Historisch Archief 1877-1940
flo. 1335
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND.
in d«n kamp tegen de goden der eeuw,
en ik heb hem mij meermalen gedacht,
gelijk de vroeg gestorven Holswilder hem
eens kranig teekende: een foreche gestalte
met kloek geheven hoofJ, het ontbloote
zUraard uaet de kruisgreep voerend, het
teeken des kruisfs op het lange gewaad:
eéft kruis ridder te velde.
Want bet was hem niet in de eerste
plaats het zinnebeeld van goddelijk lijden
en goddelijke genade, dat kruis: veeleer
de aanvuurder tot menschelijken strijd:
,Hoe str»a't het op de botst bij 't barnen der
ge?arer,
Op 't ridderlijke seMld,
Of aau ce «rei p van 't zwaard, dat, blank der
se'jede ontvaren,
Dm dorst naar eere stilt.
Bij hem staat vast als een getuigenis
van eigen aard:
Der volken leven keiit bij 't wisslen van den tijd
G.en wieling, sltclits a vorm, slechts a
bestaan: den strijrf.
Welnu, hij heeft gestreden, zijn heele
leven, in woord en in daad.
Hij h opgekomen voor het katholicisme
met al den ijver van een innig overtuigd
zoon der Kerk; hij heeft in proza en
verzen gepleit voor het herstel van het
pauselijk gezag; en in zjjn verontwaardi
ging over wat hem verongelijking dacht
was hij niet kieschkeurig in zijn woorden.
Als hij een In Memoriam wijdt aan
den kardinaal AntonelH, dan klinkt het
honend:
...Het koir der rooverscharen
Stemt mtt het koor der lage lastcrkerk,
Byenenbroed kan noalt de lijken sparen
Eu be d-r zang klinkt huilerd langs uw zerk,
en we behoeven niet te vragen wie met
die »rooverscharen" en met die »lasterkerk"
bedoeld werden.
Maar, en dit moest er bij, hij was ook
een warm vaderlander, met veel liefde
voor ons mooi verleden. Dit deed hem
in zijn bekende gedicht Vondel strofen
schrijven als:
Rfjs nog eeimaal voor onze oogen,
i'ibre, heerlijke Amstelstar1,
Die da schatten jener wtreld
In uw araciterjgordel vat.
Rijs, Vet,et:ëvan cni Noorden,
U t der eeuwen somber graf,
Sctiud de wevlcn van 't verleden
Voor het rijkste dagl c'it af!
Rijs nog eenmaal, in de volheid
Vau uw zestiende-efuwsch1; pracht,
Met nw forsche lu-gerijen,
Biel door hun eigen kraclit;
Heerlijk glanst gij nog in 't heden:
Neen: uw winter daaWe niit...
Maar de dasjeu uwer !é.te
Zijn der glóne rijksgebied.
Zulke verzen moesten den Katholiek
wel samenbrengen met gelijkvoelenden van
geheel andere geestesrichting. En de heer
P. H. T. Braam heeft in Woord en Beeld
medegedeeld, dat zijn vaderlandsche zang
Kijkduin hem de vriendschap bezorgde
van Dr. J. van Vloten, door Schaepman
»den goedhartigsten en hoffelijksten man
ter wereld" genoemd.
We weten hoe Potgieter raet sympathie
over den toen 23-jarigen Schaepman aan
Eusken Huet schreef (Drieven I), en do
'1-jwKiWHSH iiïim it HU i
'IKIlIIIIEIItlltllllltllllillllllIflUltllflI'jllSIiaiïIlltlIIII
Spookhuizen (c Amsterdam,
5) DOOK
JUSTUS VAN MAURIK.
Op een Zaterdag nacht ik was dien avond
niet laat naar bed gegaan ontwaakte ik door
een sterk gedruisch boven mij. Ik hoorde de
snelpers ioopen, ik voelde de dreuning, en het
m\j welkekende geluid deed mij denken : Er
is zeker een spoedwerkja, (een smoutje met
haas!) gekomen, misschien een doodsbriefjc.
Zooiets gebeurde wel meer. Ik dacht nog bij
mezeif dat 't wel zoo pleiiierig was in mijn
zacht bed, dan in de kille drukkerij, Meef nog
een poosje naar de draaiende snelpers luisteren
en sliep toen ruttig weer in.
Gewoonlijk had ik 's Zondags niet veel haast
om op te staan en was ook de familie niet al
te madnaal. Daarom verwonderde het mij, dat
ik mijn zwager reeds bttrekkeiijk vroeg aan
m\jn kamerdeur hoorde.
'n Spoedwerkje gehad van r, acht ? infor
meerde ik nieuwsgierig. Niet naar bed geweest ?"
N-neen ! ik ben er nog van ontdaan. Heb
je van nacht dat leven gehoord op de drukkerij ?
De snelpers liep ..."
Waren ze dan niet aan 'tweik?"
Wel neen ! Ik werd er wakker van en
mijn vrouw ook. Om je de waarheid te zeggen:
ik durfde niet raar boven, en bovendien mijn
vrouw hield me tegen, z^j dacht bepaald dat er
dieven waren, en na een poosje hield dat ge
luid ook weer op."
Ik was in een oogenblik gekleed en zei:
Laten we dan nu samen gaan zien overdag
heeft 'n mensen altijd meer courage, niet waar ?
We gingen naar boren en vonden in de druk
kerij alles op zijn gewone plaats, maar de snel
pers was in beweging geweest, de inktrollen
waren onklaar gemaakt en de schroeven eraf
gedraaid; bij nadere inspectie vonden wij ze
by elkander liggend, op den grond.
Er was bepaald iemand aan de pers geweest
want hier en daar lagen inktdioppels van de
rollen op den vloer, naast de pers alles was
verder in orde.
We keken elkander verbluft aan, niets
begrypend van dit wonderlijke geval en ik zei:
laten we nergens aankomen en den boel laten
liggen zóóoala hy ligt. De meesterknecht komt
morgen vroeg het eerst, hy is Zaterdag avond
het laatst op de drukkerij geweest, laten we
eens afwachten wat hy zegt.
Zoo de J en we; d'anderen morgen kwam hy
en vroeg dadelijk aan my'n zwager: Meneer
is u gisteren soms met de snelpers bezig
geweebt ? De inktrollen zijn onklaar en de schroe
ven liggen op den grond.
Alles werd minutieus onderzocht, maar zonder
gevolg, de drukkerij was Zaterdags-avonds door
heer Braam heeft in bovengenoemd artikel
nog dit medegedeeld :
»»S. Maria, de Z indaresse van Egypte"
heeft, zoo verhaalt de doctor zelf, »my de
groote vriendschap van Potgieter bezorgd.
»Reeds voor mijn vertrek naar Rome
had ik zijn kennis gemaakt. Ik belde aan
het huis raet de hooge stoep, op de Lelie
gracht bij de Keizersgracht. De meid die
mij opende, nam den mageren langen
kortbroek van het hoofd tut de voeten op.
»»Is meneer Potgieter thuis?" vroeg ik
met eenig vertrouwen. Want Alberdingk
had mij aangekondigd.
»»Jawel Pater," was het antwoord, »maar
uwes is liitr niet terecht."
»Ik hield aan: »is meneer Potgieter
thuis ?"
»De eerbare vrouw werd schuw, zij
vreesde dat ik in de eene of andere ge
vaarlijke functie kwam. Daar klonk een
gulle stem op de trap:
»»Kom boven, kom boven!'' De ferme
gestalte, de kloeke kop met de muts wer
den z chtbaar, een echte mannenband greep
de mijne, ik had Potgieter gezien."
Humor en hartelijkheid zija in dit ver
tellen onmiskenbaar. En zij kloppen met
dezen indruk dien een persoonlijke ontmoe
ting gaf. Niet dikwijls kwam hij, ook in
zijn verzen, in weeke stemminger?, maar
soms is zijn diepe geroerd-zijn onmisken
baar. Zoo in dit coupleije uit zijn gedicht
aan Alberdingk hijm gewijd.
Gij op de lijkbaar dj idealen
Staan met gt bogen hoofde stil,
NOS; luistrend of geen ademhalen
Dea rnoui beweeg, zoo lei k en sti).
Emotie trilt er ook door zijn verzen,
telkens weer als hij den Paus gedenkt, in
zijn laatsten strijei voor een ondergaande
werelelsche macht. Zoo in Een aalmoes
voor den Paus vooral in deze
stemmingvolle verzen:
Dof tud'rde 't grsclut bij 't lijzen van den
morgei',
Da heuvlen kaatbten 't weer;
Een bat gij stond verging iu hopen, wachter,
zorgen,
Daar was geen hope meer.
Dof bulderde 't geschut, dof dreun ie 't door
de luc'jter,
M t telkens de iïai stoot;
Dfar volgde op 't wild gedrubck der gonzende
geruchten
DJ stilte van ds n dood.
Zulke stemming hetrscht ook in verschil
lende strofen van zijn Napoleon. Maar
meer in zijn element is hij als hij zijn
katnplust of zijn geestdrift kan bot vieren.
Dan worden zijn verzen als een bruisende
stroom van rhetoriek, 't eene beeld
verdrirgt het andere, en 't stuwi in machtigen
drang aan ons voorbij, 'k Zou te veel
citeeren, als ik ook hiervan nog voor
beelden ging bijbrengen, en immers, zijn
A//a Sofia is onder ieders bereik.
En nu zijn proza? Het had dezelfde
hoedanigheden als zijn lyriek. Alleen
kwameii er andere, en met name zijn pole
mische gaven in aan 't licht. Hij was een
handig, geestig, vaardig polemicus. En hoe
zijn stijl zich (vanzelf tot Jyriek) verbreedde
als hij bewondering uiten wilde, toont dit
fiimmtimimiitiiiimiimiiiiiimmimi
mijn zwager zelf gesleten en kon van geen
andeien kant, rö:h door een deur, lösh door
een verster werden bereikt...
Eu heeft u later de oplossing van dat
raadsel niet gevonden 'i Kan er ook kwaadwil
ligheid van den een of ander, die zich had
laten insluiten, in 't spel zy'n geweest?
Maar ik zeg u imaers dat er niemand
uit- of in de drukkerij kon komen, zouder den
sleutel, die mijn zwager in bewaring hal.
We hebbea nooit ontd-kt hoi die vork in den
steel zat. Dit is niet het eenige vreemde geval
geweest, wat ik bijwoonde ik zou er een
menigte kunnen opnoemen, maar niet allen even
belangrijk, en daarom zal ik u alleen nog een
paar voorvallen vertellen, waaruit u zien zult
dat wij er na ir gingen verlangen te kunnen
verhuizen.
Op ee., avond b.v. kwam ik thuis en vond
mijn familie doodsbleek in de huiskamer met
den nachtwacht, dien zij hadden
binnengeroepen. Mijn zwager en zuster, die rustig bij
de lamp hadden gezeten, hoorden den sleutel
in de voordeur steken, haar opensiuiten en
weer dicht doen. Mijn zuster, in de verbeeld ng
dat ik thuis kwam, zei da;ir is mijn broer" en
toen ze eeoige malen op de kamerdeur hoorde
kloppen en opbaar binnen" niemand de kamer
inkwam, ging mijn zwager zien waar ik bleef.
Zoodra hij op da trap was duwde Het" hem
zachtjes op zij, scïioof onzichtbaar langs hem
heen en ging naar boven. Ontzet, bleek en
bevend kwam hij weer by zijn. vrouw terug, dia
angstig er op aandrong een onderzoek m te
stellen ; zij meende dat het toch wel een in
dringer kon ijn, die zic'a verbergen wilde en
dat haar man, d_>or den plotselingen duw ver
schrikt, hem niet had gezien.
Met hulp van dan nachtwacht werd het
geheele huis doorzocht, in alle hoekjes en gaatjes.
Toen ik thuis kwam was de expeditie juist
afgeloopen ik kende mijn familie te goed om
aan hen te twyfelen, in welk opzicht aan ook.
Op een anderen avond zaten mijn zwager en :
zuster by'een, rustig lezend, de hond lei aan '
de voeten van den baas en d? kat sliep op i
een stoel. j
Plotseling werd de kamerdeur opengedaan?!
het slot dat eenigszins rammelde hoorden zij
omdraaien en ... er kwam nieaaand binnen, maar
toch was Htt" eensklaps in de kamer en ging
langs my'n zwager heen. De hond vloog woe- i
deed aaislaand op en bleef blaffen met de i
voorpooten gestrekt vooruit, als' angstig, grom- !
mend e.n de tanden toonend iu. de richting
waar liet" zich in de kamer bewoog. De kat
stond recht op den stoel, raet fcteil opgezet
haar heb u wel eens een kat gezien die in
angst zit? Ja! nu, zoo bleef het dier in
dezelfde richting kijken en blazen totdat lUt"
door de kamer was gegaan en door een andere
dtur verdween. j
Het was een te zenuwachtig leven in dat
hui-, want, afgescheiden van die wonderlijkste
voorvallen was het onophoudelijk geheimzinnig
opengaan van en het kloppen op de deuren,
het geluid van voetstappen en vooral de tegen
woordigheid van //??{", dat nu en dan de be- !
fragment uit een verheerlijking van het
voor hem nige Rome, dateerend van 1S77:
i Zonder schaamte en zonder schroom .
heeft de stad der Caesars en der Pausen ;
haar historie geschreven, maar het laatste i
en het hoogste woord over haar zelve e>nt- j
brak ne>g. Toen is de St. Pinter verrezen !
en het Pantheon gewelfd boven het graf
van den Galileeschen visscher, aan wien ;
de Man van Nazareth de sleutelen van
het rijk der hemelen hael gegeven, toen
verrees ontzettend en harmonieus reusach
tig n vol majesteit de tempel van den
gekruisten God ter herinnering aan zijn
gekruisten apostel. In dat wonderwerk
sprak en spreekt de historie van Rome
haar hoogste en beste woord, het in volle,
machtige klankrijke verzen geschreven epe)s
van haar verleden en de in breede statige
vlucht ten hemel opstijgende hymne van
hare hoop.
.Nu gevoelt gij u we! te Home, nu gij
den St. Pieter uittreedt, ste>rinachtig bewo
gen, half droomend, ha.f dwepend, biddend
en juichend en in alles gerust. Gij zijt te
huis en, terwijl gij voortstapt met een der l
getrouwen vaa voorheen naast u, doet gij !
in ieder opzicht als een, die na een langen j
tocht tehuis kwam."
Welnu, na e^n veelbewogen leven is
hij, als voelde hij wat naderde, naar Rome
teruggegaan. En »tehuis" is hij gestorven,
de man, dien wij nu missen zullen, niet
als groot kunstenaar, maar als krach
tige persoonlijkheid, ten volle »man op
zijn dag!"
W. G. VAX NOUIIUYS.
10 Xocciiiber 1S30?10 Januari 1003.
Op ZoLdag d-n 2=n Octoter 1SS7 had er te
G;nt een van die groo'sche bitoogingen plaat?,
zooals onze Vlaamsche broeders d;e weten te
organiseeren. D.trriaal droeg zij een bijzonder
karakter, want het gol i Jul U3 Vuylsttke ter
£,c'egenhe:d van zijn 25-jirig lidmaatschap in
let algemeen bestuur vaa het WiUems-fondp.
Ogenschijnlijk een simp:le rf den om te jubelen,
dcch inderdaad een gelukkig gekozen aanleiding
om den man te teren, die wars van uiterlijk
vertoon, de ziel w&s van de Vlaamsciie bewe
ging, zooals deze in het VVillems-fun is tut uiting
kwam.
Aan htt feestbanket, door den G"ntscliea
burg^meester gepresideerd, zaten met den jubilaris
niet minder dan drie honderd Noor j- en
.ZuiriNede-rlanders; aan de eeretafel uit Belgiëde
Brussoleche burgemeester BuU, Jan van Beer0,
Beno't, Jan van Rijswijck, Sabbe, Ho^te en
andere kopstukken der Vlam ngers ; uit, Hul'aiid
professor Qtinck, Mr. Rn et en de L"idi:cLe
student Humme, als hoofdman der zonen van
de Ljidsche Alma Ma'.er, die hier door zestien
hunner vertegenwoordigd waren.
B;noit had deu Piiest- en Stnjdzang van Juüus
Sabbe getoonzet; Eoiitaiue bracht hem ten
gchoore ; Jan van B; ers s^prik uamens het Verbond
der Vlaamsche liberale; Ve reeLigingen, professor
Quicïnamens Noord-Nederlard. A'le deze en
zoovele ai deren mede wilden in de eers'e plaa's
den onvermoeidtn, eerlijken strijder voor de
Vlaamsche zaak huldigen, ook de dichter en
geschiedschrijver werden niet vergeten al even
min als de onvermoeide arbeider voor de volks
ontwikkeling.
Di) betooging is ztker een der lichtpunten
geweest in het docr allerlei cms'aodighedin
wo: ers zelfs overdag geen rust gunde,
onverdrajeiij'i. We zijn verhuis! en waren hartelijk
blij dat we uit die geheimzinnige omgeving
waren. . .
En is er later geen \erklaritig gevonden ?
Wij hadden er zoo onze rolle bekomst
van, mijn waarde heer, dat we er geen moeite
meer voor gedaan hebben ... of de inent chen,
de ra ons het huis hebben bewoond, ook iets
dergelijks ondervonden weet ik niet; ik heb
er maar niet naar günformverd.
Ik gsi het inij door dien oog- en oorgetuige,
die tegenwoordig nog te Amsrerda'n woont,
meegedeelde zoo getrouw mogelijk weer en kan
er bijvoegen dat h; t huis, na eenigen tijd ledig
te hebben gestaan, verschillende bewoners heeft
gehau. Irgewonren informatica hebben mij de
overtuiging gescho: ken, dit in later jaren in
bet bewuste huis geen spokerijen m;er zijn
voorgevallen.
Het w.irdt tfgenwoordig ook niet meer a's
spookhuis beschouwd of besproken.
* *
?*
Een eins'p verder op her. Singel vindt men
een groot ouderwede!], voer cdiiigr'n tijd ge
restaureerd inefllpakhuis, en daarnaa-t een zter
smal gangetje, dar een kort ei°d recht gaat, tot
aan ee;i o,) clou lioek b:ande;,e!e 'antaarn en
dan met een bocht tm-sche. de rondo
L'ithersche kerk en hooge pakhuizen loopt, uitkomende
iu ll"l Kut te g at. Dat is de ()'sem-]tüok?tetij.
Terwijl ik d i r. s;:hriji vertoont zica \oormijn.
geest orz; oud?) kistenmaker Jan Bxims, een
somber in zichzel»en gekeerd man, die jaren
lang in da Iv'ifeS^ch'j stte,i< had gewoond en als
hij eens vour een enkf,!-;n Leer spraakzaam
werd, aliijd wonderlijke histories vertelde van
visioenen en voorgovoelenn dis hij in zijn woning
had gphad.
Spoken, meneer:'' zei hij eens, toen er
gekheid gerar.akt werJ o?rr een huis waarvan
men beweerde elat het er niet richtig was.
Ja moet er rnVr. mej spotten, ze bestaan
meneer, maar met G.)Js toe.ating tot straf van
het menschd.im. Ik zou h;,t niet zeggen als ik
ze r.iet dikkels zelf had gezien.
Ik was d'r niet eens meer huiverig voor
ik zag in 't huis waar ik woonde continueel
een vrouwnnschiai. die de anderen nooit zagen;
ik schijn d'r 'n soortement aantrekking voor te
hebben en het is soms een voorteeken en e-n
waarschuwing roor me, altijd zoo geseid geestelijk!
In rnyn straat weten ^e je alletnaal nog te
veriellen van htt Oaenf^ook ; zf, hebben er dat
kleii;e straatj; langs de roude Luitersche kerk
nasr geroemd "
En dan deed bij een griezelig verhaal van
een lange witte tnoverkol, met vurige-roode
ooge'i en een wij'len gap^riden mond, waaruit
gele stiiik.;tide ;ook w.i.kte en gruwelijke ge
luiden klonken aK het door de steeg rondsloop.
't Is een gruwbaarlijk wezen, meneer l
elke derde Vrijdag van de maand komt het te
voorschyn uit den kelder, waar het huist, achter
in de i-teeg 't (iodit cl ? schippers en de s:chepen
in 't Singel met uwes permissie met
paarden vijgen en haait derhüroerpenr.en weg.
'k Heb het zelt meermalen gezien, 't was
vergrauwde leven van yde Vlaamsche beer",
zooals hij vaak geheeten werd wegen» het hoekige
in zijn karakter, dat nimmer plooide, en waaraan
hij evenzeer den eerenaam v»n »Vlaameche
rots" rad te danken.
Zoon van een Gentsch magistraat, genoot hij
zijn opvoeding aan het Atnenaeum aldaar, waar
hij al spoedig de aandacht trok van professor
He remai s, den leeraar in het, Vlaarasch, en zich
bijzonder onderscheidde. AU student werd
Vbyisteke de ziel van een hoopje jongeren, geen
wonder, hij was 't geweest die nog r p het,
Athenaeum de vereeniging 't Zal wel gaan
s'icbtte, bij was 't, die in zijn studenteuliederen
de idtaltn en luchtkasteelen van die jongeren
Aan de groote verwachtingen toen door den
jorgen dic'iter gewekt, heeft deze slechts ten
l alve voldaan ; zija eigenlijk letterkundige bagage
'3 met veelomvattend, al dott zij niet vo">r die
van Haversm dt onder. EÏU dicLter, eeii zieLer is.
Vuy'sr.eke iian ook niet geweest, niettemin hebben
zij e latjes en verzen later bij elkaar als
verzamelde gedichten (18S1) uitgegeven menig
ditnibartn l zei gevonden, zooals zijn verschil
lende opstellen over de Vlaamsche beweging
en pohuek^ qjausties in 1S87 als «verza
melde proza^ciiriften" verschenen door zijn
tijdienooten werden gewaardeerd. Als histor'cus
gaf Mij met Nupoleon de Pauw de ^Rekeningen der
stad Qint" (ujdvak van Jacub van Artevelds )
uit en voor het Wille mr -fonds o. a. de ^Korte
Statistieke be&ciirijviag van België", terwijl onder
zijne leiding niet minder dan 150 deelen
volksgefc'iriften door die vereeaiging het licht zagen.
Vóór a'les en ia a'les was deze Gcütetaar de
vurig liberale Vlaming. Zijn vereeniging »'r, Zal
wel gaan" ademde zooals hij zelf getuigde
een klotke, vrijzinnige anti-paapsche geis^"
en toonrie zieh onverbolen Nederlandtch gezine-';
het Willems-fonds werkte a's een V'aamsche
maatscliappij »tot Nut van 't Algemei n" op
breeder standpunt iudizellle richting. Aan de
Vlamingen zij het overgelaten te beslissen in
hoeverre d^ Inerale stiooming al of niet ten
goede is gekomen aan den strijd tegen de
Pranschkilliens, doch Vuylsteke was nu eenmaal
de liberaal iu merg en b^en en als eerlijk man
meende hij niet te mogen transigeerer.
Als leider in de politiek was Vuylsteke
trouwens niet gelukkiger dan in zijn bijóondere
levensomstandigheden. Wel kon hij als gf
meenteraadslid een stoot te meer geven aan de
broefenius der Naderlandsche taal en was hij een
der mannen, die in u Gent een gesubsidieerden
stedelijken schouwburg schoiken, doch overal
vond hij tegenwerking, zoo weerde men hem zorg
vuldig uit de sc'-.oulcommissie en gelukte het
niet hem etn zetel in Let Parlement Ie bezorgen.
Niettemin heeft hij iu Vlaamsen- Belg. een
belangrijken invloed uitgeoefend, weike nog
lang merkbaar zal blijven
Na zijn n:et, geslaagde candideerh g in 1875
trok hij zich uit de politiek terug. Het was in
de dager, toen hij besloot Je adïeicatie vaarwel
te zc,rs;eii en zich in den boekhandel te begeven.
O.)k hierin was hij niet fortuinlijk : huiselijke
befloniineringeu kwelden hem en zoo zag iiij
zijn levensavond aanbreken als een verswaktc,
mistroostige grijsaard, geibukt gaande oudir.leed
en ziekte.
Den 12en December werd hij door een beroerte
getroffen ; eerst weken later maakte de dood een
einde aan zijn martelingen.
Eenvoudig had l ij geleefd, eenvoudig wen^chte
hij te worden begraven. Etn. ridderkiuis had hij
eens afgeslagen, en ' o ;n hij jaren later geheel bij
verrassitig met de L opolls orde begiftigd werd,
waterde bij niet, oai aen schijn te mijden van
aaLsteller;g t^ zijn. Het ord:.teeken heeft hij
eveLwel nooit, gedragen. Eu zoo schreef hij in
zijn testament, lat l.ij wer.sch.te worden bijgezet
zonder rouwkap;! of ve rsierde lijkkame1", zonder
bloemen, kroi.en en kransen, zondtr alle
dergeeen lang uitgerekt broodmager wezen, en't liep
altijd achterui'. Vooruit kon het niet loopen
Oüidat het voor eeuwig verdoemd was door God
den almachtige, 't Loerde ook op kinderen, en
zoodra de jongens ofmeUjes het zagen maakten
zij beereii, want als het er een in zijn klauwen
kreeg, draaide het hem z'n nei om. Je kun het
in de heele stee^ niet hounn \an de suifu'lucht
aU het rondgegaan «-as. Ziet u dat 's alweer
j een bewip dat 't uit d-n booze kwam, want de
sa'ai heit aliijd zoo'n zwavel- en piklucht bij
'em, dat lees j ?> in de Heilige Sch'ift en dat
zal u ook wel weten. Nu is het e-r n jaren Liet
meer geweest ; ze z^gjeu dat het weggebleven
is sedert in de ronde kerk koorgezongen wordt
en de r.ieuw.; brandweer er is, maar je kan
nog g en hei! rcepnn meneer, want 't is vahch
goedjs d;e spoken; je ken der nooit van op an.
Zóó ben j? ze kwijt en zoo komen ze weerom
en t' mteeren ein incnfcchheid. Afijn, daar
bestain ze voor.. ."
Jan Boums was niet vatbaar voor
reder,e:rii g en hoewel ik hun trachtte te overtuigen
dat er nooit een ossenspook" was geweest en
dat de naam van da stee;< zelf in 'c minst niet
in verband stond met duivelswerk of spoten;,
i blec-f hij volhouden eiat hij gelijk had en dat
zooals hij met kalme minachting zei de
j,ennelilikers van 't Stadhuis en boekenschrijvers
er geen lor van wisten."
Li werkelijkheid is de naam OxtenFpookttecg
slccQts een verbaster ng van O -j ?xpoortztery,
want op die plek was in Ao ;GL'2 de ingang
van de bierbrouwerij het 0.<je" waar Korn.
M.-rtsen toen brouwer was J. ter GOUW'B
Ams>te!odamiar.a, I. Pag l! -.
3f, meneer, ik heb die uitlegging ook
gelezen, maar toch heb ik het ossenspook ge
zien en zelfs een rammeling er van gehad, zei
mijn barbier, terwijl ik onder 't mes zat, en
hem hij is verbazend goed op do hoogte van
de gehede buurt van den Nieuwendijk en omstre
ken nog eens naar die steeg vroeg.
? Och kom?
Ileusch waar ! Wij als j ingens liepen dik
wijls door de ossenspook" en riepen : Spook l
Spook ! kom r.ou 'reis voor den dag als je lef
heb natuurlijk kregen we nooit wat te zien.
Maar op een avond kwam een van m\jn buur
jongens en zei: Hanri kom nou 'reis mee, nou
heb ik 't spook waarachtig gezien 't is in 't
huis op den hoek, je isan het duidelijk voerde
glazen heen en wf er zien gaai, maar 't is zwart
en groot. verse;hrikkclijk groot !
Wij er heea met nog een paar kornuiten ;
't was donker, buiig, mistig weer en de
straatlantarers brandden niet. 't II -ekhuis had al
heel lang leeg gestaan, in het pakhuis op den
anderen hoek was 's avonds i.ooit volk en op de
gracht was 't doodstil. De steeg zelf was pik
donker. M'n hart klopie toen ik met mijn
vrienden door de nauwe steeg sloop Ja
cMi'ir- zagen we wat, Hauw-licht en donkere
tchimraen, die in het onbewoonde huis rond
waarden, ze bewogen hcfin en weer, werden
grooter en kleiner e n verdwenen toen ineens.
Wij bonkten een paar maal op de deur en gilden:
l
lijke praal vertoornt g." Geen redevoeringen, geen
levensbericht iei de jaarboeken van de weten
schappelijke lichamen waarvan bij lid was, ook
geen gedenkteeken.
M t Juhus Vuylsteke is een der meest karak
tervolle mannen de Vlaamsche beweging uit de
tweede helft der 19s eeuw ten grave ge.daald.
De meeste zijner medestrijders gingen hem voor
als Conscience, Van Beers, Heremans, Sleecks,
Hiel, Benoit, Guido Gezelle en anderer, wier
namen blijven voortleven »in gene zijde van
den Moerdijk, en ook in Hol'a-.d niet worlen
vergeten, zoolang het geloof in een groot Neder
land zal voortbestaan. Dat geloof opnieuw te
hebben aangevuurd, niet met er kele stroohundeis
van tafelweïsprekendheid of c n?rtsgedebatteer,
maar met de olie van zijn rustelooreu arbeid,
is een der groofe verdiensten van Vuylsteke.
F.
BBHttlMHtHMHM
40 cents per r»g? 1.
TRADEMARK
PÜARTELUS COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle Wijnhanöelaars en
bij de vertegenwoordigers
liOOriWAXK A. BiU'.OIKR,
Wjjnhanuelaars te Amsterdam.
Hoofd- Depot
VAJi
Dr. JAEGEfi'S B!
K. F. DKUSCHJ.K-BF.NGBB,
(' .^fciü^'A Amsterdam. Kah-jrstr. 1&7,
'? '"..-?? ?'?' \
i '' lf""'* '?''*?& Eenig specialiteit in
-f'*^ --i. artikelen. in gehe:>l S
Versterkend, lichtverteerbaar t n
opwekkend is
Verkrijgbaar inj apothekers en drogisten.
OrnBl- es Mtetel
OM A K.A.l,*no\
Arnhüm, Koniügsplein.
VLEUGELS en PIANINO'S in Koop en in lïa
Repsrcernn - Stemmen Ruilsn
HIUIIIIIMIUIIIIIlllimiMMf
O, ossetp ok! waar zit je nou ? en een van
ons, die zijn courage wou toonen riep: Leelik
spiok, kom d'r uit als ja duift ! en hij smeet
tegelijk met een stuk straatsteen een i uit in.
Daar gaat me eemklaps de deur open en
vliegt een lange spierwitte gedaante op ons aan
-?de schrik schoot me in m'n knieën een van
m'n kameraadjes rolde over z'n eiaen beer.en,
ik viel ovtr hem heen en meteen voelde ik
een kouwe hai d, die me in m'n nek pakte 'k
Was als bestorven van schrik en ik dacht:
Henri daar ga je, nou draait ie je r.ek om.. .
maar ik kreeg alleen een paar harde tikken om
ra'n ooren en ten echop tegen m'n derriére,
niet zuinig hoor ! De andire jongens waren
gillend w.'ggestoven. Ik hoorde nog: Verdamter
Schlingel ich scll jou leercn kom r.oen noch
eijal zoeroek dan schla ick je tapoet l" en toen
holde ik zonder om te kyken naar huis.
Daar wan al een van de jongens om te vertel
len : dat Henii door'c ossenspook was te grazen
genomen en dat zijn nek omgedraaid werd.
Later hebben we hartelyk om 't ge
val gelachen. Er waren namelijk stukadoors
met licht aan 't werk ki 't leegstaan Ie huis,
waarvan de glazen waren wit gemaakt, daardoor
zagen we die schimmen bewegen en grooter
worden. Ze zouen juist naar huis gaan, toen wij
die ruit ingooiden. E- iii, nou begrijpt u de rest,
inaw meneer, als ik tr uu weer aan der.k, zie
ik nog die lange witte kerel ! Brrr ! :k stond
doodsangst uit iu dat moment ... en weet u
wat nou 't malst is van de heele historie ? Dat
later niemand gelooven wou dat 't maar een
stukadoor was geweest. Zs zeien, dat ik me
verg st had nou vraag ik je?"
VI.
't Is opmerkelijk dat, zoodra te Amsterdam
het een of andere perceel den i;aam van
Spookhuis" krijgt, dit bijta zeker de voorbode
is van zijn ondergang.
DJ spoken schijnen zich slechts te laten
verbannen door den slooper; voor breekijzer
en moker gaan ze op de vlucht.
Zoo heb ik te veigeefs gezocht naar een
breed huis met platte dakly>t en drie maal
drie ramen boven de deur en vensters van de
straatverd.eping dat op de N. Heerengracht
vlak tegenover de brug, die raar den Park
schouwburg voert, stond.
Het is i u verdwenen; er is een ander, meer
modern huis, voor in de plaats gekomen, en
op die gracht zullen wel niet veel met.schen
wonen, die zich nog herinneren dat het bedoelde
huis een onnoemelijk aantal jaren ledig stond
gesloten, beneden met luiken voor de ramen
en met een ijzeren stang en hangslot op de
kelderdeur; boven hingen oude, op 'de vouwen
versleten ophaalgordijnen voor de vensters.
Aan den deurpost was een bordje gespijkerd met
de woorden: e Huur.
Van tyd tot tyd kwam er een familie, die
beproefde er te wonen omdat de eigenaar
het schappelijk met de huur maakte, maar ge
woonlijk waren zulke waaghalzen er heel spoedig
weer uit en hielpen dan vlijtig mede om de repu
tatie van het bewuste huis verder te bederven.
(Wordt vervolgd).