Historisch Archief 1877-1940
V"
f'
No.1327
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD Y O O R NEDERLAND.
(?) N», het o,-erlyM«n van den heer Jos.
Cramer, trad de heer B.am Eldericg in diens
plaat».
ofouii-kfon
IIIIHItlmillimillllHMIIMIIIIUItHMmilUMmil
DE SCHOOLMEESTER.
Uit htt Italiaansch.
VAN
VERGA.
's Morgens, voor zevenen, zag men den
schoolmeester reeds voorbygaan ais hy' huis
aan huis ging om zyn leerliugen by elkaar te
halen: in di eene hand zijn wandelstokje, in
de andere een onwiüigen bengal, en achter hem
aan, een zwerm kinderen, die telkens als by
maar even stilhield, als moede schaapjes
neerploiten op het trottoir. Donna Mena, die een
winkeltjs hield, bracht hem haar in vliegende
haast gekleeden en gewastenen Aloardo, die
zich niet dan gillend en tegenspartelend, door
den alt\jd beminneljjken «n geduidigen meester
liet meetrekken. Later, tegen het etensuur,
kwam hy' weer terug, den dan van top tot teen
bemodderdeu A'oardo zacht beknerrende tot
hy hem aan de deur van het winkeltje depo
neerde, waarna hy' weer denzelfJen jongen by
de hai.d Lam, dien hy vasthield toc-n hy's mor
gens het buis genaderd was.
Zoo ging hy voor en na twaalven, in het
geheel viermaal daags voorby', altyd een
landeii£ uitziend knaapjüby' de eene
handvoorttleepende, terwyl de anderen ordeloos achter
hem aan liepen. Kinderen waren het van allerlei
stand en alierlei voorkomen, sommigen
onberispelijk en naar den laatsten smaak gekleed,
anderen met voeten, die voortsloften in door
getrapte schoenen. Ea alty'd hield hy dien
jongen by' de hand, die het dichtst bjj woonde,
opdat iedere moeder, als zy naar buiten keek,
KOU denken dat haar zoontje de byzondere
lieveling was.
De moeders kenden hem alle. Zoolang het
baar heugdi hadden zy hem zoo voorby zien
gaan, steeds onveranderlijk dezelile, met zijn
wonderlyken, verschoten hoed op, met zy'n altijd
glimmende laarzen en dito bakkebaarden, met
het stereotype, gelaten lacbje op het gele, ver
weerde gedicht, en met dat jasj 3, verteerd door
de zon en kaalgesleten van het borstelen, dat
die eenigszins gebogen gestalte, het eenige
aan hem dat van vermoeienis, van matheid
sprak, omsloot.
* *
.jf.
Toch wisten zy dat h j een groot bewonderaar
van da vrouwen was. Al die veertig jaren, dat
hij zoo, 's ochtends en 's avond», als een hen
met haar kuikens, de straten doorging, stak hy'
zy'n neus in den wind en zwaaide hy met zijn
badier.ije, alsof het dienen moest als lokflaitje,
waai mee hy', alty'd in alle eer en deugd,
een geliefde naar zich toe wilde lokken, eene,
die naar hem keek, telkens als hy voorbykwam
en den zakdoek voor den dag haalde als hij
den neu« snoot, meer niet. Het zou hem reeds
voldoende zy'n geweest te weten dat hy ergens,
veraf of dichtby, dat kwam er niet op aan, een
zusterael had. Zoodat hy', op zy'n dagely'kschen
tocht door' de Btad overal van die vaste, t
roosC wae», K 9», Bas.nuu>8 en later
g. S^ear, Hs&aeester eo Mossel, zoowat
dia Benig* uitingen in dien tak der
routwkbeoefening. Wanneer OAD hat FioreDtynsche of
het MüIer-stryl q lartel cns land bezocht of
«te ta*r J aan Baekwr met zijne kinderen ten
ontzent kwam, dan waren de avonden van hun
optreden gewichtige m^onderheden in het
nuuüekiaven der hoofdstad,
Sadact eenige: j xren is hierin wyiigirg
gekranen en i>iet alleen by' ons te luide, maar
ook ie hot buitenland. Had mee b v. vroeger
te, Berlijn uitsluitend het Joachim-q lartet, zoo
geaoemd i aar den leider, den beroemden
vioolkoning thaii» heeft neu daarnaast nog bet
Halir H'iarUtj het Wildamar Mtyar-q'iartet
en nog een paar geijeLtchnppen van minder
bateekenis. I's. laat hier bu.trn beschouwicg
de talrijke trio-gezelschappen (piano, viool en
cello), waaronder het Holiandsche trio der
betre» Bon, Van Veen en Van L-er een zeer
geaebt» pjMtt inneemt.
Ontegenzeggelijk h««ft het optreden van het
BokMnsehe stryk-q>iartet der heeren H jfmann,
*fc, Nadbal en Wibm grooten invloed
uitg«e>f*nd op de beoefening van het
stiy'kq uw tut Door hun reizen hebben deze vier
toeren Hut* en rechts de aandacht op zich
Mvwtigd en- d» greota volkomenheid huneer
bv&if Iwtft begrjjpsrjjkerwg18 andere kunste
naars aangespoord ev«tzeer een zoo aenoon
HOfeljjk ensemble te bereiken.
By' o r. s te Amsterdam is een dezer
govolgên geweest de oprichting van het
ConservaHrrhim q'iavtet, bmtnnde uit de h«eren
Crwner (*), Speur, H f tteetter «n Massel,
en aljuB genoemd' emdet deze h aar en allen
leeraren zyn cf waren aan het A usterdamsche
Conservatorium' w* de M'»atecbappy' tot
bevorderirg der Tooclrantt Behalve in ons land
hebben deze heeren zich oek laten hooren te
ParrJ8 en Bjrly'n.
Kenigen tyd larg heeft men hier ook het
Spoor-q lartpt gehad en verleden jaar heeft !
de beer Chr. Timmner het «Netferlandach
Strylquartet" opgericht. In hoeverre het
otrdere gezelschap LH minder nederlandsch is
dan bet jirgere, waag-ik niette besl ssen. Taans
bestaat dit laatste uit den leider en de heeren
Jonan H ;riischleb, F.>cco Eiimm«tbootn en F. its
Giilterd. Ds h«er <Tak Jr., die verleden jaar
alt speelde, heeft dus plrats gemaakt voorden
beer K inrmerboom.
Of rn bet componeeren van
etrykqtsrtetten toegenomen is, of nog zal toanennn
is moeilyk uit te maken. We: bestaat er grond
te vermoeden dat de componisten party' zullen
trekken van '-e zoo sterk herlevende belang
stel) r g in het q-iartels pelen ; zeker is hst
echter dat de Slavische componisten, en hier
mede beb ik cp het oog, toondichters van
bobeemschen, hongaarsch«n of rnssischen oor
sprong-, reeds einds langs belangryke werken
hebben voortgebracht Jaist het bestaan van deze
werken en vooral van Saetaoa's qaartet >ans
n»inem Lsben" heeft aanleiding gegeven tot
oprichting van het boheemsche stry'k-q lartet.
In den eersten tyd speelden de leden daarvan
dan ook uitsluitend werken hunner
landgenooten en eerst later voegden zy ook aan
hun programma toe de meesterwerken van
H»yin, Mozart, Beethoven, S hubert,
S;humann en Brahms. Msn mag nu oordeelen
over de nieuwere, met name de boheemsche
compositiëD, zoeals men wil moeilyk zal men
toch knnr.en loochenen, dat de oude klass:eken
en de romantikers, die de vormen van hen
hebhen overgekomen, in den q'iartatslyl iets
onovertrefbaar sehoons hebben gepresteerd.
Ik heb menigmaal door deBjhemers q-iartetten
gehoord van Dtrorak, Sinetana, Taneieff,
Tschaikowsky, Boradin, e. a en ik heb veel schoons
genoten uit die werken ; maar nog nimmer
hebben zy my een der q lartetten vanMoz«rt,
Bsethoven of Schumann k uur, en doen ver
geten. Deze meesters zullen dan ook wal steeds
de ware proefsteen mogen genoemd worden,
waarnaar een goed quartet- gezelschap mag
beoordeeld worden.
De waarheid hiervan is my Zaterdagavond
M., toen het Timmner- q lartet zyn eerste
uitvoering in dit seizoen gaf. wederom ten
duidelykste gebleken. Buitengewoon moei
hebben de heeren het bekende D-dur q lartet
van llnyla gespeeld. Vooral het Largo in Fis
was meesterlyk van toon en stemming. IVachtvol
voegden zich de instrumenten tot n geheel
en nergens was een te veel of te weinig. H-^t
piano blaef steeds vol van klank en het forte
werd nooit ruw. By zondere vermelding verdient
nog de eenheid in de wedergave van het dartele
motief van het Finale-, door viool en violoncel.
Waarly'k het q 'lartet van II a yin verschafte
mij een groot genot, want door de schoone
reproductie der bovengenoemde vier hearea,
kwam raon w«er zoo recht tot het bewustzijn
hoe hoog Hiydn staat als 'componist van
kamermuziek. .
Dit genot was voor my°niet weggelegd bft
het tweede nummer van den avond, een q-iartet
vap Joaeph Miroslav Weber. Ik beb in zjjn
b. kl. 3 q lartet wel kunnen waarnemen, dat
de coaapönist vaardigheid bazit in bet aan
brengen van verschillende klanktff eten; ook
was er wel eens af en toe een aanloop
tot een goede q lartet-n a.sige gedachte; maar
talent om dis gedachte te ontwikkelen heb ik
er tevergeefs in gezocht; een fugatische op
zet verloopt reeds zoo spoedig de vier instru
menten hun thema hebben ingezet ; ook de
langzame Sitz, waarvan ik my' toch no£ iets
had voorgesteld, bleek niets te bezitten dan
bolle phrasen. De uitvoering van dit opus was
echter zeer schoon. Toch geloof ik dat de
Bohemers hier en daur nog meer verve zou
den aanbrengen door een ietwat onstuimiger
rby.hmns.
B'ethoven's onvolprezen Fdur q'iartet
op. 5.9 N, >. 1, vormde hat slot van den avond.
Hier vond men den q'iartetstyl tot de hoogste
volmaaktheid opgevoerd ; zelfs zy die in
's meesters laatste q lartetten die
vortnschoonheid missen, die zy bij de kamermuziek
zoo gaarne aantreffm, en hun aantal is grooter
dan men wel denkt, konden hier met volle
teugen genieten, Ook in dit opus kon men
waarnemen met hoeveel meesterschap deleden
van hat gezelschap hunne instrumenten weten
te behandelen, hoeveel gevoel zy aan den dag
leggen voor rbythmiek en niet minder voor
klankschoonheiü. Toch was voor my. ten ge
volge van eenige reserve in de voordracht, da
de totaalindruk niet zoo onverdeeld gunstig
als in het q lartet van H«y In. Maar in ieder
geval is het Nederlandsen etrykquartet een
eerste rarsgscorporatie; het kan zich gerust
meten met alle gezelschappen van ons land
en daarbuiten.
Ia plaats van nu ts schrycpn over den
liederavond van Meeschaert en tö;tgen, waar
voor men moeilyk nieuwe woorden van
bewonderirg kan uitdenken, of over het op'rjden
van Ernst Kraus in, de Nederlandsche Opera,
waarover in een volgend cummer, wil ik thans,
met bet oog op het St. Nicolaas- fsett een
paar woorden wylen ain eenige
MUZIEKWERKEN
die my door eLkele uitgever» zyn toegezonden
tende punten had, vensters by voorbeeld, met
vitrages behangen, waar zyn oog, zoodra by ze
in het gezicht kreeg, op gevestigd bleef en d^e
een beteekenis en een geschiedenis hadden
voor hem alleen. Geliefde gezichten had hy er
aciter zien verouderen, of verdwynen om in
het huwelyk te treden ; en hy', hij b'.eel
maar steeds dezeltje sleepte steeds een eeuwig
durende, onveranderlijke j>;ugd achter zich aa i,
droeg de dochters dezelfde gevoelers toe, die
hij eens voor de moeders gekoesterd had en
droomde, in zyn anachoretenleven, van de
avontu-en van ten Don Jaan.
Het wa? alles een gevolg van zijn ei^ei lijke
roeping, van het d chterlyke vuur, dat in hem
woelde, als hy' 's avonds, in zijn ledige uren,
j by' het licht van een p itroleumUmp zat, met
zyn oveijis aan en de voeten in de oude, vilten
pantoffels ge token, terwyl zijn zuster Carolina,
met een boek onder d;:n neus, tegenover hem
aan taf 3! zat en kousen aanbreide, hy' gat les
omdat hy er van leven moest, maar rosping
hal hy alleen g«voeld voor de letteren, voor
het dichten van bonueUen, oden, miciieliedeien.
Als hij zoo, met zijn scho:)ltj>; acliter zie a aan,
de stad in alle richtingen doorkruiste, laaide
daar, onder die kale, glimmende jas het heilige
dichtvuur op in zijn binnenste, vuur, dat
d'3 jonge meisj ?«, t.1 zy' in het maanlicht op
haar ba'kon staan, zacüt deed rieuriën en
aan hem denken. Hij wist reeds aitof zy
het hem in vertrau^en halden toegtiiiüsterd
dat zy'n persoon haar nieuwsgierigheid op
wekte, dat zyn verschyidiig baar harten deed
kloppen en schoone droooibfei (en d«ed oprij
zen voor haar oogen. Miar bij was veel te
schuchter oa er misbru'k van te maken.
Op een dig, ahy' l herinnerde iiij het zich,
met een geA'aarw.rding vin stillen weemoed,
had een jicg mei-j ?, aai wie hij, by' haar
thuis, les gaf in schouuschrijve-: beiii, wetende
dat bij jarig was, eenige bloeman willen geven,
die in een vaai-j ;. op de .sctirijt tafel stonden,
rozen, of anjelieren, dat wis* hij Liet ni<Jer,
want de ontroering hal op dat oog-»nb ik zyn
bl k beneveld. Met lief gebaar had ze hem
het tuiltji aangereikt en bij net zien van zya
verlegen, verward gelaat, gezegd :
Dit heb ik voor u bewaard, mijnheer.
Neen, ... ik bid u, ... laat me maar , . .
Wat 'l Wilt u het niet hebben
Laten we de les doovs<iUen, ik bid u ...
Dit zijn geen dingen . . .
Maar waarom niet? Dat ie toci geen kwaad.
Dat is misbruik maken van het vertrou
wen van uw ouders, ... en dat iu mya q laliteit
van huisonderwy'^er.
Toen was het mei;-j; ia. een lac'.i geschoten,
een zoo uitbundiger;, spottenden lacb, dat
het hem nog aliijd in de ooren klonk als hij
er aan terugdacht en, ra zoivoel jaren, Eog
een twy'fel in hem deed ontstaan, een licht
deed omgaan voor hein, waarvoor by 's nachts
de oogen sloot en het gelaat onder de kussens
verborg om het niet te zien O, die ineisj ^s !
Men kon ze toca nooit heelemial begrijpen.
Lachten ze hem achter zijn rug soms uit ?
En zy zelven, als ze hem zoo voorbij zagen
gaan, met die opvallende, donkere bakkebaar
den, gevolgd door zijn troepje leerlingen, waar
onder zich nu haar eigen zoontjes bevonden,
en waarop ik later in het stille seuoen nader
wil terugkame».
Ia de eerste plaats wil ik dan vermelden
dat FLOEIMOND VAN DUYSE'S »bet oude
Nederlandscbe L'ed" (hy Mart Nyhoffin den Haag)
reeds gevorderd is tot da 131 sfl iver ng en
dat ik reikhalzend uitzie naar het oogecblik
dat het wetk compleet voor mij ligt. Van
denzelfiien se ir y ver en b'y' denzeiflen uitgever
is verschenen »De melodie van het oude
Nederlandache Lied en hare rhyttuaische voraien,"
waarin een doorwrochte studie geleverd wordt
ov«r de herkomst van het oude Nederlacdache
lied uit d« oude kerkelijke kunst.
De muziek in haar wazen van S l'i;o.\s
(Erven IJ v. Munster & Zoon, An^teidam)
is thans compleet. Dat voortrcff ly'ke werk, dat
door rcy' dezen zomer reeds is besproken voor
zoover hat toen verschenen was, kan men nu
in prachtband bekomen; het eigent zich zeer
goed voor gescheck.
Eveneens uitermate geschikt voor dat doel
vind ik het «Siudfinten-liederboek'" door den
belgischen student KAREL HEYMDRICKX bijeen
verzameld. Het ligt in twee deelen voor my
en is vergezeld au een by?ofgsel, bevattende
ioietdir.g m teksten der liederen; de
A'gemeene Mazfelihandel, alhiar heeft da agentuur
voor ons land op zich genomen. Het is een
kostbare band met volksliederen, waaraan by ca
alle hiderdaagsche belgbche cooipoi.istan hunne
ro»4ewerliing hebben verleend. Liter kom ik
uitvoerig terug op deze editie.
Ben alleraardigste bundel volksliederen voor
gemengd koor, vindt men ook in het nette
boekske, dat door de Naderl. Koorvereecigirg
is uitgegeven by G Alsbach & C'>. alhier en
dat louter veel gezongen en gaarce gehoorde
vaderlandsche liederen bevat. E'ikele daarvan
zy'n door den heer L. ADB VAN TEITKKODB
vierstemmig bewerkt, de atidere zy'n origineel
voor vier stemmen gecomponeerd.
Van COERS' Liederenboek van Groot-
Nedarlatd (uitgave C. A. J. v. Dishoeck, alhier)
is de 16) rfljverintr, verschenen en van Caop's
leiddraad doar Waaner's werken, in de be
werking Van WïLHELMINB VAN WESTH5ME1SE
ligt de tweede druk van Tribtan m.d Iiulde
voor my'.
De heer A A. Noske (Middelburg) zond
my wederom een paar kostbare fondewerken,
als de viool-socate van LIZE KUTPBK en da
violoncel-soLate van JCLIVS UOKTGEN ; beide
werken zyn door my retds zeer gunstig be
sproken, by' gelegenheid hunner eerst i uitvoe
ring Dan nog een Sonate q iasi uaa Paantasia
van OÏTO LIKS (?oor twee banden) en een van
Louis COENEN voor piano & vier handen. Tsa
slotle een paar kleine sonatines van P J VAN
HETEREN, een viertal klavierstukkeu van G.
v. u VLIES en een nieuwen buudBl kinder
liederen van mevrouw VAN DER LINDES VAK
SNELKEWAABD, die zich zeker even veel vrien
dinnen zal verwerven als de eerste bundel,
De nnamlooze vennootschap »de Nieuwe
Muziekhaudel" heeft doen verschy'nen van
JOHANNA VETII, twea bundels geraamd »het
Kerstfeest" die juist in de komende dagen
zeker met graagte zullen worden ter hand
genomen. Het zy'n zeer gemakkely'ke liederen
met Nederlandschen tekst. Evenmin moeilyk
zyn twee deeltjes genaamd »Hat vrouwenkoor"
van dezelfde componiste, bundels met twee en
driestemmige koonj 'f, ^e'kar melodieën ont
leend zy'n aan werken van Ha .del, G'.uck,
Mozart enz. en die meer voor grootere kinderen
of j >r ge dames bestemd zy'n.
Het wakkere «Willemsfonds" heeft by' J
Vnylsteke te Gsnt zyn negantiende reaks van
Lcderlansche zargstukken uitgegeven. Mm
vindt er compositiëvan P^ul d'Acosta,
iiitMiiminMHiHiiiiiiiiiiiiiiiiiuuiiiiiMUiiiuiHiiitiniiiiiiiiiiumiitiiiMii
dan voelden z j een lichte ontroering triile i in
haar binnenste, dan dachten zy aan het
verleden en zweef lei voor haar oogen weer de
rooskleurige droomen uit haar jonge rneüj
sjiren, haar voor den g est getooverd door de
aandoeiilyk?, melancholieke figuur van dien
eeuwig naar liefle zoekende.
* *
Kom toch binnen, don Peppino, dejingea
is nog met kiaar.
Da' k u wel, 't komt er niet op aan
Wilt u dan buiten wachten, ia de bran
dende zon 1
li h b de jongens hier. Ik kaa ze riet
alleen laten.
Een heel troepje hebt u daar ! lif heb u al
heel wat keeren zuo 's och ends en 's avonds
voorby uien gaan, sinds u die betrekking hebt.
Ji, 't is ook al lang dat we eikair ken
nen, van aanzien althans. Al sed rt den ty'i
dat u nog op de Via del Cirmine woonde, by'
ket terrafja met de balsamine. Weet u nog
wel 't
Ja. Küi mensca wordt oud voor hij 't weet,
don P-jppino ! Ik bon nu al bijna heeleaiaal
grijs. Wam'; ik praat alleen van mezelf', boor,
ik, die a! een volwassen dochter heb.
Juist, ik heb hier een kleimgheidje voor
donna Lucletta. Za in vandaag immers jirig?
O wat is dat? Een p'aa'. van de heilige
Lvicia ? O neen, een vers. Lucia, Lucia, kom
eens gauw zied wat raynheer je hier brengt.
O, 't is maar een kleinigieirij i, donna
Lucietta Vergeef me niyn vrijpostigheid
O 't is mooi, 't is heel mooi, dank u wel.
Kvjk eens, mimi, wat een prachtig vel papier.
De rand is r.et kantwerk.
't Hief t niets te beteekenen, donna Lu
cietta. 't Is maar een verjiarsgadich'je, . . . een
kleine hulde, die een mooi j ing inei-j ?, zooals
u, toek omt.
Dank u wel, dank u duizend naai O, daar
is BnHoüno, mijnheer staa" al een half nar op
je te w.«'htei), deugniet!
K'jk eens, mama, die raad is zoo moo'.
Ik zal er hem haelemail afknippen en er de
bloemen, die ik vandaag kry'g, in zetten. Dat
zal goed staan.
* *
De scbool was een groot lok»al met witte
zoldering en muren. Aan den achterkant was
een beschot, da* tot op de helft van d e hoogte
reikte eu waarboven een groate, geheimzinnige
ope;iig vrij bleef, ora licht te geven aan een
soort van kleine alcoof, die zich daarachter
bevond. Naast de deur stond het tafeltjüvan
d«i m ester, bedekt door een gebacduurd
kleedj >, en bevracht met tal van haadwerkjes:
inktlappen, laaipekleedj is en een mandarijn
va^ oranjekleurige wol met mooie, groene
blaadjjs, een voorwerp vaa onophoudelijke
distractie voor de schooljongens. Het' eenige
wat de school verder nog opluisterde was een
oper.gBwerkt, kartonnen iijs'je, het werk der
zeKde ijverige haideu, dat boyen het tafeltje
aaa den muur hing en waarin zich twee klei'ie,
geel gawor len photogra. hietjfis bevonden,
de portretten van den echoo meester en van
zya zuster, op elkaar lykende als twee drup
pels water, in weerwil van da glimmende bak
kebaarden van den een en het wonderly'ke
Anthennis, Moeremans, Corn. van Ojsterzee,
E m. Mathien, Fl. v. Duyse, de Burbure, Cath.
v. Hannes, M«r. Brandts Buyj en Sievens.
Hat zyn niet allen even schoone liederen, die
in den 19jn bundel voorkomen; zelfs had men
er enkele niet in mogen opnemen; andere
daarentegen maken een zeer goed figuur.
»De Algemeer.e Muziekhandel heeft een
Andanta voor viool en piano uitgegeven van
C F HENDRIKS, een declimatorium vanSully
Prudhornme met muziek van Louis COENEN
genaamd »!'A;onie" en verscheidene liederen
van GE )EGK M'CLLEB, die 1.1. Woensdag-avond
op een invitatie avond, door mej. Olga Isaac
en den heer Joh. Sjuteudy'k zy'n voorge
dragen.
De firma G Alsbach & C J. maakte zich
verdienstelijk met de uitgave van de mooie
Cadensen, welka door JULIUS RÖNTGEN zya
gecompareerd hy' Baethoven's pianoconcerten
en een vdftnff ly'k werk, »de eerste
ontwikkeliig van de tdchciek der linkerhand,
ey-^tamatische oo etiii gen van viool" van Füxica TOGNI,
hetwelk door de corypheën op het gebied
van ds vijjl hier ter stede, warm wordt aan
bevolen.
ULFERT SCHÜLTS heeft by Tierie & Kroyt
t «es lieve pianostuk]« uitgegeven ea KOR
KUILER by' den «Csrtralen Muziekhandel te
Zwolle, een lied van Helene Swarth »In Mei"
dat iii-ch en levendig, maar niet gemakkelyk
is. Van A H. AMORY Hit een lied voor my'
»Uod Morgen wird es F uil ng se!nl" by Gabr.
Wvgetaaar te Arnhem uitgegeven, hetwelk my
voorkomt zeer goed de stemming weer te geven
van het gedicht.
HEMU TUS-EN doet zich in z\jn Sjherzoen
losproaiptu kennen als een componist, die
bri lant voor klavier weet te schrijven. De
werkjes zya uitgegeven by S. B. Banavente
ta Amsterdam.
F. R. FONTEIJN TUISHOCT eindely'k heeft
zyn opus 12, eene «Fantaisie pour Ie Piano"
bij J. Hamelle te P»ry'8 doen verschy'nen.
Hierover later echter meer.
Men ziet het, o ze nederlandsche schrijvers
en componisten zitten niet stil. Menigeen zal
misschien in bovenstaande aankondiging een
vingerwijzing ziep, om by het S t.
Nicolaasen Kerstfeest een keuze tedoen voor geschenken.
Da uitgevers zorgden er meestal voor, dat
papier eu druk van solide qualiteit zy'n.
AST. AVERKAMP.
l
m Me meestörs der
flollaiidsclie school.
Da afl vcr'ng, die de firtna Kleinmaan & Ca.
van Lare uitgavs onder bovenstaanden titel ons
weder ter beoordeelirg toezacdf, is reeds de
vyfde van terie IV O/erwegende, dat iedere
serie 61 platen inhoudt, mogen we besluiten,
dut het werk r.og al ii gang vindt. Z wals ik
den vorigc-n keer reeds opmerkte, heeft een
uitgave ais deze, veel kans een dankbare onder
neming te bly'ken. B j een teekening kan de
rcproduciie zooveel geven, en de voorraal vaa
het beschikbare materieel is hier z>o rijk en
ruim!
Deze afl iver'mg bevat acht platen, vertegen
woordigende even zoovele meesters, 't Is een
ro^ ai aardige ver-cheidariheid, die hier
geboieu wordt. DJ belangryMe exemplaren,zy'n
de teeküingen van N B.rch-?m, A. van O tale,
Pieter van Laer; dan A. van E erdingen, J. v.
Ruisd iel, F. Bal, C. F. tsselens en A. v. d. Veile.
Zoo de redactie thans weer een zeer
ongelukkige keus d led bij de vervelende en
gemaniëreerde teekening van A. v. d. Velde,
ilimiimiminiiiimiiiitiiiiiiiiiiimiiMMiiiiiitiiiHiiiiiiiiiMiiimiiiiiiiiiiii
kapsel van de ander. Dezelfde beenige wangen,
dezelfde fijne, dunne lippen, dezelfde düffa
oogen, die moe schenea van het alty'd door
kijken op die schoolbanken, en de troostelooze,
witte mureu er om heen, m t, aan den eenen
kwit, als een vuilig-i lichtplek, het venster met
de bas'.a^en, verwe.rJe ruiten, dat op het
binnenplaatsj i uitzag.
Reeds vro>'g in den morgen, wanneer de
timmerman, die naast de scïool wooud^, nog
nauwelijks met zijn werk begonnen was, hoorde
men, iu de donkere alcoof, het gefluis er vaa
twee slaperige stemmen. En dan werd het licht
boven het beschot. De schoolmeester, in zyn
kale glimmende j<is gehuld, de votten
voortsloffende in de vilten pantoffels, girg een
handjevol spaanders h:ilen, maikie een vuurtje
en zette het koffhwater te koken. Z olra de
dag aanbra't begoa ook, in de a'cosf, het
geluest ea gekuch van de zuster van den
schoolmeeiter.
Dan nam de schoolmeester zijp opvallend
g?li]>:e schoenen, die naa't de deur stonden
op en bngon ze, vink voor het vuur btav d'j,
waa'' hij het k !fi;water op te wsrmen hal
gezet en den kraag van de jas tot aan de ooren
opj/esJagen, met groote zorgvuldigheid, met
t ederbeid bijna, te poetsen. Vervolgens nam
bij, alty'-l niet d^ linkerhand, de kolft :kan van
het vuur, oin m-^t da rechtar, het kopj i zonder
cortj ?, dat op hft aan den muur gespykerde
plaulij i i-toud, iu het gebarsten teiltje om te
spoelen. E:iideiijk fing hij, met het licht, naar
de aïcooi die, door een oud, aan een koord
beve?tigd versur^ordy' L in t»eeën werd ver
deeld. D.m richite zyn zuster zich hoestende
en kuchende op, zag haar broeder met de EU
reeds Mi.'vode cogen aan en begroette hem met
het treurige lachje van e^n hopeloos zieke.
Hje voel \; j?, vandaag, Caroliaa ? vroeg
hij haar.
Bjter, luid Ie onveranderlijk het antwoord.
Onderwijl rees de zon, a's ia een gouden
licbtnevel, waar d3 voxel'JM rliitend en
kweelend d iorheen zweefden, tot op het dak van
het huis. Achter de deur nalerde het
geklingklang der geitenklokjes.
Ik ga m'Ik halen, zei d in Peppino.
Gsed, antwoordde zy, met aiiijd dezelfde
mo3da beweging van het hoofd.
Eii langzaam begon zij zich te kleeden, ter
wijl baar broeder, ia gebukte houlinp, stond
tj pi gelen bij den geitenhoeder, die de melk
zoo zuinig afmat, alsof het gesmolten go u i was.
Carolina's eerste werk was het bed van haar
broeder, dat aan den anderen kant van het
gordijn btond, op te maken ; het gordijn zelf
sloeg zij hoog op om het koord, oai het ver
trekje, te la'en luchten zooals zy het noemde.
Dan gin j zij den vloer van het schioilokaal
ve^en, met langzame, heel langzame bewegin
gen, de schoolbankjes n voor a van hun
plaats nemende en op den steel van den bezem
leunende, telkena als het opstijgende slot haar
deed hoesten.
Haar broer keerde weldra terug met een
kannetja melk en, in den zak van zya jas,
twee broodjes. De eene k%nt van het tafel
kleedje werd zorgvuldig opgeslagen, om het
niet vuil te maken, en daarna gingen zij zitten
om onder diep stilzwygen hun ontbijt te
geverrast ze ons daarentegen met een
opgewektgedane rood-aard krabbel van B^rchem.
Die zich een oordeel gevormd nebben van
dezen ver Ita'daniseetden schilder naar zy'ne
schilderyen, en hem daarin kennen a's een
kunstenaar van zeer ontwikkelden maar kouden
techniek, zullen by' deze kernachtige schets
vaa een hollandsch ys-gezicit, wel een gun
stiger kant aan zy'n talent ontdekken
Ejn gezicht in een bjerendeel of schuur van
A. van Ojtade, ean goed specimen vaa zya
schilderachtige teekenmanier, met breed
uitgewasschen tiaten, is mede een atiracae vaa
deze aflevering, en curiem zek»r ook is de
teekening met de fantastisch -i avocd-cè-ie binnen
een spelonk, door P. van Laer; evenals zoovele
andere oud hollandsche schilders, geefi ook deze
met zy'n eta en teekenw rk op meest tr, ff «de
wy'ze getuigenis van zyn talent. N et bepaal!
meesterlyk, maa- toch intiem aandoende is de
teekening van A. van Everdingen; nu niet een
Naorsch landschap, maar een holl* dsch
riviergezicht met een molen De tinten zy'n op ver
schillende plaatsen wat verdoeseld/maw'k w^et
niet in hoever dit aan de reproductie ligt.
Wat da R ly^ïael bstteft, bjj dezen meester
had ik ook weer liever da keus op een ander
werk bepaald gezien, by'v. op de
moai-doorwrochte boomstudie ia ons Prentenkabinet. De
rembrandtieke teekening vaa B l en de wel
accuraat ma w toch zwakjas gedine teekening
van C. F. Esselens hebben ia deze collectie
een meer kunst-h storisch b lang alles bij
elkaar echter een bezienswaar.lig». afl wering,
wairby de Barch-'m de kroon spaat.
In 't algemeen zou ik den uitgevers nog
willen voorstellen, eens proa/en te nemen me:
een andaren opzet vojr de teake angen. Dit
zware Wauw-gry's en de strakke lyntjes in een
vierkant, is voor sommige teekeningeu wel eens
vernietigend. W. S
Reurig en Djnker, door W VAN AMSTER
DAM Uitgegeven by' H. D Tj 3enk Willink
& Zoon, Haarlem.
Ejn boekske voor de huiskamer, voor o ;i leren
en jongeren, geschreven in voornamer, toon,
in styl en taal, overeenkomstig het onderwerp,
een tioekgke om a»n het gezin uit voor te lezM.
Dit zal, voor een deel, wel het geheim der
groote waardeering zy'n, die de schetsen
vonden by lezars van het »Z indagsblai van
Hut Nieuws van den Dig", waarin het
meerendeel het eerst is verdwenen.
Afgescheiden nog van 's sch y 'ers talent,
van goaden ky'k op menschen, voorvallen en
zaken, treft het vriondelyk oog waarmede alles
gezien ie, het fijn-gevoelig hart, dat alles
medegevoeld heeft, en de gaast, een geest
van voornamen huize, die in meniga schets
sprankelt.
H it is een vocu-racht in »K-urïg en Donker'' te
kunnen genieten de reine en zuivere taal, het
scboone Nederlandsch. Dj taal en de styl
hst werd reeds gezegd schikken zich naar
het onderwerp. Taal en styl zya nu eons dartel,
kort van zin en teekenachtig van uitdrukking,
dan weer breeder van bouw en kleuriger vaa
woord. Eene enkele maal neemt de taal den
vorm der ernstige baschouwing aan, naderende
den kanselstyl. Dat ia h.v. het geval bühet
ernstige tafereel van : liet kloo tir der Witte
Vrouw;, en in den aanvang van : De Oudste.
Eane aanhaling uit deze schets strek<e tevens
tot bewy's der waardeering van taal en styl.
DJ schets vargt Tian met kanselstyl, gaat dan
naar dan eisch van het onderwerp in de ver
haaltrant en hot goelmoedig zegg n van J
ocatban (H a s e b r o e k) over.
»Wy hebben getuigt de schrijver, in
her? ItllllllllllllllMlllllllllmilltlJIMItllMIIIIIMIIIIIttlHIlHIIIUIIIllflIIIIIIIIIIII
bruiken, de dunne reepjes brood langzaam
snydende en verorberende, alsof zy zeer ver weg
waren met hua gedachten. A'leen wanneer zj
hoestte richtte haar broer het. hoofd op en zag
haar eenige oogenblikken be/sorgd aan.
Eindely'k sto..d hy' op en, nada hij zy'n hoed
opgezet en den kraag van zyn jas opgeslagen
ha.l, klemde hij met dea bovenarm zijn badieuje
tegen het ly'f en trok, met de grootste omzich
tigheid da zwarte, taar inkt riekende hand
schoenen aan, by' aHes op de hielen gevolgd
door syn zu ter, die bijna geruuchlooi achter
hem aaa sloop om zyu j vs op den rug af te
borstelen en hem eindelijk op den drempsl na
te blijven kyien met, op het gelaat, het
berusteLde lachj; van een oude vryster, die denkt
dat de heele wereld verliefd is op h;ar broer.
Ook zij hal de kleurlooze jeu^d doorleefl
van een j iDg mjisja, zonder schoonheid en
zonder fortuin, dat telksns bij ie.ier leest van
eenig aanbelang hetzelfde eenvouiige, stcff-in
kleedj; moderniseerde en de maest tantastische
kapse s opnouwde voor den gebarsten spiegel.
O, wat al ruo.kleur ge, vüioeuen waren ervoor
haar verrezen, terwijl haar vingers den gamchen
nacht onvermoeid werkten aaa het oude kleedje.
Wat al bittere grieven hadden haar gekweld,
telkens als zij voor dien spiegel stond, die haar
steeds onverbiddelijk haar beeuige wangen
toonde en haar te langen neus. Onder het
YToolyke gelach en gefl rt der anderen zag zy
haar eigen leelijkbeid steeds als een spookbeeld
voor zioh en zonderde zij zich van hen af,
uit schaamte, zeiden sommigen, u;t trotf, be
weerden anleren. Want ook zy ging door voor
geletterd. In hun eindeloos droel bestaan van
fatsoenly'ke armen, haddea de boeken een
lichtstraal geworp-.n en. hen getroost wanneer
het kwaly'k verholen melelydtn der buren hen
kweis e. De in sierlyke, krullende letters ge
schreven cople van haar broed -rs verüsn
bawaarde zij met de teederate zjrg. En toen
einde'y'k de algemeene onverschilligheid hem
te machtig werd en de nederige, almattende
taak, waarmee hy den kost verdiende, hem ta
veel vermoeide, verdiepte zij alie n zich nog
in d i wereld der romans en der verzen : in
epische avonturen, hertïche
lieidesge^chiedenissen, ingewkkelde en buitei gewone Vcihilen,
geheimzinnige m'sdaden, deelen van vierhon
derd blidzgden in briefvorm en vol van n
enkel woor l, treurliederen ultgeweend in den
maneschijn. Heel haar kleurloozs jeugl was
verteerd door die levendige fantasieën, die baar
elapelooze nachten b.ivoikten met gepluimde
ridders en blonde, teringachtige dichters en
vulden met grillige, romantscke avonturen, waar
zy' zelf) in meende te leven, wanneer z'j den
vloer van het schoollokaal veegde of den ka-igen
maaltijd bereiide in het sonbeie plaittje, dat
voor keuken dienstdeed. E i onder deu invloed
van die romaneske wereld, openbaarden zich, op
komisch tragische wy'ze, haai- innerlijke grieven
over baar eigen leelykheid en haar eigen
armoede, in kunstmatige krulletjes op het
voorhoofd, lange vlechten, mouwen inet
burchtvrouwachtige duffjn en hoogopstaande kragen.
I * dat nu de allerlaatste mode ? had haar
eens de elegantste maar ook de wreedste harer
vriendinnen gevraagd.
(Wordt vervolgd).