Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
tfo. 1331
December
18 23
Int. Rucwèssoke ...... 89% 91 !i
Koninklfcke ........ 425 434
Moéara Enim ........ 98 95
Perlak ......... 133 137J4
Schib. Pet ..... ... 90 88%
Som. Palemb ........ 56^ 55
Elzasser ......... 45>4 50
De koereverbetering van de Koninklyke ia
onder de bestaande omstandigheden niet te
verwonderen. Ik herinner aan de inschiijvirg
op de nieuwe sandeelen, waartoe a.s. Maan
dag 29 dezer tegen 250 pCt. gelegenheid is.
De vorige kroniek deed den aandeelhouders,
voor wit deze inschryving uitsluitend bestemd
is, opmerken dat het gebruiken van het claim
recht te prefereeren is boven het verkoopen
van dat recht. De koersverbetericg van de
Int. Rumeensche zal de getrouwe lezers van
deze rubriek niet verwonderen. Integendeel,
hg zal nog hoogere koersen verwachten. De
Java petroleum heeft rumoerige dagen achter
zich. Als ik me herinter den indrak, die een
gepubliceerd uittreksel van het rapport der
accountants op my maakte, dan vind ik het
bestuit van Ie algem«n« vergadering niet
erg bevreemdend. Moge een nieuwe directie
meer tot geeoegen van zich en van de aan
deelhouders werkzaam zy'n!
Maar -niet aUeaa in de pettoleuapapieren
kunnen gunstige koersen vermeld w order. De
laatste financiële en oeconoamche kroniek
kan de lezers gelukkig wenschen met de
braeotdigende, opwekkende, vroolyke stemming
waartoe de volgende cijfers opwekken.
December
18 23
Atchison Topeka c. v. a.. . .
Baltimore Ohio ......
Bock Island commona ....
Clev. Akron c. v. a .....
Denw Rio c. v. a .....
Brie commotie ......
Katg. Cily Sonth commous . .
» * pref. ...
Mi«. K«m. Ttxsu c. v. a. . .
Kat. Railw. of Aux. c. v. a. .
> , » pref. . .
N. Y. Outario&WeBt commous
Reading c. v. a .......
South. Pacific coma tra s . . .
Soutb. R»lw«y commons . . .
» , afgest .....
Dion Pacific commons ...
» » con*. Gold Bonds
Wwfih c. v, pref ......
Illinois Central c. v. a. . . .
Korf. & Weet. c. v. a. ...
94 K
39
48 y*
37%
82 Vi
30*6
53
24%
15^
32 %
839S
99%
44%
40
34^5
32%
26 X
11%
34H
59
61%
30^
31
97
103%
63 >a
32 K
139^
7ü%
99 %
104 X
43K
141%
Lozers, die overeenkomstig de uitgesproken
verwachting met eigen geld op de gedaalde
koenen hebben gekocht, vinden zich niet
onbekngruk bevoordeeld, De sporen in de ktatete
kronieken genoemd behooren onder die, welke
de meeste koere ver bet erin g i orde n behalen.
Die goede verwachting durfde de Groeaede
vorige week nog niet uitspreken omtrent de
5 {.Ct. bypoth. obligatiën Victona Mica», al
kon toen de opname in de publieke
beuranoteering, waarop reeds larg was gewacht,
vermeld worden.
De koers ia inmiddels van 64 tot 68 gestegen.
Een beduidende vooruitgang. Deze zou inder
daad geheel gegrond zijn, indien toestemmend
ko> gej»twoord worden op de vragen:
lo. Is de regeerirgsgarantie- reohtetieeks aan
de obtigttiebxwdera toegekend en 2o. geelt de
constructienmatecbappy in der Belgen land
gevestigd, voldoende zekerheid dat ze weg en
werken in geheel voldoenden toestand zal
kunnen opleveren.
