De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1903 20 december pagina 5

20 december 1903 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 1382 DE AMSTERDA MM E R W; E l K B L A D V O O R N E D ER L AND. De Fijnste Bouillon. Door alleen op de in MAGGI's ConsomméCapsules zich bevindende tubes kokend water te gieten, zonder and«re toevoegingen, verkrijgt men oogenblikkelgk een fijn smakende krachtigen Bouillon. Een Capsule voor 2 groote koppen Bouillon 12 ets. buitenste ca niniiiiiiiilliliii iiiiiiiiniiiii minimi IMII mi n i mm IMIIII IIIIIIIIHIIIIIIIIIIII ilin n iiiiuimmnmmmiiiiBiiM miimmi in in 11111 niiiiiiiiiiiiuiiiiiii iiiiliiiiiiiuiiiiii IIIIIMIIMMUIIIIIMIIMIIIIIMIII niimiMiiimiiimiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiimlilimilinii umiiiimliil l* De moeder m 4ny de Manpssant. ? Te Mee is eenige dagen geleden, den Ssten December, de moeder van den beroemden Franschen auteur Guy de Maupassant op 70-jarigen leeftijd overleden. De vrouw, die de groote smart heeft moeten beleven van haar zoon, den diepzinnigen impressionist en meesterlijken psycholoog, die schijnbaar het toonbeeld was van kracht en gezondheid, in waanzin te zien ondergaan, deze vrouw is niet alleen een trouwe, zorgzame moeder geweest, maar tevens zijn literaire raa.dgeefster en geestelijke samenwerkster. Evenals in de Maupassant's werken slechts ne eerbare. achtenswaardige vrouwenfiguur voorkomt, (n.l. Jeanne in: Uiie Vie") evenzoobestond voor hem, in zijn, aan droomen en vrouwen rijk leven, slechts n enkele vrouw, die volgens hem, zijn achting en eerbied ten volste verdiende, namelijk: zijn moeder. Zij werd de vertrouwde zijner eerzuchtige dichters illusies, van hóar oordeel liet hij 't afhangen, of hjj zijn eerstelingswerk: Au bord de l'eau" aan Catulle Mendès zou zenden, die toen in 1876 als uitgever van een literarisch tijdschrift er naar streefde, jonge talenten aan te moedigen. Op den roem van haar zoon bouwde die vrouw aan wie het noodlot 'n gelukkig huwelijksleven ontzegd had hél haar levensgeluk; slechts kort mocht zij zich ver heugen in zijn succes, dat als een meteoorlicht stralend, ook spoedig in nachtelijk duister zou verdwijnen. Behalve Guy bezat ze nog'n jongeren zoon Hervé, die verscheidene jaren vóór zijn broer, plotseling stierf, een klein meisje achterlatende, de bekoorlijke, zesjarige Simonne, die Guy tot zijn erfgename ge maakt heeft, en die hij vaak met zijn zeilbootje bezocht, in het havenstadje, waar zij aan huis was bij haar grootvader, Guy's eigen vader. Want zijne ouders leefden ge scheiden ; hoe vaak heeft hij, die een reeks van sombere, perverse vrouwengestalten schiep ??incarnaties van zijn eigen onge neeslijke melancolie en pessimisme zich zelf gemarteld met de gedachte, waarom het zijn zoo teeder geliefde moeder niet vergund 4 was, dat te zijn, waartoe zij voorbeschikt scheen: 'n geliefde en gelukkige ecblgenoote. Haar man, Gustave de Maupassant, was 'n aristocratische verschijning en een aangenaam eauseur, maar verborg achter die gunstige, innemende manieren een onwrikbare stijf hoofdigheid, die ten slotte een samenleven , yflor^zjürj^yrouw ^on^agelijk .gemaakt had. lecnts óp n papt stemden die twee, zoo hemelsbreed van elkaar verschillende karak ters overeen, en dat was in hun beider affectie voor hun zoon Guy, wiens , goede qualiteiten en .gebreken zij ook van hun .verschillende standpunten beoordeelden. Koud, onverschillig en prozaïsch zou men de karaktertrekken van den vader van dien genialen zoon kunnen noemen; maar eens bleek hij toch gevoeliger te zijn dan men verwacht had. Dat was toen hij in Juli 1893 verscheidene dagen na het overlijden van zijn zoon aan een' vriend die hem be zocht, met droge oogen maar 'n zenuwachtig trekken om zjjn mond, vertelde op welke wijze, hij den dood van zijn kind vernomen had. Guy werd sedert eenige maanden ver pleegd in een zenuwlijderssanatorium, dat uit egards voor de af-en-toe heldere oogenblikken der lijders niet den naam van krankzinnigengesticht droeg. Men had hier verzuimd den vader van den, op 6 Juli '93 gestorven Guy, van diens overlijden kennis te geven en met de courant in zijn zak, die de oude heer den volgenden dag als'gewoonlijk zelf van 't postkantoor gehaald had, maakte hij zijn morgenwandeling, nu en dan met verbazing aangekeken door voorbijgangers, zonder dat hij daar een verklaring voor wist te vinden. 't Huis gekomen opende hij het blad dat het doodsbericht bevatte .... En de moeder ?... Te Mee in de schaduw rijke rue de France staat aan het einde dier laan de villa des Kavenelles, van welks terras en park men een verrukkelijk uitzicht heeft over de diep-blauwe Middellandsche zee. In een kamer vol planten die aan een serre doet denken en die door de piëteitsvolle moederhand tot 'n soort bibliotheek werd ingericht, waarin ze opgaat in de herin neringen aan baar zoon ... haar trots! bracht Mevrouw de Maupassant de tien jaren door. die sedert zijn dood verloopen zijn. Noch het zware physieke lijden dat haar sedert jaren martelt, nog de ontzettende slag die haar door Guy's rampzalig heengaan getroffen heeft, waren in staat den levendigen geest deze vrouw te verduisteren. Haar lichaam was gebroken, maar haar helder ver stand was' even frisch gebleven een der gelijk ontwikkeld en diep denkvermogen als eigen was aan Flaubert naast Chateaubriand de grootste lyriker der fransche proza ? met .; wien ze samen opgevoed en opgegroeid was. Door haar vingers glijden geel-geworden bladen... oude brieven van haar zoon honderd maal doorlezen waar menige traan op gevallen is, en die ze telkens weer op nieuw ter hand neemt als klonk haar daar uit weer de stem van haar kind tegemoet. . . die stem, die voor eeuwig verstomd is.... Eén ervan is gedateerd van Juli 1891 twee jaar voor zijp dood : Mijn aller liefst moedertje! Ik ben nu aan mijn nieuw _ werk . Angelus" begonnen. De doktoren beweren dat ik lijd aan bloedarmoe van de hersens I Aan vermoeidheid dat zou mogelijk zijn, maar zeker niet aan bloed armoe! Nog nooit is 't werk me zóó gej makkelijk gevallen, ik schrijf, en schrijf aan i n stuk door, zonder te stokken, zonder dat ' 'tnoodig is iets te verbeteren. ; Ik weet niet of 't een meesterwerk zal i worden, maar ben zeker, dat 't mijn beste ]j werk zal zijn...." " En terwijl hij dat schreef, werd de première r.' van zijn Musotte" voorbereid, die hij bij'. wonen wilde en waarvoor hij zijn werk onder brak. Hij reist naar Parijs, waar vrouwen en droomen hem weer in beslag nemen; hij weet zich echter los te rukken en keert naar Cannes terug om daar o. a. 'n studie over Turgenjew te schrijven, waar hij reeds lang over denkt en waartoe hij het oordeel zijner moeder noodig heeft, die te zijner wille, de werken van dien Eussischen schrijver nog maals nauwkeurig overleest en hem den hoofdinhoud in résumés toezendt. Uit dank baarheid voor haar moeite, belooft hij haar het Kerstfeest bij haar te zullen vieren in de kleine villa te Mee, die hij haar aan de hand gedaan heeft en die hem zoo lief was. Op Kerstmorgen ontvangt ze 'n telegram van hem dat haar groot verdriet veroorzaakte. Guy deelt haar daarin met enkele woorden mee, dat hij niet komen kan omdat hij be loofd heeft, dien avond met twee dames, die hij opnoemt, 'n tochtje te maken naar l' Ile Sainte-Marguerite, maar op Meuwjaar's dag zal hu stellig te Nice zyn. Wat op dien bewusten avond op dat eiland voorgevallen is, heeft niemand ooit geweten, ook mevrouw de Maupassant niet. Alleen wist ze, dat de door hem genoemde dames, twee tot de eerste Parijsche kringen behoorende zusters, waar van de eene getrouwd en de andere weduwe was, den volgenden morgen vroeg naar Parijs terugreisden, zonder ooit meer mevrouw de Maupassant, die ze goed kenden, opgezocht te hebben, zelfs niet na den dood van haar zoon. Toen hij op Meuwjaar's dag zijn moeder in de armen sloot, vloeiden de tranen over zijn wangen, zonder dat hij eenige ophelde ring wilde geven. Hij sprak druk en van allerlei dat hen beide interesseerde en zelfs haar scherpe blik kon alleen een opgewonden zenuwachtigheid aan hem ontdekken, die ^ij voornamelijk aan ingespannen arbeid toe schreef. Eerst eenige uren later, toen ze aan tafel zaten, bemerkte ze tot haar ontzetting zijn waanzinnig wordenden blik en zijn inspan ning om zijn verward denken te beheerschen. Ze wilde hem bij zich houden, hem be schermen maar bij wist te ontsnappen en ijlde naar Cannes terug.... Half verlamd, niet in staat hem te volgen, zendt ze hem een knecht achterna met de dringende op dracht, hem geen oogenblik uit 't oog te ver liezen. ... Den volgenden avond ontving de ongelukkige vrouw het bericht van zijn vruchtelooze poging tot zelfmoord. In beneveling zijner geestvermogens" zooals de doktoren zeiden, wellicht juist in een helder oogenblik, waarin het in opflikkerend verstand den afgrond gezien had die vóór hem. dreigde.... G^ijk, n leeuw, in 'n. traliehok, zoo ,oyerleefde het lichaam nog maanden lang den gestorven geest. Met zijn dood, was ook het hart gebroken der arme, eenzame oude vrouw, die men dezer dagen begraven heeft.... Een Franschman orer de Zeenwsclie boerinnen in naar costmnn. Het O&'on-theater te Parijs heeft een nieuw stuk opgevoerd van den heerGeorgesMitchell, V Absent, waarin de hoofdpersonen Zeeuwsche boeren en boerinnen zijn. De namen Arie en Dries, Dina en Grietje (?Grietje") zullen den Parijzenaars wel wat vreemd in de ooren hebben geklonken. Onverdeeld succes hadden de mise-en-siène en vooral de costumes. Naar de prentjes van Henriotinde Illustration van 5 December te oordeelen, deden de Hollandsche boeren en boerinnen wel wat al te veel aan het Parijsche boulevard-type denken. Doch in hetzelfde nummer van het Fransche blad wordt die fout goedgemaakt door een zestal mooie houtsneden naar portretten van onze schoone landgenooten uit Walcheren in Zuid-Beveland. Wij reproduceeren deze houtsneden hier op verkleinde schaal. De schrijver van het begeleidend artikeltje, de heer (of mevrouw?) G. d'Agnetz, is vol bewondering voor de schoonheid en de sier lijke kleedij der Zeeuwsche boerinnen, die hij op ne lijn stelt met de vrouwen van Arles en van Fouessant, dus met la crème de la crème van de Fransche volksschoonheden. Hy merkte, zoo in 't voorbijgaan, op, dat de roem van Marken wel wat overdreven is, en dat de slimme bewoners van dit eiland bun costuum alleen behouden ter wille van les gros sous qu'ils rapportent depuis Vinvasion des touristes". Ook Volendam wordt met een enkel woord vermeld. Walcheren en Zuid-Beveland beschouwt hij als een soort van terra incoc/nita. Hij noemt ze : des Hes d peu pres 'ignorées, qui demeurent elles-mem.es, sans pose et sans truquage, grace a leur loignement des grandes lignes ferrées". |f Dat over Zuid-Beveland en Walcheren een der belangrijkste spoorwegverbindingen