Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.1349
kleurde, fljnbeschnbde vlengels liet afbeelden,
heeft hjj den eisch gesteld, dat men hem zon
behoeden voor oneerbiedige aanraking, opdat
ook niet het teerste schnbje van zyn vlengels,
niet n enkel l eed j e van de heerlyke geblokte
gprieten, niet het kleinste klauwtje van zyn
tarsen werd gekrenkt.
Om aan dien wensch van hem te voldoen,
heeft men hem daarop achter glas gezet, achter
mooi, zwaar geslepen glas, dat al zjjn pracht
helder doet uitkomen en toch alle aanraking
belet, die hem zon kunnen schaden. In deze
onthulling op een blokje marmer of glas over
gebracht, kry'gt hy een zeker gewicht, dat
zich door practische menschen laat aanwenden
tot het beteugelen van papieren, waarmee een
windvlaag graag zon willen spelen of tot het
by'een houden van schryftafelsnippers, die niet
verloren mogen gaan. Ziedaar het ontstaan van
zoölogische presse-papiers, waarvan er tegen
woordig ook in ons land vele in den handel
worden gebracht, en die in twee soorten
worden gemaakt, n waarby' de dieren in
drogen toestand onder het glas worden ge
legd, zooals met vlinders en met kevers
gebeurt, en n, waarby de beestjes zich in
een geprepareerde vloeistof bevinden, 't geen
't geval ig met zulke snuitertjes als zeepaardjes,
hagedisjes, ringslangetjes, zee egels e. d.
Merkwaardig is het, hoe mooi en duidelyk
alles uitkomt; men onderscheidt de kleinste
bijzonderheden, en bljjkbaar ia het opzetten
en 't prepareeren 't werk geweest van iemand,
die de dieren kende en waardeerde. By 't
ringslangetje komt elk fijn zwart en grijs schubje
tot zy'n recht; het open slangenoog heeft
'achter 't wazig vliesje een uitdrukking, die
't allerminst doet denken aan de listigheid,
waarmee men in de overlevering slangen wel
bedeeld heeft, en 't witte halsbandje op den
donkeren achtergrond valt sterk in 't oog.
Maar mooier en gracieuser komt natuurlek
zulk een sierlyke vlinder voor den dag met
uitgebreide vleugels, op de afbeelding wat
verkleind, want de exemplaren van gemiddelde
grootte uit ons vlinderkastje zy'n van de eene
vlengelpunt tot de andere 9 cM. lang. De
presse-papier laat alle kleuren in hun waarde.
Wat op het plaatje licht is geteekend, is alles
heel fijn zacht geel en 't donker is zwart, of
grys met zwart omly'nd, als in den breeden
dwarsband van de voorvleugels, of, als in den
dwarsband van de achtervleugels, zacht ver
vloeiend blauw, door zwart omgeven, terwijl
niet ver van de zwarte uitsteekseltjes, de
staartjes, zooals zij heeten, de achtervleugel
in den binnenhoek een groote roestkleurige
vlek heeft, half door een smallen blauwen band
omsloten. De zwarte lynen over de aderen in
de vlengels op dien zachtgelen ondergrond
verhoogen de schoonheid van dezen vlinder,
een onzer mooiste insecten, ook door het
sierlyke beloop der vleugelomtrekken.
Men weet, zoo'n vlindertoestand is maar een
korte phase in het leven van zulk een insect;
de voorafgaande perioden van ei-, rups- en
poptoestand zyn eigenlyk interessanter uit het
oogpunt van het algemeene natuurleven, dat
daar met kracht en intensiteit de nieuwe phasen
voorbereidt, terwy'l het vlinderwyfje, als haar
eitjes afgezet zyn, spoedig sterven gaat en ook
't mannetje, na wat fladderens in den
zooneschyn, tot zy'n vaderen wordt verzameld.
Al die perioden kan ieder zonder uitzon
dering hier in ons land wel te zien krygen,
niet enkel door naar 't insectarium van Artis
te gaan, maar in zijn eigen huis, desnoods
wel op een bovenwoning, ah de groenteboer
maar dageujks voor frisch wortelloof wil zorgen,
om de rupsen mee te voeden. Want de vlinder
is heel algemeen ; misschien hier in het Oosten
van ons land iets meer dan in het Westen,
maar met wat zoeken in boerenmoestuintjes,
op 't land, waar wortels etaan. of in den wei
verzorgden groentetuin brengt ge stellig thuis
j de rnps van Papilio wnchaon.
By' vele vlindersoorten zyn de jongeluidjes
rupsen veel leelyker dan de volwassen vlinders.
trouwens 't is ook wel eens omgekeerd, zpodat
de rups kleurryk is en mooi, en de vlinder
bescheiden gry's of bruin; maar hi«r by den
Koninginnepage is de rups al even fleurig en
kleurig als de vlinder, iets dergelyks dus, als
ons al ty'd weer iiappeert by' den Jacobsvlinder
waar een mooie oranje en zwarte rups tot een
gry's met rood vlindertje uitgroeit.
Groene dwarsstrepen loopen over 't rupsenly'f
van onzen page, afgewisseld met zwarte lynen
ea met zwarte, waarin helder roode stippen
staan. Overal is kleur, tot zelfs het achttal
valsche pooten, het tweetal naschuivers en het
zestal echte gelede pootjes dichtby' den kop
zyn eigenaardig wit en zwart gevlekt. Men
kan plezier beleven van zoo'n
rupsenkweekery'tje van Papilio maehaon; ze zyn niets lui
en slaperig,zelfs hebben ze een amusante manier,
om uiting te geven aan hunne ontevredenheid,
als iets hun niet bevalt. Stoort gy' ze namelgk,
dan steken ze achter den kop, een paar dikke,
op n «tam gezeten vleezige oranje horentjes
uit, die zy gewoonlyk ingetrokken houden en
die een onaangenamen, zuren geur afgeven.
Hun vyanden uit de vogelwereld en
desluipwespen zullen ze denkelyk door dat
strgdmiddel op een afstand trachten te houden .
Als de periode van loomheid en traagheid
intreedt, dan nadert waarschynly'k de pop
toestand, en tegen uw wortelloofstengeltje
hangt dan al gauw aan door de rups zelf
gesponnen draad rechtop de lichtgroene of
gryze pop. Die draad steunt de pop om het
middel, en 't afgestroopte rupsenvelletje, dat
op den rug spleet, toen de pop zich eruit
werkte, valt naar beneden. Zoo'n uit hun vel
springen komt in 't rupsenbestaan vaker voor,
een maal of v\jf in hun leven vervellen ze
allicht.
In den zomer behoeft ge maar ruim
drie weken geduld te hebbeu, om uit do pop
den prachtigen vlinder te zien verryzen. Die
legt zyn eitjes als speldeknoppen op het
wortelloof, in 't najaar vindt ge dan de tweede
generatie van rupsen, uit de eitjes voortge
komen, en als pop brengt het insect den winter
door, om door de Meizon zich te laten wekken
tot 't glorieuse, korte, zorgelooze leven van
den vlinder.
F. J. VAN UILDBIXS.
CORRESPONDENTIE.
A. B. te R. Het gevraagde adres is C. G van
Tubergen, bloemisterij Zwanenburg, Haarlem.
F. J. v. U.
m M. dikte tegen wanden, vloer en plafond
aangebracht, bekleed.
Op Woensdag den 11» Maart 1903 werden
in byzyn van verschillende belangstellende
personen, in de Machinefabriek der heeren
Jonker & ZD., Groote Bickerstraat te Amster
dam, langdurige proeven genomen met twee
Beurskluizen en Safes ouder de
Nieuwe Koopmansbeurs
te Amsterdam.
O> MEt DHWflK-TE HMSTeROflM GEZIEN KOMENDE VflN
Het mag als een algemeen erkend feit worden
aangenomen, dat met de toenemende bevolking
in de groote steden der beschaafde wereld ook
de onveiligheid grooter is geworden, Hoewel
deze door uitstekende politie en goedgeorga
niseerde bewakingsdiensten tot binnen zekere
grenzen gehouden wordt, zoo strekt die zorg
zich toch niet zoo ver uit, dat ook het privaat
bezit steeds afdoende beveiligd is.
In Noord-Amerika, dat zich van allelanden
der wereld in de laatste jaren wel het snelst
ontwikkeld heeft, zag men dan ook reeds voor
30 jaren, deze bewaarplaatsen, zoogenaamde
Safe Deposit», verry'zen.
Langzamerhand dringt ook in ons land by'
het publiek het besef door, dat het beter is zy'n
geld en kostbaarheden buitenshuis, tegen ver
goeding van eene matige premie, veilig te
bewaren, dan de kans te loopen zy'n bezit door
brand te verliezen of hst in handen van inbre
kers en dergelyken te zien vallen
Het was dan ook zeer juist gezien van de
meerderheid in den Gemeenteraad van Amster
dam, dat zy', besloten zy'nde tot den bouw van
eene nieuwe koopmansbeurs,
tevens de gelegenheid meen
de te moeten openstellen om
daarin een veilige bewaar
plaats voor papieren en voor
werpen van waarde te maken.
De bestemming toch en de
inrichting van het gebouw
zelf, zy'n op zichzelf staande
ligging, waardoor het brand
gevaar tot een minimum
beperkt wordt, de aanwezig
heid des nachts van slechts
het noodige vertrouwde
dienstpersoneel, zy'n ligging
in het centrum van de stad,
de nabyheid van het hoofd
station, waar zich het ver
keer met de provincie con
centreert, dit zy'n alle
redenen waarom het gebouw
zich voor de exploitatie van
een Safe Deposit by zonder
goed leent.
Deze aangeboden gelegen
heid werd door eenige on
dernemende mannen hier ter
stede aangegrepen en door
hen opgericht de Naamlooze Vennootschap
Beurskïuizen en Safes onder de Nieuwe Koop
mansbeurs te Amsterdam.
Zy hebben voor hun inrichting van het
Sousterrain der Nieuwe Beurs een ruimte van
547 M2, oppervlak, van de Gemeente gehuurd,
waarin de Safe Deposits en de daarbij
behoorende vertrekken gelegen zijn.
De ingang dezer inrichting bevindt zich in
den Zuidelyken gevel, rechts van den hoofd
ingang van de Beurs; zy wordt aangeduid
door een uithangbord van kunstsmeedwerk.
De deur binnengetreden zy'nde komt men door
een portaal en binnendeur aan een flinke
breede afdalende trap, die den bezoeker langs
de portiersloge in het Sousterrain brengt. Het
hek bij die loge doorgaande ziet men recht tegen
over zich de kamer van de directie en links
om de gang inslaande, passeert men het kan
toor voor het administratief personeel en komt
daarna in de algemeene schry'fkamer. Hier
wordt den huurders van Safe-loketten of
kluizen en den eigenaars van in de Safe
Deposit geplaatste brandkasten de gelegenheid
geboden, hunne zaken te bespreken, hunne
papieren te behandelen of hunne correspon
dentie te voeren, waartoe de noodige
schry'fbehoeften ter beschikking staan.
Voor het geval dat de identificatie van een
bezoeker niet volkomen naar genoegen der
directie mocht zy'n uitgevallen, zy'n de noodige
maatregelen getroffen om den onbevoegden
indringer onmiddelly'k uit de inrichting te
verwyderen.
De ruimte, bestemd voor de eigenlyke Safe
Deposit, beslaat esn oppervlak van ruim 300
M-., gelegen in het midden van de Zuidelyke
helft van het geheele Beurs-sousterrain.
De afmetingen en inrichting van het muur
werk, van vloer, plafond en wanden, zy'n in
overleg met het Gemeentebestuur en in verband
met de in de Safe aan te brengen pai.tsering,
vastgesteld.
Aanvankelijk wordt slechts een derde in
exploitatie gebracht. Dit gedeelte is met glas
hard compound pantser stalen platen van 13
pantserplaten afkomstig van de in aanbouw
zy'nde benrskluizen en Safes onder de Nieuwe
Koopmansbeurs te Amsterdam. Deze platen
werden door bevoegde personen ter plaatse
uit den aanwezigen voorraad naar willekeur
uitgekozen en onder persoonlijk toezicht naar
vermelde fabriek vervoerd.
Herhaalde en langdurige proeven met een
zeer zwaar boorwerktuig van diverse
spiraalen puntboren voorzien, alsmede met verschil
lende beitels en vy'len, gaven de stellige
overtuiging, dat de onderzochte platen vol
komen weerstand bieden aan eiken aanval
met behulp van boor-, sny- of hakwerk
tuigen, van welken aard ook. De zeer groote
hardheid van het materiaal, maakte het door
boren of atukhakken der pan teerplaten geheel
onmogely'k.
De gevolgtrekking dat deze platen een abso
luut ondoordringbaar pantser vormen voor
breekwerktuigen is dus volkomen gerechtigd.
By' de constructie is er op gerekend om in
dien het noodig mocht blyken, de 10 M. lange
Safe Deposit te kunnen uitbreiden zonder dit
gedeelte buiten gebruik te stellen. Op eenigen
afstand binnen den achtersten pantserwand is
n.l. een tweede wand van hetzelfde materiaal
aangebracht; by' uitbreiding wordt dan de
achterste wand verplaatst, en eerst wanneer ook
de zy-, top- en bodempantserplaten verlengd
zy'n en het geheel gereed is, wordt de tweede
achterwand achteruit gebracht.
De Safe Deposit wordt
afgesloten door twee
pantserkluisdeuren met een totale
dikte van platen van 59 m.M.,
waarvan 23 m.M. glashard
sloten aan de buiten zy de van de deur, in
geopenden stand zy'n geplaatst.
Het is dus duidelyk dat buiten den ty'd dat
de Safe Deposit toegangelyk is voor het publiek,
niemand, ook zelf de directie niet, daarin kan
binnentreden.
Het tydslot bevat drie uurwerken, ieder op
zichzelf voldoende om de belemmering te plaat
sen en op te heffen.
De combinatie-sloten aan de buitenzyde
der deuren werken beiden op de deurschoten,
doch n er van is voldoende om deze te
verplaatsen.
Tegen een z. g. lockout is men dus volkomen
gewaarborgd.
Achter elke kluisdeur treft men een zwaar
ventilatiehek aan, dat gesloten wordt wanneer en
zoolang zich niemand in de Safe Deposti bevindt.
Door de rechter kluisdeur de Safe Deposit
binnentredende, komt men in een ruimte van
ruim 7 by 5 M, die door een y'zeren hek in
twee deelen verdeeld is. De rechter helft is
bestemd voor berging van in bewaring gegeven
voorwerpen en daartoe van y'zeren
stellingrekken voorzien.
Tot de linkerhelft, bestemd voor plaatsing
van in gebruik zy'nde brandkasten, krygt men
door een zwaar hek toegang van uit de ruimte
bovengenoemde samenwerking niet noodzakelykr
doch zy kan ook op verlangen plaats hebben.
In de Safe-loketten van kleinere afmeting
bevinden zich soliede blikken trommels voor
de huurders, die door hen zelf of, zoo zy dit
verlangen, door het personeel, er uit kunnen
waarin zich de verschillende kluizen en Safe
loketten bevinden. IBP
Dit lokaal dat men door de linker kluisdeur
binnentreedt, bestaat uit twee rechthoekig op
elkaar loopende, 2 M. breede gangen, waarvan |
de] wanden geheel worden ingenomen door
meer dan 1200 Safe-loketten van diverse afme
tingen en | eenige zware stalen en
extragepantserde kluizen en sleutelloketten.
?^jjVoor de sluiting der Safe-en sleutelloketten
wordt het in de nieuwste inrichtingen toege
paste en nuttig gebleken systeem gevolgd: dat
worden genomen en gebracht naar een der
vertrekken of schrijfkamers, hierboven genoemd.
Deze trommels kunnen desverkiezende]! door
huurders met een eigen hangslot gesloten worden.
In al de lokalen, ook in de Safe Deposit zelf,
wordt door een krachtige kunstmatige venti
latie, de lucht zuiver en droog gehouden, terwyl
tevens, door die lucht over afsluitbare
stoomkachels heen te voeren, voor behoorlyke ver
warming wordt zorg gedragen.
De geheele inrichting is verder door een
groot aantal gloeilampen van 16 kaarsen
electrisch verlicht.
De Safe Deposit en de hekken zy'n geleverd
door de bekende firma J. Lips Bz. te Dordrecht
en de betimmering en meubileering der localen
door den heer J. B Hillen, alhier, volgens het
ontwerp van den architect H. P. Berlage Nz.
Behalve door de bewaking van gemeente
wege van het nieuwe beursgebouw en daarmede
ook van onze inrichting, wordt voor de veilige
bewaring van het eigendom der huurders zorg
gedragen door eene nachtelijke bewaking door
personeel dat, meestal afkomstig van zee- of
landmacht, daartoe met de meeste zorg is
uitgekozen. Deze wakers kunnen echter, zooals
reeds vroeger werd medegedeeld, de Safe
Deposit niet binnentreden, daar de deuren
hiervan voor een ieder gesloten bly'ven tot het
tijdstip waarop de inrichting weder voor het
publiek geopend ig. De bewaking bestaat dus
in een aandachtige waarneming van deuren en
De sluitvakken van deur
en raam, waarin de eerst
genoemde sluit, zy'n in door
snede tandvormig en blank
gefraisd, zoodat de sluiting
als het ware hermetisch is
en het doorgieten van ont
plofbare stoffen onmogely'k
wordt.
Door vulling met
antithermiet zy'n de deuren bo
vendien bestand gemaakt
tegen doorsmelting met
thermiet, dat trouwens tegen de
verticaal staande platen,
practisch niet is aan te
wenden.
Bij gesloten deuren is van
de scharnieren waarom zij
draaien, niets te zien; de
wand van de Safe is van buiten dus geheel
vlak en daardoor zy'n er ook geen steunpunten
aanwezig voor het aanwenden van werktuigen
met het doel om de deuren te forceeren.
De sluiting der deuren geschiedt op de meest
soliede wijze en volgens de laatste eischen van
den ty'd. Aan den binnenkant van elke deur
bevindt zich o a. een tijdslot dat vóór de
3C
^
Lokaal met bureaux.
' voor de opening en volledige sluiting de
l samenwerking vereischt wordt van huurder en
j Maatschappij.
Het nut hiervan springt dadelyk in het oog;
| zonder voorkennis en hulp van n der beide
i belanghebbenden kan het loket niet worden ge
opend ; de mogelykheid dat een onbevoegde
dit zou kunnen doen is dus uitgesloten. j
Overigens zy'n in de sluiting door den j
huurder, en ter keuze van deze, verschillende |
systemen aanwezig.
Voor de sluiting en opening der kluizen is de l
sluitirg der deuren te werk wordt gezet en
dat na de sluiting en zoolang de uurwerken
loopen, een inwendige belemmering daarstelt
tegen het door een onbevoegde inschuiven der
deurschoten, dat mogelyk zou zy'n wanneer
deze met de stelling der combinatie-sloten,
welke ook op de deurschoten werken, mocht
bekend zy'n.
Het tydslot nu, bly'ft loopen tot het openings
uur, waartoe het werk daarop gesteld wordt.
Op het tijdstip 'an opening wordt de inwendige
belemmering automatisch opgeheven ; de deur
kan dan geopend worden, mits de
combinatiewanden van de safe van uit de ook reeds vroeger
genoemde controle-gang en herkenningskamer.
De wakers worden automatisch door uur
werken en verder door de directie en de be
ambten, door het maken nachtelijke inspecties,
gecontroleerd.
De Vennootschap stelt zich, volgens hare
statuten, uitsluitend ten doel, het exploiteeren
van brandkluizen en Safes ; zy belast zich dus
niet met het behandelen van de iinancieele
aangelegenheden harer huurders.
De Vennootschap belast zich verder met het
IIIIIIIIIIIIIIIIMIII
Kunstsaal Panorama.
Panoramag'ebouw, Plantage,
TIJDELIJK
UITVERKOOP
van Oostersclie Tapijten.
Entree vrij.
ZontiaffH
DE PHOENIX
234 Spuistraat, Amsterdam.
Meubileeringen.
Geïll. prijscouranten en begrootingen gratis.
Levering onder volledige garantie franco
geplaatst door geheel Nederland.
L BINNEN-!
INRICHTING TOT
MEUBELEERING
EN ? VERSIERING
?8DER-WONING2S
I20ROKIN-12©
Algemeene Schryfkamer.
12 Etsen van
-WILM STEELINK,
Met Tekst van J. F. VAN SOMEREN,
Bibliothecaris te Utrecht.
Gedrukt op zeer fraai papier, de tekst
in rood kader met vele vignetten en
handteekeningen, kost dit prachtwerk
(groot folio fora.) gebonden slechts
? 12.5O.