De uitkomsten van de Illinois Central, een
goede oude bekende, waren voor het afgeloopen
dienstjaar volgens het jaarverslag bijzonder
gunstig. 6 pCt. dividend werd uitgekeerd op
de gewone aandeelen, daarna kon rog ruim
7 millioen dollars voor verbetering van weg
en werken en uitbreiding van rollend materieel.
besteed worden. Het surplus over 1901 1902
was ruim 6 millioen tegen 4 millioen over
1900/1901.
De Southern Railwsy Co. ging het onder
het bestuur der voting- Trust bijzonder goed.
Dat de 5 pCt. dividend op de preferente
aandeelen nog slechts voor de helft werd uit
gekeerd, is het gevolg van het verlangen der
voting- trustees op hun beheer te doen
continueeren. Ik geloof dat dit in het belarg der
aandeelhouders nog nuttig kan zijn. Daarom
doe ik de houders van de commons opmerken,
dat ze tot het verlengen van de Votirg Trust
kunnen meewerken door hunne trusteen iicaten
te doen afstempelen by de heeren Adolph
Boiesevain & Co, bankiers alhier.
/Den belangrijke koersverhooging mag ook
?vermeld worden voor de Steel, die van 33 %
tot S&H monteerde. De Steel- trust zou ook
de Union en Sharon Stualetablissementen ge
absorbeerd hebben, Meermalen heeft de Groene
doen opmerker, dat de resnltateneyfers van
deze reusachtige onderneming, veel hoogeren
koers zouden aanwijzen, indien by' de balans
en de inkomstenrekenibg een uitvoerig rapport
van accountants was overgelegd.
Het jaar sluit ook vroolyk voor de houders
van obligatiën van de beide volgende
ZuidAmerikaansche Staten, waarop de vorige kro
niek de aandacht vestigde.
Uruguay.
Obligatiën 1896 . . . . van 7434 tot 70 %
t 1892 .... > 55% » biK
Venezuela.
4 pet. Obl. 1881 ..... 29kS tot 36%
4 . * & 150-500. . . 29iiS , 36%
Nadat de Groene voor de houders van aan
deelen Kediri Stoomtram de verwachting van
een divideoduitkeering over het loopende
dienstjaar durfde uitspreken zijn eenige
aandeelen geplaatst.
Mocht voor de Madoera ook dergelijke blijde
boodschap gedaan kunnen worden. Toch schijnt
de toekomst een klein zwak lichtstraal tj e
doorte laten. Erg bemoedigend zy'n de cijfers die
ik de volgende week hoop te geven tog niet.
Amst., Marnixstr. 409
Butóum, Borneo".
» a
' STIGIEB'
IIHHIIHHIIIlIltMHH
Trnn-SclifitseE.
IV.
Enkele bescheiden wenken.
Deze week aan het Centraalstation.
Schrijver dezes tapt uit den trein, haalt
al loopende over het perron zynporte-monnaie
voor den dag, waaruit een tipje van zyn abon
nementskaart steekt, en wil, als alle dagen,
door dat tipje te vertooner, de barrière
pasjBeeren.
Klonk hem op norscher toon dan hij ooit
te voren van een conducteur gehoord had te
gemoet: Dat gaat zoo niet meer, 't heele
abonnement laten zien." fin desgelyks verging
't tal van andere forensen.
Volgzaam als wy zyn hebben wy natuurlijk
geen oogenblik gedacht aan protesteeren tegen
die inbreuk op wat door lange gewoonte zoo
goed ata ons recht was geworden.
We nebben, hoe verkleumd onze handen
ook waren, het lapje ontvouwd; alleen hebben
wy' ons ds vraag veroorloofd, wat ons dezen
last op den hals haalde. En toen klonken mij
da verecbrikkely'ke woorden in de ooren: Och
j», na'uurlyk weer krantengsschryf. In het
Groene Weekblad heeft gestaan, dat je aan
het Centraalsta-tion zoo makfceJjjk aan de con
trole kon oatsnappen en nu moeten wij daar
'n end aan maken."
