De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1902 2 november pagina 2

2 november 1902 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1323 aard zijn, dat een proef om een uitgebreide schaal alleszins wenschelijk te heeten. Is het de regeering werkelijk ernst met haar streven ona de militaire uitgaven tot de hoogst noodige te beperken, zoo zal eene oplossiug van het kazernevraagstuk in dien geest moeten worden gezocht. Maar dan ook zal van militaire zijde alles moeten worden beproefd om het leven in een dergelijk kamp zoo aangenaam en opgewekt mogelijk te doen zijn. Men neme een eerlijke proef. Bezwaren tegen iets dergelijks zullen niet ontbreken. Hoe, ge wilt dus zal onmiddellijk worden aangevoerd van negen regimenten alle in een kamp ver een i^gen ? Waar blijft dan de compagniesgewijze opleiding ? Het antwoord daarop is onmiddellijk gegeven, wijl een eenvoudige rekensom voldoende leeit, hoe het op het zelfde neerk< mt of men achtereenvolgens ieder jaar bjj een der korpsen alle viermaatders indeelt, zóó Jat alle een beurt krijgen, dan wel ieder jaar bij elk regiment 1/9 van het geheele aantal ; eens in de negen jaar 5200 ia ten slotte precies het«elfde «te -p- X 9. Of een dergelijk rekensommetje genade zal vinden in de oogen der machthebbenden valt evenwel sterk te betwijfelen. In de militaire wereld is men nu eenmaal zoo gewoon om de platgetreden paadjes te volgen, dat het haast heiligschennis moet heeten een kor teren wee aan te wjzen. Ware dit niet het geval . . bij Mars ! wat zou er in het leger bezuinigd kunnen worden. Maar tracht de bezwaren van de heeren, die het nu eenmaal zóó en niet anders gewoon zijn, eens weg te redeneeren! Op het papier liet zich alles geduldig praneeren, maar in werkelijkheid... Lses maar eens de nieuwe projecten voor de organisatie: bij mobilisatie zullen onmiddel lijk gevormd worden uitiederTegimenteen oi' meer depots en reserves, alsof het korps een deveiiterkoek ware, die met een mes kan worden verdeeld in zooveel stukjes als men blieft. Heel mooi, maar kom nu eens met het -voorstel om zoo'n kunstje in vredestijd toe te passen, tracht nu eens de heeren, die te bevelen hebben, aan het verstand te brengen, dat het geheele militaire huis houden Teel te grootscheeps is ingericht ! ledere compagnie heeft in den winter aan manschappen nauwelijks 1/25 deel onder de wapenen van de oorlogssterfe t s, toch wordt die compagnie beheerd, als ware er geen enkele milicien met groot verlof'. Een leek redeneert aldus : in den winter vereenig ik de vier compagnieën van een bataljon tot n onderdeeltje, dat een eigen huishoudentje vormt, dan kan ik over vele officieren beschikken tot allerlei doeleinden, kan ik het kader dat nu geplaagd wordt met vele onnutte kazernediensten benutten ?voor oefeningen in den wapenhandel enz. enz. ei fin, ik handel op gelijke wijze als een hotelhouder te Scheveningen in de wintermaanden. Maar een militair zegt boüweg : dat gaat niet ; een compagnie is n compagnie, een bataljon een bataljon, al bleef slechts de kazernewacht en de plaats corvcëermet den sergean t -majoor over. Compagnieën in den wintertijd vereenigen tot een onderdeel ; hoe zou dat administra tief kunnen? Men meent zelfs te hebben bewezen, dat het onmogelijk is. In de drukte van de mobilisatie een regiment te splitsen, dat gaat volgens de organisatie ontwerpers als van een leien dak je, maar tegen het voorjaar n com pagnie weder op te lossen in vier andere. . . neen maar ! In de militaire wereld wordt niet getooverd! Zooals het is, zoo is het goed ! Gebrek aan logies ! Te Nieuwersluis staat jaar en dag de pupillenschool ledig kwade tongen beweren dat het wild van de jachteigenaren aan de Vecht niet tegen het schieten kan en op vele onzer forten is gelegenheid om honderden menschen onder te brengen, maar toch zullen wij kazernen bouwen. Waarom ook niet: verkorte dienst tijd, miliciens die nooit in een kazerne hebben geslapen. . . de wereld loopt op haar einde ! DOE ar de fameuse Don ar, die aller aandoenlijkste brieven schrijft aan een braven zoon Donar beweert «liever een veldslag te verliezer1, door het gehoorzamen aan een opperbevelhebber, die een fout begaat, dan dat de over winning het gevolg is van het meegfpraat van alle minderen", zoo ook zijn «T, die liever een oud gebouw met groote kosten oplappen, dan een nieuw stichten, wat goedkooper, gezonder en geriefelijker is. Zuid-Afrik. Vereeniging. Wij ontvangen een schrijven van prof. De Louter en bet Ut r. Pro», en Stedelijk Dagblad van 28 Oct., waarin een artikel van 's hoogleeraars hand: »De Ned. ZuidAfr. Vereeniging'', met verzoek beide in dit No. te plaatsen. Ten gevolge van het Boekdrukker&feest, waarvan ons blad ge tuigt, kunnen wij tot onzen grooten spijt aan het billijk verlangen van den heer De Louter eerst in het volgend Xo. voldoen. Alleen, wijl het de xaak betreft, waar voor ook prof. De Louter wenscht te ijveren, welke inderdaad allen spoed vertiecht, deelen wij thans reeds de volgende uitspraak van prof. De Louter uit zijn schrijven inede : ».Ik ben mijnerzijds bereid u toe te geven, dat de Z. A. V. geenszins verheven is boven elke blaam ; met instem ming las ik de stukken van mr. S. Muller en Dr. A. Bei na, ook uwen aandrang tot meerder activiteit kan ik begrijpen en billijken. U verzoek ik daarentegen te erkennen, dat gij ten onrechte uwe ver wijten tegen de Vereeniging tot mijn persoon hebt gericht" .... BrM Bit Utrecht door JAN VAN 'T FTICUT. Daar onze stad zich in de laatste jaren raeer en meer tot een »g_oote ' stad gaat onJiwJkfceien iouder den «ankleve t&n dien, die het verblyf in .een werkelijk groote stad zoo verau genfi&mt en zij vooral dcor degrooiache planner, die we bezig zijn uittebroarten, de aandacht run landgenoot en vreemdeling in niet geringe mate tet akh trekt, is het mis schien niet kwaad eenige bijzonderheden om trent de hoofdstad van het Sticht mede te deelen, die belangstellenden eenig denkbeeld kunnen geven van de verhoudingen, die hier heersenen. Onze stad. telt, ik denk zoo, 108(00 zielen ongeveer, exclusief de zielen, die zich bier clandestien ophouden in spiritistische séarces; die getelde zielen onderhouden te zamen l burgemeester, 4 wethouders, een goeie dertig raadsleden (deze laatste met niet meer dan droog brood) en voorts een heilsleger van amb tenaren, beambten en bedienden. Verder heb ben we bier elf kerkhoven, waarvan er drie tot begraafplaats dienen, ten einde de bokken be hoorlijk van de schapen te kunnen scheiden. Hoeveel koffiehuizen hier zijn kan ik zelfs bij benadering niet opgeven, maar zy vormen een indrukwekkend vi el>oud van het aantal ker ken, van welke, ruw geschat, er zeker wel een twintig zjjn, onderscheiden in Roomsche, Oad?Roomsche, Gereformeerde, Doleerendö, L'.ithersche, Remonstrantsche, Doopgezinde, en weet ik wat er nog al meer manieren bestaan om den hemel welgevallig te zijn. Ir is maar n gekkenhuis, maar da'a dan ook stampvol; hon derd en twintig dokters ongeveer het komt er op een stnk of tien niet aan en vier ziekenhuizen, waar men ook al overeenkomstig zijn godsdienstige overtuiging genezen of ad patres geholpen kan worde;; n schouwburg, waar men blij is een vr*emd*lir,g binn«n t« gunnen smokkelen, zonder dat hij eerst het uiterlijk van dit, de stad tot schande strek kende gebonw,' heeft kunnen bekyken; twee fraaie uitspanningstuinen : Tivoü, op den Singel, en Bui ter. lust ia de Malieba&n ?, prachtige wan delingen om de stad met zeer echoone parken aan de Oostzijde: het Hoogelandspark en het Wilhelminapark, in welk laatste een groote vijver kronkelt waar een fontenel waterstralen uitspuit ter hoogte van het op een eilandje op gericht ooievaarsnest. Ocb, arme ooievaars! i>at nest wacht nu al twee jaar op gelukkige jonggehawden, maar een boosaardige weduw naar-ooievaar duldt geen huwelijksgeluk meer bij anderen en verjaagt ieder paar zijner natuurgenouten, d»t tnet bronsdriitige bedoe lingen de plek nadert. Voorts hebben we bier een krygïhaftige dienstdoende sehuttsrij, dte bij haar verschijnen te zatnen en in vereeniging" in het openbaar, tot allerlei vaderlands lievende opmerkingen aanleiding geeft ea eindelijk nog -een onnoemelijk aantal bankiers, kassiers, hypotheekbanken, creiietbanken, bouw maatschappijen, bouwagenten (zoo roemen zich die menschen, geloof ik), beëedigie taxateurs van onroerende en Toerende goederen. Van die laatste categorieën hebben we er zeker meer dan er in een doteerende kerk gaan. Ten slotte om de deur dicht te doen vindt men hier ook nog een Huis van B3waring, ten behoeve van weerspannige schutters en van ongelukkige gijze- en bedelaars, wier eenige toev.'ucht de schans is, alsmede een Cellulaire Gevangenis, waar zonder aanzien des parsoons of zijn godsdienstige gezindheid, alle Neder landers van geboorte, en een enkele maal zelfs een buitenlander, worden opgesloten, die zich schuldig maakten aan daden, welke in den loop der eeuwen, na telkens nieuwe ervaringen van de boosheid der menschen, door den wetgever op het lijstje van s rafbaarheid zijo gesteld. Vergeten heb ik nog de gasfabriek en bet abattoir, twee inrichtingen onder het beheer der gemeente, 'waarvan de eerste reeds aan zienlijke winsten heeft afgeworpsn en de tweede bestemd is om dat evenzeer te gaan doen. Wat we hier niet hebben totaal niet dat zijn mooie gebouwen of monumenten de Domtoren met zijn kerk natuurlijk uitgezon derd we hebben er zelfs tiet die de pretentie willen aannemen van mooi te zyn. Het stad huis in welks kelder, naar de Jegende, nog altijd -de \jzeren bruid" bewaard wordt, op wier schoot in vroeger eeuwen veroordeelden door die hardhandige maagd dood geknepen werden het stalhuis is door aanbouw van verschillende perceelen ia den loop der j «en zoo'n leelijk gewrocht geworden (als het ooit mooi geweest fc) dat het wel als een fyubool van ons gebrek aan contanten kan gelden. Het gerechtshof een Rijksgebouw (lat ik niet gaarne den naam van Paleis" van Justitie zon geven voldoet alleen aan zijn bestem ming door zijn somb r, dreigend uiterlijk, waarmede het de van bezwaarde gewetens voorziene bezoekers, al by het binnentreden den angst op het lijf jiagt. Da ntudentensocieteit, eea gebouw van den jorgsten tyd, maakt in de vacatitiemaanden, ah geen vroolijke jongelui de groote boogvensters versieren, van verre precies den indruk of het een tramremise is, waaruit zóó de wagens te voorschyn zullen komen, met een koetsierswouing er boven achter die kleine ruitjes. Het universiteitsge bouw, dat geschenk van burgerij, stad en provincie aan hare Hoogeschool bij gelegenheid van het 250 jarig bestaan, door professor Guge', met den gemeer>tearehi.eet, zoo fraai ontworpen in een rechte lijn langs den leelyken muur, dien men thans door klimop aau het oog tracht te onttrekken, dat gebouw moest op hoogt'r last in een hoek staan, waarom htt een kneep in het midden kreeg en nu van zrjn ingang twee rechtboekzijden uitsteekt, die met al de beeltenissen van beroemde profes soren in den gevel sterk den itdruk maken van een poppenwinkel. Vlak ?, óór dat gebouw, met den rug naar de zaal waar eens de Unie van U'rjcht geteekend werd, staat het stand beeld ia brons van Jan van Nassau, door den ouden professor de Geer vroeger in den ge meenteraad steeds met voorliefde den maatstok van den Domtorea genetten en onlangs dior een boerin, die er met verbaasde blikken r.aar kte-k, voor een gemalen professor gehouden. Van de studenten merken we tegenwoordig heel weinig meer al zija er dan ook dui zend voordat ze klaar zijn, waar het dan toch ook ' eigenlek alleen om te doen is. En het zeker meer dan dubbel zoo groot aantal spoorwegambtenaren ontwaart men meestal alleen in den omtrek en bij het uit en aangaan van de kantoren, waarna zij zich spoorloos in de bevolking schijnen op te lossen. Al de hiervoren genoemde gerechten zijn beep-oeid ?y zwemmen er compleet in met een zeer pikante saus, een mengsel van kwaad.^prekendneid en admiration mutuelle. Het eers'e bestanddeel is in alle winkels te koop, maar het laatste vindt men EÜeen in kranfjes en club.*, van waaruit het zich over de vlakte verspreidt om de geheele beyolking tot med«be wondering te dwingen. D*ar hebbsn we onlangs weer eea merkwaardig staaltje van beleefd bij het opnieuw schilderen van de groote zaal v«n Tivoli, een lokaal aan de kantt ge wijd. Als er eens een kunstpnaar van buiten komt in deze zaal, welker decoratie schittert door gemis van allen artistieken smaak, dan zal hij geheel Utrecht wel vow het achterlijk ste nest op de wereld houden, als bij verneemt, dat bij de voltooiing dier decoratie champagne gestroond heeft en wierook gebrand werd om ket hoofd van den bestuurder, die de leiding ran het werk had op zich genomen. De schilder, met de uitvoering van diens plannen belast, heeft, gedachtig aan het eere wien eere toe komt" de beeltenis van den artistieken leider" vereeuwigd in de tronie van ene der negen ouda tantes, die muzen moeten voorstellen: juffrouw Terpsicbora met een paar stijve beenen van het vele dansen dat zij in haar leven ge daan h eft. En geheel de plaatselijke p°rs heeft mee het wierookvat gezwaaid en nu vindt de burgerij het ook mcoi! ... Alleen in de Vox S'udiosorum heeft een student hoe durft bij het doen, terwijl de studenten toch maar den halven abonnementsprys van gewone menschen bstalen l <ens flu.k den staf durven breken over die aliniration mutuelie. Maar welke artiest leest nu et n studentenblaaflj M ... Het vorenstaande h zoowat alles wat we hebban en niet hsbben, op het oog< nblik. Maar nu w*t we krijgsn zullen in d<; toekomst! In vroeger jaren werd er wel eens begeerd, dat we hier aUijl haakten raa>' dingen, die onbe reikbaar wartn, en dan door veel lawaai te maken als onze wersch niet bevredigd kon worden, de goede llê.i trachtten diets te maken dat we wel vooruit wilden maar niet konden. En inmiddels b'even tal van aodere zaken, die we best gedaan hadd-.n kunnen krijger, eenvoudig rusten. Dat h.b ife indertyd eens door een ttaatsman hooren noemen : een eigendommelrjkheid" van Utrecht. L'och een onte vreden burger gaf htm daarop ten antwoord dat dit geen eigendjrameüjkheid" was maar een ouderdommisheiü". Ei de ontev edene had gelijk l We zijn hier een tijdlang inderdaad een beet j 3 een hiel klein beetje maar kindsch geweest. Maar die tyd IR voorbij. Onze kindsche grootouders zijn dood. Zoodra Reiger in den gemeenteraad kwam was het of hij een jonge, nieuwe geest met zich naar het stadhuis had gebracht. Ea nauwelijks was hij tot wet houder benoemd of de oude lui begonnen al te-laatste-snikken. Het duurde niet lang of hij had hen eerbiedig met een paar nieuwe 2% centstukken de oogen dichtgedrukt, als wilde hij beletten dat ooit die goeiige oogen hem weer met hunhou-wat je-hebt-blikken het leven zouden onaangenaam maken. Nu zwaait dr B. Reiger de eeretitel werd hem door onze hoogeschool om zyne vele verdiensten geschon ken den burgemaesterahamer d. w. z. zwaaien is eigenlijk het woord niet, hij klopt er heel zachtjes mede op de tafel en sedert dien tijd heeft hij door de doorta-terde en doelmatig blijker.de maatregelen, die hy neemt zoozeer het vertrouwen der burgerij gewonnen, dat men vast gelotft aan het welslagen van alwat hij onderneemt. Zjo is onlangs door ons gemeentebestuur aangedrongen op verlegging van de spoorwegen langs het Merwedekanaal en ofschoon dit r,og heel wat voeten in de aard zal hè>ben deskundigen willen mair niet begrijpen dat het mogelijk zal zijn de Ritterdamsche Irjn die zwenking te laten maken toch hoort men reeds verluiden, dat er kapita listen zijn, die hun geld in den grond steken, die bij het tot stand komen van het plan, kostbaar bouwterrein zal worden. Frans Soiulders, voor zijn machinefabriek, en de Maatschappij de Landbouw, voor haar Irjnkoekenfabriek hadden zeker die plannen reeds voorzien, want al in het vorig jaar hebban die d*ar fabrieksgebouwen met electrische verlich ting en beweegkracht neergezet, en kunnen bij den toenemendsn omvang van hun bedrijf skchfg voordeel hebben wanneer spoorweg- en kanaalverkeer in' hunne onmiddellijke nabijheid zullen zijn. Electrische verlichting en bejveegkrachf, die de stad zelve a»n hare ingezetenen wil gaan leveren, zij a we ook... wachtende. Wat eraan hapert is onbekend. De plannen zrjn klaar, de voordracht ia gedaan, de toezegging waa voor lang gegeven dat de voorstellen zouden behandeld worden in het laatst van September of begin van October, maar tot heden is zij nog niet aanhangig gemaakt, zoodat we er in de :e maand zeker wel niets mesr van zullen hooren. Wat is er gebeurd? Er is toch geen 2M et. stukje van een der oogen afgegleden ? Men zij voorzie iitig ! Naar ouder gewoonte zijn er weer tal van deskundigen verrezen. Er voelt zich nu zelfs iemand geroepen de plannen van B W. te beoo/deelen om dat zijn beroep medebrengt, d»t hij met een el'ctrisch gloeilamp] i de kiezen zijner patiënten wel eens inspecteert. Deze week hadden we hier een vergadering van belanghebbende en -stellende burgers in dit vraagstuk. Maar behalve dat de slechte opkomst baweea hoe onverschillig de burgerij daaromtrent is, bleek ook dat dd thuisblijvers gelijk hadden. Want wie gehoopt had over het electrisch licht nu eens wat meer licht te zullen zien schijnen werd deerlijk teleurgesteld. Men verdiepte zich in algemeenheden en ble;f zooveel mogelijk aan de oppervlakte, wat maar verstandig waa ook, want er waa niemand in de zaal, die ists van dat bij uitstek technisch onderwerp zou begrepen hebban. Ik heb dan ook nog nooit een vergadering zoj glansrijk zien mislukken als dezi. Toen uit de houding der vergadering ten duidelykste bUek dat er volstrekt geen geneigdheid bestond om zich een oordeel aan te matigen over het voorstel van B. en W. dat gebaseerd is op een alvies van een ma", dis op een jarenlange praktijk in het buitenland kan bogen, kwam <r toch nog b:j wijze van motie, een voorstel uit den hoek, on zoo maar eens even aan den Raad te ver tellen dat het electrisch licht geen 40 maar 20 cent per Kilo-Watt-uur moest kosten. Dat wa^ nu toch zelfs de liberaalsten te kras. Er stotden een stuk of wat menechen op die er voor waren en daarna stonden evenveel anderen op die er tegen waren Maar de groote meer derheid lui, die bescheiden genoeg waren om te erkennen dat de zaak boven hun horizon ging bleef in beide gevallen zitten. De stemmen staken, concludeerde de voorzitter en sloot de vergadering. imtimutiiiimtiHiMHiiiiiiiimiimiiimtnimmtiiiiiiiifiiiiiimininHi Sociafó HiiinititiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiii Sociale «Mezen, Ofschoon toename van werkzaamheden mij, een paar jaren geleden, noopten mijne causeriën over sociale aangelegenheden" met de lezers van de Groene" te :,taken en ofschoon in de omstandigheden, die mij tot het oph( ffen van dien wekelijkschen pennedienst leidden, tot op heden nog geen belangrijke verandering gekcinen is, zoo heb ik toch geen ooger.blik geaarzeld, toen mvj de vereerendc uitnoodigiog der Redactie bereikte aan het Jaarverslag van de Vereeni ging Centraal Bureau voor Sociale Adoitzen over het derde vereenigingsjaar" een woordje" hier ter plaatse ts wijden. Het Bureau voor Sociale Adviezen toch is, onder al de ver schillende nederlandsche sociale instellingen uit den aard der zaak mijn troetelkind", welks lof nog steeds gaarne door mij gezongen wordt. Doch niet alleen gaarne, maar ook met vdle vrijmoedigheid. Immers ik behoef mij over dat troetelkind niet te Echamen ! Het is gezorden fl uk, heelemaal tiet lastig en heeft in z\jne drie levensjaren al awdig meegeholpen in de maatschappelijke huishouding. Ten bewy'ze daar van mogen hier eeflige mededeelingen uit het derde jaarverslag worden aangevoerd. Met voldoening kan geconstateerd worden, dat ook dit jaar door velen de hulp van het Bureau werd ingeroepen, en wel