van het vasteland naar Engeland loopt (in verband met de lijn Vlissingen?Queensboro') schijnt de Franschman niet te weten. Ook van hem geldt het: im Francais egt un monsieur tres dfeting.ué, quj, ne sait pas la géographie. Men zou hieruit kunnen opmaken, dat de heer d'Agnetz nooit het voorrecht heeft ge had, de Zeeuwsche boerinnetjes, over welke hij een bijna lyrisch artikel schrijft, in leven den lijve te ontmoeten, en dat hij zich dus óf op de portretten heeft geïnspireerd, of zijn wetenschap heeft van hooren zeggen. In zake toilet" is hij intusscben vrij uitvoerig, De japon van de boerin is voor de werk dagen van wol, vopr.j.de Zondagen en de ker missen dikwijls van zijde. Vijf of zes, op een cirkelvormig opgevuld steunsel (un bourrelet circulaire) gedragen rokken geven aan de heupen een buitengewonen omvang. Geen corset, maar een ceintuur, die de jongeren zoo stijf .mogelijk aantrekken. Een zeer diep uitgesneden corsage laat een plastron, zien, vaak met kant versierd. ? De hals prijkt met een ketting van verscheiden rijen, bloedkoralen, vastgehouden dooc «en gouden slot. Aan beide zyden van. het hoofd draagt de Zeeuw sche gouden kurifcentrekkers (krullen), aan welke breêde hangers ran geciseleerd goud zijn bevestigd;' De Mrddelburgsche- hoofdtooi bestaat- uit. een wit-te'iöutg, door twee gouden spelden vastgehouden, en uit een hoed (die echter in onbruik raakt) van fijn, geel stroo, met keellinten van verschillende kleuren; breêde blauwzijdeii linten hangen over den rug. Te Goes verbreedt zich de muts tot twee ronde vleugels, die het gezicht zeer bevallig omlijsten et font raloir les regarde que lancent volontiers aux passants les belles et plantureuses paysannes. (?Zoo'n Franschman zegt alevel wat raara", zouden wij hier met den ouden heer Stastok kunnen opmerken.) De versierselen van het voorhoofd zijn te Goes gouden ballen en vierkante platen van hetzelfde metaal. De dochteren dezer gelukzalige eilanden onderscheiden zich niet slechts door hare kleeding. Haar gang is meestal gedistingeerd, haar tint meestal zuiver, en de lach, die op haar gelaat speelt, wijst op beminnelijke karakters in door-en-door gezonde lichamen." Eene schaduwzijde erkent de lofredenaar : de pronkzucht, die rijken en armen drijft tot het besteden van haar spaarpenningen bij den juwelier en den goudsmid. Wat de krullen" en de strikken" kosten, weet de heer d'Agnetz precies. Schoorvoetend geeft hij toe, dat er weieens van overlading sprake is, en dat de Zeeuwsche boerin lijdt aan eene coquetterie peu i/iKCrète. En hij weet ook, dat de puriteinsche leeraren, die op deze eilanden woe den", den zucht tot opschik bij de bevallige lammeren hunner kudde uit ujle macht be strijden. Maar hij besluit met den wensch, in het belang van den lust der oogen van kunstzinnige reizigers, dat do stem dezer gestrenge censoren nog lang moge wezen die eens roependen in de woestijn. Zeer waarschijnlijk zal het Zeeuwsche boerinnencostuum op de gecostumeerde bals in Parijs sterk in de mode komen. iiiimiMiiiiiiiiiiiiiiliiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii niiiiiiitiiiimitiiiiiinii Hector Berlioz en de vrouwen. Adeline Genée, Annie Oxley. Hit en rood. Van een orgel dat staakt. Tot veel schoons hebben zij hem geïnspi reerd, ontzettend veel hebben zij hem doen lijden; zijn liefde en bewondering voor vrouwen voerden den genialen toondichter langs onherbergzame oorden, over doornige paden; der Minne wel-en-wee scheurde aan narden de gevoelige passie-ziel van Hector Berlioz, Wagner's onstuimigen voorganger. Als twaalfjarige knaap was Hector smoorlijk verliefd op zijn buurmeisje, de twintigjarige Estelle Gautier. Ontvlambare ,jongetjes" zetten in den regel hun zinnen op veel oudere meisjes. Jaloersch was hij als een tijger. Hoorde hij dat Estelle met jongelieden geschertst en gedanst had, dan haatte hij die bevoorrechte stervelingen met bartgrondigen haat, bedacht woeste wraakmiddelen die hij niet ten uitvoer kon brengen, at niet, rende als een bezetene langs stille buitenwegen en viel 's nachts niet eerder in slaap vóór hij afgetobd was van 't huilen. Toen Berlioz zeventien jaar later, na een verblijf in Italië, naar Parijs terugkeerde, toefde hij eenigen tijd in zijn geboortestadje. Diep-weemoedig staarde hij naar het huis van Estelle, die reeds lang getrouwd was. In 1827 verscheen Henriette Smithson, de ijdele, hooghartige, Engelsche tooneelspeelster, een klassiek schoone vrouw op zijn pad. Zij speelde destijdst e Parijs de Ophelia-rol. Berlioz was zich zelf niet meer, leefde in een onafgebroken koortshitte van verliefdheid. Die vrouw moest de zijne worden. Zij was zijn idee fixe" en hij componeerde zijn Symphonie fantastiquo" waarvan zij de hoofdgedachte was, en zijn smart, wanhoop en liefde motieven leverden voor het bijwerk. De koele Henriette smaalde dat de symphonie fantastique het onmogelijkst gewrocht was, dat zij ooit had gehoord. Mademoiselle Camille Moke trad een tijdlang als troosteresse op, verbrak haar verloving en beloofde Berlioz, dat zij zijn vrouw zou worden. Van dit huwelijk wilden haar ouders niets weten. De gemankeerde schoonmoeder van Berlioz schreef aan den in liefde zwaar beproefden musicus, dat haar dochter ging trouwen, met den pianofabrikant Pleyel, en verzocht of hij zich asjeblieft niet uit wanhoop het leven zou benemen. De weerbarstige Henriette Smithson moest haar tooneelspeelsters-loop baan, door een lichaamsgebrek, verlamming van een der beenen, opgaven. Deze licha melijke beproeving maakte haar tam en toe gevend. Zij schonk hart en hand aan den van gefuk stralenden Berlioz. Mevr, Berlioz bezorgde haar armen man een hel op aarde. Zij verteerde van ijverzucht, liet haar echt genoot overal bespieden, doorsnuffelde zijn manuscripten en zijn kleedingstukken, ver trouwde hem geen handbreed en kwelde hem dag en nacht. Met partituren en kleeren ontvluchtte hij de echtelijke woning. De eenige zoon uit dit rampzalig huwelijk, stierf op jeugdigen leeftijd. Weer een zware slag voor Berlioz, den naar liefde hunkerenden man, die zijn kind aanbad. Een nieuwe troosteres was de zangeres Martin?Rezio. Zeven maanden na den dood van Henriette Berlioz?Smithson, huwde Ber lioz de artiste Rezio. Gedurende de laatste levensdagen van Henriette, week Berlioz niet van haar ziekbed. Hij verpleegde haar met de grootste toewijding, en bij den dood van zijn schoonheids-ideaal vergoot hij op rechte tranen. ?* * * Adeline Genée, eerste ballet-danseres in Londen, is boos over al het geschrijf, waarin geklaagd wordt .over de leelijke, korte rokjes der ballerina. Zij vindt het onverklaarbaar en belachelijk op-eens scherp te hooren kritiseeren en afkeuren wat jarenlang bewonderd werd. Après tout, vraagt Adeline Genée, zijn wij danseressen aansprakelijk voor het traditioneele ballet-costuum ? Hebben wij dat doorgesneden-sina's-appel-costuum bedacht ?! Laat een knap costumier maar eens iets anders, en iets mooiers ontwerpen, mits, het nieuwe toilet geen onzer been-, voet-of armbewegin gen belemmere. Nu ja, in het ballet van The Milliner Duchess" heb ik ook in lange rokken gedanst, en men heeft dat hél mooi gevonden, maar voor geen geld zou ik, in Engeland in lange rokken hebben gedebuteerd. Nu het publiek mij kent, en weet hoe ik werk. wil ik, als het te pas komt, wel in een sleepjapon dansen, maar, nooit zal ik daarmee beginnen, tegenover een publiek waaraan ik de techniek van mijn vak nog niet ver toonde. Trouwens, elke première danseuse, kan zelfs een Poolschen of Hongaarschen dans in de lange kleeren uitoefenen. Daar is niets geen kunst aan. Maar, zij die zich wikkelen en hullen in sluiers, die kiekeboe spelen in de plooien van haar gewaad, kunnen die werken' zooals wij? Eerst moet ik die in korte rokjes zien dansen, en daarna zal ik zeggen, of zij al dan niet, meesteres in de danskunst zijn ! * * * Volgens Amerikaansche berichten is Annie Oxley van Sheffield, de schoonst gepropor tioneerde vrouw van de wereld". Een Amerikaan, bewonderaar van fysieke kracht en schoonbeid, heeft 200 pond uitge loofd aan den krachtigst ontwikkelden man en aan de schoonst geproportioneerde vrouw. De mannelijke prijswinner is de heer Clements uit Leicester, gymnastiekonderwijzer en schermmeester. * * * Wit-en-rood zullen de kleuren zijn, bij de voltrekking van lady Marjorie Greville's huwelijk met lord Helmsley. Het huwelijk is bepaald op 19 Januari e. k. Men hoopt, dat de aanstaande bruidegom dan weer geheel hersteld zal zijn. Een paar dagen geleden, is hij op de jacht zijnde, gevallen en heeft daarbij zijn sleutelbeen gebroken. Het bruidstoilet is van witte cr pe-dechine en Brusselsche kant. De bruidsmeisjes zullen lange mantels en toques dragen van vuurrood fluweel. Elk der dametjes zal op den huwelijksdag van lord Helmsley, het geschenk inwijden, dat hij aan haar vereerde, namelijk een reusachtig groote, wit-bonten mof. Een typische grannie's muff'. * * * Niet op drenserigen, bedelaars-toon slaakt zij haar verzuchting. Neen, guitig en opge wekt, zooals zij zelf is. Ziehier wat mejuffrouw Maclaine Pont, directrice van het opleidingshuis Hosa Semna" te Zetten, schrijft : Ik heb nog twee wenschen. Een bescheiden wensch en een onbescheiden wensch. De bescheiden wensch is een nieuwe naaimachinè.De onbescheiden wensch is eennieuw orgel. Stel u gerust lezers, het oude zucht en kraakt, de toetsen blijven vastzitten, enkele dagen geeft het geen geluid en dan weer op zijn alleronverwachtst fluit het heel origineel met de melodie mee, maar toch kan ik het er nog wel een poosje mee doen." Zijn er geen muziek-liefhebsters die nog verlangend uitzien naar een goede gelegenheid om te offeren haar kerstgave ? Wat zou dat nieuwe orgel j ubeleiid begroet worden, door die lieve, jonge meisjes, wier zuivere, frissche stemmen ik dezen zomer nog mocht hooren. Toen reeds was de orgel begeleiding hard-werken, geducht poot-aanspelen! CAPRICE. -* * Poulet a la Itonne femme. Benoodigdheden: 2 kuikens, 2 worteltjes, M ui, 150 gr. zout, peper, notemuskaat, 12 gr. bloem, 2 dL, bouillon, l dL. witte wijn of sherry, % lepel pieterselie, 2 lepels tomatenpurée, 5 cham pignons in schijven gesneden. Bereiding : Wrijf de kip in met zout, peper en notemuskaat; bruin de boter; voeg daarbij de kip, stukjes wortel en ui. Voeg na 10 minuten als de kip bruin is, de bloem toe, aangemengd met den bouillon, na eerst de wortelen en de ui verwijderd te hebben ; doe er daarna den wijn en de tomaten bij. Laat dit alles 25 minuten koken, voeg dan de in schijven gesneden champignons toe en kook alles opnieuw 10 minuten; voeg het laatst de pieterselie toe. Plaats de kip op de gewone wijze getrancheerd op een schotel, de saus er overheen en omheen en garneer de kip met stukjes wortel en schijven cham pignon.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl