DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR N E D E R L, A N-ö. Nö. 1343 tegen 7% pCt. in 1901 als dividend beschik baar kon worden gesteld. Onder de petroleumondernemingen onder scheidt zich de Sumatra Palembang op een bijzonder gunstige wijze door een rijzing van 56 tot 60 a 623/i, op geruchten van succes met nieuwe boringen. De maat schappij tot exploitatie van oliebronnen in Hannover (de tweede Hannoversche is ge lukkig in haar geboorte gesmoord) steeg van 190 tot 205. Zou 't waar zijn dat een dividend van 13 k 14 pCt. mag verwacht worden ? Dedividenduitkeeringen bedroegen sedert 1896, het jaar van de oprichting, onderscheidenlijk: nul, nul, l pCt., 1.8 pCt., nul en 6 pCt. Onder de diversen van de Vereenigde Staten vind ik wat vastere noteering voor de American Car & Foundry Cy en voorts voor de United Steel commons. Voor deze laatste koera verbetering is goede reden. Door de verwisseling toch van 200 millioen dollars preferente aandeelen in 5 pCt. 2e hypotheek bonds, komt voor de gewone aandeelhouders meer beschikbaar, onder overigens gelijke omstandigheden. Deze 5 pCt., 2e hypotheek obligatiën maken een uitzondering op den gewonen regel. Eerst wanneer gedurende 2 jaren geen rente is betaald zullen de houders van hun executierecht gebruik kunnen maken. De Inter nationale Landsyndicaten die nog steeds goede belangstelling verdienen, verander den slechts onbeduidend, terwijl de bewijzen van deelname in het Mexico-syndicaat van 90 tot 85 achteruit gingen. Hiervoor is geen goede grond aan te voeren. Integen deel. Zie de vorige kroniek. Wie dan ook kapitaal een geruimen tijd beschikbaar heeft, mag in ernstige overweging nemen op de tegenwoordige koersen te koopen. En nu de Yankee-rails. De betere stemming, die heden voor dezen groep te New-York, te Londen en te Amster dam bestond, heeft de koers verzwakking in den loop dezer week, niet onbeduidend verminderd. De volgende koersvergrelijking wijst het eindresultaat aan. Maart. 12 82J4 96% 96 48 43% 19 82% WK 93 37% 44% 51 H 38 110 55% QQ'A 82 K 95 26 98 is v* 30 J* 71 59X 32% 31 M 55 % 83 % 94% 98 K 61 * 32% 95 49% 66 X 19Mrt.'03. D.STIGTBB. Atchison Topeka c. v. a. » » c. » pref. Baltimore & Ohio c. v. a. Ches & Ohio c. v. a.. . Rock Island c. v. a. . , Clev. Akron c. v. a. . . Denver &. Rio c. v. a. . Erie coramons 35% Fl. Central & Penns. obl. . . 109 Illinois Central c. v. a. . . . 143% Kansas C. South commons. » » » pref. . . » » » Ie hyp. obl St. Louis & S. Fr. commons Mexican Central obl.. . . Miss. Kans. Texas c. v. a. » » » Ie hyp. obl Nat. Railr. of Mex. c. v. a. . N.Y. Ontario & West commons Norf. & West c. v. a. ... Reading c. v. a South. Railway afgest. . . . Union Pacific commons . . . Wabash pref. 49^ South. Pacific commons . . . 63% Een gunstige uitzondering maken de Erie, de Reading en de Southern Pacific. De strijd tusschen Keene en Harriman is nog niet voorbij. Omtrent hunne plannen zijn nog geen afdoende berichten bekend. Verklaarbaar is het koopen op de tegen woordig gedaalde koersen van b.v. pref. Kansas City Southern 4M pet. Mexican Collateral, Union Pacific convertibles en Atchisons, .... maar met eigen geld dat voor geruimen tijd beschikbaar is. Amst., Marnixstr. 409 Bnssum, Borneo". uiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiitiMimiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiimniiiiiiiMiiiiiiiiHmiin Herinneringen yan een Fransclien diplomaat Mes souvenirs, par Ie comte DB RBISET (I les débuts de l'indépendance italienne. Paris Pion, 1901. II. la guerre de Crimée et la cour de Napoléon III. Paris, Pion, 1902.) Het aantal mémoires, dat in de laatste tien tallen van jaren in Frankrijk het licht ziet, is verbijsterend groot; vele personen, die min of meer eene rol hebben gespeeld in de aan lots wisselingen zoo ry'ke geschiedenis van hun vaderland, achtten zich geroepen hierover aan het nageslacht te berichten, maar het meerendeel van dergelyke gedenkschriften is van bitter weinig belang voor de kennis der eigenlijke historie, 't Is om de petites histoires" met haren pikanten bijsmaak, dat de mémoires by' het groote publiek hare lezers vinden en zullen vinden. Geheel anders is dit met de twee lijvige boekdeelen, waarvan ik de titels aan het hoofd van dit artikel plaatste; we hebben hier te doen met een ernstig werk, even uitnemend van inhoud als van vorm, onderhoudend en belang rijk, een voornaam boek. We zien den ouden graaf de Reiset, sedert vele jaren ministre plénipotentiaire in ruste, op zyn mooi kasteel Ie Breuil bij Dreux de her inneringen uit zyne langdurige diplomatieke loopbaan vereenigen tot een boeiend, samenhan gend geheel. In aangenaam, hoogst beschaafd Fransch schrijft de bekwame auteur, diplomaat van den ouden stempel, over de talry'ke inte ressante gebeurtenissen tusschen de jaren 1840 en 1860; veel heeft hy' als ooggetuige bijge woond, aan veel ook had hij een werkzaam aandeel. De graaf de Reiset is geen heftig partijman geweest; onder de verschillende regeeringen, welke Frankryk in die veelbewogen jaren heeft gekend, was zyn eenige gedachte het geliefde vaderland op de beste wijze te dienen. Hy had de gewoonte by'na eiken avond met strenge waarheidsliefde de gebeurtenissen van den dag in het kort op te teekenen en wanneer hem een belangrijk stuk onder de oogen kwam, hield hij hiervan copie. Zoo werd zijn archief een ry'ke bron voor de geschiedenis van het midden der negentiende eeuw. Het was er den graaf de Reiset geenszins om te doen eene chronique scandaleuse van zijnen ty'd te schrijven, al zal de stof hiervoor hem stellig niet ontbroken "hebben ; wie in hofkabalen behagen schept, kan by hem niet terecht. Hy' schenkt ons een werk, dat geheel den stem pel draagt van eene serieuze opvatting, en dat meermalen een nieuw licht doet vallen op ver schillende personen en feiten. Het eerste deel les débuts de l'indépendance italienne" is misschien het beste, wat ooit over dit onderwerp is geschreven, want zoo iemand, dan was hy bevoegd tot: oordeelen, daar hy met vele hoofdpersonen uit dat tydperk op vertrou welijke wy'ze omging. Na een kortstondig verblijf als attachébij de Fransche ambassade te Rome was de Reiset in het voorjaar van 1848, spoedig na den val der Julimonarchie, door de republikeinsche regeering tot eersten gezant schapssecretaris te Turyn benoemd. Vier jaren leefde hij in de hoofdstad van het koninkrijk Sardiniëen daar leerde hij deu kiem der natio nale beweging kennen, die 'zich weldra over geheel Italiëzou uitbreiden. Il risorgimento", de wederopstanding van Italië, was de algemeene leus in de ontwikkelde kringen der maatschappij, het land moest weder zichzelf worden, n als natie en vrij van de Oostenryksche orerheerscbing. Natuurlijk treedt hier de gestalte van koning Karel Albert het meest op den voorgrond ; de vorst, die in zijne jonge jaren zeer vrijzinnige denkbeelden ver kondigd had, achtte zich later als koning ge roepen aan zyn volk eene liberale constitutie te geven «n scheen de aangewezen man om de Oostenrijkers uit N«ord-Italiëte verdrijven. Het verloop van den veldtocht is bekend; na een schitterend hegin keerde weldra de kans, de oude maarschalk Radetzky deed in Juli 1848 de Oostenrijksche wapenen bij Custozza zege vieren en weldra moest het Sardinische leger Lombardy'e ontruimen. Tegen den raad der mogendheden hervatte Karel Albert in 1849 de vijandelijkheden, doch de beslitsende veldslag bij Novara maakte een einde aan de grootsche verwachtingen van Sardinië. De koning, die den oorlog niet kon volhouden en evenmin geneigd