De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1903 16 augustus pagina 8

16 augustus 1903 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTEEDAMMEE W E E K B L A D V O O E N E D E E L A N D. No. 1364 dagen in de Y-8tad geweest ? De verstandige nederlandsche kapitalisten blijven conservatief. Ze verkoopen han stem-hebbende aandeelen niet. Velen doen het tegendeel. Meerderen, vertrouwbaar voorgelicht, zullen volgen. Harriman zal nu de macht van het levende woord en van het organiseerend talent willen ge bruiken. Maar de hollanders mogen zich ander maal niet laten verschalken. Zij behooren te denken aan de oude geschiedenis van den ster venden vader die met zyn zwakke bevende handen elk rietje afzonderlijk breken kon. Saamgebonden evenwel vermocht dat zelfs de sterkste van zyn zonen niet. Dat was zijn laatste les omtrent de macht van eendracht, van samenwerking. Voor de nederlandsche houders van stemhebbende aandeelen zij deze in hun belang herinnerd. Zorgt voor uwe belangen onder den vorm .van den parlemectaire monarchalen regeeringsvorm, die in ons land ook op staatkundig gebied proefondervindelijk succes heeft Op dezt wijie is kapitaal te be houden en nog veel te verdienen. De geldmarkt is gunstig, hier en elders. Het beschikbaar metaal saldo van de Neder landsche Bank klom van 30.1 tot 31.8 millioen. Het goudmetaal was ruim 47 millioen en het rentegevend goud tot een bedrag 6 6 millioen in voorraad. Ei de heden geseinde balanscijfers van de Eogelsehe bank wezen op een fractioneele vermindering van de public deposits en van de other deposits. De credietmeter veranderde slechts onbeduidend en wel van 49.S9 tot 49%. De voorraad bankbiljetten en goud vermeerderde hy hst banking- department van 23 l tot 23 7 millioen. De N. W. S. ontving ee.iige meerdere vast heid van koers. Dat kan ik over 't algemeen van de Rassen niet zeggen. Da fractionoele verlagingen zijn grooter in aantal dan die van de koersverbeteringen, 't Zou niet te verwon deren zijn als vele houders een gedeelte van hun russenbezit nu verruilden tegen solide Yankee-rails, die nog [tegen gekelderde pry'jen te koop zijn. China en Japan ietwat zwakker. Ook enkele Mexicanen en Brazilianen. Als de betere stemming in der amerikanen hoek voortduurt, dan zullen alleen reeds daarom betere prijzen ook bij de petroleuinondernemingen verwacht mogen worder. Da Koninklyke gaf reeds het goede voorbeeld door een koersverhooging van 44(5 tot 450. De andere konden echter nog niet volger. Da laatste productie-cijfers voor de Moeara Enim waren opvallend hoog. In de grotp der mynbouwmaatsohappyen ziet 't er weer niet vroolyk uif. Integendeel. De preferente Gros retireerden van G2 tot 52 ; de Ned. Ind. Exploratie en Mijnbouwmaatschappij van 12% tot 8; da-Rsiijang Lebong van 226 tot 22ii en de Soemalata girg van 103 tot 91 achteruit. Over deze maatschappij gaf de Groene de laatsto weken eenige mededeelingen. j In de groep der cederlandscho diversen verdient thans vermelding da Nederlandsche j maatschappij voor kunstmatige oesterteelt, voor heen firma C. L. da Meulemeester en Co. te Bargen op Zoom. Ds y?erige en kundige directeur kan ditmaal in zyn verslag den aandeelhouders niet zulk een ly de boodschap brengen als het vorigo jaar. Toch mogen de aandeelhouders op 3 j.C4. dividend rekenen, al was het afgeloopen boek jaar voor de oeaterindustrie in hst algemeen, ] zeer ongunstig, zoowel wat liet bedryf ala den ! handel betreft. Onder de spoorwegen vind ik wat vaster, \ koersen voor de Z. A. S. M. Dat kan niet gezegd worden van de meeimalen besproken Warschau?Weeten en ook niet van de Moscovitische. Voor de houders van obligatiën N. Z. A. S. M., die door de Gioene in da dagen van de zeer j gedaalde koersen meermalen bemoedigend zyn ; toegesproken, zyn de oproepingen lutipoediye j inlevering hunner stukken verschenen, | De aandeelen Ned. Indiacha Spoorwegmaat- j schappy' vragen de mededeeling van een koers- f verlagirg van 187>a tot 180. Da(laagte lagere dividetduitkeering was een teleurstelling. De vermindering van de nette-winst was vooral het | gevolg van de toenemug van hc-t f xploitatiakostei percent, speciaal voor de lijn S^marang Vorstenlander. Da noodzakelijke verlaging der transportkosten voor suiker, alsmede de be trekkelijk belangrijke uügaven voor onderhoud en vernieuwirg droegen tot dat gevolg bij. Bovendisn was het over 't algemeen ongunstig oeconorniscke leven op Java, een bijkomende hoofdoorzaak, Vuor het Icopende bock jaar mag, naar ik meen, slechts op gelyke uitkomsten gehoopt worder. De Rynlundtche bankvereeirigirg ia overle den. Bankierssrbeid is moeilijk, theoretisch en praetisch. Waar blijden toch de solide filiaalkantoren der groute wetenschappelijke en onderïinüirgryke bankiers. Ook hier zij solide, practische organisatie, het wachtwoord ! Het crediet meet steeds lijn gevoelend ver zorgd worden. Amst., Mnrnixstr. 409. j -,., . .n,, T-, ri ,, . 10 Aai?, uo. Bussum, >Borneo . j Uit blijde tijde», ver::en van BOOOAKBDT Jrx , Gcbr. den Oudsten, Leikerkcrk Ii03. Nu kan ik het rif t ralaten aan do gr a gemeente 'tn tcble dek-iknc t" lonen en wei eenlje an de mannen van 188) of wil men liever 85 zeggen, niij c,.k goed. De groio geluiden van Kloos en Gorter waren nieuw voor de inenten eu .ver,!, n dus bespot; voor dezüDIBLS z^jn EO oud, maai1 oud als reliekwieün, en bij volgt 22 ra. Zij zelf hebben 't zo vaak over cekader.tcn gehad en wisten er geen . kwaad genoeg van te zeggen en r.u worden ze er ze!t mes geitraft. Meindert lioc£aerdt Ji:;). <veet dat 'en sonnet veertien regels telt, maiir de grcte klark die de vijfvcetige vcriinaat daaraan geeft het ft Lij niet gehoord: bij vele soLECltcri van e'e mannen van '80, '85 is die ook niet te horen ; het is dan of zij maar r.ieta anders gedaan hebben dan lettergrepen telles; tn doxc dekader.t schrijft ru ook sonnetten, in ;;eui waarvan met de beste wil regelmaat ir.cer te 01 td e k ken val i, waarover men strompelt al.f indertijd over or.zo dorpstraat Lij nacht. Maar jo kunt er rp aan : het uiterlik, d.w.z. tat omarmend rijm, 2 rijtuklanken in de eerste acbt regels, da'a i.i orde, zie je. En zo'n beetje vrijheid ! Dat vrije volk zyn wy, denkt hij. Soraa votrt cok bij stoute stukjes uit met het rijm, ah hy b.v. kiest als eerste rijm vrede; maar laat mij n sonnet als model aanhalen. Ik waa ingesluimerd in een kalme vrede, een woud was tu mijn ziel, waar hingen de teeder-gouden blaadjes zacht te zingen, boven koele water?, die gedwee de nukjes volgden van 't winde dwingen; waar 's avonds als het stil is, wel een ree de koelte zoekt, waar ook de vogeltjes mee d,i nestjes dekken, in tjinkend avond zingen; geen wind kwam wel de rust dan storen, alleen de dauw, die door cte boomen waasde bracht droevigheid, maar ging verloren by klare zonlicht in den morgen; zoo was mijn ziel geen bange zorgen, deden zich door my'ne ruste boren. Biezonder leerzaam is voor wie lezen wil dit sonnet: let op dat water-woud met teedergouden blaadjes l 't Is zeker herfst en die vogeltjes, die zich met dat woud zeker de nestjes dekken, moesten maar liever naar warmere streken gaan. Gek hè, om zich met een woud de nesljes te dekken en dat waren toch maar vogel/?« l En tcch kunnen ze onder die herkules-arbeid noch tjinkend avond-zin gen. Die zotte ree ook, om daar 's avonds koelte te zoeken, in plaats van overdag op die zeker buitengewone, warme herfstdag. Waar zo'n rijm iemand al niet toe brengen kan ! Nu en die malligheid dan was, alles met elkaar, de ziel van de dichter en gelukkig daar dfden geen bange zorgen zich door zijne ruste boren! Hoe die zorgen het wel hadden kunnen doen zou ik wel eens willen weten. Er is een oud Middeleeuws abel spel, waarin een voorstelling is dat Innich ghebet" met 'en grote boor 'en gat in debemel tracht te boren, maar zich te doen boren is toch wel wat erg, vind ik. Waarom ook dat werkwoord boren als rijmwoord te nemen ? Ome Neder landse verleden tijd is toch boorden. Waarom hier de Engelse of Duitse vorm te gebruiken ? Nu dergelike dingen kan men overal te kust en te keur hier aantreffen. En dan zegt de man zotheden l Juist het tegenovergestelde van wat hij wil als in: (ik) weet dat zij alleen kan geven, wat in mijn wezen lang reeds wacht. Dan hoeft ze 't niet meer te geven; als ze er dan maar leven aan geeft, dan is het vol doende. Maar ik vrees ze doet dat niet; of bedoelt hy: waarop mijn wezen lang reedïwacht? In datzelfde Zang en dans": terwijl haar voetjas teederheden dansten, . van lieflijkheden, grootelijks bedacht. Groteliki betekent a'.tijd in hoge mate", bizonder", dus in plaats dat ze als van ze uit haar ziel komen en in haar voetenspel zich uiten, heeft zij er heel lang op zitten denken l Meer dan dwaas! Verder: Kiüd, ja lippen zijn de tippen van de lieiiykheid heel ovei' je gespreid. Ze zijn do teederheden die de' dag rerreden heel cpon te zijn, voor jou en inij. . Zs zyn voor mij alhcne voor andere geene o, dat blocmenrcodc .... ik alleen genood». Dat verreden zal wel 'ea glasheldere ('t) verkorting van overreden zijn. vrees ik oc i de Nieuw-Gitlsera hebben ook wel dwaze af kortingen gemaakt l Neemt Kioos daarom Gorter niet 'en knoeier mee de iaa! i '? Jlaar in hec laatéte koepiet wil hij alleen zeggen, dat ze voor hem alleen zijn, die lippen: voor zo'j barbaar zie ik hem niet a wi, dat er voor anderen geen lippen moj;en kleuren. Dat zou bet top punt van egeïjme zijn Eu toch zegt hy het. Zo zou ik door kunnen gaan. Vaak hoor ik Gorter er in naklinken, als in : Je hoofdje or.der lampelicht gebogen, je zilvere nekhaartjea, irul-omtrillende je halze b'ank enz. Gorter's: En ja oogen en ja ba'b waar je kraagje zit en je oor met jo baar er voor. Dan weer komt er 'en tot waas geworden l'red. van Eeden te voorschijn, 'en socialist van de koude grond: d» rijken feesten en riep. maar zonder schroira dat de atmen kwijnen wr/ in breede stroom natuurlijk ia 't beeld wner fout: ze kwijnen weg aan de tering in 't water, in plaats van beboorlik te verdrinken ; maar ook nataurlik ! rijken die- porpeüuel feesten'1. iXu maar die rijken vieren natuurlik fcett l Dat ben je als rijke vtrpiicht, da'o jj beroep; eu de armen gaan zwemmen blijk baar of zich verdrinken ; dat weet ik r.cch niet; immers de slotregel op bovergenoemden volgende is : ru't vinderd eeuwig, te morgen of te avond. Ook eïezc regel val Ie bewonderen (?;, maar ik wil liever r.ocii n c r h t dolk regti aar.haL-:i: Woudklanken. Waar boorapn roerlcos-riistig: staar, met blaadren weelde bov-n ^uimrr meer, er, waar een vogel telkens keer nr k"cr, zijn ?arhte roepstem door het w nu l luat gaan, dn ar iv il ik lii/lijk roor n bti't'r. : eer vrerli» eti), 'n plet j-: e-z. V/at zr.u nu <1:c; goeurs'veerde re;;el beduiden V Nituurlik dit: ga me:; r.aar eist bos bovei; de \yvcr; ik jieciii ni'n ;-:iveaitrot!.j'; mee en naar wil ik rui/''/;('.) voer u badc;:,'.'" Zie Ivvra daar in 't watsr (iai:sc?;i en bsvaüigüb a we gingen niakc-n vcor (b bioiunüe icLcnu <ao aan de kant op 't mob ligt. Dat is du echt klassieke ainbiddirg van de ;caoo!:Uciil aïj zodanig! Jammer mac.r dat de schrijver blijkens bet volgende 'w ]A/->', maar ik moet zegge.i elat is ook de cmi^t r.ar.dcidir», en dan dat leesteken? buu'u bef.o'jld hetk ?.!üaikorting van lianen. Dat rijmen tocli ook 20 a: mvig lasüg kunnen zijn ! Ze tchresf dit tot troont -- ook I'. Tideman in do X. G. ce: s vtor 't rijm gij brattkttt v.'aar hij jij o; n bral: u!' elcf.igcr <j:j braakt bedoelde. Maar al genoeg. Als J3 niet beier kur.t doen dar. naVauwen wat anderen al vroeger gezegd hebben en er geen eigen zieleklar.k in jo ;,; j 3 nijts to zeggen hebt dui ; in'n waarde, awij^ dan. Dekaelenteii mei"r davi gtr.oe^ l Ei au j'; vel ie!s hebt te zeggen doe het dan in goed, ror.d Nederlands. II a ar l e ru. J. IS. ADVERTENTIE N. Odol is het eerste en eeoige taad- en moudreinigirgsmidde), dat het bederf in de tanden tegengaat. Dizewetensciiappelijkbawezenzekere werking berust voornamelijk op de eigenaardig heid van het O do l, dat het in de holle kiezen en in de slymhuid der tanden dringt en deze in zekeren zin verzadigt. Men begry'pe goed het enorme gewicht van deze nieuwe uitvinding: terwy'l alle overige tandreinigingsmiddelen slechts werken kunnen, ge durende do weirige ooger.'blikken, dat de tanden gereinigd ?worden, laat het O lol een antiseptischen voorraad in de slijmvliezen en de holle tanden achter die nog uren lang nawerkt. Op deze wijze wordt een voortdurende antiseptiscbe werking bereikt, die hot gebit tot in de kleinste onderdeelen van alle tandwegvretende atcffen en zwammen zuivert. Hieruit volgt, dat iemand, die Tijdschrift voor ondenvijs en opvoeding, Ie?3a fl.: Dr. P. G. Buekers, Da biologie en het onderwys. Herman J. de Vries en J. de Jong Ci., Het leekenen op de eindexa mens van de Hoogere Burgerscholen. C. J. Buy's, Eeiige opmerkingen naar aanleiding van bovenstaand artikel. Paul von Gizyeki, Zedely'ke en maatschappelyke opvoedirg op de scholen in Engeland en Amerika. A Dutron, Voor wie is het middelbaar ot dei wy s bestemd ? 73e Algemtene vergadering van het genoot schap van leeraren van Nederl. gyaiEasiën. S. M. Maronier, Gymnastiek en bewegingspel in Duitschland. Prof. dr. C. P. Burger, Hooger onderwys belangen. D. Horn, De voorbereidicgsklasse van ds school voor middel baar onderwijs. A. Masson, Over het belarg eener voorbereidende k!as:e. Ttyler's Theologitch Tijdfchrift,6Ü.S:ï'iüf. S. Cramer, Noodig verweer. Natr aanleiding van dr. Holwerda's bizondere universiteiten en bizondere prtfessorsn. Dr. II. \Vap, P;ato's wtlter. Prcf. A. Bruiting, 0/er do methode van onze dogmatiek. llt/nel en Dampkring, sfl.8: Barichten van de vereenigirg. Populaire praa'jts over sierrekunde. Do kometen, door II. van der Linden. De speciraalanalysa en de l ouw de;- hetneJlicbaKer. Da boliJcn van 27 en 20 Juni. Astroromische verschijnselen van 15 Augustus:?15 Ssptemter. Irièsjerenua wülköii, duor II. v. d. Linden. llii oi.derzoek van do atn;ospheer boven de zee door r ? T j. i , r ... ,'.. ... \ T p TT,^ ^lUUol V i*ii iliUji,^.^, .Oul ^i. <J . U 111 L zincen van teltfoür,d:ad,-n, door Chr. A. C. Nell. U'jOïi.1 Gtï'.lustrecid M<!<ju.:ijn, r, o. 50. Gr'zieht op do kust, Itaiiiia: schu Kiviera. Monte Carlo, de Italiaan: che Rivieia, door G. van Hulzen. Do NiderlandscUc goniutroepen, door K (Ie IlartciJU. Marl J. orr.ooy Aj. l, ducr G. Blok. Hat bloaaei tsiist te S^nta Barbara, door IlaroM J. Shspstune. De veridtsae, raar bet E. gsl-ch, duur Louiao S:ratenus. Ilerodias, rurcun caur hat L'uitsch van C. Veiy. Aatiteekejjinjjf.-n vc.n een platte lander, door Pjorlor. Woord .'erkSam g sn Wüord^lhidict', tioor K. de Ilavtcgb. Ei leid ons niet in vurzofkiiig. door J. A. Holtrop. Boek en tijdachriff, door II. Kii/en Haard, i v. :j;ï: Janr.eke, de Pioniorstsr, docr' Louiae B. B , X. Wildo Sierplsütei:, door dr. A. J. M. Garj-janr.e, met atb. (Slot). Het ateiii-r van den militairen kleermaker, door E vun G.-r^t. r p. j'cn.- IB: joor, icet f b. Alt en B,s, dtui1 .eK.-idilu G:ucl;:er.', VII. IIo3 een monüiLcrit gcrca wcrdf, 'joor Jfir. ffir. ViC'.oi1 dfl Sir.eii', i^ut tfb. - Kosei.uioien De N JCT J, i.i het jlc'ó; yh;.i,tsoen te l'uraicrerd, naar eüi.u i'üi<:-gr. up;.au:e van den teer P. C. Brandt. VTertcheideLbeij. Ooiiteponder.tie. Fou:lletcn. Inhoud van iydscfcri.ï£csj Eeiti Levenbibliolhcik, no l: Over het Liefdeleven, van een zegen dien men zitb tct vloek maakt door J. Iloogeweitf. Nn. 2. Hein leven en geheel onthouding, door l-'elix Ortt. Uitgave drukkerij »Vrode'', Aoiera'uort. ITot ^Ai'nnn M 7rinf^/.^l^ïlr! IMrii Ifljl 10011 nol lülZGll lil /jSuhLilalla rtil luüjadi, Nii in f'iiieu ti'^eiiwooidig n tijd d;; Zwitsersclie Ai[:ea ho.j langer hoe m e t r bezocht wcrüeii Jour steei^ fe-ro'j:ere tchartu v;u; rc,iigers, die beliOffts i,'ifoelen, zich l cliamchjk en g>cst:Hjk op ie fi\s.-c!ieu en ui'; bij JuU;;ncitaiicn Ui de !ietrlijkeZwi;sïrtL'l>o bcr^cu ea duleu nieuwe levtuskraouf, (n ge^ouiheid OjjJcej, LU valt 't uus moeilijk l o gtlcovei;, dat, voor houdtr.l jjiir tiv^eifJ.c bergïtreek L o.; bi-trrkk. j'i T, eiiiig bikend was en een ruis Jjor 'L (f user a: d iet» l.u.tcL,^ewi.unsvtss. 't Ij dsc-f uieüiii dcvrotgcic eiuwtn a;:d. r co^ en h.-grip litd roer de schuoi.hedea iler Alpeniuiluur t n eerst in de tweido helft dtr ISJe ttuw inter ziu in \vaariietiiii<; dasrvoüi-<r;;vuii'ien wjrJ. T.ieu tiie beïfiiJgs'f.-Jliug etnii.aal gewikt is as, ;;ebi;cn veu-i'ii.ilrisüt; c?,is;aLuü;ht;,:e-u ei' loü'oljuidrageii dii; ver,is r Ie OülWikkcku eu tol d,: leg; i,\voiru-g,; hc;oj.tu op te voerei'. Ei- ;i^t een eigei.aardige btkoriu;^ ir, Je losn spocii!,.; talrijk veiochiji^nde re:si)0ik(ii in beSijurijvn ^rn eens n«i !<.? g-^Hi1, (-'ii (p te melken lujp, huiiiicrd j^ar g;ieaci', de bti;/ u. vuu rcuei.iuiii iu 't, begin al.e 'ii iu enkel'', b -:e!e kai:ukn vloeide, liccb icli hl spoed g dai.ru,), nis ee;.. r. e t van lij:,e aderei'.ovLr htt gtüteie huid ver.-pviide, (n i:i dt: zjii.ern-fa'U-iku z.:!fs Jo v.:.i-:>r. argi lygcne paiitiu bire.kt^-. \V?oinle'.-i.L-ii -ioiKt'i-de mede(.!??? c-ÜLg':u nttu Ptj'tt.'s ,,K i3')tic::rijv'ii.^e;, vun 7,jfiUer'ï.«.1," d.e v.t'UxiA iias i.et, c..u1r3st iirjt, de tigrflwi.üfiii!.'L' ;\isïv'ij-'t', in;ji'gi i-ji tullen u.U:ït tirir. i', die e. gewetsi ia u;" ir Log LKLip.isal hoi pt l'.uou 'c 'j.a',11'. Het iiit-cr v au G;tï»', litt Jursi ;;:be''!;'(: ij;ct liet r.ictr van NLUeLalei '.n 't .Viutteuh!, l.tt meer vau Zmier, i.'i, VitrwiilJbia'ti.r.ii'ir luet ;1'. u P.idiU-, f n Uvu Il';_-:, tic iiiccr.:u vaii T;!Uii eu B^ifiu, evei.ald G':i.dt\v>i:l l t)i L:;!.i"t rlitiiULcr, Let lli'.ijiieal van C ur U;t Iiï./.el, \vi.nieu ree,!.s voor lio ui', rd jaar .e r biwiulirJ, terwijl cok de trjlii:ard-piis, de Giiinse' Jco:i pr.s e,; c'i; B. i'mig 'ruk bczocij; wttd r<. -Maar ds t(,c;,t'.ji: u«ar lurk;), (jeiMiii ea Uri:!:sei wervlin »óeir '"--tig" j1.1, ze.!.; ,/;ii,ls;)i:ckeni ' £::ü;'>euid f u il ' «üasieiiUu VCOL' Z rVitit:i:?{:'c TLiii^erj ' uie :u I (',;'' '); ij, rn uitgegevcu w< rJ-.'i1, v.aaiscr,uwtütruttig tegeii e', u tceht over eei, dtr iaalïgcuoeiüdi; ja-s.;r, »daar het iiooge htHiirfpuLt, waarop men ?.;eli daii berir.d*, afbreuk do;:t t au liet groute tll'ce', ierivijl auile;e punten uie ihkkcr I.?j3el' U: Binder iuic.eii]k ti; ijcsitijv'.iu zijf, i>eitiKCt.viï.i;'. r.og teheoutre ut</ieliteu op'everei'." Ue //^rtat attrr.c'ioi s" v.artn in diru !ij(? de val van riui Khiju l,ij S3l.;.ll'.iau-er, de S aulib;-,c! - en lleici.eiibachvailtH va:i 'c li.rner ():xrlaud en de Giiude!'.vaid;.-leiM;!;er; .1.1 wsivu de hoofdpunten etiier toti.inaiige reis door ZwiticrlaLJ. \Vie, kosrli-id j lar gikdtó, niet rijk gf'uoeg \vfs om ten «Lauutbaler" uit t? gcveu voor etn (x'ra boo'js mtt twee roeier.-', om v&u T-.ua taar NIU!:!>US te ia-ei, kon vier maal 's weeks in 'n algemeer.e boot, tot Ihiteiseen en Bricni; komen en op de terugvaart van Tutta naar Btra om er heen te komen reed men d a u meestal voor twintic //Batzen" mtt den postwagen mee vau de zocgeucarnde //kalfsvlot" gebruik maker, die driemaal 's weeks voor weinig geld, mensclien en vee trauspor. teerde. DO rit vau Bern naar Tlum duurde koogsters vier uren, want" schrijft C. Meiters, Professcr te Göitingen iu 1782 in zijn veel gele x^ue reUbrieven ,,'n heel Zwitserland bestaat geen lalmunteLder weg!'. Te Unterseen bij Interlakeu bestonden toen reeds eenige l <V,elletje?, maar meu mosst niet in al 1e talrijke groepen reizen, daar merj, bij het diukker wor dend rehverkeer, de kans liep, geen plaats meer te vinden. Ooi van Uütersecn naar Lauterbrurnen te komen keui men zich van een wagertje bedienen. Iu 1791 vond men daar reeds 'n ,tamelijk goed onderkomen", msar Meiners prefereerde 't-, voer logies bij den predikai-t asn te kloppui, //een levendige, spraakzame mar," die ruimte gfnoeg iu zijn grcote i.iitorie !: a J om verschei dene gasten te herVerger, terwijl c e uitmunten Ie beddei:ende voortreffelijke tafelnitts te wtusdun overlieten, vooral 'c {.\eaizenvleesci en cie ge rookte iiammen worr'eu zec-r geroemd. Met waar.liering schrijft- Meiners over deu Staubïa:!", die wel is waar zijn ^nieuwsgierigheid en be langstelling" opwekte, maar htm toc'i lang met zoo giïmpoirerd en ou'rocrd had a's de TUiijnval bij SclaH'-iaustn. Het gioatscbe eu indruk wekkende ffji t.; hij met nc'it bij den Staubbac'.), terivijl hij den wig e!a-irher:n van ur, de pastorie als //uitert mceielijk" voorsfelde Maar maeht:g we:d hij paijgegrepeu door !u t '^f/cl't v P. TI (Ie Juiicf' 'i'i ''^t',11-'^ if ?xcn'irrir?, aaabiJding en deemot-el g!ie-id voor deu a'machtigen ydifpper van zulks firootse' e woiiderwirken", vtrvülJen hem. //Wiiiir meu zijn. blik ook Leenricli*, overal ziet uien de aangrrperels sporen van ala.aeht, ceuv/ig-.ei;i eu onrui.ttlijkheiii" ! Digüueu d;e biiO^der moe 'iig =n oudcrnrmei.d warer, b-:stejen van uit Lüuterbrunnen der Sie;nberga!p ; de ni."e;tcn ri deu over ZwcilutEcfliiien taar Grindelwa'd. 7j;ifs Uci.ie'fgcr, de schrijver van het in 1701 verschenen boek ja over //het reuen in Zwitserlaid'' waa^t 't nief, dea weg over de khir.e Sjiieid?g^ ai:i *e he velen, oftei.oou hij heweert eoi flaike voetreiziger te ziir. //liet ifJaleu van den Scheidtg;; bij Lautcrbrui'reu" sehr f; hi', //7aat /eer bezwacriijiT, wij! liie;1, ttn, rfen !.fge-!egdpn wet', er verm- e:d «ankocit en eie helling i ;1i'nOLtztt'cnd s'eil is". To Zweilutscl'infn was er toen 'u logement, waar voetrfiiji^er?, d:e niet te LsuU-ïOnuiiit;! \\ iilt'U u-1're! e-jter, hdn \W-jfp:c koi!'l"Ti acliteiiaiin. 'IX:' in 171)1 reeds talrijk.-, Gi-'ü-.delwpld bezoe-kerdc reu'g'.rs waren mresial reeds tevre-der, \va*:iie'er ze den voet der btide g!et;.cli:rs here.kt hf.it'teii; ei kele moeiik'eu h> st.-gi'u ]; n';s een tsnu-lijk s'cciit PHI!'' den MeMeaberg om de /,IJ.-bc't£reii'' berieden zich 'e z en ; tot Hanifig'; een tt-geuwoordig divik tc'.oclit punt door te dringen wordt elxr ilcidegger irustig i afgf-radeii. ' l v Wanneer de afgronden eu smaüe piadje.», ! W'i'.T H.C.I nauw.1 lijlis de vc-f.-Jdi Lterztiu n kun, | koiiie!1, dJtt uu-u b-, ter, ten g 1e k'creri om j zijn leven li.-t ia gevaar te breü.;en. e/.e weg ! is aüceu geichikt, voor j'igers ut' ueu'.clita d.e j v R u I.ULI j-'.ugd af pcwnf.i-1 zij". !:?. r:<ju to h-..1, l klin.'iutu eu zonder l.uivereu iatgs UB s'.ti'ste af^roreivn kunnen loe)])eii." Wie lust ha i over dt i.!e-t,ce'iers'e gaarj, ken j ecu ;ii-:is iet zijn bïscink-.ing krijgou, Veil reee-r rezocht >JR:Ïds k!(i:c, weid toen rei-is de c-reiote So.li'oiiU'.rr, vioval t-ieu iu'17'J3 iu 't, voi'iuats uiterst p: iuii'ieve K .'5,'i iau.li:id, j ten Kurliaus was eipire i:llf-, dr.t de jüis^anttn eeu g-H'il zij 't ook v t ij duur onder- i komen booe'. l'rof. MeiiiTS ouder-aam deu ! toolit te voet vau GriscMwa'.J over (ieu Schei- ! drgL' );aar \L viinjrei', die hem zeer z ,va:tr vie-l; ' oud; r hi.t, m?.:cUetrtn el.ip/it lij vHcik UcLte;;,! ! wa:r;:i, ; vau ds: W'M'.i.t': !:a-.l L n 'i. ió:eer to iijccs;, dat hij elk kv.ariisr <u nog vaker?j su! inoftt s'aau om uit te blazui, ofsc'iof'ii (f \VL'! ijht jn:t oni 'a') de gids e:;din;:'rs J j. C"., o ?.':; hart vi i'sti-rkciide prov.Süs h:-iïde:i m;e- \ ;:i iioiiUTi'. Maar ei o .o.:-,oo'.nj ui'z-.chteu 'v lor,; -d.su | heit! ruim-c'ioots v;,0f d:: i:-~ p*ii;ü: g, 1t-rwijl hij l t: Miyrii.xeu in il; Wi.ueu:;ui" goed logies [ overleg l reisp'ar. ,,!).: ni!(~';h' kliir-gt luj ./H:7.0; keu .M-'C'I'S e:.kek' ! cof fji'ii.leii was.rorjL<Lr v;o;-;.l 'i.-iu.'.elwsl.! ; i"f vv/u!,:!-! wnrlt p u ^ tchooii'; gfciiicn te lü-tiber-, Wüarvaüz'j, niet j wdüg !iRt':'d:;e k')-!tn, hallen kuiii;e'i geire- | ter. Ook b-gon men er 'OTI reeds over ie | kli'U". n, dat door .Ie 0"g, m",tii"erde vrijgevig- ' 7, f. itsi riclie vo'k, dat !>'.et. h MI i:i aa:;ral:ir.g '. kvvam, iTvvei d en be larven weri. Vooral lic E t ! liet da* (i« rijie KI g-- hehca zoj m-:t puiness ' tnieten, d--«.t hotfSliouder?, g'idser, scbippets c.,; keef.-.if r^'' eiaardoor zrer ve:jlei- c icud werden en door hu^ne prjzeu '.\<i«:' np ':? vonei), mei i>r; n | eei'Vcu iic:ei', u ft zoo henitd-jeldeu rci<'ijri.r ' af;cbnkter. tl-i iegvcr r.';a-,t e'Haron s'erk us.:( ; ail'is vooruit te ar.e< r !,".(r,-ii, om oru'.angf man> ! e-i'.'u en t; lreur;,te!lii gen te voorkomen, eu uit dm weii.-C'i, dr.t de overheiei" dergelijke u f- j r>riMr,i.;e!; tegen bi heo'do Ie gaiu ..opdat htt ' lo'zt'n in 7.\v:ts--vhiu-i niet uit, eie uiode zou gr- j rak! n. Goode p-ditu-n-nntr n dici.dea do mHd;!- j kiavse e.n niet zesr venuogeude reizigers in ' bescherming te n.-'iieij". j Gelukk g blijkt zijn vrees o;-g:-;r.3nd 1e zijn j geweest eu is Zvvits-'rlauJ, da'k zij de ve:e j tegenwoordig vrij goe-dkoope reisgelden!.eier, i een der meist bezochte lai/den van Europa j v. . : geregeld dagelyKs mond en tanden met ol reinigd, zijn kiezen tegen hol worden bevailigt. Men wacbte zich intusschen voor namaak. Onder den naam 03ol worden talrijke waardelooze, ja dikwij's zelfs schadelijke namaaksels in dcozen en llesschfn veikocbt. Daarvoor zy men op zijn hoede. Het echte Odol wordt alleen in de bekende witte patonlilacons verkocht. Grocte ilacons Fl l , kltine 60 cents. Toontje Solidair. Toontja Solidair werd gaboren fydens de laatste werkstaking. Of zijn wieg stond op de beurs of in een redactie-bureau, is nooit be kend geworden. Van zijn geboorte zegt de legende: Op een der vele protestmeetirgs vroeg een eenvoudig werkman aan een als heer gekleed persoon die naast hem zat: Mynheer, wie is dat toch? Die daar spreekt, dat is Hermm?. Neen, die andere? Die daar even sprak, waa Helsdingen. Neen, de sprekers ken ik we), maar hij zegt telkens hoor, nu weer «Toontje solidair," wie is dat toch? Het verhaal meldt niet qf die heer nog wat antwoordde, of enkel meesmuilde, Qf lachte. Deze Ifgende girg van mond tot mond op de beurs, in do caféa en onder alle nette lui. Ea d?; mevrouw die de acoustiek in de concert zaal óók rook, en de meneer die vergunning vroeg den voorzitter te interpoleeren over zekere qnestie, en die andere, die (niet in scherts) voortdurtöd sprak van msxinium-loon en minimum arbeid die allen lacLiten harte lijk, ha, ha! die domme werklieden! Dat siajkt u't solidariteit en weet tiet eens wat solidair is l Toen da werkstaking geëindigd wa?, kwam het Rottirdtunrch NieuwMad met een overlijdeneacnonce: KEXMSGEVIXG. ilaueri overleed na een kort stondig en kwijnend bestaan, onze inr.ig geliefde TOONTJE SOLIDAIR, in den aanvalli^en leeftijd van 2 maanden en 11 dager. Htt dicpl>,.droc/ue Comit ran VuiEtir. VtrzceU ra rciuvtkKIas tiscïooaii is dio door een ondernemend prentbriefkaartenuitgever spoedig werd nagpdrukt. Het beeft me ahij'l toegsschenen dat die eJoodstijding wat voorbarig waa. Er zullen er aitij i no» wel zijn die solidariteitsgevoel heb ben zonder een dffisitie to kunnen geven van het b?grip eolidsir, everals er zijn dio een oiv.le ziekte hebben en er den nieuwen raam nift van weten. E-i toen na c'e staking ?omrfiine werkgevers, ie een beranwde week aetiter den ru» halden, bun pertor.eel dubbel loon ga7sn, wat deden zy toon iidwi dan zich solidair toonen met do «poorwegmaatBchaprijsn, die immers bnn r.iet-R'akerd pr-rsor.Bsl dubbel beloonden 'l Neer, Toontje Solidair is riet door*. liet meest springlevend ia hij bij els groot-iapitalistcr, d-o trnste vormer. In de middelstar den leeft bij allean een oogenblik krachtig op, als er door zijn eigen werkzaamheid ia de lageie klassen van d<fi zij'io gevaar ecbijnt te dreigen. Want dit is WP.F.T Bclijn. De geheele maatschappij heeft voordeel van en dus belang bij de voortdurend tner.emeride koopkracht van het proletariaat. Wie vari do economische onfvikkelirg iets tiaeht ts begrijpen moet erkennen dat vakverennifr-ingen en in het uiterste gavul ook werks-takirger, mits met llinko weersiandskaEssn, onmisbare factoren zijp. Maar wie zyn b:'grip3?erir.o;;en g»?lote.n houdt voer da nieuwe denkbeelden van zijn tijd, dio is als een mar kies van list oude lë^ime i.a de revolutie. I! n'a rion oompris, rien appris. list is merkwar.rdïg hoeveel van die markiezen inen wel vindt onder do mannen van 40 jiar en jonger, vuoral in esn handelsstad. Maar bat is wel te verklarer. Da oiigeïiuwdsn hebben l hun tiji noodig voor da bo.redi.jirsg vau geld- en genotzucht. Ba gehuwisn breiden de sorg voor de brand kast f.og wat uit, en het reslja van hun tijd g'jat teloor aan do plichten van het cenverssüe-lover. Zoo blijft er gsen tijd over oni zijn tijd te begiijpan. G»en tijd otn te trachten zij'i ti;d men te leven. Ea de rr.kcle, die daar wel nüar tracht, is een chimerieko vent, of eeu g«rk, in bun oogen. 0,idi;r ztilka merscber. wcrelt aan aop als suis vp.n T'jtrij'j Solidair geboren en genoten. Z ;D gaven zo op.buu manier gohooi' aan de uitr.OüJiging val den leekedichter : jll^ar loun ran wdken yeett (/ij zijt!" Ku'i gspst vn.:i fiivoliteit tejrer.over do ern stigste msatschappelijke verecbijnaelen. Da naam Toor.ij'j Solidair, a! half vergeten, wordt ons nu weder dagtlijks voorgezet door de bladen. Het is de raam van het rieupo kermisstuk in den Tivoli-schouwburg. Daar hefft do haer Brandgeest, een Eeer actief beschaafd acteur, dio door ziekto van zijn collega Tartaud bij Van Eysden wtl wat geëxploiteird werd, ten gevolgu van de stagratie in zijn Ilaagsche plannen, voorloopig zijn tenten opgeslagen. Hij vormde heel bescheiden, een Brondgeestcnsemble, order de zinppteuk: Wer.n ich Xichts mit Nir.htg verbir.de, ist und bleibt dis Summa klein. Bij gebrek aan goede krachten, zal hij »etsemble'' gever. In een veelbelovende circulaire s;elt hij zooveel als in uitzicit, dat de dagen van do Voa en van Korlaar zullen herleven, war.t hij zal »kunst'' geven. Als goed directeur zal hij echter eerst kas trachten te maken en daarvoor moet nu To.or.IJ8 Solidair dienen. Wij zullen den heer Brondgeest een kans geven, zooalo de Engelachman zegt. Zijn voorstellingen zullen allicht meevallen, otadat in spijt van eigen reklame de verpachting niet hoog gespannen kan wezer. Naar Toontje Solidair zullen we het nieuwe gezelschap niet oordeelec. L.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl