I*. 1329 DE AMSTERDAMMER i*. 1902. WEEKBLAD VOOK NEDEKLAND (Wt nummer bevat "«en Mnroeswl. Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTUS YAN MAURIK Jr. Uit? e ver s: VAN HOLKEMA & WARENDORF, Heerengracht 457, Amsterdam. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Abonnement per 3 maanden . . . '. . . f 1.50, fr. p. post f 1.65 Yoor Indiëper jaar . mail 10. Afeonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar , 0.1 a V» Mt bkd k TwrkrQgb«ar Kio»k 10 Bonlerud d«t Capoeinw tegenover h«t Grand Café, te Pariji. Zondag i 4 December, Advertentiën van l?5 regels f 1.10, elke regel meer f 0.20 Reclames per regel 0.40 t uit Dnitachland, Oostenrijk en Zwitserland worden nitslnitend aangenomen dov de firma HTJDOLF MOSSE te Keulen en door alle fi ialeri dezer firma. I N H O V Dt VAN TEBBE EN VAN NABIJ: Verkiezingen. Postume tnsschen Nederland en Duitschlaud, 1. Indiëverloren, III. (Slot), door G Enkele bezwa ren tegen het Algemeen Kiesrecht nader weerlegJ,r, door mr h J. Visser. - Het toezicht van de Algem Rekenkamer op het rekenplichtig beheer van het Dep. van Oorlog. Een mislukte teekening." Plageijj door de Post-adminisiratie. KUNSTEN LETTEREN: BjörnstjerneBjörnson,imet portret) Van Deyssel over van Eeden, door Otto Knaap Cinematograaf, door H M. Dekking Op sneeuwschoeneu door Gelderland, door S. Abramsz naar dr. Frithjof Kansen, beoordeeld door E. Heimans In Harmonie met het oneindige, door Balph .Waldo Trine, vertaald door A W. Sanders van Loo, beoordeeld door W. Zaalberg. Leefregels roor teringlijders in ons land, en Te wapen legen de tering, door dr. K. RECLAMES. VOOB DAMES: Heil zoeken in dom honden, en heil zoeken in kennis vermeerdering, door Elise A Haighton. Zakgeld, door W. A W. Moll. Zelfs Homeras slaapt wel eens door Elise A. Haighton. Ingezonden. - UÏT DE NATUUR, door P. J. van Uildriks. BOUWKUNST: De Nieuwe Beurs te Amsterdam. UT. (Vervolgt, door H. Walenkamp De laatste fries van hi-t benrsgebonw, door Pastoor Kaag. KUNST: Voor de Knnst" te Botterdam. - WETENSCH VP : Katho lieke Kerkgeschiedenis, door prof. L Knappert. 8CHAAKSPEL. PINANCIEELE EN OECONOMIKCHE KRONIEK, door D. Stigter. Allén ep St Nicolaaa-avond." Schets door Justns van Maarik. INGEZONDEN. ADVEBTüNTIEN. Verkiezingen. De verkiezing te Leiden en die te Amster dam, district III, heeft, de eerste voor de liberale, de laaUte voor de socialistische partij, een bijzonder gelukkigen afloop gehad. Niet dat de winst van Leiden als een liberaal district, bij een meerderheid van slechts 11 stemmen, op zichzelf voor de liberale parlij van zooveel beteekenis zou zijn, immers bij de eerstvolgende gele genheid kan de kans weder verkeeren, en van een principieele wijziging der politieke gevoelens onder de kiezers ten opzichte van kerkelijk en anti-kerkelijk is zo j goed als niets gebleken. Neen, het grootste voordeel werd geacht gelegen te zijn in het zenden van een man naar de Tweede Kamer als Mr. v. d. Vlugt. Bij de aanbevelingen werden de kieztrs er steeds op gewezen, dat de hoogleeraar een geduchte tegenstander der nietliberalen was; dat de kracht, die van hem zou uitgaan voor Kuyper c.s. niet anders dan noodlottig kon zijn ; wijl hij juist de man zou wezen om de liberale beginselen weer in eere te brengen en de uiteenge vallen partij te samenbinden en steun te geven. Yan zijn bewonderaars kon men hooren, dat bij gematigd, conservatief, vooruitstre vend, christelijk-hietorisch ja wat niet al tegelijk was of scheen, al het goede en schooi.e van elk dier richtingen als in een hoogere eenheid in zich dragende. Wat de Standaard, na den uitslag der stem ming, deed schrijven: «als bij ue verkie zing door de liberalen zorgvuldig alle veldteeke^en zijn opgeborgen, angstvallig is vermeden principieel voor den dag te ko men, dan wel hier, waar men met een kandidaat optrad, die alle »e tik et ten" wei gerde en van wien zijn aanbevelers dag aan dag verkondigden, dat zijn voortreffe lijkheid vooral school in zijn persoon. Wat ons betreft, als belangstellend toe schouwer, we zijn niet weinig tieuwsgierig om de uitwerking van de komst dezer «per soon" in de Kamer te zien. Geheel and: rs dan Hildebrand Hugo nazong: «als 't kindje binnen komt juicht heel het huisgezin", be looft het hier te zijn: »als v. d. Vlugt ver schijnt schrikt half het huisgezin" en we zijn te meer nieuwsgierig in dit geval, omdat hetgeen de hoogleeraar tot dusverre heeft geschreven en ook bij de verkie zing heeft gesproken, wel niemand op het idee zal brengen dat deze persoon iets beeft, wat hem tot een «geducht" politiek man maakt! Toch dient het feit vermeld te worden, dat v. d. Vlugt n< g niet eens zelf de Kamer was binnen getreden cf Borgesius verzamelde reeds zijn troepen en formeerde een parlementaire liberale partij. Zoo wierp des hoogleeraars persoon haar licht al vooruit. Het brave liberale Neder'and verkeert dus in blijde verwachting, en het booze, dat de roede verdiend heeft, leeft in angstige spanning. Een interessant schouwspel alzoo voor heel oiis koninkrijk. * * Bij den afloop van de verkiezing hier in district III iets dergelijks. Troelstra is voor de socialisten niet minder een per soon dan v. d. Vlugt voor de liberalen met dit verschil echter, dat men aangaande den eerste tamelijk wel weet hoeveel hij beteekent, terwijl de laatstgenoemde zijn krachten nog ontplooien moet. Wat echter den uitslag zelf betreft, de verdeeling van het steromencijfer, die te Leiden niets opmerkelijks bracht, was hier voor alle de partijen, ook voor de socialisten zelf, een geheel onverwachte, en voor de verbonden anti-socialistische groepen waarlijk ver bijsterend te noemen. Bijna 1000 stemmen meer uitgebracht dan bij de eerste stemming rn 900 daar van in 't voordeel van den heer Troelstra. Zeker hadden de socialisten zich bijzonder ingespannen o » hun kandidaat de meer derheid te doen behalen, maar ook de ande ren hadden zich niet onbetuigd gelaten. Alle bladen hadden zich beijverd, boven mate. De Tyd gaf het onderstaand verslag van de katholieke werkzaamheid: «A's een merkwaardigheid kan gemeld worden, dat. bij ons dhnrtil de zenuw van den oorlog evenmin ontbroken bet ft als in Sep'rmber in Amsterdam IX. Vooral iu de laa'sts degen stroomde bet geld toe en er bthotfde niets ont zien te worden. »Het ging wel niet z<5<5. dat ? 25 per avond betaald werd voor een propngaiidi»', ma ir er behoefde niets behoorlijk* te worden lagelaten, Hedennacbt nog het de E, -K. Kiesvereeuigiig, die steun kreeg ook van geestverwanten uit een ander district, 12 O nieuwe bi j itten voor Uzerman aanplakktn en de tai awichmauntn, die Zondagochtend bij de katholieke kerken m bet district waren geposteerd eu gisteren door de straten kuierder, hebben heden aan de verschil lende bureaux post gevat.; zij worden nu iu de straten vervaugen door drie verhuiswagens, elk met 70 biljetten voor Ijzerman bi plakt. »L)e gewone prop&^audamiddelen werden alle in ruime mate eu met »eel ijver toegepast. Ieder, die 2 December i iet aan de bus verscheen, was genoteerd als lauwe en hij ontving reeds Donderdag eei; ixpot met ernstige waarschu wing om niet 9 December weer achter te blij en, j en daartia een b z >ek. Auen, die hua .-.tem voor j Ijzerman beloofd hebnei , werde.u hndeu in de ' stemoureaux gebaald p r lijtaijr, als zij met, vóór l uur verschenen «ar n. Het was m de P iort van Muiden, hoek L imaeussT.raat. en C iinaiclicsttaat, een leven eu. een bedrijf vol vertier en vol opgewektheid". De anti-revolutionairen en de liberalen , van allerlei slag hebben hun best gedaan j en toch, Troelstra met bijna 3400 stemI men liet Ijzerman met slechts bijna 2600 ' achter zich. i En Ijzerman was een uitstekend kan? didaat zoo heette het immers. Een zakenman d. w. z. een man die uitnemende zaken voor zich zelf gedaan had en die dus over een aantal »zaken" een oordeel zou hebben. ' Het laatste is ongetwijfeld een voor deel voor een kamerlid. Het verhoogt ook de waarde van Van Kol. 1 Maar hoe zeer men dit voordeel naar waarde schatte, in onzen tijd wordt er van ' een kamerlid nog iets anders gevorderd. i Nu er aan den eenen kant een partij bestaat, zooals die d«r socialisten, welker hoofdmannen zich geheel en al geven aan wat zij achten de bevordering van de belangen der kleine luyden en van het proletariaat; die, om zoo te zeggen, alleen daarvoor leven, kan voor een zeer groot deel der kiezers een kandidaat zonder eenigen staat van dienst als warm her vormer weinig aantrekkelijks hebban. En wat had Ijzerman te vertoonen behalve een lijst van ondernemingen bij welke hij betrokken was gefeest of'no^ is? Wij zullen volstrekt niet beweren, dat de socialisten individueel menschlievender, eerlijker.zelfopofl'erender, anders gezegd, mo reeier zijn dan hun tegenstanders, - maar het is een feit waarin, dunkt or s, men zich heeft te verheugen, dat er een moreel element in de politiek is gekomen ... die daardoor in de richting wordt geleid van hervormingen opheffing van bevoor rechtingen der bezittenden en verbetering van het lot der misdeelden ; - een richting, waarmee evenmin de ehristelijkheid als bet liberalisme voldoende rekening houdt. En nu het kerkelijk kabinet, in stede van als een krachtig hervormingsgezind kabinet op te treden, eenvoudig in hoofdzaak zich gedraagt als een «gewoon liberaal" kabinet, dat de affaire op den ouden voet voortzet, en de kerkelijke partijen den liberaal, die niet eens Van Kol wilde te woord staan, hun steun verleenden, als ware Ijzerman een der hunnen is het toch waarlijk wel te begrijpen, dat het meereLdeel der kiezers gemakkelijk zich liet overhalen om tegenover den zakenman den socialist te stemmen. Verleden jaar, na de verkiezing in het ; district Lochem, hebben wij reeds geschrej ven dat deze oorzaak tot gelijke gevolgen ! elders zou leiden, zooals uu reeds bijna in district IX, en thans in district III is ; geschied. De politiek, of ze christelijk hee'e dan wel liberaal, zal het moreele element dat, trots alles wat men in het socialisme moge l afkeuren, daarin mede eene beweegkraeht ! is, vollediger in zich dienen op te nemen. of... de eene nederlaag zal op de andere volgen. Geen enkele doctrine, van keikeJijken (f wereldlijken aard, houdt het langer nog dan een pooye tegen het ethische beginsel, dat van het recht gegrondvest op humaniteit, in de staatkunde der toekomst. uit. Bij allen schijn van materialisme, die zich over onze samenleving bet ft uitge spreid, drijft een edeler zedélijkheidsdrang dan onder den druk van vroegere traditiën en toestanden bestaanbaar was, de menschheid voorwaarts; want ook de idealen wordt men zich eerst bewust, als men reeds op weg is om zich daarheen te bewegen. Postunie tusschen Nederland en Duitschland. l. Men kent het ontstaan van deze kwestie: Bii G >ze en Tetzlsff te Brrlvjn verscheen in 1900/1901 een vlugschrift «Die Frage unes deutsch-nieder'audiEchen Postvereius" waarin door den onbekenden schrijver werd aangedrongen op het stichten van een postunie tusschen Nederland en Duitschland, op gelijken voet als thans tusscheu Duitechland en Oostenrijk- Hongarije en sedert kort tusschtn Duitschland en I/ixemburg bestaat. Het bleek weldra, dat dit geschrift zijne bewonderaars en voorstanders had gevonden. Van Duitsche zijde aangespoord, werd door de Utrechtsche Kamer van Koophandel een adresbeweging op touw gezet, ten einde adhaesie voor dit onderwerp te verkrijgen van hare Zusters Kamers van Koophandel. Gaven een aantal Kamers in beginsel hunne ir stemming te kennen met het door de Utrechtsche Kamer nagestreefde doel, da belangrijkste onder de Zustereu, de Kamer van Koophandel te Rotterdam, benevens die van Maastricht en Middelburg wenschten niet m*de te doen. Oadauks d«ze onthoudingen, zette de Utrechtsche Kamer of' liever haar etuinenten voorziiter, d^ he°r Van Bnmingen, haar plan dojr. Dap Hen Juni 1902 kwampn de vertegenwoordigers van een aantal Nederlandfcche eu Duitsche Kamers van Koop handel bijeen en namen da volsrende voor gestelde resolutie aan : «Da in Utrecht vertegenwoordige Kamers van K>> »paaudel te Amsterdam, Aruhem, Groningen, L-euwarden, A-sen, 's Gravenhage Utrechi,. Zwolle, E^sen, Boohuiu, Dortmund, Duisburg, Ruhrort, Mü'ilheim (Eahr), Dusse-ldorf Osnahiü'jk. Oefeld, Wesel. achten het tot stand komen eener postuuie tusschen Hol land en Duitschland, naar het model der Duitsch Ojsteririjk.sche postuaie overeen komstig artikel 21 der Wereldpostunie, voor de economische en commercieele be langen der beide naburige landen in hooge mate gewenscht. Zij geven daarom den wonsch te kennen, dat de wederzijdfche'regeeriugen een spoe dige invoering van zulk een overeenkomst zulle>n bevorderen in gemeenschap met de bij het verkeer belanghebbende kringen. Als bijzonder wenschelijk beschouwen de genoemde kamers, de vermindering der porto's voor briefkaarten, brieven voor namelijk zware brieven drukwerken, handelspapierer, monsters, tot de in binnenverkeer geldende bedragen. Verder moet ook gestreefd worden, ten einde de wederzijd.-iche betrekkingen te zien toenemen, naar verlaging vau het tarief voor ; postpaketten, geldzeniingen, telegraaf en ] telefoon". ' Deze resolutie zou worden medegedeeld aan de verschillende, ook niet vertegenwoordige Kimers van Koophandel; door de Duiirche heeren werd beloofd het hunne er toe te zullen bijdragen voor het idee propaganda te maken in invloed uitoefe nende Duiteche kringen. Verder zou men ; zien te komen tot een gemeenschappelijke j actie ')ij d i respecii-ve regeeringe;.'. ! Zoo stonden de zaken en scheen deze kwestie vooiloppig te rusten, althans in de pers werd er weinig meer over gesproken,toen de; geruchtmakeniie artikelen in De Neder lander van 11 en 18 November jl- verschenen, : vay dm imnu den heeren Havelaar, direc- i teur gereraal der posterijen en telegraphie, met verlof, onder den titel «Eene postunie'? Aanstonds worde echter opgemerkt, dat hf t opstel alleen met den naam J. P. i Havelaar is onderteekend, zonder bij voering ' van eeiuiue kwaliteit, daar deze heer ver- ! klaart daarroor geheel en alleen persoonlijk j verantwoordelijk te zijn. j De heer Havelaar dan verklaart zich l tegenstander ^an het sluiten van een postverboiifl tus Nederland en Duitschland. Met de- urgumenren, door dien heer aan gevoerd, kunnen wij ons, in hoofdzaak, j zeer goed vereenigen. De behoefte aan een dergelijke regeling, ! als te Utrecht wenschelijk wordt geacht, i wordt betwist. Niettegenstaande de, volgens : de voorstanders, bestaande hooge post- j tarieven tusschen beide landen, nam het j Nedi-rland^ch Duitsch verkeer in de laat ste 10 jaren, veel sterker toe dan het binneniaiidi-ch verkeer. Bedroeg de toename van het aantal brieven in het binnenlandsch verkeer van 1891 tot 1901 50 pCt., in het Nederlar ds-ch Duitsch ver keer nam het toe met 97 pC', voor brief kaarten ziin deze cijfers resp. 70 «n 215 pCt., voor de drukwerken 77 en 148 pUt., voor de postpakketten 23 eu 150 p(J(. Deze cijfers spreken duidelijk en allermir'«t valt daaruit af' te leiden, dat het postverkeer met Duitfchland belemmerd wordt door te hooge tarieven of te bezwa- : rende voorschriften. De heer Havelaar i berekent, dat het sluiten van een postunie met Duifschland, tot gevolg z< u hebben eene vermindering van de Rijksinkomsten met meer dai 700 000 gulden, terwijl slechts weinig vermeerdering van verkeer door tarief verlaging te verwachten is, doch zelfs wanneer het verkeer verdubbelde, dan zou het directe verlies nog meer dan C'A ton gouds bedragen. Het wil ons nochthans voorkomen, dat de berekeningen van den heer Havelaar wel een weinig te pessimistisch gekleurd zijn. Het verlies aan inkomsten moge een paar ton gouds minder bedragen, aanzienlijk bluft het echter in ieder geval. Doch, zegt de heer Havelaar «eer terecht: »Er is geen enkele reden, waarom meu voor het Duitsch verkeer, het tarief aanzienlijk zou verlagen, doch nietdeozeltden maatstaf zou toepassen op het verkeer met Belgi en Engeland, daar ook voor het verkeer naar en van die landen geen transietrechten zijn verschuldigd. Dit eenmaal toegestaan, dan zal men toch de voorrechten aan het verkeer met vreemde staten toegekord, ongetwijfeld niet kunnen onthouden aan het verkeer met de eigen koloniën (dit komt, volgens onze meening, in de aller eerste plaats jn aanmerking). Bastaat het verlaagde tarief voor bijna 80 jjCt. van het , buitenlandsch verkeer, dan is er weinig grond meer, o n het niet op het geheele ve-keer toe te passen." Z«'er juist, meenen wij. Dd nzijdige wijze, waarop de Utrechtsche Kamer met hare med<'standers, enkel het posttarief met Duitschland tracht te j verlagen en niet met de andere landen, is : wel een voorname reden, dat het voorgesteld postverbond met zoo weinig geestdrift door het Nederlar dsche volk is ontvangen. De ? Uirechtsrche Kamer wenscht zij heeft het ' uitdrukkelijk gezegd, de politiek er buiten ' te houden, doch jaist door dez,e nzijdige poMU'iie te willen, haalt zij de poline.n er in. Welke bijzondere redeu mag de Kamer , wel hebben de economische en commercieele ' betrekkingen tussenin beide landen te ver- | sterken en te verlevendigen door verlaging > der tarieven en dus een voorsprong te geven op diezelfde betrekk in gen met andere landeu ? Wij meenen, dat, het overgroote deel van ons volk juist dairom een postunie tmechen j beide landen niet wenscht, orudai dezeéi- j zijdig Duitschland bevoordeelt, omdat, nu ja, de fympathiea nu juist die kant iiiet uitgaan, al blijven wij ook zeer gesteld op de goede uabuurlijke betrekkingen, die ; tusschen beide landen bestaan. Die finan- j cieele berekeningen toch, laten de meesten koud, omdat de uitkomsten wtl eens, daar mede blijken te spotten. Het tijdstip om een vrjfcent«tarief voor brieven in te voeren voor het geheele wereldverkeer, is nog niet aangebroken, al nadert het met ras.-che schreden eu zullen wrj ons er spoediger moeten indenken en eerder tot invoerir g moeten overgaan, dan velen meenen, willen «ij ook dan weder niet te koop gesteld worden als «deChiueezen va.n Europa". De verschijnselen openbaren zich reed?. Engeland heeft met al zijne Koloniën of 7 ,3 gedeelte vau bet wereldrond teeds stuiverspurt ingevoerd. Dtf groote Yankee aan de overzijde van den Oceaan WH> kt reeds de groote rijken van Euiopa; Frankrijk, Duitschland en Groot Brittamuëdit voorb<ield na te volgen en in het wederzijdsch verkeer stuiversport voor brieven in te voeren. Doch laten wij beginnen en de heer Ha velaar verzuimt met daarop te wijzen de binnenlandsche post, telegraaf en telefoon diensten te verbeteren. Vt-el, zeer veel, wacht nog op vermindering van tarieven, verbe tering en aanvulling. Veel moest achter wege blijven, wat tioodig of weni-chelijk is, omdat de beschikbare geldmiddelen niet , aanwezig waren. ! En nu moge er verschil van meening ' bestaan, of de posterijen al dan Met deel uitmaken van het belastingstelsel, de prak tijk leert; dat bij het deporiement van financiën het batig saldo vai. den postdienst \ als een belastiu gin komst wonii beschouwd. De middelen worden aan het Hoofdbestuur der Posterijen en Tele-rai. hie i-lechrs mond jesmaat toegekend. Buitengewone credietaanvragen, schijnen, by o'ie vakken, niet voor te mogen komen. Zijn de middelen voor een uitgetrokken onderwerp op de begrooting ontoereikend, dan worden zij op een ander middel gevonden. Het kwam meer dan eens voor, dat de promotie der ambtenaren daaronder moest lijden l De verwijten gedaan aan het hoofd van het post- en telegraaf wezen, omtrent de niet-invoering van wenschelijke verbete ringen, zijn dan ook veelal gericht aan het verkeerde adres. En het doet pijnlijk aan, het Utrechtsch Dagblad uit dépit dat de heer Havelaar het d >or dit blad zoo geliefkoosde onderwerp vrijwel in een hoekje gedrongen heeft, te hooren beweren, dat deze heer elke verbetering of verandeiirg verafschuwt. Dit verwijt wordt door zijn verleden vol doei de weerlegd. Bovenstaande bes-chouwingen verhinderen nochtans niet, dat s hrijv^-r van dit opstel geenszins blind is voor verbeteringen, die aan te brengen zouden zijn in het buiten landsch verkeer. | (Slot volgt). i Indiëverloren. III. (Slot). Infanterie. Dit wapen verkeert met het oog op de geringe geschiktheid van den Javaan als soldaat, ia den meest ongunstigen toestand. Dat dit geen kleinigheid is voor het hoof l wapen, ligt voor de hand. De bewapening der Infanterie is voortrtffelijk en in dat opzicht behoeft zij niet onder te doen voor eenig leger ?.er wereld. Maar... er is een groote »maar'' I Wat geeft een prachtig geweer, als men er niet uit kan halen, wat er in zit? Wat geeft een wapen, welks eigenschappen op ballistisch gebied zoo hoog staan, als de schutter niet deugt? Het schieten is een kunst; veel tijd, veel geduld, veel oefening zijn noodig om matige uitkomsten te verkrijgen. Doch de resul taten van het otfeningsterrein vormen nog niet den maatstaf voor de trefkans in oorlogstijd. De praktijk heeft bewezen, dat men tevreden zijn mag als l j.Ct. der schoten in oorlogstijd doel treft. Wel is waar is het geweer op ballistisch gebied zeer voor uitgegaan, doch juist daarom werken fouten van den schutter veel meer storend op goede uitkomsten, dan toen het wapen ballistisch lager stond. Immers een kleine afwijking werkt bij fijne machines veel meer storend dan bij grove! Wij herinneren ons van het oorlogsveld op Atjeh ergerlijke staaltjes van slechte schietkunst der Javaantjes. Dadelijk gereed om te paffen, vragen zij zich niet af, of de te verwachten uitkom sten het munitie verbruik wettigen. Zij schieten in den blinde, zonder aan te leggen. Het flegma, den Javaan in gewone omstandigheden zoo eigen, verlaat hem als er gevuurd rnoet worden. Een enkel vijandelijk schot op grooten afstand is in staat aan een sectie, ja aan een compagnie Javanen een prachtig snelvuur te ontlokken. Hierin zijn zij zóó handig vlug, dat de officieren bijna onmo gelijk zoo'n ongemotiveerd vuur voorkomen kunnen, vooral als zij pas met de com pagnie te velde zijn en de gewoonte der brave dapperen nog niet kennen. Op zoo'n gebeurtenis volgt dan natuurlijk het drei gement: Wie zonder commando schiet, gaat 14 dagen den provoost in. Doch hier mede wordt weer aan het initiatief van enkelen, die toevallig een goed doel voor zich hebhen, de kop ingedrukt. De Javaan echter vervalt na zoo'n be dreiging weer in z'n flegma en denkt bij zich zelf: wat een uilskuiken is die kapi tein of luitenant toch. De vijand schiet op ons en wij mogen niet eens naar harte lust terugpaffdn! In het Pedirsche zagen wij een sectie Javanen achter een galangan (dijkje in de rijstvelden) vuren op een 5 a 600 M. verren kampongrand. van waar uit af en toe schoten vielen, die hoog over de troep heen vloten. De geheele spctie, met commandant (inJ. sergeant) incluis, zorgde wel geen hoofd boven het dijkje uit te steken, zelfs bij het vuren niet! Hun geweer maakte met den horizontaal een hoek, die maar weinig verschilde van 90 graden. Als de kogels onafgebroken waren voortgesneld, gelooven wij gaarne, dan zij eenmaal Onze Lieve Heer in ongelegenheid, maar nooit een aardschen Atjfher in Mohammed's paradijs gebracht zouden hebben! Nu zult gij, lezer, zeggen: »dit is aan a sectie, n keer overkomen ; moet men daarom alle Javanen van het Indische leger als slechte schutters kwalifiaeeren?" Ons antwoord daarop zou luiden: »vraag de jaariyksche schietregisters op en aan schouw de resultaten van Javaansche schietkunst onder de meest gunstige om standigheden. Ge zult uw hoofd schudden als ge ziet, hoe slecht de Javaan schiet!'' En ga eens na hoe 't zijn zal wanneer de oorlogsinvloeden als: onbekendheid met afstand, weersgesteldheid, slechte verlich ting van het doel, zenuwachtigheid van den man enz. zich laten gelden! l! Een der hoofdoorzaken van dezen ongunstigen toestand is hierin te zoeken, dat het geweer te zwaar is voor den 'avaan. Maar een lichter geweer is niet spoedig ge vonden, j-) De wapen techniek stelt ook hare eischen en schijnt tot nu toe een verlich ting van het geweer niet ongestraft toe te laten. Weer dus een bewijs tot staving van onze meening dat de Javaan physiek niet deugt voor soldaat, of als men het liever wil dat het soldaatje spelen niet deugt voor den Javaan. f) De jongste mailbooten spreken van een poging van mt-j >or Giel om bet geweer te ver korten en daardoor lichter te maken. De uit komsten der te nemen proeven moeten no? aantoonen of deze verandering practisch nut zal h-bhen.