De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1903 21 juni pagina 10

21 juni 1903 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

10 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R N ED E R L A N D. No. 1356 geeft 3 pCt. op de preferente en op gewone; de Ghicago Great pCt. voor 't laatste halfjaar op en Ohama geeft en 3 pCt op gewone Western 2 pCt. voor haar 4 pCt. debentnres. Gedurende de drnkproefcorrectie kon ik * nog even het zoo juist verschenen Report on the Kansas City, Mexico & Oriënt Railway inzien. Den houders van Bewijzen van aandeel in het Mexico- syndicaat wordt daarin o. m. meegedeeld dat de herziening van de richting, de lengte der te leggen l\jn niet onbelangrijk heeft verminderd. De aanlegkosten werden hierdoor niet onbeduidend lager. Waarschijn lijk zal op het eind van het jaar 5 a 600 mijlen van de 1600 in exploitatie zijn. Door de toe treding in de leiding van de onderneming van mannen klinkende namen all prominent buseness man is de kracht van het bestuur nog belangrijk versterkt. Het gedeelte dat l April in exploitatie is -genomen bracht al dadelijk voldoende ontvangsten pp. Verschil lende steden zegden nog belangrijke subsidies toe. De staat Sinola heeft duizend dollars per kilometer toegestaan voor het gedeelte op zyn gebied. En eerst onlangs is 'n nog voordeeliger be paling verkregen voor de concessie van steen kolen- en olievelden- exploitatie. Voor de mindere onvastheid op de beurs is de ruim voorziene geldmarkt gunstig . Het Call money was te Ne w- York meermalen slechts 2 pCt. En van de Engelsche Bank zei de Groene de vorige week, toen ze de bankcyfers besprak en de credietkrachtmeter aanwees ; dat 's 'n hoog cijfer." Verwonderen zal 't den lezer daarom niet, dat de Engelsche bank haar disconto van 3Va tot 3 pCt. verminderde. De gisteren gepubliceerde bankcyfers toch ver schillen al heel weinig van die der vorige week. De laatste Nederlandsche Bankcyfers toonen ook slechts weinig verschillen. Ter beurze was e f en wel het geld wat meer ge vraagd. Veler aanvulling van surplus zal wel licht tot eenige meerdere prolongatie-aanvrage geleid hebben. In de petroleumgroep ziet- 't er wederom nog al gezellig uit. De Moeara Enim kon van 72M a 74, stijgen tot 81 H a 82K pCt. ten gevolge van het bericht, dat 4 pCt. dividend zal worden uitgekeerd. De verwachting hier omtrent heeft de Groene, in afwijking met be richten van andere bladen, reeds in de Kroniek van 7 Mei uitgesproken in de volgende woor den, die ik nu herhaal, omdat ze den lezers eene verklaring van de dividenduitkeering geven en enkele gegevens verstrekken om hunne bezitting te beoordeelen. >De belang rijke verbetering in den prijs der petroleum, ook voor Indiëdank zy- de samenwerking die aldaar tusschen verschillende maatschap pijen is tot stand gekomen, waarop de Groene 't allereerst heeft aangedrongen moet ook vooral de Moeara Enim ten goede komen. Al bleef wellicht; dan ook de quantiteit der productie vrijwel constant, de geldelijke op brengst zal niettemin zijn gestegen. En niet alleen de prijs van de olie, ook die van de benzine is belangrijk verbeterd. Wanneer men nu bedenkt dat een verdere stijging in progessieve mate, de netto winst ten goede moet komen, dan kan 't geen verwondering wekken dat ik in de vorige kroniek kon spreken van gunstiger geruchten aangaande het ernstig in overweging nemen van dividend uitkeeringen. * Van de balans, die aan de «Koninklijke" aandeelhouders den 30en dezer zal worden overgelegd, kon ik nog slechts op vluchtige wijze kennis nemen. De indruk die de cijfers