UK AMSTERDAMMER W U E K B L A D VOOR NEDERLAND. No. 1376 dan al gruwelijk veel!" Dat leert de geheele tentoonstelling, thans bij Frans Buffa en Zonen te Amsterda:n gehouden. Het eerste nommer: Voor de Vttstm geeft een heel gezin te aanschouwen. De moeder zit pannekoeken te bakken, het oudste dochtertje, met het jongste zusje achter haar, kijkt de kunst af; een ander zusje en broertje staan naast elkaar verdiept in wat er gebeurt; een andere kleuter, moeders lieveling, lacht tegen de pannekoek; op een stoof je of bankje zitten met geloovige en gehoor zame gezichtjes, twee andere kleuters, ze zijn in de stemming, eu stil van liet feest. Als ze ouder zijn, zullen /.e luid ruchtig wezen, en zingen : I U- Yastelavoud, die komt tin. Ho, nuui, lm! Geef mij een pannekoek uit <le pan, Ho, mtui, 11 o! Toevallig dat Pieter van Laar eenzelfde sujet, eveneens, zeer uitvoerig geschil derd heeft, vrij zeker in een Hollandsch interieur. 't Kuxje spreekt weer van het goed waarnemen van kinderen. Klein broertje zit op moeders schoot. Het zusje zoent het en. legt haar heele wangetje tegen het ventje aan. De liefde van moeder en kind drukt Wally Moes treflijk uit, op de schilde rijen, waar de moeder het kind de borst geeft en er geheel in opgaat, eu met welbehagen naar het kind ziet. Mo<(Jfi'irt'fldf noemt de schilderes het, onbewust een illustratie op hot fraaie gedicht van den /uid-Xoderlandschcii dichter Frans de fort, i u het welk hij een vader, bij de aanschouwing van moeder en kind, zeggen laat: Wanneer ik. weelde-dronken. -Mijn blozend kind aanschouw En die het mij heeft geschonken. Mijn aangebeden vrouw. Dan vraagt niet wie van beiden. Mijn hart het mecsl tieiuiud. Mijn hart en kan niet scheiden De moeder van het kind. De liefde voor het kind, en het groote kunnen der artieste blijkt uit /u'i«Arkopjf. Daar ligt een heerlijke poëzie over dit in waas gehouden zacht, echt vleeschkleurig blozend snoetje. Moeders, in dagen van weelde eu geluk, in dagen van ziekte en zorg, -?de moeder het gezonde kind in stille dankbaarheid beschouwend; de moeder het zieke kind in de bedstee, mer een hart kloppend van angst, lafenis of drankje brengend; de moeder de hongere mondjes stillend, niet genoeg van het eigen gebakken brood kunnende snijden: een viertal vrouwen Ju nfinichti»// ('2), vrouwen van verschillenden leeftijd: eone in de schaduw met een kind op den arm, gelukkig in haar kind, het wachten vergetend; een jonge vrouw of meisje, sterk nog door jeugd; eene oudere vrouw, de moeder^) naast'haar, beproefd'door het leven, heel het gelaat drukt hot uit, nog meer het oog, en achter allen de oude vrouw, grijs van haar, de grootmoeder l:1) weinig meer verwachtend, eu zich bij iedere uitkomst kunnende neerleggen, haar leeftijd loerende berusting, wetende: aangaande nu de dagen on/es levens, de tneesten zijn moeite en verdriet'' door Wally Moes geschilderd, 'cvon ecu diepen blik in het vrouwen- on kinder leven. Om dat te vermogen moet de schilderes zelve dat leven diep hebben gepeild, maar... Schaapherder heeft hot gezegd: ze houdt zoo "rnweljjk veel van kinderen." Opmerkelijk, dat, zooals vaak geschiedt. geen der vrouwtjes de handen aan een kooltje vuur warmt, dat 'ecu der oudjes in den bijbel leest, dat aoem der vrouwen of kinderen aardappelen schilt. "VN ally Moes heeft een eiacn begrip, een eisen overtuiging, een eiueu kijk op de dingen, iets porsoonlijk.s. Al haar vrouwen eu kindereu bevestigen het oordeel van Dr. A. Hredius over haar: Wally Moes is cenc degelijke figuurschilderes, die jicrxiiDiilijh' werk te aan schouwen geeft, eigenaardig van onder werp en kleur. Soms ligt er eene groote levendigheid van uitdrukking in hare goed gemodelleerde Laarder vrouwtjes; en hare portretten -- ik donk b. v. aan het portret van hare Moeder *.) ? zijn vol leven en karakter." Lettend op de kunst van Wally Moes, ontwaart men uit al de vier-en-twintii; schilderijen de liefde, de wijd i n»1 en de zorg. waarmede alles gedaan is, - en eene bekoorlijke; bescheidenheid. Som migen meenen in enkele schilderijen in vloed van .Jan Veth op haar kunst te be speuren. Dat zou vooral zijn bij de /jaarder vrouw in Zonda<rsche kleeding en in het zeer mooie beeld van den neüouti 'jarigo, met doorgroefd gelaat, dof oog', de handen «wouwen. Zelfs het kleinste en geringste is met liefde en zorir gepenseeld : de materie van ieder voorwerp is overeenkomstig haar aard, de stof <roed uitgedrukt; de steen tjes van den vuurhaard, het ijzer van den kachel, het doffe van do buitonzij van de pot, waarin het beslag is voor de Yastelavendpaunokoekon, de zijde van de kleedij der vrouw op Zondag, de veertjes mm do voennuts, onx. De kleeding der Laarder vrouwen kan verloren gaan. op de schilderijen van Wully Moes /,ou men die terugvinden : de blauwe borstrok of het zwarte jak, de roode dook (driehoekig), de witte kraplap, do diep-blauwo rok, de boetselaars van verschillende kleur ; liet haar kort geknipt, de zwarte kap or op, en daarover de. roude muts dus genoemd in tegenstelling niet de muts der vrouwen uit Huizen, de zoogeuaamde?lsabee",?en is de vrouw welgesteld, onder de ronde muts het zilveren of gouden oorijzer met de spelden naai' beneden; bloedkoralen om, met gouden broche, een driehoek van bloedkoralen er onder, saamgebondcn door gouden slot, waarvan een gouden ketting afhangt met kruisje. Vóór Wally Moes te Laren kwam, heeft zij gestudeerd aan de llijksakadeinie voor Reeldende Kunsten te Amsterdam. In 18(S4, zij was of werd toen, l (i Xov., zeven-e.n-twintig jaar, vermeldde de jury der [faagsche ten toonstelling haar met lof voor het portret van jutf'r. l'erk. l u 1<S>S2 had zij reeds de zilveren medaille verworven voor: De schoone kaartlegster". Hij voort during trokken haar schilderijen de aan dacht; kunstvrienden kochten (ir een en schonken dat aan het museum lioymans. De tentoonstelling van 24 door haar geschilderde schilderijen, thans bij l'Yans Huff'a en Zonen gehouden, zal haar naam voor goed vestigen als de schil deres van Karen, die zoo gruwelijk veel van kinderen houdt," Zoo goed als de aangeklecde beelden in de gewelven van liet Rijksmuseum, de oude kleederdrachten, de oude t\ pon der bewoners van Xedorland bewaren, even goed, nog meer en corrector zullen dit de schilderijen, als de typen on klee derdrachten uit Laren, uit liet (Jooi, van do bewoners afstammende van de Sassisch-Frankiseho-Friozon. Voorde Friezen spreekt hot oorijzor; en voor de Sassen, do voermuts dooi' do kinderen gedragen. voor het Frankische misschien hot taaleigcn. Met geslacht is ontwtaan uit do ver menging van de/.e drie hoofdsfammcu. Door toevloed van lioileii uit andere streken ontstond vorsehoidonheid. (Jelijk bij do Sassen is hij de Laardors lief weven on spinnen, en de landbouw nog in oero. (iolijk do Sassisehe dorpen is Laren om oen brink" gebouwd, en hooft liet zijn eng". \\ at ook vordwijno en vorbastore, iets van lietoor sproiikelijke blijft al tijd over. I ja ren dreigt een groot go vaar, dat het te voel door stede lingen be woond en bebouwd zal w orden. Dan ver dwijnt hof ((enig uatunrsclioon, dan blijft hot geen uitverkoren verblijf voor schil ders meer. dan is hot uit met de heer lijkheid van Ifaiidorf, don sehildorvader. Dan schudt hij het L.-uirdorstof van do voeten, on trekt, met den laatsteii schilder. elders hoon. *) Dit hangt in haar atelier. La Femme a la Lampe. Ik weet nicl nf' hel heeft stormu'eiiK!in-n om di' Millel hij Prevel1 1e /ien ik vrees v;ui niet: er n schilderij voor Ie zien is z'n kwartje waf .nauw versiioepen. als je eens : x.iet. wat je voor hetzelfde geld oo do vierjaarlijksche genieten kunt ! .Maai' die ei' geweekt zijn. hieven bepaald goede vrienden van dit goddelijke schilderij en /ij zullen g'aarne vernemen, wat het kunsthijvoegsel van de .Y< u- )"';/?/,- 11,,-iiltl er van vertelt. Het hlad geeft aan de voorzijde een groote. niet te lies! geslaagde reproductie eu doet, na een geestdriftige beschrijving, de geschiedenis" van het schilderij volgen. Daarin is opmer| kelijk. dat .Millet. die nog al eens wordt voorgesteld als tot zijn dood toe voor een hongerloon te hebben gewerkt, van DurandUuel er t'rs 14UOO voor ontving. Daarna is het M-hilderij een melkkoetje voor de/en | knnstkooper geworden, die het tol drie keer toe de wereld inzond, het telkens tegen veel | hooger prijs terugkocht, om het weer niet een aardig winstje van de hand te doen. Als laatste cijfer wordt genoemd de som van l'rs loo.ooo, waarvoor hij het aan den heer Kop Smit verkocht. De firma I'rever deed het over uan den Amerikaansehen kunst handelaar Kdgène rfilaenzer en het b!ad oppert het vermoeden, dat het nu weldra een plaats zal vinden in een Amerikaansche collectie, hef eindpunt van zoo menig mees terwerk uit de oude wereld. i Dit nn lijkt mij een treurig' eind. of is i bet niet grnw/;aum leelijk dat zoo'n sltik vast gelegde zielenadel '-"tl begeerlijke rari teit wordt, die de trnstniunnen elkaar met vermogens betwisten, om het genot te hebben te bezitten, wat een ander niet betalen kan \ tenzij dan dat hun kunstbegrip zich eveni redig ontwikkelde aan den enornien aanwas | vuil bun kapitaal. Maai' benijden we die eroosnsson niet, tot wie wellicht nooit de i schoonheid van het schilderij /.al doordringen ' wil' het schoone er van waarachtig heeft gevoeld, heeft het schilderij in eigendom, zijn leven lang. .1. \\". N. UIT DB NATUUR. XXXVIIJ. Van de Maan. \ We hadden van de week een paar prachi tige heldere avonden: en meer dan gewoonlijk ! 'heb ik omhoog gekeken, naar de Maan en | Jupiter vooral, omdat ecu paar lezers van mijn vorig opstel om nadere aanduidingen en naar bijzonderheden vroegen. Als dit opstel verschijnt is de maan al niet meer vol, maar zo is, indien de wol ken het believen, tegen tien uur hoog aan den Zuiderhemel nog in volle pracht te zien; zoo hoog ongeveer en op dezelfde plek als naar ons toe is gekeerd. Xu verlicht de zon (behalve bij verduisteringen) voortdurend ruim den halven maanhol, en daar deze, om onze aarde heendraaienct, ons aardbewoners altijd dezelfde helft toekeert, hangt het van den stand, dien zij bij haar wandeling om de aarde ten opzichte van de ;;on en ons inneemt De Maan, naar de (ilobe van l', vou Lades. in .Mei (een halfjaar geleden du>>, tegen IL' uur de- zon stond. Ver in 't rond verbleckcn bij ha:ir licht de sterren; alleen .lupHerlaat zich niet verduisteren. Heerlijk spreidde gisteravond de \\a--ende maan oen /acht goudgeel licht om zich heen en in 't hereik van dit licht, recht er onder een tiental maandiameters ongeveer;, hing ?lupiter te glanzen in bleeken groenaehtigon schijn. <terk, stil en prachtig dreef hij mee alsof hij bij haar hoorde. Dunne zilveren v\ olkenshiiers scho';en voorbij; maarMaanen de sterren schuil gingen. De meu-chen hier spraken van .Inpiler als il, r, ,?/?''/'/,?/?,,?. waar schijnlijk. omdat /c meeden, dal er regen volg! op 't verschijnen van '/,' */i'r "ml, r </r in, i", i. Nu is de maan al weer een heel eind achter. Op zulke avonden wordt het verlangen sterk, 11 ui ook een? oen poosje de. maan oi' de planeten te niogcnyesUideeren dooreen van die moderne reii/.cn-telescopen, waarvan alleen reeds ,1e afbeeldingen respect inboezemen. /ooicis kan ik voor- mij /elf stellig wel noteeren bij zoovele andere pia Vota op wetenschappelijk gebied, maareen vergoeding brengt uns de photogr.xpuie. Door de gebroe ders Jlenri van deJI'Sblaie wacht vi'tn l'arijs, en al eerder dool'. ^i|;^FÜr§noineil \ an de l/ick sterre wacftf-, zijn met nBUKt'Ti'refractors'prachtige foto's van de imufu <i-eWomen. -Met de eliché's van de/e ne0i<ie*.erft*'e!>vi maïfiikaart samen gesteld-, waarop dj- maangebt'i'gk'H met hun verba/ende kratt-rucUtixe kommen, de wijde maasvlakten door Li.'^ge walton omgeven, op versrhilJontle ly'flztm' door .do zon verlicht, buitengewoon dnHliali.ilC'.uitkcmen. Deze kaarten zijn. lift: d>'U la;ü.st.eu tijd nog vollediger gemaakt door. het, bijteekeiien van bijzonderheden, lagere bergmas.-a's. lange -rechte kli'tvjf1» en, iill^i,:iity.(.'nd<;j;li.ik^.' toppen die de plfok)grajihie niet weergeven kan en die ' ' ' ''- af, of wij het verlichte gedeelte van de maan in zijn geheel of .-leehts gedeeltelijk /uilen kunnen zien. Dat kan ieder aan zijn kinderen gemakkelijk duidelijk maken door een gladden donkeren bal :\an een touije lanL-./.aam om een heldere kaars te Mm^'eren. Zoódat de hand zich bo\-en de viun: l^-vinvlt en ile bal op de hoogte van de vlam blijft. Toch is er ooi; som-, wanneer wij van de lichthellt van de maan slechts een randje k linnen /ie u 'hij d<'U M k kei v o r n MI. i. i. de d f ?!] ? kore rest op Ie merken. Daarbij lijkt de heivcrlichte sikkel een napje. waarin een /.wakverliehte rondo eikel ligt. Uil bekende Versch ijn-ei. de a<c!i'jraii \\ e m;-an gelM'co-n. "Ui.siaal. dnor,l;i[ hel lichi. «aai-mee d zon de aarde iie~iraail. door deze naar het donkere maangedeelte Wordt ternggek.ial-t. liet is dan aard-M-liMi r>o de maan. /oi .a!--\\ ;i maneschijn op de aarde hehlieu. l li] uun -i iue stellingen en mei '.Mede kijkers /.ij n i u dit li;n!\\e lielit. dat evenwl nog ongeveer l-l maai .?:<"' s! ork is al- de ma u e-o f i ij i:. 11 i en \\ ij out v i ic_!' ?! i. de schaduwvli-kken en de imoüonhcdcu op ile maan nog te onderscheiden. Door een tweeden gladden bal. een glaxeii knikker b.v. olie diclit hij de andere moei u-ebonden W'.H'deH', is dit ivHexic-vci'M'hiiii-el ook eenigszins na te bootsen. Telescopen zijn geen artikelen van ilagelijksch gebruik, en worden ook liever niet uitgeleend, maar \\ ie een (riëdcr-binocle o!' een goeden veldkijker heeft, moet bij een maansikkel niet duidelijke ..luue eendn'c" de lijn tnsschon licht en donker eens goed o]inemeii ; de binnenrand blijkt dan duidelijk gehakkeld door de oneffenheden van de lïuianoppervlakte. Wie een sterk vergrootenden kijker niet goed stil kan houden, bindt die maar op den verstelbaren poot van een camera vast; dat gaat best. Met zes of negenmaal vergrooting is er met zoo'n ge mproyiseerden sterrekijker al heel wat merkwaar digs aan den hemel te zien. Dat liet uscligraiiwe gedeelte te klein lijkt, als omsloten wordt door den fel verlichten sikkel met zijn horens, is hetzelfde gezichts bedrog, dat ook zijn werking doet wanneer beurtelings witte strookjes papier nauw aan eensluitend gelegd worden tusschen evenbreede zwarte reepjes; de witte schijnen dan grooter door liet meerdere licht dut zij terugkaatsen. ook over de randen van de zwarte hem. liet overeenkomstig verschijnsel van een door reflexie verlichte donkere massa, zal zich op de maan zelf ook voordoen, daar is het dan <w//</,?<(/;»-, niii-'/i'. De tweede afbeel ding hierbij, een reproductie van een schilderij van Krans in de laatst verschenen aflevering van ll'c/m// umi M, nxt-h/n'if, stelt dit phenouieen voor. De aarde staat laag en de zon hoog. <le aardsikkel is een smalle verlichte hoog, en in de l,v/v n'iidm' was heel duidelijk, misschien te duidelijk den vorm van Amerika te zien. Door de reproductie is er echter al vee! ver/\\akt. Als er mcnsehen als wij op de maan woonden, zouden zij waarschijnlijk, althans met het ongewapend Oog, meer door het aschgranwe deel dan door do zoo fel verlichte volle aarde van 011/0 pluneet, te weten komen ; maar onze bewolkte luchten zouden de waar nemers daar ginds nog al eens teleurstellen. Da i de maan een volmaakt doode en onveranderlijke wereld zou zijn, wordt tegen woordig doo-,- ,1e astronomen betwijfeld. In 's<i is door Herman Klein een donkere viel; ontdekt in de nabijheid van een groote bergmassa. waarschijnlijk een nieuwe diepe krater. Kn eenige jaren geleden is door den xooeven genoemden Kriegel- daar diclit bij weer een dergelijke verandering in de maanoi,-..ei-vlakte waargenomen, /.oodat bet niet onmogelijk is. dal daar in de buurt nog vuleain-eiie werkingen plaats u-rijper.. i'. !>? de K. Stellig bestaan er ook in onx.e taal werken o,-.-r folklore, betreffende planten en 'ii'Ten. Da', van lïaron Sloot, ..De Dieren in ! < ?'.-rmaan-che volksgeloof" iSijthof, Leiden is vrij uitvoerig. Venier zult u wel ie'.s hebben ji-ui l>,-'miiiiniilt'l//l,:irl?' hlmii n ; niluegoven door de Veiveiiiging tot onderzoek van iaal en volksleven in het Oosten van Nederland. i H b. nfe kraaien zijn gisteren i \Voeiisdag) te \m-ierdam 'gearriveerd. De j: nu e re u/e n sa l a mande i's van A rt i s staan ?'p uilkomen. '/A' krijgen al kleur en oogen en duikelen l u-!ig rond in d e glazen e i eren. Het ni'.oinelje h lijd de /.e ne.g steeds omwentelen. y.U'h ulSliï' i u de' s'teWstè'- kijkers vei-tooueii. De Usjw.moorn Kriegel' in Trii'st heeft dit groote werk ondernomen en zijn Maanatlas waarvan al eenigc doelen klaar zijn. is een Wonde r \\ er k van knnsf en \\ etenschap samen. ( icdecftelijk naar d'e/.e foto's lieef! Ivluard von l.ades in Berlijn een groote relief- maan.Maanlandschap bij hoogeii zonnestand, uit Weltall u. Menschheit. i globe samengesteld, waarmee, door doelmatig belichten, alles, wat op de schijngestalten en ] de schaduwteekeniiigeii van de maan betrek king heeft, aanschouwelijk kan gemaakt worden. Jüjstuande afbeelding geeft door heliogra- j vu re eenigszins een denkbeeld van wat deze j globe en relief van de maan vertoont. .Met ; (?enige moeite y.ijn de plaatsen der grootste, ! schaduwvlekken. laten we zeggen oogen, neus en mond. van de maan, op deze afbeelding l wel terug te vinden; wat den schceven mond veroorzaakt is in elk geval goed te zien. ledereen weet. wel, dat de schijngestalten van de maan (sikkel, eerste en laatste kwar- , tier en volle maan) ontstaan, doordat wij van } dit hemellichaam alleen liet gedeelte kunnen zien, dut door de zon is verlicht en tevens MEÜBKL-BAZAfi SINGEL 263 283. bij de faleisstraat MASSIKF KIKKN". 140 X 80/65. Telefoon 8968. Kantoor-Meubelen enz. J. MEIJERINK MEIJER. Fanorama-G-eTDOU'w. Amsterdam, Plantage. Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil derijen, Perzische Tapijten. Vaste prijxen. Toegang DE PHOENIX 234 Spuistraat, Amsterdam. Meubileeringen. Geïll. prijscouranten en begrootiugen gratis. Levering onder volledige garantie franco geplaatst door geheel Nederland. L BINNEN-! INRICHTING TOT HEUBELEERING EN ? VERSIERING S5DER- WONING» 12O-ROKIN-12O rTFv EN TEGEL J FABRIEK hOLLAND NAAMU-VENN-CÊV-TE UTRECHT