DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R N E D E R L A N D. No. 1347 Mr. Drucker, dat de Kamer, terwijl bet Comit van Verweer volkomen revolutionair den eiseh fc'e'.de: de weden moeten afgestemd! aandien eisch gehoor zou geven. Hij beeft dat aangedurfd, niettegens1»<usd« bij zelf wist, en door niet» v el te ontkennen, dat in deze afstemming in beel bet land en in heel Europa zou gezien zijn een Iriomf van de Rsvolntie en een nederlaag van de Regepring. Dat bet Kabinet na zulk een nederlaag bad moeten aftreden, is klaar als bet daglicht. 0)k dit was alzoo in zijne overweg ng opgeOtt'C"!. Hij is er niet voor teruggedeinsd om te be'.pen bevorderen, dat het Coaitévan Verweer victorie zou blazen, en het Kabinet, door da Kamer geoordeeld, z;jn biezen moest pakken. Voor deze diad sMlen we noch Ketelaar noch Noltitg verantwoordelijk. IQ zulk een vraagstuk van hooga politiek zijn d:ze twee mannen ontoerekenbaar. Maar wel zijn toerekenbaar de heeren Marcliait, Van R'.alte en Bos, en boven allen dezen Mr. Drucker, bun eminente leider, die ook ditmaal hun woordvoerder was. Deze houiiag der Vrijjinnig-Dimo^raten, in de kringen van het Comtévan Verweer met j abel begroet, zal niet nalaten bij alle overige groepen van h :t volk een diep teleurstellenden indrufc teweeg te brengen. O .getwijfeld le-ft Mr. Drucker voor lange dagen en m wijden kring er zijn invloed door geknakt." Indien ons iets »biUer is tegengevallen," dan zeker deze ontboezeming van de Standaard. DO stemming in de Tweede en Eerste Kamer heeft dus, volgens haar, niet plaats gehad over de wetavoordracht naar dier verdienste, maar eenvoudig onder over weging van een: \óór of tegen de Revolutie of het Gezag. IA dit inderdaad zoo, dan mogen wij van De Standaard verwachten, dat zij, zoodra de Revolutie gefnuikt en het Gezag de overhand heeft behaald, er op zal aandringen, dat de wetten nogmaals aan het oordeel der Kamer worden onderworpen. Immers, recht in 't algemeen, strafwetten in 't bijzonder, hebben een hoogere sanctie noodig dan die, welke gegeven is onder den druk van het oogenblik. Wat de Standaard hier schrijft, bewijst het niet hoe zér Prof. Drucker gelijk had, toen hij, bij de algemeene beschouwingen nog \óór het uitbreken der staking, ver klaarde, dat het moment om zulke straf wetten in te voeren geheel ongeschikt was ? * Geëindigd met de zijde der stakers te kiezen" is dus Mr. Drucker allerminst; hij had zijn standpunt reeds ingenomen lang vóór de stakers er waren. Drucker heefs de wetsbepalingen aan haar innerlijke waarde getoetst; dit was zijn plicht; en, men zij 't met hem eens of niet in zijn beoor deeling van de wetsvoordracht, wie heeft recht hem lastig te vallen, uu hij, tegen xijn eigen belang in, deed wat men van hem als eerlijk man vorderen mocht? Maar hij kwam dan toch maar bij het stemmen aan de zijde van die stakers te staan! Ja..., zoo iel s gebeurt meer in 't leven, tëi personen zwak van ka rakter, niet gewoon recht door zee te ste venen, overkomt dat meestal niet. O, zoo voorzichtig rekenen zij uif, hoe den schijn te ontgaan. Er zijn er, die in zulke ge vallen, liever een straatje omwandelen, om ver genoeg van het stemlokaal verwijderd te blijven. Zoo deden Drucker niet en Marchant, v. Rialte, Bos, Ketelaar en Nolting. Wel verklaarden zij den «opstand tegen het Gezag misdadig," maar als ge zworenen om 's lands hoogste belangen te behartigen, mochten zij niet spreken en besluiten tegen eigen overtuiging in. Wat misdeden zij dan ? .... Zij hebben het aangedurfd zoo te stem men, niettegenstaande »zij zelf wisten ... en het door niets te ontkennen viel... dat er bij deze afstemming in heel het land en in heel Europa zou gezien zijn een triomf van de Revolutie." Dat aandurven was niet zoo heel kras daar Mr. Drucker c. s. wist, dat het aannemen van de wet door de meer derheid, als een paal boven water stond, zoodat »heel het land" en »heel Europa" door het stemmen van de Vrijz. Demo craten allerminst gevaar konden loopen de dupe te worden van bovengeroemd gezichtsbedrog. Stel echter, dat Drucker c.s. werkelijk hadden kunren hopen of, naar de voor stelling der Standaard, hadden moeten vreezen dat de Regeering een echec zou Mjden tengevolge van de meerderheid der stemmen tegen haar ontwerp uitgebracht, wie is zoo onnoozel om niet in te zien, dat in dat geval die meerderheid dan ook de aangename overtuiging zou koesteren het land een weldaad te hebben bewezen een beter middel wetende om de Revolutie te keeren dan door Kuyper voorgesteld ; want nog eens, de Standaard zelf eikent het: de Revolutie vonden Drucker c.s. »misdadig." Het fijne van de zaak is alzoo dat het orgaan van den Premier het als ge oorloofd, neen, als hoogste plicht den heeren Drucker c. s. wil voorschrijven, tegen hun overtuiging te handtlen; een wet die zij afkeuren goed te keuren . .. om de Revolutie te fnuiken, om het Gezag (e helpen ... geheel volgens den regel, dal het doel de middelen heiligt. Zoo iets aanbevolen te zien door een Clirislelijk blad, het heeft ons waarlijk ten zeerste verbaasd. Is dat nu zijn eerbied voor den eed; zijn opvatting van rechtscha penheid en trouw? En wat die verbazing nog stijgen doet ? het is de algemeene bijval, waarin volgens de Standaard, dit slechte beginsel van het doel dat de middelen heiligt, zich onder de Nederlandsche kiezeri zou verheugen. Daar schrijft ze zoowaar als haar con clusie : Ongetwijfeld heeft Mr. Drucker voor lange dagen en in wijden kring er zijn invloed door geknakt." Hoe is 't mogelijk! Heef i de redacteur van de Standaard dan werkelijk in'den antirevolutionairen kring zoo veel slechtheid gezien, zoo veel karakterloosheid in de politiek en in de volksvertegenwoordiging, dat hem het meest elementaire begrip van schuld en onschuld is ontgaan? j Ach, als hij weer eens zulk een asterikje te schrijven heeft, waarom het dan niet eerst aan Kuyper even ter cor: rectie gezonden ? i Als men aan het slot leest, dat hij Ketelaar en Nolting niet hard wil vallen, maar wel Prof. Drucker c. s. dan vraagt men toch onwillekeurig: wie is deze bescheiden wijsgeer ? Hij snapt de l hierboven besproken qnaestie, die, zoo als hij ze voorstelt, tamelijk wel op onzin ! gelijkt, uitstekend; ziet gp, uit hoofde zijner , voltooide politieke opvoeding drong zijn scherpe geest zoo diep in het ingewikkelde , en fundamenteele door; maar die Kete! laar en Noltiug -- ze vatten zelfs niet, : dat het in de politiek een deugd is ondeugdiaam te zijn! Hij, de door Kuyper geschoolde, is ont wikkeld genoeg «m Kamerleden hun eerlijk heid te verwijten' Zeker, hij heefi het ver gebracht. Maar wat is dan wel in hooger mate karakter-b dervend dan Standaard-poluiA? Draga's wraaki Terwijl in den heksenketel van het Balkanschiereiland allerlei onheil wordt gebrouwen, heeft koning Alexander van Serviëzich de weelde veroorloofd van een coup d'état, die veel heefr, van een tragicomischen coup de thédtre. \ Met een coup d'état is indertijd deze jonge vorst zijne regeering begonnen, door zich zelf meerderjarig te verklaren en zijn regenten op de meest oncegeneerde wijze hun eongéte geven. Hij tchijnt in die methode smaak te hebben gekregen, en zijn getrouwe onderdanen zijn blijkbaar aan zulke verrassingen gewend: koning . Milan heeft daar uitstekend voor gezorgd. ' Er zijn in Serviëtwee politieke stroo- ! mingen: de »Austrophile" en de »Eussophile". Natuurlijk kan eene partij, die zich respecteert, geen taam kiezen, die hare afhankelijkheid van het buitenland al te duidelijk verraadt, en daarom noemen de voorstanders eener aansluiting bij de Oostenrijksch Hongaarsche monarchie zich «liberalen", en de vrienden van Rusland «radicalen". De Balkanstaten zijn jong, ! en dus te modern en te verlicht, om er | een conservatieve partij op na te houden. Trouwens, men moet zich wachten voor eene vergelijking van de toestanden daar te lande en die in het oude Jviropa, en ten slotte what's in a name ? i Onder koning Mllan waren de liberalen i en hun geestverwanten, de progressisten, l de bovendrijvende partij. Toen deze monarch afstand deed ten behoeve van zijn zoon, voerde hij tegelijk eene nieuwe constitutie in, die wat meer »radicaal" getint was. Het duurde echter niet lang, of de ourle koning kwam weer in hel land terug, dat hij gezworen had nooit weer te zullen betreden, en waarin hij zich nu beschei denlijk met de rol van opperbevelhebber van het leger vergenoegde. Al was Milan's terugkeer in hoofdzaak een geldq'iaestie, toch deed zijn invloed zich bij zijn vroegere geestverwanten gelden. Geen wonder, dat koning Alexander weldra behoefte gevoelde om zich op nieuw te emancipeeren. De aanleiding daartoe was zijn verrassend huwelijk met Mevrouw Draga Maschin. Milan verdween wederom van het tooneel, en nu kwamen de radicalen aan het roer. Maar met een zeker voo behoud: de jonge koning zorgde wel, dat hij in het kabinet altijd fenige persoonlijke vrienden had, die als «radicalen1' of »Russophilen'' niet al te krachtige overtuigingen hadden en voor hun koiiinklijken heer en meester een oog in 't zeil hielden. Intusschen was in April 1901 door den koning eene nieuwe grondwet uitgevaar digd zonder dat de volksvertegenwoor diging hierin werd gekend. Naast de oude eigenlijke »volks"-vertegenwoordiging, de Skoepschtirja, werd een Senaat ingevoerd, waarvan een aantal leden voor den duur van hun leven door den koning werden benoemd. Deze insteling was ongetwijfeld bedoeld als een krachtige rem, maar tot teleurstelling van den koning en diens omgeving werkte zij niet op deze wijze. Integendeel, zij verleende haren steun bij het tot stand komen van tamelijk vrij zinnige wetten, betreffende de verkiezingen, de drukpers en het beheer der gemeenten. Noch bij de .Skoepschtina, noch bij den Senaat, vond het telkens meer in den zin van koning Alfxuider gewijzigde minis terie de gewenschte medewerking. Toen kwam de veel besproken geschie denis van het mislukte bezoek te St. Petersburg. De czar had alles gedaan wat hij kon, om koning Alexander op het rechte pad, dat wil zeggen in Rus sisch vaarwater te houden. Hij had beloofd, ais peet te zullen optreden van den zoon of de dochter, waarmede het huwelijk van Alexanöer en Draga?naar men toen meende, binnen zeer korten tijd zou worden gezegend. Die blijde ver wachting bleek eene vergissing, over welke men het koninklijk echtpaar de meest onwelwillende commentaren niet heeft gespaird. Als troost beloofde de czar. Alex ander en Draga officieel aan het Hof' te St. Petersburg te zullen ontvangen. Doch helaas, de beheerscher aller Russen bleek niet de beheerscher aller Russinnen te zijn. De goede voornemens van den czar stuitten af' op deji onverzettelijken tegen stand van de czarina en de met Russische grootvorsten gehuwde Montenegrijnsche prinsessen. Djze dames waren te zeer collel montéom de gekroonde weduwe van den ingenieur Maschin als eene Koninklijke Majesteit te ontvangen. Ea Alexander, als galant echtgenoot: »É_iousait les cour.'oux de sa vaillaate femme." Zoo heeft een vrouwen perkdra Rusland's invloed in Serviëondermijnd Maar de getrouwe ondeidinen van den koning deelden diens verontwaardiging niet, of slechts in geringe mate. Zij bleven ongevoelig voor de beleediging, hunne laodgenoote en koningin aangedaan en hielden vast aan het geloof, dat de czar de natuurlijke bondgenoot van Serviëmoest zijn en blijven. En zoo geschiedde het, dat opdenfilen April, des morgens te 11 uur 15 minuten, een koninklijk manifest verscheen, waarbij de constitutie van 1901 tijdelijk »werd geschorst." Tijdelijk zou alleen 's konings wil voor Ssrvvëwet zijn. Die enkele uren werden ijverig gebruikt. Dd Skofpschtina werd ontbonden; de mandaten der Sanatoren werden ongeldig verklaard, deleden van den Riad van S ate »ter bsschikking gesteld." Toen zoo schoon echip was ge maakt, werden de kieswet, de gemeentewet en de wet op de drukpers opgeheven en door oude, reeds lang afgeschafte wetten vervangen. Ea ov middellijk daarna werd de Grondwet werder ingevoerd, en werden nieuwe Senatoren en leden van den Raad van State benoemd, onder welke geen enkele radicaal. Het ministerie, rlat reeds bijna geheel bestond uit gewillige werk tuigen van koning Alfxtnder, werd ge handhaafd, met uitzondering van den minister van Buitenland-ene Zaken. De nieuwe Sioepschtina zal ongetwijfeld zoo anti radicaal mogelijk zijn. Althans zoolang het duurt. Want het bloed kruipt, waar het niet gaan kan, en wanneer de Serviërs bekomen zijn van de verbazing waarin zij door deze onbloedige omwente ling zijn gebracht, zullen zij wel weer langzamerhand in Russisch vaarwater af glijden. Doch koningin Draga heeft haar uur van triomf gehad. Zij ia gewroken, en de wraak is zoet. Allren is het de vraag, of het Servische volk met dezen coup de tl/c'ilrc is gebaat. Wat Rusland betreft het kan wachten. Geen regeering ter* wereld, die in het wachten eene zoo groote virtuositeit heeft bereikt. En het Fransche spreekwoord zegt niet ten onrechte: «Tont vient a plint pw (ju' sait atfeulre." Koning Alexaider bakt al weer zoete broodjes: voor den door de Albaneezen vermoorden Russische» consul heeft hij een prachtig0 doodkist gestuurd. De czar zal dit bericht wel niet zonder een glim lach hebben gelezen ! imimiiiiiiiiu i imiiHiiniMtiH IIIIIIIUIMIIM Sociale' De Achtste 10-jariie VoUstelliog, I. Statistiek der beroepen. Er behoort eenige moed toe om ter hand te nemen da dikke boskdeelen, die het resultaat zijn van den arbeid der laatste algemeene volkstelling. Deel nadeel, bladzij na bladzij, kolom na kolom, allemaal vol cijfers, alsof de letterkastan der drukkerij in dat opricht onuitputtelijk zijn geweest. O.ider die cijfergroepen zijn er ongetwij feld vele, die evengoed konden zijn weg gelaten en waarvan 't zeker niet te sterk wordt uitgedrukt door te zeggen dat ze eigenlijk het papier der verzameistaten niet waard zijn. Dut is nu eenmaal het klaar blijkelijk onafwijsbaar; gevolg van allen oliisieelen arbeid. Maar ter andere zijde moet toch ook worden erkend dat een groot aar-tal der verzamelde uitkomsten vau de volkstelling elk afzonderlijk, doch vooral in onderling verband, een onschatbaar materieel uitmaken voor bestudeering van maatschappelijke toestanden en yerhoudin gen. Geheel een volksleven, zijn bestaan en zijn groei is daar in die kolommen neer gelegd en wanneer men perst heeft geleerd (loor de veelheid van statistieken is. dat niet zoo eenvoudig!) om een weg te vinden in dien doolhof van cijfers, dan geven de uitkomsten der volkstelling in menig op zicht een leidraad voor een juiste beoordeeling der maatschappij. Daar heeft men b.v. de statistiek der beroepen. Waarvan leeften bestaateen volk? Welke, zijn de belangrijkste bestaansbronnen ? Welke zijn de bedrijven die ons volk het levensonderhoud doen vinden ? Deze en dergelijke vragen komen telkens weer op, in 't gewoon huiselijk gesprek, zoowel als bij de overpeinzing hoe de bestaansvoor waarden der bevolking versterkt moeten worden. Ook in den beginselstrijd. Na is 't een opmerkelijk verschijnsel dat dikwijls, heel dikwijls hierover onjuiste denkbeelden worden verkondigd en ingang vinden. Oppervlakkige waarneming, over dreven ingenomenheid met eigen bedrijf, afgaan op den uiterlijken schijn, dat zijn even zoo vele oorzaken leidend tot de vorming van onjuiste begrippen. Kconomieten uit de oud-liberale school, die met geringschatting van de andere bf staansmiddelen het zwaartepunt van de wereldsche dingen hebben gezocht in de groot-industrie en op de fondsenmarkt. Middenstanders, die zich vooral in verkieziogsdagen door stemmenwervende demagogen met ingenomenheid laten betitelen als de kurk waar de heele maatschappij op drijft. Stedelingen, die gewoonlijk alleen oog hebben voor de eigen omgeving speciaal de gemiddelde Amsterdammer, als het meest volmaakt type van het genus stadsbewoner, heeft 't hierin ver gebracht en de zoo verworven indrukken bezigen als maatstaf voor 't geheele land. Ziedaar enkele voorbeelden van overschatting van bedrijven, bestaans middelen en menschengroepen. Hebben dergelijke onjuiste opvattingen en begrippen eenmaal ingang gevonden, dan kenmerken ze zich meestal door een groote levenstaaiheid. In de uitkomsten der beroepstelling ligt echter een uitnemend hulpmiddel om ze tot de goede verhoudingen terug te brergen. De beteekenis en maatschappelijke waarde van een groep ondernemingen of bedrijven wordt wel niet geheel, maar toch voor f en aanzienlijk deel bepaald door het menschenaantal, dat in dat bedrijf het levensonder houd vindt. Van elk vak, van elke soort ondernemingen dat aantal hier op te geven, is niet djenlijk ; inplaals van een artikel zou dat een boekdeeltj? worden. Maar het doel, een overzicht te krijgen over de be staansbronnen der bevolking, wordt ook bereikt door da beroepen in te deden in verschillende groepen. Hierbij wordt door mij afgeweken van den regel bij de beroepstelling gevolgd. Immers 't is toch niet zonder bezwaar om b.v. de bereiding van voedingsmiddelen en het bouwambacht met de fabneksnbVerheid iu a rubriek saam te vatten. Evenzoo kunnen assurantie en crediet wezen toch moeilijk als onderdeelen van den handel worden aangemerkt. Da hier gevolgde indeelirg omvat dan ook: l Assurantie, 2 Bereiding van voedingsen genotmiddelen (bakkerij, slagerij enz.), 3 Het bouwambacht ('immerlieden. metse laars, huispchildf.rs enz.) l Crediet en Bmkwezen, 5 Fabriek s en handwerk nijverheid (fabricage van aardewerk, kleeding, machineritëa en papier, chemische nijverheid, drukkersbedrijf, bewerking van hout, van leder, van diamant, van delfstoffen en me talen, e c hei'p.-s bouw, text.iel nijverheid, gasen electricik-iton kunstijijverhei i) C Handel, 7 Jacht en Visscherij S Landbouw (met zijn onderdeelen; a. akkerbouw en veeteelt, b. tuinbouw, c. ho'chbouwen boomkweekerij, d. nevenbedrijven) en 9 Verkeerswezen. Iu de tweede plaats worden afzonderlijk vermeld: l O dernemers (hoofden van be drijven), 2 Pojsonen belast, met beheer, toezicht en administratie B Loonarbeiders. Bovendien worden deze drie groepen weer onderscheiden in: l Volwassen mannen (gehuwd zoowel als ongehuwd van IS jaar en ouder), 2 Jongelingen beneden 18 jaar, 3 Vrouwen. Ds verfchillende bedrijven opnemend naar gelang van het er in werkzaam zijnde persorienaantal verkrijgen we dan: I. Ondernemers. Vol w. JongaBsdryf. Mannen, lingen. Vrouwen. Akkerbouw en Veeteelt 1440bl 109 l!) 845 Tuinbouw 1151)8 li) 474 lioschbouw l OOG 2 18 Navenbedry ven l G'i,') '2 551 Totaal: L mdbouw 15S;;2» 142 O 8KG Handel 79100 578 28 502 Fabrieks en Handwerkrij ,'erheid l!7 (!42 1(50 3,'i dl Verkeer ;-{2 -144 ;!2 G 578. Bjuwambacht 32751 48 05!) Bareiding van voedings- en genot middelen 26 i!7ó 4(5 l 188 Jacht en Visschary' 7 138 50 4G Cradiet- en Hinkwazen l 037 16 Assurantie 2.'»2 II Personen belast met Beheer, Toezicht en Administratie. Volw. JorgaBadryf. Minnen, lir.gen. Vro'iwen. Handel 25518 3473 8.558 Verkeer 204(53 CiiO 1.285 Fabrieks-en Ilandwerknyverheid 17.224 Gul 1.343 Bereiding van voadings- en genot middelen 7.137 383 162 Akkerbouw en Veeteelt 4.171 G5 180 Tuinbouw 080 24 3 Boschbouw 309 -l N jvenbedrijven 237 -l 4 Totaal: Lindbouw 5.397 97 187 Crediet- en Bank wezen 3.G83 400 23 Bouwbedrijf 3.822 84 9 Assurantie 2.891 250 09 Jacht en ViBscherij 1.3(5(5 11 8 III. Loonarbeiders. Volw. JongeBedrijf. Mannen, lingen. Vrouwen. Akkerbouw en Veeteelt 258.083 43.471 57.198 Tuinbouw 14.201 3.551 33t5 Boschbouw 2.855 445 9 Nevenbedrijven 1.1)3!) 1.545 970 Totaal: landbouw 277.738 ii*.012 58.513 Fabrieks- en Handwerknijverheid 180.012 47.500 46.003 Bouwbedrijf 90.512 17.157 155 Bereiding van voedmgs- en genot middelen 57;8,'i:< 17.17* ,'i.73i Verkeer 00.053 5.074 229:) Handel 30.570 7.018 2.121 Jacht en Viascherij 10.799 2.578 500 Assurantie 070 20 5 Crediet en Bank wezen O.'Jö30 -s' Wegdenkend den leeftijd, het geslacht en de betrekking tot het bedrijf' kan men komen tot de slotsom dat, in de onder staande bedrijven arbeid en levensonder houd wordt gevonden door het onderstaand aantal personen : Landbouw .)7(J 2(50 Fabrieks- en Ilandwerknijverheid 'Jl 822 Handel ISO 110 Rouwambacht 1441100 Verkeer , . . . 115(5.070 Bereiding van voedings- en genot middelen 114312 «7 ach t en visscherij 22 4.1)0. Oediet- en bankwezen 081)3 Assurantie ?1.113 Het totaal overzicht der bestaansbronnen zou nog aangevuld kunnen woiden met de rubrieken: Yiija bedrijven, losse werk lieden en gepensioneerden. De eerste_ is daarvan (ie talrijkste en omvat 31-1710 personen, waarvan 173 225 vrouwelijke dienstboden. Voorts omvat deze groep de geneeskundigen, rechtsgeleerden, journa listen, onderwijzers, ambtenaren van staat, provincie en gemeente, kerkelijke voorgan gers enz. enz. Als losse werklieden zija ope-egeven tezamen 33 290 personen. Uit deze verzameistaten kunnen natuur lijk een gmot aantal conclu?iëa worden getrokken. Leerzaam zijn ze bovenal voor hen, die den handel en speciaal den groothandel hebben gemaakt tot 't tro3telkindje van den staat. IxEYNE, TOONLLCeaMVZJElK De istflpisclie Fraipis filion. Het kin géa bevreemding wekken, dat velen, die de romantische théii re-schspping van Justin Hunt'y Mc Cirthy in den S aischou^vburg te A nsterditm bijwoonden, het bestaan van den dic'jter-banditt niet konden eu dat nog meer bezoekers oab-kend waren met de transformatie, die de imagiaa'i) van di-n auteur de historische figuur heeft doen ondergaan. VJloa was een middeleeuwsch Franfcb d;cbter; slechts een beperkt deel vau iiet publiffc houdt zich bezig met de s*ud e van de vreemde artisten vóór den R ;tais?ancetijd, terwijl h :t op de iurichUngea van onderwijs veelal aan tijd ontbretkt, om zelfs hunne namen te vermelden. De cntifk heeft baar woord gesproken over het blijspel: n Als ik Kiming icas" en over den tooneelbeld ; bier volge eeLe korte beschouwing ov«r de seschiedkutidige persoonlijkheid. Frtincns dn Montcorbier ou iïssloges dit is zija geboorteuuam en verklairt. den kuustgrsep van den auteur om bem gedurende zijn coauétableschap van Parijs, dat hij KOOIT heeft bekleed, evenmin a's Thibaut d'Assigny, die bisschop van Orleans en zijn aartsvijand was, zijn eigen naam terug te eeven. tfraEc .is dan werd in 1-131 geboren uit arme ouders en onder bescbe^nrug gis eld van den geestelijke Guillaume de Filloit, wijts naam bij uit eerbied overnam. Veel belovend in de ain'angstuiie, reeds op 21-jtfigen letf'iji bsvord^rd tot meester in de fraaie kunsten aan de Universiteit van Parij«, begaafd met een bijjonder dic'iterlijk talent, is het te betreuren, ddt hij m ssc'jjen uit heriditaire pred,sp3>itie, misschien uit instinct de onheilspellende po3:t doorging, die nair de taverues vau de truaods (iroeine&ten van mis daad ea zeielooüheid) leidde. Inbreker, vagafxmd, dief, vecbter.-bias, moor denaar, brasser, losbol, licitmis, alle graden van de la-igste soc ale orde, hetft hij gewetenloos doorloopiD. Vaa de holen van ontucht en mis laad te Parijs gaat bij naar Nivarre, A igers, Meung, overal vervolgd wegens mistrijf, tweemaal ter dood veroordeeld, céjmaal b?geija<ligd door bet Parijsclie Parlement, een ander maal door Lidcwijk Xf, den ac^terdocTUgen, e.>< iiischen en ijdelen zwakk'ïliug, toen deze in llfll ia zijne wijding als eea dauktff.r aau den liemel, de gevangenen van de pUatsen, die hij do( r rok, gratie verleei.de. la d« gevangeris te Meung ontvlamde ztjn haat tegen Tiubaut o'Asfigry, bis;c'aop van O'lean«, die bem z ?,» mianden op water en brood hield, een st af di; hem zeer verbitterde. NJ{ eenmaal dadnia neemt men hem waar, gemengd m een ruwe vechtpartij te Parijs, waaraan hij mst moeite sebijut ontsnapt te zijn; Jaarna, is men zijn spoor kwijt ; duist.er eu eilei.d g als zijne verschijning is zijn heengaan ; hoogstwaarschijnlijk heefr, hij den leeftijd van ?l U jaar tiiet bereikt; zér waarschijnlijk is i :i zijn vertrek uit Parijs het moment van berouw ingetreden. Als dichter heeft Frarr/'is \Mlon oneindig mier verdienste, daa de zonaenaamde rijmelaar" vau de tavernts: La l'ommc de Pin" en la, ffrosn' Jfaryol" op het tooneel doe,t vermoeden. Hij is de baanbreker voor de moderne lyri sche potvie. Z cti losrukkende vau de allegoricëa en andere kunstmatige gewrongen vormen, waarin de Frausc ie dichikuast tot dten tijd gegoten werd, geeft hij uiting aan zijne intiem-) gevoelens, aan zijne smartelijke emo'ies ; zijne poëzie vloeit voort uit het hart, naïef, opreclit, zonder zhkelijk en obscuur symbolisme. 't Is als etne boetedoening ia em misdadig leven, als een eindelooze kreet van Vrouw, als ontsnappende aan de beklemde ziil van een bekeerden zondaar. Het tooneelstuk trouwens doet ons al spoedig in hem zien een man met een hart'' c T qevoel. Zijn ,1'elil Testament", waarvan enkele met, de baren bijgesleepte dichtregelen door bet blijspel : u Als ik koning was" heenseworpen worden, i? eea luchtige voorproef van l^e grand Testnaetil, dat, rioar de bril van de middeleeuwscue kunst bekekpri, een soorl meesterwerk is en dateert vau 1402. Meu zou het een revue van het menecbeiijk leven in het algemeen kunnen noemen en m het bijionder een terugblik pp zijn eigen veel bewogen rampzalig bestaai1, vol smartelijke herinneringen, met uitingen van berouw en beden ou verg:ff;nis, vol trcff.-nde en naieve beelden, vol levendige en ohgineele uitdruk kingen, vol energieke, maar ontmoedigende waarheden. Uihoort Villorj, wat amaak en vorm, wat ge brek aan methode er. eenheid in zijn werk 1ot, de middeleeuwen, Ie fond de sa j,o/:sic est lont nioderne. Houdt men rekening met l:et tijdperk van onwetendheid ije era der scholastiek en van onbeschaafdheid, waarin hij leefde, daar achten wij eene vergelijkinsr, hóe vluchtig ook, met AKred de Musset niet al te gewaagd; ta lent, moraliteit en karakter mogen bij den eerste lager staan, (4 eeuwen scheiden beide dichters-i in zijne poszie vinden wanhoop en rieleleed eeu tiiet minder pijnlijke vertolking. Gcéa enkel fransch dicht'r n/'«V hem beeft bovendien 's menschen brcos, nietig bestaan in zuike scherpe trekken geteekend. In den ruiwond van zijn lever, op den raiïd van zijn graf als het ware, scheurt Lij zijn tijdgenoot.n de oogen open (tot da' moment door gewilde distrac'ies en opzettelijke ver blinding verbasterd) oai met tchr'k en 011*steltenis te staren naar het on lekende, oneindig;: .ihi mort," waaraan niemand ontsnapt. '") «Mieux vautvivresmisgrosbureavix (si'iemenl) Paurre qu'avoir c seigneur, Et, pourrir sous ncbes tomb( ;i x. ::j De tusschen li.-iakjes geplaafs'e woorden dienen ter verduidelijking van den tekst.