DE AM8TEBDAMMKR WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1345 scheidt zich in niets van gelijksoortige i voorwerpen: neem er twee, of honderd, j allen hebben 't zelfde onpersoonlijke ka- j rakter, zoo getypeerd door het woord: \ fabriekswerk. De fabriek ingewikkeld arbeidsverdeelingsmechanisme! leverde het af, niet de werkman. In vorige eeuwen, toen het handwerk bloeide en alom in eere werd gehouden, was het juist de handwerksman, die zonder tusschenkomst eenvoudige meubelen. Vereischte voor al deze dingen is echter een rustig leven; het koortsachtig-haastige leven van dezen tijd is weinig geschikt om de menschen te brengen tot kalm, gestadig arbeiden, hoofdvoorwaarde voor 't ontstaan van hoog-artistieke voorwerpen. We móeten ons wel gewennen genoegen te nemen met practische, smaakvolle meubelen, die uit den aard der zaak niet duur kunnen zijn, Dresscir. van patroon of handelaar, in eigen werk plaats met eigen gereedschappen voor eigen rekening meubelen en huisraad ver vaardigde. Hoogstens was de gezel in dienst van den meester, doch samen werkten zij aan n doel. Toen waren de handwerks lieden nog kunstenaars in hun vak, brachten zij, onbewust van hun kunst, dingen voort, die nu nog gelden voor meesterwerken, welke thans hooger worden geschat dan in die oude tijden. Het gezoowel met 't oog op den korten tijd welke beschikbaar is voor hunne voortbrenging. als uit een oogpunt van zuinigheid. Met bescheiden middelen moet men trachten zich smaakvol in te richten, vandaar 't feit dat over 't algemeen de moderne meubelen een groote mate van soberheid vertoonen, welke evenwel gepaard gaat met degelijkheid van grondstoffen en soliditeit van constructie, Zoo dikwijls hoort men der moderne kunst verwijten, Bureau (eiken). heira van hun werken schuilt in het feit dat zij genot vonden in hun arbeid, dat zij de werkstukken onder hunne handen zagen groeien van begin tot einde. Het was het genot van den maker in zijn voltooiden arbeid. Hunne pogingen tot het vinden van nieuwe vormen, tot versiering en verbetering van de voorwerpen, ont wikkelde hun hoogere vermogens, terwijl de lange leertijd hen reeds vanzelf een groot meesterschap ovef de techniek verdat zij sober is, dat zij geen rijkversierde voorwerpen k&n geven. Doch men vergeet daarbij hoe enorm de kosten van een meubel verhoogd worden door een eenvou dige versiering, 't zij door beeldhouw- of snijwerk, of door fijnere profileering der onderdeelen. Wil men werk leveren dat in breeden kring koopers vindt, dan is men wel gedwongen, om de kosten, zich zeer te beperken in versiering, en dat is op zichzelf reeds een zeer moeilijke opgaaf. Schets voor een werkkamer. zekerde. Zelfs nu nog kan men in eenzame streken menschen vinden die zich gedu rende de lange winteravonden bezighouden met houtsnijden en 't vervaardigen van Slecht aangebrachte versiering kan soms mér aan een meubel bederven dan geen versiering, en ik zou geneigd zijn te bewe ren dat het juist de verdienste der^moderne kunst is, dat zij wederom de aandacht heeft gevestigd op de ondergeschikte plaats die versiering moet innemen. Op den hoofdvorm, op juiste verhoudingen komt het aan; practisch bruikbare meubelen, sterk en eenvoudig, goed van pro portie, zijn op zichzelf reeds een sieraad voor een vertrek. Meer en meer dringt de overtuiging door, dat eenvoud en degelijkheid ken merken zijn van hooge beschaving, geen wonder dan dat ook de omge ving van be schaafde menechen dien stempel van eenvoud draagt. Ook dat is een der groote oorzaken voor die zoozeer verworpen soberheid. Een volgende maal hoop ik een en ander mede te deelen over de wijze waarop een meubel vervaardigd wordt, waarbij ik dan tevens gelegenhsid zal vinden de juiste DEN 3\. AIAARTEN * HAARLEM Werkplaatsen te Haarlem. plaats aan te geven, die de machine in den loop van 't bedrijf toekomt. P. J. W. J. VAN DER BüEGH Bouwk. Ing. Haarlem, Maart 1903. Het legaat des Tombe en verder nienws ia Behalve de verzameling familieportretten, die Jhr. mr. J. de Witte van Citters in 1875 aan het Ry'k vermaakte, onder beding, dat een 23 tal in vruchtgebruik zou blijven bij zy'n zwager den heer A. A. des Tombe, en die thans weldra in het Museum zullen worden geplaatst, is door den dood des heeren des Tombe volgens diens beschikking een evengroot aantal schilderyen uit de eerste helft der 17de tot het laatst der 18de eeuw u''t zy'n eigen kabinet aan het Rijk overgegaan. Deze schilderyen zy'n by'een gehangen aan een schot in de regentenzaal, waarschijnlijk een ty'delyke plaatsing om het legaat in zy'n geheel te kunnen overzien. Mogen we een gegeven paard al niet in den bek zien, als het beestje speciaal te pronk wordt gezet, kan men dit niet vermeden en in dit geval moet ons van het hart, dat de verwachting wel wat hoog gespannen is ge weest en de belangrijkheid van het geschenk niet meevalt. Het tijdperk, waarover deze kunst loopt, is er een van verval en om dit te constateeren is het meer dan voldoende in het Museum vertegen woordigd en de aanvulling door de werken van drie nog ontbrekende schilders, Cornelis de Heem, A. Coorte en Balth. v. d. Ast kan alleen uit een kunsthistorisch oogpunt als een aanwinst beschouwd worden, 't Is mogelijk, dat deze schildere stukken van meer belang gemaakt hebben, in dat geval is deze eenige represen tatie al evenmin een gewenschte aanvulling van bet reeds overvolle Museum, als wanneer dit goede specimen Van hun werk zouden zy'n. Het meest interessante ly'kt my het groote stuk van Leonard Bramer, >De Verloochening van Petrus", dat by al zyn rauwheid en op pervlakkigheid toch een sterk persoonlek karakter heeft, dat verfrisschend aandoet naast de wel knappe, maar zoo niets nieuws ver tellende stillevens en bloemstukken. Van den tot een vorige generatie behoorenden dierenschilder 6. A. van der Brugghen is een verdienstelijke studie van honden en een har monisch schilderijtje, een hond op een stoel, dat als het nog ietwat de methodische werk manier van zy'n ty'd miste, zonder schade voor zich zelf naast goed zeventiende-eeuwsch werk gezien kon worden. Van de kleinere portretten eisenen er geen een bizondere belangstelling; het grootere zelfportret van Johann Friedrich August Tischbein heeft als beeltenis van een meester, die in zyn ty'd veel beteekende, «eer voorna melijk groote historische waarde. Aan den wand tegenover het schot met het legaat des Tombe hing tot voor enkele dagen een schilderij van den verder geheel onbe kenden zeventiende-eeuwer N. v. Galen, een stuk zoo uiterst merkwaardig, dat het my ten zeerste zou spy'ten, als het nu reeds voor goed uit het Museum verdwenen was. Het behoort aan het stedeke Hasselt, waar het zich in eenigszins desolaten toestand op het raadhuis bevond. Daartoe door de vereeniging Rembrandt in staat gesteld, heeft de gemeente het doen reataureeren en na die opfrissching heeft of had het Ryksmuseum het eenigen ty'd in bruikleen, vóór het zy'n vroegere plaats weer ging innemen. Het stelt voor een baljuw die op last van graaf Willem den Goede wordt onthoofd, omdat hy aan een boer, wien een vette koe was ontnomen een magere daar voor in de plaats had gegeven. Zeer opvallend is het felle zonlicht, waarin die voorstelling geschilderd is. We zy'n gewoon dat waar de oude Hollanders een sterk licht gebruikten, dit zich op een enkel punt concentreerde en omstuwd was door milder halflicht en schaduwen; maar op dit doek klatert het licht in feilen schy'n aan alle hoeken, volle gulpen zon verdeelen het stuk in brokken brandend rood, geel en groen en breede niet minder kleurige, aeer transparante slagscha duwen zonder ergens eenige overgangstinten en brengen een rumoerige werking te wes-g, die als het licht in de zaal wat schel was, de oogen by'na pyn deed. De schuttersstukken er om heen, de groote v. d. Helst b.v., waarin de kleuren toch waarlyk niet gespaard zyn, werden er groezelig en mat by; het stuk ging te keer als een razende en sloeg dood wat in zy'n nabyheid hing. Maar met dat al waren sommige deelen prachtig geschilderd en op zich zelf volstrekt niet hard en ongevoelig o. a. het opengeslagen groote boek heel teer van toon, de knielende baljuw zaer expressief in zy'n houding met de m devotie geheven handen en daarby meesterlyk van strenge teekening. In malle tegenstelling daarachter de woedende beul, met zyn monsterlijk grooten kop, zy'n onheilspellend gefronste wenkbrauwen en wilden haardos, als een bezetene het geweldige zwaard zwaaiend. En zoo was dit stuk vol van zoo groote tegenstrijdigheden als ik nog ooit op n zelfde schilderij byeen zag. Het is ook met geen mogelijkheid onder een zekere school of by' een bepaalde groep te rangschikken, alleen in het werk van P. Quast vond ik eenige hoewel zwakke overeenkomst, 't Zou hoogst, hoogst jammer zy'n. als die zeldzame vogel nu al voor goed gevlogen was en men bepaald in de buurt van het vergeten Hasselt moest zy'n, om er toe te komen het schildery te gaan zien. Als blijvende aanwinst zy nog vermeld de bronzen buste van Bouwmeester in den rol van Coriolanus, door eenige kunstvrienden ter gelegenheid van zyn jubileum aan het museum ten geschenke gegeven Het is een werk dat den beeldhouwer Toon Dupnis alle eer aandoet door de wy'ze, waarop hy zich van zyn moeielyke taak heeft gekweten. Den kunstenaar uit te beelden ie de uitoefening zy'ner "tunst is een eigenaardige hulde die men alleen den tooneelspeler brengen kan. Men kan een schilder een palet in de hand geven, den musicus een instrument, den schrijver een pen, den staats man een wetboek, dat blijven algemeene aan wijzingen, maar karakteriseeren de kunstenaars in bun kunst niet en geven allerminst te zien wat zy' in die kunst presteerden. Door den acteur in een rol af te beelden, kry'gt men niet alleen het beeld van den kunstenaar, maar van zyn creatie tevens. En de beeldhouwer die dit onderneemt schept zich een moeielykheid die wel door niemand onderschat zal worden. Zooals ik zeide, Dupuis heeft dit probleem bewonderenswaardig opgelost. In het beeld dat we hier zien treft ons niet minder de nistekende gelijkenis van den bekenden acteur, als het fiere, trotsche type van den Homeinschen veld heer, wiens gekrenkte trots Rome met den ondergang bedreigde. Niet alleen dat de onaesthetische moderne kleeding achterwege kan blyven en daardoor de sterk gespierde nek fier en krachtig uit het lage overkleed kan opry'zen, ook de geheele bouw van den kop met het vlakke achterhoofd, den kloeken neus het rechte voorhoofd beeft een sterk romeinsch type, waaraan, by de gelaatsuitdrukking, die alleen een kunstenaar als Bouwmeester zoo'n beslist karakter kan geven, geen bizondere grime toegevoegd behoefde te worden, iets wat op den duur zeer hinderlijk zou geweest zyn. Dit beeld is een waardige hulde, den gevierden acteur gebracht. J. W. N. UIT DB NATUUR. Een curiositeitje. Een paddestoel van sneeuw! De zonder lingste dingen kan men met sneeuw en ys zien gebeuren Onder den invloed van de regelatie, dat is de herbevriezing, waarbij het ys onder drukking smelt, om terstond weer vast te worden, als de drukking ophoudt, waardoor de plasticiteit van het ys ontstaat, ziet men vaak belangwekkende verschijnselen". Stel u een boomstam voor, die vry op de' eene of andere helling staat, waar de sneeuw zich tegen kan ophoopen. Eerst is hy geheel' bedolven onder de witte massa, die hem, om zoo te zeggen, gansch beeft opgeslokt; maar als er nu langs de helling beweging komt, zoodat de massa instort, waarby de voet van den boom meer of minder vry komt van sneeuw, kan het zeer goed zyn, dat de kruin een groote massa sneeuw blijft dragen, bijeengehouden door de adhesie van de deeltjes sneeuw onder ling, en gelykend op een forsche heremuts. Een paddestoel van sneeuw, zoo zou men ook kunnen zeggen. Het is niets ongewoons in het hooggebergte, zulke sneeuwchampignons te zien op bepaalde terreinen, die voor de vorming gunstig zyn en deze, die wy hier afbeelden, heeft een middelly'n van 2 meter 70 centimeter en werd door den engelschen natnuronderzoeker dr. Vanghan Cornish aangetroffen in het Rotsge bergte op CanadeeBch grondgebied. In Canada vindt men veel voorwaarden ver vuld voor het ontstaan van dergelijke vormin gen, daar het land by'zonder sneeuwryk is in. den winter, en daar men er in de uitgestrekte bosschen op de bergen uitgestrekte terreinen. aantreft, haastig geëxploiteerd, als te verwachten is by den grooten woudrykdom. Er staan dan vele hooge boom&tompen, die juist geschikt zyn, om zulke sneenwpaddestoelen te doen ontstaan. Dr Vaughan Cornish heeft veel studie gemaakt van verschijnselen uit de wereld van sneeuw en gletschers in de Canadeèscbe berden, en, hy heeft daarover allermerkwaardigste bijzon derheden kunnen mededeelen in het Aardrijks kundig Genootschap te Londen. Allereerst trof hem het verschijnsel, dat de sneeuw zeer verschillende eigenschappen ver toont, en dat de onderlinge samenhang der deeltjes een heel andere is' naar gelang de temperatuur, waarby de sneeuw valt, hooger is of lager, een feit trouwens, dat wy in onze weinig sneeuwry'ke winters, ook reeds kunnen waarnemen. Sneeuwt het bij een temperatuur van om en by de O graden, dan is de sneeuw sterk klevend en vochtig, terwy'l ze droog en onsamenhangend is by 15 graden onder nul of by' nog lager temperaturen. Allerlei wijzi gingen kunnen zich daarby' voordoen, ook in verband met den winddruk. Men ziet op de af beelding, dat een geweldig dikke «neeuwlaag hier gevallen is, en daar de boomstam, die is blyven staan op de helling, betrekkelijk hoog was, vormde zich de prachtige sneeuwcbampignon, veel meer in 't oog vallend dan de vele kleine verhevenheden, die, ook paddestoelachtig van vorm, telkens weer op lagere stompen den hoed dragen. Deze hoe'l, bestaande uit de aaneengevroren sneeuwkristallen, beschut als een afdak, wat eronder is, voor uitstraling, en zoo verdwijnt langzamerhand de sneeuw geheel aan den voet van den boomstam, ten minste als de wind haar er niet heen drijft en haar daar niet ophoopt, wat aan het schilderachtige der curi ositeit zon afbreuk doen. Er komen ook zeer groote champignon < in Canada voor, die in den Eunstsaal Panorama. Panoramagfebouw, Plantage, TIJDELIJK UITVERKOOP van Oostersche Tapijten. v Kntrée DE PHOENIX 234 Spuistraat, Amsterdam. Meubileeringen. Geïll. prijscouranten en begrootingen gratis. Levering onder volledige garantie franco geplaatst door geheel Nederland. L BINNEN-! INRICHTINGTOT MEUBELEERING CN ? VERSIERING 5SDER- WONING8B I20-ROKIN-12© 12 Etsen van WILM STEELINK, Met Tekst van J. F. VAN SOMEREN, Bibliothecaris te Utrecht. Gedrukt op zeer fraai papier, de tekst in rood kader met vele vignetten en handt eekeningen, kost dit pracht werk (groot folio form.) gebonden slechts ? 12.5O.