Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTEEDAMMEE W E E K B L A D V O O E N E D E E L A N D.
No. 1364
dagen in de Y-8tad geweest ? De verstandige
nederlandsche kapitalisten blijven conservatief.
Ze verkoopen han stem-hebbende aandeelen
niet. Velen doen het tegendeel. Meerderen,
vertrouwbaar voorgelicht, zullen volgen.
Harriman zal nu de macht van het levende woord
en van het organiseerend talent willen ge
bruiken. Maar de hollanders mogen zich ander
maal niet laten verschalken. Zij behooren te
denken aan de oude geschiedenis van den ster
venden vader die met zyn zwakke bevende
handen elk rietje afzonderlijk breken kon.
Saamgebonden evenwel vermocht dat zelfs de
sterkste van zyn zonen niet. Dat was zijn
laatste les omtrent de macht van eendracht,
van samenwerking. Voor de nederlandsche
houders van stemhebbende aandeelen zij deze
in hun belang herinnerd. Zorgt voor uwe
belangen onder den vorm .van den parlemectaire
monarchalen regeeringsvorm, die in ons land
ook op staatkundig gebied proefondervindelijk
succes heeft Op dezt wijie is kapitaal te be
houden en nog veel te verdienen.
De geldmarkt is gunstig, hier en elders.
Het beschikbaar metaal saldo van de Neder
landsche Bank klom van 30.1 tot 31.8
millioen. Het goudmetaal was ruim 47 millioen
en het rentegevend goud tot een bedrag 6 6
millioen in voorraad. Ei de heden geseinde
balanscijfers van de Eogelsehe bank wezen op
een fractioneele vermindering van de public
deposits en van de other deposits. De
credietmeter veranderde slechts onbeduidend en wel
van 49.S9 tot 49%. De voorraad bankbiljetten
en goud vermeerderde hy hst banking-
department van 23 l tot 23 7 millioen.
De N. W. S. ontving ee.iige meerdere vast
heid van koers. Dat kan ik over 't algemeen
van de Rassen niet zeggen. Da fractionoele
verlagingen zijn grooter in aantal dan die van
de koersverbeteringen, 't Zou niet te verwon
deren zijn als vele houders een gedeelte van
hun russenbezit nu verruilden tegen solide
Yankee-rails, die nog [tegen gekelderde pry'jen
te koop zijn. China en Japan ietwat zwakker.
Ook enkele Mexicanen en Brazilianen.
Als de betere stemming in der amerikanen
hoek voortduurt, dan zullen alleen reeds daarom
betere prijzen ook bij de
petroleuinondernemingen verwacht mogen worder. Da
Koninklyke gaf reeds het goede voorbeeld door
een koersverhooging van 44(5 tot 450. De
andere konden echter nog niet volger. Da
laatste productie-cijfers voor de Moeara Enim
waren opvallend hoog.
In de grotp der mynbouwmaatsohappyen
ziet 't er weer niet vroolyk uif. Integendeel.
De preferente Gros retireerden van G2 tot 52 ;
de Ned. Ind. Exploratie en
Mijnbouwmaatschappij van 12% tot 8; da-Rsiijang Lebong
van 226 tot 22ii en de Soemalata girg van
103 tot 91 achteruit. Over deze maatschappij
gaf de Groene de laatsto weken eenige
mededeelingen. j
In de groep der cederlandscho diversen
verdient thans vermelding da Nederlandsche j
maatschappij voor kunstmatige oesterteelt, voor
heen firma C. L. da Meulemeester en Co. te
Bargen op Zoom. Ds y?erige en kundige
directeur kan ditmaal in zyn verslag den
aandeelhouders niet zulk een ly de boodschap
brengen als het vorigo jaar.
Toch mogen de aandeelhouders op 3 j.C4.
dividend rekenen, al was het afgeloopen boek
jaar voor de oeaterindustrie in hst algemeen, ]
zeer ongunstig, zoowel wat liet bedryf ala den !
handel betreft.
Onder de spoorwegen vind ik wat vaster, \
koersen voor de Z. A. S. M. Dat kan niet
gezegd worden van de meeimalen besproken
Warschau?Weeten en ook niet van de
Moscovitische.
Voor de houders van obligatiën N. Z. A. S. M.,
die door de Gioene in da dagen van de zeer j
gedaalde koersen meermalen bemoedigend zyn ;
toegesproken, zyn de oproepingen lutipoediye j
inlevering hunner stukken verschenen, |
De aandeelen Ned. Indiacha Spoorwegmaat- j
schappy' vragen de mededeeling van een koers- f
verlagirg van 187>a tot 180. Da(laagte lagere
dividetduitkeering was een teleurstelling. De
vermindering van de nette-winst was vooral het |
gevolg van de toenemug van hc-t f
xploitatiakostei percent, speciaal voor de lijn S^marang
Vorstenlander. Da noodzakelijke verlaging der
transportkosten voor suiker, alsmede de be
trekkelijk belangrijke uügaven voor onderhoud
en vernieuwirg droegen tot dat gevolg bij.
Bovendisn was het over 't algemeen ongunstig
oeconorniscke leven op Java, een bijkomende
hoofdoorzaak, Vuor het Icopende bock jaar mag,
naar ik meen, slechts op gelyke uitkomsten
gehoopt worder.
De Rynlundtche bankvereeirigirg ia overle
den. Bankierssrbeid is moeilijk, theoretisch
en praetisch. Waar blijden toch de solide
filiaalkantoren der groute wetenschappelijke
en onderïinüirgryke bankiers. Ook hier zij
solide, practische organisatie, het wachtwoord !
Het crediet meet steeds lijn gevoelend ver
zorgd worden.
Amst., Mnrnixstr. 409. j -,., . .n,,
T-, ri ,, . 10 Aai?, uo.
Bussum, >Borneo . j
Uit blijde tijde», ver::en van
BOOOAKBDT Jrx , Gcbr. den Oudsten,
Leikerkcrk Ii03.
Nu kan ik het rif t ralaten aan do gr a
gemeente 'tn tcble dek-iknc t" lonen en wei
eenlje an de mannen van 188) of wil men
liever 85 zeggen, niij c,.k goed. De groio
geluiden van Kloos en Gorter waren nieuw
voor de inenten eu .ver,!, n dus bespot;
voor dezüDIBLS z^jn EO oud, maai1 oud als
reliekwieün, en bij volgt 22 ra. Zij zelf hebben
't zo vaak over cekader.tcn gehad en wisten
er geen . kwaad genoeg van te zeggen en r.u
worden ze er ze!t mes geitraft.
Meindert lioc£aerdt Ji:;). <veet dat 'en sonnet
veertien regels telt, maiir de grcte klark die
de vijfvcetige vcriinaat daaraan geeft het ft Lij
niet gehoord: bij vele soLECltcri van e'e mannen
van '80, '85 is die ook niet te horen ; het is
dan of zij maar r.ieta anders gedaan hebben
dan lettergrepen telles; tn doxc dekader.t
schrijft ru ook sonnetten, in ;;eui waarvan met
de beste wil regelmaat ir.cer te 01 td e k ken val i,
waarover men strompelt al.f indertijd over or.zo
dorpstraat Lij nacht. Maar jo kunt er rp aan :
het uiterlik, d.w.z. tat omarmend rijm, 2
rijtuklanken in de eerste acbt regels, da'a i.i orde,
zie je. En zo'n beetje vrijheid ! Dat vrije volk
zyn wy, denkt hij. Soraa votrt cok bij stoute
stukjes uit met het rijm, ah hy b.v. kiest als
eerste rijm vrede; maar laat mij n sonnet
als model aanhalen.
Ik waa ingesluimerd in een kalme vrede,
een woud was tu mijn ziel, waar hingen
de teeder-gouden blaadjes zacht te zingen,
boven koele water?, die gedwee de
nukjes volgden van 't winde dwingen;
waar 's avonds als het stil is, wel een ree de
koelte zoekt, waar ook de vogeltjes mee d,i
nestjes dekken, in tjinkend avond zingen;
geen wind kwam wel de rust dan storen,
alleen de dauw, die door cte boomen waasde
bracht droevigheid, maar ging verloren
by klare zonlicht in den morgen;
zoo was mijn ziel geen bange zorgen,
deden zich door my'ne ruste boren.
Biezonder leerzaam is voor wie lezen wil
dit sonnet: let op dat water-woud met
teedergouden blaadjes l 't Is zeker herfst en die
vogeltjes, die zich met dat woud zeker
de nestjes dekken, moesten maar liever naar
warmere streken gaan. Gek hè, om zich met
een woud de nesljes te dekken en dat waren
toch maar vogel/?« l En tcch kunnen ze onder
die herkules-arbeid noch tjinkend avond-zin gen.
Die zotte ree ook, om daar 's avonds koelte
te zoeken, in plaats van overdag op die zeker
buitengewone, warme herfstdag. Waar zo'n rijm
iemand al niet toe brengen kan ! Nu en die
malligheid dan was, alles met elkaar, de ziel van
de dichter en gelukkig daar dfden geen bange
zorgen zich door zijne ruste boren! Hoe die
zorgen het wel hadden kunnen doen zou ik wel
eens willen weten. Er is een oud Middeleeuws
abel spel, waarin een voorstelling is dat Innich
ghebet" met 'en grote boor 'en gat in debemel
tracht te boren, maar zich te doen boren is toch
wel wat erg, vind ik. Waarom ook dat werkwoord
boren als rijmwoord te nemen ? Ome Neder
landse verleden tijd is toch boorden. Waarom
hier de Engelse of Duitse vorm te gebruiken ?
Nu dergelike dingen kan men overal te
kust en te keur hier aantreffen. En dan zegt
de man zotheden l Juist het tegenovergestelde
van wat hij wil als in:
(ik) weet dat zij alleen kan geven,
wat in mijn wezen lang reeds wacht.
Dan hoeft ze 't niet meer te geven; als ze
er dan maar leven aan geeft, dan is het vol
doende. Maar ik vrees ze doet dat niet; of
bedoelt hy:
waarop mijn wezen lang reedïwacht?
In datzelfde Zang en dans":
terwijl haar voetjas teederheden dansten, .
van lieflijkheden, grootelijks bedacht.
Groteliki betekent a'.tijd in hoge mate",
bizonder", dus in plaats dat ze als van ze
uit haar ziel komen en in haar voetenspel
zich uiten, heeft zij er heel lang op zitten
denken l Meer dan dwaas! Verder:
Kiüd, ja lippen
zijn de tippen
van de lieiiykheid
heel ovei' je gespreid.
Ze zijn do teederheden
die de' dag rerreden
heel cpon te zijn,
voor jou en inij. .
Zs zyn voor mij alhcne
voor andere geene
o, dat blocmenrcodc ....
ik alleen genood».
Dat verreden zal wel 'ea glasheldere ('t)
verkorting van overreden zijn. vrees ik oc i
de Nieuw-Gitlsera hebben ook wel dwaze af
kortingen gemaakt l Neemt Kioos daarom Gorter
niet 'en knoeier mee de iaa! i '? Jlaar in hec
laatéte koepiet wil hij alleen zeggen, dat ze
voor hem alleen zijn, die lippen: voor zo'j
barbaar zie ik hem niet a wi, dat er voor anderen
geen lippen moj;en kleuren. Dat zou bet top
punt van egeïjme zijn Eu toch zegt hy het.
Zo zou ik door kunnen gaan. Vaak hoor ik
Gorter er in naklinken, als in :
Je hoofdje or.der lampelicht gebogen,
je zilvere nekhaartjea,
irul-omtrillende je halze b'ank
enz. Gorter's:
En ja oogen en ja ba'b waar
je kraagje zit en je oor
met jo baar er voor.
Dan weer komt er 'en tot waas geworden
l'red. van Eeden te voorschijn, 'en socialist
van de koude grond:
d» rijken feesten en riep. maar zonder schroira
dat de atmen kwijnen wr/ in breede stroom
natuurlijk ia 't beeld wner fout: ze kwijnen
weg aan de tering in 't water, in plaats van
beboorlik te verdrinken ; maar ook
nataurlik ! rijken die- porpeüuel feesten'1.
iXu maar die rijken vieren natuurlik
fcett l Dat ben je als rijke vtrpiicht, da'o jj
beroep; eu de armen gaan zwemmen blijk
baar of zich verdrinken ; dat weet ik r.cch
niet; immers de slotregel op bovergenoemden
volgende is :
ru't vinderd eeuwig, te morgen of te avond.
Ook eïezc regel val Ie bewonderen (?;, maar
ik wil liever r.ocii n c r h t dolk regti aar.haL-:i:
Woudklanken.
Waar boorapn roerlcos-riistig: staar,
met blaadren weelde bov-n ^uimrr meer,
er, waar een vogel telkens keer nr k"cr,
zijn ?arhte roepstem door het w nu l luat gaan,
dn ar iv il ik lii/lijk roor n bti't'r. :
eer vrerli» eti), 'n plet j-: e-z.
V/at zr.u nu <1:c; goeurs'veerde re;;el beduiden V
Nituurlik dit: ga me:; r.aar eist bos bovei;
de \yvcr; ik jieciii ni'n ;-:iveaitrot!.j'; mee en
naar wil ik rui/''/;('.) voer u badc;:,'.'" Zie Ivvra
daar in 't watsr (iai:sc?;i en bsvaüigüb a we
gingen niakc-n vcor (b bioiunüe icLcnu <ao
aan de kant op 't mob ligt. Dat is du echt
klassieke ainbiddirg van de ;caoo!:Uciil aïj
zodanig! Jammer mac.r dat de schrijver blijkens
bet volgende 'w ]A/->', maar ik moet zegge.i
elat is ook de cmi^t r.ar.dcidir», en dan dat
leesteken? buu'u bef.o'jld hetk ?.!üaikorting
van lianen.
Dat rijmen tocli ook 20 a: mvig lasüg kunnen
zijn !
Ze tchresf dit tot troont -- ook I'.
Tideman in do X. G. ce: s vtor 't rijm gij
brattkttt v.'aar hij jij o; n bral: u!' elcf.igcr <j:j
braakt bedoelde.
Maar al genoeg.
Als J3 niet beier kur.t doen dar. naVauwen
wat anderen al vroeger gezegd hebben en er
geen eigen zieleklar.k in jo ;,; j 3 nijts to
zeggen hebt dui ; in'n waarde, awij^ dan.
Dekaelenteii mei"r davi gtr.oe^ l Ei au j'; vel
ie!s hebt te zeggen doe het dan in goed, ror.d
Nederlands.
II a ar l e ru.
J. IS.
ADVERTENTIE N.
Odol is het eerste en eeoige taad- en
moudreinigirgsmidde), dat het bederf in de tanden
tegengaat. Dizewetensciiappelijkbawezenzekere
werking berust voornamelijk op de eigenaardig
heid van het O do l, dat het in de holle kiezen
en in de slymhuid der tanden dringt en deze
in zekeren zin verzadigt.
Men begry'pe goed het enorme gewicht van deze
nieuwe uitvinding: terwy'l alle overige
tandreinigingsmiddelen slechts werken kunnen, ge
durende do weirige ooger.'blikken, dat de tanden
gereinigd ?worden, laat het O lol een antiseptischen
voorraad in de slijmvliezen en de holle tanden
achter die nog uren lang nawerkt. Op deze wijze
wordt een voortdurende antiseptiscbe werking
bereikt, die hot gebit tot in de kleinste
onderdeelen van alle tandwegvretende atcffen en
zwammen zuivert. Hieruit volgt, dat iemand, die
Tijdschrift voor ondenvijs en opvoeding,
Ie?3a fl.: Dr. P. G. Buekers, Da biologie
en het onderwys. Herman J. de Vries en
J. de Jong Ci., Het leekenen op de eindexa
mens van de Hoogere Burgerscholen. C. J.
Buy's, Eeiige opmerkingen naar aanleiding
van bovenstaand artikel. Paul von Gizyeki,
Zedely'ke en maatschappelyke opvoedirg op de
scholen in Engeland en Amerika. A Dutron,
Voor wie is het middelbaar ot dei wy s bestemd ?
73e Algemtene vergadering van het genoot
schap van leeraren van Nederl. gyaiEasiën.
S. M. Maronier, Gymnastiek en bewegingspel
in Duitschland. Prof. dr. C. P. Burger,
Hooger onderwys belangen. D. Horn, De
voorbereidicgsklasse van ds school voor middel
baar onderwijs. A. Masson, Over het belarg
eener voorbereidende k!as:e.
Ttyler's Theologitch Tijdfchrift,6Ü.S:ï'iüf. S.
Cramer, Noodig verweer. Natr aanleiding van
dr. Holwerda's bizondere universiteiten en
bizondere prtfessorsn. Dr. II. \Vap, P;ato's
wtlter. Prcf. A. Bruiting, 0/er do methode
van onze dogmatiek.
llt/nel en Dampkring, sfl.8: Barichten van
de vereenigirg. Populaire praa'jts over
sierrekunde. Do kometen, door II. van der
Linden. De speciraalanalysa en de l ouw
de;- hetneJlicbaKer. Da boliJcn van 27 en
20 Juni. Astroromische verschijnselen van
15 Augustus:?15 Ssptemter. Irièsjerenua
wülköii, duor II. v. d. Linden. llii
oi.derzoek van do atn;ospheer boven de zee door
r ? T j. i , r ... ,'.. ... \ T p TT,^
^lUUol V i*ii iliUji,^.^, .Oul ^i. <J . U 111 L
zincen van teltfoür,d:ad,-n, door Chr. A. C. Nell.
U'jOïi.1 Gtï'.lustrecid M<!<ju.:ijn, r, o. 50. Gr'zieht
op do kust, Itaiiiia: schu Kiviera. Monte
Carlo, de Italiaan: che Rivieia, door G. van
Hulzen. Do NiderlandscUc goniutroepen,
door K (Ie IlartciJU. Marl J. orr.ooy Aj. l,
ducr G. Blok. Hat bloaaei tsiist te S^nta
Barbara, door IlaroM J. Shspstune. De
veridtsae, raar bet E. gsl-ch, duur Louiao
S:ratenus. Ilerodias, rurcun caur hat L'uitsch van
C. Veiy. Aatiteekejjinjjf.-n vc.n een platte
lander, door Pjorlor. Woord .'erkSam g sn
Wüord^lhidict', tioor K. de Ilavtcgb. Ei leid
ons niet in vurzofkiiig. door J. A. Holtrop.
Boek en tijdachriff, door II.
Kii/en Haard, i v. :j;ï: Janr.eke, de Pioniorstsr,
docr' Louiae B. B , X. Wildo Sierplsütei:,
door dr. A. J. M. Garj-janr.e, met atb. (Slot).
Het ateiii-r van den militairen kleermaker,
door E vun G.-r^t. r p. j'cn.- IB: joor, icet f b.
Alt en B,s, dtui1 .eK.-idilu G:ucl;:er.', VII.
IIo3 een monüiLcrit gcrca wcrdf, 'joor Jfir. ffir.
ViC'.oi1 dfl Sir.eii', i^ut tfb. - Kosei.uioien
De N JCT J, i.i het jlc'ó; yh;.i,tsoen te l'uraicrerd,
naar eüi.u i'üi<:-gr. up;.au:e van den teer P. C.
Brandt. VTertcheideLbeij.
Ooiiteponder.tie. Fou:lletcn.
Inhoud van iydscfcri.ï£csj
Eeiti Levenbibliolhcik, no l: Over het
Liefdeleven, van een zegen dien men zitb tct vloek
maakt door J. Iloogeweitf. Nn. 2. Hein
leven en geheel onthouding, door l-'elix Ortt.
Uitgave drukkerij »Vrode'', Aoiera'uort.
ITot ^Ai'nnn M 7rinf^/.^l^ïlr! IMrii Ifljl 10011
nol lülZGll lil /jSuhLilalla rtil luüjadi,
Nii in f'iiieu ti'^eiiwooidig n tijd d;;
Zwitsersclie Ai[:ea ho.j langer hoe m e t r bezocht
wcrüeii Jour steei^ fe-ro'j:ere tchartu v;u;
rc,iigers, die beliOffts i,'ifoelen, zich l cliamchjk en
g>cst:Hjk op ie fi\s.-c!ieu en ui'; bij JuU;;ncitaiicn
Ui de !ietrlijkeZwi;sïrtL'l>o bcr^cu ea duleu nieuwe
levtuskraouf, (n ge^ouiheid OjjJcej, LU valt
't uus moeilijk l o gtlcovei;, dat, voor houdtr.l
jjiir tiv^eifJ.c bergïtreek L o.; bi-trrkk. j'i T, eiiiig
bikend was en een ruis Jjor 'L (f user a: d iet»
l.u.tcL,^ewi.unsvtss. 't Ij dsc-f uieüiii dcvrotgcic
eiuwtn a;:d. r co^ en h.-grip litd roer de
schuoi.hedea iler Alpeniuiluur t n eerst in de tweido
helft dtr ISJe ttuw inter ziu in \vaariietiiii<;
dasrvoüi-<r;;vuii'ien wjrJ. T.ieu tiie beïfiiJgs'f.-Jliug
etnii.aal gewikt is as, ;;ebi;cn veu-i'ii.ilrisüt;
c?,is;aLuü;ht;,:e-u ei' loü'oljuidrageii dii; ver,is r Ie
OülWikkcku eu tol d,: leg; i,\voiru-g,; hc;oj.tu op
te voerei'.
Ei- ;i^t een eigei.aardige btkoriu;^ ir, Je losn
spocii!,.; talrijk veiochiji^nde re:si)0ik(ii in
beSijurijvn ^rn eens n«i !<.? g-^Hi1, (-'ii (p te melken
lujp, huiiiicrd j^ar g;ieaci', de bti;/ u. vuu
rcuei.iuiii iu 't, begin al.e 'ii iu enkel'', b -:e!e kai:ukn
vloeide, liccb icli hl spoed g dai.ru,), nis ee;.. r. e t
van lij:,e aderei'.ovLr htt gtüteie huid ver.-pviide,
(n i:i dt: zjii.ern-fa'U-iku z.:!fs Jo v.:.i-:>r. argi lygcne
paiitiu bire.kt^-. \V?oinle'.-i.L-ii -ioiKt'i-de
mede(.!??? c-ÜLg':u nttu Ptj'tt.'s ,,K i3')tic::rijv'ii.^e;, vun
7,jfiUer'ï.«.1," d.e v.t'UxiA iias i.et, c..u1r3st iirjt,
de tigrflwi.üfiii!.'L' ;\isïv'ij-'t', in;ji'gi i-ji tullen
u.U:ït tirir. i', die e. gewetsi ia u;" ir Log
LKLip.isal hoi pt l'.uou 'c 'j.a',11'.
Het iiit-cr v au G;tï»', litt Jursi ;;:be''!;'(: ij;ct
liet r.ictr van NLUeLalei '.n 't .Viutteuh!, l.tt
meer vau Zmier, i.'i, VitrwiilJbia'ti.r.ii'ir luet
;1'. u P.idiU-, f n Uvu Il';_-:, tic iiiccr.:u vaii T;!Uii eu
B^ifiu, evei.ald G':i.dt\v>i:l l t)i L:;!.i"t rlitiiULcr,
Let lli'.ijiieal van C ur U;t Iiï./.el, \vi.nieu ree,!.s
voor lio ui', rd jaar .e r biwiulirJ, terwijl cok
de trjlii:ard-piis, de Giiinse' Jco:i pr.s e,; c'i; B. i'mig
'ruk bczocij; wttd r<. -Maar ds t(,c;,t'.ji: u«ar
lurk;), (jeiMiii ea Uri:!:sei wervlin »óeir '"--tig"
j1.1, ze.!.; ,/;ii,ls;)i:ckeni ' £::ü;'>euid f u il ' «üasieiiUu
VCOL' Z rVitit:i:?{:'c TLiii^erj ' uie :u I (',;'' '); ij, rn
uitgegevcu w< rJ-.'i1, v.aaiscr,uwtütruttig tegeii
e', u tceht over eei, dtr iaalïgcuoeiüdi; ja-s.;r,
»daar het iiooge htHiirfpuLt, waarop men ?.;eli daii
berir.d*, afbreuk do;:t t au liet groute tll'ce',
ierivijl auile;e punten uie ihkkcr I.?j3el' U: Binder
iuic.eii]k ti; ijcsitijv'.iu zijf, i>eitiKCt.viï.i;'. r.og
teheoutre ut</ieliteu op'everei'."
Ue //^rtat attrr.c'ioi s" v.artn in diru !ij(? de
val van riui Khiju l,ij S3l.;.ll'.iau-er, de S
aulib;-,c! - en lleici.eiibachvailtH va:i 'c li.rner
():xrlaud en de Giiude!'.vaid;.-leiM;!;er; .1.1 wsivu de
hoofdpunten etiier toti.inaiige reis door
ZwiticrlaLJ. \Vie, kosrli-id j lar gikdtó, niet rijk
gf'uoeg \vfs om ten «Lauutbaler" uit t? gcveu
voor etn (x'ra boo'js mtt twee roeier.-', om
v&u T-.ua taar NIU!:!>US te ia-ei, kon vier
maal 's weeks in 'n algemeer.e boot, tot
Ihiteiseen en Bricni; komen en op de terugvaart
van Tutta naar Btra om er heen te komen
reed men d a u meestal voor twintic //Batzen"
mtt den postwagen mee vau de zocgeucarnde
//kalfsvlot" gebruik maker, die driemaal 's weeks
voor weinig geld, mensclien en vee trauspor.
teerde. DO rit vau Bern naar Tlum duurde
koogsters vier uren, want" schrijft C. Meiters,
Professcr te Göitingen iu 1782 in zijn veel
gele x^ue reUbrieven ,,'n heel Zwitserland bestaat
geen lalmunteLder weg!'. Te Unterseen bij
Interlakeu bestonden toen reeds eenige l
<V,elletje?, maar meu mosst niet in al 1e talrijke
groepen reizen, daar merj, bij het diukker wor
dend rehverkeer, de kans liep, geen plaats meer
te vinden.
Ooi van Uütersecn naar Lauterbrurnen te
komen keui men zich van een wagertje bedienen.
Iu 1791 vond men daar reeds 'n ,tamelijk
goed onderkomen", msar Meiners prefereerde
't-, voer logies bij den predikai-t asn te kloppui,
//een levendige, spraakzame mar," die ruimte
gfnoeg iu zijn grcote i.iitorie !: a J om verschei
dene gasten te herVerger, terwijl c e uitmunten Ie
beddei:ende voortreffelijke tafelnitts te wtusdun
overlieten, vooral 'c {.\eaizenvleesci en cie ge
rookte iiammen worr'eu zec-r geroemd. Met
waar.liering schrijft- Meiners over deu Staubïa:!",
die wel is waar zijn ^nieuwsgierigheid en be
langstelling" opwekte, maar htm toc'i lang met
zoo giïmpoirerd en ou'rocrd had a's de
TUiijnval bij SclaH'-iaustn. Het gioatscbe eu indruk
wekkende ffji t.; hij met nc'it bij den
Staubbac'.), terivijl hij den wig e!a-irher:n van
ur, de pastorie als //uitert mceielijk"
voorsfelde Maar maeht:g we:d hij paijgegrepeu door
!u t '^f/cl't v P. TI (Ie Juiicf' 'i'i ''^t',11-'^ if ?xcn'irrir?,
aaabiJding en deemot-el g!ie-id voor deu
a'machtigen ydifpper van zulks firootse' e
woiiderwirken", vtrvülJen hem. //Wiiiir meu zijn. blik
ook Leenricli*, overal ziet uien de aangrrperels
sporen van ala.aeht, ceuv/ig-.ei;i eu
onrui.ttlijkheiii" !
Digüueu d;e biiO^der moe 'iig =n oudcrnrmei.d
warer, b-:stejen van uit Lüuterbrunnen der
Sie;nberga!p ; de ni."e;tcn ri deu over
ZwcilutEcfliiien taar Grindelwa'd. 7j;ifs Uci.ie'fgcr, de
schrijver van het in 1701 verschenen boek ja
over //het reuen in Zwitserlaid'' waa^t 't nief,
dea weg over de khir.e Sjiieid?g^ ai:i *e he
velen, oftei.oou hij heweert eoi flaike
voetreiziger te ziir. //liet ifJaleu van den
Scheidtg;; bij Lautcrbrui'reu" sehr f; hi', //7aat
/eer bezwacriijiT, wij! liie;1, ttn, rfen !.fge-!egdpn
wet', er verm- e:d «ankocit en eie helling i
;1i'nOLtztt'cnd s'eil is". To Zweilutscl'infn was er
toen 'u logement, waar voetrfiiji^er?, d:e niet
te LsuU-ïOnuiiit;! \\ iilt'U u-1're! e-jter, hdn
\W-jfp:c koi!'l"Ti acliteiiaiin.
'IX:' in 171)1 reeds talrijk.-, Gi-'ü-.delwpld
bezoe-kerdc reu'g'.rs waren mresial reeds tevre-der,
\va*:iie'er ze den voet der btide g!et;.cli:rs here.kt
hf.it'teii; ei kele moeiik'eu h> st.-gi'u ]; n';s een
tsnu-lijk s'cciit PHI!'' den MeMeaberg om de
/,IJ.-bc't£reii'' berieden zich 'e z en ; tot
Hanifig'; een tt-geuwoordig divik tc'.oclit punt
door te dringen wordt elxr ilcidegger irustig i
afgf-radeii. ' l
v Wanneer de afgronden eu smaüe piadje.», !
W'i'.T H.C.I nauw.1 lijlis de vc-f.-Jdi Lterztiu n kun, |
koiiie!1, dJtt uu-u b-, ter, ten g 1e k'creri om j
zijn leven li.-t ia gevaar te breü.;en. e/.e weg !
is aüceu geichikt, voor j'igers ut' ueu'.clita d.e j
v R u I.ULI j-'.ugd af pcwnf.i-1 zij". !:?. r:<ju to h-..1, l
klin.'iutu eu zonder l.uivereu iatgs UB s'.ti'ste
af^roreivn kunnen loe)])eii."
Wie lust ha i over dt i.!e-t,ce'iers'e gaarj, ken j
ecu ;ii-:is iet zijn bïscink-.ing krijgou,
Veil reee-r rezocht >JR:Ïds k!(i:c, weid toen
rei-is de c-reiote So.li'oiiU'.rr, vioval t-ieu iu'17'J3
iu 't, voi'iuats uiterst p: iuii'ieve K .'5,'i iau.li:id, j
ten Kurliaus was eipire i:llf-, dr.t de jüis^anttn
eeu g-H'il zij 't ook v t ij duur onder- i
komen booe'. l'rof. MeiiiTS ouder-aam deu !
toolit te voet vau GriscMwa'.J over (ieu Schei- !
drgL' );aar \L viinjrei', die hem zeer z ,va:tr vie-l; '
oud; r hi.t, m?.:cUetrtn el.ip/it lij vHcik UcLte;;,! !
wa:r;:i, ; vau ds: W'M'.i.t': !:a-.l L n 'i. ió:eer to
iijccs;, dat hij elk kv.ariisr <u nog vaker?j
su! inoftt s'aau om uit te blazui, ofsc'iof'ii
(f \VL'! ijht jn:t oni 'a') de gids e:;din;:'rs J
j. C"., o ?.':; hart vi i'sti-rkciide prov.Süs h:-iïde:i m;e- \
;:i iioiiUTi'. Maar ei o .o.:-,oo'.nj ui'z-.chteu 'v lor,; -d.su |
heit! ruim-c'ioots v;,0f d:: i:-~ p*ii;ü: g, 1t-rwijl hij l
t: Miyrii.xeu in il; Wi.ueu:;ui" goed logies [
overleg l reisp'ar. ,,!).: ni!(~';h' kliir-gt luj
./H:7.0; keu .M-'C'I'S e:.kek' ! cof fji'ii.leii was.rorjL<Lr
v;o;-;.l 'i.-iu.'.elwsl.! ; i"f vv/u!,:!-! wnrlt p u ^
tchooii'; gfciiicn te lü-tiber-, Wüarvaüz'j, niet j
wdüg !iRt':'d:;e k')-!tn, hallen kuiii;e'i geire- |
ter. Ook b-gon men er 'OTI reeds over ie |
kli'U". n, dat door .Ie 0"g, m",tii"erde vrijgevig- '
7, f. itsi riclie vo'k, dat !>'.et. h MI i:i aa:;ral:ir.g '.
kvvam, iTvvei d en be larven weri. Vooral lic E t !
liet da* (i« rijie KI g-- hehca zoj m-:t puiness '
tnieten, d--«.t hotfSliouder?, g'idser, scbippets
c.,; keef.-.if r^'' eiaardoor zrer ve:jlei- c icud werden
en door hu^ne prjzeu '.\<i«:' np ':? vonei), mei i>r; n |
eei'Vcu iic:ei', u ft zoo henitd-jeldeu rci<'ijri.r '
af;cbnkter. tl-i iegvcr r.';a-,t e'Haron s'erk us.:( ;
ail'is vooruit te ar.e< r !,".(r,-ii, om oru'.angf man>
! e-i'.'u en t; lreur;,te!lii gen te voorkomen, eu uit
dm weii.-C'i, dr.t de overheiei" dergelijke u f- j
r>riMr,i.;e!; tegen bi heo'do Ie gaiu ..opdat htt '
lo'zt'n in 7.\v:ts--vhiu-i niet uit, eie uiode zou gr- j
rak! n. Goode p-ditu-n-nntr n dici.dea do mHd;!- j
kiavse e.n niet zesr venuogeude reizigers in '
bescherming te n.-'iieij". j
Gelukk g blijkt zijn vrees o;-g:-;r.3nd 1e zijn j
geweest eu is Zvvits-'rlauJ, da'k zij de ve:e j
tegenwoordig vrij goe-dkoope reisgelden!.eier, i
een der meist bezochte lai/den van Europa j
v. . :
geregeld dagelyKs mond en tanden met ol
reinigd, zijn kiezen tegen hol worden bevailigt.
Men wacbte zich intusschen voor namaak.
Onder den naam 03ol worden talrijke
waardelooze, ja dikwij's zelfs schadelijke namaaksels
in dcozen en llesschfn veikocbt. Daarvoor zy
men op zijn hoede. Het echte Odol wordt alleen
in de bekende witte patonlilacons verkocht.
Grocte ilacons Fl l , kltine 60 cents.
Toontje Solidair.
Toontja Solidair werd gaboren fydens de
laatste werkstaking. Of zijn wieg stond op de
beurs of in een redactie-bureau, is nooit be
kend geworden. Van zijn geboorte zegt de
legende: Op een der vele protestmeetirgs vroeg
een eenvoudig werkman aan een als heer
gekleed persoon die naast hem zat: Mynheer,
wie is dat toch? Die daar spreekt, dat is
Hermm?. Neen, die andere? Die daar
even sprak, waa Helsdingen. Neen, de
sprekers ken ik we), maar hij zegt telkens
hoor, nu weer «Toontje solidair," wie is
dat toch?
Het verhaal meldt niet qf die heer nog wat
antwoordde, of enkel meesmuilde, Qf lachte.
Deze Ifgende girg van mond tot mond op
de beurs, in do caféa en onder alle nette lui.
Ea d?; mevrouw die de acoustiek in de concert
zaal óók rook, en de meneer die vergunning
vroeg den voorzitter te interpoleeren over
zekere qnestie, en die andere, die (niet in
scherts) voortdurtöd sprak van msxinium-loon
en minimum arbeid die allen lacLiten harte
lijk, ha, ha! die domme werklieden! Dat
siajkt u't solidariteit en weet tiet eens wat
solidair is l
Toen da werkstaking geëindigd wa?, kwam
het Rottirdtunrch NieuwMad met een
overlijdeneacnonce:
KEXMSGEVIXG.
ilaueri overleed na een kort
stondig en kwijnend bestaan, onze
inr.ig geliefde
TOONTJE SOLIDAIR,
in den aanvalli^en leeftijd van
2 maanden en 11 dager.
Htt dicpl>,.droc/ue Comit
ran VuiEtir.
VtrzceU ra rciuvtkKIas tiscïooaii is
dio door een ondernemend
prentbriefkaartenuitgever spoedig werd nagpdrukt.
Het beeft me ahij'l toegsschenen dat die
eJoodstijding wat voorbarig waa. Er zullen er
aitij i no» wel zijn die solidariteitsgevoel heb
ben zonder een dffisitie to kunnen geven van
het b?grip eolidsir, everals er zijn dio een
oiv.le ziekte hebben en er den nieuwen raam
nift van weten. E-i toen na c'e staking
?omrfiine werkgevers, ie een beranwde week
aetiter den ru» halden, bun pertor.eel dubbel
loon ga7sn, wat deden zy toon iidwi dan
zich solidair toonen met do
«poorwegmaatBchaprijsn, die immers bnn r.iet-R'akerd
pr-rsor.Bsl dubbel beloonden 'l Neer, Toontje
Solidair is riet door*. liet meest springlevend
ia hij bij els groot-iapitalistcr, d-o trnste
vormer. In de middelstar den leeft bij allean
een oogenblik krachtig op, als er door zijn
eigen werkzaamheid ia de lageie klassen van
d<fi zij'io gevaar ecbijnt te dreigen. Want dit
is WP.F.T Bclijn. De geheele maatschappij heeft
voordeel van en dus belang bij de voortdurend
tner.emeride koopkracht van het proletariaat.
Wie vari do economische onfvikkelirg iets
tiaeht ts begrijpen moet erkennen dat
vakverennifr-ingen en in het uiterste gavul ook
werks-takirger, mits met llinko
weersiandskaEssn, onmisbare factoren zijp. Maar wie zyn
b:'grip3?erir.o;;en g»?lote.n houdt voer da nieuwe
denkbeelden van zijn tijd, dio is als een mar
kies van list oude lë^ime i.a de revolutie. I!
n'a rion oompris, rien appris. list is
merkwar.rdïg hoeveel van die markiezen inen wel
vindt onder do mannen van 40 jiar en jonger,
vuoral in esn handelsstad.
Maar bat is wel te verklarer.
Da oiigeïiuwdsn hebben l hun tiji noodig
voor da bo.redi.jirsg vau geld- en genotzucht.
Ba gehuwisn breiden de sorg voor de brand
kast f.og wat uit, en het reslja van hun tijd
g'jat teloor aan do plichten van het
cenverssüe-lover. Zoo blijft er gsen tijd over oni
zijn tijd te begiijpan. G»en tijd otn te trachten
zij'i ti;d men te leven. Ea de rr.kcle, die daar
wel nüar tracht, is een chimerieko vent, of eeu
g«rk, in bun oogen.
0,idi;r ztilka merscber. wcrelt aan aop als
suis vp.n T'jtrij'j Solidair geboren en genoten.
Z ;D gaven zo op.buu manier gohooi' aan de
uitr.OüJiging val den leekedichter :
jll^ar loun ran wdken yeett (/ij zijt!"
Ku'i gspst vn.:i fiivoliteit tejrer.over do ern
stigste msatschappelijke verecbijnaelen.
Da naam Toor.ij'j Solidair, a! half vergeten,
wordt ons nu weder dagtlijks voorgezet door
de bladen.
Het is de raam van het rieupo kermisstuk
in den Tivoli-schouwburg. Daar hefft do haer
Brandgeest, een Eeer actief beschaafd acteur,
dio door ziekto van zijn collega Tartaud bij
Van Eysden wtl wat geëxploiteird werd, ten
gevolgu van de stagratie in zijn Ilaagsche
plannen, voorloopig zijn tenten opgeslagen. Hij
vormde heel bescheiden, een
Brondgeestcnsemble, order de zinppteuk: Wer.n ich
Xichts mit Nir.htg verbir.de, ist und bleibt dis
Summa klein. Bij gebrek aan goede krachten,
zal hij »etsemble'' gever. In een veelbelovende
circulaire s;elt hij zooveel als in uitzicit, dat
de dagen van do Voa en van Korlaar zullen
herleven, war.t hij zal »kunst'' geven. Als goed
directeur zal hij echter eerst kas trachten te
maken en daarvoor moet nu To.or.IJ8 Solidair
dienen. Wij zullen den heer Brondgeest een
kans geven, zooalo de Engelachman zegt. Zijn
voorstellingen zullen allicht meevallen, otadat
in spijt van eigen reklame de verpachting niet
hoog gespannen kan wezer. Naar Toontje
Solidair zullen we het nieuwe gezelschap niet
oordeelec. L.