No. 1364 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Wellicht komt de heer Nieuwenbu's rog eens tot een lamp, die zonder aan het schoone te kort te doen, tevens voldoet -aan de eischen die de logica aan een electrische kroon stelt, J. W. N. Tentoonstelling Jan van Goyen. De tentoonstellirg van de werken van Jan van Goyen die" heden gesloten zou zijn (in het Stedelyk Museum) is neg tot l Ssptember verlengd. Het is te bejammeren dat ds schil deryen thats riet meer in de twee zalen aan wezig lijn waar z\j zoo goed hinger. Zij zjjn nu overgebracht naar de z g. voorhal boven de vest bule. Er is nog ean brjzondsr fraai stuk van den heer Warner Dab! uit Lüsseldorf gearriveerd. HlititiiiiiiiiiiliiiiiititiiHiiiiiiiiiiinii Ocer heden en toekomst van liet gymnasium, door dr, H. CANNEGIBTER TZN., leeraar aan het fymrasinm te 's-Gravechage. Groninger, WoJters 1903, 78 W. Deze brochure was in opzet reeds gereed, toen de thans aanhangige wijzigirgen der wet op het hooger onderwijs ingediend werder. De schrijver hetft daarin geen reden gezien om zijn denkbeelden en voorstellen te wijzigen of terug te houden. Terecht l Watt de regeerir.g zelf heeft door de gelijktijdige instelling eener staatscommissie voor betere iceenschakeiing der verschillende deelen van OEB onderwas erkend, dat haar voorstel tot wijziging van het H. O. buiten die betere ireentchakelii g omgaat. En juist daarover handelt deze brochure, die zoowel om haar dege!\jkcn inhoud, als om dan gekuischten vorm en kalmer, helderen en gematigden betoogtrant de aandachtige lezirg en einstige overwegirg verdient van allen, wien die betere ineenschakelir g, anders gezegd: een ratioreele en doeltnffjcdo organisatie van OBS volksonderwijs als n ondeelbaar geheel opgevat, ter harte gaat. Ik heb dan ook tegen deze brochure, die ik met groots ingenomen heid gelezen en herlezen heb, slechts n bezwaar, gelegen in den titel. Die titel is weliswaar niet or juist, maar hij is te beperkt en daarom misleidend. Het gevaar bestaat nu, dat het groots publiek, en zelfs velen die ex professo of door innerlijke belargstellirg zich de belargen van ons volksonderwijs aantrek ken, zullen rceener, dat zij alleen hen aangaat, wier belangen meer rechutretks met die van 't gyrrnatiurn gamer.hacgen, en haar uit dien hoofde ongelezen zullen later. Dit echiyven nu mott vooral dienen om dat gevaar te bezweren. Waar het den schrijver eigerlijk orn te doen is, dat is om de juiste plaats to bepaler, die aan een modern gymrasiütn in het geheel der volksopleidirg toekomt. Dat kan hy natuurlek niet doen zonder een beeld van dio volksop leiding, zooals hu zich die voorstelt, te schetsen. Die schets be-at echter niet meer dan eenige hoofdlijnen. Doch die zijn bclargrijk genoeg Ik meen des scbiyvers denkbeelden aldus het kortst te kunr.en weergever, zorder ze al te veel te verrukken: om hun geheel recht te laten wedervaren, zou ik zs motten weergeven in de eigen woofden des schrijvers, dia ze heeft weten te kleeden in een vorm, die aan den inhoud aiaeqaaat is, en dus in extenso. Maar dan zou ik de geheele brochure moetea afschrijven. Geen natie kan blijven leven zor der idealume e» hocgere geestesbeschaurg. Want arders ontstaat »een atrophie in de beste hoedanighe den van het volk'' (pg. 53). Het is natuurlyk wenschelijk, dat een zoo groot mogelijk gsdeelte de t volks dia deelachtig worde, maar het is slechts mogelijk voor een kleine minder heid, en dit is ook voldoend?, wanneer die minderheid een elite is, door voortgezette selectie uit do natie verkregen, »want zij vinden (dan) om zich heen een breede schaar van merschen, die weliswaar niet dezelfde heuste zullen bereiken, maar tevreden zijn om als helpers van grooteren te kunnen werken" 2) Oud mal, gaat bovenal". -Een verhaal uit A»u>ttrdain, DOOR J. F. DE WIT T. Teen eermaa! de zaken zoo waren ingf-richt gingen de j '.ren weldra vr;j gelijk voorbij. Sjoerd deed ciet alleen m^er het we:k. Hij nam eerst een loopknecht aan, eu toen een winkelkneeht en als 's avonds de groote drukte voorbij wts en de wi; kei op orde gebracht, {dogen de knechts huiswaarts en bleef Sjoerd achter zijn toonbank zitten om do klanten, die neg ir.varnen, te be diener. En zoo bij het rooken vsn een pijpje, nam Sjoerd wel eens het misdruk'webpapier ter hand, waarin hij bij verkoop sommige waren wikkelde. Hij las c'an een paar bladen uit een roman, of uit een leverisbiscbrijving of uit een reis verhaal, ztndtr het begin of het vervolg to kunr.en vinden. De levensbeschrijvingen vond hy saai, do romans orzin, ma,sr de reisver 'halen trokken hem aan, en toen hij eens een prar vellen misdruk van een der oer.ite vcrtalirgen van Een reis ora de wereld in tachtig dagen" vai Jules Verne or'tving, wachtte hij wei dïo stuk te srijden, hij bewaarde ze voor zijn avondlectuur. En zóó gre^p hem het begin van het vertaal aan dat hij besloot er eens een paar kwarljes can te wa;en cm het geheel machtig t3 worden. Nu, het kostte meer dan twee kwartjes, maar Sjosrd kwaia torn ook in het bezit van een geïllustreerde uit .'ave, en daar zat de eerzame kruidenier dan 's avonds in zijn winkel en las met grooto oogeri do avonturen van Sir Phileas Fogg. Het was het eerste boek, dat hij in zijn bezit had, en het overweldigdy hem zoo, dat bij zyn indrukken nist voor zich kon houden en bij zijn vroa?/ er van deelgenoote maakte. En toen hij er eens met den houder van z\jn filiaal, den*oud-koloniaal over sprak, werl zijn hartstocht voor reisver halen met kracht aangewakkerd. Die ko'or.iaal was zelf door het Suezkataal geweest en door de Roode Zee; hij kon wat vertellen van de blauwen, de liplapper1, de sinjo's en de nonna's, en dan van de Chineezerj, de Atchineezen en de Kraton ; hij had vuurspuwende bergen, en tijgers en krokodillen gezien, en wat het mooiste waf, hy kon op een kaart precies aanwijzen waar hij geweest was. ? Sjoerd Schaafsma kocht toen op het Amstelveld aan een boekenstalletje een atlas, en op Zondagavonden kwam de filiaalhouder met het stijve been in den grooten winkel en dan wees hij zijn baas, hoe MIllHIHIIllMtft (pg. 55). Die 'selectie (triagc waro misschien een beter woord) moet 't werk van het onderwijs zijn. Het is duidelyk, dat dit daarop dus geheel georganiseerd raott zijn, dat al zyn onderdeelen en vertakkingen harmorisch in elkaar moeten grijpen, »de geestelyke kern van het folk, die in steeds wijder wordende kringen van helpers haar invloed doet gelden op het geheele volk, moet omgekeerd zorg vuldig gevormd eo gekweekt wordep, uitgaande van mime kringen met een zekeren aai.lef, naar kleinere concentrische kringen om steeds afzonderende de rnenschen met hoegsren aanleg, hun te geven wat zij noodig hebben ora dien aanleg tot volle ontwikkeling te brergen1' (pag. _56). »Er moeten dus veel metr soorten van scholen zijn, niet speciale jorgens- en meifjsajcholerj, nog minder scholen voor inaatschappelyks stBi;dM, maar scholen, die door een groote afwisseling aan zoovelen mogelijk geven wat zij r.oojig hebben" (57). Het hoogste selectie-orgaan in deze opklimmende reeks moet het gyjiraaium zyr. Waarom V omdat dit de eenige school is, die de algemeene voor bereiding vormt voor alle weterigchappe'ijke studie (58), On dit goed te begrijpen moet men weten, dat de schrijver onderscheid maakt tusschen wetenschap)'.Ujke vakstudie en studie der icetemcfiap (studium generale^; beiden wil hij, overeenkomstig 't bestaanüe, aan de universiteit zien opgedragen, maar voor beiden eischt bij een eigen vooroereiding en een eigen . eindresultaat. Op de universitaire vakstudie moet voorbereiden een middelbare school zon der latijn en griekscb, behalve voor degenen, die dit voor latere vakstudie nooJig hè)ban, (rechtspriktizijtis, taal- en godsdienstonderwij zers 1)), zij loopt uit op een diplomi, na gehouden fximen uitgereikt door den S;aat, resp. de kerkgenootschappen. Het ttudinm ger.erala daarentegen heeft tot «Abschlubb" het behalen van den doktorsütel (en wel mét tffcdun cuilis 2)) en tot voorbereidiüg da wetenschappelijke vormscahool, d. i. het gyjirjasiuia (pg. 77). M^n ziet, schijnbaar niet veel meer dan ean uitbreiding over alle faculteiten van wüt reeda voor de medici bestaat. Ea toch is het verschil zoo groot, dat niet minder dan een algaheele reorganisatie van ons onderwijs noodig zou zijn orn tot verwezenlijking van des schrijvers duckbaelden te komen. Want in de eerste plaata zouden dio beide voor de universiteit opieider.de schokr, da vt rschillende soorten van rniildïlbira srcholri e:i h?.t gyanasium, sik slechts een dri-:j:irig'ja cursus otnvatter. De sohr. bawyst do ttooJtakelijkheid hiervan op gronl, dat de kanze van rictning niet mag geschieden voor don 10 j. leef'ijJ, ra 't intreden der puberteit; en hg betoogt op gooda gronden da mojclijkliiiil van zoodanige regeling (pg. 05?TL'). D.it is reeds zondar univer.seela herziening van o:.s onderwijs niet mogalyk; dit echter dezo ingrijpende harvoriniiig zich vrij gemakkelijk a,i.-i 'c beEtaan.ie laat vastkuoopap, hab ik destijds in de Gids (Nov. 1398) Detoogd. In de iweaJe plaats most net nieuwe 3 jiriga gymnasium er vaa-binnen gehoal anders uitiian clan- hst tegenwoordige. Hut moet door een geheel nr.der beginsel gedrsgon worden. Ilót tegen ivoardiga gyjinasiu'ji s »d«n half huid van oude traditie en moderne eiic't-vi" (js;. 21). Het gaeft niet, wat het haet tj goven, klassieke opleiding, maar hoogstens klttssiike ktn'iiëii, et'liov-ir alleen eenige stadia in da hoiJa klaa. tiêka Uien. E.i eigenlek dusa ook no^ ni.-jt ecr.s, omdat wat da lila-sitke litteratoron (da goeden niet td r.a gaspioker.) g3 'eu e;i krachtens EUR gebrekkige ppleidir.g Ouk alleen kun;.en ^over, datvt rdier.t nog niet eens echte tiialstudio te hetter.. Daaroaa hangt hisraieJe ten namv-sij samen, dat in da darda plaata een groots inwondiga roorganiaatie van 't universitair or.dsrwijj r.oo lig is, ten einda da lejrarea ta ku:u:e,i verkrijgen, zocder wie het hervormdrf^yoinasiuai riet mogelijk is. T-s leien opzichiy s'.i it de mhr. zich aar. uan de desiderata der Njd^rl. railo'og3ncongres=e,i, bepaaldelijk va;i hat laatste, het G;-onii.gsche van l'J02. »Met eeui Sir Paikas Fogg gereisd moebt hebben om in tachtig dagen oo weraid rond te gaan. Ds koloniaal meends, dat er wel wat k>vaad geld bij zo,i zij0, mar.r,' vroeg Sjoerd, ais uieuweii' g in de boekeiiwerulJ, zouden zy dit dan aile< i zoo maar durven drukken " Och, kcra," 20! de i koloniaal zco'n Fraricchsian, dio riet daar | maling an." Da dagen k vamen en da da^on gingen. Lente, zomer, hens-t en winter vol^don elk; a? op, maar aiiij l waren er koitia ea thee en kruide,-.ierswaren noodi,* ??da taba'i en bi;jar;n had Sjoerd in zijn til:aal gelaten?en de 2tóe:i gingen zoo goed, eUt de menicheu Sehüai'-sua vroegen et tig dacht altijd zoo maar bij honk ie .ij/en, ot l, ij niet eruis eon Z>n<la. j; de stad uitging. Xu riet zoo ver, maar zoo eens i,?.j,;Abcoude, or nasr 'A'eesp, ot naar el: Haarieii;morhout. Da: kor, jo i,est do: n, z~lU nl woa j o ZK.ilags voor t vaat uur nog verkoopen. Doch Sjjer.l lach.'c wat. .N'een, z ,o een. iia:f uur ver, dat wa, j; ware niet, da.; kon j1,- i:ec zoo go-.:el naar S-'hoilebniJ gwi tl ;:.«ii' !r.t TolbuU, daar za' j: oak in htt groen. Zoifi a's de Jivfrdki.echts M>rakeu van de buitens hunnor families töUi^rn, «n vard-.T ia Gelderland of zoo glimlachte- Sjoerd rrr.'dehj.'iend. Ot' can b.'.oui b:j ttad ;to:id (f oon uur v«.la.-,c! -.t ma.', k'.?. bij hem geen vertchil. II-:ra haj hot eerste verlangen,dit den mdustige a ingrijp;,fr p-xkkon, hy wiids 200 ga.'rna borden zien. Ki al \vas het nu niet dadelijk du S.. Uirnard, wa.'.r die men&clienreddendc hond"ii waren, ot de C u'rnbjrasso of het Hir.ialayagoberjto, neen, '.uvirj-,vi dacht Sjcerd ui-t, uct denkbeeld i'-ouïer 0.1.1 zo/n rotsrna-isa u:t do vlakte te zio.i oprij?.i:i, dat hield heai va^f. Wel," z:i toea een- een jufFrou?/ uit <)c buurt, ?.ou dan zoo'n rei:jo i^ngj den Ilj'i voor een man ais uv/o Z'D'U heel d.'i!,^ zijn V Dij nuneer, dio bij n'J .vojnt, gait er a'lo jir.iii hes;?, en ik ,.e,' niïj, maar wat die verdient en w.v; hiar ontvanven wor.l', nou, ik weet wel wat ik kiezen zou." Sjoerd kreeg een kleur. Dj,ar was uitjospro kan, Wit heai in het hoofd maaMu. IL t gcU, neen, dat was het niet, rnaar de vr!?,?.j vras, paste het hem V Piafe het heci a!s winkelier zelfs aangenomen dit de winkel kon worden waargV.nomen, pa-.to het hem om ne'i: a's z'\i klanten uit de stad te gaan en een reis to maken. Wat zouden meneer en na :,rou-s Bjjt-, om nu maar iemand te noemen, zeegen, ah zij hem in Keulen of in Coblerz zagen '? AU zy' eens zeiden, 200, die Schaafsma schijnt on; niot meer noodig te hebban, en zij gingen met hun bestelling raar zijn concurrent bij da Kerkstraat-. Sjoerd kree^ hot warm. Zie j-?, dat moet een winkelier nist overkomen. Toch liep Sjoerd dag aan dag met het denkbeeld rond. n wie over reizen sprak, kreeg van den winkelier een overwicht. veroordeeling der klassieke opleidirg als ZDOdanig", zegt hij terecht (pg. 29) »rnoet men wachter, totdat ook da academische vorming der classici in overeenstemming is gebracht met de eischen van ? wetenbchap en moder nen tijd." Voor dat ^ymrasium nu als wefenschappelijke vcorechool, is da kla^sieka opleiding onmisbaar. Maar de hln$>ük-i opleid.ng tut haar wodtrne propoi tien tinirj:t b ncht (ps. 18)! Wij hebben reeds gehoord, dat dit heel wat anders is dan ouderwetscho studio in latijn en griekscb. Wat is hot dan ? In c'éi waord samengevat luidt het actvoord: «beschavings geschiedenis". Do radere'uitwerking van dit antwoord meet Dien bij don schrijver zelf ralezen (og. 10 19) hier volsta da a>ir.wrj«ipg dat de &chr. zich grondt op de «wat der e;ol'itie, dat elke trap van ontwikkeling door iedar individu van een bepaald tijdstip slechts bereikt kan worden door dsn geheelen ontwikkelings gang van onderen af weer te doorloopen" en op het frfit dat »clo grieksche en romeinscha beschaving zijn en blij/en da basis waarop do onze rusf, ondanks allo veranderingen en toa-voegicgep," zooiit »le raoderne m nsch, die langs dien weg van ontwikkeling wil kooien tot beschaving, Begint b.j da klassieke, door middel van een klassieke opleiding." Ojgenschijrjiijk or.tbratkt een tcuakel a^n dit betoog. Velen toch, dia deza premissen niet loochenen, gnan toch mat de conclusie r.iet mede, omdai", zeggan zij, »Je moderne beschaving de kU'sieko al lang on breed ont groeid is." In werkelijkheid ontbreekt bij niet, maar hij ligt opgesloten in n word, n.l. waar da schr. spreekt van het «onverbid lelijk1' doorloopen van badoeldeu ontwikkeliDg:4g*rg door ieder individu. Indsrlaad, onz3 baschavir g kan do ouda wtd ontgroeien en doei dit eek, ma.ir slechts ki den zin' waarin kir .doren hun ouders knnne.i on'groeior, n.l. zó.l dit zij toch altijl hun kinderen b'ij^ep. Alias wat gegroeid is, kaa iiu eenmaal zij:i af i:o:nst i i:t ongedaan maken, en verloochenen helpt nista en schaadt slechts den loochecaar. Voor dia klassieke oplsidirg nu is kennis der beida klassieko talen wal onniibhinr-, mair sle^ciits al'j middal, niet a!d doel. Wat natur.rlyk een grondige hervorming vnn het onderwijs in dio talsn medebrö; gt, wat hiar iiist i.uder kan WO'dsn besproken. Zoo zal deze school moeten dienpn om do toekomstige acudemiaburg.vrs voor litor v/ata:'. en kunnen voor te bsiei-ian »door esn veralle s-peciale kecnia het gehóólo geettaslaven der menschhei:', al zijn cpiiibarirg':-:! in zij-i eer.beid leert zien door hot leeren vjin methodi1, die hnt onbskendo r.a lar tot ons weet ta brong.n uit het bekende1, door ean bis'onsoha scholing van don geeat" en tover.3 doordat z'j jden j )rgen mtnsch isert, dat er een l;?of fonen van we:e;.ech;ip btsiiiat, dat r.iet vraagt naar het wauroci (i~ec-i: \vn:trr-) m':,ir tc;.vau'l:g bestaat om zichïi.lt" (pg .")!l:OU). Uitvofrig wijit nu da schrijver ain, dut do vela besnaren, diy, volkoruan tereoh;, tegan ut tP.jfli.wocrdigo fy'Tir.isidai v.'oru-?;i i/'gebrucht, den vorm en i.ist hot wezen dor zaak trs il'.'n en vtr^aüen, w»nr.eer «da liiassieka epiei.'irg fot aa;u' rcoderno rrorjürtièu wordt herleid." (Hfist. H) lij tooa '&:\", hoe v^'tch da U^rifi&tf'Üing ia, Jio te^r,«roordig zoo vank gemaakt wordt t'-Stchsn II. IJ. S,'hooi en t y nrasiuGi, (Ilflt-t. 1) fr. ^i^ v-I-i g;i,v. e:: tigca het iaais'e earivoudi,; voor ..Ilo i'.rioltifgen van voor'gïzot y;-.dfrviy ! J-i onz;- u g '. . <voi<rdigs bedeelirg gelden. (Hf..Ut. III). Il \\x\t. echter ook ritïr.a ta doen uillio-iirn, d:*.t met ai zijn gebreken hst t-.uonwoorüi^ syiiimiiim toch noj '^\~'^\ d;j sihool is, (üo att to-', c.f v/;l m n n liet minst biecht, dn roepirg ver\:iU van »cen vocrbsrsi,ïei,da scheed, die er i ie-t raar streeft haar Iserlirgon een zsktra hos ;eeiboid parato ksr.ris hij te brergon, ;nn:\r voor ta bareiden tot 'hier kiintun (;'g.;r. 13 er. 47). Ik heb slechts da hoo°dz-:kon van htt bstot-g wpergfgö.'D--; lisjt d>; ruiinte hst tof. gsarne sprak ik ho,j \a.n do vt-'o bels> gnjkri kw^iits, die do nehr. in den loop va.i L -ju b.:toog t«;;3:iE n OT-crw?.clite g':bourtcn;s, rcask'.e echtsr een tin;! .?. r.an ^iji j.l*ni en. J;-lV on» Soii:ia.f^'T.a wa; a! net als haar man gcrui.'nen 'ij, l bijzonder iv. dankend »;tMe-.sf. Zj hal Ja"go ge:-prc'!tkcn neha.t r.ier t:;;urvrou*o:i van oncliTiindi; g en toen Schaaf: mn op een /'<r.da,,',a-or.d wet;' ee:v-i nijt tri, si, te lezen /(.?", k.vnra zij r.aast hem zitten, U,.eJ hem vin zijn boe-k ops'en, en derd h .-m zno'n br:'an,= rijk veihaa), dut b-;c-k, a!Us en pijp vergeren wor den, en Sj ;e,d zich uitte in ij.-zeg.lcr; a!r>: Noen, i:i;i.ir j j bc;,t iif: Ov-k e-e--n ::.o:,ic; ns :? ,.'i', w^:: be^iii j; op j'; t- n ki: d, ij," en ,11-ci-i1, llrüit-, Vv'-V: zai :!e bu.u; t v,rl .iogj.'n," t, /t hij wat kahneerdt?, 'i':y\ iianke vrouv oo s-ij:i breedo sr.lnot ram, bair eer, zi.n g->t e:, tinai1 l>elii-.f d .n ;:o.,u '." lioi: vr.irc zij voorbij rijke m',,.!a..kt,i: g der.d, kwa:n n- r.n'uunijk van Ai IJ j'..re-i- i iul Jv.; Iturlsn tijd zat buit S.:h.V-f :n:i nsssf; t'on «iej>J3 en p .k'-:.' i :j voo'* zich^j; en twi.: joodo inuistj-üzichtbaar w:\ro.i. Hel voi^or.d voorjaar k-.va.j rn Sj Kid si u rui nic;.ij:a;iil i;i zij.i \vi:.k~i in do '.l uropening wit (t';; L!c;i:l j>ro;.101,d Riri-;chj-j, lii ,;.;,"i wit po-.nc'J! o:-; mjt can z ?. b-.kkonj; 0,1. o.; ay:! ru'fli. Aio vr('.MOÜjitJ lil.--.tcn hui.i- ;i dan dj:i kkii; aan en zij iiiiuk;.j i Sj ..-ui ??:r>", trouO (:}) z'J:i /o):), (l--ic h'j r/. ;???:! cl a! ij ! hij zic'i hul y/iiLn h:-',)bao. K,i w-iki pLii.iim hij rc-edi ::ie: ha .1 hai! Dio zal ;vat n;3rr Icc^r, da'i ZJH vi 5-:i-, z=:ida Sj.x-r.1 -,aaif. A!j 't (J; l blieft al.; bij 3oj oui is, d-it hij s aar tv. n ;:.eoster kan g'ü'.i, dan zal hij niet iioblen onder to d-jan vo.;r de j-wgeha-iren van da gracht. D.-j tij-I kw.i'ii, i!at het kind er voor bs.lanktc o:u voorldurc-nd gedrajei; te wOi'don. Iljtwiidj CK> t i ^ .vi bjentn loeren staüen toon ioaeta het Sj);r), dit hst mat .'n j jngen gii g ah mït d o pïantei', dio on Ier een geheiaizinnige b3'rV,:rking van ()j-.tersc'ae toovenaara zisnderwijïo oji^rocian, blosion on vrucht dra.cn. Zio-;.e:i was de jocgan neg tevreden niet een wit lammetje o;t rolle'jas, dat hij, onvast voortschrijdend, achter zich aao trok, en dan reeds zat hij op ee-n hobbc;lpaarj, dat bij weer uriiet voor eea htuïc'uen bok. Sjierd leefde geheel met zijn jongen mee, ea uij hal minstens evenveel ecuik in ent mooie hobbelpaard bekleed met echt haar, als inden bok met z'n onigi krulde horens. n bij vond hst ook wel een beetje aardig, dat de jongehceren van de gracht ter wille vaa den bok kwam ea steeds even degelijk behandelt, of citeerde ik eaniga van die gelukkige zinswen dingen of treffende gezegden, waaraan zijn brochure ry't is, als: »Cynisme op de school en troosteloos negatieve overtuigingen zyn er ger ver§if dan de meest nuttalooze vakken." «Liefde is iets teer?, dat langzaam groeien wil." aE ka echool moet in haar onderwas en leer plan toocen de eischen van den nieuweren tijd te begrijpen"; of datida ik iets mede van 't geen h;j zegt omtrent vaklaeraarH, eindex-imams, het onderscheid tusschen «geleerd" en «weten schappelijk", do noodzakelijkheid om met ingrijpanda hsrv-oK'.ingen te wachten, totdat die op ee:i communis opinio kunnen steunen, en aan da andere zijde om voor geen ingrijpende hor/or2,irgen terug te deinzan, omdat man anders niuis krijgt dan »een oud mechanisme in voortdurend*;! toestand van reparatie" enz. enz. Maar ik mag dan inhoud der brochure evenmin uitputten ala het geduld van de lezers van du blad. Ik hoop slechts, dat daaronder vtden zu'lan gevonden worden, die zich opgawfikt zullon gevoelsn om de brochura zelf ter hand te COM-JIÏ. Wanf, nog een.0, de hier behandelda kwestiön reiken vael verder dan de titel a-in Juidt, en behooren iederen weldenkende van eaniga ontwikkelirg balang in te boezama^. Man heiejo zich echter, kan het zijn, voor een zee;' g'*,vaon tiveeledig misverstand, dat m. i. door d-) tegenstanders van de «klassieke op leiding1' riet voortdurend behoorde gevosd te worda~, nl. Ij. Er wordt niet bowsard, dat algemeeno .gsestes- en garnoadsbascha/ing niet bereik baar 3 zonder kennis van latijn en giieksch. D:,aroui gaat het r-iiat, maar eenvoudig om de vraag: welke soort van opleiding bielt de be^te k".nkni aar, dat het groottte aantal dergenep, die daarvoor ean natuurlijken aanleg hebbon, die hoogeia inwendige bescliaving deelachtig war den, en kan hun daartoe in 't alg«tnesn ge sproken het mee.-,t bsvoidarlijk zijn? ;ij. Men v;rlurgt niet de gansene ralia latyi rn grieksoli to doaa leeren, maar slechts een betrekkelijk zaar klein deal, ean keurbende (niot van do (J.MHV, maiir van den gaaat.) Men war.sciit da k'assitke opleiding sllean ta geven aan 't betrekkelijk klein aantal dergene-; dia er vat'jfisr voor zijn, Z lika ev.enwa! niet ora hun z-;!f.-i wil, roaur omdat de r.atie lt-:n i.oodiq lieift. \Var.t.om r.c.jj.naals dan schr. ta latan spre ken: (pg. (J i). »L der icoiiBcb, jorgof oud, hoeft ean Zc;itre horfve-eliieid idealisme, maar als e!at niet gekweekt e:> untwiukeid wjrut, verdwijnt, ???r;3." h;'. HJ: m>.t o'.t.,-!Vt,!l-ffjrln,0)'c door dj soiijjl. wv.'it het ruik heef i lutnood>g en :> nij li".t ei c'im van zij-i voorytinyers." Jnh l'JO'i J, II. GL-.N-M.NG \\/., menigte niet begeerd om zijn wetenschappelyke waarde, maar oei den hoo;;ereii socialen rang, dien hij verleent, en dio in do samenleving gddswawd; ha*.ft. Man moet dus of allen, dio slechts hoogero vakstudie gedreven hebben en daarin opgeleid zijn, 't jus promovendi verlaenen, wat ik met den sc&r. ten sterkste afkeur, omdat het d*) r.ekslag is vo-»r hst sstudium gsaerale", cf aan den wetenschapP'lijken litfl gean er kal tfïwtus civilia ver binder. Dat cit laatste echter niet zoo'a kleinigheid is, blijkt 't bf>st daaruit, nat do onwil om daartoe over te gaan de eanige \verkelijke baais is van het aarihangige voorstel tot wijziging der wat op 't II. O (sie da memorie van toslichtirg). En tor.h is er een eanvoulig middel om do moeilijkheid op ta los,en, een rnidde), dat il Duitr-chline', waar geen >ff ctus avilis i?, met dfln bfsten uitslag wordt toegepast pn dat cok bij or.s voor a artsan reeds eanigarrnate bestaat: men heeft eenvoudig 't staat-ifxiinen belangrijk ta ver lichten voor hen, die gepromoveerd zij,1, voor da vakken waarin zij gepromoveerd zijn. D-iarHj is dan rn. i. absoluut noodig dat ook op het staatseximi--n een scriptia gevorderd worde, waarvoor da gepromoveerda daa'zijn dissertatie inlevert. 40 cents per ? * 2T 8 1. ? rnMii_iiiiniriiiniiiiiiimNiiiiinmiimriiüM*irirri iflfriftftiiri' ui, '' t tot l! 11.'-J5 p. M'.t.?Frauco eo vr|J van ls»voerrec:ileii tociezondenl Stalen oiumagaand; cvamo) van zwirfn, witte en gekleurde JïeasiBber^- ^y;le", \an OO «.?ent tot II l,:ï% per Me er. G. Henneberg, Zijde Fabr. ik. & k. Hofl.), Ziirich. O y -?*?? .^T /"?" ,'*5*^fJ '"' f? *ff" Rijwielen zijn do beste voor /100 j met 2 jaar garantie. Vraagt ^'illustreerden l'ï&c-jurant aan de 1) D.t zal achter eenvoudig griakscho en latij c'.ie r««/itu iif) z:j:>. Dat bet onderwijs in uu tabr, op 't ?>. y .ar.aiium" oen ander karak ter *:U dr.'.J -n, ziit stiaki blijksn. i') D.) n-hr-ijVtr voe^t hierar.n tos: »Mjent man onk bij e.'ii dokt-or d? n waarborg van asn btmts ximjii ta nijeten halbon, htt maakt wei; \J ui'." II;:!1 ,.vct ik esn Runtaerkir.g maken. In theoria huif: do w.'v. ,-D. i. volksman gaiijk, i;ïpi-;-k:ijk, vraes ik, niet \V.saneer dB h jugdre vakH:n,.!:o f.^n i-j L' .ivcrsiteit wordt afgelegd, d o1.''i ulh.v.i vu rt uuir eau door oan. staatsfxiv;f;U t'! vtiknjj\-<n raJiC.ial ,:j-".(/tf ttUl ter*ijl a;:d?rF.n, t!ve;i titel turn 11) c'it ci'il'. btrnlo'.', dan k^.i liet nk-t liiiui^j.'r.ii 11' van do zijJt, e!t>r tertto 7.3,1 per- ^roof yeixtp var o.-.liiilijki iiehtfniiUeUirg ULIJ!.;!",'. Dd geschilderd:: o;; .er mudici ii Jaar on het to civijjea. Vjor t!sn pUilüsopUscii grf..cbuu!d~;ii s.'.hi'. nio,;". 'tiet verschil tusschen de b:ido toorten van U iversite'itsbtudie zeer ma:ka:.t ziju (hoewel daarmsdo in strijd is, dat hij z'.-,f do tAeeske'iiigheid der Uiiiversiteit;s;i':lio neer scbyn dan weitn r.oeiut (p»g. 01 e/i TlJj, voor de grcots senigto Jtr ktudeiiier, ilie brood eet en van brood E<xt leven, zij zij hüij-ir. c'-r, ,-cn'iig i.ivcrtiteili'S'U'üe. En in werkc-ihi-.heid ziiilau zij otk vaitk ta-xenvailtn. Dj v.'ttüi.icijappiüjlie titel wordt door diezelfde met z'n j ir g-in als ka-r.rraa'j':?, omgingen. Ka to, n i;-;t vj.iij? oud goi-o-jg v/as oru naar schcol to gaan, speet hot Sj >':<\ïwaarlijk, dat hij Liet m-;t hc;.r. m-'s kon. II j volg-lo echrer gi.rcgeld d.; }:::3,r, w. Iku zijn zoon te lesre.'i had, bij gi;:g (lit-r.d t uitwerk ra eu ram zoo waar bij cxn d--:- cr.d^r.vij :cr^ v?.n de scaool in hot ge heim i c1'f '.og los oia zijn zoon te kani.cn b;jhou-'li1!'. Do .e j'.rer, bi.hoor.ltn tot do gtlukkig.stc van Sjoc'i.l :? leven. Zijn vrouw was steeds zvn ander uc gtwo.:;:t. Vft '. don i;.i;/;n2.3 af hal hy rooit is.tb ^oJv.i:i oi'dcr L.iir advies gohoord to hoobcn. II m l:U'J.:-l:Jj wan waaraeliiU ov.i '.c:1bf;nd go-Aecs1", maar mot zijn zoon leefde Sjoerd om z o to ?/.:?.!-?'-'» voov' de tvr'ce.1-3 maal. ll'j Ko;i sic'; vo;r.-tiiKn dat hij ?,-cer do kleine fcj >erd ?, aa en zij'i ppvüeding t reeg. Kn hoe v.Tsc!d;i:;.il WAS >;:e twr.cdt; jjüjd vi'.n de ee:s;e. Wt-lk een ui; u vc wvroid oper.do s,;ch ',03r zin oog-.'r;; ve!k cc-n kniriiglicdsn w;r len voor hem or.t.vcinvi!. Hij kon v;in de leerboeken van zijn zoon j : :L al'jüjvfn, eu ala dc^e i;o dioh!slot'tr, blij do (..i^ogi'ver: taaii achter d.;;i nijj ie heb1).?:;, i?a:: ooo.'.döS;j;;-i zo 'a;it i:; don avond weer eva x'j'i honger naar kern.i:; to bevredigen. | Kn (ïiiii1 i;ij sr.rt zijn medcdooiziincn aard ioma:.J 1110;:;: ii.buen oia meo te spreiien over a!ie;i \vtt iiij la", deed jij zijii vrcuw over bet gïleordj en ge'ezene de raeewt versoaiilotdo Eiedodo'Jirg0!-. Daar zij met hiar huLmoederlyko z'j--4>.':'. voer de tv/ec rranr.cn, den oudo en d-:.. j')ii|.%, dio l;.?.ir zoo lid v/aren, weinig lijd vü.i1 !.jz:n haJ, kr.;eg zij ,-ii wat zij wi^t vaa iiaureu ?. ^gen, en het i.s List te ontkennen dftt h:;.ir wjianscinp tcnge.-olg,.; diarvan eenigszii.s c'j:i'ti;ci was. Niettemin or.tliitdd zij van a! bet ^ohooi'le genoeg o ai in hn)fJ.wak de gs?prekken van va-in- er. z,.-on, on óe inelo(icelir jj;;n v.-.'i baar m a a te kiu.ntn volgen, en van do vixeaidj talen krcej zij altliaiis eenig b grip. Zoo leefde bet drietal jarenlang nauw ver bonden voort. Ter wille van du schoolvriendjes van z;j:i zoon wa=i BjoerJ ook wat deftiger gaar. oan. Hij was r.iet zooveel aaer in den win\e! .e,i Let bovei.huii wa; nu do eigenlijke wo.'drg van zijn gezin geworden. Sjoerd was niet druk meer in zijn doen. Zoo'n jaar of zestien kunnen groote veranderingen aanbrengen, en van do oude buren waren in de UtrechUchettraat niet veel meer over; zoo was het r.og wel bekehd, dat de heer Schaafsma een belf-made man was, maar het winkeltje om den hoek werd niet meer aangewezen als zijn oorsp-onkelijke woning. Schaatama had de. maafschappelftke ladder een aanzienlijk eind beklommen. Zijn zoon behoefde niet b\j de onderste sporten te be ginnen. . Op den dag, dat de jongen met het diploma A. DRUivKKH & Cl, Amsterdam, O Z. Voorburgwal i'J en 218 b/1 fijnste rri3rk, Vin Brut 1893. B. A. ETPPICTG & Co.. Amst. j'!1'!!- O'-'l R Hn7!.->-!:lvi:;" i<.i .-.^' , :, ?_,?-* ». i» -; ,ü«l*?!?.!- ..'.3^' Ji v S^'tiS «v i.Aï^«jO A i'ït.":» O H:, iiüa il/ g S fjia ill. IIHlIlliltllUIIllIH (i;;d( xi.'iicn vai de Hooiers Burg r.ccho d ia huid !:-.vav, h.-.frschtöechter niet leuter vreugde i -i ;joha!if.inm'a wonirg- Vader en mooier ^aruu ongttwyt'eïd vcrhcug-ïen (rotsci op hun ?.oo:j, maar er was n i larij; overiyegen va^tgesr.t-id dat hij arf;i zou 7;or:en e.'i nu gevoelden de oudera duidt!ijk,dat dïiturleiit niet meer vow- heu zcu zijn, wat do bchooij i; gen f,ewee^t was. té. i weelde vvi'da Schaafs;ua zich fchter nog gunnen, lij wiido dan t; c h ee:,maal mst zijn zoon cp cis gaan. G 'heel terneergeslagen kwam hij echler tsriu'. Zijn grootste illusie was 'jn groois':a k-leuuttllii:^ go«ü:den. .*? a aoo\tb jiren bir.ni n de grenzen van de s al ie hebben doorgebracht, kon tijoerd aan hotreisieven niet r,i,:or wcr.iii n. Do drukte aan de staii;ins maakte hem zei u.'/ochtig, en het zitten in cïo niiiwe coupes .Tankte hem onpr.sse'iik. Ut t verblijf in da l ó tlkaratrj scheen hem weinig aanioV.k; lijk, het etui aaütaMe d'iöte gin? hem slecht af. Voor het bckliainifn \au stijgen 'e wcji.cn was hij te zwaar geworden, ea het siain op et n hoogte maakte b e ra duizelig. Hij hield zich i:ou g.-.y.i mogeiijk ter wilie van zijn jong;-!;, maar \ocr de eerste maal van hun b\en u:r:chi'den vftder en zoon op ernttige w i.' zo i a <i-j wasrdeeri: g van alles, wat (m hen v-'i.v, en toon fj_K:rd weer in zijn eigun aruiatoei aan ijn eige i uU'dl zaf, met een piip Hollandfclio tabik en e.-en bitiorfj,;, zroala Lij meer Jan tiiaiig j.sren lai,g eiken niiJJa.? er (wee gi:riro;.ken had. tooi legde bij zijn rechtirhand op z'n vrouVs clioot en toen z:;i hij : Moeder, al wordt ik nou honderd j.'iar, d.ia krijgen zij mij r.iet me;r raar Mciïriki il.jn reistijd h voorlij. Ik bli.f verder bij j; tbuic." Zoo ii toni Sübaifsma tot ijn kaarten en ri:iib;:.-!ubrij.jngcn teruggekeerd. liet kind dat Lot tc:-to d.'el van zyn Itvea vcrvuiJ. had, b:Ron d-, vleugels u;t to slaan. Sjoer.i !io;j ;lj;i f-tudio nu niet mec-r volgen. Da-troai hervatte Lij zij:i ouis lletacbborij, en rara hij er genoe gen meo, dat de weg van zijn j Dr gen, niet meer gelijk met den zijne liep. £:i toen een achttal jaren later de j^nge geneesheer als officier van gezondheid raar cic Koloniën *iide gaan om daa; gedurende eeaigj jaren zijn kennis en onuerdnding te vergrooten gaf Schaafsma zich Dog meer aan zijn stok paardje ever. . Volgens de citchen des tij is werd van de zaak' een naaoüooze vennootschap gemaakt, waarvan Schaafsma een der cernmissarifsen werd en toen kocht hij een aardig huis 'met 'tiiirf in- een der straten van, het Wiilemsparkwegkwartier. (Wordt vcrtotgd).