was vrede te sluiten, deed afstand van den troon, verliet Italiëen overleed na eenige maanden te Oporto in Portugal. De ongelukkige vorst, die niet het succes heeft gehad, dat later zy'n zoon Yictor Emanuel ten deel viel, en die wellicht daarom in de historie als een weinig sympathieke figuur wordt voorgesteld, verdiende stellig meer waardeering dan hij ondervonden heeft. De Reiset laat Karel Albert recht wedervaren. In Aug. 1848 naar Milaan gereisd om de belangen zy'ner landgenooten te behartigen, bevond hij zich aan de zijde van den koning tijdens het gevecht b\j de porta Romana en hij leerde daar den buitengewonen moed van Karel Albert bewon deren, die meermalen eene ware doodsverach ting aan den dag legde. Je regarde," zegt onze auteur Charles Albert comme l'un des souverains les plus distingués que j'aie connus. Il tait de plus tres instruit, d'une bravoure téméraire et ne craignant que Dien. Il se croyait appelépar la volontéde Dieu a la tache d'accomplir l'indépendance de l'Italie; il en avait la conviction. C'est lui en effet qui a préparéles vénements, qui se sont produits sous Ie règne de son fils." Toen de mogend heden hunne bemiddeling aanboden, had de koning fier geantwoord: vltalia fara da se"; toch paste zijn ridderlijk ietwat mystisch karak ter, hetwelk aan een middeleeuwsch vorst deed denken, niet in een tijd, waarin zyn land bovenal behoefte had aan een koel verstandig leidsman. Zoo ging deze vorst, wiens optreden aanvankelijk door de bevolking van Italiëgeest driftig was begroet, vrijwillig heen, door tegen. spoed gebroken, overladen met fchimp en verwytingen. Zyn oudste zoon, de hertog van Savoye, volgde hem op als Victor Emanuel II. Met den nieuwen koning ging de Reiset eenigen tijd om als frere-compagnon ; herhaaldelijk ontving hij nachtelijke hezoeken van den vorst, die hem onder den naam van Martin kwam raadplegen over den politieken toestand. Hoe vriendschap pelijk hunne verhouding ook was, dit verhindert den Franschen diplomaat niet het zeker meer billijke dan vleiende oordeel over Victor Emanuel uit te spreken: II tait & vrai dire un bon j garcon mais de forme et d'esprit vulgaires. i Toute son ducation avait consistéa faire des l armes, et a monter a cheval. Il tait d'un caractère egoïste, et pendant les longues anrées que j'ai passées a Turin, je ne l'ai jamais vu ou taire une générosité. Il aimait les femmes et tous ses enfants sans tre jamais bien tendre. C'était un homme matériel. Le roi Charles Albert avait en lui de la race, de l'élégance, tandis que la nature du roi Victor tait commune." Den koning, die in geheel Italiëeene bijna afgodische vereering geniet, leeren we hier kennen als een ongemanierden soldaat, slaaf van zijne grove zinnelijkheid, die aan den leiband ging van zijne maitresse Rosa Vercellana, ge woonlijk Rosine geraamd, de dochter van een tamboer-majoor. Uitvoerig worden we ingelicht over de groote staatslieden, die tot het grondvesten der Italiaansche eenheid hebben bijgedragen, Gioberti, Massimo d'Azeglio en bovenal Camillo Benso graaf di Cavour. Met den sympathieken d'Azeglio was de Reiset door innige vriendschap verbon den en hij kon het den genialen, maar minder nauwgezetten Cavour nimmer vergeven, dat deze zijn vriend uit de politieke leiding had ver drongen. Interepsant zijn de brieven van d'Azeglio over de toenmalige stemming der gemoederen in Italë, die de Ileiset in zijn werk heeft laten afdrukken. Toen na den oorlog de ontwikkeling der Sardinische staatsregeling in liberalen geest rustig voortschreed, werd de Fransche gezantschapssecretaris ten gevolge van eene wijziging in het personeel der Fransche diplomatie tot een meer gewichtigen post be noemd, doch ook in de verte vergat hij de belangen zijner Italiaansche vrienden niet, met wie hij eene geregelde correspondentie bleef onderhouden. Het was kort na den coup d'état, die het Napoleontische keizerryk in Frankrijk herstelde, toen de Reiset Turijn verliet, en we ontmoeten hem in het tweede deel zijner Souverirs" op een geheel nieuw tooneel, in de hoofdstad van het rijk der czaren. Nauwlyks drie weken in Rusland, zag de Reiset zich door het verlof van den Franschen ambassadeur met de waarneming van dezen gewichtigen gezantschapspost belast. Zyn positie was verre van aangenaam, daar de nieuwe orde van zaken in Frankrijk geenszins de sympathie bezat van de officieele wereld te Petersburg. De politieke horizont werd meer en meer bewolkt en er begonnen zich internationale verwikkelingen te vertoonen, die den Krim-oor log ten gevolge zouden hebben. Nicolaas I, de meest trotsche autocraat, dien de negentiende eeuw gekend heeft, stond des tijds op het toppunt van zijn macht en hij be schouwde zich gaarne als den oppersten scheidsrechter in Furopa. Het was dezen czaar onmogelijk den Franschen parvenu-keizer Na poleon III als zyn gelijke te erkennen; hij weigerde hem in de officieele correspondentie mon bon frère" te betitelen, zooals souvereinen onder elkaar gewoon zijn, en noemde hem eenvoudig bon ami". Deze krenkende bejege ning werd door den Franschen keizer niet ver geten en terecht heeft de bekende Oostenryksche staatsman von Beust eens opgemerkt: Sans la question du bon frère, il n'y aurait jamais eu de guerre de Crimée." De Oostersche aan gelegenheden waren voor Napoleon III een welkome aanleiding zijn prestige te verhoogen ; Rusland mocht geen meester worden van den Bosporus en de rechten der Latijnsche Chris tenen op de heilige plaatsen moesten worden gehandhaafd tegerover de eischen der Grieksche Kerk, die door den czaar gesteund werd. Odol is het eerste en eenige tand en mondreinigingsmiddel, dat het bederf in de tanden tegengaat. Deze wetenschappelijk bewezen zekere werking berust voornamelijk op de eigenaardig heid van het O d o I, dat het in de holle kiezen en in de slymhuid der tanden dringt en deze in zekeren zin verzadigt. Men begrype goed het enorme gewichtvan deze nieuwe uitvinding: terwijl alle overige tandADVERTENTIE N. Het beste Mondwater ter Wereld. reinigingsmiddelen slechts werken kunnen, ge durende de weinige oogenblikken, dat de tanden gereinigd worden, laat het Odol een antiseptischen voorraad in de slijmvliezen en de holle tanden achter die nog uren lang nawerkt. Op deze wijze wordt een voortdurende antiseptische werking bereikt, die het gebit tot in de kleinste onderdeelen van alle tandwegvretende stoffen en zwammen zuivert. Hieruit volgt, dat iemand, die geregeld dagelijks mond en tanden met Odol reinigd, zijn kiezen tegen hol worden beveiligt. Men wachte zich IL tusschen voor namaak. Onder den naam Odol worden talrijke waardelooze, ja dikwijls zelfs schadelijke camaaksels in doozen en flesschen verkocht. Daarvoor zij men op zijn hoede. Het echte Odol wordt alleen in de bekende witte patentflacons verkocht. Groote flacons Fl. 1.?, kleine 60. cents. Niettegenstaande deze gespannen verhoudin gen ging het mondaine leven zijn gang en de Reiset woonde een bijna onafgebroken reeks van feesten en plechtigheden bij, die hem somtijds verhinderden zich behoorlijk van zijn taak te kwijten. Zijn chef, de gezant de Caslelbajac, keerde terug, bleef voortdurend de bijzondere vriendschap van czaar Nicolaas genieten en werd zelfs by' het uitbreken van den oorlog met gunstbewijzen overladen. Op boeiende wijze verhaalt onze auteur van het leven in de Rus sische hofkringen, van de vele anecdotes, die rondgingen en vooral betrekking hadden op den czaar, wiens geringste uitingen en daden altijd de algemeene belangstelling wekten. Maar ook andere zaken ontgingen niet aan de aandacht van de Reiset en hij wijst meermalen op de zonderlinge toestanden in het halt-barbaarsche rijk, waar het despotisme allerlei misbruiken liet bestaan en de politie geheel in dienst van de vermogende klasse stond. Verbittering over het verbond tusschen En geland en Frankryk, wat de czaar voor eene onmogelijkheid had gehouden,en over de neutrale houding der andere mogendheden, die naar hy meende dankbaarheid aan Rutlacd verschuldigd waren, ondermijnde het gestel van den trotschen heerscher zoozeer, dat hij niet bestand was tegen de teleurstellingen in het begin van den oorlog. Keizer Nicolaas trok zich den tegenspoed zy'ner wapenen dermate aan, dat zijn einde er door verhaast werd. Hij overleed in Maart 1855 en werd opgevolgd door zijnen zoon Alexander, dien de Reiset gedurende zyn verblijf' te Pe tersburg had leeren kennen als een zeer ont wikkeld en zachtaardig man ; ook wist men, dat hij de eenige persoon in de keizerlijke familie was. die werkelijk sympathie voor Frankrijk koesterde, zoodat met zijne troonsbestijging de uitzichten op eenen spoedigen vrede aanmer kelijk toenamen. Door den Krim-oorlog genoodzaakt Rusland te verlaten, was de Reiset naar Parijs gegaan en bewees hij by het ministerie van buitenlanische zaken diensten als raadgevend advocaat voor de Russische aangelegenheden. Zoodoende zien we onzen auteur weder op een ander ter rein en maken we door hem kennis met de toongevende personen uit de eerste luisterrijke periode van het tweede Fransche keizerryk. Napoleon III was voor de Reiset geen onbe kende; reeds in zijne jonge jaren had hy op reis in Zwitserland een bezoek gebracht op het kasteel Arenenberg, het verblijf der ex-koningin Hortense. De gravin d'Arjuzon, die vroeger eeredame van Hortense geweest was, had hem eene aanbeveling medegegeven en hij was vrien delijk ontvangen, zoowel door de ex-koningin als door haren zoon Louis Napoleon. De prins president herinnerde zich later deze ontmoeting nog levendig, toen hij de Reiset op hetElysee voor de eerste maal audiëntie verleende. Onze auteur spreekt voortdurend met sympathie over Napoleon en heeft den keizer alty'd met groote toewyding gediend. De Fransche heerscher wordt ons hier zoo geheel anders geschilderd dan wy' hem leeren kennen uit de geschriften zy'ner talrijke vyanden; hier is hy een rustig werk zaam man, die voor ieder een vriendelijk woord heeft, die op eenvoudige wy'ze kan schertsen en vertellen over de kinderlijk-grappige uitingen van den jongen prinee impériaf', en die zoo gaarne gehoor geeft aan edelmoedige opwellin gen. Gedurig leidt de Reiset zijne lezers den kring der keizerlyke familie binnen en wij be wonderen den tact, waarmede Eugenie de Monty'o hare hooge positie als keizerin inneemt, zoodat niemand meer denkt aan hare nietvorstely'ke geboorte. Elle avait beaucoup de coeur, de générosité, d'honnêteténative, on sentait qu'elle aurait, a l'occasion, beaucoup de courage. Toujours inspirée des sentiments les plus nobles, elle a pu se tromper, mais elle n'a. jamais eu qu'un but; l'honneur et la gloire de la France." In de Tuilerieën waa het als eene herleving van den grooten tyd van Napoleon I, men zag op de hoffeesten tal van personen, wiernamen herinnerden aan die periode, den ouden Jeröme, ex-koning van Westphalen met zijn kinderen prins Napoleon en prinses Mathilde : daar verschenen leden van de geslachten Tascher de la Pagerie, Murat en Ney; minister van buitenlandsche zaken was graaf Walewski, de natuurlijke zoon van den eersten keizer. Ook Stephanie de Beauhamais, groothertogin van Baden, kwam gaarne uit hare Duitsche residentie Mannheim naar Parijs om te genieten van de glorie van haren keizerly'ken neef. De graaf de Reiset was steeds een welkome gast aan het hof, vooral na zijn huwelijk met Blanche de Sancy de Parabère, wier moeder hofdame en eene intieme vriendin van keizerin Eugenie was. Dit huwelijk bracht ook wijziging in de carrière van onzen auteur, die weinig lust had naar Rusland terug te keeren en op zyn verzoek tydelyk op non-activiteit gesteld werd met den titel van ministre plénipotentiaire De keizer en de keizerin deden hem de eer aan zijn huweliikscontract te onderteekenen en toen hem in 1857 een zoon geboren werd, bood het vorstely'k echtpaar uit eigen beweging het peetschap aan, zoodat de jonggeborene de namen Napoleon Louis Eugène ortving. Intusschen had de Reiset zyne oude vrienden in Piemont niet vereeten; tijdens zyn verblijf te Petersburg had hy, zooveel in zijn vermogen was, by de diplomaten der groote mogendheden belangstelling gewekt in de Italiaansche aan gelegenheden. Sardiniëwas in den Krim-oorlog Frankryks bondgenoot geweest en zoo had Cavour op het vredescongres te Parijs in ' 856 de gelegenheid de belar gen van zijn vaderland ter sprake te brengen De eerste minister van Victor Emanuel droeg reeds lang de overtui ging bij zich, dat Napoleon de man was, die het ideaal der liberale partij in Italië, de een heid van het geheele schiereiland onder de souvereiniteit van het huis van Savoye. kon verwezenlijken. Had Napoleon niet aanstonds, den dag na de coup d'é'at, aan den SardinUchen gezant verklaard, dat hij iets voor Italiëzou doen ? En Cavour was er de man niet naar dergelijke belofte te vergeten. Toch moesten er nog eenige jaren verloopen voordat de Fransche keizer aan den koning van Sardiniëzyn krachtigen steun aanbood om de Oostenrijkers uit Italiëte rerdryven. Opge schrikt door den aanslag van Orsini, waarbij de schoonmoeder van de Reiset, die tot het gevolg der keizerin behoorde, in levensgevaar verkeerde, en bewogen door den roerenden brief, waarin de misdadiger vóór zyne terecht stelling den keizer smeekte Italiëtoch te hulp te komen, deed Napoleon in 1858 Cavour tot de bekende samenkomst te Plombières uitnoodigen. Er kwam eene offensieve alliantie tusschen Frankryk en Sardiniëtegen Oostenrijk tot stand. Keizer Napoleon had steeds veel waarde ge hecht aan de mededeelingen van de Reiset, die door zyn langdurig verblyf te Turijn en zyn relatiën onder de staatslieden van Italiëgeheel op de hoogte van den toestand was. Tweemaal heeft onze auteur een uitvoerig rapport over de Italiaansche zaken voor den keizer opgesteld, welke belangrijke stukken hy' ia hun geheel in zijn werk heeft opgenomen. Duidely'k heeft de toekomst bewezen, hoe juist het inzicht van de Reiset geweest is. Geenszins toch verheelde hy' den keizer, dat eene Italiaansche eenheid voor Frankryk niet gewenscht kon zyn car l'unit de l'Italie que certains souhaitent produirait du même coup l'unitéde l'Allemagne, que nous avons tout lieu de craindre dans l'aveiiir et d'éviter dans notre propre intérêt, pour la sécuritéet la stabilitémême du gouvernement impérial" Het lievelingsdenkbeeld van de Reiset was, dat Lombardy'e en Venetiëbij Sardini zouden gevoegd worden en de overige Italiaan sche staten een statenbond zouden vormen onder het protectoraat van den paus. Met den aanvang van den Italiaanschen oorlog, die de beroemde namen Magenta en Solferino aan de lange reeks van Fransche overwinningen zou toevoegen, eindigen de ge denkschriften van den graaf de Reiset. De oude diplomaat betreurt met zijn geheele hart den oorlog, die voor het keizerryk noodlottige ge volgen gehad heeft. Het geld, het bloed en de invloed van Frankrijk werden in dienst gesteld van belangen, die geen Fransche belangen waren. Vreemd dat dit juist het werk moest zyn van den keizer, die in vroegere jaren als balling schreef: Je sens que, habituédés mon enfance a chérir mon pays par dessus tout, je ne saurais rien préférer aux interets francais." Door zich in te laten met de Italiaansche quaestie is Napoleon III in moeilijkheden ge raakt, waaruit hy zich niet meer heeft kunnen redden ; de verwikkelingen, uit deze quaestie voortgesproten, vooral het Romeinsche vraagstuk, noopten den keizer allengs tot een weifelende staatkunde. Terwyl hij nu eens de kerkelijke party in Frankryk, dan weder de liberalen voor zich wilde winnen, geraakte hy' met beiden in botsing en zoo verspeelde hij de erfenis van zyn zoon. Dit alles gedenkt onze auteur met smart, want het doet hem den val vooruitzien van den keizer, voor wiens persoon hy groote sympathie gevoelde. En bovendien... de ondergang van het tweede keizerryk beteekende voor de Reiset, den afstammeling van een aloud geslacht uit den Elzas, het verlies van twee der schoonste provinciën van Frankrijk. Sneek, Dec. 1902. Dr. K.E.W.SiEOoraAN. ilïllIili*>mi:illlimmilllllllUIIIIIIIIIMIItllllllllltttmillMinUMIimiini SNUIFJES. rijker en gelukkiger voor dan het vroeger schrijven, dat eigenlijk een veel te zwakke proeve was voor zoo'n sterk lichaam, Ik bedoel de circulaire, waarin de Synode of haar dagelijksch bestuur, den dominee» verzocht den Prins Gemaal in het gebed niet als «gemaal" aan te duiden. Toen werd die verheven boodschap, om zoo te zeggen, eenvoudig, als ware 't een kranten berichtje aan de verbi divini ministri over gebracht. Zelfs geen woordje van bijbeltaal werd er aan den Prins gewijd, noch aan zijn gemaalschap. Maar al doende leert men, leert zelfs een Synode en hier in bovenstaand epistel vind ik nu bepaald -stijl". Trouwens het onderwerp, ik durf het zon der gevaar te loopen van Majesteitschennis verdacht te zullen worden, verklaren, was voor een Kerkgenootschap, van nog meer beteekenis dan de titulatuur eens vore telijken persoons. Want bij alle stakingen, die men tegenwoordig in eenigen tak van openbaren dienst ducht of heeft, is die bij den eeredienst, in 't bijzonder bij den dienst in de Ned. Herv. Kerk, wel het allergrootst. Waarlijk wie zou meer recht hebben, dan een bestuurder van dat Genootschap, om te schrijven: «Ontegenzeggelijk is in de laatste tijden op droevige wijze openbaar geworden wat reeds lang leefde in zoo menig hart." Allerlei spanning ten gevolge van stakingsmanoeuvres en van wetten daartegen is in de laatste weken waarneem baar ... maar wat is dïlt staken nog, wil de Synode vragen, vergeleken bij het staken in onzen kerkdienst, zoodat je gerust mag schrijven, als getuigende van een geest van loslating van God en Christus... en dat komt | niet alleen voor bij de werklui, neen, nog wel het meest bij de hooger geplaatsten, die week aan week hun plaats onbezet laten. Wat daaraan te doen ? Als nu op den 15n de voorgangers in de openbare gods dienstoefeningen eens den leden »de nood zakelijkheid aan het hart legden" van een weder keeren... Nietwaar, dat is goed gezegd. Natuurlijk had de Synode liever gevraagd, dat de voorgangers dit den stakers zelf aan het hart zouden leggen, maar dat ging nu eenmaal niet, want een leege kerkstoel bezit zelfs voor den eloquentsten prediker l geen hart. Maar toch ook zóó zal er winst te behalen zijn. Ais de dominees de nietstakers maar goed aanpakken daar zullen de Koningin, het Vaderland, de Tweede Kamer de gezegende gevolgen van ondervinden, en de kerkgangers met de heele kerk zullen worden »tot een licht voor de wereld." Hoe gaarne had ik me ditmaal eens beschikbaar gesteld, maar tot mijn spijt was ik verhinderd den 15n mij de bedoelde noodzakelijkheid »aau 't hart te laten leggen". Dit speet mij vooral, omdat ik nu niet te weten ben gekomen of de Synode ook voor de Ned. Herv. Kerk strafwetten wil uitvaardigen, ter bescherming van hen die in den dienst volharden en ter kastijding van de duizenden lidmaten die, met en zonder geweld, er toe medewerken, dat zelfs een voorganger, die het woord goed snijdt, voor leege stoelen en banken staat te preken. Dit kan, dunkt me, niet uitblijven. In elk geval zou ik de Synode al vast in overweging willen geven, Kuyper na te volgen in het oprichten van zijn spoorweg brigade. Een middag-kerk- brigade zou hoogstwaarschijnlijk voor vele gemeenten iets lang niet overtolligs zijn. En zelfs de enquête in verband daarmee zou mij ver dedigbaar voorkomen, want allicht hebben ook kerkstakers grieven ... waaruit mis schien wel voor een goed deel »de geest van loslating" is ontstaan, die ook tot mijn droefheid met den dag meer eu meer open baar wordt. ?lUMIIMIIIIMUIttUIIIIIMMUHIIIMIIIUIMHIMIUIMtlUflIlltHI Het Moderamen van de Synode der Nederl. Herv. Kerk heeft naar aanleiding van den toenemenden stakingslust het vol gend schrijven gericht aan de predikanten bij dat genootschap : «Ontegenzeggelijk is in de laatste tijden op droevige wyze openbaar geworden wat reeds lang leefde in zoo menig hart. »Het is daarom wel naar aanleiding van den toestand van spanning, waarin ons vaderland in deze weken en maanden verkeert, maar meer toen no» lettende op den geest van los lating van God en van Christus, zoo duidelijk waar te nemen in tal vun kringen, van hooger en lager geplaatsten, dat het moderamen van de algemeene Synodale commissie der Nsderlandsche Hervormde Kerk zich op broederlijke wy'ze wendt tot de voorgangers harer gemeen ten, met het uitspreken van den wensch, om op Zondag 15 Maart a. s, in de openbare godsdienstoefeningen, der gemeente de nood zakelijkheid aan het hart te leggen van een ootmoedig, hartelijk en vertrouwend wederkeeren tot den God aller genade. »Zóó zullen de gevoelens van trouw aan Hare Majesteit, onze geliefde Koningin, wor den versterkt, het vaderland gezegend, de regeerini; des lands en de vertegenwoordigers des volks bemoedigd worden in hunne zware taak, en de gemeente van Jezus Christus worden gesteld tot een licht en een zegen voor de wereld l" Ik heb den brief, door de pers openbaar gemaakt, met veel genoegen gelezen. Zoo wel inhoud als vorm komen mij nog belangCORRESPONDENTIE. Den schry'ver van het ingezonden feuilleton >Mijn eerste dag op de Baan" wordt verzocht zijn naam op te geven teneinde hem zijn manuscript te kunnen terugzenden. Red. liimiiiiiiinitiiiiilHliiNiiiiiiiiiiiiiiiitmiM INGEZONDEN. Tractementen. Met eene logische berekening, wil ik hier even doen uit komen, dat de laatste tractementsverhooging van het onderwijzers-personeel wel wat eene te groote vlucht heeft genomen, indien men ad notarn wil nemen dat er aan zoovele ambtenaren, wier betrekkingen, even belangrijk of belangrijker, en veel meer tijd vorderend, niet wordt gedacht. In mijne woonplaats is het hoofd der open bare lagere school gesalarieerd op ? 1000 benevens vrije woning met tuin, daarom zullen we dus by zyne jaarwedde ? 150 meer voegen, dus deze bedraagt dan ? 1150. ledere week heeft hij 2 vry'e dagen, dan zya er nog 15 kerkdagen, benevens 30 vacantiedagen en ook nog onvoorziene vry'e dagen die in 't verloopen jaar 10 bedroegen. Zoodat we tot de conclusie komen dat bij in 't jaar 159 dagen les geeft. lederen dag wordt er 4 uur les gegeven van 9 tot 11 van 2 tot 4 uur. Dus in't geheel geeft hy 636 uren Ie*. Nemen we nu eens een amotenaar m 't begin van dit artikel bedoeld, die gemiddeld 7 uur werkzaamheden te verrichten heeft, die alleen des Zondags vrij is en 14 dagen vacantie heeft. Zoo iemand moet dus 299 dagen of 2093 uren zijn functie uitoefenen. Komen we nu op 't hoofd der school terug en veronderstellen wy dal deze 7 uur ge bonden was per dag, juist alg bedoelde ambte naar, dan zou hy dus in 52 dagen die ? 1150 verdienen. A. V.