Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1367
La croix da Piile a fait son geste sonverain,
Et la terre a genoux vers elle s'est tournee.
Zoo vindt men, al blarende, telkens weer van
die krachtig-beeldende expressies,die meteen
plotselinge hevigheid overtuigen dat, al heeft
déze dichter geleefd onder invloeden als van
Verlaine, Bandelaire en Mallarmé, h\j toch
genoeg in zich zelf heeft om terwille van zjjn
eigen talent gehoor i te worden.
Doet hjj vooral in zjjn week-zangerige
intonatie» aan Verlaine denken, wiens
vrvjheden ten opzichte van de prozodie ook hjj zich
veroorlooft, zich losmakend van de vastgestelde
versvormen, herinnert h\j aan Bandelaire in
zijn naar het ziekelijke, perverse neigende
verheerlijking van »Luinre" met het indruk
wekkende steeds een weinig gevarieerde refrein
soms arbeidt hy als beeldend kunstenaar
naar het klassieke model, en met waarlyk
harmonische vormen r\jst de in woorden ge
houwen schoonheid. Dan heeft het sonnet
niet den vijftienden regel noodig waarmee hjj
er enkele completeert, maar staat het streng in
twee kwatrijnen en twee terzetten voor ons.
Een volbloed Farnassien zon 't zich een
eer rekenen zijn naam te zetten onder twee
sonnetten als Cleopdtre, de schildering van de
machtige Egyptische koningin, in wie de liefde
ontwaakt. Haar kleeren rukt zy af in een over
weldiging van verlangen :
Et Ie Sphyni, immobüe am sdbles de Fennui;
Sent un feu pénétrer son graait tacitnrne;
Et Ie désert i mine u se a remuésous lui.
Dit is wel iets heel anders dan 't kwijnend
liefde-gemurmel in oude parken by
maanlichtvyvers l Er is iets zeer grootsch, iets impozants
in de behandeling van dergelijke onderwerpen,
en ik sta voor de moeilijkheid om een keus
te doen ter nadere overtuiging.
Zoo laat h\j ons Helena zien, die 's avonds,
na een bloedigen stryd voor Troje's muren,
over hut slagveld gaat. En haar verblindende
schoonheid is een uiterste vertroosting voor de
stervenden, latgs wie zy heenschrydt in haar
lang gewaad.
... les mourants, saignant et mutilés,
Rampant vers ses picds nus sur Iturs coudes dans
[F ombre,
Touchent ses cheveux d'or et meurent consoles.
H\j heeft een groote macht van zijn vizie
in eenige verzen klaar voor ons te zetten, met
plotseling n poëtisch-beeldenden trek ter
voltooiing. Zoo in * Vitte morte" dit eerste
couplet:
Vague, perdue au fond des sables monotones,
La ville d'autrefois, sans tours et sans remparts,
Dort Ie sommeil dernier des vieilles Babvlones,
Op zich zelf zijn deze regels schilderachtig
genoeg, maar hy geeft als onderly'ning van dit
alles, tevens als finishing touch, nog deze
toevoeging:
Sous Ie suaire blanc de ses marbres pars.
Een meesterstuk van schildering is wel het
sonnet
L e V a s e.
C'était un vase t run ge ; on y voyait courir,
Pantelante sous la torche des Erynnies,
ne foule mouvante en spires infinies...
El Vargile vivante avait fair de sou/rir.
Quelque ouvrier terrible avait du la pétrir
Avec de la chair apve et des pleurs d'agonies;
Des hydres s'y tordaient, et les Voix réunies
Clamaient la doubléhorreur de naïtre et de mourir.
Ivres, les Passions fracassaient des cymbales;
L' Avarice et la Haine, ourdissant leurs cabales,
Insultaient la Justice avec des bras sanglants.
Et seul, un lis, lu pour les misericordes,
Priait da'ns la lumière, et sur l'enfer des hordes
Versait son ame triste et noble en parfums blanes.
Men behoeft niet meer te vragen of dat het
werk is van een dichter. Want hoe knap de
schildering op zich zelf ook zij, daarom is 't
hem niet alleen te doen. We moeten door de
schildering heen de emotie voelen, en die
overheerscht ten: slotte onze bewondering voor
technisch slagen.
Ik sprak boven al van Cleopdtre, van Helene,
Samain heeft .nog andere historische of
pseudo-historische momenten op dezelfde wy'ze
in een sonnet belichaamd. En om hem ook
in dien arbeid door een schoon exempel te
doen kennen, schrijf ik ten slotte nog het
volgende af.
Fin d' E m p i r e.
Dans l'atriura ou veille un César de porphyre,
Arcadius les yeux peints, les cheveux frisés,
Par un phèhe au corps de vierge se fait lire
Un doux papyrus grec tout fleuri de baisers.
C'est une idylle rose, oti Ie flot bleu soupire,
Ou Part mièvre zézaie en vers adonisés;
Et l'empereur, qu'un songe ambigu fait sourire,
Respire un lis avec des gestes puisés.
Cependast d'heure en heure entrent des capitaines;
lis disent la terreur des bataüles lointaines;
Maïs Ie maitre au front ceiut de roses u'eutend pas,
Et seul, l'aïeul de marbre au dur profil morose
A tresüailli dans l' ombre, en coutant la-bas
Craquer sinistrement l'Empire grandiose.
W. G. VAN NOUHDYS.
Eet Eeuwige Licht, door PETEK ROSEGGEE.
Bewerking van W. ZAALBERG. Tweede
druk. Amsterdam, Van Holkema &
Warendorf.
Hoeveel Hollanders hebben i eeds het Eeuwige
Licht in het oorspronkelijke genoten! en toch
is reeds een tweede druk van de Nederlandsche
vertaling noodig geworden. Bewijs genoeg dat
't in den smaak valt van ons publiek en niet
meer behoeft te worden aanbevolen.
De beminnelijke Roomsch-Catholyke priester,
zoo trouw aan zyn kerk, onderworpen aan zy'n
geeetelyke overheid, zoo geloovig en toch met
iets in hoofd en hart, dat boven de leer gaat
is een alleraantrekkelykste figuur. HU is tege
lijk diepzinnig en naïf, eenvoudig en verheven,
sterk en zacht.
Door zijn bisschop verbannen naar een woeste
bergstreek, omdat hjj beneden in de kerkelijke
wereld gevaarlijk had kunnen worden, blijft hij
toch een gehoorzaam dienaar der kerk, en voor
geen schatten der wereld had hy 't lampje, dat
in zyn bedehuis voor het altaar brandt, laten
uitgaan; hij bedient de sacramenten en draagt
den priesterrok met eere, maar wat hem tot
een priester maakt in den hoogsten zin des
woords tot een redder van zielen, tot een kind
van God, dat is niet de wijding der kerk, maar
het Eeuwige Licht der liefde.
Dit boek, dat zich niet als stichtelijk aan
komt melden, is aangrijpend; 't doet een glim
lach om de lippen dwalen en lokt een traan
in 't oog; het maakt alle goede geesten in ons
wakker.
Ik hoop, dat van de vertaling een derde druk
zal noodig zyn en verschijnen; maar dat de
heer Zaalberg in dit geval de proeven nog eens
goed zal nazien; hy' zal dan zelf wel de kleine
abuizen vinden, die 't mij niet lust op te tellen.
Hy weet bijv. toch ook wel, dat de Hollandsche
lintworm by voorkeur in het menschelyk lichaam
zetelt, terwy'l de Duitsche Limiwurm een draak
is die niet in een wormgat" maar in een
drakenhol woont; dat Semmelbrocken niet
stukken zemelenbrood zyn, alleen voor muizen
genietbaar, maar tarwebrood; dat nergens in
ons vaderland kruiwagens schuit karren
(Schubkarren) genoemd worden enz.
Dergelyke kleinighedea" zyn in de druk
proeven gemakkelyk te verbeteren. Jammer dat
ze een prachtig boek en eene in menig opzicht
verdienstelijke vertaling ontsieren.
v. H.
Geschiedenis der Spoorwegttdkingen" en
de totstandkoming der Spoorwegwetten"
in Nederland, 1903, door A. J. STILTING.
Utrecht, J. L. Beyers.
In deftigen, netten band van groot formaat
en in eene lijvigheid van 240 blz., is van de
hand van zekeren heer Stiltiug uitgekomen
eene «Geschiedenis" van de spoorwegstaking
in Januari en de algemeene werkstaking in
April d.a., met alles wat daar tnsschen van
regeeringswege en van publiëks- zy'de, is voor
gevallen.
Een «Geschiedenis". Maar erg hooge eisenen
heeft deze schrijver zich niet gesteld. Indien
men eene vry nauwkeurige en opeenvolgende
revue van de gebeurtenissen die dit voorjaar
ons land beroerden, geknipt uit de dagbladen
en saamgevormd tot een boek, een «geschie
denis" wil noemen, ja, dan geeft het boek wat
het op den omslag belooft En dan kan men
de enkele onnauwkeurigheden en feitelijke
orjuiatheden, die in het boek voorkomen daar
waar de schrijver heeft moeten samerlymen
en compileeren, ook voor lief nemen. De heer
De Klerk staat aangegeven al te hebben ge
stemd tegen de strafwet. Neen, beste geschied
schrijver, zóó ver had de heer De Klerk het
nog niet gebracht!
Maar dan is dit boek ook veel te duur voor
den prys van / 1.75, want zulk een «geschie
denis" kan men best voor drie kwartjes per
exemplaar leveren.
Maar deze «geschiedenis" pretendeert meer:
de schry'ver verklaart in zyn voorwoord dat het
de bedoeling van dit boek is, in het buiten
land «billijker" oordeel over de gebeurtenissen
te bevorderen. En daartoe verschijnt het werk
zoowel in "'t Fransch als in 't Engelsen I En
dan moet mij de opmerking uit de pen, dat
de schryver erg. erg gemakkelyk zyn taak
heeft opgevat. 0?er de oorzaak der eerste
staking, over de organisatie en de verhouding
van het personeel tot de directiën een halve
bladzijde. Dan volgen niets dan de proclamatiën,
van de spoorwegvereenigingea en van het
Comitévan Verweer", de behandeling der
spoorwegwetten in de Kamer, overdrukken
van de Kamer-overzichten van De Telegraaf
met de Memorie's van Toelichting en Verslag
deopenbare behandeling in de Tweede Kamer,
heele persoverzichten uit de dagbladen en dan
besluit het boek met een woordelijke overname
van het verslag in Het Volk van de beruchte
nachtvergaderingen in het gebouw van den
A. N. D. B , na de nederlaag. Dit laatate neemt
alleen 62 bladzijden in beslag.
Zoo zijn we dos ook deze «geschiedenis"
alweer rijker. En wie misschien krantenknip
sels uit die dagen heeft bewaard, die kan ze
gereedelqk door dit boek vervangen.
Maar om dit boek te presenteeren als zóó
gewichtig, dat het in het buitenland het oor
deel zou kannen wijzigen, naar welke richting
dan ook dat komt me wel wat al te pre
tentieus voor.
Daartoe heeft de schrijver te weinig getracht,
de zielkundige en maatschappelijke oorzaken
van deze geweldige en noodlottige gebeurtenis
te doorgronden, te weinig de gebeurtenissen
verklaard, en al te veel... met de schaar
gewerkt. 8.
NIEUWE UITGAVEN.
«Vademecum", practische 10 cents biblio
theek, onder redactie van J. A. H. JOCKIN,
No. 7. Nederlandsch Frantch Handelswoor
denboek, door H L HEYKOOP. No. 8. Hand
leiding voor het Schaakspel, door D. BLEYKMANS.
No. 9 Bepalingen over koop en verkoop, door
PH. A. VAN OLST. Amsterdam, Van Holkema
& Warendorf.
Milicien of Rtseroiit, leiddraad met prac
tische wenken, in het bijzonder voor ouders,
wier zonen in de toekomst dienstplichtig zijn
en den 16 jarigen leeftijd hebben bereikt, door
G. POLVLIET. Schiedam, H. A. M. Roelants.
«Het Nederlandsen Gasthuis voor behoeftige
en minvermogende ooglyders", gevestigd te
Utrecht. Vier en Veertigste Jaarlfyksch Verslag,
over het jaar 1902. Utrecht, J. van Boekhoven.
Graaf LEO TOLSTOÏ, De roman van eene jonge
vrouw. Gouda, J. T. Swartsenburg.
Kischineio en Zionisme, door E HILDESHEIM,
arts. Groningen, H. L. v. d. Klei.
Brieven over opvoeding, door J. KLEBFSTRA,
directeur der Brinioschool te Hilversum. III.
Hilversum, J. Reddingius.
Post- desiderata, beschouwingen in verband
met het aanstaand Post-congres te Rome;
overgedrukt uit het «Tydschrift voor Posteryen
en Telegraphie". Amersfoort, Firma A. H. VAN
CLEEFF.
Onberaden plannen, door mr. S. VAN HOUTEN.
Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zoon.
Hemel en Dampkring, afl. 9. Amsterdam,
Joh. G. Stemler Czn.
THEE - E. BR AM DSM A.
SUNLIGHT-
SUNLIGHT-IISUNLIGHT-BUNLIGHTZEEP VERMINDERT
DE BESTE l VANTHET WSATSCHGOED|[DER WASCHZEEPEN l ALS^GOU D
KOLDÏI EU & COBBIERE,
L, K1DWCH
Groot Bedden magazijn.
Telephoon No. 1752.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytatelijes, Babybascnles etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus
OTO
Artikelen,
Kalverstraat 43,
Meest vertrouwbare adres.
"Vraag-1
Lievegocd's
Mosterd.
Meubelfabrikanten en Behanger*.
SINGEL bij de Paleisstraat 259, Amsterdam.
voorheen J».4Tffl «fi 8O.
Telephoon No. 4616.
P. SLUIS' Ochtendvoer
?voorr
wordt thans het meest gebruikt.
Volgens den hedendaagschen stand der
^_=__ wetenschap proefondervindelijk het beste er
Sr?- i. - ? ?» goedkoopste kippenvoeder der wereld. Meei
HamdeUmerk. eieren dan met eenige andere voedering. Geheeli
roederkosten per kip hoogstens l cent per dag. Postwissel a ? 1.?5 Kilo franct
thuis met brochure 40 pagina's en desverlangd opgave van naastbyzynd depot.
P. SLUIS, N. Z. Voorburgwal 258, Amsterdam.
Gevestigd sedert 1823. Bekroond met 142 medaüks
VEEU's
CACAO
de meest-délicieuse drank.
GUD-HOLLAhü5GHE
BRANDEWIJN
? >
~p Jflteer] echt Indiër; voor fint var/ het
])r vtri] ffarrje/ Jfoo_j 4 tfarm
lirtrfctK! Ij I. 'iinntn. B.il.un
HhRTCVELT
ZOON-LEIDEN.
/1MMQ 1760
VERVANGT NATUURBOTER
Biljartballen
Ie qualiteit Ivoor met garantie; alsmede Lakens,
Queuen, Pommeranzen en verdere
Btljart-Artikelen, En-gros by' A. OVERES, 's-Hertogenbu&ch.
Koopt oude ballen tegen hoogen prijs.
Verzekering-Maatschappij HOLD4",
Kantoor: KEIZERSGRACHT No. 290, Amsterdam.
Goedgekeurd 6$ Kon. Besluit van 3 December 1895, No. 38.
Sluit alle soorten Verzekeringen op bet Leven en
van Lijfrenten, met of zonder ophouden van premie
betaling ingeval van Invaliditeit.
Werkkracht-Verzekering, al of niet in erband met
Levensverzekeringen of Lijfrenten.
Vraagt de nieuwe Prospectussen
Volkomen gezond
zich te gevoelen is een weelde, die
inderdaad weinigen kennen. Vraag eens
iemand die zich voor een wedstrijd ge
traind heeft, welk een verrukkelijk gevoel
dat is Welnu, die weelde is bijna uit
sluitend te danken aan een eenvoudige
normale voedingswijze. ledere sportman,
die vroeger in zulk een periode nog
brood gebruikte, neemt nu niets anders dan
De importeurs voor Nederland en
Koloniën de Nederlandsche
Delicatessenhandel GEBRS. DAA.MEN, Eotterdam.
WILLEM BIJLMER,
Pétllcure,
SI W G K L 159.
Spreekuur iederen Werkdag van
2 tot 3 uur.
DE
JATUURVÏOLLEN
ONDERGOEDEREN
VAlJ
JANSEN aTlL ANUS
FRIEZENVEEN.
Z\jn verkrijgbaar:
te AMSTERDAM bij:
G. TV. von Schmit & Zn., Leid
schestr. 3; Bispinck Knndert,
Kalverstr. 101, Rokin 90; Mag-aziju
De Vlijt», W. A. Schade & Zn.,
Nieuwendrjk 237; Filiaal Palcis
voor VoIksvIijt(W.-z.); Roeland de
Wilde Pzn., Manufactiiren-Maga.
ziju De Amstel", v. Woustr. 9a
hoek Heraonylaan; A. Schró'der
&Co., Leldschestr. 32-34;
NaamloozeVennootsch.,,De Voorpost",
Heerengracht 213, hoek Raad
huisstraat; A. F. Herbermann,
Koningsplein 20.
te ROTTERDAM bij:
J. J. Heijne, Groote Markt 13;
51. Baljon igchelmann,
Noordblaak 59; A. Schröder & Co.,
Westnieuwiand 11.
te DEN HAA« bij:
A. Schrödcr&Co.,Groenmarkt5;
Iserief & Co., Veenestraat 16-18;
Vercenlgde Lfuneu* en Katoe».
Industrie Twente", Piot
Heinstraat 17.
te UTRECHT fatf:
G. H.'van der Sandt & Co.
En verder in de voornaamste
plaatsen verkrijgbaar.
iW~ Waar geen verkooper is,
levering rechtstreeksch.
Geïllustreerde Prijscourant
op aanvraag verkrijgbaar.
IMlILIi'l'OXV KETELAAR,
tfOFZ,E VER AXCIKB.
KA I, VERSTRAAT 166, AMSTERDAM.
SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden.
Eerste l^eveusverzekering-jflRatscliapptJ
ZONDER
GENEESKUNDIG ONDERZOEK.
VOLTEEKEND Maatschappelgk Kapitaal / 500,000.?.
Telephoon 3345. AWISTERDAW. Heerengracht 259.
Commissarissen: Mr. A. LIND, Mr. A. FENTENER VAN
VLI8SINGEN, H. A. L. BEUNS. Prof. Dr. K. F, WENCKEBACH, Dr. O.
N. VAN DE POLL, W. R. ESSER. J. GAASTRA Bzn.
Directeuren: C. H. J. SÜHINDLER, Dr. J. A. CARP.
Wisk. Adv.: Dr. D. OELINGH. Ace.; B. MORET.
Agenten Agenten
gevraagd» ~~ gevraagA,
JANTJE-HUILT" had langen tijd
Ruzie met hardlijvigheid,
Na 't eten was hij ziek,
In zijn darmen was 't critiek.
Zijn gestel was uiterst zwak,
Nooit was hij op zijn gemak.
Wat 'n leven, riep hij uit,
Ik ga dood, ik trek er uit,
Totdat JForce genezing bracht.
Force deed goed aan JANTJE
LACHT."
F O R C E,"
door Heeren Doctoren aanbevolen om zijne
enorme voedingswaarde en bijzondere
lichtverteerbaarheid. Voor hen, die met hardlijvigheid
te kampen hebben, is het eene ware uitkomst.
Eene proefname van eene week is voldoende
orn U hiervan te overtuigen.
Alom winïtaar a 30 ceits per pot pal.
Vraag aan Uw Boekhandelaar of aan de uitgevers DE ERVEN J. J TIJL te Zwolle
proef-aflevering van:
?VVVBWV^M 4V% ? ? ? ? een zeer mo°i en bijzonder goedkoop
tijd? 11 l III BH schrift met pakkenden en afwisseler den inhoud en
? HJ l l H^* l ? keur van ontspannings.arbeid Het Schoolblad.
B I 1^ I l l V l l Dit tijdschrift heeft een toekomt. Al g HandehU.
\S JU ~*J %Ji ?Lr Het is een tijdschrift om te verslinden. Opr H Ct.
Elke maand verschijnt een afl met een kimst-bijlageenern slöjd-bljlage.
Met l Juli is het 2e halfjaar bpgoniien Men kan zich van dien datum af
abonneeren. De prijs per halfjaar is ? 1.3o.
Van den eersten halven jaargang (6 afl) is nng een klein getal over. Voorden
geringen prijs van f 150 krijgt men dus byna 200 groote bladzyden, meerendeels
oorspronkelijke lectuur, met tal van oorspronkelijke illustraties; voorts 6 reproducties
van beroemde schilderijen, op opzetcarton geplakt en 6 bylagen met oorspronkelüke
i ontwerpen voor carton- en houtsnywerk.