Myn rast als schetsen-sehrijver is daarmee
op bedenkelijke wy'ze in gevaar gebracïit. Wat
'n geluk, da* ik mjjn ijdelheid heb weten te
beheerachen en aan niemand heb verteld, dat
ik de auteur der schetsen ben. De verleiding
is anders groot geweest. Tot tweemaal toe
heeft men my gemengd in een gesprek over
de trein-schetsen, die zeer waardeertnd werden
besproken, zoodat mijn geheim mij op de tong
brandde; vergeet niet dat, wanneer ik myn
incognito had tpgeheven, de mooiste compli
mentjes my zouden hebben gestreeld: journa
listen van de bovenste plank behooren te zeggen,
dat zy daarvoor ongevoelig zyn, maar ik ben
dat lang niet en wil daarvoor graag uitkomen.
Dat ik zweeg was dan ook alleen om bij my'n
verdere schetsen niet zoo erg op m^n vingers
te worden gekeken.
Nu is de toes'and gansch anders geworden.
Nu zoekt men den schrijver inet de zeer
duidel\jke bedoeling, op hem de nieuwigheid b\j
de condöle te wreken. Nooit had ik kunnen
denken, dat 't zoo moeilijk is om een gezicht
te zetten alsof je van den prins geen kwaad
weet, nooit ben ik verplicht geweest om zoo
op cijjn hoede te zyn voor strikvrage", die mij
zouden kunnen verraden. Want men verdenkt
rcy, dat geloof ik zeker: men het ft mij ten
minste verdacht en slechts door groote bruta
liteit heb ik de gewaande zekerheid in twyfel
doen verkeeren.
Ik geloof onder deze omstandigheden goed
te doen voorshands te zwygen over myn verdere
trein ervaringen. Wanneer wij een paar maanden
verder zyp, dan marchesren wüweer even
onbelemmeid door de cont; 6le en dan is weer
de stemming teruggekeerd, die ik noodig htb
om begrepen te worden. De tijd doet wonderen
en misichien nog wel de grootste, waar het
geldt dienst-ordtrs of aanschryvbgen om op de
forenstn-abonnementen wat nauwlettender toe
te zien. 't Zou werkelijk niet de eerste maal
ZVJP, dat ik het gezicht van een conducteur,
waarop de allergrootste waakzaamheid te lezen
staat, zóézag veranderen, dat er niets anders
uit spreekt dan vertrouwen in de rechtschapen
heid van de forensen.
Intusschen zou ik 't onverantwoordelijk vinden
tegenover mjjn medepassagiers, wanneer ik niet
gebruik maakte van de wetenschap, dat de
spoorweg-autoiiteiten myn proza spellen, om op
eenige verbeteringen aan te diingen, waaraan
werkelyk behoefte bestaat, 't Is toch niet aan
te nemen, dat in mijn schetsen alleen die ge
deelten met blauw worden aangehaald, die o;»
het leven veraangenamen en dat er geen streven
voorzit; om de maatschappijen ook uit den hoek
te doen komen met har vormingen in ons belang.
Waar men 166 n \jn wenken bthartigt, heeft
't my al eenigszins verbaasd, dat ik nog in
geen enkele coupéeen biljet heb aangeplakt
gezien met de vocrschuften van het spoorweg
reglement in zake het openen en sluiten der
vensters ik weet toch zeker, dat ik daarvoor
cok heb gepleit en ik zeg maar, dat als men
't eene doet men 't andere riet moet laten.
Waarfchynlu'k z})n ze in de maak en zoo gauw
gaat zoo iets tiet, dat wil ik wel aannemen.
Een ander punt P, dat we in dagen van
strenge vorst in de compartimenten" gewoon
kou zitten te lyden. In sommige treinen heeft
men dat euvel trachten te verhelpen door een
of meer wagons mindT aan te koppelen,
zoodat, wanneer ja daarmee gaat, je vaa geluk
moogt spreken, wanneer je met niet meer dan
vier personen op n bank komt te zitten. De
theorie is wel, dat, wanneer je zoo op mekaar
gepakt wordt, je geen last van de kou hebt,
maar de praktijk is toch werkelijk eenigszins
anders. Tweemaal in n week heb ik 't nu
al getroffen, dat we met ons tienen in een
coupéwerden gestopt: ik kan derhalve uit
ondervitding verklaren, dat mijn beide
buurlieden, in stede van warmte at te geven, zoo
rampzalig mopperden dat je nog eens zoo hard
rilde. Wanneer je dan eindelyk uitstapt is je
lichaam verstijfd en je goede humtur Laar de
maan. Bovendien wil ik den
tpoorweg-maa'schappijen wel in vertrouwen meedcelen, dat
vekn OEZ r de jaszakken plegen te gebiuiken
als bergplaats voor versnaperingen: op de heen
re's voor ons-zelf, zoo b^je boterham, en op de
terugreis voor onze kinderen. ZuUen die
vriendeltjkho^én tot haar recht kamen, dan moeten
wy wat ruim zitter; nu gebeurt 't maar al te
vaak, dat alles plat gedrukt wordt en het
oog ei ai" is.
Die maatregel van met'je-tiecec-in-én-coup
is waarschynliji ooi genomen net het oog op
het licht. O, ik waardeer het overleg en de
zorgzame bedoeling volkomen! Me a heeft
blykbaar geredeneerd, dat als men zoo boven
op mekaar zi: er tcch geen ruimte is om een
boek of een krant om te slaap, zoodat het
weggeworpen geld zou z\jn door voldoend licht
het lezen mogelyk te maken. Maar 't wil toch
ook nog wel eens gebeuren, dat wij minder
mede-passagiers hebben en dan maken wij OLS
de reis zoo gaart e ten nutte om ons op Ie
hoogte te stellen van de gebeurtenissen van
den daj of onze wetenschap te vermeerderen.
Dat kunnen de spoorweg maatschappijen niet
anders dan loffelvjk vinden immers, zij kun
nen er niet raar haken, dat men den tijd,dien
men doort/rejgt in haa: onderneming, aK ver
loren uren gaat b'stempelei.
Kry'gen wy maar genoeg warmte en genoeg
licht och, dan willen wy kleice on
iargenaamheden graag voor lief nemen. Dan zullen
wy er niet eens orer mopperen, dat wy in de
laatste dagen alleen by hooge uitzondering eens
op tijd zijn vertrokken. Vervelend is dat anders
wel: 's morgens op het kantoor kom je over
ty'd en staat het humeur van den patroon zoo
verkeerd, dat er maar heel weinig ncodig is
om voorgoed een eind te maken aan die
forensen-^ongebondenheden", en 's middags moet
je thu's telkens weer ondervirdén, dat aard
appelen, die hebben afgestaan", er niet beter
op worden. Doch we willen dat leed djagen,
ook daarom, wy'l we weten, dat veel vra«en
niet geacht wordt op den weg der forensen te
liggen. Hoe stiller die zich houden, des te
minder ergernis zy geven.
Zoodra ik bemerK, dat aan de bescheiden
wenken, hier geuit, gevolg is gegeven, zal ik
nog eens gastviyheid vragen voor een
treicschets, om er in te roem«n, dat de spoorweg
maatschappijen ons ten minste een goed hart
toedragen.
A.
llllllllltliltllllllllllllllllllllIllllllllllllllllIllllllllllllllllllIlllllllHIIIIIIMIII
«lllllflIflIlirflffflIllllllllllfflIltlllirïllflflHHtllltlllllllHIMIIIIimiflIlHIIH
Dtn heere M. J. D Merens,
Amsterdam.
Wel Edel Gestrenge Heer.
Toegevecde dat ik niet zóó duidelijk geweest
ben in mijn vorig schryven dat dit op 't eerste
gezicht mijne bedoeling weergaf, zal ik trachten
dit thans beter te doen.
Het is 't zelfde of deze retourzegels gekop
peld aan buitenlandtche of geheel viij worden
verkocho.
Gesteld iemand wil van Nederland uit naar
Duitschland of een der andere landen, deel
uitmakende van de post unie, een postzegel
zenden ter frankeering van een brief naar hier
of omgekeerd.
Nederland verkoopt speciaal daarvoor ver
vaardigde postzegels, waarop het land van
herkomst vermeld zijn, evenzoo doet Duitschland.
De ontvanger in Duitschland wisselt den van
Nederland ontvangen postzegels in tegen die
voor Nederland; de ontvanger bier dien uit
Duitschland ontvangen tegen een voldoende
voor een brief naar Duitschland.
De ingewisselde postzegf Is worden aan 't eind
des jaars ingeruild en het verschil verrekend.
Dit laatste wegens het verschil in waarde
tusschen postzegels van 12K ct?20 pfennig,
25 centimes ei.z.
M. i. is dit niet zoo ingewikkeld als het
uitziet. Verrekenir gen by de p
st-admkistratien heeft immers ook plaats by
ongefrankeerde, ontoereikend gefrankeerde brieven,
postquitantien enz.
Een bezwaar uwerzyds geopperd bestaat
daarin dat die postzegels zeli of de daartegen
in te wisselen postzegels een courant betaal
middel zouden worden ; doch bestaat dit be
zwaar thans niet ? 't Ia toch overbekend dat
buitenlandsche firma's onze postzegels in be
taling aannemen voor kleine bedragen, juist
als coupons, en die dan hiea te lande te gelde
maken.
En ieder land zon ten slotte betalen of
restitueeren, wat het voor de postzegels heeit
ontvangen. Eerlijker kan het haast niet.
Mogelijkheid bestaat dat dij iet of wat de
verzending van postwissels zou schaden, maar
dit zal bly'ken gering te zijn, daw de betaling
in postzegels enkel voor kleine bedragen wordt
toegestaan, waar verzending per postwissel
betrtkkelijk duur is
En al ware dat nadeel ook tog al van
beteekenis, dat zou niet wegnemen dat de pos
terijen in 't belang van allen zich wel deze
opiffering mag en kan ge.'rooiten.
Hoogachter.d
UEd. dw. dienaar,
S., 9. 12. 02. J. V. W.
D. n heere J. V. W
te S.
Zeer Geachte IL ei !
Allereerst meen ik in antwoord op uw
schryven het misverstand uit den weg te moeten
ruimen omtrent het bestaan »an eene verre
kening van porten. Alleen in eenige gevallen
vindt deze plaats, doch als regel steunt de
verwaarloozing dezer baten op de stelling van
wederkeerige diensten of worden vergoedingen,
naar statistische gegevens bertks/id, uitgekeerd.
Aangenomen echter, dat de door u voor
gestelde verrekening praktisch uitvoerbaar
ware, dan zou voor de lat den der algemeen e
postvereeciging slechts pawtgi. tcyze de oplos
sing gevonden zijr.
Ook thans accepteeren buitenlandsche firma's
onze zegels in betaling ook dit wordt grif
toegestemd en toch bestaat daartegen alleen
het bezwaar van ontduiking van poatwisselrecht
over geringe bedragen. Het groote bezwaar
tegen de door u voorgestelde regeling ligt in
het feit, dat het uit Nederland verzonden
antwoord-zegtl otsral teg«n een daar ter plaatse
geldig zegel zouden zy'n in te ruilen. De waarde
der thans als betaalmiddel verzonden
NaderlaEdsche zegels wordt eerst binnen onze grenzen
courant de Nederlai.dsche administratie
ontvangt de bate en preninert hare diensten.
Hoogachtend,
Uw d w. dr.
Amst., 12Nov.'02.
M. J.D. MEKESS.
Hiermede wordt de discusüe o?er dit onder
werp gesloten. Red.
een groot deel, zoo niet allen spoorweg-amb
tenaren, naar ik meen) slechts tot een zekeren
datum in 's lands dienst te houden. De be
langhebbenden konden het zich dus voor gezegd
houden dat de regeerirg niet van plan was
ze voor goed in te schuiven is het vaste corps.
Vergis ik my niet dan is de post- en telegraaf
dienst zoo goed als de eenige tak waarbij die
ambtenaren eene betrekking hebben gevonden.
Of eigenlek gezegd is het de telegraafdienst
alleen; die ambtenaren hebben van de postzaken
riet de minste kennis en kunnen dus alleen
op telegraaf kan toren van dienst zy'n. En be
denkt men nu, hoe, volgens die ambtenaren
zelf, de telegraafdienst voor hen bysaak was,
dan kan men zich voorstellen dat hunne
diensten aan het toettd verre achterstaan hy
de dcor het Ryj'c opgeleide ambtenaren. Zeer
zeker zy'n er dan ook velen, (zoo niot aller)
in dienst genomen, die niet de bevoegdheid
hebben ; noch he.t post- noch het
telegraafradicaal bezitten. Nu er, misschien ook ten
gevolge van dien klaagtoon geen uitvoering
gegeven is aan 's ministers besluit, r.u er ten
gevolge van de veranderde omstandigheden
wellicht velen van die ambtenaren vooreerst
of in 't geheel geen poging zullen doen
om naaa Z. Afrika terug te gaan, schynt het
my in 't belang van de Nederlandsche ambte
naren ncodzakelyk het volgende onder de
aandacht te brengen van de autoriteiten. Mis
schien is het voor velen niet oncoodi? vooraf
nog even op te merken dat alle Z.-Afcik.
ambtenaren 't zy ze in dienst waren van
het Rjjk of niet het vaderland hebben ver
laten, omdat zij daar ginder oen betere carrière
meenden te kunnen maken. Dat stond hun
viy'. Maar zij verloren daardoor ock het recht
vreemdelingen als zy geworden waren
om van het Ryk te verwachten hen weer in
dienst te nemen, wanneer en ten gevolge
waarvan dan ook. Dat het R\jk dit tydelyk
doet is een gitntt. waaraan caar het my toe
schijnt, niet genoeg gedacht wordt. Ik herinner
hier weer aan dien klaagtoon.
Wat is nu het geval en daarop wildeik
wyzen:
Ean groot deel van de Z Afrik. ambtenaren
trachtte en 't is gelukt als ambtenaar
van het Ryk (in cssu: aan een
telegraafkantoor) eene betrekking te kry'gen, waardoor men
zeker was van een salaris, in de meeste ge
vallen veel hooger dan by de M. t. E. v. S. S en
somt^ds hooger dan sommige rijksat, litenaren
mtt beide radicalen, die volgens de bestaande
traeteinentsregeling op niet hooger salaris
aanspraak kunnen maker. Dit doet
allerzonlingste verhoudirgen ontstaan en moet bij
laatstbedoelde ambtenaren ontevredenheid ver
wekken, die nog verhoogd wordt door de om
standigheid dat zooals gebeurd is zij de
plaats moeten ruimen voor deze nieuwe collega's,
die aileen op een teligiaafkantoor bruikbaar
zy'rt. Is nu een en ander van zeer tydelyken
aard dan legt men zich, in 't belarg van hen
die geholpen worden, daarby neer, maar zoa
die toestand dreigt bestendigd te worden, of
althans veel larger duurt dan men in den
beginne meende, dan vragen de Nedeilandsche
ambtenaren, vooral (ofschoon ze den geheelen
post- en telegraafdienst waarnemen) de laag
bezoldigden, of:
1. Da tydelyk aa' gestelde ambtenaren niet
even goed als de anderen hunne examens bin
nen een zekeren tyd moeten eflaggen, opdat
2. de bevoorrechting ophoude, dat de «tij
delijke" ambtenaren op kantoren worden
aangeste), die menigmaal zeer gewenscbt zouden
zijn door velen van het vaste corps.
TüilBlülfó" ambtenaren,
Het is reeds eenige wekan geleden, dat in dit
blad een klaagtoon gehoord werd over 's minis
ters besluit om de Zuid-Afr. ambtenaren (voor
Onderwijzers en officieren.
Koe pang, 10 Oct. 1902.
Geachte redacteur, vergun mij s. v. p. nog
eenmaal een plaats j" in uw blad, om voor het
laatst de kwestie van de gelijkwaardigheid der
kennis van onder wy'zers en oificieren aan te
roeren. Bij het vertrek der laatste tusschenmail
beschikte ik ongelukkigerwy's niet over dj
cijfers, welke thans te mijner btschikking staan.
Laat dan ditmaal genade voor recht gaan.
In lodiëwerkten begin Juli j.l. 4BU
onderwyzers by het op?nb. lag onderwijs en daar
onder waren er 418, die den rang van onder
wijzer met hoofdacte bezaten. De 439
onderwyzers hadden te zonen 315 lagere taalacten,
47 acten lag. wiskunde, j 8 acten middelb.
onderwijs en bovendien nog 279 andere diplo
ma's. Indien men nu weet, dat een lagere acte
taal of wiskunde, al geeft ze niet de bevoegd
heid, toch voldoende is om onderwijs te kunnen
geven in de lagere klaseen der H. B School,
dan schijnt het mij zeer gewaagd te vragen:
Wat weet een gesroon ocderwyzer van Fr.,
Eng, Duitsch, enz. 't'' Neemt men i.u verder
in aanmerking, dat, bij ze«r vlijtige studie,
voor het behalen eener lagere .'aal- of witkunde.
acte voor iemand, die reeds een. v rij uitgebreide
kennis in de vakkeu heeft, nog altijd \.1A k 2
jaar nooiig is, dan zal men tevens inzien, dat
de laalkei nis van het gros der onderwijzers
het in degelijkheid van die der o'thieren moet
winnen en dat het ook met hun wiskundige
kennis niet zoo heel treurig is gesteld, temeer
daar alle onderwijzers, die hun hoofdacten
haalden volgets de wet van 1878 een zeer
voldoende kent is bezitten van stel- en meet
kunde; twee vakken, welke ««n c'e kweek- en
nopmaafccholen nog grendig worden onderweaer*.
Nu meet e men niet, dat de Ind. onderwijzers
wetenschappelyk boven hun Holl. collega's
staan. Integendeel, de prikkel om hoofd- en
by'acten te verwerven is in Nederlar d groeier
dun in Indië, om de zeer eenvoudige reden,
dat elke behaalde acte het tractement van den
Holl. onderwijzer doet sfjjgep, terwijl hier alken
de hoofdicte invloed heeft op 'i U komen. Wat
dus voor Indie geldt, kan rret geiinge verande
ring ock op Holland worden toegepast.
Bovendien zy'n er tal van ond<?rwyzers,
die voor 't Franncb, Etygehch of Dnitsch stu
deerden, maar niet konden t lage n. Ook dezen
beschikken in 't algemeen over een genoegzame
taalkennis, om b.v. voor het door hen bestu
deerde vak bet <pg«geven werk einde x. K. M.
Academie te kunnen maken. Men bedenke
voorts hoe weiiig er toe noodig is om een
onderwijzer te doen zakken bij een taak xamen
en hoevee), \óór men op 't oïficiers examen
onvoldoende krijgt. En zulks niettegenstaande
de schijnbaar zeer eenvoudige eischen, welke
men in het programma der lagere acten vindt.
Boverdien zy rog vermeld, dat aan de kweek
scholen steeds twef, aan de normaalscholen A.
n moderne taal grondig wordt onderwezen.
Nog slechts een opmerking.
Voor de ooderwijzerssludie sfaat de volgend»
tijd tot het vertrygen van volledige
tevoegdheid: l jaar op een voorbereidende cursus;
4 j*ar aan kwe«k of cornaalschool; en minsten»
2 jaar aan den een ol anderen cursus voor de
hoofdacte. Gaat dus de canóidaat geregeld over
en slaagt hij op tyd voor hulp- en hoofdaote,
dan duurt zy'n opleiding 7 jaar.
Voor de officiersstudie mag m«n rekeren 4
jaar voor de voorbereiding en 3 jaar aan de
K. M. Acad., dus eveneens r jaar. (Ik cpreefc
niet van o ficieren, die opgeleid worden aan
den hoefdcursus, en wier wetenschappelijke
kennis zeker niet buitengewoon groot is )
Neemt men c u in aanmerking, dat
onderwy'zers, die d« verschillende vaki-en moeten
o:.der-wijzen en ze dus volkomen bsuooren te
baheerschen, voor de hoofdacte slechts in 9
vakken examen hebben af te leggen en de
olficier in pi. m. 18, dan vra< g ik, of men in
gemoede zou durven bewaren dat de kennis
van een officier even degelijk kan zijn, als
dievan een onderwyaer en of hec onderwy's aan
de K M. Academie niet coodwrBdig moet
leiden tot oppervlakkigheid en inpompery. Ia
zulk onderwy's ontwikkelend ? Ik voor mij
ontken bet beslist en ge*f den voorkeur aan
een degelijke onderwijzersop^eidir ge n handhaaf
my'n be.weten, dat de ontwikkelingsgraad van
een onderwijzer niet minder is dan die van
een officier, ook in verband met my'n bewerirg
omtrent taalkennis enz. Wat een eifi;ür wiut
in kwantiteit, verliest hij tegenover den
onderwy'zer in kwaliteit. En wat aangaat de
algemeene ontwikkeling, ook in dit opzicht
acüt ik de Nederlandsche onderwy'zers de
evenknie \an de officieren. Algemeene
ontwikkelicg ? wordt niet opgedaan in kazerne of
aan de bittertafel eener offijierssoci'eit. Ze is
eenvoudig een gevolg van een nauwgezette,
onbevooroordeelde studie van de vraagstukken
van den dag, al zou ik niet gaarne
eenoaderwyzer toch een o'rbier wilien aanraden, e-k
vraagstuk, dat zich voordoet, na te gaan. Dit
laatste zou, evenals de overlading van studie
vakken aan sommige oazer
onder»ysinrichtinger, eikel leiden tst warhooidigheid en
pedanterie. In dezen geldt: Niet het vele is
gjed, mtar het goede is veel".
Moge spoedig orze Nederlandtche onder
wijzers ook financieel de gelijken zijn van de
officieren: hun kennis, werkkring en stand
doen hen daarop volkomen recht hebben.
U, M. de R., dankend voor de verleende
plaateruimte, blijf ik hoogachtend
Uw dw. dn,
J. H. CoHKtLJÉ.
Ofschoon wy het di bat over deze zaak reeds
\öóc lang gesloten hebben verklaard, laten wy
voor ditmaal gerade voor recht" gelder, wijl
de Indische onderwijzer niet in de gelegenheid
is geweest, zoo spoedig als noodig was te ant
woorden. RED.
Vreeselijke Brand.
Op den len Atig. 11. brak in de gemeente
BuruuJMii, Zuid Botosari, (Rumenië,) een
vreeselyke brand uit, die tachtig huizen neer
legde en haven en goed der bewoners ver
nielde. Bim'iVjeni zelf heeft geen brandweer,
polissen worden daar dan ook slecht hoogst
zelden afgesloten door brand&ssurantie-
maatsi'happyen. Onder de ongelukkigen bevinden
zich vele joden. Men kent hun 01 gelukkigen
toestand en de heerschende malaise in
Kumeijië. De rampzaligen zy'n r.og riet geholpen,
kampeeren grootendeels onder den biooten
hemel en dit in dezen yselyken winter. Van
daar dat zich ook voor Nederlatd een
hulpcomitéheeft gevormd, waarin o. a. bekende
penningmeester der vereeiiging »Mont>_fijre",
de heer N. A. van Gelder, uit Itatterdam,
zittirg heeft genomen. Zy doet een beroep op
den Nederlandschen weld&digheid&zin.