De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1903 12 april pagina 8

12 april 1903 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DB AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.1346 P. A. L. van Ogtrop. t Op den 4den April is alhier in den ouderdom van 67 jaar overleden de heer P. A. L van Ogtrop. In hem is een man verdwenen wiens heengaan, in vele kringen een diepen indruk heeft gewekt. Hij was eene merkwaardige figuur. Allereerst op de beurs, die hij ruim 50 jaren dagelijks be zocht, waar zijne eigenaardig persoonlijk heid zich het best ontwikkelen kon en waar hij derhalve ook het meest gewaardeerd werd. Daar was hij op zijn plaats: in den drukken effecten hoek allermeest, waar hij zich, van zijne beteekenis als voorzitter der Vereeniging voor den Effectenhandel waarin zich de effectenhandel van het geheele land concentreert, en als commissaris van de beurs, bewust, als een koning voelde. Van links en rechts werd zijn advies gevraagd. En zijn advies werd opgevolgd, want onder de effecten mannen was hij primus inter pares. Geen die zijn vak zoo door en door kende als hij, geen die zulk een stalen geheugen had voor wat vroeger gebeurd was en hoe vroeger, in gelijksoortige om standigheden gehandeld .was ; en bovenal geen die zulk een helderen blik had voor de eischen van de praktijk. Van theorie hield hij niet, hij was daar ook niet sterk in. Niet dat hij voor de abstractie min achting had, integendeel hij waardeerde die op zijn tijd zeer in anueren, doch hij wist dat xi/n kracht in de praktijk lag en was er van overtuigd dat de handel er meestal het beste door gediend is als een gordiaansche knoop maar wordt doorgehakt. En dat deed hu dan maar en door zijn buiten gewone mate van gezond verstand en kennis van zijn vak was zijne beslissing meestal de juiste en steeds de meest praktische. Doch dit alles verklaart niet allén den grooten invloed welke hij had in de Ver eeniging voor den Effectenhandel, die meer den 90 percent der Amsterdamsen effecten handelaren en bankiers onder hare leden telt. Zijn _ groote kracht lag in zijn open, londborstig karakter. Hij ^eide iedereen altijd precies waar het op stond, zonder omwegen of doekjes voor het bloeden. Alle diplomatie was hem volkomen vreemd: hij zou het niet gekund hebben pok al had hij gewild. En waar menigeen zich door zulk een hart op de tong hebben, vijanden zou gemaakt hebben, hij niet. Zelden zeker pok kon men iemand ontmoeten die zoo weinig valsche schaamte had als hij. Hoezeer hij zich ook zijner waardigheid als voorzitter bewust was had hq een enkele maal verkeerd geoordeeld, h\j zou de eerste zijn het te erkennen; als h\j iets niet wist gaf hij zich nooit het air het wel te weten en liet hij de beslissing daarvan gaarne over aan _die medeleden die hy' als autoriteit daarin erkende. En dan, men hield vaii hem om zijne groote goedhartigheid en trouwe vriendschap. Zelf gelopvig katholiek, maakte hij, ten opzichte zijner vrienden, geen onderscheid van godsdienst en onder alle omstandigheden gaf hij hun zijne hulp en warme sympathie, die daarom des te meer goed deed omdat, als alles, eerlijk en oprecht uit zijn hart opwelde. En dan, waar hij aan het hoofd stond werd wat bereikt. Hij wist precies wat hij wilde, was gedecideerd in zijn optreden en hield niet van veel praatjes. Daardoor bereikte hij ook meestal wat hij wilde, zij het ook soms na lange jaren: getuige de na ruim twintig jaren strijdens eindelijk verkregen afge scheiden beursruimte der Vereeniging voor den Effectenhandel, die hij als Mozes het beloofde land, wel uit de verte aanschouwen maar niet meer betreden mocht. Doch niet alleen op de beurs werkte hij met hart en ziel. Waren zijne zaken hem eene soort passie, niet minder de muziek. Voor litteratuur voelde hij niet veel, maar hij was een hartstochtelijk mu ziekliefhebber. En het sproot uit zijn natuur voort daarin dan ook iets te willen doen. Toen vóór 20 jaren het Concert gebouw werd opgericht, was Van Ogtrop een der eerste oprichters. Doch hij bepaalde zich niet tot oprichten: dat was betrek kelijk gemakkelijk. Het instandhouden was moeilijker en dit deed hij met hardnekkig heid. Zijn persoon en zijn geld stelde hij in dienst der zaak die hij liefhad en indien duizende Amsterdammers thans nog kunnen genieten van de kunst van Mengelberg en zijn orkest, dan hebben zij dat in geen geringe mate te danken aan den overleden president-commissaris van het Concert gebouw. Ook het bestuur van de afdeeling Amster dam der Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, telde het» sinds lange jaren onder hare leden; trouwens, reeds in zijne jonge jaren was hij werkend lid dier afdeeliner. Een zeer groot aantal handels- en industrieele ondernemingen ondervonden zijn steun als bestuurslid ; het algemeen belang diende hij o. a. nog in de Raad van Ad ministratie der Rijksppstspaarbank en de Ned. Heidemaatschappij. En in eiken werkkring was hij een drij vende kracht; figurant zijn streed geheel tegen zijn karakter. At dat werken was zjjn lust en zijn leven. Zeer noode liet hij zich somtijds overhalen wat vacantie te nemen. Voor zichzelven vond hij bet vol strekt niet noodig en, in den grond van zijn hart, voor anderen eigenlijk ook niet. «Jullie altijd met je vacantiedagen, ik neem ook geen vacantie," hoorde men vaak van hem. Doch hij kon zoo iets zeggen want zijn werkkracht was buitengewoon groot en zijn y'ver en doorzettingsvermogen even zeer. En zoo is hij gestorven, werken de tot in de laatste dagen van zijn leven. En toen hij wist dat hij sterven ging, toen vond hfl in zijne godsdienstige overtuiging de kracht om zijn eigen krachtigen wil op zijde te zetten en is hij gestorven geresigneerd bij volle bewustzijn. Hij zal door velen gemist en betreurd worden: menschen met helder inzicht, eer lijk karakter, groote toewijding aan hun plicht, zijn nu eenmaal niet zoo talrijk dat hun heengaan geen leegte zou achterlaten. Amsterdam, 8April 190?, v.H. . f In hoogen ouderdom is de tooneelschryver Legouvé, bijna gelijktijdig met Nicolaas Beets, verscheiden. Welke verdiensten men hem moge toekennen, op eene maakt bij aanspraak, die niet te hoog kan worden geschat: de Franschen te hebben gewezen op de onmisbare kunst van lezen, goed spreken in het gevolg hebbende. HU had een ander inzicht in die kunst dan de dames, welke, bühet vrijer en het te vry worden van de vrouw, eensklaps als aan spreeu wen onderricht zouden en gingen geven in lezen en spreken, in het diep ademhalen en het geven van stompen op den buik, voorziende dat de vrouw, over de schreef, brekende met het zwygen in de gemeente, met het den man de wereld, de vrouw het huis" bevolen latende, dat die vrouw zou springen op het spreekgestoelte en spreken zou op menige meeting" waarom steeds meeting," en niet het goede Hollandsche woord: vergadering of samenkomst ?" bet volk cLnkt er büaan maat nemen," aan meten," en daar niet zou kunnen rabbelen, maar behoorlek .zou moeten spreken. De vrouwen wisten reeds lang, hoe leelyk de mans spreken, hoe schan delyk slecht eigenthjkl De vergaderingen en samenkomsten der laatste maanden hebben het weer bewezen. En dan spreekt men nog niet van gebaar, van st\il, van taal.... want dan,... de haren rezen te berge l En men verzwijgt het vormelooze, het nie' behoorlek en logisch te kunnen denken, blijkende uit al te lange toe spraken. Moltke heeft eens gezegd, dat een goed spreker, iemand die werkelyk iets op het hart heeft, zelfs het gewichtigste landsbelang, alles, kan zeggen in 20 minuten. Wie dat niet kon, wist eigenthjk niet goed wat hij wilde, toonde minachting voor hen die naar hem luisterden, omdat hij zich in huis- of studeerkamer niet volledig vertrouwd gemaakt had met het onderwerp, en daarom, het on derwerp niet beheerschende, het voortreffelijkste denkbeeld ging laten drijven in de zee der algemeenheid. Roemer Visscher hield almede niet van het breed uitmeten: Kallen is mallen zei hy en doen is een ding." Hoogvliet, de dichter van Abraham, de Aarts vader, veroordeelde zich zelf om zijne breed sprakigheid, in een paar regels in dat gedicht zelf: Abrahams u^ebed is gemeenlijk lani:', Hij heeft veel noten op zijn zang. Legouvénu heeft, al in den opgang van zijn leven, tegen het slechte spreken geijverd en geeischt, dat in spreken en lezen de gedachte, de ziel, het begrip van wat men leest worde uit gedrukt. H\j heeft dit betoogd in L'art de la lectwre. Zelf was hy in goed-en-met-begrip-lezen" een voorganger. Verschillende malen heeft hij met terdaad getoond welk wonder, goed lezen en spreken, werkt. Een der merkwaardigste voerbe'elden is een geval, dat hy had met de grootste aller Fransche tooneelspeelsters, met Kachel, toen hy haar een rol had toegedacht, in Adrienne Lecouvreur, een tooneelspel van hem, in samenwerking met Ssribe. On dat goed te begrypen verplaatst men zich. vele jaren terug, in de studeerkamer van Scribe. Scribe is er in levendig gesprek met Legouv o'er de weigering van Rachel om de titelrol in Adrienne Lecouvreur een stuk, dat zy beiden op haar verzoek, op haar smeeken hebben ge schreven, te spelen. Vrienden hadden haar ingeblazen, dat een artiste, gewoon in de taal van Corneille te spre ken, niet hare kunst ontwijden mocht met het proza van Scribe en Legousé. Scribe is vertoornd en wil Adrienne Lecou vreur aan een der vele directeurs afstaan, die als om stry'd hem een stuk komen vragen. Legouvéis het met Scribe niet eens, weer staat den verteederden en hemelschen blik eener actrice van een ander theater, biddend om de rol, verwerpt bovendien alle bedenkin gen van den tooneeldirecteur, die theatraal sprak van gekwetste eigenwaarde, en versmaadt de bede van een ander tooneelbestuurder: My'ne eerste jonge rol is nog nooit gestorven, zy zou gelukkig zyn als ze bij u door vergift mocht omkomen. Ze wil ziekenhuizen bezoeken, om te bestudeeren hoe menschen doen, die sterven aan vergif." Onlanks al die verlokkingen, bleef Legouv op zyn stuk staan : de rol van Adrienne Lecou vreur was voor Rachel geschreven, Rachel moest die ook spelen. Legouvékreeg een idee. Om Scribe het toegeven van eenige zwak heid onmogely'k te maken, vraagt hij hem vol ledige vrijheid van handelen. ! Scribe geeit Legouvéalle volmacht. Legouvégaat nu naar Rachel, vtaagt haar of hy-zelf haar het stuk mag voorlezen, in ge- i zelschap van den directeur der Comédie Fran- ' ijaiae en enkele uitverkorenen, op wier oordeel zij pry's stelt. j Verwerpt deze vierschaar het stuk, dan zul- ! len de auteurs zich aan het vonnis onderwerpen, Rachel, hoewel zij van Adrienne Lecouvreur gezegd bad, aan wie het maar hooren wilde : ] Dat lor speel ik mijn leven wiet.'" stemt, echt ; actrice- achtig- minzaam toe. > Op den bepaalden avond zy'n allen by'een. j Rachel, als volleerde actrice, is de beminnelijkheid zelf, zoo lief als poes, vol attenties voor Legouvé. Zy zelf biedt hem een stoel aan, schuift voor hem de gordijnon wijder open, < opdat hij beter licht hebbe, maakt een glas suikerwater voor hem gereed, en heeft van die duizend voork «men- en liefheden, waarmede eene vrouw zeker is van de overwinning j Actrices zy'n nooit groot er comédiennes dan j buiten het tooneel l Dan zyn het allen, engelen, maar.... Legouvévangt aan te lezen, duidelijk en met i begrip. Aan het einde van het eerste bedry'f betuigen de vermaarde criticus Janin en de directeur hunne ingenomenheid; Rachel heeft de vleiendste woorden van lof. Diplomaat als ze was, begreep zy', dat dit haar een schy'n \ van onpartijdigheid zou geven. De loftuiting ; viel haar gemakkelijk, omdat haar rol eerst in j het tweede beory'f begint. Legouvégaat over tot dit tweede. Rachel toont belangstelling, i Na het derde blykt ze geheel overwonnen; ze l speplt geen comedie meer; ze juicht toe, ze i lacht, ze schreit, zich zeli overluid verwijtende: j Hoe hen ik zoo dom geweest!" By' de laatste ! woorden van het vijfde oedry'f valt ze Legouvé' om den hals, uitroepen Ie: Hoe is het moge- ; lyk, dat u ei nooit aan gedacht heeft acteur : te worden ! ? De lezer had den schrijver gered i Die Inf was Legouvéde streelendste beloo- ' ning; hy herinnerde zich, hoe kort te voren \ Rachel, toen zy Guizot in het openbaar had ; hooren spreken, uitgeroepen had: Wat zou ! ik gaarne met dien man komediespelen !" i Legouvéhaastte zich den volgenden dag Scribe mededeeling te doen van de overwinning, j De repetitiën namen weldra een aanvang, l Enkele dagen vóór de eerste vertooning werd 's avonds in het Tnéatre Francais door de leden der Comedie Franchise een repetitie voor allen en met alles," gehouden. | Te elf uur was de vierde acte ten einde; ieder ging huiswaarts, slechts Madlle. Rachel, Regnier de beroemde acteur, Maillard en Le gouvébleven nog. Onverwachts zegt Rachel tot hen: Wat zou u er van zeggen, als we het vijfde bedrijf eens repeteerden? We hebben er nog weinig aan gedaan, de gelegenheid is gunstig, het tooneel is vrij: de laatste drie dagen heb ik niets dan dit bedry'f gestudeerd, en nu zou ik my' gaarne eens los willen laten". De belangstellenden gingen van het tooneel. Het voetlicht en de herzen waren uit ; er brandde geen ander licht dan dat naast het soulfleurshok, waaruit ook de souffleur ver- j dwenen was. | De toeschouwers bestonden uit een brand weerman, die sliep op een stoel tusschen de schermen, Legouvédie plaats had genomen in het orkest, en hare vrienden tusschen de voorste schermen. ; Zoodra Rachel de eerste woorden had ge- i zegd, drong de toon Legouvédiep in het hart. | Hij had haar nog nooit zóó waar, zoo eenvou- i dig, zoo ontzachlijk tragisch gezien. De weer- i schy'n van het walmende licht wierp op haar j gezicht eene akelige lijkkleur, en het ledig van | de zaal gaf aan haar stem een zonderlinge klank: het was als hoorde hij een lykzang, in een sterfhuis. Na het einde van het bedry'f gingen allen naar den foyer. Voorby' een spiegel gaande, trof Legouvéde bleekheid van zyn gelaat, nog meer toen hy Regnier en Maillard er nog bleeker zag uit zien dan hy' zelf. En Rachel Zij ging zwijgend, afgezonderd zitter, zenuw achtig, huiverende; zij wischte enkele tranen ?weg, die nog langs haar wangen biggelden. Legouvékwam naar haar toe; in plaats woor den van lof te spreken, wees hij op de ont roering van haar vrienden, en, haar hand, in de zijne nemende, zeide hij tot haar: Lieve vriendin, ge hebt het vijfde bedrijf gespeeld, zooals ge het uw leven niet meer zult spelen!" Ik geloof het ook l" antwoordde Rachel, en weet ge waarom ?" O, zeker! Omdat er ciemand was om u toe te spreken, hebt ge niet kunnen denken aan den ir, druk, en zoo zyt ge, in eigen oog, zelf de arme Adrienne geworden, stervende, midden in den nacht, in de armen van twee vrienden." Rachel bleef een oogenblik sprakeloos. Wat ge zegt, is niet geheel juist. Iets zonderlings is in my omgegaan. Niet om Adrienne heb ik geschreid, maar om mij zelf!. ... Een ik en weet niet wat" zei my' plotseling, dit ik, als zij, jong zou sterven. Het scheen my, dat ik in my'ne eigene kamer was, dat mijn laatste uur had geslagen, dat ik getuige was van myn eigen dood.... en toen ge, by de woorden: »Adieu, triomphes de théntre! adieu ivrenses d'un art que j'ai tant aimé.. . . mij werkelyke tranen hebt zien storten, wa» het, omdat ik er met smart aan dacht, dat de ty'd ieder spoor zou uitwisschen van hetgeen mijn talent zal geweest zijn, en dat, weldra .. . van haar, die «ens Rachel was, niets meer zal over blijven. llachel's voorgevoel bedroog haar niet. Luttel jaren later stierf zij te Cannes, vriendelijk ver zorgd door verwanten van Sardou. Toevallig toefde Legouvédaar, en hoorende van de ernstige ziekte, snelde hy' onmiddelijk naar hare woning. Hy kon echter niet meer worden toegelaten. Den volger den dag liet zy hem een harte- ' ly'ken brief schryven, vol sympathie en dank. l Deze brief eindigde: i Niemand kan zulke mooie vrouwenrollen Echrijven als gy; beloof my'een rol te schrijven, waarin ik na myn herstel voor het eerst weder optreed. Drie dagen later was Rachel dood. Haar schei len uit deze wereld wekte inniger deelneming dan dat van Adrienne Lecouvreur, wier leven zy eens had voorgesteld. Rachel, betreurd door talloozen, werd door vrienden plechtig ten grave gebracht, het lyk va i Adrienne Lecouvreur daarentegen, had men 's nachts heimelijk uit de woning naar een verlaten plaats vervoerd en ter aarde be steld. Twee huurlingen, en slechts n vriend waren de eenigen, die de begrafenis bezorgden,,. . van haar, die in haar leven de aangebedene was van zoo velen; van haar, wier leven zóó schoon begon en zóó droef eindigde. Adrienne Lecouvreur speelde reeds als kind komedie. Nog geen vijftien jaar gat zij met bekenden by den adel voorstellingen van het klassieke repertoire. Plotseling verdwijnt ze; bij reizende tooneelgezelschappen duikt ze weder op; en komt ten laatste, na velerlei lotwisseling aan de Comedie Franchise. Als actrice muntte zy uit door het invoeren van natuurlijk spel, het nalaten van declamatie en het al te zingend zeggen der verzen, in tegenstelling met Mevrouw Declos, in navol ging van Baron en in aansluiting by Molière's bedoeling, nedergelegd in l''Impromptu de Versailles. Bovendien onderscheidde zij zich door zich te kleeden volgens het stuk en niet volgens de conventie; ook hierin raadpleegde zy de natuur. Rotternamsche tooneelisten uit de 18a eeuw, Bor en Oorver o a., haar eens met Baron te Pary's hebbende zien spelen, volgden haar voorbeeld,ook dat, ten opzichte van kieeding. na Er ontstond een groot e stry'd uit tusschen Punt en Oorver, tusschen de voorstanders der declamatie en die van het natuurlijk spel. Het laatste, te danken aan navolging van Adrienne Lecouvreur en Baron is tot en met het gezelschap Legras, Haspels en Van Zuylen, de kracht, het kenmerk en de roem geweest van Rotterdamsche tooneelisten. Om terug te keeren tot Adrienne Lecouvreur. Zy was eenig in het weergeven van geweldige hartstochten, in natuur en waarheid, vonrnaamheid en bevalligheid van spel. Als zij acteert", schry'ft Le Mercure in Maart 1730 waant min eene vorstin te zien, die voor haar pleizier komedie speelt." Een groot vermogen, ongeveer drie honderd duizend livres, stelde haar in staat onbekrom pen te leven en grootheden en beroemdheden te ontvangen, op wier aanwezigheid zy prys stelde. Aan laffe vleiers werd haar thuis ontzegd. Voltaire was een der meest welkome gasten en zelfs lieden van adel, zoowel dames als heeren, rekenden het zich tot eene on derschei ding bij haar toegelaten te worden. Door hare aangename vormen behoorde Adrienne Lecouvreur tot de eerste actrices, die in het gewore leven aanzien genoter, en maat schappy' en tooneel een oogenblik want blyvend kan het n iet zijn tot elkander brachten. Vóór haar ty'd werd eene actrice beschouwd als eene paria der maatschappij. Van al Adrienna Lecouvreur's vrienden was Maurits van Saksen de uitverkorene ; hem be hoorde zy met hart en ziel. In de korte, maar vreeselijke ziekte, waaraan zij stierf, riep ze nog in haar verlatenheid, zich in het bed keerende naar het borstbeeld van Maurits van Saksen: Voüa m on amour, mon espoir et mon dieu !" Deze krijssman haeft haar leven en kunst beheerscht. De jaloezie van de hertogin de Bouillon, doodelyk verliefd op denzelfden min naar, heeft haar veel leed berokkend. Abb Bourret deelde haar mede, dat hij van de her togin Bouillon gezonden was om haar te ver giftigen ; hy toonde haar zelfs de pastilles. Dit was de oorzaak, dat, toen zij een weinig later stierf, van haar gezegd werd, dat zy zichzelf vergiftigd had, om welke reden de geestelykheid haar een graf weigerde, en aan de min achting van het algemeen prijs gaf. Voltaire, in wiens armen zij gestorven is, rieo op het hooren hiervan, toornend, uit: Sitót qu'cllc n'est plus. die est eriminelle! K]l<: a charme lo monde, et vous l'on punis^ez Eene lijkopening bewees echter, dat eene hevige ingewandsontsteking de oorzaak van haar dood is geweest. Toch wilde niemand het gelooven. Algemeene minachting trof de doode. ? De overeenkomst in de richting der Kunst van twee tooneelsoeelsters als Rachel en Adrienne Lecouvreur, beiden verbonden aan het Huis van Molière," het romantische leven van de laatste, voldoende stof biedend voor roman en drama, moesten vroeg of laat aantrekkely'k blyken voor auteurs van talent, om hun kracht te beproeven. Legouvéeu Scribe hebben dit gepoogd, en met gunstig gevolg. Het drama Adrienne Le couvreur is voor Rachel een triomf geworden. Ea voor hoe vele actrices na haar! De grootste van alle dezer zal Rachel bly'ven. Adrienne T^ecouvreur en de geschiedenis er om heen, zal van al zijne tooneelwerken den naam Legouvéwel het lang?t in herinnering houden. J. H. RÖSSINO. UJIMIumuMlllllMnlIlHIIIIMHIIIIII Stadgenooten! Eenige weken geleden werd door het Ge nootschap »Liefdadigheid naar Vermogen" in de dag Vladen Uwe medewerkh.g verzocht om in het bezit te worden gesteld van eene som van / 20 000?ten einde het in staat zou zijn een 600 tal reeds in behandeling zijnde gezinnen ook in dit jaar te hly'ven steunen. Een bedrag van f 5000 kwam in, zoodat nog f 15000.?ontbreken. Dit bedrag moet het genoemd Genootschap ontvangen, wil het zijn werk kunnen voortzetten! Ondergeteekenden, die in de laatste 9 jaren successievelyk de geldelijke verantwoording, de boeken en de administratie van het Ge nootschap hebben nagezien, en daardoor in staat zijn geweest meer van naby' met de wijze van werken van «Liefdadigheid naar Vermogen" kennis te maken, richten thans het ernstig verzoek tot hunne stadgenooteu. om door vele en ruime bydragsn het genoemd Genootschap aan het gevraagie, voor dadelijke behoefte, onmisbare bedrag te helpen. Aan de U bekeude adressen der Bestuurderen en aan het kantoor Raatngraeht 4 zullen Uwe bydragen zeker in dank wordan in ontvangst genomen. L. M. Bonnibe. W. Boot, W. F. C. Druyvesteyn, D. P. D. Fabius, B. L Grompertz, D. Josephus Jitta, D. L de Léao Laguno, W. H. K Mouthaan, Van Nierop, Mr. A. Polak, W. Roëll, J. G N de Hoop Scheffer, H. J. L. Schmedding, J. G Schölvinck, J. A. Sillem, P. W. Sutorius, J. F. Wertheim, F. Th. Weeterwoudt, W. J. M. Wasterwoudt, W. S. J. van Waterschoot van der Gracht, Ijzerman. A m s t. l April 1903. NB. Volgens de laatste opgave werd tot heden ontvangen / 8834 21. Unique en Unity. * Thans, nu het voorjaar in het land is en daarmede begonnen het seizoen, waarin fiets tochten georganiseerd worden, beginnen de fabrikanten en importeurs reclame te maken voor hunne fabrikaten en overstroomen het land met reclame billetten en boekjes. Zoo ver spreidt de firma A Drukker & Co. te Amster dam een geïllustreerde prijscourant en een aanplakbillet voor hunne merken rywielen Unique en Unity. Vooral het fraaie aanplak billet, geteekend door Van Caspel en ver vaardigd op de Steendrukkery Senefelder, trekt zner de BB"d«rht. MASSIEF EIKEN. 140 X 80 ? 65. Telefoon 3968. MEUBEL-BAZAR SINGEL 263 283, bij de Paleisstraut. Kantoor-Melen enz. J. MEIJER l NK MEIJER. Zunstsaal Panorama. Panoramag-ebouw, Plantage. TIJDELIJK UITVERKOOP van Oostersclie Tapijten. V K UMIN D K K D K PRIJZKN. Entree vrij. Zondags geopend. DE PHOENIX 234 Spuistraat, Amsterdam. Meubileeringen. Geïll. prijscouranten en begrootingen gratis. Levering onder volledige garantie franco geplaatst door geheel Nederland. FAIENCE EN TEGEL FABRIEK ? HOLLAND l NAAML-VENN-CEV-TE k UTRECHT BHffrf'irraii i II--T-II.JJI L BINNEN-! INRICHTING TOT MEUBELEELRING EN- VERSIERING SDER- WONING^ 120-ROKIN-120

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl