Historisch Archief 1877-1940
No. 1349
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOB NEDERLAND.
maar wanneer een ondernemer een
volwasBen arbeider in zijn fabriek wenschte op
te nemen, dan was hij toch aan een zekeren
regel gebonden. Die regel was het zooge
naamd theoretisch minimum, nl. de kleinst
denkbare som, noodig orn cenigszins de
spierkracht van den werkman en 't leven
van het gezin te onderhouden. Het streven
der ondernemers werd nu en het
concurrentie-eysteem drong ze er toe om
zulke arbeidskracht te koopen, die minder
onderhoudskosten vr>eg en die toch als
toevoegsel tot de stoommachine bruikbaar
was.
Het oog viel op de vrouwen, op de jon
gens en meisjes, ook op de kinderen. Dat
was een uitkomst! Nu kon men goedkoop
produceeren ! Kinderen, niet waar, kunnen
met weinig eten toe, jongens en meisjes
hebben geen gezin te onderhouden en een
kleine verdienste is dus genoeg, vrouwen
behoeven ook niet veel te verdienen, want
haar loon is toch immers maar een toeslag
op dat van den man. Zoo trokken vrouwen
en kinderen, jongens en meisjes de fabriek
binnen als half- of onrijpe arbeidskrachten,
voor welke op de loonrekeniog maar een
geringe som behoefde te worden uitgetrok
ken. .En dat niet alleen. Het gebruik van
goedkoope arbeidskracht had ook nog een
ander voor den fabrikant gunstig gevolg,
n.l. de daling van het loon der mannen,
wier loon voortaan bentden het theoretisch
minimum kon worden gebracht, nu vrouw
en kind het ontbrekende aanvulden 1).
Sombere bladzijden zijn toen ingelicht
in het levensboek der maatschappij. Bij
massa's werden de vrouwen en kindereu
en jongelieden in de fabrieken opgenomen.
Vrouwen werden gerukt uit 't huisgezin,
kinderen werden geestelijk en lichamelijk
vermoord, aan jongelieden werd de gele
genheid benomen om zich te ontwikkelen
of een ambacht te leeren. Zij allen werden
als goedko <pe arbeidskrachten gesteld in
dienfct van hetplutocraüsch fabiiekt ycteeni.
En wanneer dan aan 't eind van 't jaar d 3
productie bleek te zijn veihoogi en de
concurrentie op de wereldinaikt door de
goedkoope voortbrenging gemakkelijk was
gemaakt, dan juiciueu en jubelden de
Econoom ter, want in vervulling was ge
komen hetgeen zij beschouwden als het
ideaal der tijden. Maar bij die goede zorgen
voor den consument en voor het product,
werd de producent vergeten. En diens
toestand was rampzalig.
Hoe erg 't met dien producent wel is
geweest kunnen we thans moeilijk ons
meer voorstellen, nu, behalve in achterUjke
bedrijven, beter toeUanden zijn ingetreden.
De nadeelen van het fabriekt ysteem
openbaarden zich 't allerfelst in Engeland,
waar trouwens ook 't eerst en 't meest de
moderne industrie tot ontwikkeling kwam.
Toen dacht nog geen wetgever er aan om
den economiscb zwakke te beschermen, toen
hadden de elk voor zich zwakke arbeiders
nog geen kracht gevonden in vereenigin g,
toen waren de verkorting van den werktijd,
de ophelfiug van het levenspeil en dB ruimte
van het arbeidsaanbod nog geen correctie
ven tegen de overmacht van den onderne
mer. Vrouwen en kinderen verdreven den
man uit zijn werk, dikwijls verrichtte de
laatste huisarbeid terwyl de vrouw enkele
dagen na hare verlossing reeds weer naar
de fabriek werd getrokken, want geen
dagloon kon worden gemist. :i daarnaast
groeide een jong geslacht op, vanaf 7, 8
jaren steeds afgebeuld in werkplaats of
fabriek, op lOjarigen leeftijd geregeld reeds
veertien uur per dag moetende werken,
uitgemergeld en versleten op de middag
hoogte van het leven. Dat alles om toch
vooral maar veel en goedkoope katoentjes
en «pelden te kunnen leveren !
Een trtÜende schildering en een heftige
aanklacht tegen het gebruik der onrijpe
1) Vergelijk: Adolf Heli, Zwei Bücher
zur Socialen Geschichte Englands.
iiiiictiiiimiiteti
De jtfiw to oor flen koepel
Naar hit En-jdsch.
Wel allemachtig, zie ik dat goed! Ja, waar
achtig, ze is 'r, hetzelfde meitje \an gisteren
avond. Wat 'n aardige verschijning toch. Wacht,
ik moet 's probeeren, of ik niet een praa'je
met haar kan maken. Me dunkt, dat zal me
zoo heel veel moeite niet boeven te kosten.
Geoffrty Lister stond van den luien stoel,
waarin hij voor het geopende venster had liggen
lezen, op, nam zrjn hoed, snelde de deur uit
en weldra bevor.d bij zich r p een kleine tien
pas afcttands van het zoo even door hem opge
merkte me'fje, op welker vlugge gest<f, bij
EU or afgebroken den Hik gevestigd bleef houden.
Zij droeg < en donker, nauwsluitend japonnetje;
het kru'lend, lichtblond haar was in een lossen
wrong luchtig tegen het achterhoofd bevestigd
en onder het kleine matelolj?, kwamen hier en
daar weerbarstige lol-j es, in overvloed uii kijken.
Ocdatks het eenvoudige in baar kleedirg
zag ze er hoogst gracieus uit. Zij en Gccffity
Litter waren de eenige mer.ichel\ke wezens,
die zich op dit vroege moifeer,uur ('t was ter
nauwernood half echl) asn het strar.d bevonden.
De zee was kalm, en scheen door de vriende
lijke morgenzon als met een blauw- en geelachtig
waas overtogen.
Southborne on sea vas een stil, eentonig
plaatsje, maar voor hen, die behoefte gevoelden
aan rust en zich eens een jooi-je wilden ont
trekken aan het drukke, woelige leven in
Londen leek het een uitgezocht pietje.
Gecffrey en zijn moeder, die rret dit doel
zich hierheen begeven hadden, genoten dan ook
gedurende de eerste veertien dage,n van hun
verblijf, volop van de ka'me rust, die hen om
gaf, maar... zij waren er tu rrcds een inaard.
Langzamerhand begon dio volslagen rust
Geoffrcy v, el wat te vervelen en hem nat r tanige
verandering te doen verlangen.
Hét plan was geweest, een week of vijf on
geveer in Southborr.e te vertoeven, doeh fils
z'n moeder zoo in kracht bleef toenemen, als
dit de laalste veertien dagen het geval geweest
was, dan zou hij om harentwille en om het
geluk te hebben, haar weder gehee-1 de oude
te zien, zich gaarne nog een tijdje opcfferen
en hun verb'ijf met eenige weken verlengen.
Kennissen bezaten ze er niet; alleen kwamen
zoo nu en dan Londensche familieleden of
arbeidskracht gaf lobert Owen in zijn
»Observations". Hij schetste de katoen
industrie in New Lanark, waar op 1300
arbeiders en arbeidsters 500 kinderen wer
den gebruikt om de spinmachines te be
dienen, kinderen die bij heele transporten
werden aangevoerd uit de zuidelijke graaf
schappen, of die ook bij contractueele
overeei-kom-t werden betrokken uit wees- en
werkhuizen. Er was geen wet die hiertegen
waakte. Wel hadden er eedeit de regeering
van koningin Elisabeth voorschriften be
staan omtrent den arbeid en het
leerlirgechap, maar in 1814 was deze regeling
afgeschaft ter wille van de industrie. O sven
heelt, onverpoosd tegen deze toestanden
gtij«rd en het gevolg is geweest dat in
1819 de l'abriekswet van Peel tot, stai.d
kwam, die men toen al onbetamelijk radicaal
vond en waarbij voor kinderen den nacht
arbeid werd vecooden, de arbeidsduur werd
bepeikt tot 72 uur per vveek en werd
voorgeschreven dat kinderen beneden 9
jaar niet in fabrieken mochten wenken.
Deze «radicale" wet vond bij de
iudustritelen en hun aanhang sterke bestrijding als
een onbehoorlijk ingrijpen in Ue vilje
ontwikkeling der maatschappij!
Hier te lande hetit 't industrieel bedrijf
eerst belangiijk later zich gevestigd en het
gebiuik maken van onrijpe arbeidskracht
heeft nooit hier zoo grooien omvang aan
genomen als in Engeland. Maar gering
was dat gebruik toch niet en gevolg gevende
aan herhaalde klachten werd door eie Ned.
regetntg in 18G3 een commissie benoemd
om een onderzoek in te stellen naar deu
toestand der fabriekskinderen. Deze com
missie diende na 4 jaar haar verslag in en
constateerde dat in 400 fabrieken werd
gearbeid dopr 3113 kinderen tusschea Gen
14 jaar, ruim (J'/j procent van bet geheel
aantal werklieden. Dd werkdag dier kin
deren was gewoonlijk 10 of 12 uur. Gevol
gen had dit onderzoek echter niet, de
legeerir.g achtte een wettelijke regeling
niet noxlig.
Maar het verzet tegen de kinder
txpioitatie was eenmaal gaande, behalve het
«Comitéder bespreking der Sociale
(^aaestie", het Ned. Schooiverbond en de Alg.
Ned. Typografen JBoi.d, wa« 't vooral her
Alg. Ned. \Verkliedem Verbond toen
nog in z'n dagen van jeugdige kracht en
irischheid dat telkens en telkens weer
op de misstanden wees en ten slotie, tosn
mr S. van Houten een wettelijke regeling
aan de Tweede Kamer had voorgesteld, in
den Haag een groote meeting belegde ten
gunste van die wetsvoordracht. Op 5 Mei
1874 weid het voorstel Van Huuieu door
de Twtede Kamer aangenomen en daarmee
was de eerste stap gezet op den weg der
wettelijke bescherming van onrijpe arbeids
kracht. De tweede stap is gesctned in 1889
toen de thans nog fungeerende arbeidswet
voor kinderen beueden 12 jaar den arbeid
in werkplaats en fabriek verbood en de
arbeidsgelegenheid voor vrouwen en jonge
lieden beneden 10 jaar iets aan bar.den
legde. Een herziening dier arbeidswet is
nu weder aan de orde gesteld.
Maar het gebruik van goelkoope arbeids
kracht is tocb. nog aanzienlijk in ons land,
zooals blijken kan uit het vulgeud overzicht
ontleend aan de uitkomsten der laatste
volkstelling.
Loonarbeid van vrouwen.
Bedrijf.
908 106 13
Fabricage van
diamant cu
audrre
eitel"^ l 2 l £ £ i = ^
heid 39.4SP) 13.96U 1180 37 %
Fabricage oa
reiniging van
kleed'!ug enz. 91.5fiT 23.032 2x>lS 23.2
Kunstnijver
heid i.081 302 l!) 19
Papier-iodusmiiiuiiiiiiMiBii
vrienden hen eens opzoeken en bleven den dag
bij hen doorbrengen, om 's avonds weer naar
de stad terug te keeren. 'n Pair dagen geleden
echter hadJ»n ze bezoek gekregen van eenigo
vrienden, die zich in het stille doipjj zoozeer
cp hun gemak voelden, dat ze bt sloten een
pooi-je te blijver. Daar Mevr. Lister evenwel
geen gelegenheid had hen te logeeren, ramen
ze hun intrek in het frisch aan zee gelegen,
eenige hotel in de onmiddellijke nabijheid van
de woning, waar Geoft'rey Lister en zijn moeder
kamers gehuurd h&dden.
'n S:houwburg, concertgebouw, of leeszaal,
waren in Southoorne natuurlijk niet tevindüp,
alleen had een dag of drie geleden een rond
reizend circus, zeer primitief ir gericht, er voor
een we«k z'a tenten opgeslagen, en den avond
te vor^n de eers'e voorstelling Begeven, n. fff r y
was er natuurlijk heengegaan, ofsccoon hij zich
weinig illusies maakte, over 't geen hij te i i en
zou krijgen, 't Was het oude liedje. Ken paar
op de maat loopende, over hekken springende
paarden, een weinig beteekener.de clown, een
acrobaat in een kwistig rnet loovertjes benaaid
tiieor, een opgedirkte, dikke jillVouw, die een
marken kurs'j,3S l'et doen, vci ;'i tuit Maariels
was er toch, waar GedïYcy z eh Mzonder toa
aangetrokken gevoeld had en dat was een aller
liefst blond meii-je, met een paur muoit', zachte
vriendelijke oogen, die, ondarka het gealat.kotte
en bepoederde gezichtje, kinderlijk onschuldig
roLdkeken. Ze leek niet ouder ;lan zeventien
jaar en een overvloed van glanzei d, lang blond
haar golfde tot ver over haar middel. Ze was
op e'e aarplak'oigetten buiten trgcr, do tenf
als A5Ile. Coralie V7ere aangeduid en (i.'dï.ey
had zichzelf glimlacher.d afgevraagd, hue haar
?ware naam en van wat voor afkomst 70 wel
zi?n zou. Dit stord echter volgens zijn meening
vaf:t: ze behoorda tot een geheel ar.dcr slsg
menschep, dan het gezelschap, waarvan z'; op
het oogenhlik de.-l niimaaHe. J.i, lij betrapte
er zich zi Ifs pp, dat hij ontroerde, toen hij haar
een kleinen mitsprong zag maksn en ze ilreigde
te vallen. Maar alras bleek, dat zij \ollcerJ
was in baar kunst en den toetcliouwcis alleen
een oogeriblik argst aar.joeg, om haar succes te
verborgen. Haar achterste voren door dan
hoepel springen, om dan wei!er op 't j'ii.-te
orgenblik cp den rug van haar klein paardje
te land te komen, wa-; een meesterstuk van
waaghalzerij, dat lui'e dt>or bet weinij talrijk
publiek werd toegijuicht. Alkc-n Geill'rty bad
zich argstig afgewend en zich van het ge en
van bijvalsbetuigirgen onthouden. Hij voml het
'n Echar.de, dat het lieve mei>je zulke hals
brekende toeren verrichten moe;t.
En dit meitje was het : u, dat hij van uit
het geopende raam herkend bad er. flat hij
thans langs het strand achtervolgde. Zij liep
9,951
Si.BSfl
15.2-jj
Landb. met
ncvenbedr . . .
Mijnbouw en
veenderij. . . .
Fabriciigv van
aarJew.. gla^,
sicen enz. . . .
CliemUrht
nijvt'vhcid ..... 10.212
Fabricage van
stoom- en
andei'c wiTM . .
Ueradini; van
v:ie'dint!s- en
uvnottnidilel .
f-'abn<':»;;'e van
leder,
;i:huenen en/ .....
Jacht en
visscl'crij ......
25.115
10.502
111,332
1018 44
58.KJS 8919
1489 656
ooi
47
411
3734
98
u; .i
10
10.9
9.8
9.1
9
2.1
3.3
3
?i o
Iets meer dah l p C t. bedraagt de vrou
wenarbeid van bet geheel aanial betrokken
personen voor de houtbewerking, het
verkeeis.ve'?.en, den wareuhandel, de
metaalbewerking en den tuinbouw. Beneden l p(Jt.
is de verhouding voor het bouwambacht,
den scheepsbouw, bo&chbouw, fabricage van
rijtuigen, gas en electriciteit en boek- en
steendrukkerij.
Opmerkelijk is o. a. het zeer hoog percen
tage in de textiel Lijveiheid, de labricage
enz. van kleedirig, de kunstnijverheid en
de papierindustrie. Voor et.n deel zal dit
wel moeten woiden toegeschreven aan de
meerdere kunstvaardigheid en
vingerzactitheid der vrouw, voor een ander deel echter
aan economische misstanden. Hoe groot
die deeien zijn, ja dat vermag de statistiek
niet uit te maken.
Op een ecoiiomischen misstand wijst ook
het vrij hoog percentage vrouwenarbeid in
het landbouwbedrijf'. Vooral in 't zuidtn
van het land, in Brabant en Zeeland en
Limburg is de verhouding zeer ongunstig,
teaenovtr 4 ma nen vindt men daar l vrouw
bij dan veldarbeid. Ook een misstand is
ht;t groot aaijial gehuwde vrouwen by de
veenderij betrokken en bij de achtste groep,
n 1. de steentabiicage.
Loonarbeid van jongelieden,
(jingens beneiin JS jaar).
Aantal
sommige bedrijven abnormaal hoog ver
houdingcijfer van den jongeliiigsarbeid is
opmerkelijk tegenover het laag percentage
van een paar andere groote bedrijven. Of
pok hier eonomische misstanden de ver
houding bebeerschen zal moeilijk zijn uit te
maken, voor een paar vakken (papier
industrie, boekdrukkerij) is dat waarschijn
lijk wel 't'geval. Voor andere vakken komt
't me voor dat meer het direct aanbod van
arbeid bij de voprloopige beroepskeuze heeft
beelitt. Maar in elk geval zal, indien de
bedrijven zich ia dezelfde evenredigheid
verder ontwikkelen, voor een groot aantal
jongelieden in de toekomst verandering
van beroep moeten volgen. Het gemiddeld
cijfer voor arbeid van jongelieden op 10 j
;i 12 peicenfc stellende zal uit de in deze
tabel eerstgenoemde bedrijven een exodus
moeten volg-en naar de andere vakken. L'e
bedryt'skennis zal er niet beter op worden
en 7.00 zal het gebruik van goedkoope
arbeidsÈrachien ook in de toekomst
nadeelig zijn voor het peil der arbeiders.
EEYNE.
Bedrijf.
pi ?rauiitii
bij het be
drij!'
betïokkcu.
Waar
van
Pereenjunu'e- ta^re.
340'.) 2 J..5
.Melaalbeuerkim: 40.324 SU'.) 21
l'apier-imln-lrie fi'.!!)2 Uil t l VS
TexVie'.-v,',j\ erlu.id....
Scheepsbouw, i i dus.
mariiu -iiireht in:;1 . .
Fabricage v. stoom- en
linden: »ei-ktiii..en. .
l lontbeu ei kiinr
Hereid. v. vou.liiigi- en
jieuoliuiddcleH
Fabricage \. Ieder eti/.
Fabricage v. a;u de\\ci k,
glas, steen enn
Boitu ambacht
Jacht en \ insein rij.. . .
Tuinbouw
Kunstnijverheid
Hoschbmnv
\\ ijnbou\\' en veenderij
Landbouw en
novcuU'drijvcn 53-l.«8(! 15,017
Fabricage \'. diamant
en aiut.ede!:;estconteu 9951 005 6 ,,
Niet meer dan 5 procent of daaibeneden
is de loonarbeid van jongelieden bij het
verkeerswezen, de fabricage en reiniging
van kleedicg, den warerihandel en de
fabricage van gas en electriciteit. Het in
11 l 332 17.178 15
l<U.82ü5310 13.3 "
25.145 32il 129
l l l,'JOU 17.157 11.8
~'2.1!l(i 2578 11.5
30.911 3551 11.5
IfiM 189 11.2
4 (i l-'S 445 9.7
13.255 1295 8.5
^.t
met haastig' n tred voort, maar hij had harr
weldra voldoende ingehaald, urn haar op zijn
gemak eens goed op te r.emen. De kleine
handen waren in licht-beige har.df choenen
gestoker, een LauwshütfLd lakensch costuumpje
ormloot haar lenige gestalte, van het blonde
haar zag hij een aantal weerbarstige krulletjes
onder den kleinen hoed uitkomen en haar
schoeisel he&torol uit een pa-r fijie, lich'gele
molière tchoertjes met hroge hai-kep, die lichte
indrukken in het za; d achterlieten.
Ge, fïriy kon riet uitlaten, hij zich zelf de
opmerliii-g te ma':cn, dat ze er voor etn
paardrijdsier'', ai bi.vjr.dcr eenvoudig en toen chic,
ja zelfa ui'artt geilittingi trd uitzag en z'n
lippen plooiden zic'i lot een onwillekeurigen
glimlach, als h'j dscht aan her cotiuim en de
omgevirg waarin hij haar den avor.d te voren
gezien had en ho>i ze r,u voor Item verscheen.
\Vat 'n heuitlsbrced vcrsch-1.
De lust, om een gesprek met haar aan te
knoopen, wi rd hoe langer hoe grooter by hem,
doch o n (l e r welk \:oor',vtr.dsti zou hij dit kunnen
(loer:. Wat h- m eerst ?.oo makkelijk had toe
geschenen, leek hem nu bijna een onmogelijkheid.
Hot voorwerp van zijn sliiie bewondering,
vo;l;lo als bij intuitio, dat er iemand achter
haar liep ; ze keek tersluiks even om en
zoodoende nag Getiircy eer. lijn. besneden priücl.
Toen ze (iuiirey, die zich hield, als had hij
lit.ts gezien, bemeikte, versnelde: -ij haar pas.
mlor den arm droeg zij een pal je boeken en
(JoiitVfv van benieuwd, te v.eten, wat voor
soort lectuur ten meisje als Coralie Ver e er
op nahoud: n zou.
Na i;og cer.igöpasten fe zijn vocrtgeloopen,
zag (ieoiiny eei,tk!aj,s een buek voor z'ch in
het as.d liggen. Dat hoorde natuurlijk van
haar!... Wat 'n prachtige aanleidirg tot een
g«.sj.rek . . Even kijken ...
,,T\?0!ris' F.arth'y Parad's? !" Gneie hemel,
Ia3 "(/' dat! (iüi'l'rty hloej; liet schutblad op
en las Maiy Gray", l "l D e c.' 1!I01.
Hij dcnd nei boek dicht, versnelde z'n stap,
tot tdj hst mei je had ingehaald, ram toen
bekcid z'n hoed af m reikte lir.ar mot de
voorden : Pardon, jt ffrc.uw, kan dit ock van
u zijn V" het geiorden ?.corwc-rp over.
liet mei'jo kcerdo zich haastig zijwaarts,
keek hem aan, z,-.g vervolgens naar het boek....
toen verhelderde cpeci s een vrcoivjkc glimlach
haar gelaat
, ja ! dat i:i van mi', 't is zeker onder
mijn arm uitgegleden. Wat ben ik blij, dat
u 't gevonden hebt, mpg ik u \riendelijk
bedarken.
Jlij bedai.kar, waarvoor ? Omc'at ik dat
boek opgeraapt heb'? 't Is 'n heele moeite,?"
gaf G-.'iffny !acf:eiid ten antwoord. Ik ben
blij u van dienst te hebben kunnen zijn. Wat
Parkieten.
Het ia helaas, een feit, dat hetgeen
omgaat in de z.g. lage>re klassen, hetgeen
daar woilt en leeft, onder de meer bevoor
rechten maar bitter weinig gekend en
zooal gektnd, maar bitter weinig begrepen
wordt.
Er zij u er maar weinigen in aantal, die
er zich eenigszins een voorstelling van
maken kunnen, hoe groot de zucht naar
vermeerdering van kent is is, zooals ze aan
den dag treedt in de vakvereeni^ingen en
menigeen zou nu reeds verbaasd staan
over de onderwerpen, die in cursusverga
deringen behandeld en nog rneei over de
wijze, waarop zij behardeld worden.
De vakverenigingen als
opvoedingsschool, het zou reeds een dankbaar onder
werp zijn ter bespreking.
Is er aan den eenen kant een lichtzijde
du.", die aangenaam stemt, aan den anderen
moet veelal de overtuiging veld winnen,
dat de grootste vijand v:ri den arbeider
vaak gevonden \vordtonderdearbeiderszelf'.
Dan blijkt het gevoel voor elkaar nog
zoo weinig ontwikkeld, dan blijkt
zichzelf-zoeken, pestile zelfzucht nog zoo'n
macht te bezitten, dat de eene arbeider den
anderen niet schroomt te benadeelen.
Zoo kwam het mij indertijd bijna
ongeloof'elijk voor, dat aan oificieele instellingen
de eene collega ek'n anderen geld leende,
kleine bedragen als gevolg van weinig
crcdietwaardigheid, tegen de maiige rente
van 10 p(Jï. over zeer korten terrmin, een
rente dus, die varueien kon van oO pCt.
tut een buitensporige woekerrente.
De laatste staking voert in haar gevol
gen een dergelijke Hoort liefdadigheid iue.de.
En helaas i Er wolden arbeiders gevonden,
die van de tiuancieele nooden van bun
klassegenoottn, zoodanig pn fijt weten te
trekker, dat zij kleine bttlrageu van bijv.
j 10 leeren oi.der beding, van teruggave
van ? l per weck met bijbetaling van 10
cent interest.
Zelfs is s fl 'Sgir.g <!er hoofdsom niet eens
altijd strikt noodzakelijk, als... de rente
maar vol.'laan wordt.
Men rekene zelf een en ander eens na.
Tot, dergelijke Jeeningen *ijn zelfs
combitatien van AHUEIDIOÜS gevormd, die er
dus werk van maken, dat soort, liefdadig
heid te verrichten.
Rijet dus aan den renen kant de vraag,
langs w_elken weg een en ander te ver
hoeden is, aan den anderen kant moet de
overtuiging veld winnen, dat naast de
opvoeding in de vakvereenigingen, nog een
morcele opvoeding te geven is, waartoe alle
weidenkenden eaamwerken kunnen en
moe: en.
K'dam, 22 i '03. O.
«IIIIIIII l ,l»lmlltnilllMIIMHIIIIIIIIIIIII11l!IMlmlll)llli!llllltlttMM
'n prachtige dag, zal 't vandaag worden, maar
warmjjas, denkt u niet'?
Och, aan 't strand kan men wel wat
warmte velen. Ik was juist van plan een bee'ja
te gsan lejen, 't is nu zoo'u kaim uurtje.
Ja, dat was ook mijn voornemen," jokte
Getffrey, mag ik 'n einrijs met u lacogaan.
Wacht, laat u mij die boeken dragen ; op den
duur worden ze zwaar ; daar glijdt er alweer
een tusschen de andere uit. Toe, geefc u se
inij zoo lang.
iüj ram Z9 zonder verdere plichtplegingen
van haar over. 'n Ogenblik stoi.d het tweetal
recht tegenover elkaar, waardoor Ge'ifrcy
geIrgenhciJ ha;!, liet mei,-jo vlak in 't geüicht
te zien. Nu hij haar in het daglicht zag,
zonder een zwtem van rou^e of blanketsel op
het gelaat, !eijk zij hem een paar jaar onder
toe en ic'nattc hij haar op een jaar of twintig.
Doch dit ram iiiei we;>, dat er uit haar heele
vezen ten kinderlijke naïviteit sprak, die een
betooviende uitwerking op hem htd.
Ik heb tve; een oribess~he:.dcn blik ge
waagd in uw verioren b )ek en zoodoende met
een uw r.aam gelogen. Mag ik daarom zoo vrij
f.ijn niijieif even aan u voor te s ellen :
Geoflr< y Liïter. o;r, u te dienen. Ik bennuzoovvat
een rtaard hier, maar ik moet u eerlijk zeggen,
't begir.t me dar.ig te vervelen !
ilé,' was 't antwo.,rd van het rneis-j \ hoe
is het mogelijk, ik vind het hier juLi zoo
heerlijk.
Ja, maar, u moet niet vergeten, dat u nog
maar zoo kort hier bent. AU u een tijdje
bied, zou het u dunkt ms ook wel gaan.
vervelen i j
Dat geloof ik niet, ik heb een hekel ain ,
het leven in een groote stad. Ik zou wel altijd !
aan de zee willen wonen, maar....
Maar dat ?al vcor u wel iet» onmogclijks
zyn .... vulde Geotfrey aan. l
liet F'.e'c-je wierp haar metgezel een vragen
den b'ik fee. De.2e echter ontweek rlien en vroeg :
Is Morris een van uw lie-/eiirigsschrijvers ?
Ik moet tot m'n tchando bekennen, dat
ik tot nu toe nog niels van. 'm gelezen heb.
Mijn vriendin heeft tr,e dit boek te leen
gegev< n, maar ik heb er nog geen oog in ge
had. Kent i'i Morris ?
(ieciïny zweeg een oogcnbük. Van een
vriendin . .. dacht bij . . . zou dat die ;likke
juffrouw op het slappe koord zijn, of datjr/"gfi
meisje dat zoo verbazend vlug een keer of wat
achtereen, over haar hoofd duikelde, 't Was i
hem te geleerd ! Hij haastte zich te a" twoor- !
den : zeker juffrouw, ik heb veel van 'm
genotea. U zult dunkt me weinig tijd en
gelegenheid tot lezen hebben, is 't wel 'l
Waarom niet ? klonk de wedervraag.
Wel, met het oog op uw werkkring ; die
ftrslap omtrent 's Rüte Verzamelingen
YaB Scscnieöenis en Kunst",
Thans is weer een nieuw deel verschenen,
waarin we bijzonderheden wntrert den toestar d
waarin 's Ujjks verzamelingen zich bevhider,
kunnen vernemen. Wij kunnen nagaan de
veranderingen in gebouwen en lokaliteit, da
werkzaamheden der verschillende beambten en
ten slotte de nieuwste aanwinsten, waarmede
de verzamelingen in een cf ander opzicht
verrijkt werder.
Hebben deze verslagen, wellicht uit den aard
van haar olficieelheid, een min of meer droog
karakter, in de laatste jiren trachtten ver
schillende directies door bijvoeging van et;kela
prenten ze meer aantrekkelijk te miken.
Hat meest belangrijke waarmadu in het
afgeloopen jaar, de onder hun behear staande
collecties, werden vermeerderd, is dan door
lichtdrukken die den tekst verduidelijken
weergpgecen. Zoo zijn aan het verslag van hel
Kochjklyk kabinet van munten, penningen en
gesneden steenen een viertal platen toegevoegd
en verduidelijkte, de helaas thans overleden
directeur van 's Rijks museum van oudheden
te Lsiden, dr. W. Pliyte, de lijst zijner
aauwinsten met een drietal lichtdrukken Da eerste
naar een Jooden sarkophaag te Byout el Siied
gevonden, die uit de laat Griekschen tijd
dagteekent; de beide acderen naar E^ypiiscii
aardewerk en glazen flatschen uit Syri
afkomstig
Dr. J. D. E Sjhmeltz, directeur van 's Rijka
ethoEogrufisch museum te Leiden verluchtte
zyn oifioieele mededeeliDgen met niet minder
dan acht platen Bijzonder merkwaardig zijn
hieronder een rijkgesoeden dansmasker rnet
de kop van een everzwijn, een Bilineesche
kris-standaard Rtksasa voorstellende, en een
pracht'g Japansch masker afkomstig uit de
coll. Schermbeek. Ean Caineesche metalen
trom en een «tuk gesneden pranwennieraad
van de Adaiiraliteits eilanden behooren rcede
tot de nieuwste aanwinsten, waatbij we tevens
niet mogen vergeten de aandacht te vestigen
op de belargrijke collectie JnpatBche prenten
uitmakend < de collectie Vogel die tbans eigen
dom van het museum geworden is.
De belangstelling in dit en andere Masea lijkt
ons echter nog r.iet in evenredigheid met da
talrijke schatten die er gehuisvest zijn, en die
voor een ieder in meer of minder opzicht
toch irteresfe kunnen hebben. Mogelijk ligt dit
eenigszins in onzen volksaard, maar wellicht
ook in do weinige bekendheid met het aan
wezige materiaal. KUine speciaal- tentoonstel
lingen van een of ander onderdeel uit den zoo
lijken voorraad zou or.s inziens veel nut kun
nen stichten. A's ik mij niet vergis zijn door
enkele directies in deza geest reedd proeven
genomen. K W. P Jr.
Een tozoek aan eet
Museum te Utrecht,
Eenige bijzonder be'zngrijke oogenbhkken
zijn in het Aartsbisschoppelijk Museum te
U recht doorgebracht door de leden van het
Historisch Genootschap, eie ra afloop
deralg"meene vergadering, op 14 April, daar mochten
rondgaan onder geleide van den Z Eerwaarden
Heer G. W. van Heukelum, den stichter zelveu
van het Museum. Het was wel een vo
>rrecht de 7pe verzamelirg te bezichtigen
onder leiding en toelichtirg van dezen
kucstkerner. De waaide, de geschiedkundige
beteeken s, de bijzonde e schoonheid en volmaking
van menig voorwerp, dat men vroeger wei meer
had gezien, doch zouder kennis des onder
scheid», kwam daardoor in een helder licht.
?iiliiliiimiiiiiiimi
lEtlUlllllilMMHltllllllMÜHIIIIIIMKItlHIK
zal u, denk ik, niet veel gelegerheil tot lezen
overlaten.
Hoe weet dat? viosg het meisje snel,
terwijl een donkerroode blos haar wangen
kleurde. Heeft u me zien werker.' ?''
Ja, juist juffrouw ! zei Gei ffre y en
wat ik van u heb gezien, vond ik buitenge
woon knap. Msar ik moet u toch eerlijk be
kennen, en ik hoop nier, dat u 't me kwalijk
neemt, dat ik het verschrikkelijk jammer vind,
dat u zo) iet.s doet, ....
Jammer ! viel Miss Grsy hem in de rede.
Jammer ! Waar-im ? Wat staat u dan
tegen in 't artistenloven ? Maar u bent de
eerste niet, die mij veroordeelt, om de keuze
van mijn beroep, dat ik vrijwillig en alleen
uit liefde voor do kunst heb gekozen. Van alle
kanten word ik aangevallen, doch ik stoor me
in dit op jicht r.iet aan de opinie mijner ken
nissen; met flinke studie en een klein beetjj
geluk zal ik hr-t ver genoeg brengen. U moet
't rue maar niet kwalijk nemen, Mr. Lister,
dat ik in eens zoo heftig werd, maar ik word
altijd eenig'zins opgcwor.der, als dit onder
werp ter fprake komt.
Ik beu het volkomen met u eers, dat,
als raen zich sterk tot is ts aangetrokken voelt,
ergers roeping voor meert te hebben, men zijn
talenten niet ongebruikt mag Liten, maar de
lui waarmee u verplicht bent, orn te gaan die,...
Mijn coi.fralera of collega's, om 't zoo
maar eens te noemen ! Zou u dan denken, dat
die niet precies hetzelfde v, aren als u ea ik
en ieder ander ?
De si'haartch verachte circus en het geheele
daartoe behoorer.d gezelschap, daagde onwille
keurig voc.r Gerft'rr-y's eng op> en hij wL-t
niet, wat te antwoorden.
Myn oom is do tenige, die mijn keuz-j
goedvindt, vervolgde het mei je, alleen is
hij bang, dat er jaren en jaren zullen moeten
vrioopen, »l vorens ik nsam zal hebben ge
maakt ; dcch ik hf:b alle hoop op de toekomst
en dan .... mijn werk gaat mij boven alle».
Maar zou u\v gezondheid f r niet ondtr
lijden V vroeg GeoftYry weer.
Mijn gezondheid 5 Wat heeft die
daarmee te maken ?
Nu . . de verf. . . dat schilderen . . . allo
dagen antwoordde Geiffrey aarzelend, en
spijt gevoelen.l, dat hij in haar eigen tegen
woordigheid, dit kiesche punt moett aarroereti.
De verf zal me niet hinderen, sprak zij
lachend. Ik hoef ze toch niet af te likken, of op t a
e'en. Weet u wat mijn plan is en wat ik hoop V
Dat ik 't volgend jaar een prijs haal als ee:i
van mijn knnststukken in het Pal&ce geëxpo
seerd zal worden.
(Slot volgt).