maakten, was gunstig. De koers der aandeelen ging ongeveer 20 pCt. vooruit. Ook de Int. Rumeensche, waarvan de nieuwe aandeelen pas onlangs in de noteering zijn opgenomen, kon den zich van de hierdoor wat verzwakte koer sen reeds bijna geheel herstellen, 't Zou me niet verwonderen, als de Koninklijke ook in 't gebied van déze maatschappij benzine- en andere contracten zal trachten af te sluiten, tot voordeel van beide contractanten. Zy zal Rockefeller in Rumeniëniet alleen laten handelen. De Standard zou reeds twee ver tegenwoordigers naar Bustenari die naam doet aan de Int. Rumeensche denken ge zonden hebben, om daar terreinen aan te koopen en leveringscontracten te sluiten. In 't bovenaangehaalde nommer van de Groene, deelde ik de cijfers mede voor de raming van de verdere dividenduitkeering op de aandeelen van de Int. Rumeensche. Die gaven tot resultaat, dat wellicht, boven de reeds uitgekeerde 4 pCt., nog 7 pCt. voor dividend uitkeering beschikbaar zou komen. Als ik nu let zeide ik toen op de voorzichtige leiding van de directie dan zal toch wel op verdere uitkeering van minstens l a B pCt. gerekend mogen worden. De aandeelhouders zouden dus dan, in verband met de reeds vroeger ontvangen 4 pCt., 8 a 9 pCt. dividend genieten. Naar deze cijfers en de verdere goede vooruitzichten wordt door velen de tegenwoordige beurskoers veel te laag geacht. De Snmatra Palembang keert 3 pCt. uit. De overeenkomst met de Koninklijke is den len Januari 1902 ingegaan. De exploratie werkzaamheden zijn gedurende dat jaar be langrijk verminderd. Vele terreinen, in onder zoek genome», werden voor petroleumontginning waardeloos bevonden en aan de oorspronkelijke eigenaren of aan de regeering teruggegeven. De Hannoverbronnen verblijden de aandeel houders met 12 pCt. dividend. Dat is tweemaal zooveel als 't vorige jaar. Ook voor de Per lak aandeelen A kon de noteering wat stijgen. De noteering van de Elzasser maakt een ongunstige uitzondering door een teruggang in den koers van 57 /£ tot 48. Het boekjaar 1902 zon met een voordeelig saldo sluiten van ruim ? 56 000. , maar voor afschrijving wordt ruim / 56.000.?gebruikt, zoodat slechts twee arme bankjes van ? 25.?voor de winst van 't nieuwe jaar overblijven. De noteering in de tabakspapieren is, blijkens onderstaande koersvergelijking over 't algemeen wat beter. Voor de Serdang A wordt 3 pCt. beschikbaar gesteld. Dat is althans wat beter dan 't vorige jaar. De Amerikaansche tabakstrust, die de Yankees het middel heeft verschaft om tegen lage prijzen de geurige Sumatrablaren te koopen, moest dunkt mij, de Nederlandsche tabakmaatschappijen dringen, om dat zelfde middel, door de Groene reeds herhaaldelijk aanbevolen, toe te passen. Mocht de liquidatie van nog vele derde en vierde rangstabaksondernemingen T: oorzakelijk zijn, dan kunnen toch de eerste rangsondernemingen bereids de noodige preparatieven maken. Juni ; 11 18 Amsterdam Sum C. mij. ... 20 19 K Arendsburg eert ....... 530 520 Asahan Plantage my ..... 34 40 Besoeki Tabak my ...... 35 V2 45 Deli Batavia ....... 346 365 Deli Cultuur ....... 48 X 50 Deli maatschappij ...... 427 432 Ew. Fessilam Tabaksmij. ... 40 43 M Lgkt Soekaranda 21X 25 Lgkt Tabakmij 49 51 & Medan Tabak 162 173 Namoe Djawie 25 31 Nieuwe Asahan "-.89 95K Padang Tabak 91 102 Rotterdam Deli 166 179 Senembah 335X 339X Serdang A 102 111 B 35% 38^ Snmatra Cnltnnr 159 180 United Lankat 191 198 Onder de Enropeesche Staatsfondsen vragen de Turken serie D en C de vermelding van ongeveer 134 pc. vooruitgang, in verband met het besluit tot de unificatie, waardoor ook de Tnrksche loten een kansje op verhooging krijgen. Enkele weken geleden, vestigde de Groene, in verband met den eenigszins afgebrokkelden koers harer aandeelen, de aandacht op de Handelsvereniging «Amsterdam", met de vraag »zou dat niet de verkeerde richting zijn?" Dezer dagen verscheen van deze onderneming het verslag over 1902, waarin zoowel de resul taten van den exporthandel, als die van den handel in diverse producten gunstig worden genoemd. Ook de oogst van de koffieondernemingen was bevredigend. De winst en ver liesrekening wijst een brutowinst aan van ruim n millioen gulden. De netto winst bedraagt ruim ? 730,000. Hiervan wordt gereserveerd voor exploitatie landelijke eigendommen 1903 ? 240.000, voor gratificatie geëmployeerden ? 20.000. De buitengewone reserve is thans gestegen tot ? 540,000, terwijl de statutaire reserve op de balans voorkomt tot een bedrag van een half millioen gulden. Evenals in 1901, kan over het afgeloopen jaar 7 pGt. dividend worden uitgekeerd. De Stoomvaartmaatschappijen doen vragen, de mededeeling van de koninklijke Packetvaart, dat ze 8 pet. dividend beschikbaar stelt. Wordt hierop büde koersnoteering gelet, dan schijnt deze nog /4 pet. hooger dan de vorige week. Voor de aandeelhouders van Koninklijke Nederl. Stoomvaartma&tschappübestaat a.s. Woensdag gelegenheid in te schrijven tegen 132K pCt. op n half millioen aandeelen. De aandeelhouders is het recht van voorkeur voor 5 oude op l nieuw aandeel toegekend. Voor deze aandeelen, waarop in de laatste jaren 8 a 9 pCt. werd uitgekeerd, zal nogal veel liefhebberij zyn. Van de transport te water gaan we naar de transportmiddelen te land om mee te deelen dat 't verslag van de Ned. Centraal bemoedi gende mededeelingen geeft. De ontvangst per jaarkilometer is ? 15000, tegen bijna ? 11 000 in 1893. Volgens het pas verschenen verslag van H. IJ. S. M., zal 4 pCt. dividend worden uitgekeerd, terwijl de S. S. 4% pCt. ter beschikking van de aandeelhouders stelt. Aan welke groep zal, in geval van naasting door den Staat, het bestuur worden opge dragen? Zou 't verlangen hiernaar op de dividenduitkeering invloed kunnen uitoefenen ? Het verslag van de Ned. Indische Spoor weg mij. draagt ook de kenmerken van den oeconomischen achteruitgang der inlanders. Het meest leden daarvan de tramwegen. Het dividend bedraagt dit jaar 10 pCt. tegen 12.4 pCt. in 1901 De Passoeroean Stoomtram zal haar obliga tiehouders uitnoodigen de couponbetftling van l Juli te mogen uitstellen tot l Januari 1904. imiiliiiiiiiiitiiiiiiimiiiiimiiiiiiiii iMMimiliiitijiiiiiimu NIEUWE UITGAVEN. Hemel- en dampkring. Orgaan van de Ned. Vereeniging voor Weer- en Sterrekunde. Afl. 6. Amsterdam, Joh. G. Stemler Czn. Uit blijde tijden. Verzen van MEINDERT BOOGAEBT JR. Lekkerkerk, Gebr. den Oudsten. Arbeidswetgeving en bijzondere bescherming van vrouwenarbeid, door mevr. dr. J. RUTÖERS M. W. H. HOITSEMA Rotterdam, Masereeuw & Bouten. De Arbeidenbeweging en hei Alcoholvraag stuk. Een voordracht van OTTO LANG, gebonden in de Sophiazaal te Weenen op 11 April 1901. Met een slotwoord van dr. VICTOR APLER. Uit het Duitsch vertaald door K. H. Rotterdam, Masereeuw en Bouten. Ons hooger onderwijs. Naar aanleiding van het ingediende wetsontwerp van dr P. VAN GEBR. Leiden, A. W. Sijthoff. «Een kleine Wonderwereld." Natuur en kunst in onze wereld, naar het Duitsch van MAX EseiiNER, voor Nederland bewerkt door J. HEXDRIK YAN BALEN. Met 180 grav. Aflev. I. Baarn, Hollandia-drukkerij. Uit de verspreide geschriften van ALLARB PIERSON. Tweede reeks. All. I. Den Haag, Martinus Nyhoff. De Koning ikroon, door MARU; CORELLI, bewerkt door HOLDA. Amsterdam, L J. Veen. Tijdschrift voor toegepaste Scheikunde en Hygiëne. Deel VI noto. Amsterdam, D. B. Centen. Inhoud van Tijdschriften. «Amsterdamsche Bond voor lichamely'ke opvoeding." Bonds-Geschriften. No. 1: Wat wij willen, door Het Bestuur. De opvoedende kracht van het spel, door prof. dr. C Winkler, voorz. Lichaamsoefening en levensgereedheid, door L. Simons, penningm. De OosterSpeeltuin, door U. Klaren. Oproep, door J. A. Tours. Een kort woord tot opwekking, door J. H. Luitine;. Ors eerste jaar; en nog wat, door J. C. Grasé, secr, De Katholieke Gids. 6e Afl.: Over het wezen van een vers, door P. v. Dorp. De jaarge tijden, door P. J. v. d. G. ? Beets als leekedichter ; leekeschry'ver. Berusting, door L. e. O. Ty'dschriftentafel. Politiek overzicht. Eigen Haard. No. 25: Janneke de Pionierster, door Louise B. B., II, De Amsterdamsche Bond voor Lichamelijke Opvoeding, door S. Abramsz, met afb. naar foto's van den amat1foto?raaf P.-van der Laan, I. Groningen en de Groninger tentoonstelling met afb. naar foto's van den hoffotograaf Fr. Jul. von Kolkow, III. De laatste schakel in de spoorwegverbinding Anjer Baojoewangi, door A. Koorevaar, met afb. naar opnamen van den Chineeschen fotofraaf Njio Kik Leang. (Slot) Verscheidenheid. Feuilleton. ttllllllllllMlllltlltlllllllllllHIIIIHIIIIIIlllllllnillllllllllllllUIIHCIIIHIIIIIIIK heemsohe hulstsoort, die veel in Parana, Matto Grosso en Sint-Catharina in 't wild wordt aan getroffen en een hoogte van 3 tot 6 M. bereikt. Een commissie uit de Duitsohe Kolonialabtheilang bij Jjuitenlandsche zaken in Pruisen doet al een paar jaren onderzoekingen over de waarde van den matéverbouw in de koloniën, en in Braziliëzelf heeft zij de levensvoorwaarden der yerba, het winnen der thee enz. ernstig bestudeerd. Sinds onheugelijke tijden kauwen de GuarartyIndianen de bladeren, om hnn krachten te onder houden op lange marschen en bn groote inspan ning, en van hen vernamen de Jezuïetenpaters, toen zij ia die streken zeudingeposten vestigden, welke eigenschappen de mate had en hoe zij koorts en rheumatiek genezen kon.De scheikundige analyse wees uit, dat in de bladeren cafeïne en looistof, een glycoside, choline e. a. vervat zijn. Omtrent het, inzamelen weet men nu, dat in Maart de yerbatero's, dat zijn groepen van 12 tot 15 inboorlingen, uitgaan om de yerba-aanplantingen te bewerken. Hun arbeidsmateriaal is hoogst eenvoudig. Ieder man heeft zijn machete, een aan Japanscbe zwaarden herinnerend mes van een meter lengte zonder schee; bovendien hebben enkelen bijlen bij zich en schoppen en zagen, om in de bosschen een kamp te kunnen opslaan. De levensmiddelen moet voor 't grootste deel het oerwoud zelf opleveren. Al heet de yerba heesier, de meeste exemplaren zijn flinke boomen en met behulp van een 11 er en riem klimt de yerbatero er met vlugge sprongen in. Dan wordt de hulst van zijn takken zoo geheel beroofd, dat eerst na verloop van vier jaren aan een nieuwen oogst te denken valt. De maté-takken worden boven een zacht vuur geroosterd; dan worden eerst de bladeren van het hout verwijderd en in zakken verpakt, waarna ze in de fabrieken nog eenmaal worden geroosterd en gestampt. De Zuid-Amerikaan drinkt zijn maté-thee uit eigenaardige kalebasschalen culha genoemd, bekers, die vaak prachtig met zilver en goud beslagen zijn. De beker wordt voor een derde met mat bladeren gevuld, waarop men kokend water giet. Door een zilveren huisje, van onderen als een zeefje doorboord en mooi geciseleerd, de bombilha, slurpt men den zoetigen drank, en de beker gaat rond in den kring. Sinds eenigen tijd wordt de Zuid-Amerikaansche thee voor export in modern ingerichte fabrieken op de wijze van de chineesche gedroogd en toebereid, en zij begint zich langzamerhand in Frankrijk en Zwitserland in te burgeren. Ook in Daitscüland beproeven enkele firma's die goedkoope theesoort in te voeren. Matéof Paraguay-thee. Tot de bekendste genotmiddelen behoort de Matéof Paraguay-thee, die in geheel Zuid-Amerika sinds lacg de plaats der duurder Chineesche thee inneemt. De yerbastruik of Ilex Paraguaylusls is een in Zuid-Braziliëeu Paraguay in. B. 0. In het nummer van 12 April j.l. hebben wy de aandacht er op gevestigd, dat by' een wet telijke regeling van het levensverzekeringbedryf de mogelijkheid bestaat, dat vele vereenigingen buiten die wet zullen vallen, indien de Regeering zich laat leiden door het ontwerp van de indertijd benoemde staatscommissie. En nu is het teekenend, dat veelal de groote verzekeringmaatschappijen eer vóór dan tegen een wette lijke regeling zyn, (men zie het jaarverslag van den Directeur der Nat. Levensverzekeringbank te Rotterdam, uitgebracht in de dezer dagen gehouden algemeene vergadering van aandeelhouders) dat echter de kleine voreenigingen alle moeite doen aan een wettelijke regeling te ontsnappen. Dat wy U. B. O. als voorbeeld aanhaalden was, wyl deze vereeniging reeds kort na het verschynen van het verslag van de Staatscom missie het bewuste uitzonderingsartikei op zichzelf van toepassing verklaarde en omdat wy juist voor U. B. O. het staatstoezicht allernoodzakelijkst vinden. «Een lid van U. B. O." beschuldigt ons dat wy de vereeniging en vooral het Bestuur in een verkeerd daglicht hebben gesteld. Om dit te bewijzen zegt hy: «U. B. O. is hoegenaamd «geen levensverzekeringmaatschappy'. Zy' is «eenvoudig een onderlinge liefdadigheidsver«eeniging van rijks-, provinciale- en gemeente sambtenaren, die enkel ten doel heeft, de vroe«geie veelvuldig voorkomende bedellysten te «weren". Als men nu weet, dat van de vereeniging lid zyn, behalve bestellers, politieagenten, sluiswachters enz. ook de directeur der staats loterij, inspecteurs en ontvangers der registratie, commissarissen van politie, leeraren, de hoofd inspecteur der telegraphie, hoofdcommiezen en commiezen der posteryen en der telegraphie, inspecteurs en directeuren, dan is het toch wel een beetje mal, als het enkele doel van U. B. O. te vermelden het weren van vroeger veelvuldig voorkomende bedellijsten, want let wel, lid zijn van de Vereeniging beteekent niet donateur, begunstiger, neen het lidmaat schap heeft ten doel de uitkeering van ? 700 na het overly'den van elk der Zeden, tot bestrij ding van begrafeniskosten. (Art. l reglement). Het komt ons voor, dat de geachte inzender hier het Bestuur en een massa leden in een verkeerd, of liever zeer onaangenaam daglicht stelt. IJ. B. O. is anders niets als een gewoon begrafenisfonds, misschien 30 jaar geleden met een zeer goed doel opgericht, maar waarvan men tegenwoordig lid wordt om by overlijden aan zijne erfgenamen ?700 na te laten, dat bly'kt voldoende uit het kleine aantal donateurs; er zyn er slechts zes. In 18J7 werd door de Nat. Levensverzekeringbank te Rotterdam een brochure uitge geven, waarin over den toestand van U. B. O. een verpletterend oordeel ward uitgesproken; daaruit putten wij ook onze aanhaling: «Het laiaser-aller-stelsel is niet enkel onverstandig, het wordt misdadig" enz. Voor een paar jaar, zegt het geachte lid van U. B. O., is met verpletterende meerder heid ontkennend beantwoord de vraag: «Wenscht gij U. B. O. te hervormen in eene maatschappij op den voet van levensverzeke ring met de daaraan verbonden hoogere vaste jaarpremie en reserveberekening ?" Die verpletterende meerderheid was aldus: 1091 leden stemden tegen, 66 voor en 1343 stemden niet Waardoor werd die meerderheid verkregen ? Doordat het Bestuur bij het stem biljet een circulaire insloot, waarin allerlei geruststellende verklaringen werden afgelegd, waarin werd medegedeeld dat geen verschijn selen bekend zijn, welke bezorgdheid inboezemen enz., en last not least de bedreiging: bij de hervorming in een maatsehappy' wordt de ! premie driemaal zoo hoog. Hoeveel zullen er onder de 1091 tegenstem mers geweest zyn, die eenig begrip hebben van het artikel uitkeering by overlijden ? Wy hebben U. B. O slechts als voorbeeld aangehaald ; de ruimte gedoogt niet te ver er op in te gaan. Er zou anders nog heel wat te zeggen zyn, bijv. over het «schijntje" dat het van beroemde personen. De grootste en welklinkendste naam in de moderne muziek is ongetwijfeld dien van Richard Wagner. Zijn zoon, Siegfried Wagner, is op het gebied van geestesgaven zyn waardige spruit. Siegfried Wagner heeft niet alleen getoond te zijn een scheppend muziek-genie van hpoge gaven, maar ook heeft hij bewezen dat hij in staat is, de traditiën van den geweldigen dichter-componist, waardiglyk in eere te houden. HU heeft, in gemeenschap met? zijne geniale moeder, Bayreuth tot een Mekka der muzikale wereld gemaakt, waar zonder ophouden dui zenden en nogmaals duizenden vol begeestering henentrekken, om aan de beroemde bron-zelf de wijding der muziek-openbariogen des onsterfely'ken meesters te ontvangen. SIEGFRIED WAGNER schrijft: Ik bevestig zeer gaarne alles wat van alle zijden tot lof van Odol gezegd wordt". Pietro Mascagni's Cavalleria Rusticana" is een opera, wier succes op muziek- en theater gebied zonder voorbeeld is. Eenzelfde reuzensucces heeft, zooals bekend is, op het gebied der practische hygiëne het Odol bereikt. MASCAGNI, wien een hygiënische verzorging van het lichaam boven alles gaat, schrijft over Odol: Odol is het ideaal van een mondwater. Ik gebruik het dagelijks en aarzel niet te verklaren, dat ik niets gevonden heb, wat heilzamer en beter voor den mond zyn kan". Odol is volgens de eensluidende uitspraken der grootste onder zoekers het mondwater, dat op het oogenblik aan de eischen der tandhygiene op de meest volkomen wijze voldoet. bestuur krijgt voor de omvangrijke werkzaam heden. In De Telegraaf van l Juli 1902 be weert een inzender, dat onder een niet nader gespecificeerden post «andere uitgaaf," het salaris verscholen is voor een mannetje dat de admi nistratie voert. HU zegt: mocht dit zoo zijn, dat steekt dus het bestuur de kosten van be heer in den zak en laat een ander beheeren. Zoolang dit niet is tegengesproken staat het schijntje, dat het bestuur krijgt voor de om vangrijke werkzaamheden, in een zeer eigen aardig daglicht. In elk geval blijven wij staatstoezicht hoogst wenschelijk achten voor dergelijke vereenigingen. Het geachte lid van U. B. O. zal ons overigens wel toestaan me?r waarde te hechten aan het oordeel van de Nat. Levensverz. Bank, van dr. B. Turksma en andere wiskundigen, dan aan dat van den tegenwoordigen hoofdredacteur van De Telegraaf. Lux. Aan de redactie van De Amsterdammer Weekblad voar Nederlaad. Mijne heeren.' Beleefd verzoek ik u het volgenden in uw blad op te nemen: In het nummer van 7 Juni j.l. vind ik een beschouwing over de St. Lucastentoonstfllling, waarin enkele onjuistheden, my'n werk betref fende, en een onwaarheid van meer algemeene strekking voorkomen. Nu is het minder mijn gewoonte {e reageeren op beschouwingen over mijn werk als deze alleen het al of niet schoone raken. On juistheden en door niet-begrypen miskenning mijner bedoelingen kan ik echter niet stilzwij gend laten passeeren zonder mijn zelfbewust heid te kwetsen. Uw verslaggever schrijft: «Zoo werden by' de verbinding van de kruislatten met de stoelpooten, deze ter balver dikte weggehakt, 't geen de stevigheid dunkt me niet verhoogt." Het is een onwaarheid dat de pooten ter halver dikte zyn weggehakt. Om de kruis verbinding zuiver te laten sluiten tegen da pooten neem ik de scherpe kant ter plaatse weg om een schuin vlakj e te vormen waartegen de regel dan kan doodloopen. Dit is bij een overhoeksch kruis veel juister en aangenamer voor 't oog, dan het zoo maar luk-raak eindigen tegen een scherpe kant. Onjuist is het te bewe ren dat de verbinding da stevigheid niet zou verhoogen integendeel zal ieder die con structiebegrip heeft erkennen dat het samenstel door zuivere verbindingen zal winnen. Niet waar ook is te schrijven dat de knopjes aan het zilverkastje niet veel meer doen dan houten pennetjes tenzy uw verslaggever heel abnormale oogen heeft. De knopjes zyn zóó groot dat ze heel ge makkelijk te omvatten zyn en wat de soliditeit betreft, -wel 100 jaar en langer kannen ze mee, want ze zijn met schroefdraad in de voorplank der lade bevestigd. Ta spreken van lorrige knopjes is dus absurd. Geen oogenblik heeft blykbaar uw verslag gever er aan gedacht dat de maker van het overigens «welgeslaagde'' meubel, misschien ook om bepaalde redenen van het gewone doen ai'wfeek. De reden dat ik naar andere attributen : zoek spruit voort uit mijn hartgrondige afkeer om koper aan een meubel toe te passen. Overigens is een myner bedoelingen in het werk juist mede om te velde te trekken tegen alle gepruts en prullaria. Ten slotte nog iets over de bemerking dat de geschulpte rand op de meubelen te vrij is tegenover het strenge karakter der meubelen. Als men alle versieringen vermijdt en uit sluitend rechte meubelen maakt is een criticus gemakkely'k te verschalken want hy' heeft weinig houvast om af te breken. Maar nauwelyks verlaat men het uitsluitend-rechte-lijn-terrein ! of de criticus kry'gt gelegenheid aanmerkingen i te maken. j De kwestie of my'n werk al of niet geslaagd | is laat ik natuuriy'k buiten bespreking alleen wensch ik even te waarschuwen tegen de stel ling dat een .streng voorwerp niet versierd zou mogen worden met gebogen lijnen. Deze meening is ocjuiat want harmonie kan even goed ontstaan uit een combinatie van contrasten als van gelijkwaardige factoren en temeer onhoudbaar wordt de bewering als men ziet welke fraaie specimina uit vroeger tijden er nog zyn, waarin het beginsel der tegenstrijdige elementen tot harmonische oplossing isgebracht. My'n dank voor de verleende gastvrijheid. Hoogachtend, H. W. MOL, Architect. * Aan den heer H. W. Mol. Geachte heer, Hot komt mij voor, dat uw tot mij gericht betoog meer een Seitenhub is naar uw confrater, den heer Penaal, wiens werk ik prefe reerde. Ik beweerde toch niet, dat uw verbinding van het overhoeksche kruis met de stoelpooten niet deugde, maar zeide, dat deze laatste zoo veel hout daarbij inschoten en dit de stevig heid niet bevorderde. «Het wegnemen van den scherpen kant" is op zoo roekelooze wijze ge schied, dat de hier toch niet te dikke stoel pooten aanmerkelijk worden verzwakt. Als kruislatten zulk een verbinding eischen, waarom dan niet eenvoudige sporten aange bracht? De heer Penaat deed dat ook by zyn stoelen, maar by' zy'ne tafel gebruikte hy kruislatten en.... liet die op de scherpe pootkanten uitloopen, waarmee, volgens u, zy'n constructie begrip geoordeeld is. De normaliteit myner oogen controleerde ik, door die knopjes nog eens nauwkeurig te be zien. Het zyn in ronde knoppen uitloopende eiken pennen van ettelijke centimeters lang, die op hun dunste gedeelte niet veel dikker dan een gewoon potlood zyn. Zij vormen de eenige uitstekende deelen van het overigens vlakke kastje; ik hoop en verwacht, dat zy er by' een eventueele verhuizing wel worden afgestooten en zy het meubel geen 50 jaar lang zullen ontsieren. Omdat ik van geen koper gesproken heb, geldt die «hartgrondige afkeer", dien u er van hebt, zeker weer het werk des heeren Penaats, die ringen met koperbeslag in plaats van knoppen gebruikte. Waaruit die afkeer spruit, is my in verband met uw combinatie-van-con trasten-leer niet recht duidelijk, maar ik wil u wel zeggen, waarom my koperen knop pen niet zoo verwerpelijk voorkomen. Op een meubel zonder versiering doet zoo'n schitterend knopje als een bloem in het gras veld het verlevendigt het aanzien. Daarbij heeft een knop veel meer te verduren dan de vlakke deelen van het meubel en is het een punt, waarnaar de hand moet grijpen. Ben knop moet dus aan tweeërlei eischen voldoen: hy moet zyn van harder materiaal niet zooals by u van dezelfde houtsoort als de vlakke deelen van het meubel en daarvan oogloopend in kleur verschillen. Metaal of een zeer harde, liefst donkerder houtsoort is dus de keuze, die praktijk en welstand voorschrijven. Ten slotte zei ik niet, dat een streng voor werp niet versierd mag zyn met gebogen lijnen deze kunnen evengoed streny zyn en dat is uw onregelmatige, vry'e schulprand niet. HeUevaar, dat uw contrasten-leer aankleeft, bly'kt door deze, uwe toepassing niet denkbeeldig te zyn. Het gebrek aan houvast, om af te breken aan rechte meubelen, wijst weer naar de onversierde meubelen van uw confrater. Daarom vielen die zoo in my'n smaak ! Ik zal u gaarne in dien waan laten, -want \vw voorstelling, dat een criticus geen vat zou hebben aan een rechte lijn, maar daarvan afglydt als een mastklimmer van den gezeepten paal, terwyl zoo'n zelfde criticus gretig hapt naar elke kromme lijn, als een baars naar een kronkelenden worm die voorstelling is te kostelijk naïf, om er serieus op in te gaan. J. W. N. Vreemde woorden. Eigenaardig is 'en uitdrukking als deze in de laatste Groene op blz.4: »De heer Tersteeg is Kollewyniaan. Hoe moeielyk het i», die spellingswijze vol te houden, bly'kt uit het feit, dat hy sensaatsie, dekoraatsie spelt naast posisie, ekfplicasie, garansie, kow/idensies, emosioneert en hiepnoze, fascineren, siesteen, sinies naast champagne chinese. V_orts schryft hy herhaal delijk sielhoect, terwyl toch niemand de h daarin uitspreekt." Eigenaardig is niet zo zeer de uitdrukking, waar veel waars in is, als wel het tegelijk beantwoorden van die opmerking door 'en zekere Sagittarius in hetzelfde num mer met z'n «vreemde woorden". Zeker wie als Tersteeg in dezen overdrijven in het Ne derlands maken van woorden aan de grote massa Nederlanders geheel onbekend, zy zyn het die het vereenvoudigen van wat nodig is: geslachten, e en o, s(eh), tussen n en s nodeloos lang doen uitstellen. Voor hun is het dienstig de voorstellen van prof. Kern en de zynen daaromtrent te lezen. Maar ook voor de heer Otto Knaap, die dan niet meer voor «Kollewy'niaanse spellingwyze" zal aanzien wat Kollewijn zelf nooit gewild heeft noch wil. II a a r l e m. J. B. SCHEPERS.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl