De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1903 3 mei pagina 8

3 mei 1903 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.1349 kleurde, fljnbeschnbde vlengels liet afbeelden, heeft hjj den eisch gesteld, dat men hem zon behoeden voor oneerbiedige aanraking, opdat ook niet het teerste schnbje van zyn vlengels, niet n enkel l eed j e van de heerlyke geblokte gprieten, niet het kleinste klauwtje van zyn tarsen werd gekrenkt. Om aan dien wensch van hem te voldoen, heeft men hem daarop achter glas gezet, achter mooi, zwaar geslepen glas, dat al zjjn pracht helder doet uitkomen en toch alle aanraking belet, die hem zon kunnen schaden. In deze onthulling op een blokje marmer of glas over gebracht, kry'gt hy een zeker gewicht, dat zich door practische menschen laat aanwenden tot het beteugelen van papieren, waarmee een windvlaag graag zon willen spelen of tot het by'een houden van schryftafelsnippers, die niet verloren mogen gaan. Ziedaar het ontstaan van zoölogische presse-papiers, waarvan er tegen woordig ook in ons land vele in den handel worden gebracht, en die in twee soorten worden gemaakt, n waarby' de dieren in drogen toestand onder het glas worden ge legd, zooals met vlinders en met kevers gebeurt, en n, waarby de beestjes zich in een geprepareerde vloeistof bevinden, 't geen 't geval ig met zulke snuitertjes als zeepaardjes, hagedisjes, ringslangetjes, zee egels e. d. Merkwaardig is het, hoe mooi en duidelyk alles uitkomt; men onderscheidt de kleinste bijzonderheden, en bljjkbaar ia het opzetten en 't prepareeren 't werk geweest van iemand, die de dieren kende en waardeerde. By 't ringslangetje komt elk fijn zwart en grijs schubje tot zy'n recht; het open slangenoog heeft 'achter 't wazig vliesje een uitdrukking, die 't allerminst doet denken aan de listigheid, waarmee men in de overlevering slangen wel bedeeld heeft, en 't witte halsbandje op den donkeren achtergrond valt sterk in 't oog. Maar mooier en gracieuser komt natuurlek zulk een sierlyke vlinder voor den dag met uitgebreide vleugels, op de afbeelding wat verkleind, want de exemplaren van gemiddelde grootte uit ons vlinderkastje zy'n van de eene vlengelpunt tot de andere 9 cM. lang. De presse-papier laat alle kleuren in hun waarde. Wat op het plaatje licht is geteekend, is alles heel fijn zacht geel en 't donker is zwart, of grys met zwart omly'nd, als in den breeden dwarsband van de voorvleugels, of, als in den dwarsband van de achtervleugels, zacht ver vloeiend blauw, door zwart omgeven, terwijl niet ver van de zwarte uitsteekseltjes, de staartjes, zooals zij heeten, de achtervleugel in den binnenhoek een groote roestkleurige vlek heeft, half door een smallen blauwen band omsloten. De zwarte lynen over de aderen in de vlengels op dien zachtgelen ondergrond verhoogen de schoonheid van dezen vlinder, een onzer mooiste insecten, ook door het sierlyke beloop der vleugelomtrekken. Men weet, zoo'n vlindertoestand is maar een korte phase in het leven van zulk een insect; de voorafgaande perioden van ei-, rups- en poptoestand zyn eigenlyk interessanter uit het oogpunt van het algemeene natuurleven, dat daar met kracht en intensiteit de nieuwe phasen voorbereidt, terwy'l het vlinderwyfje, als haar eitjes afgezet zyn, spoedig sterven gaat en ook 't mannetje, na wat fladderens in den zooneschyn, tot zy'n vaderen wordt verzameld. Al die perioden kan ieder zonder uitzon dering hier in ons land wel te zien krygen, niet enkel door naar 't insectarium van Artis te gaan, maar in zijn eigen huis, desnoods wel op een bovenwoning, ah de groenteboer maar dageujks voor frisch wortelloof wil zorgen, om de rupsen mee te voeden. Want de vlinder is heel algemeen ; misschien hier in het Oosten van ons land iets meer dan in het Westen, maar met wat zoeken in boerenmoestuintjes, op 't land, waar wortels etaan. of in den wei verzorgden groentetuin brengt ge stellig thuis j de rnps van Papilio wnchaon. By' vele vlindersoorten zyn de jongeluidjes rupsen veel leelyker dan de volwassen vlinders. trouwens 't is ook wel eens omgekeerd, zpodat de rups kleurryk is en mooi, en de vlinder bescheiden gry's of bruin; maar hi«r by den Koninginnepage is de rups al even fleurig en kleurig als de vlinder, iets dergelyks dus, als ons al ty'd weer iiappeert by' den Jacobsvlinder waar een mooie oranje en zwarte rups tot een gry's met rood vlindertje uitgroeit. Groene dwarsstrepen loopen over 't rupsenly'f van onzen page, afgewisseld met zwarte lynen ea met zwarte, waarin helder roode stippen staan. Overal is kleur, tot zelfs het achttal valsche pooten, het tweetal naschuivers en het zestal echte gelede pootjes dichtby' den kop zyn eigenaardig wit en zwart gevlekt. Men kan plezier beleven van zoo'n rupsenkweekery'tje van Papilio maehaon; ze zyn niets lui en slaperig,zelfs hebben ze een amusante manier, om uiting te geven aan hunne ontevredenheid, als iets hun niet bevalt. Stoort gy' ze namelgk, dan steken ze achter den kop, een paar dikke, op n «tam gezeten vleezige oranje horentjes uit, die zy gewoonlyk ingetrokken houden en die een onaangenamen, zuren geur afgeven. Hun vyanden uit de vogelwereld en desluipwespen zullen ze denkelyk door dat strgdmiddel op een afstand trachten te houden . Als de periode van loomheid en traagheid intreedt, dan nadert waarschynly'k de pop toestand, en tegen uw wortelloofstengeltje hangt dan al gauw aan door de rups zelf gesponnen draad rechtop de lichtgroene of gryze pop. Die draad steunt de pop om het middel, en 't afgestroopte rupsenvelletje, dat op den rug spleet, toen de pop zich eruit werkte, valt naar beneden. Zoo'n uit hun vel springen komt in 't rupsenbestaan vaker voor, een maal of v\jf in hun leven vervellen ze allicht. In den zomer behoeft ge maar ruim drie weken geduld te hebbeu, om uit do pop den prachtigen vlinder te zien verryzen. Die legt zyn eitjes als speldeknoppen op het wortelloof, in 't najaar vindt ge dan de tweede generatie van rupsen, uit de eitjes voortge komen, en als pop brengt het insect den winter door, om door de Meizon zich te laten wekken tot 't glorieuse, korte, zorgelooze leven van den vlinder. F. J. VAN UILDBIXS. CORRESPONDENTIE. A. B. te R. Het gevraagde adres is C. G van Tubergen, bloemisterij Zwanenburg, Haarlem. F. J. v. U. m M. dikte tegen wanden, vloer en plafond aangebracht, bekleed. Op Woensdag den 11» Maart 1903 werden in byzyn van verschillende belangstellende personen, in de Machinefabriek der heeren Jonker & ZD., Groote Bickerstraat te Amster dam, langdurige proeven genomen met twee Beurskluizen en Safes ouder de Nieuwe Koopmansbeurs te Amsterdam. O> MEt DHWflK-TE HMSTeROflM GEZIEN KOMENDE VflN Het mag als een algemeen erkend feit worden aangenomen, dat met de toenemende bevolking in de groote steden der beschaafde wereld ook de onveiligheid grooter is geworden, Hoewel deze door uitstekende politie en goedgeorga niseerde bewakingsdiensten tot binnen zekere grenzen gehouden wordt, zoo strekt die zorg zich toch niet zoo ver uit, dat ook het privaat bezit steeds afdoende beveiligd is. In Noord-Amerika, dat zich van allelanden der wereld in de laatste jaren wel het snelst ontwikkeld heeft, zag men dan ook reeds voor 30 jaren, deze bewaarplaatsen, zoogenaamde Safe Deposit», verry'zen. Langzamerhand dringt ook in ons land by' het publiek het besef door, dat het beter is zy'n geld en kostbaarheden buitenshuis, tegen ver goeding van eene matige premie, veilig te bewaren, dan de kans te loopen zy'n bezit door brand te verliezen of hst in handen van inbre kers en dergelyken te zien vallen Het was dan ook zeer juist gezien van de meerderheid in den Gemeenteraad van Amster dam, dat zy', besloten zy'nde tot den bouw van eene nieuwe koopmansbeurs, tevens de gelegenheid meen de te moeten openstellen om daarin een veilige bewaar plaats voor papieren en voor werpen van waarde te maken. De bestemming toch en de inrichting van het gebouw zelf, zy'n op zichzelf staande ligging, waardoor het brand gevaar tot een minimum beperkt wordt, de aanwezig heid des nachts van slechts het noodige vertrouwde dienstpersoneel, zy'n ligging in het centrum van de stad, de nabyheid van het hoofd station, waar zich het ver keer met de provincie con centreert, dit zy'n alle redenen waarom het gebouw zich voor de exploitatie van een Safe Deposit by zonder goed leent. Deze aangeboden gelegen heid werd door eenige on dernemende mannen hier ter stede aangegrepen en door hen opgericht de Naamlooze Vennootschap Beurskïuizen en Safes onder de Nieuwe Koop mansbeurs te Amsterdam. Zy hebben voor hun inrichting van het Sousterrain der Nieuwe Beurs een ruimte van 547 M2, oppervlak, van de Gemeente gehuurd, waarin de Safe Deposits en de daarbij behoorende vertrekken gelegen zijn. De ingang dezer inrichting bevindt zich in den Zuidelyken gevel, rechts van den hoofd ingang van de Beurs; zy wordt aangeduid door een uithangbord van kunstsmeedwerk. De deur binnengetreden zy'nde komt men door een portaal en binnendeur aan een flinke breede afdalende trap, die den bezoeker langs de portiersloge in het Sousterrain brengt. Het hek bij die loge doorgaande ziet men recht tegen over zich de kamer van de directie en links om de gang inslaande, passeert men het kan toor voor het administratief personeel en komt daarna in de algemeene schry'fkamer. Hier wordt den huurders van Safe-loketten of kluizen en den eigenaars van in de Safe Deposit geplaatste brandkasten de gelegenheid geboden, hunne zaken te bespreken, hunne papieren te behandelen of hunne correspon dentie te voeren, waartoe de noodige schry'fbehoeften ter beschikking staan. Voor het geval dat de identificatie van een bezoeker niet volkomen naar genoegen der directie mocht zy'n uitgevallen, zy'n de noodige maatregelen getroffen om den onbevoegden indringer onmiddelly'k uit de inrichting te verwyderen. De ruimte, bestemd voor de eigenlyke Safe Deposit, beslaat esn oppervlak van ruim 300 M-., gelegen in het midden van de Zuidelyke helft van het geheele Beurs-sousterrain. De afmetingen en inrichting van het muur werk, van vloer, plafond en wanden, zy'n in overleg met het Gemeentebestuur en in verband met de in de Safe aan te brengen pai.tsering, vastgesteld. Aanvankelijk wordt slechts een derde in exploitatie gebracht. Dit gedeelte is met glas hard compound pantser stalen platen van 13 pantserplaten afkomstig van de in aanbouw zy'nde benrskluizen en Safes onder de Nieuwe Koopmansbeurs te Amsterdam. Deze platen werden door bevoegde personen ter plaatse uit den aanwezigen voorraad naar willekeur uitgekozen en onder persoonlijk toezicht naar vermelde fabriek vervoerd. Herhaalde en langdurige proeven met een zeer zwaar boorwerktuig van diverse spiraalen puntboren voorzien, alsmede met verschil lende beitels en vy'len, gaven de stellige overtuiging, dat de onderzochte platen vol komen weerstand bieden aan eiken aanval met behulp van boor-, sny- of hakwerk tuigen, van welken aard ook. De zeer groote hardheid van het materiaal, maakte het door boren of atukhakken der pan teerplaten geheel onmogely'k. De gevolgtrekking dat deze platen een abso luut ondoordringbaar pantser vormen voor breekwerktuigen is dus volkomen gerechtigd. By' de constructie is er op gerekend om in dien het noodig mocht blyken, de 10 M. lange Safe Deposit te kunnen uitbreiden zonder dit gedeelte buiten gebruik te stellen. Op eenigen afstand binnen den achtersten pantserwand is n.l. een tweede wand van hetzelfde materiaal aangebracht; by' uitbreiding wordt dan de achterste wand verplaatst, en eerst wanneer ook de zy-, top- en bodempantserplaten verlengd zy'n en het geheel gereed is, wordt de tweede achterwand achteruit gebracht. De Safe Deposit wordt afgesloten door twee pantserkluisdeuren met een totale dikte van platen van 59 m.M., waarvan 23 m.M. glashard sloten aan de buiten zy de van de deur, in geopenden stand zy'n geplaatst. Het is dus duidelyk dat buiten den ty'd dat de Safe Deposit toegangelyk is voor het publiek, niemand, ook zelf de directie niet, daarin kan binnentreden. Het tydslot bevat drie uurwerken, ieder op zichzelf voldoende om de belemmering te plaat sen en op te heffen. De combinatie-sloten aan de buitenzyde der deuren werken beiden op de deurschoten, doch n er van is voldoende om deze te verplaatsen. Tegen een z. g. lockout is men dus volkomen gewaarborgd. Achter elke kluisdeur treft men een zwaar ventilatiehek aan, dat gesloten wordt wanneer en zoolang zich niemand in de Safe Deposti bevindt. Door de rechter kluisdeur de Safe Deposit binnentredende, komt men in een ruimte van ruim 7 by 5 M, die door een y'zeren hek in twee deelen verdeeld is. De rechter helft is bestemd voor berging van in bewaring gegeven voorwerpen en daartoe van y'zeren stellingrekken voorzien. Tot de linkerhelft, bestemd voor plaatsing van in gebruik zy'nde brandkasten, krygt men door een zwaar hek toegang van uit de ruimte bovengenoemde samenwerking niet noodzakelykr doch zy kan ook op verlangen plaats hebben. In de Safe-loketten van kleinere afmeting bevinden zich soliede blikken trommels voor de huurders, die door hen zelf of, zoo zy dit verlangen, door het personeel, er uit kunnen waarin zich de verschillende kluizen en Safe loketten bevinden. IBP Dit lokaal dat men door de linker kluisdeur binnentreedt, bestaat uit twee rechthoekig op elkaar loopende, 2 M. breede gangen, waarvan | de] wanden geheel worden ingenomen door meer dan 1200 Safe-loketten van diverse afme tingen en | eenige zware stalen en extragepantserde kluizen en sleutelloketten. ?^jjVoor de sluiting der Safe-en sleutelloketten wordt het in de nieuwste inrichtingen toege paste en nuttig gebleken systeem gevolgd: dat worden genomen en gebracht naar een der vertrekken of schrijfkamers, hierboven genoemd. Deze trommels kunnen desverkiezende]! door huurders met een eigen hangslot gesloten worden. In al de lokalen, ook in de Safe Deposit zelf, wordt door een krachtige kunstmatige venti latie, de lucht zuiver en droog gehouden, terwyl tevens, door die lucht over afsluitbare stoomkachels heen te voeren, voor behoorlyke ver warming wordt zorg gedragen. De geheele inrichting is verder door een groot aantal gloeilampen van 16 kaarsen electrisch verlicht. De Safe Deposit en de hekken zy'n geleverd door de bekende firma J. Lips Bz. te Dordrecht en de betimmering en meubileering der localen door den heer J. B Hillen, alhier, volgens het ontwerp van den architect H. P. Berlage Nz. Behalve door de bewaking van gemeente wege van het nieuwe beursgebouw en daarmede ook van onze inrichting, wordt voor de veilige bewaring van het eigendom der huurders zorg gedragen door eene nachtelijke bewaking door personeel dat, meestal afkomstig van zee- of landmacht, daartoe met de meeste zorg is uitgekozen. Deze wakers kunnen echter, zooals reeds vroeger werd medegedeeld, de Safe Deposit niet binnentreden, daar de deuren hiervan voor een ieder gesloten bly'ven tot het tijdstip waarop de inrichting weder voor het publiek geopend ig. De bewaking bestaat dus in een aandachtige waarneming van deuren en De sluitvakken van deur en raam, waarin de eerst genoemde sluit, zy'n in door snede tandvormig en blank gefraisd, zoodat de sluiting als het ware hermetisch is en het doorgieten van ont plofbare stoffen onmogely'k wordt. Door vulling met antithermiet zy'n de deuren bo vendien bestand gemaakt tegen doorsmelting met thermiet, dat trouwens tegen de verticaal staande platen, practisch niet is aan te wenden. Bij gesloten deuren is van de scharnieren waarom zij draaien, niets te zien; de wand van de Safe is van buiten dus geheel vlak en daardoor zy'n er ook geen steunpunten aanwezig voor het aanwenden van werktuigen met het doel om de deuren te forceeren. De sluiting der deuren geschiedt op de meest soliede wijze en volgens de laatste eischen van den ty'd. Aan den binnenkant van elke deur bevindt zich o a. een tijdslot dat vóór de 3C ^ Lokaal met bureaux. ' voor de opening en volledige sluiting de l samenwerking vereischt wordt van huurder en j Maatschappij. Het nut hiervan springt dadelyk in het oog; | zonder voorkennis en hulp van n der beide i belanghebbenden kan het loket niet worden ge opend ; de mogelykheid dat een onbevoegde dit zou kunnen doen is dus uitgesloten. j Overigens zy'n in de sluiting door den j huurder, en ter keuze van deze, verschillende | systemen aanwezig. Voor de sluiting en opening der kluizen is de l sluitirg der deuren te werk wordt gezet en dat na de sluiting en zoolang de uurwerken loopen, een inwendige belemmering daarstelt tegen het door een onbevoegde inschuiven der deurschoten, dat mogelyk zou zy'n wanneer deze met de stelling der combinatie-sloten, welke ook op de deurschoten werken, mocht bekend zy'n. Het tydslot nu, bly'ft loopen tot het openings uur, waartoe het werk daarop gesteld wordt. Op het tijdstip 'an opening wordt de inwendige belemmering automatisch opgeheven ; de deur kan dan geopend worden, mits de combinatiewanden van de safe van uit de ook reeds vroeger genoemde controle-gang en herkenningskamer. De wakers worden automatisch door uur werken en verder door de directie en de be ambten, door het maken nachtelijke inspecties, gecontroleerd. De Vennootschap stelt zich, volgens hare statuten, uitsluitend ten doel, het exploiteeren van brandkluizen en Safes ; zy belast zich dus niet met het behandelen van de iinancieele aangelegenheden harer huurders. De Vennootschap belast zich verder met het IIIIIIIIIIIIIIIIMIII Kunstsaal Panorama. Panoramag'ebouw, Plantage, TIJDELIJK UITVERKOOP van Oostersclie Tapijten. Entree vrij. ZontiaffH DE PHOENIX 234 Spuistraat, Amsterdam. Meubileeringen. Geïll. prijscouranten en begrootingen gratis. Levering onder volledige garantie franco geplaatst door geheel Nederland. L BINNEN-! INRICHTING TOT MEUBELEERING EN ? VERSIERING ?8DER-WONING2S I20ROKIN-12© Algemeene Schryfkamer. 12 Etsen van -WILM STEELINK, Met Tekst van J. F. VAN SOMEREN, Bibliothecaris te Utrecht. Gedrukt op zeer fraai papier, de tekst in rood kader met vele vignetten en handteekeningen, kost dit prachtwerk (groot folio fora.) gebonden slechts ? 12.5O.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl