D E A Mi T E B D A M M E R W E E K B L A D VOOR «N E D E U: LA N D. , 1356 oogenblik. Vervolgens komt het clichéop een schaafmachine die er een rand ter halve dikte van het metaal (facette) aan maakt, waarin de spijkers komen waar mede het bevestigd wordt op een stuk mahoniehout. Het clichégaat dan naar het aangrenzende bureau van expeditie en van heliotypen te zien. Dit gebeurt op een afzonderlijk soort van persen; deze hebben geen inktbak, maar de inkt wordt op de inkttafel uitgespreid; er is ook geen uitlegger die de gedrukte vellen automa tisch op elkaar legt, maar de vellen wor den met de hand afgenomen. Dit is hier bij mogelijk omdat het drukken uiterst langzaam gaat; de kar waarop de plaat ligt, loopt twee of meer malen heen en weer om de plaat van inkt te voorzien, waarbij de ruwe leeren rollen den inkt in de diepe partijen dringen, terwijl glad de compositie-rollen voor de lichte par tijen zorgen. Bovendien moet, zooals boven gezegd, de gelatine-plaat telkens geëtst worden om het relief op te halen; bij bet drukken van kunstplaten gebeurt dit zelfa na elke tien platen, en wordt elke plaat met den proefdruk vergeleken. Uit een en ander volgt dat het drukken slechts lang zaam geschiedt; voor kunstplaten en ander werk waarbij elke druk nauwkeurig het origineel moet weergeven, is het aantal afdrukken zeer beperkt en wisselt naar gelang van de grootte en den aard van het origineel van 100?300 drukken af; bij werken waarvoor niet zulke hooge eischen worden gesteld, kan men 400 500 drukken per dag maken. Dit procéJéleent zich bijzonder voor reproducties waarvoor de autotypie min der geschikt itj omdat het netwerk de fijne details zou schaden, b. v. afbeel dingen van vlinders en mikrophotografieën. De uiterste zorg wordt daarbij in acht genomen; de zolder van het lokaal is stofdicht gemaakt, want elk stofje geeft een punt op de plaat. Ten slotte wordt elke afdruk nog geretoucheerd door meisjes, die daarin een groote bedievenheid heb ben verkregen. De techniek van dit procédéis in de laatste twintig jaren niet veel veranderd, maar door de routine is de uitvoering van het werk aanmerkelijk verbeterd. In de VLISSINGER POST ROUTE ENST KONTINENT-ENGLAND wordt verzonden met bijvoeging van een afdruk. Deze laatste dient voor den druk ker als aanwijzing wat er uit het clich te halen is; door zorgvuldig toestellen op 1TE STAföLI N EL. SERVICES TO NEW YORK, .SOUTH.AFRJCA,, AUSTRALIA : O. WHITE STAR OFFICES Ff A « » i a e «t u i N CL u I. N 9 -raW N t. O N O O N j j! ^1%V^"W* M" a' *t U IV t R PO O t'. f de pers moet hij trachten een even goeden afdruk te verkrijgen. Keeren wij ten slotte nog even naar het hoofdgebouw terug om het drukken UIT DE NATUUR XVIII. In Artis. Wie in de zomermaanden door Artis wan delt, vooral na den middag, merkt eerst hoe 'n echt nationale tuin het is. De vreemdelin gen komen er meestal 's morgens en dan ia het een pnzzle om uit te maken welke taal ze spreken; als de dames met uitroepen van verbazing elkaar opmerkzaam maken op de komieke kengeroe of de booze pelikanen, lukt het soms aan een enkel woord hec Spaansch of het Russisch te vermoeden. Maar na den middag komen op de werkder eenvoudige beertjes op teig. Ze worden stellig nog al eens gepinkt Er z\jn in dez e dagen wel eens meer vreemde laatste jaren heeft het een uitgebreide toepassing gevonden voor het drukken van Ansichtskarten, waarvan jaarlijks millioenen vooral in Duitschland gedrukt worden. In andere branches is het, sinds de autotypie zoo enorm verbeterd is, door deze grootendeels verdrongen. F. C. J. SCHEURLEER. dagen de buitenlnidjes opzetten, die een paar zomerdagen in Amsterdam gaan versnoepen. Dan kun je studies maken van onze Neder landsen kleederdrachten, want op de plezierrais naar Amsterdam trekt ieder zijn gala aan. Meestal zyn de luidjea gepaard en onwrikbaar gearmd en in dit geval niet erg spraakzaam; deze kijken ook gewoonlijk meer naar elkaar dan oaar de beesten, maar de losloopende oudere en jongere zy'n dankbaar ook voor een ongevraagde informatie, en dan is er met wat handigheid wel achter te komen in welke streek van ons land ze wonen; directe vragen evenwel wekken meestal achterdocht. »Je kunt de stadslui niet vertrouwen" is de zinspreuk stilletjes gebroed tusschen het stroo heel achter iu de volière; verleden week zag ik een paar zwarte dodjeg rondkrabbelen; als de ratten ze Speehogels, naar teekening van E Specht. menschen dan vreemde dieren in Artis en dan treft het hoe stevig, hoe in gezond en hoe mooi dikwijls onze gegoede Zeeuwsohe, Friesche of Gelderache boeren en boerinnen er uit zien, echt raak van gezicht en van kleeding, vergeleken met de vaak ultramodieuze heeren en dames uit den vreemde. 't Is wel eens aardig na te gaan wat onze provincialen, die meest voor het eerst in Artis komen en die waarschijnlijk niet veel zoolo gische litteratuur bezitten, het meeste aantrekt Wat hun niet in teresseert loopen ze met een »wat een mal beest" of »kyk die daar" voorby en ze zien er in 't geheel niet naar om. Om zeldzaamheid geven ze natuurlek niets, ook van dieren wiar aanwezigheid interessant is, omdat ze zoo moeilijk te vangen, te vervoeren of in 't leven 19 houden zyn hebben ze, met een enkele belezen uitzondering misschien, geen verstand. Het moet hier dus het dier zelf zyn dat door zy'n kleuren, vormen of be weging de opmerkzaamheid trekt of dat hun sympathiek is door overeenkomst met bekende dieren Met weg te slaan zyn ze tegenwoordig van de bisons en al B de oppasser hun wat vertelt, luisteren ze met aandacht: vooral de leeftijd van die kolossen trekt hun aan en het verhaal van den man die met zijn paraplu den oudsten bison «an Artis, zelf ook in de diergaarde geboren, met opzet een oog blind stootte ('t is nog te zien) wekt ieders verontwaardiging. Maar de grootste aantrekkelijkheid hy deze dieren, en niet alleen voor menschen die dagelyksch met vee omgaan, is bet jonge diertje, dat een week of vier geleden in Artis is geboren. Het bisonskalf is nu niet zoo on behouwen meer, het krijgt wat vorm en heeft tegelijkertijd nog de mooie lichte reekleur, die zoo keurig afsteekt tegen het donkere koffiebruin van de oude koe. De hooge schoft, de wilde manen, de woeste bison-oogen zyn nog niet te bespeuren by' het kalfje; met zyn ponie, zijn verlegen maniertjes en de mooie kleur lokt het ook zooveel geregelde bezoekers, leden en hun kinderen. Na de bisons vallen vooral de flamingo's en de zeeleeuwen in den smaak van het een dagspubliek ; de leeuwen en tygers en apen zy'n op kermissen al zoo vaak gezien, ook de papa gaaien en beren ; maar de olifanten en vooral de nijlpaarden dat zy'n de wonderbeesten die bepaald verstomd doen staan, de olifanten door hun kunsten, de nylpaarden door hun reus achtige bekken. Buitenlandsche zoölogen in den tuin zyn dadelijk te herkennen, ook al wandelen ze niet onder geleide van den directeur of een der beambten. Die ky'ken naar geen gewone leeuwen of apen; met hun notitieboekje in de hand staan die heel lang samen te redeneeren voor de eenigd collectie fazanten van onze dier gaarde. Van de prachtige en zeldzame ImpeyanfasaDten uit de Himalaya wandelen ze weer terug naar de merkwaardige donkere goudfasant, een mutatie van de gewone goudfasant, d. w. z. een soort die plotseling zonder overgangen uit de eieren van de goudfaeant is ontstaan, 't Is twyfelachtig of ze bestaan zal blyven. De groene fasant uit Japan zit heel kalmpjes op zyn eieren en stoort zich niet aan de voorbijgangers, die als ze den goudfasant bewonderd hebben, haar geen oogje gunnen. 't Is van 't jaar wat het broeden betreft heel goed gegaan in Artis. De jonge aalscholver op den schuinen boom in den zwanevyver is al haast zoo groot als pa en ma, die in komieke houding eindeloos met de vleugels waaieren en alle visite met nijdige groene oogen en snauwbekkena van de deur wyzen. Het wit van hals en kop van de ouden verdwijnt al weer, de voorjaarskleedy wordt al zoo zoetjes aan afge legd, de ruity'd nadert, maar de meeste eenden en ganzen pronken nog op hun mooist, ook de pauwen en fasanten. De jonge ibissen en nachtreigers zyn al haast weer groot. Behalve by de aapjes zy'n de meeste kin deren in Artis te vinden in de Hollandschen tuin by de jonge ganzen en eendjas; dezeven knobbelgansjes worden hun al te groot en te grauw, maar nu hebben de waaiereendjes weer zulke aardige jonkies. Nog leuker is de familie van veertien stuks aan 't andere eind van het veelvergeten zwanepaadje dat tegenover de kleine roofdieren galery uitkomt. Midden in dat pad is een groote volière met water- en strandvogels. Daar zwemmen en baden de koeten, dezelfde zwarte vogels met witte bles, die we in 't voorjaar altyd van den trein uit zien zwemmen, duiken of kalm broeden tusschen het jonge riet van den Naardermeer. Ook de zwart met witte vogels van het strand met hun lange roode bekken, die zoo schril kunnen gillen, de scholeksters, maken er veel lawaai; heel kalm daartusschen in wandelen kopknikkend de zwarte waterhoentjes met no den bles, witte staarten en groene pooten met verbazend lange teenen. Twee er van hebben niet te pakken krygen zullen ze van de week wel mee naar voren mogen. Een paar vogels, die ik zoo heel graag eens wil zien broeden, vleien me nu al twee maan den met de toebereidselen, maar van eieren is nog niets te zien. Ik bedoel de speelvogels, gehuisvest tnsschen de beo (over de brug van den zwanevyver, HnksJendeGonldsamadientjes. In de zelfde volière woont ook een Atnerikaansche gondspecht. Er zit n donkerblauw mannetja in de volière met twee groen grijs met witte wyfjes, de vogels hebben het postuur en de vlugge parmantige bewegingen van merels of zwarte lysters, ze zyn wat grooter, forscher en dikker, de snavel ook wat ronder en steviger. Toen de vogels in den tuin arriveerden, zag het man netje er precies uit als nu nog de wyfjes, het is in 't eerste van zyn verblijf in Artis nitgekleurd tot het donkerblauwe byna zwarte mannetje, dat nu zoo aardig te zamen met wyfjes en met de schelpen en takjes speelt, die in zy'n woning worden gelegd. Deze vogels komen uit N. Australië. Gould heeft ze daar ontdekt doordat by hun prieel vond in 't museum te Sydney, en heeft hun levenswijze pogen na te gaan, maar het is nog niet gelukt het nest te vinden; men weet heelemaal niet hoe en waar ze bouwen, hoe de eieren er uit zien en of ze door vogels zelf worden uit gebroed dan wel onder rottend blad, zooals met de eieren van een ander soort prieel-vogels het geval is. De speelvogel behoort n.m. tot die groep, de ower-btrdsvan de kolonisten. Ook de onze in Artis maken, van de takjes die hun toegestoken worden een soort prieel. Op het oogenblik is het haast klaar, de takjes, zy'n dicht opeen in twee r yen in den grond gestoken bij wy'ze van palissaden en de toppen zyn, als een echt berceau naar elkaar toegebogen. Het manne'je is voortdurend met veertjes en schelpen in de weer, die hij als versiering tusschen de takjes aanbrengt of netjes in een kring op den vloer legt. Maar wat de een klaar legt, sjouwt de ander weer weg en plakt het een eind verder vast, of ze bergen alles weer op. Of wel ze geven bet door de tralies heen aan buurman beo cadeau. Ze gaan daarna boven in den boom van hun tuin met elkaar een poosje alleraardigst zitten keuvelen, zingen of lachen; 't zyn net speelsche en zorgelooze kinderen. 't Is ook te betwijfelen of het nest, zoo het prieel en al een worden moet, werkely'k ook totj een, kinderkamer worden ingericht. Een MEÜBEL-BAZAR SINGEL 263 283. de Paleisstraat MASSIEF EIKEN. 140 X 80/65. Telefoon 3968. Kantoor-Meubelen enz. J. MEIJERINK MEIJER ARTS AHD CBAFTS, Kneuterdijk 10. den Haag. Moderne Batiks, SCHILDERIJ£JN,ETSENenz. Voorwerpen ras modems Kunst op elk gebied. Panorama-Gebouw. Amsterdam, Plantage. Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil derijen, Perzische Tapijten. Vaste prijzen» Toegang vrij. DE PHOENIX 234 Spuistraat, Amsterdam. Meubileeringen. Geïll. prijscouranten en begrootingen gratis. Levering onder volledige garantie franco geplaatst door geheel Nederland. i BINNEN-! :;:;:r.Muis INRICHTING TOT MEUBELEERING EN ? VERSIERING SSDER ? WONINGiS 120-ROKIN-12© EN TEGEL FABRIEK MOLLAND tlAAMLVENN-CCV-TE JTRECHT C HO COL A T-VEE N AIMISTHtli; LE PLUS DÉLICIEUX CHOCOLAT POÜR CROQUER.