r' sI; DE A M STERDAM M ER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.1364 dagen in Parijs doorbrengen. Ik beveel hem u opnieuw a»n. (Het overige ongeschikt ter publicatie). S. XII. Den Haag, 2 December 1860. Er is veel tijd voorbijgegaan, en veal is er gebeurd, ssdert ik van u heb hooren spreken. Gedurende den zomer hoopte ik steeds dat een gdukkig toeval u tot ons zou voeren ; maar ik durfde u rist hier roepen; ineen land, dat door cholera wordt bezocht, heffe men niet het recht te zeggen «-kom". Ofschoon het bij u ook zoo was, verbood het geweten een vriend te verzoeken, die ziekte elders te komen trotseeren. Ik zal u liet over politi k spreken ; die is zoo droevig en zoo sombrr dat men ze liefst vergeet. Ik durf zeggen dat ik tot hen behoor die hun gevoelens boven hun belangen steller, tn, ondanks alles wat ik geleden heb, zal ik nooit ia mijn vriendschap, in mijn toewijding geschokt worden. Vertel me toch hoe het rr,eS de .gezondheid van uw vrouw is. Zeg me ook of de adressen, nog dienen kunner. Zoider het u gevraagd te hebben, heb ik me er niet van willen bedienen. Vaarwel, vergun mij me in uw herinnering, uw vriendschap aan te bevelen, en geloof mij steeds uw toegenegen SOPSIE. XIII. DenHaag,2Mei 1867. Ik meen het recht te hebben u nog een-naal te schrijven vdó: gij Parijs verlaat en naar buiten gaat. Ge weet welke veiw.kkel'ngen ors en Europa deze laatste tijden hebben gekweld. Ons gedrag is eerlijk geweest, maar or handig. De Keizer heeft zich uitstekend gedragen, PruLasu onnoemelijk laaghartig en valsch. 4) Ik geloof dat de st'ijd verdaagd is, maar onvermijdelijk blijfs. Wanneer ?a! hij plaats hebben ? Kunnen we hopen dat Hij er a's over winnaar uit 1e voorschijn zal komen? Beter dan een ander kunt gij dat beoordeeld. Autwoard me, bid ik n. Ik hoop u in den loop van het jaar terug te zien; maar het is me nog onmogelijk het tijd stip vast te stellen. Zooveel diigen houden me hier! plichten en zorgen van allerlei aard. Maw, wat er gebeure, ik wil hen no ; een maal weerzien, mijn vrienden de haad drukken, en gij hebt me altijd toegestaan u dien raam te geven. S. XIV. Maandag, 3 Juni. IJ w brief van den 1 8 -n Mei heb ik in orde ontvangen en hij biezeoade me veel belangstel ling in : dat heeft u reeds diegene van mijn vrienden gezegd, die mijn geheele vertrouwen bezit, en het geluk bad u een oogenblik te zien. 'Ik hoop zeer op mijn beurt die groote vreugde te hebber, eerst hier, daarna bij u. Wijn doel is hier kalm tot midden Ssp'ember in de rust van mijn groote biomen te blijven, en het eind van de Tentoonstelling bij ta wonen. Denkt ge dat Zij 5) fe Parijs zullen ziju van 15 S;pten.ber lot l 0)tober? Het komt me voor dat Zvj da Tentoonste'ling niet gedurende hun afwezigheid kunnen laten s'uiten. Zoadra de miest Oóorluch'ige bezoekers hen hebben Verlaten, zal ik hun schrijven, en hun dien datum noemen. Met het oog op mija gezonlheid, mijn zaken, mijn belangen, zou een andere datum me onge legen zijn. De zomer is heerlijk in ons land. De herfst is droefgeestig. Dat seizoen overmeestert me altijd. Maar ik wil hopen, dat men mij zal ontvan gen, de oudste, de trouwste, ik durf zeggen de oprechtste hunaer vriendinnen. Ik zou u allen zoo paarne voor een crisis terugzien, en een crisis radert, dat voel ik. Dank voor uw warme en trouwe vriendschap, waaraan ik zooveel waarde hecht, S. XV. L oo (G ;lderland), 19 November. Uw brief treft ms: hij maakt dat bet uiij nog meer spijt geen afscheid van u te hebben kunnen icmen. Mijn vertrek was sinds laog op den 28 ;n bepaald. Het feest op het Hotel de Ville deed me het vierentwintig uur ver schuiven; en ik ging den 20 M des avonds heen, .met een bezwaard hart, en vol droevige voor gevoelens. Mocht ik die nooit zien verwezen lijken! Moc'jten we het vertrouwen weer zien terugkomen, dat me zoowel b'.nnen als buiten geschokt schijnt ! Het deed me ook genoegen den Keizer van Ojstearijk te zien, maar zijn succes en zijn plannen lieten me geheel onverschillig, want ik blijf overtuigd dat Oostenrijk op dit oogenblik machteloos is, dat zijn bondgenootschap dus eer sched-lijk dan nuttig zou ziju. Bovendien geloof ik, djf, wanneer het zich ooit herstelde, ooit er ia slaagde als in een machtigen smeltkroes zijn verschillende natio naliteiten tot n te smelter, het in staat zou zijn.z:ch met zijn medcdingar te verbinden om gezamenlijk u te overweldigen, door middel van een vatiocalen drang", die aan 1S13 en 1S14 zou herinneren, en zoo zijn itulied in Duitse 'iland ts herwinnen. Zio iets acht men niet mogelijk, en tocb, voor wie Oostenrijk kent, is het werkelijk niet anders. Den dag vóór mija vertrek kwam de Keizer bij nvj ciéjeuneerïn, en bad zulk een aangenaam en rustig onderhoud met me, dat ouuitwischbare sporen nalaat. Ik bracht s'.ec'its drie dagen in Dui'schJatid door, en ik was de eerste dagen van November in Dea Haag terug. Ik bsn tu midden ia de bosschen en de heidevelden, in een eenzaamheid die ik nog werkelijker zou wenschen, want de ware een zaamheid is zelden onaangenaam; maar wel is ze het wanneer men door automaten omringd is. (Wordt vervolgd.') de AVd'^evcnJr 1} Du «veiling vau don 5en November. 2) De brief van -i Xovcmbtr 1S03, \\ bijeenkomst wordt voorgesteld van een omi liet lot vau Polen zou regelen en de verdr 1810 wijzigen. 3) De Prins van Oranje. 4) De I.'rcembuvaM'hc kwestie. 5) De Keizer en de Kei/erin. Huisvesting van armen te Anulerdam, c'oor JOIIAKXA T K u MïULivN. Haarlem, jscnk Willink & Zooc. Er zija ia den laals'en tijd w?d ;r f wee gcfchriften ve:soy enen, d'e, elk op e'gene wijze, de puV.i;ke aandacht inro-p n vcor h'.t vrai?stuk der krotwoningen in onzs twee eroote steden: Amsterdam en Rotterdam, Het ns is een boekje, getiteld: *Arm Ritferdam", waarin twee Rotterdammers, de heeren Spiekmai en Schotling, vertellen de resultaten van eea door hen ingesteld onderzoek naar &>, wij^e watrop in deze bloeiende stad van handel en verkeer de armoadigen wonen. Het boekjs heef', in de sta t veel optien gebaar), en maakt diepen indruk. Het andere boekje is getiteld: Huisvesting van Armen te Amsterdam." Dit, laatste is voor de studie van het vraagstuk der krotwou'ngen van veel mér bsteeken s daa h?t eerstgenoemde, en bet 13 dan ook met den mets'en aandrang, dat ik op dit geschrift, bevut'ende belangrijke statistische gegevens en tal van wenker, over clen toestand der krotwotiugea in ds hoofds'ad, de aandtcht vestig. Ds kwestie dtr krotwonirigen is voor de groo'e steden de kern der hetb woningkwestie. De theorie van d.t vraagstuk is ti t moeilijk. De Gemeente maakt van Laar, bij de Gezond heidswet toegekend recht gebruik om de krotten af te breken, en als ze trsr veel voor rlit doel gevoelt, verzekert ze zich asn d?,n buitema d der G;meente het beiit van strooien grond, om er, al j 't erg noodig i", woningen e.p te bouwen.... Maar de praktijk is er óók nog. En zij stil i de Gsmeente, ook wacneer zij van de beste wille is, voor toestanden en vragnr, waarin ook de beste Gezondheidswet gec'i uitkomst kaïgeven. Dat is het inn:ge verband, wat, er bestaat tusschen wonirg-toestand en tccialen tcestand, d'e elkander beheerschen, als oorzaak en gevoU'. Elke groote stad heeft in haar kom een aw.tal sloppen en stegen, waarin van geslacht, op grslacht voortleeft een klasse van armoedige be woners van allerlei aard ; broeinesten van licha melijke degftnera'id ca zedelijk verderf. Mer schen, die zè!f tegeuovtr de groote sociale bewe ging ganschelijk passief staan, die onvcrsch llig vooitlcven hun eigen leven vau ontbering, moeite en zorg, waarvan ze zelf zoo weinig gevoslen. Die massa, duizenden van gezinnen, leveren de groote moeilijkheid. Het is een eisch vau de openbare gezondheid, het is een voorwaarde ook voor eiken stap van waarachliaen maaUchapp> lijken voorurgang, dat die massa wordt opge heven in maatscbappeiijken ea ethiscben z''n. Ea waar de treurige tojstand liunrcr woningen een z>o gewichtig kenmerk is van hun iriaatschappelijken achterstand, een fc?ol^ van Lua maatschappelijke positie die opnieuw oorzaak wordt, daar spreekt hit vanzelf, dat de Gemeen schap allereerst moeite d iet, ona hun betere Hingen te verschaffen. Meer ruimte, licht, lucht., meer opgewekte omgeving, meer zoun'1schijn en gezondheid zal hun peil verboogen, zal hun gevoel van m^nschwaarjiïlieid aankweken, Maar... kun draagkrec'it! KroHeu afbreker, en n:euwe krotten bouwen, geeft geen vooruit;ang. Gezonde wonni^en bouwen waar krotte,n itbben gastaan, ^a'. ware da uitkomst. M&ar particulieren doen dat tiet, wan',, er ?.it veil ia aan vast. Ei waar men dat róó-af wett, daar begint men er Liet hebt aan. ladifii het mee' gebeuren, moet de gemeente het doen; m ar het kost enorm viel pruld, ca -'ó;5 ruim zitten thans oize groote st,p,den ru ju st i iet ia de Biar.ciëD, dat men veel activ t-jit op dit, terrein kan verwachten. Vooral thans niet, nu er een reactionaire wind waiit over onr.c Gemejnten, ea de neiging tot uitbreid ng d -r Gemeentelijke bemosiiog eer geii'iger dan grooter wordt!... Ei toch: het vraagstuk moet opgelost, er moet aan begonnen worden. Hij die daarvan nog niet ten volle overtuigd is, die kan, uit het belang rijke werk van mej. Ter Meulen, d: ijverige woning-icspectrice die heel haar arbeid, in tHeorie zoowel als in practijk aan dit vraagstuk ten koste legt, die overtuiging wel opioen. DJ toe standen van de bewoning der Ams'erdamsche krotten, dh zij daarin schets*, is inderdaad treu riger, dan in ón andere s*ad onzes lar,d-! Het ia niet wel mogelijk, uit het inferessaate boskje veel msde te deelen. De oorzaak van de verschijning is de volger,de. Er bes'ait (e Am sterdam een.jrWoningrsai", zich ten doel stel lende de behartiging van de bslangen der volks huisvesting. Een oaderafdeeliig daarvan is de ^commissie voor de oude toestandeu", die zich zich spec'aal de bsstud^eiiig en de verbeterkg der woningtoes'anden in de oude i-tai feu doel stelt. Mej. Ter Meulen, secretaresse dier com missie, verklaarde z'cli bereir1, een onderzoek naar de allergoedkiopste woningen in te stellen, en daarvan he<ft zij thans het uitgebreiIe Rap port in hst hoekje nes r?relegd. Zij heeft het vraags'uk, wat ze hadteonler. zce'iei, bekekei en behande'd van het standpunt als ;a dsn aaa'ief hier uiteeig'zjt, en de hoof. 1vraaj daaib'j is na'uirlijk: «Wat te dien met de verdreven krotbewoners ? Waar komen deze onder dak, wa^netr me.i de Woningwet gaat uitvoeren op groote sciaal?" Tea eir.de op den toestand een ri.:uwen buk te krijgen, hetft de se'irijfster tal van gegevens verzameld over dezeifJe ma'erie uit, andere lauden, waar men met hetzelfde vraagstuk even moeilijk zit. Achtereenvolgens versterkt zij uit voerige en gedocumenteerde gegevens uit, EageUnd, Duitschlanrl, Frankrijk, Ojstenrijk en andere landen. -M lar het mc-S^ uitvoerig eu bs'argrijk zijn de gegevens over Aoi^terdam. Achtere^nvoljjens cc.^ft, ze dan cijfers in drie groepen: Jordaau, 1050 wo: i icen met (iliSl bewoners; l^rael!^( t'^c ie wijk 1444 wuuiugeu met, 77G1 bewoDfrs; andere deelen di.r stad (oude proletarië.sb.turten) 1112 wouingen met 4113 bewoner?. En uit, de d,-;a-over verstrekte reeksen vaa cijfers welke te vcr^a-nelen wel een enorme arbeid moet, hebben gikost, spreekt cca onnoemelijke wouiu^eileLde. Ik kaa h'er zeifs geen pogiug do;n, om de liool'izakelijke ge;.;e'eis bier te resumeeici. Men moet daaivoor het botkje zcif lezen, en het vervolgen van bladzij tot b'adzij. E"n ei kei c'jfer moge hier vertolken wat de o?eii.;e be wijzen. Vaa de 42 iG onderzochte woningen zijn er (iS9 gevonden, waar mér dan 4 persoi ea in het gezin waren, eu dn slechts de b:£cu'.kkir g hadden over cc.ie kamer! Eéae kamer en welke kamer I Hokken, doi ker, klein, bouwvallig. Ei ai,d=rs niets. G:en pang, geen zo'dtr, peen portaal, g-;en bergplaats, gctu slaapkameitjs! Wie hit aiders gewend, is en dan behoeft men 110^ volstrekt i-iet ii een paleis te wonen ? dien n.O-t dfze wonii'gellcnde wel ondragelijk schijnen, onmensc'iwaardif, verschrikkelijk! Van 1772 gezinnen won<n er, van céj ri'-r grcep;r, 211 gezinnen hi vsouingsn van /0.70 tot /'l.50 per week. Wie weet, welke woun,geu mea te Amsterdam kan krijgen, dien wordt de wosingrlleude van een bn c Ie volks'.aag te Amsterdam maar a' te duidelijk! »Reke:it nisu i-over Int algemeen de woningen tjt/l.."0 nog «toereikend voor man, vrouw rn l kind (lat //toch reeds de sc'iooi moet bezocket), dan vindt ,/men van de ;?41 woningen er 85 pot over'oe»vo'kt, wijl er daar mé- dan dr'c personen «?verblijven. Wil men zija eisehen heel laag vs'cllcn, en be\v:ren, dat ten minste in wonipgtn //va-i /1.-2G t'i' /'l.50 wel '.nar, vrou'-v ; b Iwes ,/'i'.;.d'ji\i. kuuin.il wonr;i, dan daalt h;t relat;(-f //c ifer vin overbevolking to :'i nog slec'its tot 72.2 pC'.l Mea stelle zich toch voor: een niet groot, vaak kif ia vertrek, m< t niet» f T b j, waarge//woond, errkook', gewasschen, se slapen en 's winters gedroogd moet wordiu! Zonder voldoende //'uchtferverochicg, en in ta! van gevallen zonder BpIiva^t?. Vaa de o: d rzochte wo-iingen hadden «?jeen privaat: in de Jordian: 57 5 pCt; ia de ^Israëlitische \vtjk Ci 47 pCv; in de aridere //staisgedeelten 01.5 pC1-. ;t is slechts 6& i //van de vele gebrtken, die dsrgelijke woningen »aankleve;i, maat naar mija oarleel alleen reeds ,voldoende t >t onbewooabaar-verklBfing". Een versc'iijnse1, wat den socialen toestand typeert, is^ coi no^r, dat er tal van -gezim en z.jri, die, hos grooter zs worden, hoe kleiier woning ze fraau opzoiken, \iiiwege de goeikojpsre huur! Ik zal de verdere cijfe-s, alle eerie her'.ialing vaa dit beeld der ellende, verder maar laten rusten. De groote vraag is i.atuurliik maar; boe most daarin veraiderin» koma;, ? ]\t-j. Ter Meulen acht de behotfte aan i ieuwe woningen het grootst voor die laasr dtr krothewóaers, d\e thans ge middeld ?1.50 per wstk of iet-» meer verwoien, en di; net veel mé- verwonen kunnen. Hun aan te bieden woningen, die, wat, be'reft slaap plaatsen, sche'dioEr; vaa ouders en kindeiei en geslachten onderling, in verschillende, zij het ook kleine rirmten TOK den nacht, wat betreft luchUerversohing, l'cht, lucht en zonneschijn, ten miiste aan btscbeiden eisehen vanhyg.éje, comfort ea welvoegelijkheid voldoen". De conclusie waartoe mej. Ter Meulen komt, is he'ais, ze kon moeilijk anders eea vraa^: Zal het mcgjlijk Lijken, woningen vo<>r «?'(zinnen, dus wu^iaj.ea met ten minste i //groote kamer, waar gestookt kan worden, in mi t i of tvfee rievenver'r 'kj°s te bouwen, ,ióó dat zij voor ?1.50 huur p. w. verhuurd //kunnen woiden?' Zoo ja, d>m Deloof ik dat, //verbetering met reuzeEschrfden mogelijk i>t" Ja, dat ('* juist de vraag. En mej. Ter Meuleu beselt 'tc\', dat men deze vraag, d;e de heele krottenkwestie in de groote steden eenvoudig Lelieenchl, maar niet zonder metr met nein of j^ kaa beantwoorden. De ijveiige inspfctrice we(t heel goed, en ze zegt het aan helslot van haar belangwekkend boekje, dat deze vraag naar beide richtingen b antwoird kan worden. Het kan tiie', indien men het bouwen van d;ze nieuwe woningcompli x-'n, aan roscheiden eischen van menschwaardigheid voldoeods, overlaat p,an de particuliere ondernemers; want tegen dezen liuurp-ijs kunnei de partica'i;re ondernemers geen mtinsciwairdige woningen bouwen, willen ze een b>ho>rhjke reate genieten van hun ka pitaal. Het gebeurt ook «ie/, indim men dit, icch zoo drugende beschavingsweik overlaat aan rue; S3h i :vende kapitalistin. Al zijn er efn'geu, die getoond hebber, daarvoor veel te willen opoff:ren liet werk is te omvangrijk, daa dU van die zijlf, a'léi afloe ids zou kuntien worden geholpsn. liet kaïwo', indien de 0/erheid optreedt oik op (/«/gebied. Men zegge niet: het kost, enorm veel. Dat Keet ieder, die eer i»e stadie van het vaaa^stuk heeft gemaakt. Muur er is geen andere weg. Dit wil niet zeegen, dat particulier initiati. f zou zijl uitgesloten. lutegendee!: ik geloof, dat de aancraig juist, van particuliere zijde moet komea. Ec zija vee', zeer veel gegoeden, die mede gevoelen het maa'so''app;lijk leed en de lichamelijke en zeddijke eller de, die van dezen woniiigLOod het gevo'g is. Ei ongetwijfeld zijl zij bereid, hier te le'pen met, hun geld. Maar alles wat op dit j^bid wordt gesticht, moet degelijk, nauwkeure; berekend zijp, en zonder uitzicht op wii sf-. Ei daartoe tnoft de overheid bijspringen voor rente-garaitie, voorschot of iets dergelijks. Liat. men te Amsterdam en te Rotterdam, waar 't het meest noolig i?, er aan mee l'ginnen. Vooral in laat t genoemde p!aa*f, waar nog niets is gebeurd. Moie bet boekj; van niej. Ter Meul;n daar'oe een aansporing zijn. S. IMIIIMlIMIIIHIIIIIIIIIHIIIItllltllHIMIftllMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIlllHIMIIIIHIIIIIW MiizietbeooiteliDpi', WIEHMAYF.R, School der Vinger- Techniek voor Piano, 10a druk. Edition Schuberth. G. AUbach & Cx, Amsterdam. FELICE TOGKI. Da eerste ontwikkeling van de techniek der linkerhand. Systemati sche Oafenirgen voor Viool. G. Alsbach & Co , Amsterdam. Lons COENKN* L'Agor.ie. Piroles de Sully Prudaoami. Algeaieene Muziekhandel, Amsterdam. S ar at e pour Piano a q-iatre mains. A. A. Xofcke, Middelburg, JULIUS liüNJoux Nsderlandsche D.»nsen der XVIa mw. Voor klivier, vierkan.dig, niet ean irileiding van D. F. Scheur leer. Frederik Muller & Co, Aoitteidaa. Cidenzon zu L. v. Ii'ethoven's Ciaviereoncerter. Alsbaeh & GJ.. Amsterdarrj. HKXRI TUSSEN. Zwei Klavisrsli'nke. Opus 10. No. l Sjherzo, No. 'l Itnpromptu. S. Bjiiavents, Aniaterdam. UI.KERT Sciiui.T.s, lijrceuse et Tnurhiilon. Pour Piano. Opus 32 Tierie & Krnyt, Amsterdam. F. R. FOXTKIN TCLVUOIM'. Fanlainie pour ie Piano en forme de Sonate. Opus 12. J llfimalle, Pdris. OTTO Lus Sjr.ata quasi una Paantasia op 21. lür lOavier compor.irt. A.A.Noske, Middelburg. G. VAN HEK VUES. Imoressies. Vier K!avinrhtnkkep. A. A Noske, Middelburg. C. D. OJSEKSTAIII. S'iite für Piancforte Opus 3. G. 11. van E^k, den Haag. In de voorrede van Wiehmayer'sstudieboek wordt gewezen op hot algemeen erkende belang van de studie der vijf vingers, maar tevens op da tekortkoming in oefenmateriaal voor enkele vingers, dia daardoor ten koste van andere in hoage mate verwaarloosd v/orden. Een interessante tabel wordt door den schrijver gepubliceerd, waaruit men zien kan dat in opn bekends klaviermelhods du derde vinger :'A)0 maal wordt aangeslagen tegen 121 maal de pink. Daaruit volgt dat da vau nature zwakste vinger ook nog, wat osfenmateriail aangaat, is misdeeld. In Wiebmaysr's methode wordt dit schier algemeen voorkomend auvel vermeden In de inhoudsopgave vindt men een opsomming van studies voor bepaalda vingers en later oo't voor combinatie.-! van vingers, II-:,t isr.iet to raiskorner;, d-st il3 ofr.vji-kirgon v;.u \V.ebmaytr mosiiyk 'Aeerl-jgd kunien worden en aangezien hij zelf tracht te voorzien in de door hem gewraakte toestanden, zoo kan ik zijn paedagogischen arbeid gerust iedereen aan bevelen. Eveneens een werk op het gebied der paedagogiek is de eerste ontwikkeling'van »de techniek der linkerhand bij het vioolspel" van Togni. Da schrijver zegt dst K. Wissmann en E. Kross veel hebben bij?edragan tot ver eenvoudiging der elementair- techniek. Het vele dat den heer To»ni van hunne systemen op den diur doeltreffjnd is gebleken, heeft bij in zijna methode getracht saam te vatten. 's Hseren TJgfii's arbeid is dus meer compilatiewerk. In hoofdzaak heeft de schrijver zijn aan dacht besteed aan drie dingen ; l het opzetten der vingers, 2 da volgorde der toonsoorten, 3 de indeeling der liggingen. Dj oefeningen van den heer Togni zijn er vermoedelijk op berekend eerst onderhanden genomen te wo den wanneer de leerling met de oefeningen voor den streek gereed is, Ojget»\jiald heeft da haer Togni velen aan zich verplicht met het in druk ga?en van zijn methode, welke o. a. te Austerdam aan het conservatorium en de Muziekschool van Tuockucst is irgevoerd. Allen belangstellenden, die deze metbode tot nog toe niet kenden, wil ik haar gaarne warm aar bevelen. Ondanks dat men herhaaldelijk leest en hoort beweren, dat het z. g. Declamatorium met muziek geen recht van artistiek bestaan heeft, hebben toch twee der grootste kunste naars van den tegenwoordigen tyd, Ktchard S'rauss en Eagelbeit Humperdinck zich met groot succes op dit genre toegelegd. Misschien had ik de zaak moeten omkeeren en ware het beter geweest te zeggen, dat ondanks dat deze twee voorin ff jlijke kunstenaars muziek geschre ven hebben bij gedichten, welke tcceten gede clameerd wordan, dit kurstgenre voortdurend rog aangevochten wordt. li wil mij in deze geen partij stellen, maar meen toch dat een weik artistieke belargstelling verdient wanneer het bij den orit'ankelijken kunstvriecd een impressie weet te voorschijn te roepen. Of dit LU met l'Ajonie van Prudbomme-Coenen het geval is? Bj zulke kunstwerken beslist m. i. het gedicht nog veel meer dan bij zangmuziek. Liat mij dus verklaren dat men in Coenen's muziek die zachte en teedere klanken vir.dt, die door den tekst worden gtëischt en dat er een motief in voorkont, hetwelk overal elders anders luidt dan in d"en aanhef. Als hier een unifjime lezing gevolgd ware, dan had de tweede r oot as moeten luiden. IQ de Sonate voor P.ar,o & cpatre mairs van denzelfden componist heHben mij de eerste twee deelen bijzonder getriffir. Hat Allegro door zijn ranken bouw en expressief, wiege lend melodisch karakter, het Sjherzindo door zijn pittig rtythme en beknopten vorm. Ook het derde deeJ, het Andacte is vooral in den aanvang van mooie stemming; later bij de figuraties van den bas wordt het wat druk. Het Firale staat ciet op gelijke hoogte en dat is j immer, want anders zouden wij een werk rijker zijn geworden van onmiskenbaar groote verdiei ste en in een genre waarin nog niet te veel gecomponeerd is. Niettemin gsloof ik toch dat t oliede pianisten, vooral bij de eerste twee deelea, veel genot zullen smaken. Eveneens voor piano vierhandig zijn de Nederlandsche Dansen uit de zestiende eeuw, die Eöitgen in opdracht van de Vereer.iging voor Noord Nederlands Muziekgeschiedenis heeft bewerkt. Da heer D. F. Scheurleer heeft een van ftroote belezenheid en kennis getui gende voorrede geschreven bij deze uilgave. Ea geen wonder; als de schryver zegt dat er een uiterst zeldzaam boek bestaat, hetwelk ons irlichtingen geeft over oude dansen, daa kunnen wij al reeds vermoeden dat zich in 'A heeren Scheurleer's rijke boekverzameling zulk een exemplaar bevindt. En zoo is het ook. «Orchesogrophic, et Traictéen forme de Dialogue, par hqjel toutes personnes peuvent facilernent apprendre et practiquer l'üonceste ixercice des dar.ces", heet het werk dat door Thoinol Arbeau, pseudoniem eu letteromzetting voor Jehan Tabcurot, geschreven is. Allerlei interessante bijzonderheden zijn daaruit door den schrijver voor ons aan bat licht gebrach'. Doch ik zou spieken over de muziek. Deze is uit oude stemboel.j?s door den heer I!ö:itgen in partituur gebracht en voor piano vierhanJig gezet, zorder dat door den heer Eöjtgen oen root is bijgevoegd of weggelaten. Alleen heeft de eameLBteller hier en daar een melodie of bas in octaven verdubbeld, of ook wel een octa&f f etrar;sp>neerd, ten eicdehaareffjctvolier voor klavier te doen klinken. Alle dansen zijn niet even interessant, maar toch geven zij allen ons een beeld van de dansmuziek in de 10 s «euw. In hoogs mate welkom z\jn mij de cadensen van lithtgen voor Bsethoven's Pianoconcerten. Met d«n (iJTsten zin voor Baethoven's ttyl, hetft lui (gen deze calersen bewerkt. Zij zijn als het ware gegroeid uit de composities van Bsethover, zonder toch de eigenaardigheden der moderne kl iviertechniek te or.tberen. Ban i:cg jong compoi.ist, Henri Tijssen, heeft twee aüerlii'fsta klafierstukken uitgegeven rnet zijn opus 10. Zy zijn voor tamelijk ontwikLfclde (.pepers zeer dankbaar en van niet ono v PI k ome] ij k e moeilijkheden. Itls g'-makkelijker rijn de beide etukjos var. U feit SchultF, opus 32. Niet geheel dui delijk is mij wat de componist liedoei.t met zijre ficlirijf*ijza psg. 0. lle en 12a maat ais, g, c, e, aii, d. De b?er Fjr.tein Tiiinhout heelt met zijn OJJIM 12 de bbdofilirg gehad een Faulaisie te sch'ijven voor «Piano en forma da S mate". Mijr.e opmtrkirgen over 's heeren FoLtnin Tu'Tihout's werk kunnen kort zijn. In de eertte plaats is de klavier.-atz niet op da hoogte Viin or.zen tegenwoordi^n tijd ; in de tweede plaats is de vorinb^heertchiüg te zwak voor een werk mat zoo veeleisshenden titel. Xo h in een Sonate, noch in een lantaisie kan men volstaan mot een saneerschakelirg van meer of minder belangrijke motieven ; uien raag daar eischen een contrupuntischa b& wei Icing der motieven, welke daardoor in een staeds nieuwen vorm \prschij"er. li'ijkbasr is hier destufdeu connporiüt te machtig geweest. Oito Lies heeft geen fantasie in Jen vorm eer.er tor.ate, maar een sor.ata in den vorm eener phartasie willen compoLeeryn. Aan aller lei muzikale inentten kan men bei-peuren, dat da componist doorgedrongen is in da geheimen d?r toonz'ikur.st (de lezer vergeve mij het ?wjoril) ; ilcchts zou ik willen opkomen tfgen don i.caoi tonata; naar nsyn meanirg kan item in !to Lifcfi' opus 21 (aan Grieg is het weik opgedragen) nie.t anders dan den vanaticvorm herkenien, natuurlijk in modernen geest Deze cprnerJiirg vermindert in gpenen deels de wasrdf) van het fraai klinkende en dankbare klavierwerk. Over <!>i twoe kleire soraiinstjw van P. J. vat; Ilntoio;: Uan ;k i'eta i'::n :-;c.U zv,;goj;. ll.-t zyn zaer gemakkelijke i-tukjas, o;:geveor in den trant van de sonatines van Clement! of Kuhlau, of' van de eenvoudigste stuk j sa uit Schumann's Jugerd-Album Ea ... dit strekt den schrijver tot eer, z\j kunnen er gerust naast staar. E m bijzondere aanbeveling voor onze mazie-kleerarensen en leeraren, om zich van deze stukjes te bedienen bij bun onderwijs, acht ik ra bovenstaande woorden niet meer noodig. Met het grootste genoegen heb ik kennis gemaakt met de vier klavierstukken van v. d. Vlies. De talentvolle componist beeft opnieuw bewezen, dat in hem een echt muzikale natuur woont. Da stukjes zijn genoemd sL^nteleven, Zomeravond, Ballade' en het vierde prijkt met een mooi motto van Gjethe: »Ibr raht euch wieder, schwackeride Gïstalten Die fiüV sich eimt dem tiü'ien Bliek gezeigt! Versuch ich wohl euch diesmal fast zubalten?" Hat zou mij moeilijk vallen aan een dezer stnl<J9s de voorkeur te geven boven een der andere; zij laten- zich a'len zeer aangenaam spelen en misschien met uitzondering van het eerste dat iets zwaarder is zy'n zij niet moeilijk. Niet van geheel gelijke waarde zyn de onderdeelen van Oberstadt's snite, opus 3, Z w vind" ik het pia'udinm ietwat gewoon in vinding. De courante daarentegen acht ik zeer geslaagd; mooi melodisch en goed geharmo niseerd in dankbaren klaviersatz. [Zou het niet beter zijn, als op pagina 5 de zevende en achtste maten er uitgelicht werden ?] Hat Trio is weer mitder mo>i, maar toch kan het als tegenstelling met de courante er wel mee door. Het air is zeer schoon van toon en ge dachte en voorzien van een licht bewogen, golvende begeleidingtfi/uur. Da Gigue is naar mijn meening ietwat goedkoop; meer muziek voor het 003 dan voor het oor; de slotfaga daarentegen is flink en kernachtig; de com ponist documenteert er mee dat zyn kunnan zeer respectabel is. Vooral het thema is mooi en karaktervol. Er ligt iets in van mannelijken trots en finheid. Niet geheel duidelijk is mij het Trarq'iillo op psg 18, tweede balk. B'ijkbaar heeft hier de componist ver wantschap willen aanbrengen met de begeleidingsfiamnr bovenaan pag, 17 ; maar dan ware de figuur in (xler.so beter op haar plaats geweest. Al staat nu de suita in al har e onderdeelen riet op gelijke hoogte, zoo acht ik op. 3 vaq Oberstadt een belangrijk werk, waarmede ik den componist van harte geluk werisch. ANT. AVEBKAMP. «iiittititHumiimtttiuiiiitiumimimiutimtttmiutiiutMuiitmuHml is' electrisclifi Kroon b . Van Wisseliogii. De firma Van Wisselingh op het Spui, stelt tot l September ter bezichtiging een eleetrische kroon, ontworpen door Tn. Nieuwen huis en onder diens toezicht u:tgev)erd in hare werkplaats. Door speciale uitnoodigirg en tot bezichti ging vestigde de fi ma terecht de aandacht op dit product der kunstr ijverheid. Veel toch kan in dit mooie werkstuk be wonderd worden. Vol, zonder over aiing, rank, zonder echrielheid, eenvoudi<, zonder gewilda poverheid, en geornamenteerd met den exqaisoa smaak van iemand, die het voorname niet zoekt in overdaad, noch in schijnheilige negatie van versiering, zal deze kroon ia een Inxueuse omgeving zeer goed op hare plaats zijn en dea maker eer aandoen. De sierlijk gevormde onlerdeelen sluiten zich willig aan tot een harmonieus geheel; de zacht gebogen, gerekte we kunnen wal zeggen moderne" lijn wordt ook hier gehuldigd; maar zonder o/erdrijvirig of va^f gehouden dogma werd zij hier benuttigd om het zuivere geel koper door welgekozen wendingen en buigingen tot de, door de bestemming aangewezen vor men te brengen. DJ kroon bestaat uit twee dselen ; een ver schuifbare lamp met katrolien en gewichten, die bewogen kan wordea binnen een riet beweegbaren hoepelrand, waaraan een drietal opstaande gloeilampjes 't licht door de kamer uioe,ten verspreiden. l'rsctisch zal dus deze lichtbron wel aan hare bes'em'ning vo'doen, maar al is het een mooi stuk werk, da4: zijn taak naar behooren verricht, daaroa stelt het riïttem'n hen te lerr, die van de vindingrijkheid en het vernuft van den heer Nieuwenhu'.s een werkelijk clectiisclic kroon hadden verwacht. Toen de kroon, die tot kaarsverlichting diende, overging in een gaskroon, kon die overgang zonder ingrypende verandering plaa's vinden. De oorspronkelijke kroon tccb kan vergeleken worden bij een naar omlpag har:genden boom, die in ds zoMering wortelt en waarvan de s!am zich vertakt in du r,e twijgen, die dan weer omhoog gaan, om dan lichtgever te dragen. Zu'k een k'oon, tot gas'.amp orrgezet, vollced, nu bet gas werkelijk door den s'am kwam en zich door da takken verdeelde taar de lichtgevers. logisch geredeneerd dus nog beter aan baar task e i ds bouw van zoo'n kaarsenkroon was dus, als het ware aangewezen, om bij de invosrii g van het gas, behouden te biijvcn. Anders wordt htft, als men een pstroleumhangU.iip tot ga orr.amcrt promoveert; dat ge schiedt in den regel door een gultape;cha sdang van ai de zoldtring lang» eeu der hang ijzers naar den brar.der te voeren een pracs h maar onfraai hulpmiddel. Ig'B dergelijks is bier in toepassing gebracht-. liet gtheoi s koperen fctal van de krojn is niets dan een inurante; ele gemeenschap tusscheh de brar.ders en da gtleiling aan de zoldering wordt ondcrhou en door een gewoner, lossen gelaWdraar], d,e o;a hut koper van i'.e kroon is gewonden. De draal naar de verschuifbare lamp is fpiraal.«gewü< cm de pijp gewikkeld en neemt den Nchijn f.an van een m talen fcjiiraalveer te tijn, rlie meewerkt bij het op(ri Lecrhalen, maar feitelijk heeft bij daar niets méuit te siaan. Was het i:u niet te vermijden geweest, dat d'e gel&iddraad geheel zichtbaar werd en dat bet leolijke touwwerk over het koper liep ? De lljïic electrlciteit k&n toch evengoed sis het Ras, en wel par gsïjolesrden draad, door een beschermende l/uis naar den brander worden g--leid en zouden hiertegen al technische be zwaren kir:nen bestaan, dan mogen die niet worden opgeheven op een wijze, als hier gec'-iedde, zóó kan elke petroleum- of gaslamp in een electr.sehe worden omgezet. Ojk het vRrticaal plaateen van dm brander der vcrsebuifoare lamp cruler de porseleinen kap is omslachtig on werd onnadenkend van cle gasverhcWirg overgenomen. Wat is toch natuurlijker dan dat de gloeidraadjes uU het midden der kap naar beneden baneend, onbelemmerd hui licht naar omlaag zenden. \VclbeECLouwiI hebl'cn wc hier dus (e doen r«^t e-..i-, i'uk weik > SM yroi.-t? arfisticLe waarde. slat echter i-iet is, wat act voorgeeft ts zijm