde Staten kennis gevende. »In het beslui*, zoo van Ons, als van Gedeputeerde Staten of van hetGermei tebestuur, worden de goederen, die onteigei.d moeten worden, met oproemitg van de namen der eigenaar», aangewezen, en wordt daarin wijders melding gemaakt van de schriftelijke verklaring van eenen deskundigp, waaruit van de noodzakelijkheid dier onteigening blijkt. »Hct besluit wordt op de gebruikelijke manier ter openbare kecnis gebracht, en in een of meer daarbij aan ie wijzen dag- ! bladeu geplaatst. | ?Indien het besluit de onteigening betreft van besmette of van besmetting verdachte voorwerpen, kunnen die voorwerpen on- l middellijk of later door of vanwege het ' bestuur, met de onteigening belast, worden ' in beslag genomen. «Gedeputeerde Staten kunnen de toe passing van hun besluit aan de Gemeente besturen opdragen." Tot recht begrip van de quaestie waaraan ik enkele regelen wijden wil, was het, ten behoeve der niet in het bezit der wet zijnde lezers, noodzakelijk hierboven den tekst van artikel 09 der wet van 28 Augustus 1851 (Staatsblad No. 125) te vermelden. O?er de wettigheid van de door Dr.Kuyper als Minister van Binnen landsche Zaken aan Gedeputeerde Staten der onderscheidene provinciën gerichte circulaire van 8 Juli j.l. betrtifende de onteigening, ingeval van bovengenoemd artikel 69 der onteigenings wet, is tot m^ne groote verwondering in de pers nog geen debat gevoerd. Omdat langzamerhand de gemeentebe sturen in enkele provinciën aan genoemd artikel der wet van '51, ten behoeve der bestrijding van andere besmettelijke ziekten, dan genoemd zijn in de wet van 4 December 1872 (cholera, typhus, febris typhoïlea, pokken, roodvonk, dyphtheritis, dysenterie en pest) eene toepassing zijn gaan gevenv die niet alleen onberekenbare tïtetien stelfc aan 'sRijks schalk is t, maar vooral in strijdl. is met de strekking van genoemde wets bepaling, meent de R°geeripg te dien 05,zicbte niet langer lijdelijk te mogen toezie», Volgens dat artikel, zegt de circulaireveidtr, kur>nen in »zeer dringende" gevafc»len" de gemeen tt bei-1 uren een besluit iofc onteigening nemen. Met die «zeer dringende!* gevlJen bad men die gevallen op hetcog; waarin de lijd zou ontbreken voor hefc nemen, ingevolge de eerste alinea van hè* ' artikel, van een koninklijk besluit, of van een besluit van Gtdtpuieerde S'aten. De ziekten nu, waarbij zulk een fpoedig optrc, den noodiakel'vjk is, z\jn, raar het rag voorkomt, alle, wat de ziekten onder de menfchen betreft, genoemd in de destijds nog niet bestaande, maar ra dien tüd uife gevaardigde wet van 4 December 1872" l Omdat Dr. (in de godgeJeerdhud) Kuyper niet aanneemt, dat hij andere dan de t in die wet genoemde ziekten de zorg voor l de volkfgezoLdheid een ingrijpen op staan; den vtet, als het 2e lid van art. 69 der Onteigeningswet bedoeld, noodzakelijk kan maken, en bij het voorkomen van dïe andere besmettelijke ziekten, aanpenomftt, dat daaibij onteigening noodig is, het tijrls^ verloop tusicheu het overlijden en de bte* grafenis van den patiënt (hoogstens vivf dagen !) wel voldoende zal zvjn om aten tot het college van Gedeputeerde Staten f« wenden voor ten besJuir, als bedoeld a». artikel 69, alinea l, 2e zinsnede, zulle» voortaan pee we declaraties wegens ontei geningen, geschied op grond van art. GS» der wet van 51, worden verevend, h,dieB het besluit, uit kracht waarvan de onteige ning heeft plaats gevonden (behalve in cte. gevallen, waarin een Koninklijk beslui*» wordt toegepast) nut is genomen door Gede puteerde Stalen! Nhar de bedoeling van bovengenoenwfecirculaire behoeft voorwaar niet gegist t« worden; de Minister wil het college VUB. Gedeputeerde S:aten doen zorgen dat dte toepassing van art 09 niet langer »onbemkenbare eisenen stelt aan 'k Rljks schatkist** m. a. w. wil een ander opdragen wat hg, zelf bekoorde te doen; op deze laatste bewer ring hoop ik c ader terug te komen. Dat de Minister aan den tegenwoordige». toestafid een* einde wil maken, is m. i. prijzenswaardig, want het is irderdaad ergerlijk wat men, zoo het heet ter voor koming van besmetting door tuberculose dit is de bedoelde ziekte op 's lande kosten al niet 01 teigent en daarna vei*brandt. Schier eiken dag kan men ia. advertenties van dagbladen dei Noordelijke propkcies de door de Gemeentebesturen. op advies van een gereetkundifee, genomen. oiiteigemrjgsbesluiten lezen. Trof deze maatregel doel, dan kondear*geen kosten te hoog zijn, maar oftervoor^ koming van besmetting het na fan doot verbranden van alle goederen waarmede een teringlijder iu aanraking geweest i»v welke maatregel slechte in enkc!e provinciën vrij algemeen wordt toegepus ) op medische gronden Loodzakehjk ot zelfo nuttig is ia ze<r de vraag. De'thans afgetreden Itspecteurs van hè* Geiieetkur.dig Staatstoezicht waren hè* onderin g daarover althars niet eens. Toe te juichen is het dus m. i. dat getracht ( wordt die geld verspilling te doen ophouden; afgewacht zal ecliter dieten te worden of Gedep. Staten te dezen opzichte met den. MimeUr in hetzelfde tchuüje varen. De wijze waarop dr. Kuyper echter di* doel hetft trachten te bereiken is niet alleen zeer afkeurenswaardig maar m. i. zelfs onwettig. Bij minüterieek circulaire verklaart zijne (xcellentie n 1. de zinsmde van een wet» artiket voor vervallen; wat beteekent zijne beslissing dat voortaan geen declaraties wewens onteigeningen, geschiedt op grond van art. G9 der onteigeningswet zullen ieo*t den verev.nd, indien het besluit, uit kracht waarvan de pnteigeuing heeft plaats ge vonden met is genomen door Gedep Staten anders dan dat de tweede zinsnede van art. 69 niet meer geldt ? Mag een Minister van Biniienlandsche /Saken trgenwoordig bij ministerieele be~ schikking wijziging in de ivet brenger, ? . Heelt niet, in strijd met eeue beweringin bovenstgende circulaire, juist de ont werper van de wet ran '72 uitdrukkelijk ver klaard dat burg. en weths. hd recht behielden. om btj besmetting van andere dan de in de behandeling zijnde wet genoemde ziekten» tot onteigening te besluiten ? Al zou de Minister bij een eenvoudigvoorschrift mogen bepalen dat de besmettrng van tuberculose niet »zeer dringend" was in den zin van de tweede alinea van art. G9 wat ik hem óók betwist, daar mij geen bepaling bekend is, waaraan hi dat i echt zou ontleenen - dan zouhijiög alle declaraties, ir gevolge bedoelde alinea opgemaakt, niet voor vereven in g on vatbaar mogen verklaren, hetgeen hij in de ge wraakte circulaire P el doet. Ja zelfs durft de Minister in het slot dier circulaire dreigen dat hij zich de be slissing over verevening van declaratie» wegens onteigeningen, ge?chied <.6ördat van jaa,nE, r^ving aan «e gemeentebesturen mededeeliEg is gedaan, in elk bijzonder geval' voorbehoudt! Voortaan zullen dus de onteigeningsbesluiten der gemeentebesturen, ingevolge het laatste lid van art. G9, gebaseerd moes ten zijn op een besluit van Gedep. Staten dat verklaart dat daartoe genoegzame rcdeja bestaat.