Historisch Archief 1877-1940
?' No. 1315
DÉAMSÏDAMMÈR WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
werklieden tegfen de revolutionaire en
materialistische woelingen der socialisten". Dat
T»*1 vü»r «Patrfttoniuia" efcn dankbare en
vruchtbare taafc, die toet reis vrienden en
begatBtigSrB bezorgde, «tt het de protectie
de«d vw«er»ert niet etaetts dw anti- revolu
tionaire Jatty- wanïwa m organws, maar ook
aft *e kringen r «urennen met twee namen..."
Maar de ttydeh tjjft vftranuwtl.
Twing WorüStafl omfttendigtaden hebben
«Sta »PBtri«oftiarf' den ewdztak opgelegd, hare
werkKtamheM «eer <we* t» bnnfen naar actief
tért«iri. &ee*rs*e w*s *e ontplooiing der
vafcargeniSati<e itatJfl«»*beMefBtW!wl'g4!ig,dreal grootere
afthetkigWi aannam, oi>k de chrisrelpe
werkJSedtMi iWWfr fl titttètf bifiti6~& hÉre* grwj^efy BH
too «fitter <dwi in vloed der wrcteal democraten
trofc, «n ^Patrimonium" noodmkta, «veneefiB
aBttef op dit g*bM op te trödw», wilde het
nwt d«W d* sfchtèrdênr verliezen, wat het door
4» V09r*e*t btoftènhèaW*. De tweed*
omstan4igt6i* ligt dichter «ehtet OM: het was de
overwinning der kerte^fce coalitie bq de
etembas van 1901. d» e «mrK revolutionaire
prfrtf mi 6 aan e rejfeerii^g bracht.
:£>a betëtketaft v*n »P*trim»mum" ais deel
**a*r hare vërplwAtinj; «m .scherper hare
fc*d«ellngea w*r «n en 4«er re omlftnw»
?eveneens.
De leiding van eet geheel, grooter en krach
tijger dab vroeger, w overgegaan uit de banden
ven Kater in die van 'Af. T»>m», aan wier* woord
thar« door de «ntv-fevohrtioTAire werklieden
niet zonder reeen <gVoot#ewieht wordt. gehecht
Een tBeTkWMfdig man in «lle oprichten, wiem
toekomst stellig elders <1gt an waar hq t»
Bttat, «n**r wiei» da-den «n woorden mi alvast
door zijn (fer«ï-vrtentren «etrerp gecontrofoerd
worden, wteéf «ren voètïiet d&t er vroeg <rf
laat* wel «en 'breuk zei komen tuescheo hem
eb hen . . .
»Patrirodiri«m'' dwrfaatve, beeft positie in te
nemen «oowel voor bet oogenblik, «Is voorde
toekomt^ «oowel ten <opzithte der industrieele
«clie van <*e VBfcvereerjigiflgev, als ten opzichte
der twanieb «te politieke vraagstukken v»n onzen
dag «n «ck ten opzichte van den toop 'der
EB -daar staat eten vraagtcfefcefc.
Ewfrttenfi wat «rapnat de ttmk en d«<gréti«en
voor de actie «hè* vakvereetigifrgen onder
chri-stertqjke rerding. i Het doel. der gewone
vakvereenigingen is ?onbegrensd. Zij voeren dos
klBÉteeDsrrgd, »a'ar stellen zicb geecerleigrer*.
£*t willen de ge^jkbereehtrgirig van .patroons
en werklieden, ' en beoogen bet l«on te
varhoogen en den <werfct$4 te verterten
onafk«tDk«l}jk van den concurrentiestrijd -en er
zkèniet om bekommerende, of het op --én
d«or nog de moeite zal looBen, patroon re
«Vin. --Ze «o pereeren op allerlei gebied en
ondergaan daarmee de tegenwoordige
maatBChippelrjke verhouding van twe« saijden
fagelïfk : ze vfer^éen zich middelen voor nieuwen
a&jjd, en maken het bestaan van den WH
kei*ian<d onmogelijk.
Wat nfoet daar >PatrittoDiB«" doen'? Hae
Wr ohoet, en -hoe ver n ag hét gaaa ? Werkloos
, gaat niet. Zich onvooiwaardei^k byd'e
e v*kveieenigi»gea aar sluiten, evenmin.
-: «tgen V*kv&reet,igingen. Maar daar behoort
dezen tooh een grens te ijja . . .
<D*»rna»r ig kJPjrtrioHJBiu1»" tlmrs zoekeis^p;
tw«e ,j«8rvei%8ttemg«ii het ft zjj iaantan r«eds
geMljd. In ,1001 teidd» d». T*lma aarove* in
en^ield eewe merlcwtntrdige, puntige
redevwwftkriti h^j traïhtte ahn 4e
en -een -grens te stellen: de christelyke
atfeeid«M mogen . cc.'ëperesren, streden 100*- hooger
teoa, .BfloVw»! tij wiH«B, maar . , .
iinnniiiiiniiiniiiiiiiiimii
DISS-QLVING VIEW.
£en studie.
J^oar het Engekch,
VAN
EUBEllT CÏUCKANTrïORt>E.
In 4KH lager, .gemakkelijken armstoel, tracht
(rekkend aan een lang-gesteelde pyp, gat Vivi&n
Mw«ton te Inisteren naar het geloei van den
Wind j die met vlagen door de straat voer, en
hy voelde iets als -een week medelijden met de
ongelukkige^, die, onder zrjn sr rjden en striemen,
huiverend ronddoolden buiten, in den guren
Novemberavond. Langzaam gingen zy'n blikken
door de -weelde) ig ing^r.'chtB kamer, waar tet
kleinste voorwtrp h6*a herinnerde aaa eyn
rijkdom, ,en ky voelde een vage afstraling
van inwen 4ge voldoening in zich opgloeien.
Zjjn voeten tastend op den haard rand, begon
by over zichzelvm te dèakën.
Op «flügemak pluisde hy &ll:s nog eens na,
wat geJèid htl tot dte .zelfvoldoening. Zya
zydéachtig tmar, ffiA diéehe vrouw zóó graag
itreelde^ zijn gwote, gryze.oogen, expressief,"
had een andere ze gecoemü; zij a geld, hy
VJUd het heerl^k zich er in te vrrdiepen dat
hg r\jk w*s, iy'i«r zelfs dan de meeste ryke lui;
toen, hoe z\jji LM«W jachtpaard, dack zy' den
prachtigen rit, dien bij had gemaakt, het heele
veld den w«g had gewezen, verleden Zaterdag;
en hoe bij de vo:ige week fazant op fazant
had geschoten in een razenden wind, terwijl
déanderen ze niet te pakken konden krygen ;
en eindeiyk dacht hy aan G yotie, de
hfeerlijkste zegepraal van alle, Gaynnie, z\jn Gwynni»,
teet wie bij in 't vowjkar icu troaweh. En
FOór hem dtfi!èenj»ï), in een grilligeh optocht,
ai dfe mannen, die haar tot hun vrouw hadden
begetrd; elk van hen, in het voorbygaar, een
blik op hem Wtrpend van afgunstig* b
wocderirg.
Van Gwynnie dwaalden zyn gedachten Baar
de anderen die hy had liefgeiiad \<56r haar.
En een zactte, sentimeateele m«iarjcholie, die
hem aarjgena»m atodeéd, troop over hètn. De
beeld*n van de meeaten van haar wa«n
vtrvèagd, half-n%é#ftclt docr den tijd; ta alleen
wss gebleven heel scheep oinlytd. Het was al
veel weken geleden dat hij het laa'st a«i haar
had gèdaèhr, watt nu Was er niets in zyn
leven om htm aan haar te herinneren. Ze was
maar n ilein chorfelje, met grauwe oogiri in een
eproetig gezichtje, ze had een gebirsten stem,
die dcor je corêa 6»'»ed. Hij zccht ver» o'cdsrd,
nu hy dit alles tog efens htnkcb^, wat toch
de Echaktl tnsschen hen ken zijn geweest.
Misschien de Weelderige overvloed van heur
harer, do_ ker kastarjp, door. chotën mét goud ;
mi£Echien haar aardige, aanhatkelijke
irinemeidheid. Op het eind was ze rmkkig gewor
den en gemelyk, en ze had hem erg \erveeld;
ma&r dit \vas by nu vergeten. Hy hoorde
stryd mogen zy niet voeren l Zy mogen zich
organiseeren in vakvereenigingen, en zelfs is
er een christelijk arbeids-secretariaat opgeriebt,
maar eens per jaar moeten zij weer samenkomen
in den schoot van «Patrimonium'', en beraden,
vóór zij opnieuw uitgaan, of ze misschien in
hun actie en strijd ook op het terrein van den
klassenstrijd zy'n te land gekomen l
Dat was een zeer wyde grens, maar menigeen
te wij i. Immers men zit tosh altijd vast aan
Cal. 111:32: Gy, dienstknechten, zy't in alles
gehoorzaam nwen meesters." Ds. Talma trachtte
een paar maanden geleden dit woord te doen
verhuizen naar n museum van oudheden,
door te betoogen dat dit woord niet meer van
to«psssing kon worden geacht op onzen moder
nen tijd, die immers geen 'dienstknechten"
(slaver.) en meesters, maar vr\je arbeiders kent,
wien het vrij stait, te gehoorzamen zoover het
hun goeddunkt, en anders 'n anderen patroon
kunnen roeken.,.
Maar jawel 1 Hij kreeg het onmiddellijk te
kwaad met Jhr. Lihman in «De Nederlander'
en een aantal andere geestverwanten, die vol
strekt niet geneigd zyn, in deze, voor hun
maatschappij-beschouwing zoo gevaarlijke
«zegese te -berusten.
Taan s is er weer een jaarvergadering
geh&ud&D, eo het wil mrj voorkomen, dat
?Patrimonium", die reeds het vorige jaar
zoekende was naar weg en grens, thans nog
irér van de wijs is geraakt. Nu leidde niet
?ds. Talffia, maar broeder Van den Molen in,
alweder over «arbeid en loon". Zeker, daarin
ligt de q'iintessens van heel den socialen strijd !
Maar boever is men nu, op de jongste jaar
vergadering te Zwolle, gekomen? Volgens den
inleider moet het tegenwoordige privaat-bezit,
en <het tegenwoordige loonstelael, bewaard
bleven, en is de eenige oplossing: »het
famitie>loon, dwz een loon waarvan de arbeider met
*igrre familie leven kan in den stand waarin
?ieze door God geplaatst is;'. E i hoe hooger
de levensstandaard van dezen statid gaat, op
?hoe mér heeft deze stand ook recht.
Rokus, pokuc, Eatunrlijk. Immers de levens
standaard gaat niet uit zich zelf omhoog, maar
wordt hooger naarmate de arbeidende klasse
hoogere eischen stelt.
Man weet nu nog precies evenveel, of liever:
even weinig als toen men begon, want ook
thans is nog niét vastgesteld: hoe hoog de
eiicben der werklieden mogen zijn, om de
tegenwoordige maatschappelijke verhouding, het
«door God ingestelde standsverschil1', niet uit
zijn verband te rakken. Ea men is aaa het
slot der bespreking nog het meest in de war
gebracht door... ds. Talmo, de leider van
«Patrimonium" en z^jn meest verantwoordelijke
figuur, die als zyn meer, ing uitsprak, dat, om
een gezonde verhouding te kragen in onze
maatschappij, »e<m het huidige loijn&tdsel dient
te worden afgeweken". Dit is een enorme ver
klaring, waardoor voor «Patrimonium" een
nieuw vraagteeken is geschapen.
Precies zoo dood liep ook da bespreking
over de vraag: hoe ver gaat het recht der
christelyke arbeiders tot werkstaking? Men
wilde zien vastgesteld, wat het kenmerk is der
gerechtvaardigde werkstakingen. Ean onmoge
lijkheid, die dra Week nit... heit uitblijven
van alles wat naar conclusie geleek.
Ten slotte w\ji ik nog op de, in besloten
veYga'dering opgestelde en aangenomen resolutie
onrtrett hét kreBfecht: «Patrimonium" verlangt
van de anti revolutionaire pwtg een meer
besliste uitspraak omtrehl hirèplannen en
gevoelens j«g«nfc fcet fcuidigfc, mwnmonisliseh<e
Vragé: waarom begint zij zelf niét alvast,
hart tttteaitog réprecisëeren 6n nit te spreken ?
N»tu«rl(jk omdat zjj nog altijd zoekende is
friimfmiiHitiiririiiHinwmmHiiiiiittiminHmiiiiiiiiiimiiiiiiiiHiiiim
alleen weer de zwaVk*, doff 3 stem, héesch van
toorr, toen ze bij elkaar stonden dei
laatsten avond, in de nauwe schouwbnrfgang,
m»t alleen <!« gtevlam flkkerecd achier her).
Deh volgenden waa eéw-g, met een
Fran'chmftn, die flait speeile in 't orkest, zei men.
Ea Vivia", toeft de eerste dagen van boos
heid vcorby' waren, vergat haar. Met een
merkwaardig geraak verdween zy' uitzga lerea.
Na een week was de open plaats, die ze had
achtergelaten, nauwelijks meer merkbaar. Dit
alles gebeurde tien mannden geleden.
Hy' maakte een ia van jjn schryttafél open,
«ft «n er een p»V bïiev«ïi uit n of
misschien n dozijn in 't geheel, n drie er van
veel langer dan de andere. Dezen laataten had
te geschreven in 't «fcjjiar, tóén hij met zijn
jicht over de Middeiiandsche Zee zwierf.
Een veer een 1*8 hij zo, en, terwjjl hij dat deed,
bekroop hem een vreemd onbehagely* gevoel.
Hfet visioen van het dikke, weelderige haar,
welvend over de grauwe oogen, en het kleine.
-sp'oetige gfezicht, scheen te veranderen, kreeg
een nieuwe beteekênis Tustdien de r^gêh door
begon hij Ie lezen, al wat de slecht-gespelde
?krabbels op de goeikoope, glimmsnd*, halve
blaadjes postpapier voor haar hadden beteekenrl.
Hij ducht er aan, hoe hua onleeshaarheid hem
altijd had vermaakt en het bracht hem in de
war, dat bij ze tön niet beter had begrejei
zooals nu. E c was er .i, slechter geschreven
<3«n de andere, vol van verwijten dat ze hem
drie dagen lang niet had g> zien. Na de se las
hvj niet meer, ongeduldig slingTle, hij h-,t heele
p»k in het opvlammende haard vuur.
Hy slak een i ieuwe pijp op, en een kleine
Wijl bleef hij zitten, uu zijn humeu'-, trach
tend zyn gedachten in een andere richting
te dwiiigïn.
90. P^xton S reet, W.C.
Jutidty.
,Dear Vtv,
»i am ve y ill the Dr ssys i shall gtt
better büt it is not true. i have got a
little bry ho was born last tu^dSy, you are
his farther so you will see to him wten
i am ded wi)I yju Eüt dear Vic. Louis is
gone to Parris hèwas road because of the
child. Viv dear for the sake of old times
com and slee me gest once it is not a
grand place were i ara bnt I do long to
see your daar face again. Plese Viv f rgiv
me for goir.g of wit h Louis but i thought
you did not care for me am y more and
it made me mud i am sendirg tuis to ih
old adr.ss i hrpe you will get it altight.
Your loving
Kit." J)
3) ,.Li(i'e V i e,
ik ben erg ziek de Dr zeg dat ik beter zal
worde maar het is niewaar. ik heb etn kleice
jorge gekregen h(j is dirgsdag gebooren j.ij ben
^y'n vader dus zal je voor hem zorge als ik
dood ben, zal je nifet Keve Viv. Louis is na
Parrijs gegtan h\j waa rijdig om rede het kir,d.
Viv lief bij allet wat je eers voor rrij gevoelt
heb kom rog een keer l ij narj het h geen
mooi huis daar ik wuon miar ik verlaag zoo
naar de j'iiste formuleering van wat zy ond«r
huismans- kiesrecht verstaat, en... en in haar
kringen hopelooze verdeeldheid daarover
bestaat l
.Patrimonium" is zoekende naar de plaats
die het moet innemen in onzen socialen
stry'd. Dat is geen grief. Maar niettemin is
»Patrimoftium" er het levebde bewijs voor, dat
van een intensief, eendrachtig optreien op
sociaal terrein van arbeiders en ondernemers
in n verband, met n gemeenschappelijk
doel en n alles omvattend programma, een
pure onmogeJijkheiüt-! Zoolang «Patrimonium"
cUa-naar zoekt... b'ijft het zoekende l
S.
eïin de Hoofitstai,
De S.'ptembermaand u weer in het land en
ondanks een zonet-warmte, Boosls we diéin de
hondedagen niet hebben doorgemaakt, hebben
de schouwburgen hunne deuren wederom open
gezet om met het winterseizoen een Aanvang
te maken.
Is het nu toeval dat de beide
operagezelschappen, die in den laatsten tqd de beiioeft*
aan muzikaal d atnatisch genot van 01 s, Amster
dammers hebben getracht te be rediger, voor
de opéningsvoorstelling hunne kpuze op bereeftr
werk lieten vallen, n.1. Hcffoiaii'a vertellirgen,
van den beroemlen operetten-componist Jacqiws
Offitbach ? Of hebben zy elkaac misschien tot
eeu tweegevecht willen uitdagen en het publiek
in de gelegenheid stellen, als frteidsrechter
een nitspraa t te doen ten gunste of ter, nadeele
van een der beide gezelschappen ? Zeker is
het dat het gel^ktjjdig geven van hetaelfde
werk, als het ware eene vergelykirg van de
twee voorstellingen provoceert!
Alvorens ru beide voorstellingen te bespreken,
wil ik toch eens een kijk j» nemen in het
buitenland. Wellicht dat er voor ons Neder
landers iets te leeren valt uit de toestanden
van elders, vooral omdat er zelts a-an groote
theaters in het bnitenlasd misstanden
heerscher, die z«ker ni«t mochten bestaan, als men
in aanmerking neemt de ruime middelen en
subsidies, waarover deze theaters kunnen
besc nikker.
Wie heeft wel niet efns gehoord van den
treurigen artistiekèn toestand van de groofe
opera te Pirijs? Wie onzer lezers heeft daar
misschien zelf wel niet eens een voorstelling
bijgf wooud, waaraan hy zich schrikke'rjk geër
gerd hesft ? Is ten nieuw werk vier ot vrjhna*!
voor het voetlicht geweest, dan worden de beste
solokrachten vervangen door mindere goden.
Van styl is by da meeste zangsrs geen sprake.
Ia het publiek zingen en het bovenmatig. lang
uithouden van noten, liefst nog op zwakke
ma»tdeelen, is aan de orde van d«n dag. Het orchest
is m >oi van klank, i t, maar vaak slordig in de
begeleiding. Het koor traag in zijn bewegingen
en altrjd iets te laag. fcen echte
slendriaangeest heerscht over een dergelyke voorstelling
aan de groote opera, en nieta is in s'aat d«
wrto-!k rs er uit op te weVke", overtuigd als
zy zy'a van de onschendbaar heid d*r Aca
demie nationale de iBUeiqie, de e.rste in
Bewegingloos, zat hy te staren op hét veile) j3
papier in zyn hand. H-j kon niet denken;
verdoofd, weigerden zyn herser.s te werken. Zoo
ging een heele minuut vooïbij E ndelijk,
werktuigelyk, natn bij dte emeloppe op, die f p
zy'n ontbijttafel lag. Hij di aaide hem om en
om, zonder gedachte eerst, maar met
terugkeerende b;wustheid, merkte by op dat er
twee adressen op stonden; de brief moest
doorgezonien zyn van zya vroegere woning, en,
nog scherper hst couvert bekykerde, zag hij
dat een van de poststempels byna een maand
oud was. N >g eens las hy d^n brhf door, toen
nog eens en toen voor de derde maal.
Langzaam kwam er f en duizelige lichtheid
en een wie-mattend gero^l in zijn maag,
'over hem. De lucht leek hem beuauivi en
drukkend, maar hij had niet de klacht om de
kamer door téluopen en het raam op te
schuiven O ibehalpen zat hij neer bij het ruur,
en in die houding blijvend merkte hij dat zijn
handen k'am wir^n van zweet.
Esn oogenblik en het dretf voaibij. Zijn
. gedachten waren ziclizeH msetter, hy was weer
1 in staat om te denken.
Kit was stervende; rp dit mom3nt misschien
al dood. Kit dood stijf en koud tu schen
witte-lakür;s, geheel plat liggenrl, beh»lve haar
voeten, die rechtop s-.onden, raar boven stekend
aan het benedeneind van hst bad, haar gezicht
zonder uitdrukking, de sproetjxs geler dan ooit
op de doid-witte huid. En het kind? H j voelde
een trilling van woede op dat mittelooze,
on^ewenschte kind. Miar het was zijn k'nd dan
was hij het die
Plotseling girg de deur open. Hij ontstelde
iedera zenuw uidilerde in zijn lichaam. Het was
de kntcbt; bij bracht zijn ontbijt binnen. Di
man zette de glimmende schotels neer bij de
damp?nie koifiskan, tericijl Vivian. verbijbterd,
ingéspatinen z,,n bewegingen, volgdc, want er'
schsen iets vreemds onwe kelijks in zijl onver
schilligheid.
Ten slotte ging bij naar de deur.
Haal me een rijtuig," zei Viviai, schor.
Toen, de verbaasde uitdrukking *p 's mans ge
zicht bemerkend, voegde bij er haastig by: Ik
moet uit ineens gewichtige kwestie."
Terwijl het huurrfltuig voortrolde, btormden
Viviacs gedachren terug, het verleJen in.
Duiiend kleine bizonderheden stapelden zich
op in zijn herinnerir^, u het aftchuvrelijk
vervolg op zijn liifde voor Kit gaf aan elke'en
nieuwe, pijnlijke beteekenis. Dit was h'et cul
minatiepunt, waar al het overige heen leidde.
Het rijtuig s^o.it achter een omnibus, di
rammelènW city wairts waggelde, en hij ontdekte
opeens dat hij zich zat"téverwonderen over
het verschil tus«chen ds menschèn dtarin en
hemzelf. Zeker hadden z'j' nooit iets als d:t
richting op dut gebied en door den staat het
hoogst gesubsidieerd.
Zóó erg is het te Berlyn niet. Maar toch
mist men ook daar eenheid van leiding. Er zjjn
uitstekende kapelmeesters, een goed orchest en
koor, voortrcffilyke solisten maw er is geen
samenwerking en geen autoriteit, voor wie zich
alles buigt. Een man als Felfx Motll in Karkruhe
is daar van noode. Oulangp, toen de daklooze
kunstenaari vAn de Stuttgarter Hofopera te
Berlija gastvoorstellingen gaven, kon men
lezen in de Allgemeine Mmik Zeitung, e*n
blad dat zeker onder de Duitsche vakbladen
wal het hoogst staat aangeschreven: die
S.uttgsrter hab>n uns bither Leistungen
gebotfn, die in solcher einheitlichen Gü'e,
solcher Abrund«ng, solcher Geschlassen heit
des Ensembles in unserm Opernhause zu
den Sütenheiten ge: en." E<i dat wordt d«u
toegeschreven aan de zegenrijke samenwerking
van de-n, ook ten onzent bekenden regisseur
Harkcher en d« kapelmeesters Pohlig en
Reichenberg«r *). En zoo is het ook. Eigenlek
moest het ambt van Ober regisseur en
k»pe!meester in a har d v^reenigd zrjn; edoch,
waar dit niet magelyk is, daar dient toch de
een den ander op alle mogelijke wyze te steunen,
aan te vallen en op te haffen.
Biyreubh is langen tyd de plaats geweest, waar
de leiding van regie en muziek op de grootst
mogelijke homogenite't kon aanspraak maken.
Na den djod van Richard Wagner, was het zyn
begaa de weduwe die toonde op verbazing
wekkende wy <e in de intentiëa van den meester
doorgedrongen te zy'n. Bovendien b» zat zij de
kracht om cich te doen gehoorzamen, 's Meesters
gslroawen, vooraan Hermann Levy en Hars
Richter, nttarbrj zich later rog voegde Felix
Mottl, gingen met mevrouw Cosima geheel op
in d« werken van Wagrer, zoodat jaren lang
Bayrenth als een Stilbildurg schule voor
Waguer's weriten mocht gelden.
Tegenwoordig is dit eenigszics and^ rs ge
worden. Mevrouw Cosima is oud en haar
gezichtsvermogen begint te verzwakken. Levy
is niet meer, Richter en Mottl hebben niet
meer den ir vloed van vroeger en... er zijn
jongeren gekomer, maar minder waardig dan
de oude garde en niet in staat om Bayreuth
op de ideale hoogr'e te houlen, waarop het
stond van '82 tot -'92.
En toch... indien men er in mocht slagen
te Bsyreuth, met terzvjrlestelling van »Ue
personen-cultus, steeds regie en directie aan
uitstekende handen toe te vertrouwen, d»n
l geloof ik dat Beyreuth altrjd het M'kka
zal blijven vooïalte degenen, die een pelgrims
tocht willen maken naar de plaats, w»Sr men
flfe muzikaal dramatische kutst kan genieten in
gteheel haar omvang.
Dé?jtyze waarop men daar gewend is te
werken, de o'noveitreft'baat schoone acustiek van
bet theater en ds afgezonderde ligging der
oude markgrafelijke stad, dte men uitsluiten!
bezoekt ter wille van de kunst en waar alle
andere, meer wufte genietingen buitengesloten
«y'n, trekbeti hiervoor tot waarborg.
Wél héft B ypeüth thans r.iet meer het
raonrpolie van een theater alleen met
amphiteater dus zonder loges, wa»r alle raggen
gelijk zy'n ea de zitplaatsen Irapsgewy'ze
opklimmen en wtiar de bijna geheel
overdette orchestruimlègedeeltelijk onder het
töoneèl is geschoven t har s heefc ook M
nchfrn in zijn Pr.'Ez R^gei tent heat er een schouw
burg, dien men caat de wyze van het ideale
Wagnerprincipe geconstrueerd hetft: doch n
ding, waarvan men tot dusver nog geen meester
*) Toevalligerwijze is het ook naar aanMd
novan Hoffhan's vertellingen Van Offenbach dat
zulks geschreven wordt.
,,?*?,,,?,,,,?,,,,,,,?,,
er Ea je lief gezicht weer te zien. och Viy
verge<f me, dat ik met Lr-uis er \andoor ben
gegaan maar ik dtch dat je nitts meer om mij
gaf (n dat kon ik niet uithoude ik zendt j's
dcx« laar bet ondèadres ik hoop dat je het
in orde mag ontvangen.
Je liefh
Jut."
in hun leven gehad. En zijn gedachten wrórgen
zich ocder de t aii'groeiende stEÜrt toen kwam
een plot: elfng gevoel van honger, hém
herifar.erend dat hij iiifct h&d ontbeten. Terug kwa t het
doel van zyn tocht. Hij was op Weg rair K:t.
Het wis of hij en zjj r.ooit iets met eikaar te
mhlïn badien g'eba-1, alsof hij biar allfeeh
maar kehdèvart hborért zeggen mpar op
de een of andere manier, zij en haai- kind hém
alles haJJeh ontnomen. En hij vóslde hoe hij
hét land eiaan had te gain, hoe hij ervan
frerughuiverae haar waW in ijh le/en te Balen.
Als die onweerstaanbare macht daar in hém
er niet was geweest, héta niet vob-waafts
h4d gedrongen en gèduwJ, dan z u lij weer
naar huis teruggekeerd zijn. G*yhi:iél. .. hözou
hij Ooit hierna met haar kur nén trouwi n ?
Vreetod dat bij geen toorn in zich voelde
jegënt, Kit, dat 23 zich zoo op eens weer
tussfchén h 'n in geplaatst had, al fen was hij
vagelyk benieuwd of hij wér gemaVkëhjk van
haar af zou komen. Ma»r misschien was ze
dood. O! zeker te weten dat dit zoo Was;
en het gevoel van verlichting, dat hij toch eëri
bpgoscheJing wi^t, was zóó duidelijk dat het
hem kwekte. Maar hét kind? htt kind _
dat zju blijven. Dat gebeerde altjjd. Vaag,
iondftr sa-rierihirg, peinsde hij n/ver wat hj
met het kind zou dotm.
Het rijfuig s!óeg een zijstraat in, een tréep
slonzige kinderen uitefeijigënd van de smalle.
g»aafa'teerde mid'lenstraa*. Er heerschte
warorde in die buurt, een wanorde die by'ra
stuitend was, de wanorde van n bid waarin
is geslapen. Hier n diar, in de openstaande
voordeuren, luierden fclordige vrouwen in vuile,
kleurloos jdkken. Toen hfetryluig voorbij kwatn'
keken ze op, en Onder haar staren deinsde
Vivian terug. Al de stu'tftndègezichten vin
de buurt keken héai brutaal in hét gelaat
Na moest het toch dichtbij zyn ? Hier ? Het
rijtuig hield mét een schok si il voor n smerig
Paliaarisch restaurant: de koetsier vroeg den.
weg aan efn paar kerels, die voor de deur
clgarétten stonden te rooken. Hét waren vreem
delingen, en zo antwoordlen hem, allemaal
door elkaar pratend n>et Veel drukke gebaren.
Een gevo-1 van machtelooze woede overviel'
Vivian: bij had al die lui wel kunnen
doodslaan. Het rijtuig reed langzaam door: hield
toen opnieuw stj), aan het eind van de s!raaf
Vivian sprong eruif. '
Hij kloptp, en voor t'e srnalip, armoedig
uitzier;da deur, ttond hy te wachter. De opwinding
deed zijn tanden klf.pperen als van koii. Dat
verveelde hem, en in do wa- hotige worsteling
zirjn gedachten af te leiden, dwong hij zich
bet huis aardachtig rp te nemen. Er was niets
blzondérs aan; de vuilheid en vcrwaèrloczirg
ervan waren ncch grooter noch m?nder dan
die van déhuizen er nsaït of er t-^écowr.
A'le-én iu een ho k van het benedenraam stond
een kaart met het ffoor,-l ApiiliHenti.
K-'t was in dat huis, mitschitn wd in dezelfde
kamer, waar bij vanaf déstoep bijna in kon j
kijten. Hij dacht zich redenéerend met hiar,
haar overredend, ha'ar herinnerehd aan de
da,en \an vroeger, haar geld gevend een
groote toin geld, wsarvan bij het ),emis toch
nie, zou v.elen gei.oeg om hsar en htt
is kunnen worden en welks wetten men nog
niet heeft we en op te sporen, is in Müncheu
niet zoo uitremend gfslaagd als in Bayreuth;
ik meen de aciutiek". Ik woonde er op het
einde van Augustus een paar voorstellingen
bij, n.l. van die Meistersinger" en Tristan
und Isolde". Er was veel schoons te genieten
en men had in Mü'chen blykbaar alles in het
werk gesteld om aan de hoogste eischen te
kunnen beantwoorden ; maar toch, de poëtische
betooverirg, die zich van den toehoorder mees
ter maakt wanneer hy uit den D ystischen
Abgrund'' te Bayreuth de klanken van
Wagner'j orchest hoort opstijgen, kwam in ftfüncfoen
niet over den toehoorder, althans lang niet in
die mate.
0/erigens bezit München in den ook "n ons land
beroemd geworden tooneelepeler Ernst Possart een
intendant regisseur die wel niet den piëteitvollen
kunstzin bezit van mevrouw Wagner, maar
toch gesteucd wordt door een uitgebreide kennis
van het tooneel en een ry'ke ervarirg Daarby
werkennaast hemregisseuren.dieook'e B: yreuth
hunne sporen verdiecd hebben. Met de kapel
meesters schijnt het in München niet zoo in alles
pays en vrt ' te zyn. Hermanr Zampe is de man
die door de hoogeie autoriteiten s'erk op den
voorgrond gesehoven wordt; Franz Fisscher,
een leerling en beschermeling nog ^an Wagner,
die jaren reels raast Le'y in Müachen ge
werkt heeft, tcby'nt door het publiek uit
Beieren's hoofjstad zichtbaarlyk gevierd te
worden.
Zuaipe woonde ik bij al- kapelmeester van
die Meistersinger", Fitcher als dirigent van
Tristan und Isolde".
My'ne meenirg over beide kapelmeehters heeft
sinds het vorige jaar wel eenige
wijzigirgonder{aan. Verleden jaar votd ikZurope in /ijn liiding
van Wagner's kostelijk humorWsch we~k te
onstuimig en te orgemotivetrd grillig in zyne
teropi ditmaal Jag er meer lu^t, meer kalmte
over zyn directie, die dan ook daardoor een
meer bezonnen indruk maakte dan verleden
jaar. Ditmaal had Zumpe bovendien een rijk
dom \an Luaiiceeringen in zy'n orchest, een
pianissimo zoo flaisterend en zacht en een
fortissimo zoo sonoor en vol, fat men daaraan
een bron van gecot kon vinden. In dit opzicht
bracht my de leiding van Fischer een groote
teleurstellirg. Man zou nitt gelooven dat het
't zelfde ore .est wa1, zód ru a en ongelyk waren
onder hem de attf (pies. zoo sierk werd de bege
leiding uitgevoerd en óó monostaan was da klank
vasiist orchest wegens het gemis aan dynamische
fchakeerinj.er'.
Zal ik n n. nog zegden dat Bsrtram een
prachtige Sachs was, dat Walther zeer goed
den Stolaing weergaf; dat Pennarini daarentegen
een slechten Tiisian te hooren gaf, maar Lilian
Nordlca, vooral als zangeres de pi.nij van Isolde
mooi vertolkte, dat S>.auiisl een Bran^aiewai
met alle voortn ffilijbe gaven, die ook wij van
haar kennen? Och, wat baat het? Doet het er
veel toe, of nu een of andere solist iets meer
presteeren kan dan zijn co'lega van elders?
Indien het esn noodsakelijke eisch ware vocir
een opera, dat ,'oafer eerste rargskrachten
daarvan het bestanddeel uitmaakten, dan zou dat
theater, hetwelk over de meeste middelen be
schikt of het rijkst gesubsidieerd j's, het beste
moeten wezen.
Maar hebben wij niet gezien dat het
Stuttg*rter enseïnble dat van den R'o u'glich
Kaiserliche Hofopier" te Berlijn overtroi ? Een muzi
kaal dirigent, geheel op de hoogte van den
stijl, dien by moet weergeven, met een goei
gedisciplineerd orche*t en een koor van inte
ligente jonge mannen en vrouwer, benevens een
rpgtóeur die geheel Ss ingeiijd in de beteeken's
van zijn ambt en bovendien zich beijvert om
zoo/eel mogelrjfc het spel van solisten, zoowél
kind voor het heele leven te on htffan van
alle «w gen hy zag zi<h al.'es en alles doen
om von haar gedaan te krijgen dat ze nu
dadelijk weg zou gaar, naar een oord waar
var^aui hij zelfs nooit meer iets van haar zou
hooren. Z-ker zou z* dat goedvinden. Het zou
zv» voor haar eigen bestwil, evengoed als vóór
het ziji e. Ja, ten slotfe zou ktf nog d'e mooie
rtil tegenover haar fprfen, en in eéh oogehblik
had hy zich bepraat tot n glimp van
zelfvoldoening.
Het geluid van eeöstem, den gang van zrjn
gedachten onderbrekend Op het plaatje
beneden een smfri£e Vr0uw, haai- mouWn
opge^tioopt oïet- heur rcode armen.
Wat wou je?" vroeg ze, wantrouwi»
tk «ou miss G.lston spreken." *
D'r woont g-én miss Gilsfon hier," liep ze
njjdig terug, blykbaar woedend dat ze vdor
niets uit haar werk was gehaald. Zs stond op
het punt, weer naar binnen te gaan
Maar," ging Vivian voort, ook niet
zoo wat n iriasnd geleden?'1
Nee ik zeg je, ik heb geen miss Gikton
gehad hié-. Dr was 'n mrs. Mars'on" _ bn
de klank van zy'n eigen naam, ra&r boven
geschreeuwd door het he:kwerk va-" het plaat ie
knepen Vivians handen zich dicht, en
instir.ctma'ig keek hij de striat af om tézien of
iemand het zou kunnen hebben gehoord
ze woonde hier voor eëweek of drie mAar
ze is ziek geworden, met 'r kind, en dood
eegaar., de ziel.'
Mrs. Mars'on _ zijn naam! - zéhad zin
naam aangenomen - n zijn hoofd breon te
duizelen maar ze was dood wee dood!
Wat is er mét 't kind gebeurd ?' hoorde
!£JJlCi,h -tr*8un.V?ët ge:uïd ^an *9'n eigen stem
deed hem schrikken, w^.t hij herkende het ni
Het kind ging otk dtod,"
Bchreenwdede vrouw. Ze liet geen roiie cent té. T#êe
ea 'n halVe wefek buur krijg ik EOB
behalve d'r eten; allerlei fijnigheden moest ik
voor dr halen." Daarop in een at.deren toon
misschien getroffen doof Vivians fatsoenlijk
voorkomtn. Maar wAcht een oogenblikkie Ik
kom by je n zal j* d'r alles van witellen."
fiy leunde teg^n het hek van het plaat.-je
oausehjks hoorend wat zézei, alleen bewust
van de onta^ke verlichting die zich over
hem uitspreidde Het kind ook dood. AUebrt
foor etumg wég. Hy merkte dat de echJu
6chreeu*6tem zweeg; de vrouw had het
pItafrje verlaten. En hy keek e m zich heeft
naar haar; - de aronotote vuilheid van de
dicht-opeén-gïpakte, bruin-stêenen kdsen hin
derde hem sterker dan zooëwn - o! daaruit
Wég te komen, daaruit weg te komen
icécs... Kit! ~ hét W*B of ee neoit '
mans
E»n maand daü-ia, waren G»ynTie 7b bH
getrouwd. Hfet *tó een prachtige bfu-iloft «et
veel voorramëg'ssten, en alles even fijn Het
ffi S± ^^ ^ de ^«'brood.wilen to
Italiëdoor te gian brengsn.
Ea hij dacht nooit meer aan Kit !