door personen van zeer uiteenloopende richting en maatschappe lijke positie." Deze opgewekt klinkende woorden nopen den lezer alreeds tot het verder kennis nemen van de laatste lotgevallen van het Bureau, dat inderdaad niet over gebrek aan belangstelling en allerminst aan werk te klagen heeft. Die groote belangstelling, welke de vereeniging mag ondervinden, wordt wel is waar door het groote publiek" niet licht bemerkt, in tegenstelling met de bestuursleden, die geregeld maande lijks van den Directeur van het Bureau een verslag ontvangen over en in de afgeloopen maand geschiede werkzaamheden. Voorzeker ware het voor de verhoo^ing en verdere opwek king van de belangstelling bij het gioote publiek" wenscheHjk, dergelijke geregelde ver slagen aan alle leden der vereeniging te doen toekomen, maar een >ang betoog is zeker ijiet noodig, om den lezer te doen gelooven, dat hiermede belangrijke geldelijke offers ge paard zouden gaan, welke de kas der vereeniging geenszins zou kunnen drager. Met deze toch en ik doe hiermede den lezer tegelijkertijd een tweeden blik slaan in het derde jaarverslag der vereniging is het slecht gisteld; niettegenstaande de subsidiën, door 't Rvjk en de gemeente Amsterdam ge geven, wüst de balans over het derde vereenigingsjaar een te kort aan: de ontvangsten beLepen ? ll.76u.43, de uitywen ? 12 206,94. Hit resultaat is derhalve," zegt bet ver*lag, dat het af,;eloopen jiar sloot met een nadeelig saldo van ? 446 41,'' welk tekort uit het toch al reeds kleine kapitaalt jo der vereeniging moet worden gedekt. En de vooruitzichten voor het nieuwe vereeiiigingjaar ,z\jn niet veel beter ; het ledental toch gaat, zoo niet bnel, dan toch langzaam ach teruit ; tegenover de bedankende leden staat niet een even groot aantal nieuw toetreden den. In het atgeloopen jaar moesten Tinamen om verschillende redenen uit de ledenlijst worden geschrapt, terwijl slechts 52 nieuwe namen mochten worden ingeschreven Het is dus niet door den gestadigen toevloed van nieuwe leden of door geldelijke surprises" dat het Burean de belangstelling van zoovelen geroelt, alhoewel ook te dezem opzichte twee verblijdende feiten niet onvermeld mogen blij ven. Allereerst namelijk zy met vreugde her dacht het weinige weken geleden d^or den gemeenteraad van Arnhem genomen besluit, de vereeniging C. B. v. S. A." een subsidie van ? 100 te verisenen, welk besluit het Bsstunr in zijn jaarverslag de hoop doet uitspreken, dat npoedig het voorbeeld van Amsterdam en Arnhem door andere gemeenten zal worden gevolgd." Zoo zij het. In de tweede plaats ha»l ik met voldoening de volgende zinsneden aan uit het jaarverslag, ter overtuiging van hen die mochten twijfelen aan de neutraliteit onzer vereeniging." Wagens onvoldoend vertrouwen in de neu traliteit van het Bureau," heet het daar, hield een der gi ootste werkgevers in ons land zich aanvankelijk zeer gereserveerd. In den loop van dit jaar, nadat hij het Bureau aan het werk had gezien, zeide hij eene belangrijke jaarlijksche bydrage namens zijne firma toe, en erkende hij nadrukkelijk, dat hij daarmede bedoelde, te verklaren, dat hy van zijn aanvankelijken twijfel was teruggekomen." Schoont ren lof voor de wyze, waarop het Bureau zijn doel nastreeft, werd nog uiet gegeven, en te meer nog verheugt ons die ondubbelzinnige waardeering, wijl daarin eene volle erkenning ligt van de verdiensten, die de Directeur van het Bareau als zoodanig heeft, die in hoofdtaak toch, zij 't ook niet tegenover de wereld verantwoordelijk, de eigenlyke tewerker vat! dien goeden roep der inrichting is. En wie, als schrijver dezes, weet, wie die een der grootste werkgevers van ons land is, en wie, als de ondergeteekende, kort ra de oprichting der vereenigirg en na de benoeming van den heer Treub tot directeur, eenige malen breed voerige discussie met dien werkgever (die zich intui-tchen reeds bij den eersten oproep ala 1H had doen inschrijver) over de naar zijne meening onmogelijke neutraliteit van dien directeur" had gevoerd, die zou zich ook, evenals ik, meer dan eenig ander over die stille, onbe wust bevochten zege van den heer Trenb verheugen. Het Bureau houdt zich ir derdaad, althans voor zoover het menschen mogelijk is, streng neutiaal, he'geen wel mede bewe'.en mag worden geacht door de om verschillende reee nen belangwekkende ledenlijst der vereenig'ng, welke achter het jaarverslag is af gedrukt In die ledenlijst toch ontwaart men namen van vrouwen en mannen van de meest uiteenloopende politieke en religieuse richting, die toch zeker niet hunnen steun aan do vereenigiag zouden blyvea geven, indien deze ook maar in 't minst tegen de door hen voorgestane belangen ageerde. Imr>ers bieden in n ledenlyst voorkomende namen als : mr. F S. van Nicrop, P. A. Pijr appel, mr. H. P. G. Quack, W. Spakier, P, L. Tak, J. F. Vlekke, A. Wtyers, mr. Aalberse, A. S. Talm», D. W. Stork, en zoovele andere nog, niet voldoende garantie, dat de vereeniging, welke die ledenlijst bezit, volstrekt neutraal moet zyn ? Maar desniettemin kan 't niet anders, of zulk eene radrukkelijke tevredenheidsbetuiging als van bedoelden werkgever moet mogelijke twijfelaars nog meer geruststellen. Afgezien echter van de door de leden ge regeld en vaji andere zijien bij wijae van ver rassing betoonde, en zeer welkoai«, materieele blyken van tympathie, wordt deae genegenheid door het Bureau in het algemeen langs anderen we^ ondervonden en wel door het vragen van sociale adviezen", overeenkomstig het doel der vereeniging. Evenals in de beide rorige jaren werden ook in het afgeloopenj aar zeer vele aanvragen om ad>vi«s tot het Bureau gericht, aan welke, behoudens een paar uit zonderingen (om der wille der neutraliteit in den regel) werd gevolg gegeven. In den loop van het derde vereer,igingsjaar", zegt het jaarverslag, kwamen 91 aan vragen in. Onder aanvragen hebben wij alken die gerekend, welke in het register van aanvragen worden ingeschreven; aanvragen derhalve die dadelijk per brief werden beantwoord, zijn in bovengenoemd getal niet begieper. Een enkel maal moest oen aanvrager worden bericht, dat het .Bureau, in verband met art. l der statuten, hem geen advies kon verstrek ken ; n verzoek om aèvies werd door den aanvrager ingetrokken. De aanvragen warrn zoo mogtlyk van nog meer uiteenloopenden aard dan .h' t vorige jaar, gelijk het volgende overzicht aantooi t: Ccöperatie 22, vaarvan 7 over productieve coöperatie, 7 over bouwccopera,ie, 3 over con sumptie/e- l over credietcc operatie, en voorts l over een ei operatieve wasscherij en bkektrü, l over coöperatieven inkoop van land, l over een cf operatieve schijvenschuuniery en l over coöperatief voorzien in gebrek aan inkomitea van gepensioreerden, zoolarg het pensioen nog niet is uitbetaald. Ziekenfondsen, (soms verbonden met een fonis voor uitkeerirg b;j oRgevallei) 11, wa&rvan 7 niet- aan een bepaalde iattelling verboLden en 4 fabrieksfondsen. Pensioenfondsen 7, waaronder n voor eene gemeente. Ondersteuningsfoadsen 3. Fondsen voor uitkeering ain weduwen en begrafenisfondsen 3. Werbliedenvereecigirgen 18 Volkscredietbanken 2 Inlichtingen over scheidsgerecht 2. Reglementen voor steun by werkstakingen l Voorts werden inlichtingen gevraagd over de onderwerper: minimum-loon en msx miimarbeidsduur in bestekken ; Zondagsrust; wenschelykheid en mogelijkheid van een federatie ven bond van weldadigheidsvereenigii gen; inrichting van Kamers van Arbeid; hofjes; arbeidsreglementen aan fabrieken ; rechtspositie van handelsbediend-n; gemeentelijke sociale politiek; statuten voor een vereeniging tot verbetering der huisvesting van de arbeidende klasse ; collectieve srbeidsverzekering ; arbeids beurzen ; bedrijven, die in verschillende fanden tot de gesundheitec! ii lliche" gerekend ?wor den ; de juridische zijde van de Amsterdatnsche postenorder", «nz. Van Je aanvragen gifigen er 53 uit van de zijde van werklieden of' daarmee gelijk gestel den en vereeiiigingen van werklieden, 11 MUI ondernemers, l van een gemeente, en 26 van niet onder «enige bepaalde rubriek te rang schikken peraanen. De aanvragen betroffen voor een groot deel het opmaken van statuten. Was het aantal der gevraagde adviezen niet zoo aanzier.lijk als het vorige jaar, de omvang van vele daarvan woog hier tegen op, terwijl ook eene eenigszins gewijzigde wij se van boek houding er toe leidde, het aantal aanvragen, volgens de boeken van het Bureau, bij de werkelijkheid eenigszins te doen achterstaan." Tot zoover het verslag. Zooals men weet, wordt, tenzij ingeval van gebrek aan financieete kracht, ter beoordeelicg van het bestuur, voor elk advies een telkena afzonderlijk te bepalen honorarium aan den aanvrager berekend. Voor de in 1901/02 uit gereikte adviezen werd ? 907 in rekening gebracht, welk bedrag "duidelijk aantoont, dat er van een «zich bedruipen" van het Bureau nimmer sprake kan zijn en dat toetreding van nieuwe leden dus onveranderlijk een dringerd vereischte blieft, tot welker mede-vervulling ik mijne lezers by deze dan ook met warmte opwek. En met daza opwekking wil ik dau ook mijn overzicht van het jaarverslag van het Centraal Bureau voor S >ciale Adviezen eindigen. Ik fcoop en geloof met het bo?enstaande wederom voldoende te hebben aange toond, niet alleen dat bet doel dezer instelling van het hoogste algemeen belang is, doch ook dat de wyz«, waarop door het bestuur, den Directeur en diens ambtenaren dat doel wordt vervolgd een ieders waardeering verdient en dat het ook ieders plicht is, zoo mogelijk het niet bij waardeering in denken of in woorden te laten, doch ook in jaarlijks klinkende munt daadwei kelijken steun te verleenen, zonder welken het Bureau op den duur niet zou kan oen blijven bestaan. En, nu het Barean er eetüaaal is, en getosnd heeft, wat het wil en wat het kan wie is er, die nu uog zou willen tegens[rjker, dat het Bureau moet blij ven bestaar, dat het een schande zou zyn voor onze natif, indien h?.t na verloop van eer.ige jaren wegens onvoldoenden geldelijken zijne taak zou moeten afbreken ? De nog jonge spruit, geboren uit de sociale stroomingen van onzen tijd, heelt te veel levenskracht en levenslust en te veel nuttigen ainleg getoond, om hem, waar hij eeuwen zou kunnen trotseeren, reeds vroeg door gebrek aan krachtig voedsel te laten uitsterven. Versterkende middelen van koper on van zilver, maar zoo mogelijk o>k van goud, mogea hem dus i;iet worden onthouden. Den Haag, 22.10.'02- EHISGAAED. uiinmimtiiMii iiriiMiiHiiiiiniiiiitiuiiiiiiiii iet i He Hoofdstad. Symphocieën io den ouifen vorm worden niet veel meer gecomponeerd. Eckelen meeren dat de tijd hiertoe voorbij is en dat zelfs Schumann en Brahms, ontegenzeggelyk turise onzer beste kunstenaars, riet bij machte zijn geT-eeht d«n grootmeester der fymphonie, Beethoven op 2>;|de te streven; anderen meenen dat Liszt, in den nieuwen vorm door hem geert erd, de Fymphonische Dichtung" de richting heeft aange geven, welke de instrumentale muziek moet inslaan. Weer anderen beweren dat de tijd voor de instrumentale muziek geheel voorbij is en dat de toekomst onzer kunst in h^t tb»ater moet gezocht worden. Hoe dit ook zij, meer dan een persoonlijke meenine kan men in al die beweringen niet zien. Wie OD«er bezit de gave der proptetie? De geschiedenis alleen kan hier uitspraak doer. Ondai.ks dit alles is het toch een merkwaardig feit, dat dezer dagen in den ouden 'yinphonie- vorm Ben werk ver-cheen, hetwelk e»n meer dan gewone betf ekenis heeft. Ik meen de tweede ? ym()h<>nie in e-klein, opus 115, bijgenaamd de Eocfelinfymphonje, van den Zwitserëchen componist Hans Huber. Böcklin symphonie is z(j genoemd als eea hulde van den componist aan zyn beroemden landgenoot. Blijkbaar hebb'en diens schilder stukken grooten indruk gemankt op het gemoed van den componist en in het Finale tijner symphonie heeft h\j varktiën geschreven, dia

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl