DE AMSTT^TBD A'M-MER W E<fi KS'L A:B T O OH KEDEHLAWD. No. 1383 ?f, r i m \ ernstige opvatting zou yoor menigeen aanleiding kunnen zijn er uit" te loopen. Of is 't iZijne :Exc. hierom juist te doen, ten .einde gelegenheid te hebben nog meer geestverwanten er tusscben te dringen ? De "heer Schaper vermoedde zoo iets, naar ik meen maar ik durf voor alsnog niet aannemen. Maar men wachte zich dan ook voor den schijn. Niettemin 't wordt tijd, dat de verschil lende Burgm. vereenigingen zich op maken, stelling nemen, en hun rechts positie gaan bespreken of heel 't Burgemeesters-ambt is niets meer waard. Immers al is tegenwoordig naar karak ter" minder vraag meer, vruchten helaas Tan onze Christelijke? Regeering, toch verwacht ik, dat onder 't meerendeel der Burgemeesters nog zeker karakter en diep eergevoel aanwezig is; dat onder hen nog een fiere en frissche geest heerscht. Want ook de bekende circu laire omtrent Burgemeesters, die den 65jarigen leeftijd hebben bereikt is vernaderend voor hen, en een wreede daad Tan hem, die haar uitvaardigde. Van een warm en humaan gemoed, zooals men dat van een oprecht en vroom Christen mag verwachten, is hier geen «prake. In 't midden latende of de Minister voor 't Burgemeestersambt ook worstelaars" wenscht, zooals zeker Kamerlid gelegenheid had onlangs op te merken, is overigens de aangehaalde circulaire strijdig met 's Ministers eigen benoemingen, waar kennis" gemeenlijk «et een eerste vererschte blijkt te zijn. Natuurlijk bij oude menschen gaan de puntjes eraf maar moeten zij, die grijs in den dienst zijn geworden, .die Rij k en Gemeente tal van jaren, voor een klein «alarisje, vele diensten hebben bewezen, au maar als een afgedankt oud paard in ifen hoek worden gezet.... ? Kom met ?Ken eisch terug, Excellentie indien u aan de Burgemeesters, die 't beste deel Tan hun leven aan 't Rijk ,en de Ge meente gaven, een behoorlijk pensioen hebt verzekerd. * * * 's Ministers optreden bij Burgemeesters benoemingen houdt een gezonde ont wikkeling der Gemeente en een krachtige toepassing der wetten noodwendig tegen ; zijn opvatting en houding tegenover de Burgemeesters leidt tot slapte en zwakte. 't. Is jammer dat Dr. Kuyper bij zijne Tele verdiensten zich ook hier weer door zijn Ikheid" blijkbaar heeft laten mee slepen. Van Predikant opgeklommen tot Minis ter, voelt hij zich is hij overmoedig, staat over en boven alles en allen. Maar 't is waar, 't moeten sterke beenen zijn, die de weelde kunnen dragen ... Een ex-Btirgemeester. Rechtspleging in Deli. De bladen deelen mee dat mr. v. d. Brand Deli, althans Medan, zal verlaten. ? Uit Deli Ct. en Sumatm Post blijkt dat dit vertrek zijn reden heeft. In de S.' P. lezen wij de volgende advertentie: VE-RK LAKING. Wij verklaren, dat wij nooit, noch aan de firma inr. J. van den Brand & Co., noch aan mr. J. van den Brand & Co. persoonlijk, eene ?vaste, maandelijksche, dan wel andere toelage hebben verstrekt. Wij verplichten ons een bedrag, groot / 1000, (énduizend dollar) ten behoeve van het hulpfonds voor behoeftige Europeanen, ton wel van ecne andere liefdadige instelling ter Oostkust van Sumatra, te storten, indien ons het tegendeel hiervan wordt bewezen. Wij zullen als zulk bewijs accepteeren de rerklaring op woord van eer van elk te poeder naam en faam bekend Deliaan. Uit ifeu aard der zaak zijn hiervan uitgezonderd e eventueele verklaringen van den chef en Je geëmployeerden der firma S. Katz & Co., te Medan, rnet het oog op de slechte relaties Jusschen onze betrekkelijke firma's. AVij hebben, ten einde niet bloot te staan aan dergelijke insinuaties en de daarmede verbonden onaangename gevolgen, onze rela ties met de firma mr. J. van den Brand & <-o. en mr. J. van den Brand persoonlijk ?fgebroken. Med a n, 23/11 1902. G:)iJ»Exi;i:i:(i & /EiTr.iy. De D/'li Ct. vestigt op deze fraaie adver tentie als volgt dj aandacht: Deze staat vermoedelijk in verband met iet hier overal rondgaande verhaal, dat die firma, de firma v. d. Brand et Co. een maandelijksch honorarium zou betalen, iets wat, naar een ander gerucht zegt, door een partij, die heftig tegen mr. v. d. Brand geporteerd is, zoo kwalijk zou worden genomen, dat zij, deswegen de firma G. & Z. niet meer zoude Tillen begunstigen met orders." De Sumatm Pont geeft een andere bijdrage; een van den heer Dorus Docri, met wien wij al eens in vroegere artikelen hebben kennis gemaakt. Zij luidt als volgt: Brochures schrijven is een ondankbaar verk, vooral als die brochures handelen over miljoenen en schetteren over alles en nog wat. Ondankbaar in de eerste plaats omdat je er later veel verdrietelijkheden van onderTindt en er «elf groote schade bij kunt lijden maar dat is minder, dat getroostje-je graag, als daardoor tenminste de gruwel maar kan worden weggenomen en in de tweede plaats, en dat is erger, onidat er anderen, menschen, waaraan je bij het schrijven van zoo'n brochure niet eens gedacht hebt, men schen die geen koelies in de zon roosteren en geen naakte vrouwen aan palen binden, in hun zaken door worden getroffen. Ik heb daarvan dezer dagen nog een zeer iprekend bewijs gehoord. Komt me daar van de week in den toko Xarz & Co. een meneer en.zooals ook anderen srel eens doen, wanneer ze in een toko komen, die meneer koopt daar wat. Die meneer had vroeger veel gekocht in den toko, maar was er al eenige maanden niet meer geweest, wat door den chef wel vreemd gevonden was, maar wat hem toch geen aanleiding had gegeven om aan bizondere redenen te denken die daartoe aanleiding konden hebben gege ven ; 't kan toch wel eens gebeuren dat je in een paar maanden niets noodig hebt van de soort dingen die je gewoon bent bij Katz & Co. te koopen. Toen de zaken waren afgedaan, maakt de meneer, die in dienst is bij een groote tabak maatschappij, nog een praatje met den chef zelf, die op verzoek van meneer even werd geroepen. Zooals vele praatjes beginnen, begon ook dit, n.l. met de woorden : Zoo, hoe maakt u 't? Lang niet meer gezien." Ik ben ook in Europa geweest", ant woordde de chef. Dat is precies hetzelfde. Als u hier geble ven was, zou ik u ook niet gezien hebben." Hoe dat zoo ?" Wel, omdat ik niet meer bij u koop en dus niet meer in uw toko kom. Dat ik van daag toch hier ben, is wel is waar een inkonsekwentie, maar dat is in hoofdzaak gebeurd omdat ik u eens wou zeggen, waarom ik en velen niet meer bij u koopen." Waarom dan ?" De lui van onze maatschappij zijn allen met elkaar overeengekomen, om niet meer bij u en nog een andere firma te koopen, omdat u nog in relatie staat met nir. van den Brand. Zulke firma's worden door ons, planters, geboycot." Daarop kon de chef antwoorden, dat de firma Katz & Co. al sedert vier jaren, dus lang voor de miljoenen-geschiedenis, niet meer met mr. van den Brand in relatie stond en dat hij niet begreep hoe het praatje, dat aanleiding- had gegeven tot den boycot, in de wereld was gekomen. Deze kwestie zal nu wel weer in orde komen, maar zoo ziet men toch, hoe iemand die geheel buiten de zaak staat, want niet waar, de miljoenen-boekjes hebben met de firma Katz & Co. niets te maken, er niettemin ernstige schade door kan worden berokkend." Goddank, daar zijn dan toch nog rechters in Deli! De straf voor mr. v. d. Brand zij hongerlijden.... Laat Rhemrev nu maar oppassen. Doux Pays! Nog eens: Eene onvermogende lijderes." In het nummer van 20 Dec. van het Week blad komt in het hoofdartikel, getiteld Eene onvermogende lijderes" aan het slot van het verhaal de vraag: zou zij nu, in andere omstandigheden, boter geworden zijn ?" Op die vraag is natuurlijk geen beslist ant woord te geven, maar mag ik, als tegenhan ger, vertellen hoc het mij gegaan is ? In den zomer van het jaar 1Ü02 begon ik mij minder goed te voelen. De dokter kon geen bepaalde oorzaak vinden en veronder stelde malaria. Ik kreeg verlof uit mijne betrekking en ging een poosje naar buiten. Toen ik na eenige maanden terug kwam, was ik erger. Ondanks kinine en andere genees middelen, ondanks versterkende middelen, bleef de koorts aanhouden, ik had af en toe hevige pijn in de borst, begon nogal te hoesten, er kwam een weinig bloed, kortom : alle verschijnselen van eene begin nende longziekte deden zich voor. Ik voelde mij steeds slapper worden en kon de deur niet meer uit. Wat mij scheelde, begreep ik toen heel goed. Immers op dezelfde wijze was het be gonnen bij mijne zuster, die wij eenige jaren vroeger naar haar laatste rustplaats hadden gebracht. En ook, ik zou het begrepen heb ben aan de droevige gezichten van mijne huisgenooten, aan hun fluisterend spreken, hun zachtjes loopen, alsof er reeds weder een sterfgeval in huis was. Welk een pijn deed het mij, wanneer mijne moeder zich van mij afkeerde, om hare tranen te verbergen, wanneer ik op het gelaat van de anderen las de smart, dat zich herhalen ging de jarenlange lijdensgeschiedenis, die zij reeds een keer hadden bijgewoond. Hun allen verdriet te moeten doen, wie weet hoo lang nog, en er toch niets aan te kunnen veranderen. En hoe deden zij allen hun best, om tegenover mij vroolijk en opgewekt te schijnen. Toen werd een naam genoemd: Oranje A'as.svi/f'.s- Oord. Een straal va;i hoop deed allen herleven, doch ook ondervonden wij een gevoel van smart bij do gedachte aan eene mogelijke scheiding. En dan: het was zoo duur. Het laatste bezwaar werd overwonnen; ik had mijn salaris nog en er stond zooveel op het spel. De formaliteiten werden vervuld en in December van liet vorige jaar vertrok ik naar het heerlijk Sanatorium bij Renkum. Welk eene gewaarwording, na maanden lang in huis te zijn geweest, weer de buitenlucht te ruiken en dadelijk ruimer te kunnen ademhalen. Nu is het een jnar later en reeds eenige maanden beu ik uit Oranje-Nassau's Oord terug. Ik moet nog voorzichtig zijn, maar ben overigens zoo gezond als in geen jaren te voren. \Velk een genot, iederen dag eene wandeling te kunnen maken en niet moe te worden; hoe heerlijk, in huis rond te loopen en lust en kracht te voelen tot het verrich ten van eeuige bezigheden. Mijne betrekking ben ik thans kwijt, nu ja, maar wat beteekent dat, vergeleken bij mijn herkregen gezondheid. Mijne huisgenooten zijn weer opgeruimd en ik weet, dat hunne vroolijkheid thans oprecht is. Mijne moeder zou het kunnen uitjubelen, dat zij mij zoo gezond heeft teruggekregen en kan niet nalaten er iederen dag weer over te spreken. Dan ver diepen wij ons in de droevige tijden van het vorig jaar en vergelijken die met den heerlijken tijd van nu. Wat ik voelde bij het lezen van het Hoofd artikel van Zaterdag? Zulk eene huivering moet iemand doorloopen, die zich met moeite uit een brandend huis heeft gered en dan omziet naar de vlammen achter zich, waarin hij weet, dat nog anderen zijn achtergebleven, die niet ontkomen kunnen. Mijne geschiedenis is die van vele patiënten van Oranje Xassau's Oord. Er zijn er ook vele, die niet beter worden, maar dat komt meestal, doordat zij te laat werden opgenomen. Het verblijf aldaar is betrekkelijk zoo kostbaar, dat dikwijls eerst getracht wordt de zieke thuis te herstellen met versterkende mid delen, enz. en pas als dat mislukt, wordt alles gedaan om eene plaats in een sanatorium te veroveren; zoo vaak is Iret da* te laat. Daarom, geeft ALLEN bij de aanstaande inza meling ! opdat O. N. O. een groot aantal vrijplaatten verkrijge en nog andere sanatoria met geringe of geen verblijfkosten kunnen gebouwd worden. Er is zooveel noodig. 1) Wie niet veel missen kan, geve eene kleine bijdrage en hij heeft gedaan wat hij kon. Maar ook : wie wel veel missen kan, make er zich niet met eene kleinigheid af, want hij verzuimt de gele genheid, een uienschenleven te redden. Er is veel, zeer veel noodig. Nog al te vaak komt het voor, dat een nog niet her stelde .zieke het Sanatorium moet verlaten, omdat hij niet bij machte is de verdere verpleegkosten te betalen. Dagel'jks ontvangt dr. Douath, de kranige geneesheer-directeur van O. N. O., aanvragen van personen die gratis wenschen opgenomen te worden. On verbiddelijk moet hij allen den toegang wei geren, want er is geen enkele vrijplaats. En hoe zal het dien armen zieken gegaan zijn, als wij weer een jaar verder zijn? Verreweg den meesten gaat het, zooals het de onvermogende lijderes" uit het Hoofd artikel van verleden week ging, zooals het mij gegaan zou zijn, indien ik niet tijdig te Oranje Xassau's Oord eene plaats had kunnen vinden. Eene dankbare ond-patiente run Oranje A'assau's Oord. Amsterdam, 2J Dec. 1903. 1) Wij wijzen op deze regels, waarvan de inhoud geheel in overeenstemming is met de bedoeling van onze hoofdartikelen in de Xrs. van O en van 20 Dec. Wij leggen er daarom nogmaals den nadruk op, dat de. commissie haar plan tot inzameling In zooverre veranderen moge, dat, de gelden niet alleen bestemd worden voor Oranje-Xassau-Oord, maar H.M. de Koningin-Moeder zonder eenige beperking kunnen worden aangeboden, zoodat nog andere sanatoria met geringe of geen verpleeg kosten" kunnen gebouwd worden, zooals deze herstelde lijderes met ons noodig acht. RED. (De schrijfster verzoekt andere bladen dit schrijven ov^r te nemen). Sociaiz De roo3faliritanten en de Di-.we Spoedig nadat het vorige jaar het Vóórontwerp der niouwe Arbeidswet langs nietofficicelen weg werd gepubliceerd, heb ik in dit weekblad in een reeks artikelen de belangrijke wijzigingen en aanvullingen die dit wetsontwerp dn onze Arbeidswet van '89 wenscht te brengen, uiteengezet. Aan het slot daarvan heb ik gewaagd te voor spellen, dat de broodfabrikanteu zonder twijfel tegen de voorgestelde bepalingen in verzet zouden komen, wijl inderdaad de voorgestelde bepalingen aan den dernoraliseereiiden nachtarbeid der bakkersgezellon, demoraliseerend zoowel in lichamelijk als in zedelijk opzicht, voor 't grootste deel een einde zou maken. Ktide bakkerspatroons, wier bedrijf in den huidigen vorm geheel op dezen nmenschwaardigen en onmaatschappelijken toestand is gebaseerd, en in wier bedrijf de concurrentie tussclien klein en grootbedrijf tóch al zoo moordend scherp is, zouden, aan de historie der arbeidswetge ving getrouw, daartegen in verzet komen. Want dat verschijnsel is niet nieuw. Elke nieuwe wet die de exploitatie van arbeidersvrouwen of kindereu inperkt, elke uitbreiding oenei' bestaande sociale wet, heeft in do geschiedenis het verzet deipatroons te voorschijn geroepen, zoowel in buiten- als in binnenland. Zoo ook hier. De ministor wenscht finaal met don reyel, dat bakkersgezellen eiken nacht de bakkerij in moeten, on daardoor hun arbeidsduur zóó zien geregeld dat ze zeer lange arbeidstijden hebben en over «lag moeten rusten, te breken. Hij wenscht den normalen werktijd der bakkersgezellen te beperken tot 11 uur per etmaal, en dezen arbeid H Ir t te laten aanvangen vóór (les ochtends 5 uur, al is een normaal werktijd van 11 uur in een bakkerij al niet bijzon der kort -to noemen. Al dra na het bekend worden de/er plan nen hebhen eenige groote bakkerspatroons en bi'oodfabrikantou zich saamgevondeu tot een bakkerscomité, ten einde zich geor ganiseerd" tegen de/e nieuwe wet to ver zetten. Voorzitter daarvan is dr. Kocters van hennep, directeur van de Ilaagsche broodfabriok : bekende leden zijn de hoeren Geert de Jonge e-u l;. K. Waterreus (iirma l'anl Kaiser) bekende enthousiaste verde digers van den nachtarbeid, en secretaris mr. Hlaupot ten (Jute. 7e zijn, blijkens de door hen verzonden, uitvoerige circulaire, vast overtuigd, dat de afschaffing van den permanenten nacht arbeid : Lo. zal leiden tot den ondergang van bet bakkersbedrijf; 2o. het brood zeer veel duurder zal maken ; !io. schadelijk zal zijn aan den rusttijd der gezellen ; 4o. de kwaliteit van het brood zul verslechteren, eu dus de volksgezondheid zal beuadeelen. Dat is niet weinig. J Iet zou voldoende zijn het lieele ontwerp-Arbeidswet op te doeken .. . Maar aangezien zij vreesden en zCer terecht! -- dat men hunne bezorgd heid voor der gezellen heil en voor des volks gezondheid nu niet zoo bijzonder ernstig zal opnemen, hebben zij zich maar laten vinden, om wat opportuun te werk to gaan, eu den minister resp. der StateuGeneraal, eenige verbeteringen" aan de hand te doen. Nu, daarover behoef ik, na het voor gaande, niet veel meer te zeggen. Te minder, wijl de heeren het zelf' eigenlijk niet eens zijn, wat ze zullen voorstellen. Het beste ware: heelemaal geen verandering van den togenwoordigen toestand. Doch daaraan is geen denkeu. Ze zijn bij don minister op audiëntie ge weest. Deze zei: formuleert uw bezwaren, dan zal ik ze overwegen. En daarom zijn de heeren patroons en fabrikanten te Utrecht bijeen geweest, om het zoover te brengen. In de toelichting tot de voor stellen die daar werden behandeld, staan merkwaardige dingen. De arbeid der bak kersgezellen is voor de gezondheid niet schadelijk dat wordt vooropgesteld. En het overige kan men wel denken. En op welke wijze een wet, die niet aan de patroons zelf den nachtarbeid verbiedt, maar allén aan de gezellen, zou zijn te ontduiken, daarvoor geeft de toelichting het volgende advies: die patroons zouden zich met de gezellen kunnen associeeren op een wijze, dat de gezellen weliswaar in naam bestuur ders worden, maar indefÜaad gezellen blijven." Werkelijk geraffineerd! Maar.... nood zoekt list! Het illustre comitéheeft diensvolgens een aantal wijzigingen ontworpen en ge formuleerd, waarover de Utreehtsche ver gadering eenigszins verward, uitvoerig heeft gedelibereerd, en waarvan de slotsom is ge weest dat de normale werktijd van 11 uur gehandhaafd blijft, maar des Zaterdags tot 16 uur mag worden verlengd, dat voor broodfabrieken de nachtarbeid mag blijven bestaan met ploegenstelsel; dat voor broodrondbrengers de werktijd der bakkersgezel len eiken dag met 2 uur mag worden ver lengd, zoodat de patroons het recht zullen hebben om wanneer de gezellen 11 uur hebben gewerkt (en die werktijd kan liggen tussohen 5 uur 's ochtends en 11 uur 's avonds!) nog bovendien 2 uren met den brood wagen kan laten sjouwen! Uitdruk kelijk vragen ze vergunning', om aldus des Zaterdags den werktijd tot 18 uur te mogen verlengen! Commentaar overbodig! De portee dezer geschiedenis is, dat de broedfabrikanten hier aan 't woord zijn, die de kleine bakkers patroons hebben laten zwemmen", en die door bovenstaande be palingen kans zien, den nachtarbeid in de werkelijkheid te laten voortbestaan. Dat deze voorstellen op den Minister, resp. op de Staten-Generaal, veel indruk zujlen maken, kan ik mij niet denken. Het bakkersbedrijf zal zich moeten getroosten met een heele reorganisatie, ten einde den duizenden gezellen een meer menschwaardig bestaan te verschaffen. Daar is geen ontkomen aan! S. De piicbt oer Reeds vroeger heb ik de aandacht der lezers gevraagd voor de beweging die ook bij ons te lande is ontstaan, bestaande in het organiseeren van de vraag van het koopend publiek in dier voege dat bij het doen der inkoopen meer dan tot dusver gelet wordt op de arbeidsvoorwaarden waar onder de artikelen worden vervaardigd en verkocht. Deze beweging heeft het aanzijn gegeven aan den Verbruikersboud, die reeds op goede resultaten kan bogen. De bedoelde beweging is internationaal en bestaat zoowel in Noord-Amerika als in Kngeland, Frankrijk, Zwitserland en Nederland. In Iö9t werd in Noord-Amerika en wel in New-York de eerste Consumers' League opgericht. Het initiatief daartoe werd ge nomen door Workiug Women's Society na een onderzoek betreffende de positie der vrouwelijke winkelbedienden. Deze League heeft oen dubbel doel: lo. werken voor de sociale opvoeding van de koopers door hen to doen gevoelen hunne verantwoordelijkheid voor de arbeidsvoor waarden, waaronder de door hen gekochte goederen worden vervaardigd, 2o. den koopers de middelen aan de hand doen om te handelen in overeenstemming met deze beginselen door hun to doen kennen do werkgevers, die hun personeel onder billijke voorwaarden laten werken. In de afgeloopen 12 jaren heeft deze be weging zoo goed wortel geschoten, dat thans 53 Leagues bestaan in 48 Staten. Deze Leagues hebben zich reeds nauwer bij elkaar aangesloten door de stichting van de Nationaal Consumers' League, die een be paald merk heeft ingevoerd. Omstreeks denzelfdeii tijd dat in Amerika de beweging ha ar hoofd opstak, begon een dergelijke in Engeland, vooral aangewak kerd door de Christian tSocial Union en de "NVomen Guild. Ook deze beweging grijpt steeds meer om zich heen on verscheidene witte lijsten, bevattende de namen der firma's die om de bij hen in gebruik zijnde arbeidsvoorwaarden alle aanbeveling ver dienen, kunnen van dit ie i t getuigen. Wat Frankrijk betreft, is in December 1902 te Parijs opgericht de Liguo Sociale d'Acheteurs en zoo goed heeft deze zich reeds weten in te dringen, dat thans reeds do eerste Witte Lijst is uitgegeven. In art. 2 der Statuten wordt het doel van den Hond zoo goed weergegeven, dat ik niet nalaten kan het artikel hier af te schrijven. La Ligue a pour luit: .De développer, d'iiiie part, Ie sentiment et la responsnbilitéde tont achoteur vis-avis des conditions t'aites aux travuilleurs, et de suseiter, par ailleurs, de la part des fournisseurs, des ainéliorations dans les conditions du travail. Ses moyens d'a.-tion sont les conférences, les tracts, les bulletins et notaminents la confci-tiou d'une .'/.</'' liliiiirlii' oii seront inss 'rits gratuitement les noms des fournissenrs <pii aurout aecoptéles conditions proposées par la Ligue." In Zwitserland zullen binnenkort de eerste Honden worden opgericht iu Heru en Genève, waarvoor reeds een tijd lang voorbereidende stappen zijn gedaan. l'it een correspondentie, die ik gevoerd heb niet de eminente leidster der Fransche beweging, mevrouw Jcan Biinhos, is mij gebleken, dat reeds liet denkbeeld wordt geopperd to komen tot een internationale j federatie. Zonder twijfel zal dan de Nederlandsche Houd zich onmiddellijk daarbij aansluiten, omdat deze federatie een nood zakelijke behoefte is om ook de goederen in het buitenland vervaardigd, in de bewe ging te betrekken. Komt deze federatie tot stand, dan zal daarmede verdwenen zijn het bezwaar van menigeen, dat de Verbruikersbond de concurrentie niet het buitenland bemoeilijkt door het opleggen van goode arbeidsvoorwaarden aan de biniienlandsche werkgevers, terwijl de buiteulandsche firma's aan de controle en inspectie ont snappen. Slechts bij een internationale rege ling kan dit bezwaar worden ondervangen. De N'ederlandsche Verbruikersbond heeft ook reeds getoond wat hij vermag door het uitgeven van de volgende Witte Lijst. Witte Lijst van den Verbruikersbond. lOct. l!><>;;.) A. Biil-lcr'ijen'. Broodfabi'iek ..de Uerg" (reertcstraat, Utrecht. *Coöp. bakkerij de Dageraad," Ruysdcelkade, Amsterdam. * de Eendracht," G tittersdijk, Utrecht. *. Handwerkers Vrienden kring," Brandewijnsteeg 6, Amsterdam. * Ons Voordeel," Abstedejdijk 335, Utrecht. * Recht en Plicht," Jansveld, Utrecht. Vooruit," da Costakade 127, Amsterdam. *Gezellenbakkerij, van Speijkstraat 14, Am sterdam. *Jodenpaaschbroodbakkerij van J. S. Goudeket, Lange Houtstraat 44, Amsterdam. Kolonie Internat. Broederschap (afdeeling Bakkerij), Blaricum. Luxebroodbakkerij van H. Tol, Von Zesen straat '3(5, Amsterdam. N. V. Amsterdamsche Arbeidersmaatschappij, Ie Jan van der Heijdenstr. 103, Amsterdam. N. V. Ons Doel," Tuinstraat hoek Ratelwachtsteeg, Amsterdam. (* De met dit sterretje gemerkte bakkerijen hebben geen- nachtarbeid.) B. Drukkerijen. J. van Beekhoven, Bagijnenhof 8, Utrecht. P. den Boer, Jeruzalemsteeg 12, , L. E. Bosch & Zoon, Oude Gracht, , Het Centrum," Janskerkhof, , E. H. Hoonte, Willemstraat 17, , Kemink & Zoon, achter den Dom, , F. Wentzel & Co., Oude Gracht 77, , Reeds dadelijk moet ik opmerken, dat der boven gepubliceerde Witte Lijst niet in dezen zin moet worden opgevat, dat er buiten de gepubliceerde namen niet nog namen zijn van firma's, die ook onder bil lijke voorwaarden laten werken. Door bij zondere omstandigheden toch zijn niet alle firma's, wat hunne arbeidsvoorwaarde be treft, onderzocht. Deze leemte zal evenwel, naar verwacht mag word^i, spoedig worden aangevuld. , Zoo geeft dus de Yerbruikersbond een eereblijk aan die patroons welke toonen hart te hebben voor hun personeel, welke inzien, dat de werkgever niet langer mag zijn iemand, die uit zijne arbeiders knijpt wat er uit te halen is, maar moet zijn iemand, die zijn positie begrijpt; die gevoelt^ dat iedereen recht heeft op een zoo goed mogelijk bestaan; die weet, dat het opheffen der arbeidersklasse vertegenwoordigt een groot nationaal belang. De bewegiug die aan den Verbruikersbon J ten grondslag ligt, kan niet anders dan sympathiek zijn aan allen, die sociaal denken en sociaal gevoelen. Velen hebben dat be grepen en getoond door zich als lid aan te sluiten onder wie verscheidene bekende persoonlijkheden. Toch grijpt de Boud nog niet om zich heen als wel gewensi'ht is eu heeft het bestuur met financieele moeilijk heden te kampen. Dit is zeer te betreuren waar daardoor niet met die kracht wordt opgetreden en ingegrepen als wel go wenscht is. Toch wordt de toekomst met blijmoedigheid aangezien, daar het niet anders kan of een beweging, zoo sympathiek als dezej moet wel inslaan bij iederoen. Leven wij niet in de eeuw van de verbruikers evenals de vorige eeuw geweest is de eeuw van den voortbrenger? Zullen de koopors niet steeds meer geneigd worden bevestigd te antwoorden op Kaïns vraag: Ben ik mijns broeders hoeder ? zullen de concurrenten niet steeds zwaarder op hunne schouders voelen drukken hunne verantwoordelijkheid voor de arbeidsvoorwaarden waaronder ver vaardigd zijn of ten verkoop worden aan geboden do goedereu, die zij koopen? En dan zal zonder eenigen twijfel de Verbrui kersbond daarvan de resultaten zien in een snelle toename van leden. K a m p e u. Mr. dr. 11. S. VELDMAN. MoÉl in de flflofistaü, Toonkunst had voor haar eerste uitvoering in dit seizoen niet een werk gekozen dat den geheelen avond vult, maar drie kleinere compositiën, n.l. IJach's Cantate Xuu is das Heil und die Kraft", Mozart's Requiem" en das Liebesmabl der Apostel, Biblischo Scène für Mannerclior und Orchester", van Kichard AVaguer. Van deze werken interesseerde mij het meest Ikich's Cantate, wijl ik baar nog niet gehoord had. Spitta noemt haar een torso, daar zij vermoedelijk eenmaal voorafgegaan is door een orehestvoorspel en gevolgd door meer nummers, gelijk zulks ook bij de andere cantaten van Bach het geval is. Wellicht dat dit koorwerk het hoofdnummer geweest is eener Michaeiis-cuntate. De andere num mers zijn dan waarschijnlijk verloren geraakt. Maar zóó, in haar tegenwoordige gedaante, kan die cantate bij den dienst nooit gebruikt zijn. En wel omdat het ne nummer waar uit zij bestaat te kort is voor den dienst, terwijl het ook niet de beteekenis kan hebben van motet, ten gevolge van do orchestbegeleiding. Zoo als het daar is met zijn acht stemmen (twee koren), zal men echter reeds moeten erkennen dut het een kolossaal opus genoemd mag worden, dat best waard is alleen te worden uitgevoerd. Een enorme groote massieve kracht spreekt uit het hoofdthema, geheel in overeenstem ming met de beteekenis der woorden: Xun ist das Heil und die Kraft und das Reich und die Macht unsers Gottes seines Christus worden. Bach heeft al die monosyllaben van den aanhef wuchtig" en zwaar, in ge lijke noten gecomponeerd. De heer Mengel-, berg liet echter die woorden allen kort en spits zingen. Vermoedelijk ter wille van de duidelijkheid. Doch wat zwaar moest zijn werd nu licht, wat in breede, groote, volle klanken moest worden gedeclameerd, maakte nu den indruk op onuoozele wijze gestameld te worden. Ik kan niet deuken dat zulks in de be doeling heeft gelegen van den heer Mengtlberg; niettemin maakte het toch dien in druk. Doch ook verder werd dit moeilijke werk niet geheel naar eisch vertolkt en dat kon ook niet met de plaatsing van het koor, zooals die Zaterdag was. Aan elk der zijden van het orchest had een der beide koren