No. 1363 DE A-M STEK D A MM E R WEEKBLAD YOOR NEDERLAND. van het bestaan der ziekte in de woning geen .kennis te dragen noch geacht moet worden daarvan kennis te dragen, Ke&tiaft worden met een geldboete van ten hoogste 10 pond. 110 zegt o.a. Wanneer de bewoner van een huis aan een bepaalde besmettelijke ziekte lijdt, kan met betrekking tot de bedoelde woning het Kreisamt verbieden, dat eenige arbeid waarop deze bctiekkisg heeft, worde yeiBtrekt aan in het huis of een deel er van woEerden persoon. Eveneens bepaalt 50 van de wet van 21 .November 1901 te Massaehusetts, dat iedere wocing of elk vertrek waarin kleedingstukken vervaardigd of heisteJd worden, lein gehouden ncq%t worden en onderworpen is aan het toezicht der iLSpectie, opdat geconstateerd worde of dekleedirgstukken vrii ziju van ongedierte en ziektekiem. Ook de Atnsterdamsche Raadscommissie heeft stilgestaan bij de vrees voor besmet ting en daarom heeft zij het oordeel inge wonnen van prof. dr. Saltet, die het vol gende antwoord gaf: »In antwoord op uw schrijven van 18 Maart j.l. ban ik uwen commissie be richte», dat mij tijdens mijn werkzaamheid bi> den gezondheidsdienst geen gevallen aijn ter oorp gekomen, die met groote waar schijnlijkheid wrepreiding van sicetstofïen door in de woningen der arbeiders ver vaardigde kleedingatukken, zouden aantoonen. Ik houd evenwel overbrenging van stnetstoflen door zulke voorwerpen zeer goed voor mogelijk en schrijf aan de moeilijkheid van de opsporing van den oorsprong van een besmettelijk ziektegeval, de zeldzaamheid toe van goed geconstateerde gevallen als in uw sch)ij?en bedoeld. Wettelijke maatregelen, vermoedelijk van ontsmettiug, zullen m.i. wellicht hier en daar, maar niet geregeld bunnen worden toegepast. Te minder omdat pene geheel bevredigende methode van kledingstukken te ontsmetten nog niet algemeen toepassing heeft gevonden". Al is dus het bewijs van besmetting door middel van de producten, die in de woningen der arbeider;? worden vervaardigd of hersteld, niet of moeilijk tegeneis, toch bestaat de moge lijkheid, dat op deze wijze beemetting wordt overgebracht. Waaneer derhalve nieuwe be palingen bfctrt ifende den huisarbeid in de wetgevingen worden opgenomen, dient er zeker bg (ut pu>ït, te worden stil gestaan ten einde te trachten preventieve maat regelen te crtësren. Ik meen thans het licht te hebben laten vallen op de voornaamste nadeelen, die voortspruiten uit den huiaaibeid. Nu spreekt het van zelf, dat niet elke arbeid in de woning al deze nadtelen met zich sleept. Dikwijls zal het voorkomen, dat de woniug of werkplaats goed is. dat het loon er door kan, de arbeider zich «iet overwerkt enz,, maar dit doet nieta te kort aan de bewering, zoo dikwijls door de ervaringen hier te lande en in liet buitenland gestaald, dat in de meeste gevallen de huisarbeid werkelijk gepaard gaat met de boven geschetste, Eadeelen. Ongelukkig zijn er bij ons te lande nog zoo weinige onderzoekingen betreffende den toestand der huisarbeiders gedaan, zoodat ik deze niet kan mededselen. Wel kan ik een ieder die belang in dit onderwerp etelt, aanrader, de verslagen van ? de inspeelturs daarop ter:s na te lezen. K a rn p e u. Mr. dr. II. S. VELDMAN. ItlflUtlllHltlMtlttlMllllllllllllltlfUlllllllllllltinlUllltMIIIIIMHHItlllll'JI Oud mal, gaat bovenal". Een verhaal uit Amsterdam, BOOR J. F. DE WIIT. I. Vpérderiig jaren geladen koti mrn ir, de Utrechtschetiwarsstrp.at, tus^chen Binnen-Auijtel en R-guürr-gracht, e*n klein grauw winkeltjövindBn. Om er in ta komen ir.oesr ja eerst ren iiontdii trapje vau itrie traden op, dan kivi-rn j^ op esn sro;;pj,> met ton houten bank terzijde, dan nog con tr^d.s van steen PU je stond in een B re ai, maar vrij diep winkeltje, waar tegen de wanden groote ladtkasism waren getimmer.l en waar, boven een cfxeslfct&u doch krijfheldere toonbank, eo:,iret;!immen(!gepoetste w."eg«ch&!ea hir;g;n. Er heer>chte iv; iiet ?«!.-;? kelije een zwars lucht v»n vetli:'.ftrw,n, vcrtxier.^d met die van sterke tabak. Verder onderscheidde men de geuren vars kt-in;, krenten en vi;gsa en op hst venster wa» dan ook met fte'.'ig^ii, s ongfilyke, maaf du.d--'lijke letters gcschililerd: KOFFIE THEE, EN TABA.K EK S J SC EI A \FSMA. KRUIDE SIGAREN NIKRSWAREN. E;i het was een degelijk, goed b klant \vinkel'je. Sjoerd was op vijt.ierjarigen l'-ef;:jd in de ho:-fdrtad des Rijks gc--ko;5iün, als e -n (loo 'arme Fx-iesche jongen, die echtf r <iet vas'e voor nemen in zich droeg nog eer-maal iets anders te worden dan boerenknecht o! veenv-'erker, en bij had met mannenmoed ziju schoulers ge bruikt om zich een plaats ir, de groot3 ttad te veroverer. Kerst was bij bij eer. kruidenier aau den Nkuwer.dy'k pakjeycingen ^ew^est. Hij had dag in, dag uit met oen mand aan zijn am of op het hoofd door de desiijds ,iog zoo onge lijk geplaveide straten galooper, e:i als hij thuiskwam kreeg bij tot fwi^-ürg een hoop krenten ora er de steer.'jis uit te zoeken. Oak moest tij stijfsel kokr-n en zakjos plak ken en hij einüigde ied,.rin dag mat het aan vegen en b'?pro6K-n van den wrrk-*l. Lafer werd. hij groote knecht en liep hij met de kiir, in het zwc-et zijns aarseMJDS die opduwen Ie tegen de zoo beruchte Amsterda-asche s-iulzen. Eindelijk bracht hij het tot winkelkr.ecUt en mocht hij mélanges van koffie fn thee maken, afwegen en verkoopen. En oaiiat hij zsif van onderen, op begonnen was, k-jn hij goed iïc leiding in den winkt-1 voeren, en wss h\j eon dikke boterham met roggebrood en e;-n groots kom slappe koffij reet hruine suiker test waard. Maar vele honderden avoi^d-n sliep hij doodmoede in op het zolderkamertje, waar zijn slaapplaats was, voor hy zich zoover opge werkt had. Toch, hij kon getuigen, dat hy steeds was JULIÜS RÖNTGBN. S-)üate voor piano en violoiicel. Op. 41. A A Noske. Midieibnig. LJZE KUYPEB Sonate voor piano en viool. A. A. Noste. Middelburg. ALEIÜUS COENEN, Sonate voor viool en klavier. G. H van Eek. 's Gravenhsgo. C. F. HEKDBIKS. Andacte e-pressivo. Op. 17. Pour violoa et piano. De Algemeene Mu:?iekhar dft1. Arr.s'erdtm, EMILE VON EKUCKBN FOCK. Seleneia. Muziek drama ia n bedrrjf. Woorden van M. Co:it,tant A. A. Not,ke. Middelburg. J. A, S. * AH SCHAIK, Hymrms Ambros)iar.us. J, R. van Roseum. Utrecht. JULIUS EÖNTGKN, Zeg oiid-Nedeilaridsche volksliederen voor meerstemmig koor. Op. 42. De Algemeece Muziaknandel Amsterdam. J. F. HuMALBi VAN EYSINGA. Het Lied. Voor vieiRteramig gemengd koor. G. H. vas E.k. 't,Gravenhage. M«t hot yor|tstc ger.oegfii heb ik de cello sonate van r.öf.tgen, thans nu z\j gednikt is, wederom doorgelezen en gespeeld. Na de eerste uitvoering door den componist en d^n h«er Moaeel, san wien de sonats opgedragen is, heb ik er uitvoerig over geschreven en in het Hebt gesteld dat Röitg.-n doe-r het gebruiken van n hoofdmotief, hetwelk het geheolo werk bcheerscht, er in slaaft tvn grootere mate vaa eerheid in zijn werk te verkrijgen, dan gewoon lijk het ge"»! is hij kü.wc.r^uzitk cogipositiën. Hft is als hfit .Leitmotiv" bjj de dramatische werkan va;; Wagr.er tpgcnover i5e oude opera echter met dien verstande dat Wagner's IJfitrcotiv" steeds optreedt als de psychologische situaüa van }.ic,t geheel r.ulks eifchen, fprwijl de absolute musiker zijn hocfdrnotinf kan laten optreden als zulks slechts mot den vorm van z\jn toorpDtëoi in overeenstemming te breng»a is. D'it Rö.!fg«n zijn motief op alleriiaods vvij^-.n weet te veranderen, vooral door rhythurïscha wijzigingen, Isert ons op nieuw zijn cello socata; buitendien klingt zij prachtig, zood M gemoed cri verstand beid'-n voldaan vrorlen, Anu de uitgave H niets gespaard. Druk anp-ipicr Muk_-n een roy.ilen indruk. Dit is ev?n:;p,rs h^.t geval met de vi sol-sor.ate van Lize Kuyper. Toen het werk ten vorigen j'sre, bij h-l-.-genhoid van het muzicsftest der Ned Toorkiinüter,aarsvHre«tigirg te NymcgCTi, is gespeeld heb ik er ir; dat blad o f er gercfc<-aét-d, Da gunstige n.'tcr,irg welke ik tosa ov^r he,t werk heb uit^fsprokep, b thans bevestigd, nu do fO< ate druk vcor mij ligt. Da DIOJR, echt mu^ilsale mi.tisven on >!e pittige bowtirking tfkk ^n ook thans in hcoge mate de aitdacht en doen de be'argülwlKng in deze jonge compo nist c levendig gaanda houd?a. De so.ïate voor pia'M en vsool van AleMua Coci,pri komt mij voor nog i'i--.t gehwel rijp te zijr. De componi«,t is nitt aóövertrouwd 'nft de vormen, dat fcij thans raeds rnet goa;i succ -s den sonate-v-jra» in tospassiug kan brfr,jRn. Ik vd! hjra hst e3r.i:,gzir:8 ongsmotiveerds van het optroilen dpr piraso in E (pa;;. 4), tusschen htit hoofrlmo'iff ir, i) en h'-t tweede thfl.ra in A, riiat i-en k-s-a-ia duid in. Echter dat zyr.e z g. Darcüiüirurg"' zoo onbeduidend is en dat hij daarna j'ifit. minder d-tr, de eerste <0 maten letterlijk cfpio^rt zist, dat zijn vf-rorijv-'n of tekGriko.Hire?n, wawop de kritiek rtfin coinpo':i;-t dier* to wijznn, La'er worden dan nos; (in t*int.'Kti! ma*f3n g«tran--pO!ip«ird. Had. de ac',hrij,'er den vavlütisvorrn s'i'.cius c'.ucbty beo«t'-'n'i, din 7011 hij sekc-r rijkere cor.'repti^tïifbrt corabiria-iëLobben kur.nen virdsn voor de DurcMührung" en voor»!, dan z:>u hij den terugkeer der twee hoofdmot.'eve:', niet fe ijkluideiïd met het begin gemaakt hebben. Overi gens spreekt er uit het Allegro, i;n r;o^ meer uit het Adagio, wel talent. Waaróm gebruikt dn componist op pag. 16, in de fis-ae maat een es tus ;che-n die twe-3 e kl. 3 drieklanken ? Me dur.kt hier ware dis j^intorgeweêst. Gaarne erken ik (Jat de roeiodierorming BE de eenvoud ii de hanrionische bewerkir.g een «u -srigen indrnk maken. Hot Allegretto acht ife hut minst g-'slaagd. Overigena ook d?ar «e letter lijke copie van het bsgin bij den terugkeer der motievin. Voorts wil ik den componist er op wijzfn rtat hij in <le onderdeelen zija^r wcrktsn meer rbytr^ische verBcheidcuhrtid a&n den dag legge. De eerste Sata h-?eft ':,'s maat, de tweede ?', i maat, met veel'.uld'go tnolo:.fi:;uren, dus nagenoeg 12,; m?at en het Finale wsderom ''j< maat. Zu'ks w?rkt op den duur monotoon. Vermoedelijk is de componist nog jor.g. In dat geval wil ik wel een woord van aa moediging tot hera richten, doch gepaard aan de ver maning om nooit meer iets uit te geven, zonder esn duchtige zelfkritiek in toepassing te hebben gabracht. Een-fraai, melodieus'en dankbaar stuk voor viool is het Andante op pag. 17 van C. F. Hendriks. Het kon een deel uitnmken eener viookonate, maar zal, als zelfstandig muziek stuk, zeker nog gemakkelijker zijn weg vinden. Het is niet moeielijk op rse viool te fpelen, ten^y dat voor dilettanten de toonaard van (in het middengedeelte) B misschien eenig bezwaar mocht opleveren. Het muziekdrama Saleneia" van Emile von Brucken Fock ligt thans voor mij in klavieruittreksel. Reeds vroeger heb ik dat pracbtvulle werk uitvoerig besproken ; ik wil echter niet. nalaten raijn voldoening er over uit te spreken dat het thans in druk verschenen ;s. Het gebeurt toch te zeldzaam dat een drama tisch, werk van een N<5derland;ch componist gedrukt wordt. Het drarr:a van v. Brucken Fock heeft mij ook thans meer geboeid door de muziek di-n door den tekst. Het iMavieruittrefcel werd door den curaponist ze!t bswcrkt. Dat er menigmaal drie balken, ja ef on ioo zoifs vier gebruikt worden ora 's coapsnisten orchc-stratio op hot klavier weer te ge/en, moge sfr?kke:i als b^/iji van de volledigheid dor pianopartitie. Da gemakkelijke en vloeiende bebandïling van hot Lsitn-o'iv". \rrc-":ftr bij eene miva-ring alleen hoorbaar, is ihar;a ook z'ch'br-'r gewordsn. D'; fii-nia Kasks sorg !s voor ecu m^c'crv druk, in har.<'Jg oc.ti.vO' formaat. Ein zeer bf.langdjk werk op het ge'-icd der kerkmuziek ziju wij yur^c';uidigd aan den Utrechtschen comp v. ist J. A. S. van Scasik. Ik meen zijn Te rVum hetvjrJk vrrlcdeu ja,';r in druk verscheen. Da componist gebruikt twee geaergde koren, een solo-quartat en orgel; het laatste echter nii-t oblï^a^it allesn r.ls a .nvulling en vfr.-.{er':'in;j der Eang;,te:a3ii.n. Ds eerete woorden vau dra Ilypiuui Te Densa lauriamus" zijn door den eer-A', hoer Van Sr.-haik niet gecorapoaeerd, maar aooals dit f:,ij uitvoe ringen onder rten godsdit-nst steeds ge&cliiedt, aan den dienstdctmde geests'ijks ovf.rè.fc'afcn. Daar.yiede beeft de componist reeds dadelijk gedocum:;nterr:i d;it hij zijne cnnpoiitie niet als conceriKummer wör::Cht beöchcuwd te zion, doch harr f od-s,r>.t S erft als 'ieei van den difiiet. 'fr,u',"C!':; :i do r,;ij', a de verwantschap der ia«lodië:i net het ksikd.ojke gczacg brengc-n -:!;lks cok cluicclijk goroeg voor den d-'g. Da compo iet bchesrDCht ('o schrijf wij se voor zangE-temm-n met de grootste virtuositeit. SU'eds kiïcker, do etemmen niüoi, o;n lipt evon nf a!!e };:cr!;]:;') i-^o}"^ zis^en of dat ie'lfïkoor r.ps^t optrttdt cittf.t er nlcclita erkele stemmen u't de vers'cbüic'ndüLc'.T.^roc-pt-n gebruikt wordsn Uit dcïo woordcr; Iw d- 1;' etevens sien (Jat do.)r eva com>jc HH de f^-jofet mogelijke fifTiss^ing is gebrfieht in do be handeling dor f:^V:g'-temTaf:r.. Esi-od."a eooals men die in het Te D: ui» vir.dt hij d-j woordo;: voce proclamattt" een daarea b\j glorias taae" en vooral bij de slot woorden non confuudar in aeternura" met zyn geweldigen climax, behooren te worden be schouwd als zeldzame pagica's in onze koor litteratuur. Het Te Deum is reeds te Utrecht uitgevoerd bij gelegenheid vau het 25 jarig Pausfeeat van wijlen Z H. Lee XIII. In Sep tember bij het feest van het 25 jarig bestaan dor Nederiandsche Sint Gregoriusv -reeniging zal het wederom te Utrecht worden ten gehoore gebracht. U-.eds meermalen heeft de heer Julius'Röntgen zyn groote litfe voor oo» oude Nedfrlandache lied »»n di^n t'iag gelegd. De eerste uitgave onzi.-r Valcrius-iieaeren had plaats met zijne mtjiiewe; kinj; L ster heeft hij ze nogmaals niet rijdere klavicrbcgeleidiug bewerkt en uitg? geven. Oniaiigó he?it hy er enkele van vcor mannen koor ca o.-'cheit bewerkt. Een der liederen uit den Gidecck ch'.nck heeft hg a!a motief voor een orche-t- phaatesie genomen. Dan heeft hij in opdracht dor vereei.Jging voor Noord-NedBilands Mujsieigeschiedenis nog twee bundels bocreiilleiljes voor viool en piano bewerkt, alsmede de vropger door ni^j besproken danswi'zen uit de 16 i eeuw. Thans Hg^cn voor mij zes oudNederlandscha liederen voor meerstemmig koor a cappüll.', die allen getuigenis afleggen yan den fij-ien ziii waarmede Röntgen de melodie voor ons oude lied west te bewerker, en die mij persoonlijk zeer na aan het hart liggen. Het eerste lied lek wil me gaen vertroosten" is vijfstemniig (raet twea tenoren). B^halfe de schoo.ne klank van het geheel, trekt hier vooi'al de aandacht de mooie zelfstandig melodische l^u va\i den eersren tenor. Het twsede lied draagt tot ti'el o Jeeu soct"; het is vcor twee koren geschreven ; hot eerste koor beitaat uit twee s vpruuen en tweo aiteu, het tweede uit twse tenoren en twee bassen. Z:er kunstrol is hier door don 'comp.mist da achtstemmige Sitz," bafcs-adeld W-jl hebben alle etetuuien hier ean tftmdijk lags ligging, maar dat zal wel do.T den componist beoogd zijn tei?/i!le vau de soort van kla: k ; zoo niot, dan zou traüf-poiitie (é'i toon hoo^si) hieraan tegemoet kur.r.en kon;ei!. No. 3 is een keisiüed. Ean kind is ons geboren" hut is zsa.stcmmig voor twee snpvane;.', alt, tenor eu twee bassen, He; pastoraio karakter der melodie, kotiit bier, by da bcvfi-.rkiüg voor koor al zesr mooi uit. Hat schooRe, eenvoudige vi&rsteïBicïge Van liefden comt j;;oot iiden'' heb ik als ik mij aict vergis, reeds vroeger ir het Album der Nederiand«cUe K'jc.rv^rceiü^ir.g or (riiO;',t, maar is hior ricg bc! ar op ;:ijn plaats. Het vijlde nummer begint mot de weerden Den usg en wil r.itt verborgen sijn". hui l: zet!St.u:;iaig (twee alten en twee bar^c-r,j; ook hier bewegen zich alla Btcmn.en in orgübowl'/n vrijheid en met het gruotste II y t slotüumiuür is het frisache, Sijt groot en in mige bezeUhij als het vr.i';j,e. Rür;tj,eu I-eeit ut of, (k;2e bcv,erk;Bg .or.zer os-de Kedcrlaiii'scLe lic:it':oa cca weldaad l>owe^en Ka« oiiae a cappt-li^koren. Zij ;:ijn dank1 sar voor ko.jr gcschrcvun, en klinken prachtig. Bt-u ik onbescheiden s.!?, ik zsg d&t Rij ut gen lieg cscer dr,;er li-Jrron kant eu klaar hev/o kt in portcfauiiie heel' ? Zjo niet, laat mij de dan r-rj/oRgen don wcusca dat co:>- deze tipoedig in druk iopca vei'ï(;:.ij:icu. Het Li.'d" \;,a:-,r-'H;i t-kst tn nii',/.i'.-k door j ar. n. r. J. F. IluaiaUa vni Ey^inga zijn vtrviïanli^d en dat is o^gti'-nx^eu aaa clegtmen^-le zanf.vc-rc-ei'igir'g »?rt-io-'V'iiji" te 's-Gravenhüge bs-schcuw ik Biour ab tv:i inti-.'rne hulde van der; coinpoi.ist aiin g:;i;o.';ade zatigvereenigir.g. geven .t 111 i. duid-, lijk iek<;r>ren en dap.r ik mesüo&t gen niet bukrkisecrd iiiiieiue uitinn worden wil ik ns/Jer 'op .ie cow ositie iiiguan en niet wocrdou Hot Lic u" gjantior coerd schten. ANT, AVEUK.VIIP. voorUitgogasn, voo:uitgegaan in hui.-r.is v:ir. hot vak, en vorruïtgüg'iAri ir. financ'flo'e ir.i-Jiielcr. eii schoon er toe;i no;r neen Rykop'.isrspaarbaiilj bpstc'd, dio van da S ad AiastfT.i'an wa" er wei tn Sjoerd wïst den weg eriiee:i bast ca vindan. Zoo gin en de j*;ei "onrbij, totdat fj'jsrd, nadat, Isy op ep.n w^r.'nsn zomeravond «set goedvinden van den lua? cp hot trottoir voor den winkel op (jon s; oei, luinenda rafit iler, rug tegen de i/onui, een pijpje had zitton rooksn, tot d;; l;.;3^,iii,,g kwaisi, dat Kijn levsn toch erg eer.ig wr.s. H g was »1 bijna f'.'i: tig j.ireii e i de snei ju», iii'; in dea wiv,kei b v? a man, maakten al ^-.kheid tng»n hem. Er kwam op disn v.-;-.rrasn zomnrayond eoii'n g-i--oei hij Sjisr.l op, dat bij riet goud in woorden kon breng'-n, r.'Aar dat hsm d.3 bfli.eekc-nis ieo;d3 vat'c.'i van het bakai.du: Hft is nii?t ;,oed t!;'.iL, rie iiieii.sf.h aiifcr; zij". DSORII lang s. es.ie Sjo;;rd daarover i.a, lij kreeg zoo'n p-czier < ra de ni3ifijt-3 i-ij hut t;i;!d tenigt-even e v r n b\j de hai.d te vï-tfen ; h\j ksaui t je de overtnigini,', dat het to''ft niet zoo erg fl*uw is, wat hij wel eors gedacht h.ïd, O'a eens in zoo'n w.-rtna sterfte waoi; te kcijpen Sjserd keerde om als era b'.ad op nen :>oo r-. Hij werd van een sullen, eeijigsïirs in ziebzi'.'lt g^Ji-.-erden jongen een grappenmaker tegrn a'lo>i wat een schort droeg, Kood&t ar bijt;a oaririr.'-':nd een psgirhal en esn gejoel in (ien d f-'fg-n wi:'.k-:;l aan oen Xifiiws!:(?iïk was, er, ti;,.-n ra-'nen d:; f:«,troon on da juffrouw Sjoird cenf' onti ;r Lar.d:-u. Zy bra'ïbtsn hc:üaan het varstand, dat bat, ah het z 'O !*:.?! hf:ia gesteld w--«, hater ?c u Z-IA als hij eerlijke ?&:}?.?&?{;,.;>'' zocht. N;i v/as Sjoerd van buis uit een, verstandige jonden en een goe-Jn w.d vond b-j hotu gcTtu fji-boor, zoorlat hij bcblcot iu-, ia zijn oai«-?vi.-K eoi s goed uit te kijki-iv i>, IÜ-ÏH bimsritte hij, viut er vaak in de;i winiei esn het' eteuira!,» nieisj??, kwam, dat zich in zooverre v»n de a'rü^rs clieaicla or.deracheid.ln, dat zij oen btcff-jn japon ia p aatj v.S'i r.ei: krcoer-j-i droeg, ea dat baar hoofd niet waa gejokt, D ch t!o ir do oude'.wetsc'':e kornet, noci door het ruuden e mut~jo. K', dat mei^j : wo -n-ie niet ver van den wink;'.i t.ij een ouao t.iüte, die co;; langhaam stervende »a:en-en-baT:d-zaak dreol' Amsterdam was de-stijds nog r.iet do a'ad van zoOïS'jl haast en «irukte, zooals man dia nu kent. en het wtM i i-.-t 20) erg vreemd a;3 iema-id eens in z'n wi;,kpïja"j^, met, 7.ij". viipjo in don mon-1, eer. paar huizen \è- d er.t^idt! en even CKT. buurpraaijs maakte. En zoo deed Sjoerd nu, terwijl de avonden nog ?.M MOO waren. Hj drenrelda wat. op en mè-, PP. nl h^;el gnuw werd het gewoonte dat hij dan hfit nichtje in den garen-en-band-winkil toesprak. Natuurlijk, ah men zoo iets doet in een win kelstraat heb je allercaiisgezeg, ze kijken je vau alle kanten op de handen, en Let was dan ook weldra bekend, dat Sjoerd naar Greta vreei". Sjoerd stak het niet ouder stoeJon en bar.k<?n c-n op zekeren Zondagochtend, kwam bij iu zyn mooie zwarte pas, en met een hoad in plaats van een pet op hot hoofd, m*t een gouden hcrloïekeüirjg op zijn vost, en een witten boord n:''.t eo.n stropdas om, Greia p.f!:s!«H om haar a';-* zij:! verloofde £:\:i i;n ps'i'OJ-i voor te stc:U;n. Da>;i"!a s'ngMi «y s n ui f. n kuit-ren en voorcvaroiid uis t'jser.l kon sijn, b"f>oi>;ieu r,ij (Ia lelijk naar een ge't i;-::; hniii a;t f u zien om eeu eigen winkel je, se vesii;;cn. In pistes dus w~'g!''s te ?Aarde-1';'', iif-p n ir il '.-?'. 'l-.var'atwt.Bn van de groote s'r?.r.-'-;i ii<>or t-r- k kvvi i'.ïi ovc-rle!j/ïen, arte. bk'r ol drar ee-i ??>iüsi:l"je r.'a-j-'OTi «i] een bur-s hizls* s iaeus! wir,',,,- fjo in dv Utrfc.htsche Djvar^s'rstti. 1%'it, <ie p-tronn, dia f. «ili's van hoji.lt;, wa-t Sj -e ii; w:crs iftiMiiK ii! FrJ"s!a d *r /.vel wat,; feVcr,',':; i'f.-.'-xi.-ouwdr) h-'-a «I-i ij;-ii c; rlij.'c ra&.i-mcri, iiv-.l v ;l spijt u,'i i bij SjOï-d verLeawn z-.ni, vna.'ir", zvide de goïvniood go man ,/iat iange v;ij;n isOüktiiks ^e <:;.a': rn a;s j-i je vesii^un -Ail, ben ik noj; Tentoonstel!!])! yan onüe portretten in flen . Haagscnen Kunstof. IL Blijvend ia de sfeer van Rsmbrandt, wijzen wij op eeiie belangrijke seiis portretten van diens leerling Govert IMinck (1615?1GCO), die Kembrandts invloed ondtrgitg en wel zoo, dat over hot werk van den lerrling de glav,.s vansc!;o'mLeid kwam van dtu Meester. Merkwaardig is daarom no. 25, bet portret van een jongmenach met een semiitis:h voorkomen, gedateerj anno 1037, en dat geh^fil en al aan liembrandt doet denken, zoowel wat, de voordracht, de penseelbehandeling, de belichting als den toonaard be treft. Govert, h.ek, de man van stand, die iu relatie stond met deu Keurvorst van Branden burg cu met den Hertog van Kleef alsmede met Maurits van Nassau, onderhield ook den omgang met de oveihtden van de stad zijner iuwoning en zoo zien wij van hem de portretten vsn Jan Huy.iecooper, burgemeester van Arasterdam en van diens ecbtgenoote (uo. 28 en 29), waarvan het Ie van 161-3 gedateerd is. Deze portretten geven meer den individueelen Fiuck te zien. Sterk <s dat forsch en pittig geschilderde portret van die 17e eeuwsche bur gemeestersvrouw met die heldere, krachtige, levenslustige oogen, m -t die roode buiteiiluclitskleur, wier ietwat grof type naar ouzs opvatting kwa'ijk doet denken uj-n eene burgemeesters vrouw van Amsterdam, doch eer aan eene boerendeetuo Uit de Zaaustte<k. De rustige achtergrond van eene teutraal wtnugrijze kleur steunt den hoide.Tn to-n van het vleesch van dit, tterk sprekende portret, harmonies rt met het di-ft'ge d!;p in toon gehouden «aart es wit der kieeiij, en brengt den kop sterk naar voren, doch zóó, dat, deze binnen de lijst blijft. Een paar andere portretten vaa 1616 doen wtcttr een anderen PiiLck krnnrn; 7,y zijn geschilderd r;aar de meer VlaamiCiie opvattiug ooi in de acliiergronden IsndscbappCE en tirsp:ri(.ëu aan te brötgcn. Bsdoelde portretten zrn in ten goudiCutig gecl.bruimn toon geschilderd, zij zijn mooi omhuld, J.ebben zeer bijzondere kwaliteiten a's teekenmg, maar misten voor mij dien beerlijken rustieken eenvoud vsn het vorige portret. Van Areiit de G-.-ldtr (1015?1727), den Dordtschen schilder, evenzoo een leerlij vau Rembrandt, wier.s scbilderwij.se Lij getrouw b'eef, is ecu me:kwaardijr poitret uil, 1BS5 rau den bureemi tster van Dnr'lt, Etnf-t van Beteren. Het, 'n geschil derd mtt, et n lijk, gloedvd, macr ietwat g'oe:i"'ig paU:t, g'-oezol;^ Ksk'cluei; door de bitome waarmede de kleuren tot toon vrrwcrki t-cliiji.en. Maar er gar»t vau dit suggestieve portret, dat bij laijge nitt de bcsli-th.'id en va^tbdd heeft van de Cuyp, ei: er i.aast hingt, zulk eene wond--re a&iiT.rekkiug uit, dat het is alsof er iets van hti wezea vsu den peisopu. liie a%ebi-tld wini, ia h;;t EeSiiIderij is ovurgegaau en hier a!s het \rare van uit hot verre verled,-n &ls eene versphijajng Ofdotnit uit het lader van het dork. K:c?,Ssa3 ME.-.S, Bjl, Job. V.c'.or, Jacobus Lemij e-u ALikLam AU Vries, die Ijerlingeu waren v nu R inbrandt of zich o!id'-rziin iuvlotd oiiówikkvld hrbbcE, E ij si door eeu of meer goede stulen vau hun kunst vertegen woordigd. E-na machtig;; ptrsuuElijkhtil trekt ru onze aard^cht er, wel du: van aorn",? de Krijser (1590?1607), van v,ien e^n pDi-tr^t aanwezig it., aor.ais er «vaars-chiJLlijk maar wtiM ' gfi oii(!i:n Wüdrü. Ik b'.do.:l dat pïacl.tige portret No. 07, dieu s'.owen m(:t ycrf gcbycts;:, rJea inaiiiicnkoj', over wicua brce.ie, uiig;groeide, vasv, geino-tellctrds vsrmiu l.eïbloide daglicht g'ijit en dien kop doet 'eren. Het is etnrgloiiiust; verschijuijjg', een levend be^ld van don tijd, voor ons bewaard gebleven om de buit-.ngi-.woue kuuiie ca het micbtige uitb-:eldir,grvcrrapgfu vau den meester t B kuijnm hewondersn. De toon van dit portret is van zaidzame var'theid, de plajjntn van htt geji-at gaan prachtig iu tlkfiar over en vormen een emrah-cutig oppervlak, waarop hier en daar, mot groote zeker en te benauw! gf,v;s;iden. Daarom spijkerde bjosrd. aan t.e dvar een bor-.-jo: Kulder van Sj. Sehaafmuft. Ziühi;;ibov*c:ri", en mf-t groote voldot^.irg rol te hij 7 ij n ;,-;,;(:;.? vat-^P e.i br.l«n zoo van den b::ste;«;! ;..-..- d..:i !.:;:»^r in. Het liv-p bat ]>.??;--.! ptttir in tiJti-'c jweu bijzonder uw.w, tn tt» c,'-- igo vsrdrieti,t;.~ oog^nbiikken w&rcn, als i'.'-iia'-d hun V.MK^ c,f de ooinvti'ir er , Oi; P;,-r w:n gsw?csf. D ui kv,ram er een veid^cïi'o tri'a.";^ in du br.vi-üiip vfta het zachte. ti:,cb rlc.--^!^!!:^ j'jji^e vnjMW''j"., rnfinr bj-ierd r.;."."!i;B tr ec/: pr-eljs van en xeije: XuJii, 't is M1-i ve-,-1 te dri-k. Lv KAU ij>ij"! vrou'if T ou iii.'.-f. a-iitcf toonbünk Ksiivvcin," i-n dan t.taV: G ;ra he:n tav i:n ;-.( to,-, waiit. hij was, een r> ^n i.-t <! .j.:er.d. 'j:oc'.i v&s hei ja.-.'.cicr, f.at a;j 2 -o niet hii:s tft'3t:t;;i biovcM, lui KT fier, v.','»-: vo/r wei viiv*. . . _ iir.ii -, ^jo-rd o.- -i.-;C!i l)s-gro.-on, dut zij er zich bij m/'aten :?'??..i;s/ge.i, ra zij werkten c;; woi.j.en g:-''i c u i;j.wa-'u in de hOuT», d«t toch i)c;j fie;.j-.'*&! vo i' de ui: zet van (?er: kleine n;aar blij dac Lv.t niüt i:ü:-.3t ol O'.'(;r «;y b-uri." Zoo waag'e Sjoerd il.^u f tap, L-y.f.V,'- on bo^on ofiüzaak. c') Ie. i<3e verder irct zr.n joi.j-;e vrouff, zoo af,c e. cboj'den '-au do ^ert-l-t t.iMof zij ccri pnar jiCiiipbrcuktlingtüi op f:en oube*'0'':i.d Sjiord zmfïz vr.or den wlr.k-1 on d? wiiikclwar-'?n en G:t>'a hitH aiies sr-hco:; en ?.-oht-erae d' lieuk-n. Pin wt-! ra fcin^ ^r een zekere ror p ui- vc.ri het v. inPitiiij;! ,ura dvn hoek" ;:r;oa's de <i "ii-tm-^i j-:'.s hst, iinoiiuu-r, in tMüer^U-ilirn; raet d;; a;ror,:: v'.i'ke's Ui de .',0' f 1-traat. Dedievht h'itii 11 ",'ircn vc'ir ii« ,7rü.i) ?>>.'?.);? -::vüeens in j-ur.i nu:-!-a-l/ri^teid cr.i tcns ;P zien wat voor vruu l' tiie jrroote. knappft, jonpc i;is-.i gorrou -,d z;!,'i i-i'ii'ion, maar hu.. Jiifluifi.,ii-r;jjhui.d gii'.g uv;r in be'ang. tyüirig, toen hlsrk, óat hij cxfra f-f'-irigs k<i'fi^iii6Ia:if;e ve;kocht. Kn *oen dR nc:vr('.u .-/on bernc-ritfn, dat in de iji'uk,T,s «oo'ti Ir-kiere kr,ifi;ig'-ur o\\,s., w.lden zij d:'.a;-va'i Oi,k eens wat h..|jw;n Aldus kwam let, dut Sjotrd v t',1-1 :<iin oi ;crigf.-maak:o K^.kj'-s güuv gpnofg l:ad. E"ii rr;cvj'0i;w moet cci: b- crci. Z'.vk 'ii..bb-"-n, d;-,j.r/ior zorgde )ij e-i toen naoettcn de .:al:kGn wri.ii'.?; <:ro;ïcer worden. DB koi'li; trok du thee en c th'.e trok de uiiker p,n Sjicrd kreeg b-s's-Uiiver: van vijf en ti?u pond tegelijk. Sjoïvd'n gBr;icht g'oia van voldoenü'.S;. Hij wou» e n pakte in en sjouwdo KCÜ\vecr met de aiftnd op z'n schouder t'oor de ttf;d, en hot was een trotsch oosenblik iu zijn leven, toen hij eens thuis komende tegen zijn vrouw kon zeegen : Als bet z^o voort gaat, moet ik er d en keld'. r bij huren." Nu was dip kelder wel eea gniaile piiptnia, laag van verdieping en doiiker, maar hij was droog en kostte niet veel, want de schoenlapper had net er zelfs te duister h.-id xviis i'1-; ^owooi:!.:; motue uulibelij-s op te spsrw, to' ij i.;::-r,o?g bid om 20 in to ruilen v,or e'.r. -, .au,;n lisritjc, on dairvan wisde z-y h-ei i i iiti ye-it-im oen vtrzaiueii.ig aanlop;,.;^.!! in e.'T. &-ja>, w-Jks zij iu haar lia ne: k&jt -fji--';org .r, hfta. Da tij!} jvi'-g voorbij. Auietcr.'«.ni gi'ïvoorui1. Men bug ".n r.r-n oen i i-us*e u^icygii ^ y::u rtrf si ad lo ('.erk-i'. Achte.' het Pï-it-is v,',or Vui'-:svlijt vc-rr.'fs her corïtfl gadeclse van nuurt VY en in u 'i eersten t;;d wanicu j-.ot! hoel wat hew-'--neri van ai-: r-tr..'.*cn ir.kdrpen dom iu stfid", e;i v;>o;.',l !!-?'.(] n: ;u d.",f.r p'n p,)&ïe berinntri'g cai: sr. li-ii:-eren hiui<l:-:n;cr'' in de C>ri.'cb':',c.be dy.-ü!>.s!raat, w&nt onder de nif oo b:É*<o e>'s v.;iïde Ja( ob van Cainpenst:1» ,t en o:;t!.e.ir,g b?.iio.-rdtf.i velo gchu*dj diiynstm^ifjes. Toen gebeurde }i^'', tl:it in ris U :'? c'^t-ciestraat zslt' cou groot wïi ktlhuis te hucrkwasi. Er wa-i pen oudarwct-che z?,sk ce-. OHtig-i f-'-:w.'e_t, ccn zaak in wollen en linnen s.rtik. Ion, wPÏite h-t n;i:t krm houden te^en de toen moderre fiibrK-kystc-ffan uit het buitenland ii govoi'.ti, nn (i-- ouüe winkelii r deed het beste wat hij doen kon. Hij deeJ de zaken aan kant en giiiT YV. z.jn fp'.arduitjfla loven in een ordv-.rbuisJB in de Jordaan, waar hij :djn tij l d"o:brACht iait papjes rook;n op d--) bank aan Xatuu.'üjk was het reeds goru'men tijd in de l.uurt bekend geworder,, dat de zaak niet goed gï'ng en telkens ah Sjoerd langs het huls gi'-g, had hij er over moetaii denken, wat daar een kar,s voor hem openlag oin groot winkelier te worden. Hij was van de gehecle samen stelling van het huis op de hoogte. Het geleek wel heel forsch, maar niet alle verdiep'ngcn behoorden bij den winkel. Deze was breed en j diep, er waren twee flinke uitstalkasten, waarj tusschen de winkeldeur, achter den winkel was een opkamer, er boven wat men in \tns>erdam een wsieek" neemt, ecu vertrek ter halve hoogte van een gewoae kamer; achter de opkatr.e'r' efn b'.pvcr.plaats en dun een keuken ir.et een k^oit-r er bovsn. Oaclrr den winkel lii-p een d:rp', kolrJer, uitkomsnde niet stuenan traden aan ,se s nat, en o/er deopenir.g waarvaa rj-jercn ir^u-luike:i lagen. AÜes wat b >ven do ii.j-ieek" v/t-s, behoorde aan het boventuis waar'8:1 de di'iir liaa^t de w:i,k-''ka3t ti'i' linker zijde v RH te vl- !icn. Sj erd IL}<-.?? de ccrsti z'n bestellingen roridiireiiijeiii'p, bij :^c,!,xelv';n na, of hij het zou durverv vïajfn. S H.IS U r. p bij zoo rtkïi.c.rda wel PPHS D;OI z''i mird met hru;dei:iersiRrren aan tpgf!!i een voorbij ??&;'.£? r, die h*.m een verv,-^i'Schi,'ig tazond. As n ij ergens moe t w&cMen to dat h.".t d3 (iii'.iütbode gelegen kwa'n hora open te doei-, zotte hij oiiwillok urig we! eers een paar cijhTs ii;et een potloodjs op de witge:-'cbild«rde iladi-s.'ijleii vau zijn afnemer. Toon hij tot da «or.clj i;-; gekomen was, d.'it hi,i de Kaak wel zou aanturver, cprais hij er niht ziju vrouw over. en rtker,du b\j met h-^ar alles weer ui* ; bij met zy-:; breede schouders ovf-r de trJel leur.Ri.de, met z'n rerhtei-hand Kffcrijveiide, (crwijl ziji-, v;ovn,v zijn linkerhand vf&tliield en f,\ «e citers raglng. \Vaariij«, er werd veoi p^v.-ikt en gewogen voor er wat ge waagd wero. Het eind waa echter toch dat Scuftftfbmn z^ju Zn;,dagsch pak amitnk ei'r.aar don e:g ,11 aar van het Luis girg om zich als huurder aai te bieden. Toen dij zijn i.aam upesJ om ai',:ig(>li,'n:l te worden, bekeek de huisknecht hem, aienf bij zegden wilde, wat. r»oet jij hier? n.'aar tien een di'r dierstrue.ifjcs hera zag en «itrii-.p: O, dat is de kruider.ier van 0,11 den hoek l'' was hij dadeli/k bekend. Ja, roer. kan een fatsoenlijk K!.",U zijn, goede zaken waken en groote plannen hebben t-n toch voor voic n:er>fc:i<3n j iet anders zijn dan de kruide nier 0,11 dpr. hoek". In dit geval br-ek d:e r.*'a,a t-e:i aaribetv iir.g. O.ik de ?»rouw des i-iv.zes wiiit de kolfn uit het eenvoudige wirkel'je te waardf-ereri. l^n r,a een p&ar dagen wi.it ae geh^ele Utrerhtschedwar::sLraat dat baaa Schaaf-swa een gro.'te ?aak begon in de hoofdstraat. Of hè: kleine winkeltje dan verlaten zou worden? Neen, er kwam eer> gepcnfaonr.c-erd L disch militair reet een s'ijf been Schaafsma opzoeken met de lede cm hem san een broodje te helpen door hern do kleine zaak te laten drijven, en Sjoerd, die dcii man gaarne wilfle helpen, «n bfcgreep dat hij dan tevens zrjn kleine klanten kon ftchtcrlaten, zoodat, zij nist in zijn riieuwen wii.kel kwamen, Sjoerd gaf toe en zei lachend tegen zijn vrouw: Nou, hebben wij meteen een fiaaal." (Wordt vervolgd).