ar. 1363 DE AMSTERDAMMER A°. 1903 WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Bit nummer bevat een bijvoegsel. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, Heerengracht 457, Amsterdam. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Abonnement per 3 maanden f 1-50, fr. p. post f 1.65 Voor Indiëper jaar . » mail 10. Afaonderhjke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar , 0.12'/« JXt U«d k verkrijgbtar Kio»k 10 Boulevard dw Capoon»» tegenover o«t Grand Café, te Parij». Zondag 9 Augustus. Advertentiën van l?5 regels f' 1.10, elke regel meer f 0.30 Reclames per regel ' , 0.40 Annonce* uit Dnitschland, Oostenrijk en Zwitserland worden u'tslaitend aangenomen dotr de firma KüDOLF MOSSE te Keulen en door alle filialen dezer firma. I H H O V Di VAN VEERE EN VAN NABIJ: Slavernij. Spoortregongelukken. Brieven van Koningin Sopbie aan X. 1862?1877, I. Björnstjerne Bjömeon ov*r Kusland. SOCIALE AANGELE GENHEDEN: De naJeelen van den huisarbeid, II, (81. t), door mr. dr. H. S. Veldman. KUNST EN LETTEREN : Maziekbeoordeelingen, door Ant. Averkamp. Tentoonstelling van onde portretten in den Haagschen Kanstkring", II, door L. L&coomblé. - Oudt-Hollandsche menschen door F. A. Bn;s, beoordeeld door Dz Jeruzalem, II. (In het Heilige Land.) Naar het Zweedaoh vac Belma Lagerhof. Door Margaretha Merjboom. beoord. door W.Zaalberg.?Lotgevallen en algemeene uitkomsten eener expeditie door het westen > er Kolonie Suriname in September en October van 1900, door dr. H. van Cappelle, beoordeeld door P. C. O. Hansen Jr. De 62e algemeene gearkomste fen it Selskip for Fryske Tael en Skrifiekenisse, beoordeeld door J. B. 8. Qeorg Brandes, (Ingezonden), d or B. A. Meuleman. FEUIL LETON : Oud mal, gaat b»venal". Een verhaal uit Amsterdam, door J. F. de Witt, I. RECLAMES. VOOB DAMES: Viouwenbelang dan wel maatschappelijk belang, door Elise A. Haighton. Internationale kinderlitteratunr, door N. v. Hichtum. Allerlei, door Caprice. Barthold jacob Linte'o baron de Geer van Jntphaas f, (met portret), door mr. J. A. Levy. Mr. H. Ameshoff f, (met p .rtret). Onde en nieuwe Kantwerken. Tekst van Johanna W. A. Naber, be oordeeld door K. W. P. Jr. UIT DE NATUUR, door E. Heimans. FINANCIEELE EN OECONOMISCHE KRONIEK, door D. Stigter. De Van Goyen-tentoonsteiling in het Stedelijk Museum, door J. W. N. SCHETSJES: Bedelaar, door J. C. Höseck. SCHAAKSPEL. PEN- EN POTLOODKKASSEN. ADYEETENTIEN. Slavernij. Toen de Java-Bode, in zijn No. van 15 Juni, de voorloopige balans van de uit komsten van Mr. v. d. Brand's brochure De millioenen uit Deli opmaakte, was dit blad weinig optimistisch gestemd. ,De resultaten," zoo schreef het, //zijn pover, wanneer men terug detkt aan de groote belangstelling, dien 'schrijvers ai beid onmiddellijk bij de verschijning gewekt hieft, maar beant woorden geheel aan de verwachting, waartoe men gerechtigd wat, na de wijze, waarop de minister van koloniën de zaak bij hare bespre king ia de Tweede Kamer heeft opgevat en de houding, die de groote pers in Nederland, met uitzondering van het weekblad De Amsterdammer, heeft aangenomen." De Java Bode gaf als zijn meening te kennen, dat de methode door Mr. v. d. Brand gevolgd: het mededeelen van een aantal gevallen van verregaand en grooten deels straffeloos bedreven onrecht, oorzaak van teleurstelling moest zijn. «Het valt gemakkelijk van eene reeks op zich zelf staande gebeurtenissen er eenige te ontkennen en op dien grond ook aan het ver haal van de andere geloof te ontzeggen en nog gemakkelijker is Let om te zeggen dat uit enkele, op zich zelf staande gruwelen nu t mag geconcludeerd worden tot algf meen heerschende toestanden en dat de strafrechter er toch is om gruwelen te straffen." ,/Verder is aan den officier van justitie te Batavia een administratief onderzoek opgedragen omtrent feiten, zooals door mr. van den Brand medegedeeld zijn en volgens dezen «getoetoept" worden en omtrent onregelmatigheden bij de rechtspraak op de politierol. «Van dezen maatregel der regeering ver wachten wij ongeveer hetzelfde resultaat a's van de hulp van een geneesheer, die een twijfelachtigen patiëat tot geruststelling met een ge leerd gezicht een drankje voorschrijft, dat niet baten maar toch ook niet schaden kan, om toch iets te doen : ut aliquid fiat. Overal in de wereld worden wel eens misdrijven, vooral van maat schappelijk bevoorrechte personen getoetoept, zonder dat de justitie er veel tegen doen kan." En dan betoogt het blad, dat dit ook wel onder de heerschappij van het koeliestelsel zoo blijven zal. Intusschen hebben de laatste mail berichten doen zien, dat Mr. v. d. Brand, met zijn methode, niet geheel vruchteloos heeft gewerkt, en dat de Officier van Justitie Mr. Rhemrev ook getuigen heeft weten te vinden, die zoo goed verduisterd «ebenen. * * * De Deli Ct. van 29 Juni gaf het volgende te lezen: «Door het onderzoek van den heer Mr. Rhemrev i» eergisteren een zaak aan het licht gekomen, die de ontsteltenis van elk weldenkend Deliaan zal opwekken. «De heer Mr. Rhemrev heeft zich met den resident naar een onderneming begeven, van welke hij slechte noten had hoor en kraken en het onderzoek daar ter plaatse ingesteld, heeft geleid tot opsporing van een aantal gebeurte nissen, die een ieder 1) met weemoed vervullen. «Het getuigenverhoor en het verhoor van den beheerder, die ouder verdenking staat, zich aan de hem ten laste gelegde feiten te hebbeu schuldig gemaakt, heeft uitgewezen, dat in het afgeloopen jaar daar 7 personen geslagen, respec tievelijk mishandeld zijn geworden, sommigen met dikke rotans, sommigen met touwen; de nieesten daarvan zijn tevens krom in de boeien 1) Een ieder mei weemoed vervullen;" ineen land, waar men de koelus met trekvee adver teert !! gesloten geweest, een er van 14 nachten lang; een ander moet daarna een b'oedspuwii g hebben gekregen. ,£en drietal dagen vóór de komst van den resident en Mr. Rhemrev is een Javaan op dezelfde OL derneming zóó toegetakeld dat hij verschillende groote wonden op rug en zitdeelen had. «Hij hettte naar Btkalla te zijn vertrokken, doch het onderzoek in de Chineezen pondoks bracht uit, dat de man weggevoerd was. De heer Mr. Rhemrev moet toen zelf 3 uur op marsen zijn geweest en heeft den mishandelden Javaan aangetroffen op een heuvel in 't bosch, bewaakt door Bengaleesche oppassers en hem verlos*-. (Hij is nu in 't hospitaal.) Die Javaan moet op de navolgende wijze zij u behande'd: «Eerst is de man gf slagen, daarna is hij met beide handen aan de electriseer macl i ".e gezet en ten slotte nog eens afgerost. «Het onderzoek in quaestie heeft aan het licht gebracht, dat op die onderneming herhaaldelijk vrouwen met ontbloot bovenlichaam in de zon zijn gezet, sommige gedurende 14 dagen. «De beklaagde t rad, wanneer zij tracht te tracht ten te gaan zitten, op hen toe en schopte hen of trok ze bij de ooren weer op de been. «Ten slotte is gebleken, dat de geslagen personen zoodra de dokter het hospitaal bezocht, werden weggebracht. In onderzoek is cog een geval waarbij een assistent een koelie aan den staart van een paard heeft gebonden, een geval van verdenking van doodslag en nog andere zaken, ook op andere ondernemingen. «De zaak in qaestieisnog in onderzoek, doch reeds is uit de getuigenverhooren gebleken, dat mishandelingen herhaaldelijk voorkwamen." De Sumatra Post, van denzelfden datum, wist reeds iets meer te vertellen. Het blad noemde de onderneming, waarop al die euveldaden geschied waren, bij name; St. Cyr, onder den administrateur H. Kufahl. «Znt?rdag wisten we reeds met zekerheid, dat a koelie zoodanig was geranseld, dat bij in het hospitaal te Medan moest worden opgeno men; sedeit hebbeu onze nasporingen ons de volledige toedracht der zaak doen kennen en daarbij zijn ons feiten meegedeeld, die ons met afgrijzen vervullen. «voor enkele weken werd door den admini strateur (H. Kufabl) van de bovengenoemde onderneming een Javaansche koelie op een zóó afschuwelijke wijze geslagen, dat s'mans rug ge heel met wonden was overdekt. De man werd hierna in het hospitaal der onderneming'opge nomen, maar op den dag dat de dokter daar zijn periodiek bezoek zou afleggen, er weer uitge haald en zoolang elders opgeborgen, zoodat de dokter den gewonde niet te zien kreeg. «Intnsschen was hetgeen gebeurd was ter oore gekomen aan Mr. Rhemrev, die ook reeds iets scheen te hebben vernomen van gevallen die zich vroeger op dezelfde onderneming hadden voorgedaan. «Met den resident, den ambtenaar van Uhineesche zaken en den waarnemend grffier, den heer Gramb- sh, begaf Mr. Rhemrev zich daarop naar de ondernemir.g om persoonlij k een onder zoek in te stellen. «Behalve de heer Kufahl zelf, werden nog tal van andere personen gehcord, meerendtels koe lies van de ondertemisg en in dit verhoor moeten zeer leelijke dingen ten nadeele van den administrateur zijn aan het licht gekomen. «Hetgeen ors van den uitslag van dit verhoor is bekend geworden, laten we hier volgen: ' «De koelie dan, die (naar wij meenen op 15 dezer zoo mishandeld was, was op de onderne ming niet te vinden en op de vraag waar deze man was werd door den heer Kufahl gezegd, dat hij den man wel een tik had gegeven, omdat hij tal gestolen, maar vols'rekt nitt misüaiide'd. Voor dien d'efstal had bij hem opgezonden, opdat een onderzotk zou p a^ts hebben, vandaar dat hij na niet op de onderneming was. «Het bleek echter al heel spoedig, dat dit niet juist was en ta veel zoeken werd de man eindelijk gevonden in een soerau (bidhuisje) in de Ba'aklander, waarheen bij gebracht wa«. Mr. Rhemrev zelf heeft hem dsar, ra een vermoeienden tcc'it raar boven langs smalle Batakpaadjts, opgespoord. De man, die Biet loopen kon, werd naar Medan getransporteerd f n daar, zooals reeds gemeld, in het hospitaal <er ver pleging opgenomen. «Behalve over deze meer dan ergerlijke mis handeling strekle echter het jus' Weel onderzoek zich ook nog uit over twee andere mishande lingen en een viertal onwettige gevangcnhoudingen, die alle op rekening van den admini strateur gesteld moeten worden. Een dier mishandelingen, waarover wij niet» naders vernamen, is een maand oj drie, vier geleden gebeurd, de andere een maand of acht geleden met een der wederrechtelijk gevangen gezette koelies. De drie ander» gevangcnhoudingen zijn van nog iets oude ren datum, ten jaar ongeveer. In een der ge vallen heeft de onwett;ge gevangenhouding niet minder dan 14 nachten achtereen geduurd. «De mishandeling van den acht maanden ge leden gevangen gezetten koelie bestond hierin, dat hij eerst op ongenadige wijze werd afge ranseld, daarna gedwongen werd de polen van een elektriseermachine in de hand te nemen en hem een elektrische stroom door het lichaam werd gfjaagd, en hij vervolgens opnieuw op onbarmhartige wijze werd geslagen. "Al deze zaken zijn door Mr. Rhemrev per soonlijk onderzocht en de heer Kufahl zal zich daarvoor dan ook wel ter openbare terechtzit ting hebben te verantwoorden." * * * De beteekenis van deze feiten kan men eerst beseffen, als men weet, 1°. dat St. Cyr, waar zoo lang reeds op beestachtige wijs is huisgehouden, in het hart van Deli ligt, op 134 uur afstand van de hoofdplaats Medan; 2°. dat de heer Kufahl is rechter, lid van den landraad te Medan; 3°. dat St. Cyr is een zeer winstgevende onderneming.... en 4°. dat het Bestuur van alle deze mis handelingen niets wist. Hoeveel wordt door dit ne geval niet bevestigd, van hetgeen wij in onze artikelen over de koelieordonnantiën hebben ge schreven ! Zoo wijdden wij in OES nummer van 22 Febr. een beschouwing aan Kooreman's bewering, dat het Bestuur weten kan al wat gebeurd is, ook op de ondernemingen" ... en Kooreman's lezing (of brochure) zelf gaf de meest doorslaande bewijzen van het tegendeel. Waarlijk, er was niet nog een nieuw feit noodig, om de dwaasheid zulk eener optimistische, anders gezegd, on-ware, verzekering aan te toonen. Maar wat zal de heer Kooreman die over dit punt verder steeds gezwegen heeft, zeg gen nu het bovenvermelde heeft kunnen plaats grijpen en dat gedurende zoo geruimen tijd onder den rook van Medan? Opde vermelding van Scherer's verklaring, »dat er werkelijk groote misstanden m Deli bestaan," lieten wij toen volgen: »wij zijn geneigd te vragen of het bestuur, onder dezen Resident (Kooreman) er wel de helft van wist; b. v. ook van hetgeen gebeurd is op ondernemingen op grooten afstand van den zetel van eenig politie-hoofd of politie-station, zooals er in de Residentie Oost-kust van Sumatra zoo velen zijn!" Nog eens: men antwoorde op die vraag, na lezing van hetgeen nu wordt mede gedeeld aangaande St Cyr, gelegen ander half uur van Medan... onder het beheer van een lid van den landraad... * « Een ander punt en wel van zeer groot gewicht was de zekerheid, die de koelies heetten te hebben, van recht te kunnen verkrijgen. Mr. v. d. Brand had beweerd, dat deze zekerheid maar al te veel te wenschen overliet, en Kooreman was onvermoeid in het betoogen, dat de koelies zelf zich zoo krachtig beschermd gevoelen door het Bestuur. Een Javaansche vrouw, die geen groote vieze etterwond had, maar zóó geslagen was, dat alleen eenige striemen zichtbaar waren, >begaf zich met haar man on middellijk naar den controleur waaruit volgt, aldus Kooreman dat de Javanen zeer goed weten, waar zij altijd recht kunnen krijgen". Wat blijft hiervan nu over, waar men ziet, dat er op een plantage, vlak bij Medan, de hemel weet hoe lang, tot den dood toe geranseld is, en al die honderden koelies als getuigen den moed hebben gemist om zich bij vadertje controleur te beklagen? Zou zoo iets mogelijk zijn geweest, indien niet juist vrees voor de ambtenaren van het B. Bestuur, en voor meesters, die ten slotte den klagenden hun vrijpostigheid konden betaald zetten, hun weerhouden had? Is er voor iemand, die nadenkt, wel een leerrijker beeld van den rechtstoe stand, waarin de koelies, niet naar de wet, maar feitelijk, verkeeren, te geven, dan die geschiedenis van St. Cyr ? * * De heer Kooreman stelde in het licht, dat er in Deli slechts door enkelen veel geld was of werd verdiend. Hij liet daarop de opmerking volgen: »In het algemeen kan gezegd worden, dat waar het den baas goed gaat, de knechts daarin deelen". Natuurlijk, bij achteruitgang of tegenspoed moest de koelie mede lijden. »0p het be heer wordt bezuinigd, de werkman beknib beld, en dwangmiddelen worden aange wend, waaraan men vroeger niet zou hebben gedacht." In den laatsten tijd, schreef K. verder, zijn koffieplanters vervolgd wegens schan delijke verwaarloosing hunner »zieke werk lieden''. In Serdang hebben b.v. twintig on dernemingen n dokter... alleen »in het ge val van schandelijke behandeling van zie ken, ontdekt soms het bestuur de ontdui king". Zoo kan de nood dwingen ;want bij een der ondernemers, bij wien in dagen van voorspoed de behandeling der werklieden goed was, werd zij later slecht.?Wij wezen toen op het door velerlei gruwelen berucht geworden Redjang Lebong in het Palembangsche, als een voorbeeld, hoe er in het koel iel and ook bazen zijn, wien het uit stekend gaat, zonder dat de knecht er op rekenen mag iets beter behandeld te zullen worden, dan de last- en trekdieren, met welke tegelijk hij in een advertentie wordt aangeboden. Nu, St. Cyr is een nieuw voorbeeld; een bij de reeds vroeger door Mr. v. d. Brand en anderen genoemden. Maar waar wij omtrent een zeer winst gevende onderneming thans zoo veel afschuwelijkheden vernemen, is zeker een herhaling van onze woorden geoorloofd: «Wat zullen wij dan denkeu aangaande den toestand van duizenden bij duizenden koelies, die overgeleverd zijn aan de zorgen van assisten ten en administrateurs van directies, welke door geldnood, om staande te kunnen blijven, of uit schraapzucht, om spoedig rijk te worden, hun werkvolk f xploiteeren, terwijl dit door een contract gebonden is, en zoo goed als machte loos en rechteloos staat tegenover zoo velerlei leed, dat hun kan worden aangedaan? «Het koeliestelsel, in dienst van geluk- en fortuinzoekers, wien het niet voor den windgaat... wie verdedigt dat nog P!" K * Wij zouden nog verscheiden opmerkingen kunnen maken, in verband met hetgeen wij vroeger over de koelie-ordonnantiën hebben geschreven, doch wenschen ons thans te bepalen tot n punt, waarop o. i. te weinig wordt gelet. De nasporing en de bestraffing van zekere schanddaden, gelijk die, welke op St. Cyr werden bedreven, hoe gewenscht ook, mogen de aandacht van de hoofdzaak niet afleiden. De hoofdzaak toch is niet, dat er hier en daar zulke schandelijke mishandelingen plaats grijpen, maar dat er, ter beguns tiging van een gering aantal planters, in Deli en daarbuiten, een koeliestelsel wordt geduld... en verdedigd, waarvan, niet juridisch, maar daadwerkelijk, een toe stand van slavernij onafscheidelijk is. Immers al gelukt het der Regeering, door krasse maatregelen, met een vertienvoudiging der controle, bij een hervorming van de plaatselijke en de algemeene be sturen enz., tooneelen van onmenschelijkheid, als op St. Cyr en elders bedreven werden, te voorkomen, welk een hel zal er niet blijven bestaan, waar arbeiders, van een minder geacht ras, voor een goed deel van hun vrijheid beroofd, overgeleverd zijn aan de willekeur, de winzucht, de tot in wreedheid verloopende onverschilligheid en hardheid van europeesche exploi tanten? Nietwaar, aan het geransel, het gemartel, het gemoord, zou desnoods, op den langen duur, nog een einde zijn te maken, maar hoeveel kwellingen worden er niet ondergaan buiten die van lichamelijken aard, en hoe zou daarvoor ooit eenig tegenwicht kunnen worden gevonden, tenzij in het bezit van de vrijheid den vrijen arbeider toegekend? Gelukkig in dit opzicht gelukkig hebben wij thans een minister van kolo niën, die als Christen-staatsman zich ge houden moet achten, niet slechts met kracht op te treden tegen blanke beulen, maar die het koeliestelsel te toetsen heeft aan de beginselen van het Christendom zelf. Wat zou het zijn, als thans een minister als Cremer het roer in handen hield , gesteund door een pers, die, blij kens haar houding vóór en na het verschijnen van v. d. Brand's brochure en wat nog meer zegt: na het lezen van Kooreman's verdediging, welke wel de felste aanklacht mocht heeten, haar eigen beginselen van menschelijkheid en menschenrecht ondergeschikt heeft gerekend aan de glorie van cultuur en industrie? Toch wij meenen het te moeten be treuren, dat ook Idenburgh zóó lang heeft laten wachten, op het, pas voor enkele weken aangevangen, onderzoek. Óók, dat dit onderzoek, 175 ondernemingen betref fende, slechts aan n officier van justitie werd opgedragen. Volgens de Indische bladen zal de heer Rhemrev vier a vijf maanden aan het werk blijven. Men be hoeft toch geen groot menschenkenner te zijn, om te begrijpen wat er in die 4 a 5 maanden nog verduisterd kan worden, nu met St. Cyr een waarschuwing is gegeven, die door geheel den Archipel zóó luid klinkt. Was er in het vaderland en in Indiëniet het personeel voor een vijf- of een tiental commissies te vinden, die tegelijk het koelieland hadden kunnen ver rassen, om dan ook verder in de buitenbezittingen hun taak voort te zetten; want buiten Deli of de Oostkust is de toestand allicht iets erger nog! Oerechtigheidshalve zou men een sneller en beter voorbereid optreden hebben mogen wenschen; voor 't overige echter kan het achterwege blijven, want het geval St. Cyr, is na v. d. Braiid's brochure, Kooreman's verdediging en Bookmakers artikelen, zóó leerzaam., dat er werkelijk niet veel meer te vragen valt. Spoorwegongelnkken. Het dagblad Het Volk heeft de volgende lijst van spoorwegongelukken gepubliceerd, ten bewijze, dat na de tweede staking en het ontslag van veel bekwaam spoorweg personeel, de veiligheid van het verkeer niet weinig is af genome a. 3 Febr. Jongen te Scheveningen overreden. 15 > TusBchen Delft en Den Haag man uit den trein gevallen. 15 > By Reuver hulpwachter door den trein gedood. 21 » Arbeider brj Enschedégedood. 24 > Vlagger jongen van Stoomtram GoudaOudewater gedood. 25 > Haarlem man overreden. 8 Maart. Man door stoomtram overreden bjj Eindhoven. 12 > Man door stoomtram overreden b\j Borculo. 15 > Kind door stoomtram overreden te Haskerland. 17 » Man door stoomtram overreden bq Dedemsvaart. 19 » Eind door stoomtram overleden bij Wognnm-Schagen. 29 > Eind door stoomtram overreden te Katwijk. 30 > Paard overreden te Amsterdam. 31 » Vrouw overreden te Vogelensacg. 31 > Vrouw overreden te Deventer. 2 April. Botsing van twee macbicea. Nadat het beproefde personeel ontslagen is, gebeurden de volgende ongelukken: 14 April. Spoorwegarbeider gekneusd te Rot terdam D. P. 14 > Conducteur te Delft gekneusd. 15 » Heer te Sa-senheim overreden. 19 » Wagen ontspoord te Den Haas;. 22 » Botsing van twee treinen te Breda. 22 » Man gedood by Schalkwijk. 22 > Rangeerder gedood te Terborg. 24 » Spoorwegarbeider B. te Terborg door een rangeerende trein overreden. 23 » Wagenpoetser Rjjnshoeve te Amster dam tusscnen de buffers doodgedrukt. 28 > Vrouw gedood bij Horst-Sevenum. 28 » Wegwerker gedood b\j Harlingen. 29 > Treinsmid Lodder te Utrecht tnsscheo de buffers doodgedrnkt. 3 Mei Wegwerker L. te Harlingen brj een tramderaillement door stoom ver brand. 5 » 18 jarig machinist-leerlir g te Rot terdam (na 8 dienstdagec) over reden, 5 > Leerling-machinist te Velzen. 7 > Wisselwachter bekneld te Oldenzaal. 7 > Treinsmid verminkt te Rosendaal. 9 » 19-jarig jongeling aan Crvqiusweg te Amsterdam door een rangee rende machine overreden. 9 » Rangeerder te 's Hage tusschen de buffers. 12 > Soldaat te Hilversum overreden. 18 » Jongen zwaar verwond by wp. 56 Nijmegen?'s Bosch. 23 > Conducteur gedood te Hillegersberg. 26 > Chef te Valkenswaard overreden. 26 > Trein ontspoord te Zuidbroek. 29 > Trein ontspoord te Wychen. l Juni Vrouw gedood te Velzen, 8 » Man gedood te Gronsveld. 11 » Trein ontspoord tnaschen Blaricnm en Huizen, Machinist arm gebroken 12 > Machine ontspoord te Amersfoort. 14 » Te Bathem een vronw overreden. 16 » Te Amsterdam een kind overreden. 19 > Vronw tusschen wagens bekneld te Helvoirt. 25 » Wegarbeider b\j rangeeren te Leiden verwond. 28 > Te Den Haag kind overreden. 29 » Spoorwegarbeider te Maastricht over reden. l Juli Te Amsterdam spoorwegarbeider tusschen de buffers. 2 > Acht wagens te ZvvolJe ontspoord. 7 » Te Sexbiernm man overreden. 7 » Spoorwegarbeider te Venlo door trein gedood. 11 » Man overreden tusschen Half weg en Sloterdijk. 12 > Machinist overreden te Amsterdam. 16 » Machinist te Sluis overreden. 16 » Spoorweg-arbeider te Den Haag overreden door rangeermachine. 18 > Man overreden te Wognum. 18 » Te Leiden twee personen, waaron der Lampenist, overreden by terug zei t on van een trein. 20 » Te Hilversum een ladingmeeater overreden. 20 > Wagen met cokes van de tip in de Rietlanden geloopen. 20 » Drie rijtuigen ontspoord aan Haarlemmerweg te Amsterdam. Eenige reizigers gewond. 21 > Te Den Haag twee treinen op elkaar gereden. 22 > Trein ontspoord te Amsterdam. 24 > Wagens ontspoord te Amsterdam. 26 > Man gedood te Lent. 27 » Brugwachter gedood te Zaandam. 28 > Man gedood te Westmaal. 28 » Wagens ontspoord te Amsterdam. 30 » 2 wagens ontspoord te Bussam. Het vrijzinnig-democratisch Sociaal Week blad teekende hierbij aan: >De redactie had, dunkt ons, een juister beeld gegeven, door enkele nummers weg te laten, die met de grootere of kleinere geoefendheid van het personeel slechts in zeer ver wijderd of geen verband staan, zoo b.v. het vallen van een man uit den trein, of het overreden van personen, die met den dienst niets te maken hebben. Zoo beschouwd geeft het lijstje vier ongelukken van 3 Februari tot en met 2 April, en 38 van 14 April tot en met 30 Juli, een verschil sterker dan die van het lijstje van Het Volk. Maar nog grooter wordt het verhoudingscyfer, wanneer wij alleen letten op de_ botsingen en ontsporingen. Wy vinden dan n töbr 2 AI ril, en daarna tot en met 30 Juli niet minder dan 14. ?Trouwens hoe kan het anders in zulk een ingewikkeld bedrijf als dat der spoorwegen, wanneer opeens een groote massa onervaren personeel in dienst wordt genomen?" Is deze lijst in hoofdzaak juist, dan zal het d. o. bg'zonderen indruk maken, dat Juli, de laatste der genoemde maanden, verreweg het ongunstigste cijfer geeft; waaruit dan,naar het schijnt, moet worden afgeleid, dat de soort van onbekwaamheid van een deel van