A MS T E R D A M II E R W E E K B L A D V O O R NEDERLAND. No. ia-76 t l »?, Het is dan zoover gekomen, dat geen enkel politicu8 ook niet de reactio nair en cynicus voor ladiëdfe hooge noodzakelijkheid ontkent^ van diep-ingrijpende sociale regeeringsmaatregelen. Er is natuurlijk nog wel verschil van mee ning nopens het waarom en hoe, maar er zou toen heel wat kunnen gebeuren, als, .... ja, als er maar geld was. Doch men staat voor een uitgeputte schatkist, voor een tekort van welhaast 100 millioen; n in de naaste toekomst is geen verhoogiag va« de opbrengst der Indische middelen te wachten; wél gestadige achteruitgang, omdat de financieele draag kracht der belastingbetalende bevolking minder wordt, en de voornaamste ouder^ nemings-wïnsten van het gouvernement óf nagenoeg geheel verdwijnen, of zoo speculatief zijn, dat daarop niet mag gerekend worden. Zoo staat: Indiëer op dit oogenblik financieel en oecoaomisch voor, waarom wij dan ook in Uit de doos van Pandora" zie dit weekblad van 26 Sep tember j.L dorsten te spreken- van een. feta-as reeds onvermijdelijk debacle." Onvermijdelijk n.L, wanneer niet een brute kracht tijdig ingrijpt, en regee ring en opperbestuur dwingt, den weg van het treurig slendrianisme te verlaten. Over die kracht beschikt het Neder landsen kiezercorps. Dat behoeft slechts zajn soevereinen wil te doen kennenven er- zal geld zijit» ruimschoots zelfs; en de ladische belastingbetalers zullen, zonder te v-eraraten, met het grootste gemak een budget kunnen bestrijden vier-, vijf maal zoo zwaar als-het voor hefckomende dienstjaar ingediende:.... Maar dan moet w de allereerste- plaats fefoaroken worden met het tegenwoordige naneieel beleid. Het protserige daarvan hebben wij bereids in dit weekblad van 16 November 19Q2 in Indiëin Troon rede en Begrooting" in 't licht gesteld. Het allernoodzakelijkste moest tot dusver onafgedaan blijven, omdat de Indische regeering ziek stelselmatig volgens oeeonoiaisehe begrippen die bij een ouderwetschébaker nauwelijks door den beugel kunnen! heeft ontdaan van de noodige kasmiddelen. Terwijl men thans?nkel door een rationeel beheer der geldmid delen, zonder ook maar iets te hebben gedaan om de oeconomischo misstanden in de volkshuishouding te beatrijden; ? dus bij een voortgezet oeconomisch wan beheer ; ? nóg met gemak over minstens 150 millioen kasmiddelen kon beschikken; staat men voor een tekort, dat ovw ecnige jarea mér zul bedragen, dan de bcgrooting-zelf.... En dan? Wij zullen de reeksen cijfers, waarover . wij beschikken, tot later bewaren, en thans- slechts wijzen op- het feit. dat, wanneer de ^Tederlandsc.he geldmidelen ?waren behoord gelijk de Indische; ? wanneer in Nederland ook geen' onder scheid zou gemaakt zijn tussehen gewone en buitengewone uitgaven en middelen, en men daar stelselloos had uitgegeven zoolang fiscus en bedrijven iets inbrach ten; - thans nog de eerste moderne haven, brug en school moesten gebouwd worden. Dat Indiö, ondanks een stelselloos be heer zijner geldmiddelen en een onge hoorde exploitatie ten bate van Neder land, toch nog kan wijzen op een paar honderd millioen waarde aan productieve openbare werken, dat getuigt, beter dan boekdeolcn vol beschouwingen en berekeningen, ' van zijn oecouomische elasticiteit. Dat reeds toont op zichzelf voldoende aan, dat do oocoiiomische quaestios, die daar om eindelijke oplossing roepen, niet zoo moeilijk zijn, mits men zich maar niet bepale tot platonische urgonticverklaringen en lapmiddeltjes zooals er b.v. dit jaar een in toepassing komt: een renteloos voorschotje, dat niet eens uitstel van e-xecutie verma;g te geven. Het ontbreekt niet aan mannen, die voor de Indische belangen moedig op de bres staan. Nooit pleiterwmoe, toonen zij staag de groote tekortkomingen aan van regeering en bestuur, dringen tot hervorming, maar.... het prsctisch resul taat hunner bemoeiïngen is zoo goed als nihil. Zokor, er bostaat eon streven naar ethisch.... praten en schrijven over Indische politiek, leder jaar kan men zich vooral in de dagen, wanneer de de Indische begrooting aan de orde is daarover stichten. Er zijn ook hervormin gen tot stand gebracht, ingrijpende ver anderingen ; maar steeds zow, dat oen zuigpomp van ontzettende kracht bleef werken op de Indische yolks-huishoudiim;. Al is bet cultuurstelsel prijs gegeven en al trekt de .Nedcrlandwche schatkist geen Indische baten meer, onze over/eesche medeburgers zija daarop niet vóór- maar achteruit gegaan. Nog vloeien ieder ja-ir vele tientallen millioenen naar Nederland, die in de Indische v-olkshuishoiuling be hoorden te blijven, omdat /ij vertegen woordigen de winst getrokken uit Indi sche bodem, verkregen door Indische arbeidskracht. Veel meer dan ooit dooi' den Nederlandsehoii staat als baten"' ?werd genaast, ontnemen thans de Envopeesehe kapitalisten aan Indië. En wat doet het er toe door welke kanalen het oeeonomisehe levenssap van de Indische bevolking wegvloeit; of de Nedeiiandsche staat spoorwegen en dijken bouwt van de opbrengst van Indië's bodem en arbeid, dan wel de tabaks- of suikerlords, de petrolouuikoiiingen niet hun heirleger couponknippers brassen of potten of met hun geld de Europo.ewcha armen voeden en klecden ??Indiëmoet missen waarmee de natuur het heeft bedeeld, eu kwijnt dientengevolge; ver armt dusdanig, dat het niet in staat is om in eigen allernoodigste behoeften te voorzien. Enkele rijke absenteïsten overheerschcn millioenen en millïoenen lands kinderen, omdat dezen ontbreekt de intellectueele en oeeonomisehe knicbi om als gelijkberechtigde!! in den strijd orn het bestaan, mee te doen. Zelf heeft die bevolking ook wel eenige schuld, maai de hoofdschuldige is de regeering, die tot dusver verzuimde te doen wat noodig i*, om middels onderwijs en openbare werken de Indo's en inlanders to wapenen tegen de zware concurrentie van f uropeesch intellect in dienst .van bestuur on kapitaal. En nu zijn wij niet naïef genoeg," om van een regeeriug, gelijk wij die thans bezitten, afdoende maatregelen van oeco nomisehe beteekenis te verwachten. Al had ze toch daartoe de ernstige wil en het vereischte heldere in/icht, de tijd zal haar ontbreken, want we zullen geen tientallen van jaren worden geregeerd in den geest des ontfermen»." Het is dus Sbyphus werk aan te dringen op de afdoening- van een zelfs niet meer te benaderen eereschuld" of thans reeds de hoofdlijnen aan te geven, volgens welke regeering en bestuur de Indische huis houding tot hoogen bloei zullen kunnen brengen. Op z'n best verkrijgt men. wat palliatieven,, schoo.rtjes die het wrakke kavalje voor dadelijk omvallen behoeden. Doch wat, iedere, na deze optredende, regeerirrg gaarne als een erfenis zal willen aanvaarden, het is eon weivoorziene Indische schatkist, het allereerst noodige voor ieder verlicht hervormer. En de/e regeering, heeft het, volkomen in haar macht Indiëzulk eene weldaad te bewij zen, zonder haar teeder coalistisch christe lijk geweten te verontrusten, of oen greep te doen in- de Nederlandsche geldmid delen. Zij beheere de Indische geld middelen . volgens dezelfde methode als zij het de Xederlandsche doet, strikt scheidende van de gewone die buitenge wone uitgaven, welke, te zwaar op de gewone middelen drukken, doch pro ductief genoeg zijn om den dienst eener leening te bekostigen. Dat is het eerst noodige, on daarbij beloopt Nederland niet zooveel risico als bij het peuterig renteloos voorschot. AVant bij het thans gevoerde beleid zul Indiënooit do ;i.) millioen kunnen roititueeren, die men van plan is da-ara-m te besteden. Waarom de wnarlijk lielanghxvzc poli tici niet reeds hing krachtig aandringen op een gepast gebruik van Xcdorl-iud's crediet niet van Nederland's geld! ten-bate van Indië, is voor ons tof dusver een raadsel gebleven, on eon onni^f/xtre»'/ raadsel. Daarmee toch zou de bijl a in den wortel worden gexot. En wanneer binnen eenige jaren naar wij durven hopen ? het/ij .door den nood der tijden geprest, hetzij gedreven door oen belangloos occoiiomisch inzicht, oon rogocring eindelijk aan Jndic zal gaan geven wat het toekomt, moet toch een zich iu be hoorlijken staat bevindend Indisch finan ciewezen een niet genoeg te wa-ü.rduoren hulpmiddel zijn. En dit komt or nooit, zoolang het duffe departement on do hoogo bestnursmannon niet als voortgezweept worden. De kapitalisten, wier belangen hot meebrengen (Jut /ndiönooit geëmanci peerd worde, zullen bezwaarlijk in die vichting kunnen drijven; ook niet do invloedrijke camarilla. Beide, zeer nauw geparenteerde kringen hebben tot heden , toe /" gemakkelijk grijpen ! Moe zouden zulkon Indiöop weg willen helpen naar zijn intelloctueele en oeco nomisehe bewustwording ? Tengevolge van oen rationeel beheer der Indische geldmiddelen toch zouden de irrigatiewerken, do kapitalen, de eigou ondernemingen, do oiiderwijs-inriehtiugen, enz. enz., als bij tooverslug kunnen ontstaan. Immer:;, gezien de langdurige ongehoorde uitbuiting door staat en par ticulieren; go/ion liet feit, dat jaarlijks nog ongeveer eon vijfde dool dor Indische kasmiddelen als eon gouden regen over Nederland wordt uitgestort; is Indi toch nog maar bezwaard mot een tekort, dut ruimschoots gCiOijuivaloord wordt door productieve openbare werken. Dit toont aan wij wezen er reeds op eon haast onuitputtelijke oeconomisehe levenskracht. Als deze dus eens tot ont wikkeling kon komen, wolk een snellen opbloei is dau niette verwachten! Natuurlijk komen dan als vau/elt' krachtige itansprakon op modozeggijigschap in het bestuur vun eigen uangelegeuheden. Kn dan is het, spoedig uit met de macht van cnergic-loc/s kapibi.-tl. hoedanig er zooveel in Nederland i.;. van camarilln on nepotisme, do stille, krachten, die hot logge Indische bestuursmechanismo aan don gang houden. Nederland in 't algemeen zon door liet bezit van zulke kolonies geen selt-.ido lijden integendeel! doch do enkele bevoorrechten wol. Dozen zullen dus liefst allo.i bij hot oude laten 011 angstig do rogeei'ing weerhouden van het zotten van (iien eersten sfc-ip, door ons bedoeld. L* i t do jongste troonrede eu begrootingstukken blijkt trouwens, dat or van die zijde voor onze concervatieven nog niets te (luchten is, en ook in hot hoogambtolijk Hatavia toont me a nog willig gestemd jegens hor Indiëuitmergelend dool de.; Nederlandse! i en volks. Thans ruim zes jaar geleden werden grooto verwachtingen gebouwd op den tegenwoordigen vice-president van den Ilaad van Indië, mr. De Meester. Deze werd toen als een soort vau fiscale en comptable wonderdokter naar Indiëge zonden. Maar onder dien grooton man is het beheer der Indische huishouding even peuterig en bekrompen geblevjii als dat vóór hem was. Ieder jaar neigt Indiëmet zekere spanning op 31 Augustus het oor naar Batavia, in de hoop uit mr. De Meester'» mond bij de plechtige audiëntie een Eureka!" te zullen vernemen. Maar tot heden tevergeefs-, Indië's oeconomisehe wonden kankeren van jaar tot jaar dieper in waar afgaat en niet bijkomt... enz.! doeh naar mate mr. De Meester's sonde telkens dieper zinkt, speecht hij op 31 Augustus dos te optimistischer namens .... de Indische burgerij nog wol! Dit jaar heette het, dat er ingrijpende," dure maatregelen noodig zijn, maar ook de nieuwe minister van koloniën verklaart dit in te zien, en de Kamers zijn hetmet Z.Exc. eeus, dus .de vice-president hoopt van ganscher harte, dat de geldelijke hulp ... met zóó milde hand zal worden verleend, dat , zij volkomen kan beantwoorden aan het door den minister beoogde doel." Dat is niet meer of minder dan verdere inzinking tegen te gaan en do bevolking op een hooger standpunt te brengen." En deze groote goederen moeten bij stukjes en beetjes gekocht worden voor den ei vielen prijs van ;{'J millioen, minus het benoodigde voor militaire zandvcrstuivingen tegen een buitenlandschen vijand! De gouverneur-generaal beaamde' in zijn troonrede" do wijsheid van den duxen rekenmeester en hoopte nog bij al het reeds verhoopte op.... tijdige regens. Daarvan is men afhankelijk, omdat men het in en op den bodem aanwezige kostbare water bijna overal nutteloos ju vernietigend! Iaat wegloopen! Ontwaakt, gij, die slaapt! Dit moge ieder Nederlander, die beseft wat /ij n uit zich zelf onbeduidend landje zonder Indiëzou zijn, zich voor ge zegd houden. Armoede en gebrek nemen onder allo klassen en landaarden der Indische be volking hand over hand toe; on daar mee de ontevredenheid; daarmee een hartgrondige minachting en afkeer van j hot Nederlandsch bestuur; daarmee de zekerheid, dat bij oen ganschelijk niet denkbeeldige! vijandelijke invasie, geen enkel integveeremi dool dor Indische '? bevolking oen hand zal uitsteken om het bedreigde regime te holpen behouden. Mon bo-seii'o wel, wat hier op hot spel staat! Don R a a g, lil (>;<t. C. VAX t>i:i; POL. De heerea Sterck eri De Vries in actie. Voor ruim twee jaren is door den ge meenteraad van Amsterdam besloten het maximum aantal leerlingen per klas aau : de zoogenaamde dubbele scholen, .lat tot dien tijd evenals aan de zoogenaamde enkele scholen 50 was geweest, op 40 te bepalen. Aan do enkele scholen zou het maximum (l vouvloopig gehandhaafd blijven, omdat | hot te duur word, als de maatregel in eens i op allo scholen werd ingevoerd. De heer v. d. IJergli beert later oen voorstel inge! d;end om ook aan do enkele scholen het | maximum aantal leerlingen por klas oji 44) vast te stollen. Het gaat hier om de scholen J der Ie en 2e klasse, die voor do kleine i luiden. Voor de scholen der lueergogoeden, de .'Je on -i-e ki. scholen, is geen maximum aantal leerlingen jior klas vastgesteld, daar ; het aantal daar steeds veel geringer is. .\u zijn o..'htor do hoeren Sterck on De Vries in actie gekomen. Y.\\ hebben hot voorstel ingediend om het aantal leerlingen por klas oji allo Ie on '2e kl. s'holen, dub bele y.oowol als enkele, op -Ks te bepalen. Schijnbaar zou dit voor do enkele scholen i (tegenwoordig max. per klas 50) oen kleine verbetering zijn, doch ook slechts schijn baar, want hot maximum wordt daar zelden bereikt. Voor de dubbele scholen (togen! woordig lïiax. p. kl. 40) zou het echter eou rum 11 ziju, indien dit voorstel werd aange nomen. \ au de scholen voor den \\orkmaiisstand komen de dubbele door hun | betrekkelijk laag maximum aantal leerlin gen pur klas nu juist in goode conditie. Kn i deze t\vee hoeren willen alles maar weer terugbrengen op don voet, zooa's bot was voor oen jaar of' drie. De argumentatie dei' voorstellers komt j op het volgende neer. i Ie. 7ij verwachten van hot terugbrengen | der klissen van 50 op -!-0 niet dat groote paedagogise.ho voordooi, dat anderen er in : zien. ;' 't /al aan do voorstellers liggen. Iu hun kwaliteit van schoolopzieners kunnen zij zich anders dagelijks overtuigen, dat hut zeer bezwaarlijk, zoo niet ondoenlijk is aan ; eon groep van 50 kinderen tegelijk goed \ onderwijs te geven. Is het getal 40, dan gaat het al boter, wa.s het :JO, dan /ou hot [ nog veel beter gaan. De hoeren moeten er zelf maar eens de proef' van nomen ; in hun arrondissementen zijn wol grooto en ook i wel kleine klassen te vinden. 2e. Huns inziens hangt veel moer af'van ' do persoonlijke toewijding van den onder wijzer, Mon persoonlijke meeiiing. W ut grootor gevolgen heeft voor het onderwijs van elk kind, het grootor worden van de toewijding dos onderwijzers of het kleiner worden der ! klas, is moeilijk to zeggen. Beide hebben zeer goode gevolgen, dat is zeker. Kr zijn nog voel moor zaken op to noemen, die voor bet onderwijs goede gevolgen hebben. Docb bet gaat er hier niet om deze onderi ling te vergelijken, het gaat er om, de absolute waarde van het kleiner worden ; der klas vast te stellen. i ;!e. Xog nimmer kwam hun van n vak man tor oore, dat do resultaten op de groote si-hnlon r.iot hot max. 40 por klas zooveel beter waren dan op de kleine mot liet max. 50 per klas en dat die resultaten stel dat iemand zo had ontdekt dau toe te schrijven waren aan de kleinere klassen. De heeren begaan hier een groote fout. Aan de dubbele scholen is., het max. 40 per kl. nog maar 2 jaar geleden ingevoerd. Aan elk dier scholen ziju dus op liet oogenblik 4 klassen met 40 leerlingen eu 10 met meer dan 40. Immers het nieuwe maximum zou slechts gelden voor do nieuwe klassen. die met liet begin vari eiken cursus aan de school werden verbonden; de klassen, die vroeger waren gekomen, moesten tot 50 worden aangevuld, als dit noodig bleek. Hoe zou nu gebleken kunnen zijn, dat de resultaten van het onderwijs aau de dubbele scholen reeds beter waren dan die uan de enkele 'i Mon meet die resultaten immers af naar do vorderingen, die de leerlingen na het doorloopou dor hoogste klasse bereikt hebben 'i Willen de heeren zich op de hoogte stellen met de goede werking van het nieuwe systeem, dan moeten zij nog 5 jaar wachten, want dau hebben do leer lingen, die onder dat systeem op school zijn gekomen, alle klassen doorloopen. 4e. Het maximum van 48 komt hun practisch voor, omdat 48 leerlingen geplaatst kunnen worden op 4 rijen van 6 banken, waaroji telkens twee leerlingen zitten. Dan is het lokaal regelmatig in overeenstem ming met den vorm gevuld. Een kwestie van ~smaak. Vier keer 6 banken is werkelijk een mooie vulling voor eon lokaal. "Wij vinden echter 4 keer 5 banken nog mooier. Kn practischer ook, want dan is er achter de klas nog wat j plaats voor noodzakelijke school meubelen, een kast, oen tafel, enz. Over den smaak willen wij echter met do hoeren niet twisten. 5e. Men spreekt zoo licht van die groote klassen van 50 leerlingen. Doch de enkele scholen tellen gemiddeld niet meer dan 42 leerlingen per klas-'. Dit is het groote argument, waarvan de hoeren blijkbaar succes verwachten. "Wat /uilen de Amsterdammers oogen opzetten, als ze lozen, dat de. klussen alleen in naam; 50 leerlingen tellen, doch in werkelijkheid maar 42 leerlingen hebbon. Waarom toch spant de heer V. d. Bergh zich nog in om do klassen kleiner te maken 'i /e ziju immers bijna reeds op het getal, dat hij wenscht. Do heeren hebben goed _gerukond. Zij hebben de cijfers geraadpleegd uit den Staat dor schoolbevolking van 28 Aug. '02. Wij hebben die cijfers ook nagegaan en het komt precies uit; gemiddeld slechts 42 leerlingen hebben de klassen op de scholen voor den kleinen man. Ter verge lijking hebben wij e.-liter ook berekend, hoe groot het. aantal leerlingen was per klas aan de scholen voor do meorgogoedon, j de 3 o en 4o kl. scholen. Wij vonden, dat i daar het getal slechts 2!) bedroog. Eigen aardig to,-h, dat deze t\veo hoeren do lie on 4e kl. scholen sparen willen, evenals bij hun vroeger voorstel over de hoofden voor j de klas, dat met groote meerderheid van j stommen verworpen werd. Merk waardig, j dat do zuinigheid altijd moet worden tooi gepast op de s,'holen der armen. AN ij meenden anders, dat hot tegenwoordig algemeen, als een zeer wens -helijko zaak werd beschouwd, dat do kinderen van een armen drommel ook goed wat loerden. Op de enkele scholen met hun 7 klassen zijn (M1 5, do laagste, die zoowat 45 leer lingen hebben, de zesde klasse heeft door gaans wat min Ier dan 40, de hoogste ruim ,'iO. l'it den bovongoiioomdon Staat dor schoolbevolking blijkt dat duidelijk. Dat ' de hoogste t\vo:' klassen minder leerlingen tellen, komt trouwens beid goed uit, omdat ! hier het onderwijs moor individueel wordt, [ dan in de lagere. Mocht echter, zooals do boer V. d. liorgli wil, ook in de lagere > klassen hot aantal leerlingen 40 niet overI troffen, dan zou dit voor ons onderwijs zeer groot voordooi geven. Mon kon dan ook eens \v a t op do zwakkere leerlingen letten, zoo.dat die niet altijd behoefden j ..achter to blijven". 5e Voor do grooto scholen is er geen be zwaar, dat hot maximum van 40 leerlingen j per klas op -I-S wordt gebracht. Deze scho len mogen volgens de wet in hun l-!-klassen samen niet moor dau (>'.)() leerlingen tollen, doch daar hof gemiddeld aantal leerlingen por klas -(-2 is, is er geen gevaar, dat men mot de wet in conflict zal komen; L4maal 42 to di is minder dan (iOO. Doch mijne hoeren, 14 k-oor u w r,-;,iximum 4N is zeer voel moor dan G', 10. Kn nu zal het u volstrekt niet onbekend zijn, dat het vroeger, toon het maximum 50 was, dikwijls gebeurde, dat oen dubbele school op den gewonen tijd geen nieuwe klasse kon op nemen, omdat dan het getal (iOO overschre den zou worden. In zulk een school was dan do geregelde opeenvolging dor klassen verbroken, wat desorganisatie van het geheel tengevolge had. Kn zoudt gij ons willen doen geloovon, dat dit bij uw maxi mum \an -!S niet zon gebeuren!" (in De zuinigheid. Indien de liaad mot de voorstellers moe wil gaan, zal dit oen enorme besparing van kosten tengevolge hebben, .'a zeker, maar zouden de hoeren nu werkelijk nioonen, dat do meerderheid in den Kaad er voor te vin den zal ziju om de s-dioleu voor de armen, die nu op verre na niet zoo goed ziju als die voor de gegoeden, nog slechter te maken:' Wij golooven het niet. Klassikaal onderwijs hooft groote bezwa ren. W i o vlug of middelmatig is, gaat r.ioe, doch die even beneden do middelmaat staat, moet a.'htorblijvoii, als bij niet nu. en dan afzonderlijk wordt toivcht gewezen. Mon behoeft waarlijk geen schooimau te zijn om dit to bogrijjion. Hoe kleiner nu do k (assen worden gemaakt, hoe meer gelegenheid do ; onderwijzer verkrijgt on'i wat extra zorg te wijden aan do zwakkere leerlingen, Daarom is hot kleiner maken der klasse dringend noodii:. !''.n niet het minst op de scholen voor do lagere volksklasse, want or hangt veid ai' van hot peil van ontwikkeling, dat de toekomstige werkniansstand bereikt zal hebben. II. Over Kotterdam's financiën. De begroetingen onzer grootste steden leveren de laatste jaren oen droef'geestigen, ontmoouigonden ivauhlik. 't Ware geen won der indien ook bij diegenen onzer stads bestuurders, die zoo gaarne den vooruitgang op allerlei gebied willen bevorderen, de energie verslapte on zij mismoedig hun liefste denkbeelden den rug toekeerden. 'Ikon staji dien /ij voorwaarts willen doen, om het stoffelijke, verstandelijke of hygiënische belang der groote massa nrisdeelden meer dan tot nu toe te bevor deren, doemt dreigend op het tekort der getneentefinanciën, de dringende noodzake lijkheid om.zieh, wil men de begrootingen sluitend maliën, tot bet strikt onvermijdelijke te bepalen. Elke poging om mér te doen, om iets nieuws, al is het nog zoo goed, te ondernemen of in te voeren, wordt, zoo er kosten aan verbonden zijn, niet hoonlach en sarcastisch duimschuiven, begroet... Doeh niet alleen de geprononcoerden, do aanhangers van nieuwe denkbeelden, voelen zich de handen beklemd; ook do behou denden onder onze grootostads-bestuurders, zij die uit principe of' vooroordeel, nog afgezien van de geldkosten, steeds tegen proefnemingen" (zooals zij dat qualificeeren) gekant zijn, geraken zoodanig in oeno impasse-, dat zo nu en dan wel oen schreeuw om hulp moeten geven! En nu de Regeeringor blijkens do benoeming eener zeer conservatief getinte Commissie -?blijkbaar op uit is, on/ de lastige kwestie eener betere en lillijker regeling tusschen (Hemeent« en Hij k zoo eer mogelijk te eer-ichitf-cMi, wetende dat elke. oplossing die hulp zal brengen, aan 's- lands schatkist zware offers kosten za), nu is het plicht, dunkt mij, bij voort during, en met cijfers in do hand, het onhoudbare van'den tegewoordigon toestand aan te toonen, aan te toonen ook, dat zelfs eon verschuiving van de . kwestie tot ket Rapport dor Commissie bij do Regeeringon een Rogeovings-ontwerp bij do Kamer zal ziju aangeland waarmee al gauw eon vijftal jaren verloopon, vóór langs dezen weg een andere wettelijke toostancl is ingetreden al even onmogelijk is,, wil men niet don grooto stads-besturen hot be hoorlijk vervullen hunner taak, on het vol doen aan de verpliulitingen die de wet hen oplegt, onmogelijk maken! Amsterdam doet, in dit koor van klaag liederen, veel van zich spreken. Maar waar lijk, Rotterdam staat er niet beter voor. Er moge on Rotterdam's gemeentehuishouding minder aandacht vallen, maar in de jMvmrie zit zij even erg' als do Amstetdamsahe, al is ook haar Bestuur van allea behalve buitengewone vooruit.strevend.hoid te.... betichten. Het is zelfs don boer lïintzen. die deze week voor 't laatst zijne begrooting- zal verdedigen, wien niemand buitengewone knapheid kan ontzeggen en wien het steeds is gelukt, beteekenende uitgaven voor meuwerwetsuhe proefnemingen" die hij niet wenscholijk achtte, te weren, niet ge lukt, zijn1 weinig benijdenswaardigon opvol ger iets anders na te laten dau een vrij hopeloozen toestand ; een financieele huis houding, waarin thans reods, bij al de orde en helderheid die er heorscht, voortdurend gel rek is, en waarin dat gebrek aan gold voor do m;>est noodzakelijke uitgaven' om do huishouding in bidioorlijk-buivgerlijken ' staat te houden, binnen een jaar iiii/ieml j zal zijn geworden. /ooals gezegd: den hoer Hinfzon mag deze lof niet ontbonden worden, dat hij, vóór hij her-nging, niets onbeproefd hoeft gelaten om aan de gomeeiitenaren eon duidelijkon blik op don financioelen toestand der gemeente Rotterdam te geven. Kn dat i wiis dan ook de boste wijze, om liet onliou/li Ixire vau don tegenwoordige!! toestand to j botoogen. Do deze week in behandeling komende gomoente-bogrooting is zoozeer n klacht om inkomsten, zóóze'T n bo\ roep op de regooring, dat voor wie lezen l on rekenen kan, geen motie of discussie meer noodig is om te begrijpen (Int nok \ Jiot-il rillllll'x /illltHrii'» 100 rilxl- limt'teH Ilill/lf», j il ','i' '/t hiu.x. eu f/tff H'i'! /.>!/t>'eii 'r-}1 evh'elv \ >ij do bogre.oting voor 11)04 is eon waar1 devol financieel overzicht gevoogdt, waaruit ! in do eerste plaats do onrustbarende stij| ging- van don schuldenlast blijkt. De geza menlijke schuld /:;:! op l Januari 10)4 boI dragon ? (12,427.200. Deze enorme schuld is, i op nog geen (i miliioon na. aangegaan iib j of na l S! 14, dus in de laatste ticii jaren. Kn in het vooruitzicht staat, dat voor tal vau noodzakelijke, onafwijsbare werken: bouw j van een tweede ziekenhuis, bouw van een krankzinnigengesticht, uitbreiding gasfa briek en oloctris-'he installaties, verbinding van den re. liter Maasoever met do lioll. Spoor, subsidiering bijzonder bevvaarschooli onderwijs, en vele andere zaken, waartoe of reods besloten is, of' spoedig- besloten moet worden, in de eerstkomende jaren nog tal van niillioen ije/eein/ moeten worden. Thans reods is de post voor rente <>n otlossïng op de begrooting verreweg de hoogste post; /.ij bedroog in' KI2 ? 2,7*7>S7.1!)X ; zij zal voor I.i.104 bodra-gi n : J :i.212,375.2(1. Kn zij zal binnen vijf jaren, wil men do noodzakelijke werken uitvoeren, tot minsj tei's 41A millioen zijn gestegen, on tot een \ verre toekomst op de begrooting als een drukkende last lilijreii purnissoercn. De inkomstenbelasting is, sedert -!e enkel» jaren van des hoeren Hintzes' behoor, ik | bedoel : in weerwil van diens neiging tot l zuinigheid, toc.li nog tweemaal verhoogd i moeten worden, ou de straatbelasting, bedoeld als belasting op waardevermeer dering, maar in do werkelijkheid betaald : dooi' de huurders, heeft het aantal be| lastingbronnen met n, en wol een zeer belangrijke, vormoordord. De s.-dieopvjiart is gedurende U«).-> betrekkelijk zeer gunstig geweest, en do inrichtinticH van eigen beheer: gasfabrieken, waterleiding, havens i on kaden, on ovorzetdionsf, hebben belang rijk hoogere bedragen opgebracht, dan was begroot. Kn desniettemin verklaren l!, ou W. </<ff C.'/ lle Itrtj roof t tttj ,s,Vr///.-,' tt'i'ti» -'htifrttd' Ittlinn'll IIKl'.'ill. rilll/i'll /II- lt<t</<l, i: il'' ? flil':l/ll<lt rooi' ll'nf lit-ef /:oixhit!i'e/ij/,- r'iiir In f b^lii'er iler (iiiin-t'iiti' i.oo'lig i'. Houw van hot Xiekenhuis uitgesteld; krüii/innigotigosticlit - uitgesteld : open bare bibliotheek ?-- Uitgesteld: uit voeringdor woningwet, door bouw van betere wonin gen in de plauts der krotten, -uitgesteld; kindervoeding, bitter noodig, uitgesteld; ver| bonwing van 't leolijke, bedompte stadhuis J uitgesteld ; om dan nog maar niet te sproken ; \nn loonsverlioogiiig' voor eenigerh'i katogo! rie, \\aarvan hoelonnial geen sprake kan zijn. : De meerdere inkomsten worden geheel in j beslag genomen door de stijging der gcn-<»;<>. posten vau uitgaaf: armenzorg, onderwijs, politie, brandweer en de geduchte stijging van den post voor rente en aflossing. Klkc hervorming in voornitstrevenden zin, i elke bemoeiing om ook do Woningwet en i do (ïezoiidswet tot mér te mnk>'n dan tot een troiii'il. elke stap Op den \veu v;iii voor