No. 1350 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. U N T N IJ VEELHEID. Moderne Meubelen. Onder den St. Maarten. III. (Slot.) De vorige maal werd door mij een en .ander meegedeeld over het vervaardigen van meubels, waarbij ik tevens aantoonde, dat de werkman, die het werkstuk geheel gereed zal afleveren, van den aanvang af zich uitsluitend met dat ne stuk werk bezighoudt, en dat de machines slechts ?dienen, om zijn arbeid te verlichten en te bespoedigen. Met het materiaal zelf, het hout, hebben we echter nog niet geheel afgedaan. Dat de geaardheid van het hout van enormen invloed is op de samenstel ling der meubelen, ligt voor de hand. En toch, hoe eenvoudig het ook schijnen moge, dat men rechtgegroeid hout, bij het zagen In kromme stukken verzwakt, doordat men ?de meeste houtvezels doorsnijdt, welke vezels juist aan 't hout zijn stevigheid verleenen toch geraakte dit zeer elemen tair begrip van constructie in den loop der 18e en 19e eeuw meer en meer in vergetelheid. DeGothiek hield wel degelijk Tekening met den aard van het hout, en ?de meubelen uit dien tijd wijzen, evenals de gebouwen, op een hoog ontwikkeld ?constructief gevoel. De strenge rechte lijnen, die de hoofdvormen der Gothische meubels vertoonen, zijn geheel in overeen stemming met de houtstructuur. In latere tijden week men meer en meer hiervan af; in de- 19e eeuw vooral ontaardde of beter, verduisterde dit begrip steeds meer en daaraan hebben wij de kromme stoelpooten en leuningen te wijten, welke nu gelukkig beginnen te verdwijnen. Vóór van moderne kunst sprake was, verdiepte men zich in de studie der oude stijlen, liefst Louis XV, Louis XVI of Empire. Con structie werd als bijzaak beschouwd; im mers, de gekozen stijl bepaalde vorm zoo wel als constructie. Men kon daarvan niet afwijken, zonder tevens ook van den stijl af te wijken. Nieuwe samenstellingen uit ?te denken, was onnoodig, omdat het aantal meubelvormen door den toegepasten stijl zelf beperkt was, en van deze vormen kende men de constructie volkomen. Toen de behoefte aan andere meubelvormen dwong tot zelfstandiger arbeid, en men de oude modellen niet meer kon volgen, ont stonden die kromme vormen, buffetten met ?ovale paneelèn. ovale portretlijsten, uitge zaagde ronde tafels en dergelijke afdwa lingen van het menschelijk vernuft. De moderne kunst bracht in den aan vang die zucht naar kromme lijnen nog tot grooter ontwikkeling. Onder den invloed van Belgische sierkunstenaars, voorname lijk van^Van de Velde, doorliep de Hol landsche kunstnijverheid een, hoewel zér korte, periode van kromlijnigheid; dat is gelukkig alweer voorbij! De spottenderwijs genoemde «vermicelli stijl" had tengevolge, dat men hier te lande wakker werd en begon te zien, langs welken weg verbete ring te bereiken was. Daartoe ging men terug tot de primitieve vormen, welke direct voortvloeien uit de constructie van een of ander meubel. Men begon te begrijpen, dat eerlijkheid .in constructie noodig en rationeel was; onoprechtheid was het kenmerk van vele negentiende eeuwsche meubels. Kromme en gedraaide pooten hebben nu afgedaan; mét {hen verdwenen knopjes en spijltjes, de uitdrukking lang niet op hun gemak. Voor hen is er geen plaats meer, om en bij die eenvoudige, ernstige meubels. Die wufte dingen uitvindingen van een eer tracht naar innerlijke, geestelijke ont wikkeling. Duidelijk is deze strooming merkbaar, in bouw- en Bierkunst, op litte rair gebied zoowel als in 't maatschappelijk Binnenbetimmering eetzaal van een landhuis by Arnhem. gebroken frontons en kroonlijsten, krullen en guirlandes. Stevig staan de nieuwe stoelen op hun vier pooten, de tafels draaien niet meer om n middenpoot en kreunen niet als men erjop leunt. Ze hebben er ook vier, en stevige, rechte. De rechte lijn is weer in eere hersteld en geeft aan de meubels het strenge, ernstige uiterlijk der Gothiek, hoewel de hoofdvormen volkomen van haar verschillen. De versiering is, zooals het behoort, onderge schikt aan het meubel; de vorm, de juiste verhoudingen moeten hetdoen. Koperen slot platen en scharnieren geven een solide aan zien; ook deze onderdeelen zijn vlak be werkt. Daar men volkomen vrij is bij het ontwer pen en niet langer is gebonden aan een zeke ren stijl, zij a nieuwe, praktische combinaties ontstaan, waarvan men voorheen niet droomde. Daardoor biedt een modern vertrek een gansch anderen aan blik; de grootere af wisseling in de indeeling der meubels zelf, hun harmonische vorm en eenvou dige, logische samenstelling, geven een indruk van ernst en rast dingen die in ons haastig, zenuwachtig leven zoo hoog noodig zijn. In zulk een vertrek zijn de ouderweteche vaasjes, portretlijstjes en dergelijke »stofnesten" men vergeve mij bedorven smaak moeten hun plaats afstaan aan degelijker, rustiger voorwerpen, potjes van Brouwer bij voorbeeld. Wij zullen weder op onze wij ze, met onze meubelen de ernstige, rustige omgeving moeten scheppen, die in den bloeitijd der 17e eeuw in ons land het kenmerk was Schets voor een klein vertrek. van beschaving. Niet kunstmatig moet dit geschieden, het moet niet zijn 't volgen van een mode, doch het moet voortkomen uit het, meer en meer dóórdringende besef, dat de woning voor ons is de plaats bij leven. Alles wijst op een streven naar dieper doordringen in de levensraadselen; wat is natuurlijker dan dat dit gelijken tred houdt met 't verwerpen van uiterlijken schijn, en dat in de eerste plaats de woning den invloed onzer denkwijze ondergaat. Dit is altijd zoo geweest, door alle eeuwen heen ziet men het leven en streven der menschen afgespiegeld ia hun om geving, en wij maken geen uitzondering op dien regel. Zoo zou men kunnen zeggen, dat het dorre materia lisme der negentiende eeuw getrouw weer spiegeld wordt door de eentonige interieurs van dien tijd. Wij staan, zooals ik reeds zeide, aan het begin van een nieuw tijdperk; wellicht zal de ontwikkeling der negentiende eeuw verre worden overtrof fen door die der twin tigste, ook wat snelheid van evolutie betreft. De enorme opbloei der kunstnijverheid hier te lande, in enkele jaren bereikt, belooft veel voor de toekomst. Doch veel zal afhangen van de wijze, waarop die kunstnijverheid ge steund wordt door ons, Nederlanders. Wanneer wij maar eerst tot de over tuiging konden komen, dat men in ons land volkomen in staat is, artistieke voorwerpen van elke soort voort te bren gen, dat onze kunstnijverheid met de buitenlandsche op n lijn gesteld kan worden, en wij toonden dat door de producten van Weener wansmaak en Duitsche overdrijving mét die [van Fransche wuftheid, stilletjes in de winkels te laten staan en vergaan wel, dan moesten die winkels wel volgen, dan móest men wel komen tot Nederlandsche artisten, en dan, dan zou onze kunstnijver heid weer kunnen worden wat zij was eer tijds! Wij zijn hard bezig onze nationaliteit te verloochenen, wanneer wij ons omgeven met vreemde voorwerpen. Hoe dit reeds doorwerkt, blijkt bij voorbeeld uit de op schriften der winkels: in alle talen ziet men ze en bijna geen Hollandsche. Dat typeert. Het móet eens veranderen, onze lauwheid moet worden omgezet in belangstelling, willen wij nog aanspraak kunnen maken op het recht, een zelfstan dige natie te vormen! Wij zullen goed doen, te werken aan het in stand houden en opbouwen van ons nationaal karakter, waartoe zeer zeker behoort het bevorderen onzer eigen kunstnijverheid; dat zal een betere waarborg tegen annexatie zijn?daar voor zijn we immers zoo rg bang? dan de grootste legers. Hooge geestelijke en verstandelijke beschaving beschermt beter dan welk machtsmiddel ook, dwingt eerbied af bij de naburen en wekt de sympathie der geheele beschaafde wereld op! Wanneer wij ons dit helder voor den geest brengen, zal een ernstig streven naa verbetering niet uitblijven. De Hollandsche kunstnijverheid zal, wanneer het publiek er belang in gaat stellen en hiervan blijken geeft, een groote, een schitterende toekomst tegemoet gaan. Wanneer dan door ver hoogden omzet mogelijk wordt, moderne meubelen nog goedkooper te leveren, of voor denzelfden prijs fraaier versierde werk stukken te maken, zullen de oude vormen vanzelf verdwijnen, zal men niet langer de Duitsche renaissance-meubels in zoo grooten getale aantreffen als nu. Ook behoeft men reeds nu niet meer modern koperwerk uit Engeland of Duitschland te betrekken; zulk werk leveren o. a. de werkplaatsen »Onder den St. Maarten" even goed. Dit koperwerk, waarvan enkele afbeeldingen hierbij gevoegd worden, munt uit door origineele conceptie, terwijl de uitvoering onberispelijk mag genoemd worden. Inte ressant is het, te zien hoe de schijnbaar onbeduidendste dingen door moderne kun stenaars nog van genoeg belang worden geacht, om er hun gedachten over te laten gaan en zoo te komen tot een praktische, sierlijke oplossing. Ter illustratie hiervan beschouwe men het verbindingsstuk van een gaskroon met het plafond. Hoe logisch is het, de kettingen der gewichten te doen loepen over katrollen, aan de zoldering bevestigd in plaats van alles te doen dra gen door de gaspijp. De heel oude con structie (?), waarbij de gaskroon schijnt te hangen aan een soort slurf van geplooide stof, is reeds nagenoeg verdwenen. De moderne oplossing in koper uitgevoerd, is aardig bedacht; zij geeft aan de gaskroon meer stabiliteit voor 't oog, meer zekerheid dat niet op 'n oogenblik het geheele ge vaarte naar beneden komt. Het dunne pijpje, waaraan deze zware voorwerpen thans meestal hangen, geeft altijd een onsoliden indruk. Ik behandelde dit onderdeel even uitvoeriger, om te doen uitkomen, met welke slechte constructies men tot nu toe genoegen nam, hoe weinig bij al deze dingen vroeger werd gedacht. Thans is elk onderdeel waard, bekeken te worden. Vergelijk bij voorbeeld de oude, oneindig herhaalde, deurgrepen bij de hier afgebeelde moderne werkstukken. Men zal toch dade lijk moeten toegeven, dat zoowel uit een oogpunt van praktische bruikbaarheid als Buffet. Geelkoperen staand klokje. uitnemendheid, waar wij leven, vanwaar wij iederen dag weer met frisschen moed de dagelijksche bezigheden aanvangen. En Koperen hangwerk voor een gaskroon. de belangrijke plaats, die de woning in ons leven behoort in te nemen, is weer 't gevolg van een levensopvatting, die niet zich richt op 't bereiken van hooge maatschappelijke posities of andere uiterlijkheden, doch veelSetkamer.